2.1 ยุคโรมัน · 2019-12-18 · สมัยแห งรัฐชาติNation...

บทท 2.

พฒนาการทางปรชญากฎหมายมหาชน

พฒนาการทางปรชญาของกฎหมายมหาชน (รฐ)

2.1 ยคโรมน

2.2 ยคกลาง

2.3 ยคใหม- ยคปจจบน

2.4 แนวโนมในอนาคตของกฎหมายมหาชน

รปแบบการปกครองโบราณ ไดแก

ยงไมมรฐในความหมายสมยใหม (State)

คาวารฐเปนคาสมยใหมทเพงเกดขนตอนปลายยคกลาง

มแตรปแบบของการรวมตวเปน

เผา

นครรฐ (City State)

จกรวรรด (Empire)

รปแบบการปกครองโบราณ ไดแก

1. การปกครองแบบเผาเลก ๆ มระดบการรวมตวทาง

การเมองนอย (ชมชนตากวารฐ)

2. รปแบบการปกครองแบบนครรฐ (City State)

มลกษณะใกลเคยงกบรฐสมยใหม มการรวมตวของพลเมองเผาตาง ๆ

ไมมากนก ในขอบเขตดนแดนทแนนอน พลเมองมความสมพนธ

รวมกนทางศาสนา เศรษฐกจและสงคม พลเมองอาจมสวนรวมในการ

ปกครองโดยตรง โครงสรางทางการเมองมลกษณะพฒนามากกวาแบบ

ท 1 และไมหลวมเหมอนแบบท 3 เพราะฉะนนจงมความใกลเคยงกบ

รฐสมยใหมมากขน เชน นครรฐกรก, โรมน มกษตรยเปนประมข ม

สภาทปรกษาของกษตรย มสภาทรวมของประชาชนและขนนางเพอ

จากดอานาจกษตรย

3. การปกครองแบบจกรวรรด (Empire)

เปนทรวมของเผาทงหลายมการรวมตวทางการเมองแบบหลวม

ๆ การใชกาลงอานาจบงคบ มขอจากด เพราะภมศาสตรและ

ความกวางใหญไพศาลของพนท เชน จกรวรรดอยปต, บาบโลน

อานาจอยทจกรพรรดรวมตวอยทเมองหลวง จงมลกษณะท

ใหญเกนกวาทรฐสมยใหมมอยคอการใชอานาจรฐบงคบได

ตลอดทวทงดนแดน

ยคอารยธรรมกรก (โบราณ

นครรฐเอเธนส (Athens)นครรฐสปารตา (Sparta)ปรชญาทางการเมองการปกครองถกสรางขนใหสอดคลองกบ

รปแบบของนครรฐ

Plato(428-347 กอน ค.ศ. เขยน Republic

พดถงรฐในอดมคต เสนอวาบานเมองจะมความผาสก ถาจดระบอบการ

ปกครองแบบราชาธปไตย (Monarchy) ทเปนราชานกปราชญ (Philosophy-

King) สงคมทอดมไปดวยคณธรรมไมจาเปนตองมกฎหมาย การมกฎหมายจะ

ไปจากดการใชดลพนจของราชานกปราชญซงไมเปนผลด

แตในความเปนจรงเปนไปไดยาก Plato จงผอนคลายความคดของตนโดยเสนอ

ในหนงสอชอ Lawsวาถาไมมราชานกปราชญกตองมกฎหมายมาแทนท

(เนองจาก Plato เสอมศรทธาระบอบการปกครองในเอเธนส และการทโสกรา

ตสถกสงประหารโดยศาลประชาธปไตย )

อรสโตเตล (384-322 กอน ค.ศ. เขยน Politics และ Ethics

เสนอวารฐจะมวงจรทางการเมองคอ เรมมราชาธปไตย (Monarchy)

เมอกษตรยออนแอกจะมการปกครองโดยคนทเขมแขงโหดรายท

เรยกวา ทรราชย(TYRANNY)

ตอมากจะมคณะบคคลลกฮอยดอานาจและมการปกครองโดยคณะ

บคคลเรยกวาอภชนาธปไตย(ARISTOCRACY)

ตอมาคณะบคคลกจะเรมแยงอานาจและเมาอานาจกจะเกดการ

ปกครองแบบคณาธปไตย(OLIGRACHY)

อรสโตเตล (384-322 กอน ค.ศ. เขยน Politics และ Ethics

ตอมากมคนจานวนมากลกฮอยดอานาจ แลวปกครองแบบ

ประชาธปไตย (DEMOCRACY)

ตอมาเ มอประชาธปไตยเ รมเ สอมลงกจะกลบไปสวงจร

เหมอนเดมอก

รปแบบนครรฐทดคอทางสายกลาง ปกครองโดยคนสวนใหญท

มลกษณะเปนประชาธปไตยและหลกนตธรรม (The Rule of

Law) เปนสงจาเปนและสาคญทสดในรฐ

ยคอารยธรรมโรมน

หลงนครกรกเสอมอานาจลง นครรฐโรม (Rome) กรงเรองแผ

ขยายอานาจออกไปจากนครรฐโรมน(ตน ศ.5 กอนครสตกาล)

พฒนาสจกรวรรดโรมน (ศ.1 กอนครสตกาล)

และภายหลงมการแบงออกเปน 2 อาณาจกร คอ

อาณาจกรโรมนตะวนตก(กรงโรม)

