View
2
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
-^)\,/l
ilJ
Dalton'un Kısmi Basınç KanunııJohn Dalton 1801 yılında yaptığı çalışmalar sonunda kendi adı
ile anılan aşağıdaki kanunu buldu.
"Gaz karışımının toplam ba§ıncı karışımı o|uşturan her bir
gazın kısmi basınçları toplamına eşittir"' Dalton kısmi basın-
cı da; her bir gazın kapta tek başına iken yaptığı basınç olarak
tanımladı.
X ve Y gazlarından oluşan kapalı bir kaptaki gaz karışımının
top|am basıncı(P1);
Pı=Px+Py
Px: X'in kısmi basıncı
Py: Y'nin kısmi basıncı
Dalton her bir gazın (ısmi basınçlarını ideal gaz denkleminden
hesaplayıp tek tek toplam basınca oran|adığında, her bir gazın
kısmi basıncını hesaplayabileceği aşağıdaki formülleri buldu,
PlVı = P2.V2 bağıntısından bulunur
,ir:la.,iijlt'_!1İ_::_]i;]i i:!j:i.|]ilj!4]İi!l1i!.]]:i[i i|:ü!İi={..:!i-
i:4:ni:;i]*;r4rj:i];:;ijii]i]ilrj!ifiiri;ii;i!İr|+$+::.:ij .İ:;i:;:rir;.j.!i;!i.i+,l
Bileşik kaplardaki gaz karışımlarında tePkime gerçekleşirse
önce tepkime denklemi yazılıp denkleştirilir. Sıllrl"rıcı bileşen(artan madde) problemi mantığı ile iş|emler yapıhr.
Elde edilen sıcaklık, mol sayısı ve hacim değe1l"ri py = nRT
bağıntısından türetilen bağıntılarda yerine yazılarak sorular çözülür.
Gazların Su Üzerinde Toplanması
Suda çözünmeyen bir gaz kapalı bir kapta su üzerinde top_
lanırsa kaptaki toplam basınç biriken gazın kışç,,1 basıncı ile
suyun o sıcaklıktaki denge buhar basıncının toDlamına eşittir.
PT=PH"+Pbrh",
Bu sorularda hacim değişimi suyun denge bql"r basıncınıetkilemezken He gazının kısmi baslncını etkiler, çünkü suyundenge buhar basıncı sıcaklık değişimi ve safsızlıft dışındaki de_
ğişimlerden etki|enmez. He gazının basıncı ise hacim, sıcaklıkve mol sayısından etki|enir.
Örneğin sistemin hacmi 2 katına çıkarılırsa bul,1q,. basıncı de_
ğişmezken, gaz basıncı yarıya iner. Toplam ba§ınç azalır amayarıya inmez.
dir.
Llu bağıntılarda an|aşılacağı gibi her bir gazın kısmi basıncı
molsayısı ile doğru orantılıdır. Bu bağlantıla,d" E değerio
gazınmolkesrinivermektedir.Molkesri.,X,ilegösterilir.Karı-ğımı oluşturan maddelerin mol kesirleri toplamı daima 1'dir,
- Sabit hacimli bir kapta bulunan gaz karışımına aynı
sıcaklıkta dışardan farklı bir gaz eklenirse kaptaki gazlann
kısmi basınçları değişmez.
- Sabit basınç|ı bir kapta bulunan gaz karışımına aynı
sıcaklıkta dışardan farklı bir gaz eklenirse kaptaki gazların
kısmi basınçl arı azalır-
Gazların Karıştırılması
i"C i-t ı rJ
Birbirine musluklarla 6-agıanmış kaplarda bulunan gazlar aynı sı_
Her bir gazın kısmi basıncı ise;
V2 toplam hacmi ifade eder.
nV
n,"n".,,ha 'T
PX=
D-
}=x, }=*,
l,
22,4 litrelik bir kapta 0,4 ğram H2,0,8 gram He ve x gram Negaz karışımı O'C'ta 2 atm basınç yapmaktadır.
Buna göre x kaçtır?
(H:l,He:4,Ne:20)
{ı §ekildeti sistem 27"C'tadış basınçla dengededir.
