View
216
Download
2
Category
Preview:
Citation preview
1Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Prof. dr. Jozef PacoletHoger instituut voor de arbeid, Katholieke Universiteit Leuven
Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg in België.Stand van zaken voorzieningen en betaalbaarheid
Onderzoek in opdracht van de FOD Sociale Zekerheid Directie-generaal Sociaal Beleid
USA – BE: Same Problems, Different Solutions Symposium USA Ambassade – FOD Volksgezondheid,
Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu – DG1
Brussel, Hotel Président, 22 maart 2006
2Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Deel I: Vergrijzing en zorgvoorzieningen: een rijk geschakeerd palet
1. Vergrijzing
2. Aanbod van zorgvoorzieningen
3. Informele zorg
4. Professionele zorg en werkgelegenheid
5. Private – publieke mix
Deel II: Vergrijzing en macro-economische betaalbaarheid
6. Nood aan een impliciete of expliciete zorgverzekering
7. Macro-economische inschatting kosten zorgsector
8. Decompositie van de zorguitgaven en toekomstverkenning
9. Belangrijke conclusie voor België uit de discussie in het buitenland
3Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Vergrijzing en zorgvoorzieningen: een rijk geschakeerd palet
4Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Absoluut aantal 65+-ers in 1970-2005 en 2006-2050
Aantal ouderen (x 1 000)
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050
Aantal 65-74-jarigen
Aantal 75-84-jarigen
Aantal 85+-ers
Totaal aantal
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
851 920
372 245
71 540
1 295 705
1 214 883
1 039 424
645 017
2 899 324
946 362
672 055
184 879
1 803 296
5Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Procentueel aandeel 65+-ers t.o.v. totale bevolking in 1970-2005 en 2006-2050
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050
% aandeel ouderen t.o.v. totale bevolking
% aandeel +65-jarigen
% aandeel +75-jarigen
% aandeel +85-jarigen
0
5
10
15
20
25
30
13,43
4,60
0,74
26,47
15,38
5,89
17,30
8,22
1,77
6Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
7,81
6,62
3,74
3,01
0 jaar
Vrouwen
Mannen
65 jaar
Vrouwen
Mannen
0 20 40 60 80 100
DFLE MDLE SDLE
Levensverwachting voor mannen en vrouwen op de leeftijd van 0 jaar en 65 jaar, in België in 2001
66,14
62,82
11,16
9,67
7,72
5,98
5,33
3,55
81,67
75,42
20,23
16,23
Levensverwachting in jaren
7Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Evolutie van de lichamelijke invaliditeitsgraad onder 65-plussers in de periode 1966-2001 (in %)
75 7683 84
16 16 13 119 84 5
1966 1974 1985 2001
Lichamelijke invaliditeitsgraad
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100%
Valide Semi-valide Invalide
8Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
2. Aanbod van zorgvoorzieningen
1. België heeft een geavanceerd palet van zorgvoorzieningen voor ouderen
2. Op het vlak van beschikbaarheid is men eerder institutioneel georiënteerd, Wallonië en Brussel respectievelijk 25 % en 20 % meer in vergelijking met Vlaanderen
3. Thuiszorg in Wallonië en Brussel zeker onderontwikkeld
4. Ook vergoede informele zorg is aan de orde en diverse vormen van zorgverloven
5. Kwaliteitsbeleid van recente datum: nood aan opwaardering infrastructuur
6. Toegankelijkheid is nog onvoldoende, ondanks MAF
7. Betaalbaarheid van institutionele zorg blijft punt van zorg
9Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Afhankelijke personen per leeftijd, verschillende landen
60-7
070
-80
80-9
090
+
60-6
565
-70
70-7
575
-80
80-8
585
-90
90+
60-6
565
-70
70-7
575
-80
80-8
585
-90
90+
65-7
575
-80
80-8
585
-90
90+
65-7
070
-75
75-8
080
-85
85-9
090
+
65-7
575
-80
80-8
585
-90
90+
65-7
575
-80
80-8
585
-90
90+
65-7
575
-80
80-8
585
-90
90+
65-7
575
-80
80-8
585
-90
90+
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55%
F NL A S UK Vl. Gewest Br. Gewest Wl. Gewest België
10Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Internationale situering
0
2
4
6
8
10
12
14
Denemarken
Noorwegen
(Semi-) Residentiëlevoorzieningen
Thuiszorgdienst
OostenrijkDuitsland
Luxemburg
België
Finland
Ierland
FrankrijkVerenigd Koninkrijk
BrusselAantal plaatsen per 100/65+
Aantal personeelsleden per 100/65+
WalloniëVlaanderen
Nederland
Zweden
SpanjeGriekenland
ItaliëPortugal
Cijfers voor Denemarken niet vergelijkbaar (thuiszorg omvat personeel in residentiële diensten en residentiële voorzieningen omvatten bejaardenwoningen)
(1)
(2)
(2)
(2)
(1)
(2)(2)(2)
Geen informatie over personeel in thuiszorg beschikbaar
Beveridge georiënteerde verzorgingsstatenin Skandinavië
Beveridge georiënteerde verzorgingsstaat
Bismarck georiënteerde verzorgingsstaat
Bismarck georiënteerde verzorgingsstaat in deMiddellandse Zeelanden
11Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Internationale vergelijking: relatief aandeel publieke financiering in % totaal
Oos Bel Den Spa Fin Ier Lux Ned Zwe VK0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
ROB RVT Gezinszorg Thuisverpleging
12Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
De private-publieke financieringsmix in de gezondheidszorg en de ‘LTC- langdurige zorg’
VS
Zwitserland
Australië
Nieuw Zeeland
NederlandCanada
Spanje
Ierland
Zweden
Japan
VKDuitsland
20
30
40
50
60
70
80
90
100
20 30 40 50 60 70 80 90 100
45
België
Canada Japan
% publieke uitgaven in de totale uitgaven voor gezondheidszorg
% p
ub
lieke
uit
gav
en in
de
tota
le
LT
C u
itg
aven
Aandeel publieke financiering voor LTC groter dan aandeel publieke financiering gezondheidszorg
Aandeel publieke financiering voor LTC kleiner dan aandeel publieke financiering gezondheidszorg
13Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
3. Informele zorg
1. Informele zorg is er of is er niet en kan niet uit het niets gecreëerd worden
2. Is omvangrijk: meer dan een 40-urenweek versus 8-uren dag
3. Voor demente personen is de zorginzet nog groter
4. Steeds meer samen oud wordende partners doen de beschikbaarheid toenemen
5. Ook de zelfredzaamheid neemt toe, wat vaak de tweede lijn in de mantelzorg van kinderen en schoonkinderen vrijmaakt
6. Informele zorg is complementair met formele zorg
14Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
3. Informele zorg
1. Informele zorg is er of is er niet en kan niet uit het niets gecreëerd worden