อาณาจกรโรมนตะวนออก(กรงคอนสแตนตโนเปล)

ยคอารยธรรมโรมน

แนวคดกฎหมายมหาชนในกฎหมายสบสองโตะ คอขอบงคบ

การประชมสภาโรมน ฯลฯ ถกถายทอดระหวางชนชนปกครอง

การทประมขของรฐ (จกรพรรด) มอานาจอธปไตยสงสดใน

อาณาจกรโดยททกคนจะตองเคารพเชอฟง

กฎหมายสบสองโตะ (The Twelve Tables)

• โตะท1,2,3 วธพจารณาความและการบงคบคด -โตะท4 ครอบครว

-โตะท 5,6,7 มรดกและทรพยสน-โตะท 8 เกยวกบอาชญากรรม -โตะท 9 เกยวกบมหาชน-โตะท10 กฎหมายพระ-โตะท 11,12 เปนบทเพมเตม

2.2 ยคกลาง

อาณาจกรโรมนตะวนตกลมสลาย (ศ.5) โดยถกพวก Barbarian (อนารย

ชน) ชาวเยอรมนนคซงไดแกพวกวสกกอธ(Visigoth)ทถกพวกฮน ซง

เปนอนารยชนเอเชยรกรานถอยรนมาอยรอบอาณาจกรโรมนตะวนออก

พวกAngles ,Saxons, Jutes(ในองกฤษ)

สวนใหญเปนชาวนาทมชวตความเปนอยอยางงาย ๆ (คนปา) ความ

เสอมของอาณาจกรโรมนทาใหชาวเยอรมนสาขาตางๆ บกเขามาส

อาณาจกรโรมนไดงายและเขาโจมตกรงโรมแตกใน ค.ศ.476

สภาพในสงคมยคกลาง (ศกดนาสวามภกด ค.ศ. 5 –16

หลงจากอาณาจกรโรมนลมสลายลง ดนแดนตาง ๆ ทถกรวมตวกนใน

อาณาจกรโรมน ตางกแตกแยกตวออกจากอาณาจกรโรมนกนหมด

คนทออนแอกจะมการวงเขาสวามภกดคนทแขงแรงกวาไปเปนลาดบ

ชนสงขนไปเรอย ๆจนถงกษตรยและจกรพรรด เพอใหคมครองภยจาก

การทาสงคราม

สภาพในสงคมยคกลาง (ศกดนาสวามภกด ค.ศ. 5 –16

ซงในสภาพแบบนจงดเหมอนวากษตรยจะมอานาจบงคบไดตลอดทก

ดนแดนไดโดยการอาศยความสมพนธแบบน

แตในความเปนจรงกลบไมใช เพราะเมอใดทกษตรยออนแอกจะถกเจา

ศกดนาสวนทางอานาจขนไป และการทกษตรยออก ก.ม.ไปใชบงคบ

ในทก ๆ ดนแดนทเขามา สวามภกดกเปนไปไดยากมากเพราะดนแดน

ทเขามาสวามภกดนนตางกม ก.ม.ตางกมกองกาลงในการปกครองของ

ตนทงสน

เราจะเรยกสภาพนวายคมด หรอยคทไรกฎไรเกณฑ

สภาพสงคมยคกลางสนตะปาปา

จกรพรรด

กษตรย

เจาศกดนาชนผใหญ(ดก,เคานท)

เจาศกดนาชนผนอย (ไวทเคานท, ปราสาท)

อาณาจกรโรมนลมสลาย ใน ศ. 5เขาสยคกลาง(feudalism)

กฎหมายจารตประเพณ

เขามาแทนท ก.ม.โรมน

อทธพลของศาสนาครสต

หลงจากอาณาจกรโรมนลมสลายลง แตศาสนาจกรไมไดลมสลายลง

ดวย ในทางตรงขามศาสนาจกรกลบเจรญรงเรองมบทบาทเหนอ

อาณาจกรทงหลายในยโรป แมแตกษตรยกยงตองวงเขาไปสวามภกด

ตอศาสนาจกร

สนตะปาปาพยายามสรางอานาจทางการเมองโดยผานหลกทางศาสนา

ทวา สนตะปาปาผนาศาสนจกรโรมนคาทอลกเปนผแทนพระผเปนเจา

บนโลกมนษย สนตะปาปาเปนผสวมมงกฎสถาปนาจกรพรรดในนาม

ของพระผเปนเจาและจกรพรรดสาบานวาจกรกษาปองกนสนตะปาปา

และศาสนจกรดวยชวต

อทธพลของศาสนาครสต

สรป ศาสนจกรมบทบาทเหนออาณาจกร ใชรฐเปนเครองมอ

ของศาสนจกรทจะบงคบใหคนทาความด ละเวนความชว

เพราะฉะนน รฐจะมความชอบธรรมในการปกครองโดยไดรบ

ความชอบธรรมจากพระเจาโดยผานทางศาสนจกร (พระ

สนตะปาปา)

2.3 ยคใหม- ยคปจจบน

รฐกคอสงคมทมลกษณะพเศษรวมกนทางประวตศาสตรและเปน

เอกภาพในระดบหนง ซงมนอาจจะเปนผลมาจากประวตศาสตรหรอ

การกระทาของมนษย หรอโดยจากธรรมชาตกตาม(ความหมายอยาง

กวางในเชงสงคมวทยา)

ถามองรฐใน Conceptของ ก.ม.

