View
3.595
Download
7
Category
Preview:
DESCRIPTION
Dag notulist, notuleren en een verslag van een vergadering maken lijkt dan toch niet zo simpel. Daarom een aantal voorbeelden van een verslag van een vergadering. Ook de nodige uitleg die je als notulist bijbrengt om te leren notuleren zodat je notulen schitteren. Veel succes met deze notulen van de training AatjeManon
Citation preview
Notuleren bij vergaderingen
1
De volledige verantwoordelijkheid voor jouw
onthouden ligt in het onderwijzen –
mijn onderwijzen.
2
Inhoudstafel Inleiding Agenda & Uitnodiging Notulen - Verslagen Houding voorzitter - notulist -
deelnemer Vergadering: Taken voor - tijdens -
na Verdere lectuur Bijlage: voorbeelden
3
INLEIDING
4
Wij vergaderen?
5
Wij vergaderen? Arbeidskost vergaderen in
Nederland +25 miljard euro/jaar
Zou dit in België anders zijn?
6
Waarom Vergaderen? Altijd met een bepaald doel!!!
(bijdrage aan de continuïteit van een bedrijf of organisatie)
7
VergaderContext
Soort van vergadering/gesprek
Functie van verslag
Doel van vergadering/gesprek
Verslagvorm
8
Soort Vergadering:
Inhoudelijk: informeren, mening vormen/discussiëren, voorstel bespreken/probleem oplossen, besluit vormen, brainstormen, beleid bepalen en evalueren/voortgang bewaken
Rationeel: motiveren en enthousiasmeren
1
9
Vergaderdoelen: BOB-model
2
10
BOB-model I ‘meeweten’ beeldvormingsfase
(veel vragen stellen)
II ‘meedenken’ oordeelsvorming (criteria bespreken)
III ‘meebeslissen’ besluitvorming (knoop doorhakken)
IV ‘doel’ planningsfase (uitvoering)
2
11
Bespreekschema Inleiding over het onderwerp : ◦ Waarom op agenda?◦ Wat moet worden bereikt
Verstrekken van beloofde informatie door de voorzitter
Ruimte voor de deelnemers om vragen te stellen ter verduidelijking
Extra informatie van de deelnemers over het onderwerp en stellen van vragen
Samenvatting door de voorzitter van alle relevante informatie
Figuur 7. Bespreekschema voor agendapunt met als vergaderdoel informatie-overdracht
2
12
Bespreekschema Inleiding over het onderwerp◦ Waarom op agenda◦ Wat moet worden bereikt
Deelnemers lanceren ideeën Vaststellen criteria waaraan ideeën moeten
worden getoetst Toetsing van ideeën, bijvoorbeeld op
haalbaarheid en uitvoerbaarheid Samenvatting door voorzitter van de discussie
en de haalbare en uitvoerbare ideeën
Figuur 8. Bespreekschema voor agendapunt met als vergaderdoel ideeënginerering
2
13
Bespreekschema Inleiding over het onderwerp◦ Waarom op de agenda
◦ Wat moet worden bereikt
Deelnemers geven hun mening
Deelnemers komen tot (liefst) een gedeelde mening
Samenvatting door voorzitter van de discussie en de gedeelde mening (indien bereikt)
Figuur 9. Bespreekschema voor agendapunt met als vergaderdoel meningsvorming
2
14
Bespreekschema Inleiding over het onderwerp◦ Waarom op de agenda◦ Wat moet worden bereikt
Vaststelling van de criteria waaraan het besluit moet worden getoetst
Toetsing van de mogelijke besluiten aan de criteria
Deelnemers nemen een besluit Samenvatting door de voorzitter van de
discussie en het genomen besluit (indien bereikt)
Figuur 10. Bespreekschema voor agendapunt met als vergaderdoel besluitvorming
2
15
Centrale Vragen of vragen Functie voor de notulist:
voor: maakt duidelijk welke een antwoord behoeven