2. Is omvangrijk: meer dan een 40-urenweek versus 8-uren dag
3. Voor demente personen is de zorginzet nog groter
4. Steeds meer samen oud wordende partners doen de beschikbaarheid toenemen
5. Ook de zelfredzaamheid neemt toe, wat vaak de tweede lijn in de mantelzorg van kinderen en schoonkinderen vrijmaakt
6. Informele zorg is complementair met formele zorg
15Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
3. Informele zorg
1. Informele zorg is er of is er niet en kan niet uit het niets gecreëerd worden
2. Is omvangrijk: meer dan een 40-urenweek versus 8-uren dag
3. Voor demente personen is de zorginzet nog groter
4. Steeds meer samen oud wordende partners doen de beschikbaarheid toenemen
5. Ook de zelfredzaamheid neemt toe, wat vaak de tweede lijn in de mantelzorg van kinderen en schoonkinderen vrijmaakt
6. Informele zorg is complementair met formele zorg
16Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Professional care Informal care0
500
1000
1500
2000
2500in minutes per week
Control groupGroup with dementia
Home careTotal time of care (in minutes / week)
17Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Nursing & geriatric help Hotel cost Physiotherapy General Practitioner0
100
200
300
400
500
600in minutes per week
Control groupGroup with dementia
Residential careTotal time of care (in minutes / week)
18Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
3. Informele zorg
1. Informele zorg is er of is er niet en kan niet uit het niets gecreëerd worden
2. Is omvangrijk: meer dan een 40-urenweek versus 8-uren dag
3. Voor demente personen is de zorginzet nog groter
4. Steeds meer samen oud wordende partners doen de beschikbaarheid toenemen
5. Ook de zelfredzaamheid neemt toe, wat vaak de tweede lijn in de mantelzorg van kinderen en schoonkinderen vrijmaakt
6. Informele zorg is complementair met formele zorg
19Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
3. Informele zorg
1. Informele zorg is er of is er niet en kan niet uit het niets gecreëerd worden
2. Is omvangrijk: meer dan een 40-urenweek versus 8-uren dag
3. Voor demente personen is de zorginzet nog groter
4. Steeds meer samen oud wordende partners doen de beschikbaarheid toenemen
5. Ook de zelfredzaamheid neemt toe, wat vaak de tweede lijn in de mantelzorg van kinderen en schoonkinderen vrijmaakt
6. Informele zorg is complementair met formele zorg
20Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
3. Informele zorg
1. Informele zorg is er of is er niet en kan niet uit het niets gecreëerd worden
2. Is omvangrijk: meer dan een 40-urenweek versus 8-uren dag
3. Voor demente personen is de zorginzet nog groter
4. Steeds meer samen oud wordende partners doen de beschikbaarheid toenemen
5. Ook de zelfredzaamheid neemt toe, wat vaak de tweede lijn in de mantelzorg van kinderen en schoonkinderen vrijmaakt
6. Informele zorg is complementair met formele zorg
21Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
4. Professionele zorg1. Er is een groeiende ongerustheid over personeelsschaarste door stijgende
vraag en krimpend aanbod door veroudering beroepsgroep en vermeende tanende interesse
2. Redenen tot dedramatiseren zijn dat het nog een relatief jonge sector is, de interesse is in werkelijkheid hoog en men blijft trouw aan beroep
3. Deze trends moeten echter wel, ook door beleid, ondersteund worden: een dialoog onderwijswereld, sector en overheid is permanent nodig
4. Uitdaging van jobcreatie is voor komende twintig jaar vergelijkbaar met wat de voorbije kwarteeuw werd gerealiseerd (3,5 % extra tewerkstelling)
5. Vraagzijde moet debat voeren over kwalificatiemix, aandacht voor geriatrie
6. Er is een groeiend besef dat deze sector nodig is om ooit terug volledige tewerkstelling te bereiken, en dat hij ook bijdraagt tot economische groei; de jobs zijn van hoogwaardige kwaliteit.
7. Zorgsector is in het verleden eerder door volume-effect dan door prijseffect gekenmerkt.
8. In internationaal perspectief situeert België zich bij de landen met een redelijk hoge densiteit; voor zelfstandigen is zij de koploper; in VTE omgerekend evenaart de jobcreatie deze van de buurlanden
22Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
4. Professionele zorg1. Er is een groeiende ongerustheid over personeelsschaarste door stijgende
vraag en krimpend aanbod door veroudering beroepsgroep en vermeende tanende interesse
2. Redenen tot dedramatiseren zijn dat het nog een relatief jonge sector is, de interesse is in werkelijkheid hoog en men blijft trouw aan beroep
3. Deze trends moeten echter wel, ook door beleid, ondersteund worden: een dialoog onderwijswereld, sector en overheid is permanent nodig
4. Uitdaging van jobcreatie is voor komende twintig jaar vergelijkbaar met wat de voorbije kwarteeuw werd gerealiseerd (3,5 % extra tewerkstelling)
5. Vraagzijde moet debat voeren over kwalificatiemix, aandacht voor geriatrie
6. Er is een groeiend besef dat deze sector nodig is om ooit terug volledige tewerkstelling te bereiken, en dat hij ook bijdraagt tot economische groei; de jobs zijn van hoogwaardige kwaliteit.
7. Zorgsector is in het verleden eerder door volume-effect dan door prijseffect gekenmerkt.
8. In internationaal perspectief situeert België zich bij de landen met een redelijk hoge densiteit; voor zelfstandigen is zij de koploper; in VTE omgerekend evenaart de jobcreatie deze van de buurlanden
23Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
4. Professionele zorg1. Er is een groeiende ongerustheid over personeelsschaarste door stijgende
vraag en krimpend aanbod door veroudering beroepsgroep en vermeende tanende interesse
2. Redenen tot dedramatiseren zijn dat het nog een relatief jonge sector is, de interesse is in werkelijkheid hoog en men blijft trouw aan beroep
3. Deze trends moeten echter wel, ook door beleid, ondersteund worden: een dialoog onderwijswereld, sector en overheid is permanent nodig
4. Uitdaging van jobcreatie is voor komende twintig jaar vergelijkbaar met wat de voorbije kwarteeuw werd gerealiseerd (3,5 % extra tewerkstelling)
5. Vraagzijde moet debat voeren over kwalificatiemix, aandacht voor geriatrie
6. Er is een groeiend besef dat deze sector nodig is om ooit terug volledige tewerkstelling te bereiken, en dat hij ook bijdraagt tot economische groei; de jobs zijn van hoogwaardige kwaliteit.