รฐคอ อานาจอธปไตย (อานาจในทางก.ม. ) เมอเกดรฐขนแลว รฐใช

อ านาจอธปไตยอยางไร ซง มทฤษฎ พนฐานตาง ๆ ท เ กยวกบ

แนวความคดเรองรฐและการใชอานาจรฐ

• สมยแหงรฐชาต(Nation State)

เปนสมยทมการเปลยนแปลงการปกครองจากแบบจกรวรรด

(Empire)มาเปนประเทศชาต ท มกษตรยปกครองแบบสม

บรณาญาสทธราช โดยกษตรยสามารถรวมศนยเขาสสวนกลาง

เปนหนงเดยวไดตลอดทวทงดนแดน

ดงนน คาวา“รฐ” จงเปนคาสมยใหมหรอเปนแนวคดสมยใหมท

เพงเกดขนมาในศตวรรษท 16 กษตรยในยโรปสามารถสรางรฐ

ชาตขน เชน ในฝรงเศส องกฤษ สเปน เปนตน

• สมยแหงรฐชาต(Nation State)

เปนแนวคดทสรางขนมาเพอสวนทางกบอานาจของศาสนาจกร และ

เจาศกดนาในยคกลางของยโรป

เสนอทฤษฎอานาจอธปไตยเปนของกษตรย ขนมาเพอสวนทางกบ

ความเปนจรงในสงคมยคนนกคอ

1. สวนทางอานาจของสนตะปาปา

2. สวนทางกบเจาศกดนา รวมศนยเขาสสวนกลางเพอทกษตรยจะ

ไดใชอานาจไดตลอดทวทกดนแดน เพอความเปนหนงเดยว

1.แนวคดทสรางขนมาเพอสวนทางกบอานาจของศาสนาจกร

ดองเต (Dante) อานาจกษตรยเปนอานาจทางการเมองมาจาก

พระเจาโดยตรงไมผานสนตะปาปา ดงนนกษตรยจงเปนอสระ

ไมขนกบสนตะปาปา

นโคลาส แมคคอาเวลล (1469-1527) ศาสนจกรตองแยกออก

จากอาณาจกร ซงปกครองโดยเจาชาย (รฐในปจจบน)

2. แนวคดทสรางขนมาเพอสวนทางกบเจาศกดนา

สงครามครเสด(ศ. ท11ประมาณ200 ป คอค.ศ.1096-1270)

ระหวางพวกกษตรย ขนนาง ราษฎรในยโรปกบพวกพวกเตรกท

นบถอศาสนาอสลามทยดครองกรงเยรซาเลมในปาเลสไตน

เนองจากไมยอมใหพวกครสตศาสนกชนเขาไปจารกแสวงบญ

หลงจากสงครามครเสด ทาใหชาวยโรปไดสตเรมทบทวนความ

เชอในทางศาสนาทวาการตายในสนามรบเพอขบไลพวกเตรกท

นบถอศาสนาอสลาม ทาใหขนสวรรค จรงหรอไม

2. แนวคดทสรางขนมาเพอสวนทางกบเจาศกดนา

สงครามครเสดมผลทาใหสงคมยคกลาง ( ศกดนา ) เสอมลง

จงเกดแนวคดของนกปราชญฝายกษตรยพยายามเสนอทฤษฎ

อานาจอธปไตยเปนของกษตรย เพอใหกษตรยรวมศนยเขาส

สวนกลาง ออกกฎหมาย เพยงหนงเดยวบงคบตลอดทวท ง

ดนแดน เพอสวนทางอานาจของเจาศกดนาและพระสนตะปาปา

Jean Bodin เสนอทฤษฎอานาจอธปไตยเปนของกษตรย

“กษตรยเปนองคอธปตยเพยงหนงเดยวทจะออกกฎหมายมาใชบงคบ

ตลอดทวทงดนแดน ประชาชนตองเคารพปฏบตตามกฎหมายของรฐ

(กษตรย) ก.ม.และความเรยบรอยเปนคณคาสงสดในทางการเมองท

จะตองรกษาแบบสดฤทธ

กษตรยเปนเจาของอานาจอธปไตยและเปนปจจยสาคญของรฐ อานาจ

อธปไตยน นจงจาเปนทจะตองอยกบบคคลผ เปนผ นาของรฐกคอ

กษตรย และไมสามารถทจะแบงแยกใหใครได รฐจงควรบญญต ก.ม.

เพยงหนงเดยวและสามารถทจะตดสนใจสงสดในทางการเมอง และ

สามารถบงคบไดอยางมประสทธภาพได

Thomas Hobbes เสนอทฤษฎสญญาประชาคม

“ประชาชนทาสญญาประชาคมมอบอานาจใหกษตรยเพอ

คมครองประชาชนจากการทาสงคราม เมอมอบอานาจ

แลวถอนคนไมได”

2. แนวคดทสรางขนมาเพอสวนทางกบเจาศกดนา

ผลของแนวคดนทาใหเกดรฐขนมา

รฐ = กษตรย เปนเจาของอานาจอธปไตยซงเปนสทธ ทาง

ก.ม.(Legal Right)

