ΝΕΡΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

ΝΕΡΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

Αθηνά ΜαυρίδουΚαθηγήτρια Μικροβιολογίας

Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων, ΤΕΙ Αθήνας

To bathe or not to bathe????

Νομοθεσίες- Οδηγίες• Κατευθυντήρια οδηγία της Ε.Ε(αρχική 1976, τροποποίηση 2006)

• Κατευθυντήριες οδηγίες Π.Ο.Υ, 2003

• Πρόγραμμα γαλάζιας σημαίας

• Κριτήρια περιβαλλοντικών συνθηκών στο θαλάσσιο περιβάλλον (Ε.Ε 2010)

Νερά αναψυχής• τα ρέοντα ή λιµνάζοντα, γλυκά ή θαλασσινά νερά:

• α) η κολύµβηση επιτρέπεται ρητά από τις αρµόδιες αρχές

• β) η κολύμβηση δεν απαγορεύεται και χρησιμοποιούνται κατά συνήθεια από μεγάλο αριθμό λουομένων

• γ) τα νερά των κολυμβητηρίων (τεχνητό περιβάλλον)

Κίνδυνοι στο θαλάσσιο περιβάλλον

• Πνιγμοί τραυματισμοί• Καιρικές συνθήκες• Χημικές και φυσικές παράμετροι• Θαλάσσιοι μικροοργανισμοί• Μικροοργανισμοί λυματικής

προέλευσης

Πηγές ρύπανσης

Χέρια 103 /cm2

Κεφάλι 106/cm2

Μασχάλες 106/cm2

Πόδια 102 - 106/cm2

Ούρα ) 0 - <103/mlfeces -1011/g

Σἀλιο 106-108/ml

πλάτη 102 -103/cm2

Στομάχι 103 -105/g

Κατηγορίες ακτώνΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Α Β C Μέθοδοι

Κοπρανώδεις

Εντερόκοκκοι

(cfu/100ml)

100* 200* 185** ISO

7899-1

7899-2

E.coli

(cfu/100ml)

250* 500* 500** ISO

9308-1

9308-3

* 95 percentile

** 90percentile

Υγειονομικός έλεγχος

A.Εκβολές λυμάτων, εκβολές ανάμεικτων αποβλήτων, υπερχείλιση ομβρίων

B.Εκβολές χειμάρων, ποταμών

C.Αριθμός κολυμβητών

D.Αλλη πληροφορία ( βροχή, άνεμος, παλίρροια)

Αξιολόγηση υγειονομικής επιθεώρησης

Τύπος εκβολής

Επεξεργασία λύματος Στην παραλία

Μικρή ποσότητα

Μεγάλη ποσότητα

καμία Πολύ υψηλή

υψηλή NA

πρωτογενής Πολύ υψηλή

υψηλή χαμηλή

Πρωτογενής με δεξαμενές καθήζησης

Πολύ υψηλή

υψηλή χαμηλή

δευτερογενής υψηλή υψηλή χαμηλή

Δευτερογενής με απολύμανση

---- ---- ----

τριτογενής μέτρια μέτρια Πολύ χαμηλή

Τριτογενής με απολύμανση ---- ---- ----

Lagoons υψηλή υψηλή χαμηλή

Eλεγχοι• Ενα δείγμα πριν την αρχή της κολυμβητικής περιόδου

• Συνολικά σε κάθε κολυμβητική περίοδο τουλάχιστον • 4 δείγματα

• Η δειγματοληψία να γίνει καθόλη την διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου.

• Σε περίπτωση παροδικής μόλυνσης 1 επιπλέον δείγμα.

Beach profile

• Την περιγραφή των φυσικών, γεωγραφικών και υδρολογικών χαρακτηριστικών των νερών κολύμβησης ή άλλων κατηγοριών νερών που περιλαμβάνονται στην οδηγία

• Καταγραφή και αξιολόγηση των αιτιών της ρύπανσης.