7. Zorgsector is in het verleden eerder door volume-effect dan door prijseffect gekenmerkt.
8. In internationaal perspectief situeert België zich bij de landen met een redelijk hoge densiteit; voor zelfstandigen is zij de koploper; in VTE omgerekend evenaart de jobcreatie deze van de buurlanden
24Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
4. Professionele zorg1. Er is een groeiende ongerustheid over personeelsschaarste door stijgende
vraag en krimpend aanbod door veroudering beroepsgroep en vermeende tanende interesse
2. Redenen tot dedramatiseren zijn dat het nog een relatief jonge sector is, de interesse is in werkelijkheid hoog en men blijft trouw aan beroep
3. Deze trends moeten echter wel, ook door beleid, ondersteund worden: een dialoog onderwijswereld, sector en overheid is permanent nodig
4. Uitdaging van jobcreatie is voor komende twintig jaar vergelijkbaar met wat de voorbije kwarteeuw werd gerealiseerd (3,5 % extra tewerkstelling)
5. Vraagzijde moet debat voeren over kwalificatiemix, aandacht voor geriatrie
6. Er is een groeiend besef dat deze sector nodig is om ooit terug volledige tewerkstelling te bereiken, en dat hij ook bijdraagt tot economische groei; de jobs zijn van hoogwaardige kwaliteit.
7. Zorgsector is in het verleden eerder door volume-effect dan door prijseffect gekenmerkt.
8. In internationaal perspectief situeert België zich bij de landen met een redelijk hoge densiteit; voor zelfstandigen is zij de koploper; in VTE omgerekend evenaart de jobcreatie deze van de buurlanden
25Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
4. Professionele zorg1. Er is een groeiende ongerustheid over personeelsschaarste door stijgende
vraag en krimpend aanbod door veroudering beroepsgroep en vermeende tanende interesse
2. Redenen tot dedramatiseren zijn dat het nog een relatief jonge sector is, de interesse is in werkelijkheid hoog en men blijft trouw aan beroep
3. Deze trends moeten echter wel, ook door beleid, ondersteund worden: een dialoog onderwijswereld, sector en overheid is permanent nodig
4. Uitdaging van jobcreatie is voor komende twintig jaar vergelijkbaar met wat de voorbije kwarteeuw werd gerealiseerd (3,5 % extra tewerkstelling)
5. Vraagzijde moet debat voeren over kwalificatiemix, aandacht voor geriatrie
6. Er is een groeiend besef dat deze sector nodig is om ooit terug volledige tewerkstelling te bereiken, en dat hij ook bijdraagt tot economische groei; de jobs zijn van hoogwaardige kwaliteit.
7. Zorgsector is in het verleden eerder door volume-effect dan door prijseffect gekenmerkt.
8. In internationaal perspectief situeert België zich bij de landen met een redelijk hoge densiteit; voor zelfstandigen is zij de koploper; in VTE omgerekend evenaart de jobcreatie deze van de buurlanden
26Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
4. Professionele zorg1. Er is een groeiende ongerustheid over personeelsschaarste door stijgende
vraag en krimpend aanbod door veroudering beroepsgroep en vermeende tanende interesse
2. Redenen tot dedramatiseren zijn dat het nog een relatief jonge sector is, de interesse is in werkelijkheid hoog en men blijft trouw aan beroep
3. Deze trends moeten echter wel, ook door beleid, ondersteund worden: een dialoog onderwijswereld, sector en overheid is permanent nodig
4. Uitdaging van jobcreatie is voor komende twintig jaar vergelijkbaar met wat de voorbije kwarteeuw werd gerealiseerd (3,5 % extra tewerkstelling)
5. Vraagzijde moet debat voeren over kwalificatiemix, aandacht voor geriatrie
6. Er is een groeiend besef dat deze sector nodig is om ooit terug volledige tewerkstelling te bereiken, en dat hij ook bijdraagt tot economische groei; de jobs zijn van hoogwaardige kwaliteit.
7. Zorgsector is in het verleden eerder door volume-effect dan door prijseffect gekenmerkt.
8. In internationaal perspectief situeert België zich bij de landen met een redelijk hoge densiteit; voor zelfstandigen is zij de koploper; in VTE omgerekend evenaart de jobcreatie deze van de buurlanden
27Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
4. Professionele zorg1. Er is een groeiende ongerustheid over personeelsschaarste door stijgende
vraag en krimpend aanbod door veroudering beroepsgroep en vermeende tanende interesse
2. Redenen tot dedramatiseren zijn dat het nog een relatief jonge sector is, de interesse is in werkelijkheid hoog en men blijft trouw aan beroep
3. Deze trends moeten echter wel, ook door beleid, ondersteund worden: een dialoog onderwijswereld, sector en overheid is permanent nodig
4. Uitdaging van jobcreatie is voor komende twintig jaar vergelijkbaar met wat de voorbije kwarteeuw werd gerealiseerd (3,5 % extra tewerkstelling)
5. Vraagzijde moet debat voeren over kwalificatiemix, aandacht voor geriatrie
6. Er is een groeiend besef dat deze sector nodig is om ooit terug volledige tewerkstelling te bereiken, en dat hij ook bijdraagt tot economische groei; de jobs zijn van hoogwaardige kwaliteit.
7. Zorgsector is in het verleden eerder door volume-effect dan door prijseffect gekenmerkt.
8. In internationaal perspectief situeert België zich bij de landen met een redelijk hoge densiteit; voor zelfstandigen is zij de koploper; in VTE omgerekend evenaart de jobcreatie deze van de buurlanden
28Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Evolutie in toegevoegde waarde, werkgelegenheid en arbeidsproductiviteit van de sector gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, 1975-2008
Expansie zorgsector eerder volume-effect dan prijseffect
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 20080
0,51
1,52
2,53
3,54
4,55
5,56
6,57
7,58
8,59
9,510
10,511
11,512
% aandeel van gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening
Procentueel aandeel in totale toegevoegde waarde tegen lopende prijzen Procentueel aandeel in totale binnenlandse werkgelegenheid
29Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
4. Professionele zorg1. Er is een groeiende ongerustheid over personeelsschaarste door stijgende
vraag en krimpend aanbod door veroudering beroepsgroep en vermeende tanende interesse
2. Redenen tot dedramatiseren zijn dat het nog een relatief jonge sector is, de interesse is in werkelijkheid hoog en men blijft trouw aan beroep
3. Deze trends moeten echter wel, ook door beleid, ondersteund worden: een dialoog onderwijswereld, sector en overheid is permanent nodig
4. Uitdaging van jobcreatie is voor komende twintig jaar vergelijkbaar met wat de voorbije kwarteeuw werd gerealiseerd (3,5 % extra tewerkstelling)
5. Vraagzijde moet debat voeren over kwalificatiemix, aandacht voor geriatrie
6. Er is een groeiend besef dat deze sector nodig is om ooit terug volledige tewerkstelling te bereiken, en dat hij ook bijdraagt tot economische groei; de jobs zijn van hoogwaardige kwaliteit.