รฐและกษตรยกเปนอนหนงอนเดยวกน ระบบการเมองและ

ระบบ ก.ม. เปนอนหนงอนเดยวกน

2. แนวคดทสรางขนมาเพอสวนทางกบเจาศกดนา

แนวคดนจงแพรกระจายไปทวยโรป (ยกเวนองกฤษ) โดยเฉพาะ

ฝรงเศส พระเจาหลยสท 14 ไดตรสวา“L Etat, C’est moi” (1632-

1704)รฐคอตวก

การทพระเจาหลยสท 14 สามารถรวมศนยเขาสสวนกลางไดสงสด ก

เนองมาจากการพฒนาการทางประวตศาสตรของฝรงเศสมการทา

สงครามขยายดนแดนอยตลอดเวลา มการเกณฑคนมาจากดนแดนศกด

นา ทาใหกองกาลงของKingเขมแขง จงสามารถรวมศนยเขา ส

สวนกลางไดสงสดและทกคนตองเชอฟง ก.ม.ของ King เพยงหนงเดยว

สมยแหงรฐชาต(Nation State)

แนวคดนไดพฒนาไปไดระยะหนง พอถง ศ.17 – 18 กษตรยเรมทจะได

ใชอานาจอยางฟ มเฟอยเกนเลยไป ไดมการใชเงนในการทาสงคราม

อยางมากมาย เปนผลทาใหเศรษฐกจตกตาเรอยมาจนถงยคพระเจา

หลยสท 16

ประชาชนเรมตงคาถามวาการทเราตองเชอฟงคาสงของกษตรย (Law

and Order) แบบนคงไมใชรปแบบการปกครองทด

นาจะมแนวคดอะไรทดกวาการทเราตองเชอฟงคาสงของกษตรย (Law

and Order)

แนวคดปรชญาแหงแสงสวาง(Enlightenment

เกดการเคลอนไหวของปญญาชนในยโรปและอาณานคมอเมรกาทเชอ

เรองของเหตผลมากกวาจารตประเพณ หรอความเชอ

เพอสวนทางกบแนวคดอานาจอธปไตยเปนของกษตรย คอเรมเกด

ปรชญา ก.ม.ธรรมชาตโดยเชอในสตปญญาของมนษยมเหตมผล เชอ

ในเรองของเสรภาพ ความเสมอภาค เชอวาอานาจอธปไตยเปนของ

ประชาชนจะเชอฟงรฐกตอเมอเปนรฐทชอบธรรม ไมใชรฐทใชอานาจ

จนเกนเลย

ปรชญาสญญาประชาคม

มนกปราชญหลาย ๆ คนทเขยนหนงสอออกมาเพอ

วพากษวจารณระบบการเมอง ระบบกษตรย เชน John

Lock , Montesquieu, Jean Jacques Rousseau

โดยเสนอปรชญาสญญาประชาคมขนมาเพอสวนทาง

อานาจของกษตรยทไมมคณธรรมในยคนน

John Locke

“สองเลมดวยการปกครอง” (Two Treatises of Government)

ในสภาวะธรรมชาต ทกคนมสทธ เสรภาพ ความเสมอภาค ไมม

ใครละเมดสทธของกนและกนไดและเพอใหทกคนมการ

ดารงชวตอนสะดวกสบาย ปลอดภย สงบสข มนษยจงตองทา

สญญาประชาคมมอบอานาจใหรฐผปกครองและตองชอบ

กฎหมาย

Montesquieu (1689-1755)

ในสภาพธรรมชาต มนษยตองทาสญญาประชาคม

ใหแกรฐและเมอผปกครองผดสญญาประชาคม ประชาชน

มสทธบอกเลกสญญาประชาคมใหคกรณกลบคนสฐานะ

เดม (สงคมดกดาบรรพ) อานาจอธปไตยกลบคนไปยง

ประชาชน

Jean Jacques Rousseau (1712-1778)

สญญาประชาคม รฐเกดขนจากการทคนหลายคนมารวมกน สละ

ประโยชนสวนนอยเพอประโยชนของคนสวนใหญ หรอเจตจานงรวม

ของประชาชน ซงแสดงออกไดโดยการออกกฎหมายโดยผานรฐสภา

อานาจอธปไตยเปนสทธเดดขาดของประชาชน ไมมอะไรทจะพราก

มนไปจากประชาชนได และเพอประโยชนสงสดของประชาชน

ประชาชนเปนผมอบอานาจใหแกผปกครองซงอยภายใตการแตงตง

ถอดถอนโดย ประชาชน เมอผปกครองทรราชย ประชาชนมสทธบอก

เลกสญญาประชาคมได โดยลกขนมาทาการปฏวต

ทฤษฎสญญาประชาคม

สามารถทจะแยกรฐ(ตวกคอรฐ)ออกมาจากผปกครองได

ไมใชสงเดยวกนอกตอไป

สามารถทจะแยกอานาจอธปไตย (Sovereignty) ออกจาก

ผปกครอง รฐจะมอานาจอธปไตยแทนผปกครอง และ

ผปกครองเปนเพยงบคคลทผานกนเขา-ออกมาใชอานาจ

อธปไตย เพยงชวคราวตามวถทางการเมองและชอบก.ม.

