View
4
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
1
3. KnoktasındakicismingörüntüsüyineKnoktasın-da oluştuğuna göre bu nokta aynanınmerkezidir.AsalekseneşitbölmeliolduğunagöreLnoktasıdaaynanınodaknoktasıdır.
4
I
K L
OdaktangeçerekaynayagelenIışını4numaralıyolgibiasalekseneparalelyansır.
Yanıt D dir.
4.
Z(F)
Y
X3
A
S
Sışınıtümsekaynanınodakdoğrultusundageldiğiiçinasalekseneparalelyansır.
ÇukuraynanınasaleksenineparalelgelenışınZnoktasındangeçerekyansır.Znoktası,çukurayna-nınodaknoktasıdır.
Yanıt C dir.
Test 1'in Çözümleri
1. Çukuraynalar;
• Dişhekimlerinindişmuayenesinde
• Güneşışınlarınıodakladığıiçingüneşfırınların-da
• Teleskopyapımında
• Elfeneri,ışıldakvearabafarlarındakullanılır.
Taşıtların yan aynasında kullanılan ayna tümsekaynadır.
Yanıt E dir.
2. ÇukuraynanınFodaknok-
f f
I1
F
tasındangelen I1 ışınıasaleksene paralel olarak yansı-mıştır.
Tümsekaynanınmer-
f ff
I2
F
M
kezi doğrultusunda ge-len ışın kendi üstündenyansımıştır.
Buna göre aynalarınodakuzaklıklarıveyarı-çaplarıeşittir.
Yanıt C dir.
Küresel Aynalar Test Çözümleri3
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
2 KÜRESEL AYNALAR
6. Düzlemayna,çukur
A(F)
S
B(M)
Şekil I
aynanın merkezineyerleştirildiği için Sışınışekildekiyoluiz-lemiştir.
C
f f f
A
B
cisim
görüntü
Şekil II
Cnoktasıçukuraynadan3fuzaklıktaolduğundangörüntüaynadan1,5fuzaklıktavecismegöretersoluşur.
Yanıt D dir.
7.
L
çukur
ayna K
F M
K
L
KnoktasalışıkkaynağınıngörüntüsüKʹnoktasın-daoluştuğunagöre,aynanınodaknoktasıvemer-kezişekildekigibidir.
L cismiodaklaaynaarasındakaldığınagöregö-rüntüsü aynanın arkasında, sanal olarak oluşur.Görüntününboyu,cisminboyundanbüyüktür.
Yanıt E dir.
5. (1)
asal
eksen
(2)
F1
F2
K
I
Iışınınınizlediğiyolabakarakaynalarınodaknok-talarışekildekigibigösterilebilir.
K cismi (1) numaralı aynadan 3f uzaklıkta ol-duğundangörüntüsü buaynadan 1,5f uzaklıktaoluşur(K1).
(1)
asal
eksen
(2)
F1
F2
K
1,5f f 0,5f
K1
K2
Kcismi(2)numaralıaynadanfuzaklıktaolduğun-danbuaynadakigörüntüsüaynanınarkasındaveaynadan0,5fuzaklıktaoluşur(K2).
İkigörüntüarasındakiuzaklık3fveya3birimolur.
Yanıt E dir.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
3KÜRESEL AYNALAR
10.Güneş ışınlarının
AŞekil I
toplandığı Şekil IdekiAnoktasıçukuraynanın odak nok-tasıdır.
X Y
FŞekil II
M
gY
gX
Şekil IIdeXcismiaynadan1,5f uzaklıktaoldu-ğundangörüntüsü3fdeoluşur.Görüntününboyucisminboyunun2katıolur.
ŞekilIIdeYcismiaynanınmerkezindedir.Bune-denleYcisminingörüntüsüyinemerkezde,cismegöretersveeşitboydaoluşur.
Yanıt B dir.