tijdens: controlemiddel (bespreking en afronding specifiek agendapunt )
na: hulpmiddel bij selectie relevante gegevens voor verslag
2
16
Centrale Vragen of vragen Verband centrale vraag en
vergaderdoel: informerende centrale vraag
ideeënvormende centrale vraag
meningvormende centrale vraag
besluitvormende centrale vraag
2
17
Functies Verslagen1. Bewijsstuk
2. Geheugensteun voor deelnemers
3. Informatiebron voor niet-deelneemers
4. Verbindingsschakel in vergaderreeks
3
18
Verslagvorm Uitvoerig verslag (woordelijke
samenvatting gesprekken, citaten, opmerkingen, pro’s en contra’s) chronologisch, per spreker
Beknopt verslag (per agendapunt essentie gesprek
ABA-verslag (Agendapunt - Beslissing - Actie)
4
19
Eisen Notulist Pro-actief (heeft de touwtjes in
handen) Doelgericht (notullen voldoen aan
alle eisen) Begint bij het begin (planning) Win-Win denken
(kwaliteitsproduct) Onbevooroordeeld (luisteren -
open) Ontwikkelen (nieuwe
20
Suc-6-factoren1. Bereid u grondig voor (agenda,
afspraken)2. Bewaak goede
notuleeromstandigheden3. Luister eerst en ga dan schrijven4. Benut tijdens notuleren laptop5. Zorg voor juiste taalgebruik in
het verslag6. Krijg voldoende uitwerktijd
21
WWWWWH-methode
22
AGENDAEN UITNODIGING
23
Beredeneerde Agenda In samenspraak met de voorzitter/
gespreksleider wie deelnemers zijn welke onderwerpen besproken per agendapunt: gesloten, halfopen, open,
besloten per agendapunt: vergaderdoel (info-
overdracht, ideeën-genereren, meningsvorming, besluitvorming)
per agendapunt: tijdsbepaling per agendapunt: welke stukken er zijn begin en eindtijd vergadering (+pauze)
24
Agenda-indeling In een agenda staan de volgende vaste onderdelen : ◦ De aanduiding ‘agenda’◦ Een omschrijving van het soort vergadering◦ De plaats, de begin- en eindtijd van de vergadering◦ De agendapunten
1. Opening2. Vaststellen van de agenda3. Verslag (notulen) van de vorige vergadering4. Ingekomen stukken5. Mededelingen6. Lijstje van de te bespreken punten7. Wat verder ter tafel komt8. Rondvraag9. Sluiting
◦ De naam van de secretaris◦ De aanduiding ‘secretaris’◦ Eventuele bijlage(n)
25
Agenda
26
NOTULENVERSLAGEN
27
Eisen Notulen Volledig (essentiële zaken) Feitelijk (geen gevoelens) Kernachtig (uitvoerig: chronologisch
of per spreker <-> beknopt <-> ABA-verslag)
Logisch opgebouwd (begin: agenda) Eenduidig (verslag op 1 manier te
begrijpen) Correct (foutloos Nederlands)
28
Kop Notulen1. woord Notulen2. soort vergadering
(ledenvergadering, commissievergadering)
3. datum, locatie en tijdstip vergadering
4. lijstje aanwezigen, voorzitter, notulist
5. lijstje afwezigen
29
Soorten Notulen uitgebreide notulen: chronologisch
of per spreker korte notulen (samenvatting of
beknopt verslag) Actie -of besluitenlijst
30
Functie Verslag Bewijsstuk: sprekersverslag of
kernverslag Geheugensteun voor deelnemers:
besluitenlijst en actieverslag Informatie voor niet-deelnemers:
combinatie van kernverslag, besluitenlijst en actie-lijst
Verbindingsschakel in vergaderreeks: Besluitenlijst, actielijst en projectvoortgangslijst
31
Sprekersverslag Kenmerken:
Samenvatting per spreker Alle sprekers bij naam genoemd Chronologische volgorde Voor breder publiek dan eigen vergadergroep Na naam van elke spreker volgt een werkwoord
‘de heer Peters vindt ...’