• Αξιολόγηση της πιθανότητας ανάπτυξης κυανοβακτηριδίων

• Αξιολόγηση της πιθανότητας ανάπτυξης φυκών και φυτοπλανκτόν

Name of the beach: KIANI AKTI bathing area: Prefecture: PREVEZA

Municipal: PREVEZA Location: The beach is in the entry of the Gulf of Amvrakikos. It is located very close to Preveza city. Geographical Position: Latitude: E 20,45 Longitude: B 38,56Orientation of the beach: NWDimensions of the beach: length 2km, width 15mType of bathing area: confined natural beach. Seven artificial breakwaters (the distance between each is ~300 m) surround the bathing area. The beach and the Sea Floor consist of fine sand.Average number of users: 480 bathers/ dayCharacteristics of the surrounding area: is urban and the beach is surrounded of eucalyptus trees 

Αξιολόγηση • (a) Μετρήσεις σε καθε δείγμα;• (b) Με τα αποτελέσματα στο τέλος

της κολυμβητικής περιόδου;• (c) Τον συνδιασμό των

αποτελεσμάτων της τρέχουσας κολυμβητικής περιόδου και των 3 προηγουμένων

• (d) Το Annex II.

Η σημασία του μεμονωμένου δείγματος σε ενεστώτα χρόνο

(WHO, 2009)• H αξιολόγηση με ποσοστά καταλληλότητας δεν

προστατεύει από παροδικές ρυπανσεις• Συζήτηση για καθορισμό «στιγμιαίας υψηλής

τιμής» • Π.χ . σε ορισμένα Ευρωπαϊκά κράτη:

• 1800cfus/100 ml E coli• 700cfus/100ml intestinal enteroccci

Χρονικά όρια εφαρμογής

• Ολες οι ακτές της Ε.Ε πρέπει μέχρι το τέλος του 2015 να έχουν χαρακτηριστεί τουλάχιστον ως « επαρκείς»

• Πρέπει να λαμβάνονται συνεχώς μέτρα ώστε όλο και περισσότερες παραλίες να ανεβαίνουν κατηγορία.

Επιδημιολογία της κολύμβησης

• Καθορισμός της διαφοράς συχνότητας νόσησης ανάμεσα σε κολυμβητές και μη κολυμβητές σε νερά διαφόρων επιπέδων ρύπανσης

• 30 χρόνια επιδημιολογικών ερευνών

Κίνδυνος

Λοιμώξεις από μικροοργανισμούς λυματικής προέλευσης

Βακτήρια ιοί Παράσιτα

Salmonella spp

Shigella spp

E.Coli O157:H7

Campylobacter spp

Staphylococcus aureus

Hepatitis A

Hepatitis E

Adenovirus

Norovirus

Echo virous

Giardia duodenalis (ex lamblia)

Cryptosporidium parvum

Λοιμώξεις από αυτόχθονους μικροοργανισμούς

• Vibrio cholerae oξεία γαστρεντερίτιδα κυρίως μέσω

κατανάλωσης θαλασσινών

• Aeromonas spp διάρροια , μολύνσεις πληγών, πνευμονίες

• Leptospira interrogans νόσο του Weil• • Acanthamoeba spp εγκεφαλίτιδες, cornea

Επιδημίες από γλυκά νερά(λίμνες, ποτάμια)

65 επιδημίες (ΜΜWR, CDC) που οφείλονται σε νερά αναψυχής (2001-2002)

– 30 (46.2%) επιδημίες γαστρεντερίτιδας

• 11 σε Κρυπτοσπορίδιο

• 1 σε Γιάρδια

• 5 σε Noro-ιούς

• 6 σε βακτήρια

• 7 άγνωστης αιτιολογίας

Παράμετροι που επηρεάζουν την αύξηση συμπτωμάτων

• Κολύμβηση• Διάρκεια έκθεσης• Βύθιση κεφαλής• Ηλικία: 0-4 ετών γαστρεντερίτιδες, 15-24 ετών

ΩΡΛ, αναπνευστικό, μάτια.• Κατάποση νερού• Κατηγορία θαλασσίων αθλημάτων• Αντοχή οργανισμού• Καιρικές συνθήκες• Ποιότητα άμμου• Φαγητό στην παραλία

Ακόμα δεν είμαστε ικονοποιημένοι!!!!