11.
f
X
F
TümsekaynadaFodaknoktasındangeçecekmişgibigelenXışınıasalekseneparalelyansır.
ff
Y
hF
Yh—2
f—2
Cisimtümsekaynadanfkadaruzaktaisegörüntü,aynaileodaknoktasınıntamortasında,sanalola-rakoluşur.Görüntününboyu,cisminboyununyarı-sıdır.
Yanıt B dir.
8.
I
P R
S
I
I
FM M F
PaynasınagelenIışınınınşekildekigibiyansı-masıgerekir.Buışınınizlediğiyolyanlışçizilmiştir.
RveSaynalarınagönderilen ışınlarınyansımasıdoğruçizilmiştir.
Yanıt A dır.
9.
P
R S
X Y(F)
I
f f—2
Tümsekaynanın F
2noktasındangeçecekmişgibi
gönderilenIışınıaynadanfuzaklıktangeçer.
Yanıt B dir.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
4 KÜRESEL AYNALAR
14.
FM
A
Al
B
Bl
asal
eksen
çukur ayna
Çukuraynada,merkez(M)ileodaknoktası(F)ara-sındakibircismingörüntüsümerkezindışındatersvecisimdenbüyükolarakmeydanagelir.
Cisminodağayakınolankısmınıngörüntüsüoda-ğadahauzak,odağauzakolankısmınıngörüntüsüodağadahayakınolur.
Yanıt C dir.
12.
1. asal
eksen
2. asal
eksen
f1
f2
I
F2
2F1
F1
f3
f2
11 = birim f2=1birim
f
f
2
1
2
1= birim
Yanıt B dir.
13. I1
f f f
F MŞekil I
I1ışınıtümsekaynadankendiüstündenyansıdığı-nagöremerkezdoğrultusundagelmiştir.
I2 F—2 F M
f f f
Şekil II
I2ışınıaynayafuzaklığındangeldiğiiçinyansıdı-
ğındauzantısı F
2dengeçer.
Yanıt B dir.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
5KÜRESEL AYNALAR
3.
C
F
C
Bircisim,çukuraynanınodakiletepenoktasıara-sındaisecisminaynadakigörüntüsüsanal,düzvecisimdendahabüyükolur.Bunedenle Kkutusuiçindekiaynayalnızcaçukuraynaolabilir.
Yanıt A dır.
4.
ff
Y
ZX RP(F)
cisim
f—2
görüntü
Odakuzaklığıfolanbirtümsekaynadanfkadaruzağakonulanbircisminaynadakigörüntüsüşekil-
dekigibiaynanınarkasındaveaynadan f
2kadar
uzaktaoluşur.
Yanıt D dir.
Test 2'nin Çözümleri
1.
asal
eksen
I
x x x
A(MY)
B C
X Y
Xaynasınıntepenoktasındaneşitaçıyaparakyan-sıyan ışın Y aynasınadik düşmüştür.Bir başkaifadeyleAnoktasıYaynasınınmerkezidir.
Y aynasınınmerkezi olan A noktasına konulanışıklıcismingörüntüsüyineAnoktasındaoluşur.
Yanıt A dır.
2.
asal
eksen
tümsek ayna çukur ayna
düzlem ayna
asal
eksen
F
Ahmet
Ayşe
Aslan
Ahmet, tümsekaynada,sanalvekendindendahaküçükgörüntüsünügörür.Ahmetdoğrusöylemiştir.
Aslan,çukuraynadaodakiletepenoktasıarasın-danbaktığıiçinsanalvekendiboyundanbüyükbirgörüntügörür.Aslanyanlışsöylemiştir.
Ayşe,düzlemaynadaboyukendiboyunaeşit,sa-nalbirgörüntügörür.Ayşedoğrusöylemiştir.
Yanıt D dir.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
6 KÜRESEL AYNALAR
7.
A
I
P(F) R(M) S
I ışınının4.yansımadakendiüstündengeridön-mesiiçinPnoktasıçukuraynanınodağıolmalıdır.