32
Sprekersverslag Voordelen:
Interpretatie beperkt zich tot samenvatting Samenwerking met voorzitter is niet broodnodig
Nadelen: Veel uitwerkingstijd Noodzakelijk stenobeheersing of bandopname Veel leestijd voor de deelnemers
33
Kernverslag Kenmerken:
Samenvatting per onderwerp: beknopt Lopende zinnen Een logische volgorde binnen agendapunten Namen van actienemers Voor deelnemers en niet-deelnemers aan de
vergadering Geschikt voor verslaglegging van
telefoongesprekken
34
Kernverslag Voordelen:
Overzichtelijk voor de lezer Beperkte uitwerkingstijd Beperkte leestijd
Nadelen: Zelf structuur aanbrengen per agendapunt Samenwerking voorzitter noodzakelijk Kennis vergaderonderwerpen nodig
35
Besluitenlijst Kenmerken:
Weergave genomen besluiten naar datum Soms enige verslag vergadering Vooral bij hoger managementsniveau Soms aanvulling op sprekers-/kernverslag Combinatie met actielijst is mogelijk Vormgeving in tabel Bij te werken via laptop
36
Besluitenlijst Voordelen:
Duidelijkheid over genomen besluiten Gemakkelijk bij te houden Handig naslagwerk en geheugensteun Vluchtpogingen onmogelijk
Nadelen: Onduidelijkheid over weg naar besluit
37
Actielijst Kenmerken:
Acties staan centraal Weergave acties met datum, actienemer en
deadline van uitvoering Soms enige verslag vergadering/gesprek Aanvulling op sprekers-/kernverslag is mogelijk Combinatie met besluitenlijst is nodig Vormgeving in tabel
38
Actielijst Voordelen:
Geheugensteun voor de actienemers Voortgang is te controleren Handig naslagwerk
Nadelen: Zeer beperkte informatie Bijhouden is noodzakelijk
39
Projectvoortgangslijst Kenmerken:
Geheugensteun voor projectgroepleden Inzicht in voortgang van projecten en/of
projectteams
40
Projectvoortgangslijst Voordelen:
Actueel overzicht voor projectleider en projectgroepleden
Handig naslagwerk Snel bij te werken vanuit kernverslagen van elk
projectteam
Nadelen: Alleen begrijpelijk voor projectbetrokkenen
41
Combinatie: Sprekersverslag en kernverslag Kernverslag en actielijst Besluiten- en actielijst
42
Wijze van Registreren Snelschrift sprekersverslag,
kernverslag
Kolommen-methode kernverslag, besluitenlijst, actielijst, projectvoortgangslijst
Mindmap-methode kernverslag, besluitenlijst, actielijsten en projectvoortgangslijst
Piramide-methode sprekersverslag en kernverslag
43
Snelschrift Kernwoorden noteren Woorddelen weglaten Afkortingen gebruiken Symbolen gebruiken Tips: maak een eigen lijst (vooral
bij telefoongesprekken)
44
Kolommenmethode Sprekersverslag 4 (naam spreker/
hoofdzaken/ details, concrete toelichtingen, cijfers/acties)
Kernverslag 3 (onderwerp, probleemstelling/ bespreking voorstellen, toelichting, argumenten, pro vs contra/resultaten bespreking, conclusies, besluiten, acties)
Besluiten- en/of actielijst 3 (onderwerp/
45
Kolommenmethode Discussies 4 (naam spreker/mening/
argumenten/details,concrete toelichting)
Evaluaties 5 (onderwerp/bevindingen positief/ bevindingen negatief/leerpunten, conclusies/afspraken, acties)
Telefoongesprekken 3 kolommen
46
Kolommenmethode voorbeelden in bijlage
47
Mindmap-methode
48
Piramide-methode
49
Hulpmiddelen Laptop Bandrecorder Standaardformulieren
50
HOUDINGVoorzitter,Notulisten,Deelnemers
51
VergaderpartnersNotulist
Voorzitter Deelnemers
Samenspel
52
SamenspelInhoud
Procedure Interactie/Proces
Ijsberg
53
ZBMO-methode
54
DAS-model vr Notulisten/Voorzitter
Machtsstreven
IntrovertExtravert
Geborgenheid
55
CombinatieType notulist Type voorzitter Tips voor de
samenwerkingSociaal Afstandelijk Benut zijn ordelijke
eigenschappen na afloop van het overleg om uw aantekeningen verder te structureren. Vraag dus feedback op de structuur.