ทฤษฎเสรนยมทางเศรษฐกจ ศ. 18

แนวคดเสรนยมทางเศรษฐกจทใหความสาคญกบเหตผล (เชน

เกณฑทางวทยาศาสตร) และกฎธรรมชาต

จากเดมกอน ศ. 16 -17 ยคสมบรณาญาสทธราชยมแนวคด

พาณชยชาตนยม (Mercantilism) ทสงเสรมความยงใหญของรฐ

ชาตโดยเชอวาการทประเทศชาตจะยงใหไดตองใหความสาคญ

กบการแสวงหาความร ารวย ทอง เ งนตรา(Billionism)ใน

ทองพระคลงมากเทาใดกยงมอานาจมากเทานน

ทฤษฎเสรนยมทางเศรษฐกจ

มระบบทตองอปถมภค าจน(Paternalism)ขาราชการท

ควบคมดแลนโยบายเศรษฐกจของประเทศ รฐจะผกขาด

การคาระหวางประเทศโดยเปนผ ท าการคาขายสง

สนคาออกเอง ไมพยายามนาเขาสนคาเพอใหไดเปรยบ

ดลการคา รฐจะตองพงพาการผลตสนคาภายในประเทศ

เอง ดงนนจงตองหาแหลงวตถดบโดยการแสวงหาอาณา

นคมเพอหาทองคาและเงนสงกลบมายงเมองแม

Adam Smith (1776)

รฐไมควรเขาไปยงเกยวตองปลอยใหเปนไปตามกฎธรรมชาต

ตามกลไกตลาด เมอมการแขงขนการคาเสร ประชาชนจะไดรบ

ประโยชนจากการแขงขนการคาเสร (Laissez fair)

รฐบาลตองทาหนาทออกกฎหมายสนบสนนการแขงขนการคา

เสรของเอกชน

และปองกนการกาวกายผลประโยชนของกนและกน

ตองไมดาเนนธรกจทเปนการแขงขนกบเอกชน

ผลของปรชญาเสรนยมประชาธปไตยตอกฎหมายมหาชน

ทาใหเกดเหตการณสาคญ ๆ 2 เหตการณ คอ

การประกาศอสระภาพของสหรฐอเมรกาในป 1776

การปฏวตใหญของฝรงเศส ในป 1789 และ คาประกาศ

สทธมนษยชนพลเมองฝรงเศส 1789

การประกาศอสระภาพของสหรฐอเมรกาในป 1776

13 รฐอาณานคมรวมตวทาสงครามประกาศอสรภาพจาก

องกฤษในสมยพระเจาจอรชท 3 ทตองการเกบภาษเพมขน

จากอาณานคม 13 แหง เพอแกไขปญหาการคลงทม

ผลกระทบจากการทาสงครามระหวางองกฤษและฝรงเศส

(สงคราม 7 ปค.ศ1756-1763)

การประกาศอสระภาพของสหรฐอเมรกาในป 1776

เกดสมาพนธรฐ

คาประกาศอสรภาพของสหรฐ ค.ศ.1776 ใหความสาคญ

1. สทธตามธรรมชาตทผปกครองจะละเมดไมได

2. หากมการละเมด ประชาชนมสทธตอตานโดยการลมลางการ

ปกครองได

3. รฐบาลตองมาจากความเหนชอบของประชาชนและมอยเพอ

คมครองสทธเสรภาพและความเสมอภาค

จากทฤษฎสญญาประชาคมสรฐธรรมนญประชาธปไตย

สญญาประชาคม(Social Contract)เปนเพยงแค Concept จงเกด

ความคดทจะแปร ออกมาใหเปนลายลกษณอกษรโดยอาศย

เทคนคการบญญตรฐธรรมนญลายลกษณอกษร (Constitution)

โดยนาเอาปรชญาสญญาประชาคมมาเขยนเปนรฐธรรมนญ

สหรฐอเมรกา 1787

จากทฤษฎสญญาประชาคมสรฐธรรมนญประชาธปไตย

แกขอบกพรองของสมาพนธรฐ

มการตงสภารางรฐธรรมนญ(สภา Convention)ทเมองฟลาเด

เฟย โดยม จอรจ วอชงตน เปนประธาน จดทารฐธรรมนญ

สหรฐ 1787

ทาใหเกดสหพนธรฐหรอสหรฐอเมรกา (Federal State)

สาระสาคญของรฐธรรมนญสหรฐอเมรกา 1787

1. รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด : อานาจสงสดในการกอตงองคกรทางการ

เมอง เพราะเปนสญญาประชาคมทประชาชนมสวนรวมโดยการเลอกสภาคอน

เวนชนไปรางรฐธรรมนญและประชาชนลงมต ดงนน

อานาจในการแกไขอยทสภาคอนเวนชน โดยมคาขอแกจาก2/3 ของรฐสภาแหง

รฐตาง ๆ และตองไดรบสตยาบน ¾ ของรฐสภาแหงรฐตาง ๆ

ไมสามารถแกไขโดยสภาคองเกรสได (รฐธรรมนญตองแกไขยาก)

ศาลฎกาเปนผควบคมการกระทาของสภาคองเกรสและประธานาธบดมใหขด

ตอรฐธรรมนญ

สาระสาคญของรฐธรรมนญสหรฐอเมรกา 1787

2. หลกรฐบาลโดยความยนยอมของประชาชน

สภามาจากการเลอกตง ออกกฎหมายในนามปวงชน

ประธานาธบดมาจากการเลอกตงทางออม

ศาลฎกามาจากประธานาธบดเสนอแตงตงและสภาเหนชอบ

สาระสาคญของรฐธรรมนญสหรฐอเมรกา 1787

3. ยดหลกการแบงแยกอานาจ (มองเตสกเออ)

เนนกลไกดลยและคานอานาจ เชน

Impeachment\ Veto กฎหมายของคองเกรส ฯลฯ

4. สรางระบบสหรฐ (federalism)