Sıcakhk sabit tufularak kaba 0,3mol H2 gazı eklenirse;
l. SO2 g€zının kısmi basıncı 0,4 atmolur
ll. Kapta gaz özktitlesi azahr
lll. Gaz karışımın basıncı ] atm oiur
ifadelerinden hangileri doğrudur?
(SO2: 64 , H2:2)
Buna göre;
l. CaH4 gazınin kısmi basıncı
0,3 atm dir
ll. C2H6 gazın|n mol tesri }'tıir
0,8 g caH4(s)
1,2 g c2H6(s)
lll. C2H6ve CgHagaz moleküllerinin ortalama kinetik enerji-
leri eşittir
ifadelerinden hangileri yanlıştıı? (C: 12 H: 1)
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll
D) llve lll Q lve lll
lfııkarıdak' *oa. eşit sayıda C atornu içsrenCH4, C2H. ve CrH* gıazları karrşırrrı tııılunmakb-dır_Bğrıa gğr*;l. Kısrni bagıncı en bğ}ıük eları CH4'tüf-ll_ Gazların iıacİrnieri aynıdır-lll_ İııtol keşri en küçük olan C.1-1*'dir_yargııarırıdan. İıangİ tcrİ doğrııılıır?A) Yalnız l E) l ve ll C} l we lli
D} ll ve lll E} l, ll we lll
+Po:'ı ata
3L
Aynı sıcaklıkta bulunan gaılar araıındatimusluk açıhp yeterli süre bethnirşe He garı-nın kısmi basıneı kaç atııoşfr -q|ur?
A} 0,2 B} 0.ıt §) 0,5 D} 0,6 E} 0,8
KıSrrfl Bnöı\r_Sabit hacimli bir kapta 0,4 gram H2 gazı,0,8 gramve 1 ,6 gram CHn gazı bulunmaktadır.
Kaptaki toplam basınç 2atm o|duğuna göre, CHn gazınınkısmi basıncı kaç atm'dif (H: 1 He: 4 C:12)
X,YveZg".lr.,nbasıncı 5 atm dir. Bu gaz kanşımında Y gazının mol kes-ri f olduğuna göre Y'nin kısmi basıncı kaç atm'dir?
Ç Şeı<iıoeki sabit hacimli kapta ölçülenHe gazı J'
o"",nn 0,9 atm dir.
^
g,
Po= 1 atm
ffiI i ıi,4-nıo!]t l
l::soi(sJ ;Lğ
&*#fu+
ÇH.Ç=H"C"H"
f §eı<ııoexi sistemde dış basıncın
-" 1atm olduğu ortamda CHa ve
SO2 gazlannın eşit kütlelerinin
oluşturduğu karışım sürtünmesiz
pistonla kapatılarak dengelen-
miştir.
Buna göre;
l. SO2 §azının basıncı 0,2 atm'dir
ll. Kapta toplam basınç 1 atm'dir
Po = 1atm
ıt
m gram CH4
m gram SO2F6*T dını_.--..-._.>
3,
Yukarıdaki kaplarda He ve H2 gazlan bulunmaktadır.Sabit sıcaklıkta M musluğu açılıp yeterince beklenildi-ğinde;
|. Piston 5. bölmede dururll. Kapta ioplam basnç 1 atm olur.lll. He gazının kısmi basıncı 1,5 atm olur.ifadelerinden hangileri yanlıştır? (Piston eşit bölmeli veher bir bölme 1 litredir)
Yı**ıddd dffinıb şaHİgffiçia }l ııırctğı aç*prcto-ıfue ld{çı*fiündç ffipn iarıcı iıötııçde rını?@hrıdğ e$f ı,@ 1'ğ ffiık€dfo}lll. so2 gazı i|e CH4 gazının mol kesirleri top|amı 1'dir
ifadelerinden hangiteri doğrudur? (CHa: 16, SO2: 64)
A) Yalnız l B) lve ll C) lve lll
D) llve lll E)l, llve lll
qEşit küüede ahnan Hr, He ve CH4 gazlanndan-
oluşan kanşımın basıncı 390 mm Hg'dır.
Buna 9ö]€, kanşmdaki H2 gaanın basıncı
kaç cm Hg'dır?
oo.2L§abit sıcaklıkta M musluğu açılarak, ideal dayranışlı 02 §ıız.lannın karışmalan sağanıyor.