Afstandelijk Sociaal Sta open voor contact, wat de samenwerking ten goede komt tijdens het overleg. Zorg met uw efficiëntie voor orde en structuur in de voorbereiding op een overleg.
Dominant Sociaal Ken uw rol als notulist. Neem tijdens het overleg niet de sturende rol van de voorzitter over. Benut uw dominante eigenschappen door uw voorzitter te attenderen op zijn rol en taak. Maak ook zeker heldere afspraken!
56
CombinatieType notulist Type voorzitter Tips voor de
samenwerkingSociaal Dominant Benut de kracht van de
voorzitter in ‘grote stappen, snel thuis’. Vraag de voorzitter om feedback op het vlak van beknopt schrijven. Heb ik me tot de kern beperkt?
Afstandelijk Dominant Laat u niet overbluffen door de voorzitter. Maak op een rustige en zakelijke wijze uw wensen kenbaar.
Dominant Afstandelijk Voorkom een lange discussie over wat hoofd-en bijzaken zijn. Maak er geen persoonlijke strijd van maar neem de beslissing vanuit het doel van het agendapunt of de kenmerken van het soort verslag.
57
Assertieve Notulist “Als ik zeg dat ik niet kan volgen, vinden
ze me vast dom.” “Als ik vraag om het punt samen te
vatten, wordt de voorzitter wellicht boos.”
“Het is onbeleefd om iemand van het managementteam in de rede te vallen.”
“Het is mijn taak om mijn mond te houden en niet om vragen te stellen.”
C R Sub-Assertief gedrag?
58
Deelnemers Luisteren: oppervlakkig, selectief,
actief, tot niveau van denkpatronen
Spreken: expliciet instemmen, vragen om informatie, geven informatie, informatie samenvatten, geven mening, anderen overtuigen van uw standpunt
59
Vergaderproblemen:Oorzaken en maatregelenOorzaak Maatregelen1. Afdwalen van het onderwerp 1. Vaker en sneller interveniëren,
deelnemers wijzen op het doel van de bijeenkomst
2. De agendapunten worden te diepgaand besproken
2. Eventueel buiten de vergadering aandacht aan het onderwerp schenken, actie : details noteren als aandachtspunten die later uitgezocht worden.
3. Deelnemers beschikken niet over voldoende kennis van het onderwerp
3. Deelnemers verzoeken zich beter voor te bereiden door zich meer te verdiepen in het onderwerp, of : besluiten andere, meer deskundige deelnemers uit te nodigen.
4. De agenda is te vol gepland 4. Beter voorbereiden : minder punten op agenda zetten of meer tijd nemen
5. De procedures worden niet nageleefd : bijvoorbeeld door te laat beginnen
5. Beter voorbereiden: ruimte en hulpmiddelen in orde maken, deelnemers aanspreken op laat-kom-gedrag of ander gedrag dat afwijkt van de afgesproken procedure.
60
Vergaderproblemen:Oorzaken en maatregelenOorzaak Maatregelen6. Procedures niet effectief 6. Beter voorbereiden : stukken vooraf
versturen en laten lezen, eventueel gedurende de vergadering procedures met betrekking tot beeldvorming, oordeelsvorming, en besluitvorming aanpassen
7. Deelnemers beschikken over onvoldoende beslisbevoegdheid
7. Beter voorbereiden : deelnemers vooraf informeren over hun beslisbevoegdheid
8. Niet goed luisteren of concentreren 8. Afspraken maken met lawaaimakers als tuinmannen en telefooneigenaren, sprekers verzoeken hun informatieve bijdrage goed af te stemmen op de kennis van de groep, deelnemers duidelijk maken dat vergadertijd geen leestijd is en dat dit ook niet het moment is om tweegesprekken te voeren
9. Conflicten 9. Conflicten bespreekbaar maken, ruimte geven voor het uiten van emoties, eventueel pauze inlassen, of met hulp van een onpartijdige derde buiten de vergadering oplossen
10. Manipulatief gedrag 10. Kort en krachtig afkappen.61
Deelnemers: Persoon-lijkheid
Kenmerken Notuleerstrategie
Haardvuur-verteller
• Breed van stof• Veel anekdotes en voorbeelden
• Wacht op de kern van het verhaal, die aansluit bij het doel van het agendapunt. Is het doel van het agendapunt besluitvorming, concentreer u dan op de mening in zijn verhaal.•Spreek met de voorzitter en signaal af waaruit blijkt dat een anekdote relevant is voor het verslag.