สหรฐ

มลรฐ

สาระสาคญของรฐธรรมนญสหรฐอเมรกา 1787

5. ใหความสาคญกบสทธเสรภาพ

สทธเสรภาพตาง ๆ เชน สทธของผตองหาในคดอาญา

หามคองเกรสออกกฎหมายกระทบสทธเสรภาพมากเกนไป

ยดถอปจเจกชนนยม (Individualism)

6.ยดหลกนตรฐ และการควบคมอานาจรฐ

สาระสาคญของรฐธรรมนญสหรฐอเมรกา 1787

จะเหนวาอทธพลของรฐธรรมนญ สหรฐไดแพรขยายไปยงโลก

ประชาธปไตย

จงเรยกแนวคดนวา ลทธรฐธรรมนญนยม (Constitutionalism)

ซงถอเปนพนฐานกฎหมายมหาชนทวโลก

การปฏวตใหญในฝรงเศส ค.ศ.1789

พระเจาหลยสท 16 ไมสามารถแกไขปญหาทางเศรษฐกจ

โดยเฉพาะการปฏเสธกฎหมายภาษของศาล Parlement ทาให

เกดการปฏวต ใน ค.ศ.1789

การปฏวตใหญในฝรงเศส ค.ศ.1789

คาประกาศสทธมนษยชนและพลเมองฝรงเศส ค.ศ.1789 ถอหลกการสาคญ

ทเปนรากฐานกฎหมายมหาชน

1. ใหความสาคญกบปจเจกชน มนษยและพลเมองแตละคน รฐไมอาจกาวกาย

บคคลและสทธของประชาชนได เวนแตเปนไปเพอประโยชนสวนรวม ไดแก ห

หลกความเสมอภาค

หลกเสรภาพ

หลกหนาทตอสงคม เชน เคารพกฎหมาย, เสยภาษ ฯลฯ

หลกความมนคงปลอดภย เชน ไมใหรฐกาหนดโทษและจบกมโดยมชอบ, สทธตอตานการ

กดขขมเหง

การปฏวตใหญในฝรงเศส ค.ศ.1789

2. ยดทฤษฎอานาจอธปไตยเปนของชาต เนนสถาบนชาต

(ชาต รฐเปนนตบคคลโดยสภาพ)

3. ยดหลกการแบงแยกอานาจ/ถวงดลยอานาจ

4. สถาปนาการปกครองแบบประชาธปไตยทปกครองดวยความ

ยนยอมของประชาชนท งทางตรง เ ชน มกระบวนการ

Referendum สวนทางออมโดยผานทางผแทนราษฎร

การปฏวตใหญในฝรงเศส ค.ศ.1789

5 . การแสดงออกซงเจตนารมณรวมของประชาชนท

ประชาชนเปนผตรากฎหมายหรอผานผแทนราษฎร

การจะออกกฎหมายทกระทบสทธเสรภาพตองกระทาโดยการ

ออกกฎหมาย (พ.ร.บ.) เทาน น ซงแสดงใหเหนถงหลกการ

ปกครองภายใตกฎหมายหรอหลกนตรฐ

การปฏวตใหญในฝรงเศส ค.ศ.1789

คาประกาศฉบบนถอเปนทมาของกฎหมายมหาชนทตลาการ

รฐธรรมนญฝรงเศสและสภาแหงรฐ (Conseil d’Etat) ใชเปน

หลกกฎหมายมหาชนทวไป (General Principle of Public Law)

ในการควบคมกฎหมายมใหขดตอรฐธรรมนญฝรงเศสและ

ควบคมการกระทาทางปกครอง

การเกดขนของศาลปกครองและกฎหมายปกครอง

เมอมการปฏวตฝรงเศส ผนาปฏวตยบศาล Parlement แลว

สรางศาลยตธรรมขนใหม แลวออกกฎหมายลงวนท 16–24

สงหาคม ค.ศ.1790 ม.1 “อานาจหนาทของตลาการเปนอานาจ

หนง แยกไดจากอานาจหนาทของฝายปกครอง ผพพากษาตอง

ไมสามารถสรางอปสรรคขดขวางการปฏบตงานของฝายบรหาร

..” เปนการหามศาลยตธรรมรบพจารณาคดปกครอง(หลกการ

แบงแยกเจาหนาทฝายปกครองออกจากฝายตลาการ

การเกดขนของศาลปกครองและกฎหมายปกครอง

ดงน นคดปกครองจงตองไปฟองยงฝายปกครองซงกม

Conseil d’Etat (สภาทปรกษาแหงรฐ) และตงสภาแหงจงหวด

(Conseil de Prefecture) รบพจารณาคดปกครอง ค.ศ. 1804 และ

ไดพฒนาจนกลายเปนศาลปกครอง (ค.ศ. 1872) เปนตนมา

และเกดหลกกฎหมายปกครองขนเพอควบคมการกระทาทาง

ปกครองในปจจบนน

ผนาปฏวต Fr.ออก ก.ม. หามไมใหศาลยตธรรมกาวกายงานของฝายปกครอง

ฝายบรหารสงการ

Council of State

(ฟอง)

•ป.ช.ช V รฐ

คดปกครอง

ศาลยตธรรม

(ฟอง)

•ป.ช.ช Vป.ช.ช คดแพง/อาญา.