İ*p'danggyo gtld,ğ|nde, pi§ton neıgde durur?(Bölmeler arası f litredir.)
0,2 mol CHo
0,2 mol SO.
H2=Zglmol, . He = 4 g/mol, CHa = 16 g/mol)
A)320 B)240 c) 160 D) 120 E)80
1x0,2'şer mol CH4 ve SO3 gazlarıbulunmaktadır. Sıcakhk değiştiril-meden M musluğu açılıp kaba0,1 mol He gazı ekleniyor.
Bu olayla ilgili;
l. CH4 ğEzının kısmi basıncı değişmez
ll. O|uşan karışmda gazlann kısmi basınçları
Psog = '"r.
='|r" o''lll. Toplam basınç f, katına çıkmıştır
ifadelerinden hangiIeri doğrudur?
l 6A2r-/Ap.ıN ra2ısnelLrhn§lal@ ..
L. f _? f_f, ? f 9
q,
şekildeki sistemde ;y musluğu sıcaklık değiştirilmeden açılı-yor,
Yeterince beklenildiğınde H, ve G2H6 gaztarının kısmibasınçları kaç cm.Hg olur?
CzHoH2Yukarıdaki sistemde bulunan gazlann sıcakhklan aynıdır,
Sıcaklık değiştirilmeden musluklar aghrsa;
l. Kaplarda ötçülen basınç 2,8 atm olur
ll. 5V hacimli kapta toplam molekül sayısı artar
lll. H2 gazının kısmi basıncı 1,5 atm olur
ifadelerinden hangileri doğruduı?
32,1 0
sabit sıcaklıkta M musluğu açıhp yeterince beklenildiğin_
de piston 5. bölmede durduğuna göre h değeri kaçtır?
A)
B)
c)
D)
9
5
5
,l0
5
10
35
30
30
25
35
6,
Şekildeki sistemde M1, M2 ve M3 muslukları sabit sıcaklıktaaçılıp yeterince bekleniliyor.
Buna göre;
l. Birinci kapta gaz moleküllerin sayısı artar
ll. lkinci kapta basınç 0,66 atm olur
lll. Z gazının ksmi basıng 0,36 atm olur
ifadelerinden hangileri vanl$ıİ?
1. kap 2" kap
@i;t.j
3 a-tn kİl.ll:6..=4f.j' -'Jl#i.
3LSistemdeki ideal gazlar, sabit şıcaklıkta G musluidarı aç]larak,lamamen karışna kadar bekleniyor.Buna göıe, şistemin son başıncı kaç atmosfer olur?
5L
Şekildeki kapta M musluğu sabit sıcaklıkta açıldığında SO3 ga-zının basrncı 2 atm o|uyor.Euna göre, 2. kabın hacmi kaç L dir?
A} 2,5 B) 5
A) 1 E) 1,5 Al2 D}3 E)4
c) 7,5 D} 10 E) 12,5
ls.
Şekildeki sistemde M musluğu sabit sıcaklıkta açılarak X2veY2gadan;
Xr{gr*Xz@l- ziltz{gı'
denklemine göre lam verimle tepkimeye sokuluyorlar.
Tepkirııooonuı& J@plak gazfusıncı kaç cm-Hg olur?
Şekildeki sistemde sabit sıcakhkta M musluğu açılarak;
2X2@| + Yz(s) - 2X2Y (k| tepki mesi tam verim le gerçekleştiriliyor.
Tepkime sonunda piston nerede durur?(Bölmeler eşit ve birer litredir)
|f. §ekildeki manometrede bu-lunan X2 ve Y2 gazları tamverimle tepkimeye sokularakyalnız X2Y gazını o|uşturu-yorlar.
Tepkime §onunda sıcaklıkilk sıcakhğa getirildiğinegöre kaptaki son basınçkaç cm_Hg olur?
4L
Şekildeki ideai serbest pistanlu kaba aynı şıcaklıkta 0,5 mol O,
gazı gönderildiğinde.
Co{g}+*ur,r,-to2{9)
tepkimesi tam verimle gerçekleşiyor,
Tepklme sonund_a başlangıç srcaklığına gert dönl}ldüğüne
göro, kabın şon hacml kaç L dlr?(Gazlaı ideal davranışiıdır.)
