สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม...

สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

เรองราวของพระพทธเจาเรมตงแตประสต เสดจออกผนวช ตรสร ประกาศพระศาสนา จนถงดบขนธปรนพพาน การศกษาพทธประวต ท าใหเกดความศรทธา และการน าพระจรยาวตรของพระพทธเจามาประพฤตปฏบตเปนแบบอยางเพอใหด ารงชวตไดอยางเปนสข

- พระบดาพระนามวา “พระเจาสทโธทนะ” ปกครองเมองกบลพสด - พระมารดาพระนามวา “พระนางสรมหามายา” - ประสต ณ ลมพนวน ในวนเพญเดอน 6 กอนพทธศกราช 80 ป - หลงประสตได 5 วน ไดรบการขนานพระนามวา “สทธตถะ” (ตองการสงใดยอมไดสงนนสมใจปรารถนา)

- พระมารดาสนพระชนม หลงจากเจาชายสทธตถะประสตได 7 วน - พระชนมาย 7 พรรษา ศกษาส านกครวศวามตร - พระชนมาย 16 พรรษา ทรงอภเษกสมรสกบเจาหญงยโสธรา (พมพา) - ทรงพบเหนเทวทต 4 คอ คนแก คนเจบ คนตาย และสมณะ

- พระชนมาย 29 พรรษา ทรงตดสนพระทยออกผนวช โดยทรงมากณฐกะ มนายฉนนะตามเสดจดวย - รมฝงแมน าอโนมา เจาชายสทธตถะ ทรงปลงผม และทรงครองเพศเปนนกบวช - หลงจากทรงครองเพศเปนนกบวช เสดจไปยงส านกอาฬารดาบส และอททกดาบส - ทรงทดลองปฏบตการทรมานตนใหล าบาก “ทกกรกรยา”

พระโพธสตวทรงลอยถาดทอง (ททรงรบจากนางสชาดา พรอมกบขาวมธปายาส) อธษฐานเสยงทายการตรสร

พระโพธสตวทรงลอยถาดทอง (ททรงรบจากนางสชาดาพรอมกบขาวมธปายาส) อธษฐานเสยงทายการตรสร

พระโพธสตวทรงผจญพญามาร ทรงชนะมารดวยทศบารมททรงบ าเพญมานบ

ประมาณไมได

พระโพธสตวทรงตรสรอรยสจส ส าเรจพระอนตรสมมาสมโพธญาณ เปนสมเดจพระสมมาสมพทธเจา พระศาสดาเอกของโลก ในวนเพญเดอนหก

- พระชนมาย 35 พรรษา หลงจากครองเพศเปนนกบวช 6 ป ทรงตรสร ในอรยสจ 4 คอ ทกข สมทย นโรธ มรรค - หลงจากตรสรแลว ทรงเสวยวมตตยสข ตามสถานทตาง ๆ 7 แหง ๆ ละ 7 วน

การตรสรความจรง 4 ประการ ทเรยกวา อรยสจ 4 1. ทกข คอ ความไมสบายกาย ไมสบายใจ 2. สมทย คอ เหตทท าใหเกดความทกข 3. นโรธ คอ ความดบทกข 4. มรรค คอ แนวทางทน าไปสความดบทกข

ครนตอนทพระพทธองคเสวยวมตตสข ประทบอยใตตนเกต มพอคา 2 คน ชอ ตปสสะ และภลลกะ ไดน าอาหารเขามาถวายดวยความเคารพเลอมใส ทงสองคนจงทลขอรองใหพระองคยอมรบเขาทงสองเปนสาวก ซงพระองคกทรงท าตามค าขอ พอคาทงสองคน จงไดชอวา เปนบคคลคแรกในโลกทเปนสาวกของพระพทธเจา

พระพทธองคไดใครครวญดแลววา ธรรมทพระองคตรสรนนละเอยด สขมลมลกมาก คนในโลกนจะฟงธรรม แลวเขาใจนนไมเทากน เปรยบดจดอกบว 3 เหลา (ตามทพระไตรปฎกกลาวถง) ทมโอกาสเบงบานเมอตองแสงอาทตย จงตดสนพระทยประกาศพระศาสนา เพอใหคนทวไปไดเขาใจหลกธรรมทพระองคตรสร

พระพทธองคทรงพจารณาหมเวไนยสตวทสามารถรตามธรรมททรงแสดงได เปรยบประดจบว 4 เหลา

- ทรงนกถงปญจวคคย ซงเคยปรนนบตพระองค ขณะทบ าเพญทกกรกรยา ซงไดพ านกอยทปาอสปตนมฤคทายวน - วนขน 15 ค าเดอน 8 ทรงแสดงธรรมแกปญจวคคย ทมชอวา “ธมมจกกบปวตนสตร”

- โกณฑญญะ เกดดวงตาเหนธรรม ตอจากนนกราบทลขอบวชเปนพระภกษ พระพทธเจาทรงอนญาต - พระพทธเจาทรงเปลงพระวาจาวา อญญาส วต โภ โกณฑญโญ แปลวา โกณฑญญะไดรแลวหนอ - พระอญญาโกณฑญญะ เปนปฐมสาวก ท าใหพระรตนตรยครอบ องค 3 - ปญจวคคยอก 4 ทาน ไดส าเรจเปนพระอรหนต เพราะฟงธรรมชอ “อนนตลกขณสตร”

- พระพทธเจาไดทรงแสดงธรรมแกเศรษฐบดาของพระยสะ ท าใหทานเกดความเลอมใส ประกาศตนเปนอบาสกคนแรกในพระพทธศาสนา - พระยสะไดนงฟงธรรมอยดวย ไดบรรลเปนพระอรหนต - พระพทธเจาไดทรงแสดงธรรมโปรดมาดา และอดตภรรยาของพระยสะ และเพอนสนท 50 คน