7. Zorgsector is in het verleden eerder door volume-effect dan door prijseffect gekenmerkt.
8. In internationaal perspectief situeert België zich bij de landen met een redelijk hoge densiteit; voor zelfstandigen is zij de koploper; in VTE omgerekend evenaart de jobcreatie deze van de buurlanden
30Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Gesalarieerde en zelfstandige tewerkstelling per 1000 inwoners in de sectoren gezondheid en welzijn in de verschillende Europese landen, VTE, 2003
dk se fi uk nl be fr de at ie lu pt es it gr cz mt lv sk lt hu si ee pl cy no is ch bg ro0
20
40
60
80
Gesalarieerde tewerkstelling
Zelfstandige tewerkstelling
Densiteit vergelijkbaar met buurlanden
31Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
5. Private-publieke mix
1. Onderscheid te maken tussen financiering en organisatievorm
2. Gezondheidssector sterk privé initiatief van vrije beroepen (33% zelfstandigen)
3. Private non profit en publieke non profit evolueren gelijk
4. Privatisering financiering via remgelden in gezondheidszorg is nog beperkt (0,53% BBP), en wordt verder geremedieerd door maximumfactuur (0,08% BBP)
5. Eigen bijdrage is evenwel aanzienlijk in residentiële ouderenzorg (0,61% BBP), dit in tegenstelling tot het buitenland: de dagprijs voor de rusthuissector, 1 % van de bevolking, is groter dan alle remgelden in rest van de gezondheidssector
6. Aanvullende private verzekeringen hebben een groeiend marktbereik, maar in volume is hun omvang nog beperkt (0,46% BBP, met inbegrip van aanvullende verzekering kleine risico’s die er uit zullen verdwijnen vanaf 2006)
32Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
5. Private-publieke mix
1. Onderscheid te maken tussen financiering en organisatievorm
2. Gezondheidssector sterk privé initiatief van vrije beroepen (33% zelfstandigen)
3. Private non profit en publieke non profit evolueren gelijk
4. Privatisering financiering via remgelden in gezondheidszorg is nog beperkt (0,53% BBP), en wordt verder geremedieerd door maximumfactuur (0,08% BBP)
5. Eigen bijdrage is evenwel aanzienlijk in residentiële ouderenzorg (0,61% BBP), dit in tegenstelling tot het buitenland: de dagprijs voor de rusthuissector, 1 % van de bevolking, is groter dan alle remgelden in rest van de gezondheidssector
6. Aanvullende private verzekeringen hebben een groeiend marktbereik, maar in volume is hun omvang nog beperkt (0,46% BBP, met inbegrip van aanvullende verzekering kleine risico’s die er uit zullen verdwijnen vanaf 2006)
33Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
5. Private-publieke mix
1. Onderscheid te maken tussen financiering en organisatievorm
2. Gezondheidssector sterk privé initiatief van vrije beroepen (33% zelfstandigen)
3. Private non profit en publieke non profit evolueren gelijk
4. Privatisering financiering via remgelden in gezondheidszorg is nog beperkt (0,53% BBP), en wordt verder geremedieerd door maximumfactuur (0,08% BBP)
5. Eigen bijdrage is evenwel aanzienlijk in residentiële ouderenzorg (0,61% BBP), dit in tegenstelling tot het buitenland: de dagprijs voor de rusthuissector, 1 % van de bevolking, is groter dan alle remgelden in rest van de gezondheidssector
6. Aanvullende private verzekeringen hebben een groeiend marktbereik, maar in volume is hun omvang nog beperkt (0,46% BBP, met inbegrip van aanvullende verzekering kleine risico’s die er uit zullen verdwijnen vanaf 2006)
34Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
5. Private-publieke mix
1. Onderscheid te maken tussen financiering en organisatievorm
2. Gezondheidssector sterk privé initiatief van vrije beroepen (33% zelfstandigen)
3. Private non profit en publieke non profit evolueren gelijk
4. Privatisering financiering via remgelden in gezondheidszorg is nog beperkt (0,53% BBP), en wordt verder geremedieerd door maximumfactuur (0,08% BBP)
5. Eigen bijdrage is evenwel aanzienlijk in residentiële ouderenzorg (0,61% BBP), dit in tegenstelling tot het buitenland: de dagprijs voor de rusthuissector, 1 % van de bevolking, is groter dan alle remgelden in rest van de gezondheidssector
6. Aanvullende private verzekeringen hebben een groeiend marktbereik, maar in volume is hun omvang nog beperkt (0,46% BBP, met inbegrip van aanvullende verzekering kleine risico’s die er uit zullen verdwijnen vanaf 2006)
35Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
5. Private-publieke mix
1. Onderscheid te maken tussen financiering en organisatievorm
2. Gezondheidssector sterk privé initiatief van vrije beroepen (33% zelfstandigen)
3. Private non profit en publieke non profit evolueren gelijk
4. Privatisering financiering via remgelden in gezondheidszorg is nog beperkt (0,53% BBP), en wordt verder geremedieerd door maximumfactuur (0,08% BBP)
5. Eigen bijdrage is evenwel aanzienlijk in residentiële ouderenzorg (0,61% BBP), dit in tegenstelling tot het buitenland: de dagprijs voor de rusthuissector, 1 % van de bevolking, is groter dan alle remgelden in rest van de gezondheidssector
6. Aanvullende private verzekeringen hebben een groeiend marktbereik, maar in volume is hun omvang nog beperkt (0,46% BBP, met inbegrip van aanvullende verzekering kleine risico’s die er uit zullen verdwijnen vanaf 2006)
36Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
5. Private-publieke mix
1. Onderscheid te maken tussen financiering en organisatievorm
2. Gezondheidssector sterk privé initiatief van vrije beroepen (33% zelfstandigen)
3. Private non profit en publieke non profit evolueren gelijk
4. Privatisering financiering via remgelden in gezondheidszorg is nog beperkt (0,53% BBP), en wordt verder geremedieerd door maximumfactuur (0,08% BBP)
5. Eigen bijdrage is evenwel aanzienlijk in residentiële ouderenzorg (0,61% BBP), dit in tegenstelling tot het buitenland: de dagprijs voor de rusthuissector, 1 % van de bevolking, is groter dan alle remgelden in rest van de gezondheidssector
6. Aanvullende private verzekeringen hebben een groeiend marktbereik, maar in volume is hun omvang nog beperkt (0,46% BBP, met inbegrip van aanvullende verzekering kleine risico’s die er uit zullen verdwijnen vanaf 2006)
37Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Vergrijzing en macro-economische betaalbaarheid van de
gezondheidszorg en ouderenzorg: de ‘hoorn des overvloeds’?
38Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
6. Nood aan een impliciete of expliciete zorgverzekering
1. Vooral in Bismarck-georiënteerde verzorgingsstaten is er een expliciete verzekering voor de langdurige zorg
2. België heeft een gemengd systeem, deels expliciet, deels impliciet, dat evenwel nog onaf is
3. Het RIZIV heeft de jongste tien jaar een groeiend aandeel van de kost voor langdurige zorg opgenomen (+0,30 % BBP); samen met de hulp aan bejaarden (+0,07% BBP), en de maximum-factuur (+ 0,08% BBP) spreken wij van ‘de stille kracht’ van een impliciete zorgverzekering op federaal vlak (samen goed voor ongeveer 0,80% BBP in 2003)
4. Maar ook de Vlaamse Zorgverzekering (ook 0,07% BBP) heeft, met beperkte bijdragen van de burger, toch ook op korte termijn een significant en ruim bereik gerealiseerd (thans 140 000 personen in Vlaanderen en Brussel)
5. In de Franse Gemeenschap blijft de keuze op federaal vlak gesitueerd
39Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
6. Nood aan een impliciete of expliciete zorgverzekering
1. Vooral in Bismarck-georiënteerde verzorgingsstaten is er een expliciete verzekering voor de langdurige zorg
2. België heeft een gemengd systeem, deels expliciet, deels impliciet, dat evenwel nog onaf is
3. Het RIZIV heeft de jongste tien jaar een groeiend aandeel van de kost voor langdurige zorg opgenomen (+0,30 % BBP); samen met de hulp aan bejaarden (+0,07% BBP), en de maximum-factuur (+ 0,08% BBP) spreken wij van ‘de stille kracht’ van een impliciete zorgverzekering op federaal vlak (samen goed voor ongeveer 0,80% BBP in 2003)
4. Maar ook de Vlaamse Zorgverzekering (ook 0,07% BBP) heeft, met beperkte bijdragen van de burger, toch ook op korte termijn een significant en ruim bereik gerealiseerd (thans 140 000 personen in Vlaanderen en Brussel)
5. In de Franse Gemeenschap blijft de keuze op federaal vlak gesitueerd
40Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
6. Nood aan een impliciete of expliciete zorgverzekering
1. Vooral in Bismarck-georiënteerde verzorgingsstaten is er een expliciete verzekering voor de langdurige zorg
2. België heeft een gemengd systeem, deels expliciet, deels impliciet, dat evenwel nog onaf is
3. Het RIZIV heeft de jongste tien jaar een groeiend aandeel van de kost voor langdurige zorg opgenomen (+0,30 % BBP); samen met de hulp aan bejaarden (+0,07% BBP), en de maximum-factuur (+ 0,08% BBP) spreken wij van ‘de stille kracht’ van een impliciete zorgverzekering op federaal vlak (samen goed voor ongeveer 0,80% BBP in 2003)
4. Maar ook de Vlaamse Zorgverzekering (ook 0,07% BBP) heeft, met beperkte bijdragen van de burger, toch ook op korte termijn een significant en ruim bereik gerealiseerd (thans 140 000 personen in Vlaanderen en Brussel)
5. In de Franse Gemeenschap blijft de keuze op federaal vlak gesitueerd
41Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Totale uitgaven aan ouderenzorg van RIZIV en Gemeenschappen, in miljoen euro
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 20040
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
2200
2400
2600
2800
3000Miljoen euro
Verpleegkundige zorgen in ROB Andere verstrekkingen: RVT Verpleegkundige thuiszorgen
Bejaardenzorg Gezinsaangelegenheden VIPA rustoorden
Zorgverzekering uitgaven Zorgverzekering fondsvorming Hulp aan bejaarden
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 20040
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
2200
2400
2600
2800
3000Miljoen euro
Verpleegkundige zorgen in ROB Andere verstrekkingen: RVT Verpleegkundige thuiszorgen
Bejaardenzorg Gezinsaangelegenheden VIPA rustoorden
Zorgverzekering uitgaven Zorgverzekering fondsvorming Hulp aan bejaarden
42Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
6. Nood aan een impliciete of expliciete zorgverzekering
1. Vooral in Bismarck-georiënteerde verzorgingsstaten is er een expliciete verzekering voor de langdurige zorg
2. België heeft een gemengd systeem, deels expliciet, deels impliciet, dat evenwel nog onaf is
3. Het RIZIV heeft de jongste tien jaar een groeiend aandeel van de kost voor langdurige zorg opgenomen (+0,30 % BBP); samen met de hulp aan bejaarden (+0,07% BBP), en de maximum-factuur (+ 0,08% BBP) spreken wij van ‘de stille kracht’ van een impliciete zorgverzekering op federaal vlak (samen goed voor ongeveer 0,80% BBP in 2003)
4. Maar ook de Vlaamse Zorgverzekering (ook 0,07% BBP) heeft, met beperkte bijdragen van de burger, toch ook op korte termijn een significant en ruim bereik gerealiseerd (thans 140 000 personen in Vlaanderen en Brussel)
5. In de Franse Gemeenschap blijft de keuze op federaal vlak gesitueerd
43Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Cliënten residentiële zorg, thuiszorg en zorgverzekering: het mirakel van de zorgverzekering in Vlaanderen
Service flats ROB RVT Gezinszorg Thuisverpleg. Thuis Inst. Thuis Inst.0
20
40
60
80
100
120
140x 1 000
O
A
B
C
CO
Zorgverzekering2002
Zorgverzekering2003
deel
65+ deel 65+
44Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
6. Nood aan een impliciete of expliciete zorgverzekering
1. Vooral in Bismarck-georiënteerde verzorgingsstaten is er een expliciete verzekering voor de langdurige zorg
2. België heeft een gemengd systeem, deels expliciet, deels impliciet, dat evenwel nog onaf is
3. Het RIZIV heeft de jongste tien jaar een groeiend aandeel van de kost voor langdurige zorg opgenomen (+0,30 % BBP); samen met de hulp aan bejaarden (+0,07% BBP), en de maximum-factuur (+ 0,08% BBP) spreken wij van ‘de stille kracht’ van een impliciete zorgverzekering op federaal vlak (samen goed voor ongeveer 0,80% BBP in 2003)
4. Maar ook de Vlaamse Zorgverzekering (ook 0,07% BBP) heeft, met beperkte bijdragen van de burger, toch ook op korte termijn een significant en ruim bereik gerealiseerd (thans 140 000 personen in Vlaanderen en Brussel)
