View
0
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Mid
de l
Gr o
nd
e n
Mi d
d e l pl a
at
Bl i
n d e G
e ul
Ma
kk
um
er
wa
ar
d
N o o r dS t e e n p l a a t
Z u i dS t e e n p l a a t
Vl i e t e n
Z wi n
O o m K e e s r e e
Wi e
r i ng
er V
l a a k
O u d eZ e u g
G a m m e l s
K r e u p e lWa g e n p a d
S p a a n d e r b a n k
Ho
f s t e d e
T a b b e
Va
l
v
an
Ur
k
Ho
ut
ri b
E n k h u i z e r z a n d
Ou
de
Ho
or
ns
ch
e G
at
Ho
or
ns
ch
e G
at
K r a b b e r s g a t
T r i n t e l
S l i j k
S t e i l e B a n k
H o n d e n e s t
R o g g e b o t
A b b e r t
Na
ge
l
S p i e k
K n a r
M u i d e r z a n d
B u i t e n I J
PA
MP
US
K u i l
v a n
M a r k e n
H o p
V R O U W E Z A N D
B R E E Z A N D
F R I E S C H E
V L A A K
Ga
atje
I J s s e l m e e r
M a r k e r m e e r
Go u w
z e e
A f s l u i t d i j k
Lorentz-sluizen
Stevin-sluizen
Kornwerderzand
Ho
ut r i b
di j k
MAKKUM
HINDELOOPEN
WORKUM
STAVOREN
LEMMER
BLOKZIJL
VOLLENHOVE
URK
HASSELT
GENEMUIDEN
ZWARTSLUIS
ZWOLLE
KAMPEN
ELBURG
HARDERWIJK
NIJKERK
BUNSCHOTEN
NAARDENHUIZEN
MUIDEN
AMSTERDAM
MONNICKENDAM
VOLENDAM
EDAM
MEDEMBLIK
ENKHUIZEN
HOORN
LELYSTAD
ALMERE
EMMELOORD
DRONTEN
K n a r d i j k
Molkwerum
Laaksum
Kuinre
Ru�en
Bant
Creil
Espel
Lu�elgeest
Marknesse
Ens
Nagele
Tollebeek
Kraggenburg
Swi�erbant
Biddinghuizen
Zeewolde
SchellingwoudeNieuwendam
Durgerdam
Uitdam
MARKENKatwoude
Warder
Schardam
Scharwoude
E t e r s h e i m
Schellinkhout
Wijdenes Oosterleek
Andijk
Wervershoof
LambertschaagAartswoud
Wieringerwerf
Middenmeer
Hippolytushoef
DEN OEVER
Krabbergat-sluizen
Trintelhaven
Houtribsluizen
Muiderberg
ForteilandPampus
Vesting Naarden
Scho
k lan
d
Schokkerhaven
N O O R D O O S T -
P O L D E R
O O S T E L I J K
F L E V O L A N D
Z U I D E L I J K
F L E V O L A N D
W I E R I N G E R -
M E E R -
P O L D E R
P R O E F -P O L D E RA N D I J K
Oranjesluizen
Paard van Marken
Leemans-gemaal
Gemaal Lely
Ir. D.F. Wouda-gemaal Gemaal Buma
Gemaal Smeenge
Gemaal Vissering
M i d d e l b u u r t
E n s
Gemaal Lovink
Gemaal Wortman
Gemaal Colijn
Gemaal De Blocqvan Ku�eler
Ketelhaven
O o s t v a a r d e r s
P l a s s e n
K e t e l m e e r
G o o i m e e r
E e mm
e e r
N u l d
er
na
uw
V e l u w e m e e r
Z w a r t e M e e r
Ku
in
de
r
of
Tj
on
ge
r
L i n d e
I J s s e l
E e m
Ve
c ht
Am
st
el
Monument op de Afsluitdijk
Arkersluis
Waterloopbos
Fort Edam
1 : 125.000
0 5 10 km.