Sfeerjager • Veel waardering voor het relationele doel.• Humoristische bijdragen.• Persoonlijke anekdotes.•Opmerkingen over koffie verzorgen en het overleg daarvoor onderbreken of verlaten.• Emotionele onderbrekingen.
• Bij humoristische en persoonlijke bijdragen hoeft u niet te notuleren.• Bespreek vooraf met de voorzitter hoe uitgebreid u het relationele doel van de vergadering moet notuleren. In heen klantgesprekken staat het eerste deel vaak in het teken van bijpraten. In sommige organisaties is een compacte vermelding daarvan in het verslag voldoende. In andere organisaties blijft het achterwege. Datzelfde geldt voor de felicitatie-en gebakronde in vergaderingen.• Emotionele onderbrekingen vinden spontaan plaats. Bespreek na de vergadering met de voorzitter wat u hierover vastlegt. Waarom zou u extra zout in de wonden strooien?
62
Deelnemers: Persoon-lijkheid
Kenmerken Notuleerstrategie
Ordepikker • Rol van de voorzitter overnemen.• Voorstel doen voor ordeverandering. Een voorbeeld : het besluitvormingsproces is bijna afgerond en de deelnemer gaat terug naar de brainstormfase. Door deze vertraging is er geen tijd meer om een besluit te nemen.
• Notuleer deze uitingen alleen als de andere vergaderaars deze uitingen onderstrepen en de voorzitter deze bevestigt.• Toets bij de voorzitter hoe u een ordeverandering moet notuleren.
Structuur-breker
• Doorbreken van de agenda : “Kunnen we dit agendapunt niet verplaatsen naar…?”• Een bokkensprong naar het verleden maken, bijv. aanhaken op een afgerond agendapunt, een eerder genomen beslissing weer ter discussie stellen.• Tijdens de rondvraag grote verhalen vertellen of ‘nieuwe agendapunten’ opwerpen. • Uitstapjes maken die niet op de agenda staan.
• Notuleer deze uitingen alleen als de andere vergaderaars deze uitingen onderstrepen en de voorzitter deze bevestigt.• Spreek met de voorzitter een signaal af waaruit blijkt dat de structuurwijziging of het verhaal relevant is voor het verslag.
63
Deelnemers: Persoon-lijkheid
Kenmerken Notuleerstrategie
Herhaler • Samenvatten wat de vorige spreker heeft gezegd.• In andere woorden een andere deelnemer herhalen.
• Bespreek met uw voorzitter hoe hij deze vergaderaar bijstuurt.• Volsta met “Anita deelt de mening van Johan.”• Concentreer u bij herhaling in andere woorden op eventuele aanvullende relevante informatie.
Pietje Precies • Veel details vertellen.• volledig willen zijn.• Lange aanloop naar de kern van het betoog.
• Concentreer u vooral op het wat (bijv. mening en argumentatie) en hoe nu verder. Luister selectief naar de aanleiding, voorgeschiedenis, achtergronden, eerdere ervaringen, cijfers en andere details.• Notuleer uit zijn bijdrage de kern die aansluit bij het doel van de vergadering of het agendapunt en de verslagvorm.• Spreek met de voorzitter een signaal af waaruit blijkt dat bepaalde details relevant zijn voor het verslag.