5. In de Franse Gemeenschap blijft de keuze op federaal vlak gesitueerd
45Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
7. Macro-economische inschatting van de kost
1. Wij brachten de private en publiek uitgaven voor gezondheidszorg in beeld voor België en de Gemeenschappen
2. Totale uitgaven voor zorg voor 2001 (jaar met meest volledige informatie) iets meer dan 9% voor België, bijna 10 % voor de Franstalige Gemeenschap, iets lager dan 9 % voor de Vlaamse Gemeenschap
3. De private uitgaven beginnen te tenderen naar de helft van de publieke uitgaven of 1/3 van de totale uitgaven
4. 5,5 % BBP publieke uitgaven voor gezondheid, 1 % voor LTC ouderenzorg en 0,5 voor personen met een handicap
5. Met 1,5% BBP komt publieke uitgaven LTC in buurt betere OESO-landen
6. Zowel totale als publieke uitgaven voor zorg zijn niet exuberant: België situeert zich in de middenmaat
46Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
7. Macro-economische inschatting van de kost
1. Wij brachten de private en publiek uitgaven voor gezondheidszorg in beeld voor België en de Gemeenschappen
2. Totale uitgaven voor zorg voor 2001 (jaar met meest volledige informatie) iets meer dan 9% voor België, bijna 10 % voor de Franstalige Gemeenschap, iets lager dan 9 % voor de Vlaamse Gemeenschap
3. De private uitgaven beginnen te tenderen naar de helft van de publieke uitgaven of 1/3 van de totale uitgaven
4. 5,5 % BBP publieke uitgaven voor gezondheid, 1 % voor LTC ouderenzorg en 0,5 voor personen met een handicap
5. Met 1,5% BBP komt publieke uitgaven LTC in buurt betere OESO-landen
6. Zowel totale als publieke uitgaven voor zorg zijn niet exuberant: België situeert zich in de middenmaat
47Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Publieke en private uitgaven LTC en gezondheidszorg, België en Nederlandstalige/Franse Gemeenschap
Vl Wa Be Vl Wa Be Vl Wa Be Vl Wa Be00,5
11,5
22,5
33,5
44,5
55,5
66,5
77,5
88,5
99,510
in % BBP
1998 1999 2000 2001
Publieke uitgaven
LTC ouderen (instellingen + thuis)
Overige gezondheidszorguitgaven
LTC gehandicapten
Privé-uitgaven
LTC ouderen (instellingen + thuis)
Overige gezondheidszorg remgeldenExtra private uitgaven: out-of-pocket
Extra private uitgaven: aanvullende private verzekering
48Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
7. Macro-economische inschatting van de kost
1. Wij brachten de private en publiek uitgaven voor gezondheidszorg in beeld voor België en de Gemeenschappen
2. Totale uitgaven voor zorg voor 2001 (jaar met meest volledige informatie) iets meer dan 9% voor België, bijna 10 % voor de Franstalige Gemeenschap, iets lager dan 9 % voor de Vlaamse Gemeenschap
3. De private uitgaven beginnen te tenderen naar de helft van de publieke uitgaven of 1/3 van de totale uitgaven
4. 5,5 % BBP publieke uitgaven voor gezondheid, 1 % voor LTC ouderenzorg en 0,5 voor personen met een handicap
5. Met 1,5% BBP komt publieke uitgaven LTC in buurt betere OESO-landen
6. Zowel totale als publieke uitgaven voor zorg zijn niet exuberant: België situeert zich in de middenmaat
49Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
7. Macro-economische inschatting van de kost
1. Wij brachten de private en publiek uitgaven voor gezondheidszorg in beeld voor België en de Gemeenschappen
2. Totale uitgaven voor zorg voor 2001 (jaar met meest volledige informatie) iets meer dan 9% voor België, bijna 10 % voor de Franstalige Gemeenschap, iets lager dan 9 % voor de Vlaamse Gemeenschap
3. De private uitgaven beginnen te tenderen naar de helft van de publieke uitgaven of 1/3 van de totale uitgaven
4. 5,5 % BBP publieke uitgaven voor gezondheid, 1 % voor LTC ouderenzorg en 0,5 voor personen met een handicap
5. Met 1,5% BBP komt publieke uitgaven LTC in buurt betere OESO-landen
6. Zowel totale als publieke uitgaven voor zorg zijn niet exuberant: België situeert zich in de middenmaat
50Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
7. Macro-economische inschatting van de kost
1. Wij brachten de private en publiek uitgaven voor gezondheidszorg in beeld voor België en de Gemeenschappen
2. Totale uitgaven voor zorg voor 2001 (jaar met meest volledige informatie) iets meer dan 9% voor België, bijna 10 % voor de Franstalige Gemeenschap, iets lager dan 9 % voor de Vlaamse Gemeenschap
3. De private uitgaven beginnen te tenderen naar de helft van de publieke uitgaven of 1/3 van de totale uitgaven
4. 5,5 % BBP publieke uitgaven voor gezondheid, 1 % voor LTC ouderenzorg en 0,5 voor personen met een handicap
5. Met 1,5% BBP komt publieke uitgaven LTC in buurt betere OESO-landen
6. Zowel totale als publieke uitgaven voor zorg zijn niet exuberant: België situeert zich in de middenmaat
51Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
7. Macro-economische inschatting van de kost
1. Wij brachten de private en publiek uitgaven voor gezondheidszorg in beeld voor België en de Gemeenschappen
2. Totale uitgaven voor zorg voor 2001 (jaar met meest volledige informatie) iets meer dan 9% voor België, bijna 10 % voor de Franstalige Gemeenschap, iets lager dan 9 % voor de Vlaamse Gemeenschap
3. De private uitgaven beginnen te tenderen naar de helft van de publieke uitgaven of 1/3 van de totale uitgaven
4. 5,5 % BBP publieke uitgaven voor gezondheid, 1 % voor LTC ouderenzorg en 0,5 voor personen met een handicap
5. Met 1,5% BBP komt publieke uitgaven LTC in buurt betere OESO-landen
6. Zowel totale als publieke uitgaven voor zorg zijn niet exuberant: België situeert zich in de middenmaat
52Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Totale uitgaven gezondheidszorg, % van BBP, 2002
D F EL P S B NL DK I A UK E IRLFIN L HU CZ PL SK US CH IS CA AU NO NZ JP TR MX KR0
2
4
6
8
10
12
14
16% BBP
53Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Publieke uitgaven gezondheidszorg, % van BBP, 2002
D S F DK B P I UK IRL NL FIN E A L EL CZ HU SK PL IS NO CA NZ US CH JP AU TR KR MX0
2
4
6
8
10
12
14
16% BBP
54Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
8. Decompositie zorgkost en toekomstverkenning
1. Profiel kosten gezondheidszorg en ouderenzorg is bepaald door leeftijd, dus vergrijzing: kosten 90-100 jarigen 10 tot 20-voud kosten jongere groepen
2. Niveau en evolutie van de zorgkost is maar beperkt beïnvloed door vergrijzing: het is het resultaat van economische, (zorg-)technische en maatschappelijke vooruitgang
3. Aandeel in gezondheidszorguitgaven voor 65+er evolueerde van 35% in jaren ’80 naar 65% in 2050
4. Maar is geen redenen voor intergenerationele conflicten: komende 50 jaar zullen drie opeenvolgende generaties genieten van het stelsel
5. De zorgsector zal een steeds groter beslag leggen op onze welvaart
6. Vooruitberekeningen Commissie Vergrijzing schatten kost laag in (impact vergrijzing en trendvolgerschap reëel BBP), maar kan toch realistisch zijn omdat er tal van scenario’s denkbaar zijn die lager uitkomen
7. Verder extrapolatie van hun hypothesen laten totale zorguitgaven als % van BBP tegen 2050 groeien tot 20 % BBP, de publieke uitgaven zouden 13% BBP bereiken
55Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
ZIV-uitgaven per capita per leeftijdsgroep in euro, per geslacht, 2000
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100Leeftijd
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10x 1 000 (in euro)
Man
Vrouw
Totaal
56Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
8. Decompositie zorgkost en toekomstverkenning
1. Profiel kosten gezondheidszorg en ouderenzorg is bepaald door leeftijd, dus vergrijzing: kosten 90-100 jarigen 10 tot 20-voud kosten jongere groepen
2. Niveau en evolutie van de zorgkost is maar beperkt beïnvloed door vergrijzing: het is het resultaat van economische, (zorg-)technische en maatschappelijke vooruitgang
3. Aandeel in gezondheidszorguitgaven voor 65+er evolueerde van 35% in jaren ’80 naar 65% in 2050
4. Maar is geen redenen voor intergenerationele conflicten: komende 50 jaar zullen drie opeenvolgende generaties genieten van het stelsel
5. De zorgsector zal een steeds groter beslag leggen op onze welvaart
6. Vooruitberekeningen Commissie Vergrijzing schatten kost laag in (impact vergrijzing en trendvolgerschap reëel BBP), maar kan toch realistisch zijn omdat er tal van scenario’s denkbaar zijn die lager uitkomen
7. Verder extrapolatie van hun hypothesen laten totale zorguitgaven als % van BBP tegen 2050 groeien tot 20 % BBP, de publieke uitgaven zouden 13% BBP bereiken
57Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
8. Decompositie zorgkost en toekomstverkenning
1. Profiel kosten gezondheidszorg en ouderenzorg is bepaald door leeftijd, dus vergrijzing: kosten 90-100 jarigen 10 tot 20-voud kosten jongere groepen
2. Niveau en evolutie van de zorgkost is maar beperkt beïnvloed door vergrijzing: het is het resultaat van economische, (zorg-)technische en maatschappelijke vooruitgang
3. Aandeel in gezondheidszorguitgaven voor 65+er evolueerde van 35% in jaren ’80 naar 65% in 2050
4. Maar is geen redenen voor intergenerationele conflicten: komende 50 jaar zullen drie opeenvolgende generaties genieten van het stelsel
5. De zorgsector zal een steeds groter beslag leggen op onze welvaart
6. Vooruitberekeningen Commissie Vergrijzing schatten kost laag in (impact vergrijzing en trendvolgerschap reëel BBP), maar kan toch realistisch zijn omdat er tal van scenario’s denkbaar zijn die lager uitkomen
7. Verder extrapolatie van hun hypothesen laten totale zorguitgaven als % van BBP tegen 2050 groeien tot 20 % BBP, de publieke uitgaven zouden 13% BBP bereiken
58Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
8. Decompositie zorgkost en toekomstverkenning
1. Profiel kosten gezondheidszorg en ouderenzorg is bepaald door leeftijd, dus vergrijzing: kosten 90-100 jarigen 10 tot 20-voud kosten jongere groepen
2. Niveau en evolutie van de zorgkost is maar beperkt beïnvloed door vergrijzing: het is het resultaat van economische, (zorg-)technische en maatschappelijke vooruitgang
3. Aandeel in gezondheidszorguitgaven voor 65+er evolueerde van 35% in jaren ’80 naar 65% in 2050
4. Maar is geen redenen voor intergenerationele conflicten: komende 50 jaar zullen drie opeenvolgende generaties genieten van het stelsel
5. De zorgsector zal een steeds groter beslag leggen op onze welvaart
6. Vooruitberekeningen Commissie Vergrijzing schatten kost laag in (impact vergrijzing en trendvolgerschap reëel BBP), maar kan toch realistisch zijn omdat er tal van scenario’s denkbaar zijn die lager uitkomen
7. Verder extrapolatie van hun hypothesen laten totale zorguitgaven als % van BBP tegen 2050 groeien tot 20 % BBP, de publieke uitgaven zouden 13% BBP bereiken
59Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Totale ZIV-uitgaven per leeftijdsgroep in euro, België, 2000-2020-2050: drie generaties verzorgd
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100
Leeftijd
020406080
100120140160180200220240260280300320340360380400420440
Miljoen euro
2000
2020
2050
front end baby- boomers
latere baby- boomers
echo-baby- boomers
60Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Totale ZIV-uitgaven per leeftijdsgroep in euro, België, 2000-2020-2050: drie generaties verzorgd
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100
Leeftijd
020406080
100120140160180200220240260280300320340360380400420440
Miljoen euro
2000
2020
2050
front end baby- boomers
latere baby- boomers
echo-baby- boomers
61Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Totale ZIV-uitgaven per leeftijdsgroep in euro, België, 2000-2020-2050: drie generaties verzorgd
