9 Kineziterapija - Etape Planiranja i Programiranja

Dr NEDELJKO RODIĆDr ZORAN ĐOKIĆ

KINEZITERAPIJAKINESIOTHERAPY

1

PREDAVANJE 9LECTURE 9

ETAPE PLANIRANJA I PROGRAMIRANJA

2

9. ETAPE PLANIRANJA I PROGRAMIRANJA

TEMATSKE CELINE:ú Izbor i volumen kineziterapijskih postupaka.ú Izbor početnog položaja.ú Izbor pomoćnih sredstava.ú Određivanje trajanja kineziterapijskog postupka.

3

PROGRAMIRANJE

v Izbor i volumen kineziterapeutskih postupaka:

Ø Vrsta pokreta i vežbi koje će se primeniti u kinezitera-pijskom tretmanu zavisi od inicijalne funkcionalne proce-ne pojedinca.

Ø Važno je pravilno doziranje, odnosno određivanjeintenziteta i broja ponavljanja vežbi.

Ø Ako su intenzitet ili broj ponavljanja nedovoljni, vežbaje neefikasna.

Ø Ako su intenzitet ili broj ponavljanja prekomerni, vežbaće dovesti do umora.

4

Pravilo pri doziranju vežbi u kineziterapiji je:

ú Mali broj ponavljanja pri većem otporu razvijamišićnu snagu.

ú Veći broj ponavljanja s manjim otporom razvija mišićnu izdržljivost.

5

Početni položaj treba da osigura udobnu poziciju zapacijenta, da ne izaziva umor, da nije naporan za odr-žavanje, a sa aspekta terapije treba da je efikasan.

Položaji za vežbe mogu biti aktivno i pasivno zauzeti ili održavani ili obezbeđeni kao relaksirajući.

6

AKTIVNO ZAUZIMANJE i održavanje položaja zahtevameđudejstvo dinamičkih ili statičkih kontrakcija. Jednomzauzet početni položaj smanjuje rad mišića mada su manjaposturalna prilagođavanja uvek potrebna. Snaga i distribucijamišićnih kontrakcija normalno je kontrolisana posturalnimrefleksima osim kada se neki položaj ponovo usvaja i kada jepotrebna voljna kontrola.

PASIVAN početni položaj obezbeđuje se prenošenjem težinetela na podlogu pri čemu se mogu koristiti razni podmetači,rekviziti za relaksaciju i sl. Primenjuje se kod pacijenata samišićnom slabošću, poremećenim tonusom, izraženimdeformitetima, poremećenom ravnotežom ili kada je aktivnoodržavanje stavova kontraindikovano.

RELAKSIRAJUCI položaj je u suštini pasivan položaj ukome su svi delovi tela oslonjeni na mekanu podlogu sazglobovima u fiziološkom položaju.

U praksi se često koristi kombinacija aktivnog i pasivnogpoložaja, na primer, aktivan za trup i gornje ekstremitete apasivan za donje ekstremitete.

7

ODREĐIVANJE TRAJANJA KINEZITERAPEUTSKOG POSTUPKA

Ø Trajanje jednog tretmana u kineziterapiji varira od30 minuta do 1 sat.

Ø Preporučljivo je vežbe sprovoditi i više puta dnevno.Ø Ako se radi o tretmanu nakon neke bolesti ili povrede,

vežbe treba sprovoditi i sistematski više nedelja.

Ø Tačnije određivanje trajanja tretmana povezeno jesa individualnim stanjem pojedinca.

8

ú U preventivnoj kineziterapiji tretman preventivnog vežbanja nema definirano vreme trajanja.

ú U funkcionalnoj kineziterapiji tretman vežbanja traje dok se ne isprave nepravilna držanja odnosno dok se ne uspostavi mišićna ravno-teža.

ú U kliničkoj kineziterapiji tretman traje dok se bolesnik ne osposobi za aktivnost koju je obavljao pre boles-ti ili za posao koji njegove preostale funkcije dopuštaju.

9

IZBOR POČETNOG POLOŽAJA

ü U kineziterapiji bitan je izbor početnog položaja. Pravilanizbor omogućuje pravilno izvođenje ciljanog pokreta, odnosnovežbe uz naj-bolju moguću stabilizaciju.

1. OSNOVNI POLOŽAJI:- ležeći, - sedeći, - klečeći, - stojeći, - u visu, - u uporu.

2. IZVEDENI – predstavljaju različite varijante osnovnih položaja, na primer: sedeći na boku, turski sed, stojeći sa raširenim nogama i sl.

3. DOPUNSKI – podrazumeva osnovne ili izvedene položaje sa po-sebnim položajem pojedinih segmenata tela kako bi pokret mogao biti lokalizovan, npr. ležeći na leđima sa desnom rukom abdukovanom do 90 stepeni i savijenim laktom.