ศาลปกครอง

- ตองไมใช ก.ม. เอกชนมาปรบกบคดปกครอง- พฒนา ก.ม. มหาชนจากหลก Legal State เชน

.หลกความเสมอภาคของบรการสาธารณะ. หลกสมานประโยชนสาธารณะ กบสทธเสรภาพของประชาชน

- พฒนาเปนองคกรควบคมฝายปกครองอยางมประสทธภาพแลวจงไดรบ ยกฐานะเปนศาลปกครอง(ตดอานาจสงการของฝายบรหาร)

oผลของการแพรกระจายของปรชญาแหงแสงสวาง ลทธปจเจกชนนยม

, ลทธรฐธรรมนญนยมและลทธเสรนยมทางเศรษฐกจ คอ

รฐมอานาจจากดมฐานะเปนกรรมการของความขดแยงระหวางเอกชน

ไม เขาไปกร ะทบตอสทธ เส รภ าพโด ย เฉพ าะ เส รภาพ ในการ

ประกอบการของเอกชน ดงนนกฎหมายเอกชนในยคนจงมบทบาทใน

การกาหนดความสมพนธของเอกชนทงในทางเศรษฐกจและสงคม

ทาใหเกดผลทตามมาคอ ผมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมดกวายอม

อาศยสภาพการณทางการเมองและกฎหมายเชนนเอาเปรยบผทดอยกวา

ในทางเศรษฐกจสงคม

ศ. 19-20 จงเกดแนวคดทางปรชญาเพอแกไขจดออน

สานก Positivism

Auguste Comte สงคมเทานนทเปนความเปนจรงมใชชาต

หรอสญญาประชาคม

Austin กฎหมายทเทยงแทแนนอนเปนกฎหมายของรฐ

เทานน มใชกฎเกณฑอน เชน กฎธรรมชาต

กระแสปฏรปเสรนยม

แนวคดรวมแรงรวมใจ (Solidarity) มนษยทกคนไดประโยชน

จากสงคม จงมหนาทรบผดชอบตอสงคม เพราะฉะนนมใช

กรรมสทธเดดขาดของมนษยตอไป แตมหนาทตองจายใหแก

สงคม เชน การจายภาษในอตรากาวหนา เพอใหมการศกษาโดย

ไมคดคาเลาเรยน/การคมครองแรงงาน/ชาวนา ฯลฯ

แนวคดเสรนยมทางเศรษฐกจแนวใหม (Neo-Classic Liberalism)

พยายามแกขอบกพรองของสานกคลาสสกเดมทใหความสาคญกลไก

ความตองการของคนกบสนคาหรอบรการมากไป โดยใหความสาคญ

กบมนษยมากขน คอ เพอใหระบบเศรษฐกจเสรนยมอยได จะตองมการ

จากดเสรภาพในทางเศรษฐกจมใชปลอยใหตางคนตางทา (Laissez-

faire)รฐตองมบทบาทเพมมากขนเทาทจาเปนเพอรกษาระบบเศรษฐกจ

เสรนยม คมครองผทดอยกวาในทางเศรษฐกจ โดยการตรากฎหมาย

คมครองเปนกรณพเศษ เชน กฎหมายประกนสงคม กฎหมายคมครอง

แรงงานและกฎหมายคมครองผบรโภค ฯลฯ (สทธมนษย กลายเปน

สทธสงคม)

แนวคดเสรนยมทางเศรษฐกจแนวใหม (Neo-Classic Liberalism)