DüzlemaynakaldırılıncaXcismiçukuraynadan1,5fuzaktaolduğundangörüntüaynadan3fuzak-lıktaoluşur.
Cisminyüksekliğiholduğundangörüntününki2holur.
Yanıt C dir.
8.
asal
eksen
X
asal
eksen
3
F M
S ışınınıngörüntüsü Sʹ noktasındaoluşuyor.Ohâlde S ninçukuraynadanuzaklığı 3f, Sʹnünuzaklığı1,5fdir.
Xışınıtümsekaynanıntepenoktasındaneşitaçıyaparak yansırken, çukur aynanın F odağındangeçerekaynayaçarpar.Buışınçukuraynadan3numaralıyoldanyansır.
Yanıt C dir.
5. Xcismindençıkanışıntüm- X
F
sekaynanınodağıdoğrultu-sundageldiğiiçinasalekse-neparalelyansır.Buneden-leXcisminingörüntüsüasalekseneparalelolur.
Y cisminden çıkanY
F asal
eksen
bir ışın çukur ayna-nın odağından ge-çerek asal ekseneparalel yansır. BunedenleYcisminingörüntüsüasalekseneparaleloluşur.
Zcismindençıkanbir Z
F M
asal
eksen
ışın aynadan kendiüstündengeriyansır.Bu nedenle Z cismi-nin görüntüsü asalekseneparaleldeğil-dir.
Yanıt D dir.
6.
S
F M
S S
Işıkkaynağındançıkanışınlarınönceçukuraynadayansıdığı söyleniyor. Bunun anlamı S cisminin ilkgörüntüsüçukuraynadaoluşacakdemektir.Scismiçukuraynadan3f,asaleksenden4birimuzaklıkta-dır.ÇukuraynadakigörüntüşekildekigibiSʹ nok-tasındaoluşur.
Sʹnoktasıdüzlemaynadan4birimuzaklıktaoldu-ğundangörüntüsüSʺnoktasındaoluşur.
Yanıt C dir.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
7KÜRESEL AYNALAR
11.
asal
eksenF
1
X Y Z
M
Z ışınıasaleksenleeşitaçıyaparakyansıdıktansonra1noktasındangeçer.
Yışınıçukuraynanınodağındanaynayageldiğiiçinasalekseneparalelyansırve1noktasındangeçe-rekyolunadevameder.
Xışınıçukuraynanınmerkezindengeldiğiiçinken-diüstündenyansır.
Yanıt A dır.
12.ŞekilIdekibilgilerdenLnoktasınınodaknoktasıolduğuanlaşılmaktadır.
asal
eksen
K L(F)
asal
eksen
K L(F)
I2
I1
Şekil I
Şekil II
Yanıt D dir.
9.
asal
eksen X(F1)
1. ayna 2. ayna
Z
I
Y(M1)
Ydengeçerek1.aynayagelenIışınıkendiüze-rindengeridöndüğünegöreYnoktasıyanlızca1.aynanınmerkezidir.OhâldeI.yargıyanlıştır.
Ynoktasıikiaynanınmerkeziolmadığınagöreeğ-rilikyarıçaplarıeşitdeğildir.II.yargıdayanlıştır.
Asal eksen eşit bölmelidir. Y noktası 1. aynanınmerkeziolduğunagöreXnoktasıda1.aynanınodaknoktasıdır.III.yargıdoğrudur.
Yanıt C dir.
10.
TF
M
S
R
P
M noktası çukur aynanınmerkezidir.Merkezdençukuraynayagelen P ışınıkendiüzerindengeridöner.
OdaknoktasındangeçerekçukuraynayagelenRışınıasalekseneparalelyansır.Buışındüzlemay-nayadikdüştüğündenkendiüstündengeriyansır.
Sışınıkendiüzerindenyansımaz.
Yanıt E dir.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
8 KÜRESEL AYNALAR
15.