Περιβαλλοντικοί περιγραφητές (Ε.Ε 2010) 1. Προστασία της βιοποικιλότητας2. Εισαγωγή μεγάλου αριθμού αλλόχθονων ειδών3. Προστασία των αλλιευτικών ειδών4. Προστασία τροφικών δικτύων5. Περιορισμός ανθρωπογενούς ευτροφισμού6. Προστασία βενθικών ειδών7. Μείωση της αλλαγής των υδρογεωγραφικών χαρακτηριστικών από

ανθρώπινη δραστηριότητα8. Η συσώρευση ρυπαντών να μην αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά των

ακτών9. Ελεγχος ρυπαντών στο οικοσύστημα10. Ελεγχος σκουπιδιών (ποσότητα, ποιότητα)11. Εισαγωγή αυξημένης ποσότητας ενέργειας και θορύβου

Η κολυμβητική δεξαμενή είναι ένα τεχνητό Η κολυμβητική δεξαμενή είναι ένα τεχνητό

οικοσύστημαοικοσύστημα

Αποτελούν χώρους αναψυχής και άθλησηςΑποτελούν χώρους αναψυχής και άθλησης

Παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα του νερού

• Κατασκευαστικά χαρακτηριστικάΤύπος –ανοικτές , κλειστέςΤύπος –ανοικτές , κλειστές

• Πηγή Προέλευσης Νερού

• Λειτουργικά χαρακτηριστικά

Εξασφάλιση ποιότητας νερού κολυμβητικών

δεξαμενών Αποτελεσματική διύλιση νερούΑποτελεσματική διύλιση νερού

Αποτελεσματική απολύμανση νερούΑποτελεσματική απολύμανση νερού

Συνεχής υπερχύλισηΣυνεχής υπερχύλιση

Συνεχής ανακυκλοφορίαΣυνεχής ανακυκλοφορία

Εφαρμογή συστηματικής υπερχλωρίωσηςΕφαρμογή συστηματικής υπερχλωρίωσης

Καθαριότητα εγκαταστάσεωνΚαθαριότητα εγκαταστάσεων

Σωστή χρήση από τους κολυμβητέςΣωστή χρήση από τους κολυμβητές

Σχέδιο διαχείρισης κινδύνουΣχέδιο διαχείρισης κινδύνου

Σεβασμός Σεβασμός maxmax αριθμού κολυμβητών αριθμού κολυμβητών

Adenovirus 1995(Παπαπετροπούλου και συν)

• Ιούλιος 1995 Σπάρτη• 80 άτομα με συμπτώματα : υψηλός πυρετός,

πονόλιαμος, επιπεφυκίτιδα, πονοκέφαλος, κοιλιακά άλγη

• Ελεύθερο χλώριο <0,2 mg/l• Δεν ανιχνεύθηκαν δείκτες ρύπανσης• Ανιχνεύθυκαν αδενοϊοί με nested PCR

Εγκληματική αδιαφορία στο κολυμβητήριο Ιωαννίνων

Πέμπτη, 1 Απριλίου 2010, 10:05 Την παρέμβαση του εισαγγελέα προκάλεσε το δεύτερο κρούσμα

υπερχλωρίωσης πισίνας του εθνικού κολυμβητηρίου Ιωαννίνων, που είχε ως αποτέλεσμα να διακομιστούν χθες στο

νοσοκομείο πέντε παιδιά, ηλικίας από 5 έως 7 ετών, με συμπτώματα δυσφορίας.

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΡΙΩΝ

Στο 25% των δεξαμενών δε διαπιστώθηκε έλεγχος - καταγραφή μετρήσεων pH και υπολειμματικού χλωρίου

Στο 68,33% δεν γίνονταν μικροβιολογική παρακολούθηση

το 12% των κολυμβητηρίων κρίθηκε «ικανοποιητικής λειτουργίας» με βάση το δελτίο ελέγχου, το 21% βρέθηκε «σχετικά ικανοποιητικής λειτουργίας» και η πλειονότητά τους είναι «μη ικανοποιητικής λειτουργίας».

(Blougoura and Mavridou, 2010)

And the answer is……

to bathe with care!!!

Ευχαριστώ για την προσοχή σας