A)4 B}5 c)E D)7 E}8
{4.F,a iitrelik r"pt" o oo'ta eşit mol sayısındaki N2
ve H, gaz|an arasında,Nr(nı*3Hztsı .- 2NH",n,
tepkimesi sabit sıcaklı}<ta gerçekleştiriliyor, Kap-ta 0,2 mol NH" gazı bulunduğu anda basınç4 atm olarak ölçülüyor.
Buna gĞire başlangıçta kapta toplam kaç motgaz bulunmaktadır?
A} 0,6 Eı) o,8 c},t,2 D} 1,6 E) 2
lı,
Po=1alm
€JEİ }
-Aş@§* ığcaısefDest
'F !, oiston
S ia,noı ;lH'co(s) il*r _,- {+*-H*:j}'
Po = 76 cm-Hg
0,8 mol X2(g)
0,8 mol Y2(g)
Yukarıdaki sistemde musluklar açılarak gazlar arasında;Xe(g) * Yz(g) - 2XY(g) tepkimesitam verimle gerçekleştiriliyor.
Tepkime sonunda sıcaklık değişmediğine göre kaptakibasınç kaç cm-Hg olur?
»' l. 0,2 mol potasyum kloratın {KClO,l ısıtlmasryla su ğze-
rinde 27"e'ta bir tü9 !çerisinde 02 9a;ıı toplanmaktadır.§u iizerinde toplanan 02 §azının haemi 8,2 litre oldıığu-na sö]e tüp içindeki toplam basınç kaç crn-Hg'diı?
(27 "C'ta suyun denge buhar basıncı 26 mm-Hg ahnacaktır.}
A) 56,4 B) 68,4 c) 71
D} 71,6 E72,4
Şekildekisist 0,4 mol HgO katısı ısıtıldığında;
HgO(k) ısl > Hg(s) + 1l2o"|g| denklemine göre bozu-nuyor. Oluşn O2ğaA 27 "C'ta bir tüp içerisinde su üze-rinde toplanıyor. Tüpteki gaz hacmi 8,2 litre ve suyun27 'C'taki buhar basıncı 25 mm-Hg alınırsa toplam basınçkaç mm-Hg olur?
"€:v l'-i
noktaşıne gallrilip eatsitlandiğinde,
1" CHo gazıRın kısmi bg§ıneı k4 mmHg olur?
2" §tıyun buhar basırıeı kaç ınmHg oltıı?
3" Toplam gaz b§§ın$ kaç mrnHg olur?
1" HıO(ş} miktarı nĞ olur?-- -----'-'
§. HıO{g} nnikterı ne oiur?
(§uyun bııhar başıRçı 80 cmHg alınağktç gadardavranışlıdır,}
ğ. S"uıo"ı.ı sistemde 1is-
ton A nokta§ındayken
İ€$aki t$Pıam basııç4&O mmHg dir.
§ıeıtlık d6ğııtı,rllınşdcn plıton B
,-} B
V
ideal
Oe 23,2q. _@un\ jırİ-*o,1nl ğram x2O katısıısıtıldığında;
m,
,E'4otı,ıX2o(k)ELş2xllç * *orGJ)denklemine göre bozunuyor.Oluşan 02 gazı 27'C'ta birtüp içerisinde su üzerindetoplanıyor.
i;i
Tüpteki gaz hacmi 1,23 litre ve toplam basınç 78,7 cm-Hgolduğuna göre X'in atom kütlesi kaçtıf?
(O:16)
(27"C'ta suyun buhar basıncı 27 mm-Hg kabul edilecek)
5.
Şekildekı sistgmde l noıu kapta H2o sıvısı buhan iıg d€ngg_
dedir-
sabitsıcaklıktaı]lmusıuğuaçıllByet€rincebgklenİlirse;l. suyun denge buhar bagıncı d€ğişmez
tl. He gazının basıncı azalır
lll- H2O(g) mğl€*riillgrlnin sayısı değişmez
ifadel srinden hangileri doğnıdur?A) Ya|nız l B} i ve ll C) i ve llt
D} li ve lll E)l, ll ve lll
d:emde
Recommended