Slootdorp
A l m e r d o r p e r z a n d
Kop van ‘t Ende
Kanaal van
Karel van Gelre
of Nieuwe Rijn
Goudriaankanaal
Bad Hoophuizen
Oud Valkeveen
NUNSPEET
De Groene Kathedraal
Polderland Garden ofLove and Fire
Sea Level
Aardzee
Observatorium
Exposure
Pier+Horizon
lwt 6H3
WI E R I N G E N
Riniastate
Oldruitenborg
Den Oldenhof
Morren
Old Pu�en
Zwaluwenburg
Schouwenburg
Klarenbeek
Groeneveld
Vanenburg
Oldenaller
SalenteinDe Berencamp
De Oldhorst
De Vollenhof
IJsselvliedt
SPAKENBURG
1 2
33
4
1234
Archeologische en aardkundige schatkamer
Historische handels- envissersplaatsen
Nieuw land en nieuwe veiligheid, ingenieurskunst
Oude kustlandschappen
2
3
4
1
geplande, nooit voltooide kanalen
rivieren
droogmakerijen langs de oude kust
buitendijkse landen
wielen
beken
voormalige wielen
steilrand of klif
strandwal
voormalige eilanden
gemalen
molens met gemaal
sluizen
sluizen met gemaal
havens met overtoom
Zuiderzeesteden
Zuiderzeedorpen
moderne aanplempingen
voormalige eilanden
oude Zuiderzeedijk
stedelijke oevers en kades
lichtopstanden
sluizen
vluchthavens
vuurtorens
hoogwater kanonnen
0 tot 3m.
3 tot 5m.
5 tot 7m.
7 tot 9m.
dieper dan 9m.
waterdieptes voormalige Zuiderzee 2open weidelandschappen (van het oude land)
ondieptes
5 meter lijn
9 meter lijn
oude Zuiderzeedijk
stedelijke oevers en kades
voormalige eilanden
(historische) waternamenNagel
2 naar opmetingen van de Dienst der Zuiderzeewerken voor de dieptekaart 1935
Monument op de Afsluitdijk
waterloopkundig laboratorium
droogmakerijen zuiderzeewerken - agrarisch
droogmakerijen zuiderzeewerken - wonen/werken
voormalige viskwekerijen
verbindingen oud-nieuw
dijken Zuiderzeewerken met natuurlijke vooroeversdijken Zuiderzeewerken
gemalen
weteringen en kanalen
landbouwtentoonstelling / Flevohof
barakken werkeiland Lelystad
Vikingschat
moderne aanplempingen
terpen / werven
badpaviljoen
palendijken
weteringen en kanalen
(provinciaal) archeologische locatie 1
wierdijken
grens tussen land en water in 1850
oude Zuiderzeedijk
wierdijken
palendijken
1 dit zijn archeologische locaties die door de provincies zijn aangemerkt als bijzonderevindplaatsen of hoge (provinciale) waardering op de provinciale cultuurhistorischewaardenkaarten.NB. Dit zijn dus niet de beschermde archeologische monumenten nocheen uitpu�ende kartering van archeologische vindplaatsen.
Polderland Garden ofLove and Fire
Land Art
De Groene Kathedraal
Aardzee
Sea Level
Exposure
Observatorium
Pier+Horizon
Ramspoltoren / uitkijktoren Ens
peilschaalhuisjes
kastelen
versterkingen
vestingen
oude ba�erijen
Duitse observatiebunkers
luchtwach�orens
locaties V2 lanceerinrichtingen
militaire interneringskampen Belgen / Engelsen WO1
buitenplaatsen
vluchthavens
vuurtorens
tuunwallen
hoogwaterkanonnen
lichtopstanden
eendenkooien
peilschaalhuisjes
droogmakerijen zuiderzeewerken - natuur/recreatie
dienstwoningen viskwekerijen
Al eeuwenlang leven we met water. We strijden ertegen en pro�teren ervan. Onze band met water laat karakteristieke sporen na, zoals kronkelende – of juist kaarsrechte – dijken, droogmakerijen en handelssteden met havens.
Deze kaart laat vanuit vier invalshoeken het IJsselmeergebied met al haar bijzonderheden zien. Om te kunnen ontwikkelen en de toekomst een verleden te geven.
Het IJsselmeergebied in vier karakteristieken
Archeologische en aardkundige schatkamer
Oude kustlandschappen
Historische handels- en vissersplaatsen
Nieuw land en nieuwe veiligheid, ingenieurskunst
Deze karakteristieken dragen bij aan de hoge ruimtelijke kwaliteit en herkenbaarheid van het IJsselmeergebied. Een uitstekend uitgangspunt bij de verdere ontwikkeling van het gebied. Hier vindt u daarom ook enkele richtinggevende ontwikkelprincipes.
Meer weten over de karakteristieken en de ontwikkelprincipes? In de Cultuurhistorische IJsselmeerbiogra�e vindt u de uitgebreide informatie. Ga naar www.erfgoedenruimte.nl/water
In de IJsselmeerbodem gaan verdronken (pre)historische landschappen schuil met - waarschijnlijk - sporen van de prehistorische mens vanaf zo’n 10.000 jaar geleden, resten van bewoning, burchten, kloosters en begravingen en gebruiksvoorwerpen uit de middeleeuwen en talloze scheeps- en vliegtuigwrakken. Ze vertellen het verhaal van de vorming van het gebied en de activiteiten van de mens in het verleden.