64
Deelnemers:
Persoonlijk-heid
Kenmerken Notuleerstrategie
Metafoor • Veel metataal gebruiken : “voordat ik mijn mening geef, moet ik eerst een kader schetsen.”• Vanuit metaniveau praten : “sommigen hebben vooral voorkeur voor een cliëntenborrel, anderen staan achter een cliëntendag. Ik wil daar nog een derde invulling naast zetten.”
• Luister actief naar deze persoonlijkheden. De metataal is zeer bruikbaar voor de structuur in uw aantekeningen.• Neem de metataal en signaalwoorden over : conclusie, mening, kader, derde, tot slot, aanvullend, et cetera.
65
Denkpatronen (De Bono)Denkhoed Associatie DenkpatroonWit Maagdelijkheid
ObjectiviteitZoeken naar feiten, cijfers, informatie
Rood Praten vanuit het hart Vertellen vanuit gevoelens, emotie, ingevingen, intuïtie
Zwart Negatief oordeelAdvocaat van de duivel
Waarschuwen, voorzichtig, inschatten waarom iets niet zal werken, oog hebben voor de gevaren die op de loer liggen, benadrukken van negatieve aspecten.
Geel Zonneschijn Alternatieve suggereren, andere ideeën onderzoeken, benadrukken van interessante punten die tot voorstellen en plannen leiden, interesse in nieuwe invalshoeken
Groen Vruchtbaar Alternatieve suggereren, andere ideeën onderzoeken, benadrukken van interessante punten die tot voorstellen en plannen leiden, interesse in nieuwe invalshoeken
Blauw Koel en onder controle
Plannen, denken over het denken, het proces en de structuur, samenvattingen geven.
66
DE VERGADERING
67
VergaderpartnersNotulist
Voorzitter Deelnemers
Samenspel
68
Taken VoorzitterVoor vergadering Tijdens
vergaderingNa vergadering
•Zorgen voor heldere agenda (informerende titels, vergaderdoel, centrale vraag, beschikbare tijd)
• Zorgen voor geordend verloop van vergadering
• agenda volgen• agendapunten afhandelen volgens bijbehorend bespreekschema
Beantwoording van vragen notulist (indien nodig)
Op tijd leveren van stukken Doelgerichte discussies Controle van notulen (gevoelige zaken?)
Helderheid over soort notulen
Correcte procedures Toezicht op toesturen notulen van betrokkenen
Goede werkplek Helder taalgebruik Controle van gemaakte afspraken
Bekendheid besluitvormingsprocedure
Goed vergaderklimaat
Inhoudelijke ondersteuning (indien nodig)
Duidelijkheid over wie wat moet doen en wanneer
Beantwoording vragen notulist (indien nodig)
Ruimte voor notulist om vragen te stellen
69
Taken DeelnemerVoor vergadering Tijdens
vergaderingNa vergadering
Agenda bestuderen Zich houden aan agenda Notulen controleren
Stukken lezen Agendapunten afhandelen volgens bijbehorend bespreekschema
Nadenken over opmerkingen naar aanleiding van notulen van vorige vergadering
Weten wat men wil inbrengen tijdens vergadering
Geen zijpaden bewandelen
Naar elkaar luisteren
Ordevoorstellen indienen (indien nodig)
Helder formuleren
Vragen notulist beantwoorden (indien nodig) en mee notuleren indien gewenst
70
Taken NotulistFase I VoorbereidingVoorbereiden notulen Inlezen
Vragen stellenIndeling notuleerpapier kiezen
Fase II Tijdens de vergaderingAantekeningen maken Luisteren
Selecteren en samenvattenVragen stellenInformatie ordenenSchrijven
Fase III Na de vergaderingDirect na de vergadering
Notulen uitschrijven
Informatie selecteren en aanvullenAantekeningen ordenen
FormulerenDocument opmaken
71
LECTUUR
72
Ter ondersteuning Kernachtig Notuleren, een
stappenplan Noteer je dit even? Heldere gespreksverslagen
schrijven
De voorbeelden in deze slides komen uit deze 3 boekjes
73
VEEL SUCCES!
74
BIJLAGE Voorbeelden
75
Recommended