A B
C
I1
Şekil I
normal
EşitbölmeliasaleksenüzerindekiAnoktasıçukuraynanın odak noktası, B ise aynanın merkezidir.AynayaŞekilIdekigibigelenI1ışınımerkezdoğ-rusuylaeşitaçıyaparakyansımıştır.
A B
CŞekil II
I2
normal
Aynaya 3f uzaklıktan gelen I2 ışını yansırkenaynadan1,5f uzaklıktangeçer.Merkezdoğrusu,gelenveyansıyanışıniçinyinenormalgöreviya-par.
Yanıt A dır.
13.
h
X
çukur
ayna
Y O A B(F)
f f
2h
f—2
Onoktasınayerleştirilenküreselaynanıncinsiçu-
kuraynadır.Aynadan f
2uzaklıktakicismingörün-
tüsü aynanın arkasında ve aynadan f uzaklıktaoluşur.Görüntüsanal,düzveboyucisminboyunun2katıolur.
Yanıt B dir.
14.
asal
eksen
asal eksen
S
f1
f2
F1
Sışını,odakuzaklığıf1olanaynanınasalekseni-neparalelgeldiğiiçinbuaynanınodağındangeçe-rekyansımıştır.Bunedenlef1=1birimdir.İkinciaynayagelenışınasalekseni4birimuzaktankese-rekgelmiştir.Buışınyansıdıktansonraasalekseni2birimuzaktankestiğinegöre;
3f2=4birim
f2 = 3
4 birim
f
f 1
3
4 4
3
2
1= = bulunur.
Yanıt B dir.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
9KÜRESEL AYNALAR
3. cisim
asal
eksenM F
görüntü
Çukuraynanınodaknoktasıilemerkeziarasındakibircismingörüntüsü,merkezindışında,gerçekvecisimdendahabüyükoluşur.
Yanıt D dir.
4. A
2hh
F
f f f
h h
BA B
F h/2h
f/2 f
f/2
C
C
Tümsekaynadanfkadaruzaklıktaki2hboyun-dakiA cisminin aynadaki görüntüsü şekildeki gibi
aynadan f
2uzaklıkta,hboyundaoluşur.
DüzlemaynanınönündekihboyundakiBcismi-ninaynadakigörüntüsüyineholur.
Çukuraynadan f
2uzaklıktakive
2
h boyundaki
cisminaynadakigörüntüsüşekildekigibihboyun-daoluşur.
Yanıt A dır.
Test 3'ün Çözümleri
1.
X
Y(M) Z(F)
K L
asal
eksen
cisim
görüntü
TepenoktasıKdaolançukuraynadan3fuzaklık-takicismingörüntüsüaynadan1,5fuzaklıktaolu-şur.BuaynanınodaknoktasıZdir.
Yanıt C dir.
2.
K
K
P R S(F)
L
L
ffff
R noktasına konulan noktasal cismin görüntüsüyineRnoktasındaoluştuğunagöreRnoktasıay-nanınmerkezi,Snoktasıaynanınodaknoktasıdır.
Aynadan 1,5f uzaklıktaki K cisminingörüntüsüaynadan3fuzaklıktaoluşur.
Aynadan f
2uzaklıktakiLcisminingörüntüsüay-
nanınarkasındaveaynadanfuzaklıktaoluşur.
Bunagöreikigörüntüarasındakiuzaklık8birimdir.
Yanıt E dir.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
10 KÜRESEL AYNALAR
7.
F
1 2 3
123
Bir cisim tümsek aynanın önüne nereye konulur-sakonulsun,görüntüsüdaimaaynanınarkasında,odakiletepenoktasıarasında,sanalolarakoluşur.Cisim aynadan uzaklaştıkça görüntüsü küçülerekodağayaklaşır.
Yanıt B dir.