Ontwikkelprincipe: In stand houden Behoud het karakteristieke erfgoed om de ruimtelijke kwaliteit van het gebied te houden.
Behoud het archeologisch bodemarchief in de IJsselmeer- en Markermeerbodem als kennisbron op locatie. Ingrepen kunnen alleen plaatsvinden na een zorgvuldige afweging en een verantwoord archeologisch onderzoek. Iets om rekening mee te houden bij bijvoorbeeld zandwinning of het plaatsen van windmolens.
Archeologische en aardkundige schatkamer
De roerige Zuiderzeegeschiedenis hee� zeer fraaie landschappen nagelaten. Door overstromingen, kleiafze�ingen en verzilting beïnvloedde de Zuiderzee het landschap tot op kilometers landinwaarts. De kustlijn van de Zuiderzee kwam tot stand in een langdurig spel van landaanwinning en landverlies; uitbreiding van het water en beteugeling ervan door de mens. Veel oude Zuiderzeedijken gaan terug tot de middeleeuwen. Hun kronkelige verloop hangt samen met de toenmalige kustlijn, maar is ook het gevolg van de vele dijkdoorbraken. Kenmerkend aan de dijkzones van de Zuiderzee is ook dat binnendijks open water te vinden is en buitendijks land.
Ontwikkelprincipe: Inpassen Gebruik deze cultuurhistorische karakteristieken als uitgangspunt om de ruimtelijke kwaliteit te versterken
Dat kun je doen door de dijk niet als lijn, maar als zone te benaderen. Benut en versterk de kracht van de hele zone, met binnenwateren en binnen- en buitendijkse gronden. De hoge dijk vormt bij uitstek een plek voor overzicht en inspiratiee.
Oude kustlandschappen
De Zuiderzeewerken zijn een schoolvoorbeeld van waar Nederland groot in is: het maken van nieuw land en ingenieurskunst. De hoge, rechte en stenige dijken, die vaak zonder voorland uit het water oprijzen, onderscheiden zich sterk van de kronkelige dijken van de oude Zuiderzeekust.
De IJsselmeerpolders zijn rationeel, grootschalig en planmatig ingericht, met lange lijnen en regelmaat. Deze ruimtelijke inrichting is de fysieke uitdrukking van het maakbaarheidsideaal van de twintigste eeuw.
Ontwikkelprincipe: Inpassen Gebruik de cultuurhistorische karakteristieken als uitgangspunt voor het versterken van de ruimtelijke kwaliteit
Benadruk het contrast tussen het oude Zuiderzeelandschap en het moderne polderlandschap, vooral daar waar zij elkaar ontmoeten. Versterk het strakke, lineaire karakter van de dijken van het nieuwe land, bijvoorbeeld bij het inpassen van windmolens. Houd de voormalige Zuiderzee-eilanden zichtbaar in het landschap.
Nieuw land en nieuwe veiligheid, ingenieurskunst
Door het rijke handels- en visserijverleden hee� het IJsselmeergebied een grote concentratie aan historische havenplaatsen. Bijzonder is dat de ruimtelijke opbouw van bijna elke havenplaats en haar omgeving nog goed laat zien dat zij aan of vlakbij het water rond een dam of sluis is ontstaan. Vanuit de havenplaats overziet men de weidsheid en de horizon van het IJsselmeer, tegelijkertijd is het stadssilhouet herkenbaar vanaf het water.
Historische handels- en vissersplaatsen
Ontwikkelprincipe: Inpassen Gebruik deze cultuurhistorische karakteristieken als uitgangspunt voor het versterken van de ruimtelijke kwaliteit
Ontdek de markante verhalen van de havenplaatsen en de afzonderlijke gebouwen, die herinneren aan de handel, de visserij, de scheepsbouw en verdediging. Zorg ervoor dat ook bij toekomstige ontwikkelingen de verhalen a�eesbaar blijven. Zo blij� de ruimtelijke kwaliteit langs het IJsselmeer krachtig.
800 na Chr.100 na Chr.
1850 na Chr.1500 na Chr.
De polder ligt nu buitendijks
Kronkelige dijk met bewoning
Hier brak ooit de dijk door
IJstijdrelict van een keileembult
Voorland, aangelegd ter bescherming van de dijk
Voormalig eiland Schokland is goed zichtbaar
Verdedigingswerken langs het water
Haven en stad zijn veilig achter de sluis Het vissersverleden is nog goed zichtbaar
Handelssteden langs het IJsselmeer zijn het bezoeken waard
Rationeel en planmatig ingerichte polder
Herkenbaar: de rechte lijnen van de dijk
Een gebied met karakter!
Hoge diversiteit met een diepgaande geschiedenis
Het IJsselmeer gebied
Recommended