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100
Leeftijd
020406080
100120140160180200220240260280300320340360380400420440
Miljoen euro
2000
2020
2050
front end baby- boomers
latere baby- boomers
echo-baby- boomers
62Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
8. Decompositie zorgkost en toekomstverkenning
1. Profiel kosten gezondheidszorg en ouderenzorg is bepaald door leeftijd, dus vergrijzing: kosten 90-100 jarigen 10 tot 20-voud kosten jongere groepen
2. Niveau en evolutie van de zorgkost is maar beperkt beïnvloed door vergrijzing: het is het resultaat van economische, (zorg-)technische en maatschappelijke vooruitgang
3. Aandeel in gezondheidszorguitgaven voor 65+er evolueerde van 35% in jaren ’80 naar 65% in 2050
4. Maar is geen redenen voor intergenerationele conflicten: komende 50 jaar zullen drie opeenvolgende generaties genieten van het stelsel
5. De zorgsector zal een steeds groter beslag leggen op onze welvaart
6. Vooruitberekeningen Commissie Vergrijzing schatten kost laag in (impact vergrijzing en trendvolgerschap reëel BBP), maar kan toch realistisch zijn omdat er tal van scenario’s denkbaar zijn die lager uitkomen
7. Verder extrapolatie van hun hypothesen laten totale zorguitgaven als % van BBP tegen 2050 groeien tot 20 % BBP, de publieke uitgaven zouden 13% BBP bereiken
63Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
8. Decompositie zorgkost en toekomstverkenning
1. Profiel kosten gezondheidszorg en ouderenzorg is bepaald door leeftijd, dus vergrijzing: kosten 90-100 jarigen 10 tot 20-voud kosten jongere groepen
2. Niveau en evolutie van de zorgkost is maar beperkt beïnvloed door vergrijzing: het is het resultaat van economische, (zorg-)technische en maatschappelijke vooruitgang
3. Aandeel in gezondheidszorguitgaven voor 65+er evolueerde van 35% in jaren ’80 naar 65% in 2050
4. Maar is geen redenen voor intergenerationele conflicten: komende 50 jaar zullen drie opeenvolgende generaties genieten van het stelsel
5. De zorgsector zal een steeds groter beslag leggen op onze welvaart
6. Vooruitberekeningen Commissie Vergrijzing schatten kost laag in (impact vergrijzing en trendvolgerschap reëel BBP), maar kan toch realistisch zijn omdat er tal van scenario’s denkbaar zijn die lager uitkomen
7. Verder extrapolatie van hun hypothesen laten totale zorguitgaven als % van BBP tegen 2050 groeien tot 20 % BBP, de publieke uitgaven zouden 13% BBP bereiken
64Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
8. Decompositie zorgkost en toekomstverkenning
1. Profiel kosten gezondheidszorg en ouderenzorg is bepaald door leeftijd, dus vergrijzing: kosten 90-100 jarigen 10 tot 20-voud kosten jongere groepen
2. Niveau en evolutie van de zorgkost is maar beperkt beïnvloed door vergrijzing: het is het resultaat van economische, (zorg-)technische en maatschappelijke vooruitgang
3. Aandeel in gezondheidszorguitgaven voor 65+er evolueerde van 35% in jaren ’80 naar 65% in 2050
4. Maar is geen redenen voor intergenerationele conflicten: komende 50 jaar zullen drie opeenvolgende generaties genieten van het stelsel
5. De zorgsector zal een steeds groter beslag leggen op onze welvaart
6. Vooruitberekeningen Commissie Vergrijzing schatten kost laag in (impact vergrijzing en trendvolgerschap reëel BBP), maar kan toch realistisch zijn omdat er tal van scenario’s denkbaar zijn die lager uitkomen
7. Verder extrapolatie van hun hypothesen laten totale zorguitgaven als % van BBP tegen 2050 groeien tot 20 % BBP, de publieke uitgaven zouden 13% BBP bereiken
65Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
Projectie publieke en totale bestedingen België, als % BBP
1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 20500
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
% BBP
Aandeel totale bestedingen/capita in totaal BBP/capita 1970-2001
Aandeel overheidsbesteding verstrekkingen/capita in totaal BBP/capita 1970-2001
Aandeel bestedingen/capita in totaal BBP/capita door demografie en trend 2001-2050
Aandeel bestedingen/capita in totaal BBP/capita door demografie 2001-2050
Aandeel bestedingen/capita in totaal BBP/capita door trend BBP/capita en demografie 2001-2050
Aandeel bestedingen/capita in totaal BBP/capita door demografie en trend 2001-2050, verhoogd met factor 1,46
66Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
8. Decompositie zorgkost en toekomstverkenning (vervolg)
8. Dit zou een verviervoudiging in reële termen impliceren (totale uitgaven: van 2800 naar 11600 euro per capita per jaar, publieke uitgaven van 1900 naar 8000)
9. Maar er blijft een ‘hoorn des overvloeds’ over: de rest van het besteedbaar inkomen zou stijgen van 24 200 naar 50 200 euro
67Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
‘De hoorn des overvloeds’ : evolutie BBP/capita en totale bestedingen en Overheidsbesteding/capita in euro 1970-2050, België
1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 205002468
10121416182022242628303234363840424446485052545658606264666870
In 1 000 euro (constante prijzen 2004)
BBP/capita Overheidsbesteding verstrekkingen/capita Totale bestedingen/capita Evolutie ZIV-uitgaven/capita demografie Evolutie ZIV-uitgaven/capita demografie + trend Evolutie ZIV-uitgaven/capita trend volgend van BBP/capita Evolutie ZIV-uitgaven/capita demografie + trend, verhoogd met factor 1,46
68Hoger Instituut voor de Arbeid, Katholieke Universiteit LeuvenProf. dr. Jozef Pacolet Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg
USA -BE: Same Problems, Different Solutions
9. Belangrijke conclusie voor België uit de discussie in het buitenland
Vooruitgang in de zorg is slechts mogelijk, soms na crisis of een langdurig debat, indien er meer middelen beschikbaar worden gesteld, en vooreerst geïnd.
Recommended