8. I
f1
f2
F1
F2
IışınınınşekildekiyoluizlemesiiçinaynalarınF1, F2odaknoktalarınınşekildekigibiçakışıkolmasıgerekir.Bunagöre;
f1=1birim
f2=3birim
f
f
2
1 = 3
1 bulunur.
Yanıt A dır.
5. cisim
M F
görüntü
3Şekil I
cisim
M F
görüntü
2
Şekil II
cisim
M F
görüntü
4
Şekil III
CisimŞekilIdekigibimerkezindışındaisegörüntü-sü3numaragibiM-Farasındaoluşur.
CisimM-Farasındaisegörüntüsü2numaragibimerkezindışındaoluşur.
Cisimodakileaynaarasındabiryerdeisegörüntü-süaynanınarkasındavesanalolarakoluşur.Bu,4numaralıgörüntügibidir.
Yanıt E dir.
6.
K L O X Y(F)
cisim
görüntü
ff
—2
KnoktasınakonulanbircisminXnoktasındasanalgörüntüsününoluşmakoşullarışekildekigibidir.
Yanıt A dır.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
11KÜRESEL AYNALAR
11.
K
f1
f2
F2
2F1
2f1=3birim
f1 = 2
3 birim
f2=2birim
f
f
4
3
2
1= bulunur.
Yanıt C dir.
12. f1 f
2
S
1,5f1
3f1
0,5f2
f2
Çukuraynaya1,5f1uzaklıktangelenSışını,yan-sırken3f1uzaklıktangeçer.
1f birim
f birim
2
3
3
2
1
1
=
=
bulunur.Tümsekaynayaf2uzaklıktangelenışınyansırkenuzantısı0,5f2dengeçer.Bunagöre;
f2=2birim
f
f
2
3
2
3
1
2
1= = bulunur.
Yanıt D dir.
9.
asal
eksen
çukur
ayna
düzlem
ayna
F2F3F
I
I ışını sistemde 3. kez yansıdıktan sonra kendiüzerindengeridöner.
Yanıt B dir.
10.
MF
X
d dd
d/2
DüzlemaynadanyansıyanXışınıçukuraynanınmerkezinden geçerek çukur aynaya ulaştığı içinkendiüzerindengeriyansımıştır.Şekildegörüldüğü
gibiçukuraynanınodakuzaklığı2
1 ddir.
Yanıt B dir.
Nih
at B
ilgin
Yay
ıncı
lık©
12 KÜRESEL AYNALAR
15.
Z
IX P
asal
eksen
h
K
Y
Kcismiaynanınmerkezinekonulduğuiçingörüntü-sününboyuyineholmuştur.
Çukuraynaya f
2uzaklıktangelenIışınıyansır-
kenuzantısıXnoktasındangeçer.
Yanıt E dir.
16.
asal
eksen
düzlem ayna
MF
çukur ayna
K
IV
DüzlemaynayaşekildekigibigelenKışını,aynanınnormaliileeşitaçıyaparakyansıdığındaçukuray-nanınFodaknoktasındangeçer.Fdengeçerekçukuraynayagelenışın,asalekseneparalelolarakyansır.
Yanıt B dir.
13.
Y asal
eksen
I
F2
f2
2F1
f1
F1:Tümsekaynanınodaknoktası
F2:Çukuraynanınodaknoktası
olsun.IışınınınşekildekigibibiryolizlemesiiçintümsekaynanınmerkeziileçukuraynanınodağıXnoktasındaçakışıkolmalıdır.Bunagöreherüçyar-gıdadoğrudur.
Yanıt E dir.
14.Cisimdüşeydeüççizgidenoluşuyor.
asal
eksenFM
Merkezdekiçizginingörüntüsü,yinemerkezde,tersveeşituzunluktaoluşur.
MerkezindışındakiçizginingörüntüsüM-Farasın-davedahakısaoluşur.
Merkezleodakorasındakiçizginingörüntüsümer-kezindışındavedahauzunoluşur.
Yanıt B dir.
Recommended