10

ú LEŽEĆI

  Najčešći je.  Pruža veliku površinu oslonca i rasterećuje segmente tela.  Može biti na grudima (pronirani), na leđima (supinirani),

na boku.  Može se sprovoditi u bolničkom krevetu ili na strunjači.

11

ú SEDEĆI

  Često se primenjuje kod vežbi za vratni dio kičme i gornjeekstremitete.

  Može biti sedeći položaj na stolici ili strunjači, s pogrčenimili pruženim donjim ekstremitetima.

12

ú STOJEĆI

  Primjenjuje se češće u mlađoj životnoj dobi.  Ako postoji nepravilan telesni stav pri stojećem početnom

položaju potrebno ga je korigovati. Nepravilan stojećipoložaj uzrokuje i nepravilno izvođenje vežbi.

13

ú ČUČEĆI

  zbog male površine oslonca primenjuje se najčešćekod dece.

14

ú VISEĆI  Na švedskim lestvama.  Izvodi se s licem ili leđima okrenutim prema lestvama.  Provode se vežbe za:­ skoliotično nepravilno držanje,­ jačanje mišića fleksora,­ istezanje kičme,­ pendularne vežbe donjih ekstremiteta.

15

ú KLEČEĆI I KLEČEĆI S UPOROM POLOŽAJ

  U ovom početnom položaju:­ omogućeno je razgibavanje delova kičme –

mobilizacija,­ sprovođenje vežbi ravnoteže,­ sprovođenje vežbi za korekciju nepravilnih držanja –

skoliotičnih, kifotičnih.

16

Izbor pravilnog početnog položaja omogućava:

- pravilnu poziciju iz koje se izvodi terapijska vežba,- povećanje ili smanjenje površine oslonca,- približavanje ili udaljavanje zajedničkog težišta površini oslonca,- kontrolu ili fiksaciju određenog dela tela tako da pokret može biti

lokalizovan,- menjanje položaja tela prema gravitaciji,- smanjenje ili povećanje mišićnog rada,- promena oblika ravnoteže,- promena vrste poluge,- veći ili manji obim pokreta u zglobovima,- promenu efikasnosti sile mišićne kontrakcije ili otpora,- delovanje posturalnih refleksa,- postizanje relaksacije,- korišćenje izduženosti i elastičnosti mišića,- progresija u terapiji.

17

IZBOR POMOĆNIH SREDSTAVA

ú Pomagala u kineziterapijskom tretmanu mogu biti:

  švedske lestve, sanduci, klupice, palice,  elastične trake, ručni tegovi,  gimnastičke lopte,  balansna daska,  loptice za ruku, konopci, …

18

INDIKACIJE I KONTRAINDIKACIJE ZA PRIMENU VEŽBI

TRAUMATOLOGIJA§ nakon preloma,§ nakon povrede mekih tkiva.

ORTOPEDIJA§ konzervativno lečenje poremećaja okoštavanja,§ konzervativno lečenje kontraktura,§ konzervativno lečenje deformiteta kičmenog stuba.

NEUROHIRURGIJA§ posle kranio-cerebralnih povreda,§ posle operativnog lečenja diskus hernije.

PLASTIČNA HIRURGIJA§ posle plastičnih operacija na koži, tetivama ili drugim mekim tkivima.

19

OPŠTA HIRURGIJA§ podizanje opšte kondicije tokom pre-operativnih priprema,§ podizanje opšte kondicije posle hiruških intervencija.

AKUŠERSTVO§ psiho-fizička priprema za bezbolni porođaj,§ posle porođaja.

NEUROLOGIJA§ periferne oduzetosti u fazi paralize i fazi regeneracije živca,§ centralne oduzetosti i usled cerebro-vaskularnog oštećenja.

REUMATOLOGIJA§ degenerativni, zapaljenski i vanzglobni reumatizam.

PULMOLOGIJA§ hronična nespecifična oboljenja.

20

KARDIOLOGIJA§ prevencija koronarne insuficijencije,§ stanja posle infarkta miokarda.

21

KONTRAINDIKACIJE

§ akutni zapaljenski procesi,§ zarazna oboljenja,§ lokalni zapaljivi procesi,§ sveža traumatska oštećenja,§ dekompenzovane srčane mane,§ infarkt miokarda,§ visoki arterijski pritisak,§ teža nespecifična oboljenja pluća,§ opasnost od krvavljenja,§ tumori…

22

Relativne kontraindikacije

§ stanja u rekonvalescencije nakon određenih oboljenja,

§ stanja nakon preloma,

§ stanja nakon određenih kardiovaskularnih oštećenja.

23

P I T A N J A ?

24

HVALA NA PAŽNJI !

25

9. ETAPE PLANIRANJA I PROGRAMIRANJA

TEMATSKE CELINE:ú Izbor i volumen kineziterapijskih postupaka.ú Izbor početnog položaja.ú Izbor pomoćnih sredstava.ú Određivanje trajanja kineziterapijskog postupka.

26

PREDAVANJE 9LECTURE 9

ETAPE PLANIRANJA I PROGRAMIRANJA

27