จากรฐเสรนยม ศ.18 - 19 รฐสงคมหรอรฐสวสดการ

Legal State Welfare State

นตรฐ นตสงคมรฐ

แนวโนมนสงผลตอรฐในยโรป/สหรฐ คอ

ในองกฤษ

พรรคแรงงานมบทบาทผลกดนใหองกฤษกลายเ ปนรฐ

สวสดการ ปฏรปสงคมดานตาง ๆ เชน มกฎหมายคมครอง

แรงงาน กฎหมายแรงงานสมพนธ กฎหมายชวยเหลอคนจน

ประชาสงเคราะห ฯลฯ

แนวโนมนสงผลตอรฐในยโรป/สหรฐ คอ

ในฝรงเศส

คาปรารภรฐธรรมนญ 1946 (สาธารณรฐท 4) เนน Welfare

State เชน การคมครองแรงงานสตร เดกและคนชรา สทธใน

การศกษาอบรม มกฎหมายประกนสงคม ฯลฯ

แนวโนมนสงผลตอรฐในยโรป/สหรฐ คอ

ในสหรฐอเมรกา

ประธานาธบดรสเวลท เสนอแผนการปฏรปเศรษฐกจและสงคม

ใหม (New Deal) ทงในระบบเศรษฐกจการคลงและสงคม

สงผลใหมกฎหมายเศรษฐกจสงคมออกมา เชน The National

Industrial Recovery Act 1933 เพอจดระเบยบกระบวนการผลต

และแรงงาน ม Emergency Relief Act 1933 เพอชวยเหลอคน

วางงาน ฯลฯ

แนวโนมนสงผลตอรฐในยโรป/สหรฐ คอ

ในทางระหวางประเทศ

องคการสหประชาชาต

มปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 1948

อนสญญายโรปวาดวยการคมครองสทธมนษยชนและเสรภาพ

พนฐาน 1950 ททกประเทศในยโรปไดรวมลงนาม

สรปผลของปรชญาใน ศ.19-20

ทาใหรฐตาง ๆ มรฐธรรมนญและกฎหมายระหวางประเทศทให

รฐสภาลงมาแทรกแซงทางเศรษฐกจจดระเบยบสงคมใหมให

เกดความเปนธรรมในความเปนจรงมากขน โดยการตรา

กฎหมายใหรฐเขาไปจดระเบยบความสมพนธระหวางเอกชน

กบเอกชนใหเกดความเปนธรรม เสรภาพในการทาสญญากคง

มใชเสรภาพทคสญญาจะตกลงกนอยางไรกไดเชนในอดต

ยคทกฎหมายมหาชนครอบงากฎหมายเอกชนตงแต ศ.20 เปนตนมา

ดานแรงงาน เสรภาพในการทาสญญาจางแรงงานถกจากดโดยกฎหมาย

คมครองแรงงาน, แรงงานสมพนธ, กฎหมายประกนสงคม, กฎหมาย

ประกนการวางงาน ฯลฯ

ดานทรพยสน ถกจากดโดยกฎหมายควบคมคาเชา, ปฎรปทดน, จดรป

ทดน, ผงเมอง, ควบคมอาคาร กฎหมายสงแวดลอมตาง ๆ

ดานการคาอตสาหกรรม ถกจากดโดยกฎหมายคมครองผบรโภค,

การคาไมเปนธรรม, ปองกนการผกขาด ฯลฯ

ลทธชาตนยม

ใหความสาคญกบคาวาชาต ซงอาจนาไปส

ลมลางระบอบกษตรยเพอสถาปนาประชาธปไตย

ลมลางประชาธปไตยสเผดจการนาซ สมยฮตเลอร หรอ ฟาสซสม

มสโสลนในอตาล

ลทธสงคมนยม (Socialist)

Karl Marx มองโครงสรางและความตองการทางเศรษฐกจทา

ใหเกดความขดแยงระหวางชนชน กฎหมายถกใชเปนเครองมอ

ของนายทนกดขชนชนกรรมาชพ

ดงนนตองมการปฏวตลมลางระบอบทนนยมเพอปฏวตสงคม

เขาสคอมมวนสตทไมมชนชน ไมมการกดข และตอสทางชน

ชน ทกคนกจะมเสรภาพและเสมอภาค รฐและกฎหมายไม

จาเปนตองม

ลทธสงคมนยม (Socialist)

แตกอนเขาสสงคมคอมมวนสต เรยกวายคสงคมนยม ทเผดจ

การโดยชนชนกรรมาชพจะใชกฎหมายและรฐรวมถงกรรมสทธ

เปนเครองมอในการขจดชนชนนายทนชวคราวเทานน

ไมใหความสาคญกบสทธมนษยชน

พฒนาการของสงคมคอมมวนสต

1. สงคมบรรพกาล ทกคนเทาเทยมกน เคารพ

สทธหนาทกน เพราะฉะนน

กฎหมายไมจาเปน

2. สงคมศกดนา นาย(เจาของทดน)VSทาส (ผเชาทดน)

เพราะฉะนนกฎหมายเกดจากเจาศกดนา

3. สงคมทนนยม (ชวงปฏวตอตสาหกรรม)

นายทน V กรรมกร

กฎหมายถกพวกนายทนใชเปนเครองมอกดขกรรมาชพ

4. สงคมนยม

เกดการปฏวตในรสเชย, จน ลมเลกระบอบ

ทนนยม

ในชวงนกฎหมายยงคงจาเปนอยเพอใชเปน เครองมอ

ของกรรมาชพทเปนคนสวนใหญใชในการขจดชนชน

นายทน

5. สงคมคอมมวนสต

ไมมชนชน ไมมกฎหมาย ไมมรฐ ทกคน

อยอยางเคารพสทธ-เสรภาพกน

* อดมคตมากเกนไป ปจจบนไมมสงคมแบบน

มเพยงแคสงคมนยมเทานน

ลกษณะแนวคดของกฎหมายสงคมนยม

กฎหมายเปนเครองมอแปรอดมการณเพอพฒนาสงคม ไปสสงคมคอมฯ เพราะฉะนน

ไมมหลกความสงสดของรฐธรรมนญ

การลงโทษทางอาญายอนหลงไดขนอย กบ

เหตผลทางการเมอง

ไมใหความสาคญ Individual เอกชนไมมกรรมสทธในทดน รฐเทานนเปนเจาของทดน

กฎหมายมหาชนมความสาคญโดยเฉพาะการ

แทรกแซงทางเศรษฐกจของเอกชนเพอจด

สวสดการสงคม (Social Welfare)

2.4 แนวโนมในอนาคตของกฎหมายมหาชน

การรวมตวทางเศรษฐกจระหวางประเทศ ทาใหมกาคาเสร

มากขน ลดขอจากดอานาจอธปไตยของแตละประเทศลง เพอ

ทาลายการกดกนทางการคา ซงทากฎหมายระหวางประเทศ

แทรกตวเขามาในกฎหมายมหาชนแตละรฐมากขน

2.4 แนวโนมในอนาคตของกฎหมายมหาชน

รฐกตองปรบตวเพอใหเกดการแขงขนการคาเสร รฐกตองลดบทบาท

ทางเศรษฐกจมากขนจงเกดแนวคดในการโอนกจการหรอแปรรป

องคกรของรฐและรฐวสาหกจใหเอกชน (Privatization) และลดการ

ควบคมโดยกฎหมาย (Deregulation)

ปญหาการผลาญทรพยากรธรรมชาตจากประเทศทพฒนาแลว

ทาใหมแนวโนมทจะกระจายอานาจปกครอง