พระพทธองคทรงแสดงพระธรรมเทศนาโปรดยสะ และบดามารดาของยสะ

พระพทธองคโปรดชฎล 3 พนองพรอมบรวารทต าบลคยาใหบรรลธรรมเปนพระ

อรหนต 1000 รป

- มารดา และอดตภรรยาของพระยสะ ไดประกาศตนเปนอบาสกาในพระพทธศาสนา - เพอนของพระยสะทง 50 คน ไดขอบวชตามพระยสะ - พระพทธเจา ทรงแนะน าใหพระสาวกของพระองคออกไปประกาศศาสนา ยงทตาง ๆ - พระพทธเจาไดเสดจไปยงเมองราชคฤห แควนมคธ เพอแสดงธรรมโปรดพระเจาพมพสาร

พระพทธเจาทรงตงเปาหมายในการประกาศศาสนา โดยเนนทกลมคนทมผเคารพนบถอ เชน คณาจารย นกบวช เจาลทธ พระมหากษตรยแควนใหญ ๆ ท าใหการประกาศศาสนาของพระองคส าเรจและมนคงไดอยางรวดเรว

พระพทธองคแสดงธรรมโปรดพระเจาพมพสารและขาราชบรพาร พระอรเวลกสสปเถระแสดงฤทธและประกาศ ความเปนพระสาวกของพระพทธองค

พระเจาพมพสารถวายสวนหลวงเวฬวนเปนสงฆารามแหงแรกแดคณะสงฆ

- พระพทธองคเสดจไปยงอรเวลาเสนานคม มพระสาวกเพมอก 30 องค คอ ภทรวคคย เพราะเลอมใสศรทธาในค าสงสอนของพระพทธองค รวมทง ชฏล 3 พนองและบรวารอกกวา 1,000 คน - พระเจาพมพสารไดถวายอทยานสวนปาไผ คอ พระเวฬวน (วดแหงแรก) ใหเปนทพ านกของพระพทธเจาและพระสาวก

- พระสาวกไดไปประกาศพระสาสนายงทตาง ๆ แลวเดนทางกลบมาเฝาพระพทธเจาทพระเวฬวน ในวนขน 15 ค า เดอน 3 และทรงแสดงค าสอน “โอวาทปาฏโมกข” - โอวาทปาฏโกข อนเปนหวใจของพระพทธศาสนา คอ การไมท าความชว การท าความด และการท าจตใจใหบรสทธผองใส

พระพทธเจาทรงแสดงโอวาทปาฏโมกข ทามกลางพระสงฆจ านวน 1,250 รป

จาตรงคสนนบาต คอ 1. ตรงกบวนขน 15 ค า เดอน 3 (มาฆฤกษ) 2. พระสาวกจ านวน 1,250 รป มาประชมกนโดยมไดนดหมาย 3. พระสาวกทงหมดเปนพระอรหนต 4. พระสาวกทงหมดลวนแตเปนผทพระพทธองคทรงบวชให

วสาขามหาอบาสกาถวายผาอาบน าฝน วสาขามหาอบาสกาพรอมหมเพอนหญงไดขอสมาทานถวายผาอาบน าฝนแดพระพทธเจา ซงสมยนนยงมไดมพทธบญญตการถอครองผาเกน ๓ ผน

พระพทธเจาทรงประกาศพระพทธศาสนา โดยมพทธบรษท 4 (ภกษ ภกษณ อบาสก และอบาสกา) เปนก าลงหลกส าคญตลอด 45 ป - พระพทธเจาเสดจปรนพพาน ณ ใตตนสาละ เมองกสนารา แควนมลละ ในวนเพญเดอน 6

พระพทธองคเสดจดบขนธปรนพพาน พระบรมศาสดาไดประทานปจฉมโอวาทวา “ดกอนภกษทงหลาย บดน เราขอเตอนพวกเธอวาสงขารทงหลายมความเสอมไปเปนธรรมดา พวกเธอจงยงความไมประมาทใหถงพรอมเถด”

สถปธมมก

สถานทแสดงปฐมเทศนา ลมพนวน

พทธคยา

สถานทตรสร

สาลวโนทยาน เมองกสนารา

สถานทปรนพพาน

ขอ 1 สถานทใด ไมจด อยใน “สงเวชนยสถาน” 1. สารนาถร 2. พทธคยา 3. สวนลมพนวน 4. กรงกบลพสด

ขอ 2 เมอพระพทธเจาปรนพพาน ทรงแสดงหลกค าสอนส าคญคอขอใด 1. ศล 5 2. อทธบาท 4 3. ไตรลกษณ 4. สต ความไมประมาท

ขอ 3 ตวแทนของพระพทธเจาหลงพระองคปรนพพานคออะไร 1. พระอบาล 2. พระอานนท 3. พระธรรมวนย 4. พระมหากสสปะ

ขอ 4 ผทท าหนาทสบทอดพระพทธศาสนา ไดแกบคคลใด 1. พทธบรษท 4 2. อบาสก อบาสกา 3. กระทรวงวฒนธรรม 4. ภกษสงฆ สามเณร

ขอ 5 ธรรมทพระพทธเจาแสดงเปนครงแรก เรยกวาอะไร 1. อรยสจ 4 2. โอวาทปาตโมกข 3. โยนโสมนสการ 4. ธมมจกกปปวตนสตร

ขอ 6 เราสามารถหาความรเกยวกบพระพทธศาสนาไดจากขอใด 1. ปชนยสถาน 2. พระไตรปฎก 3. ชาดกเรองตาง ๆ 4. พทธศาสนสภาษต

ขอ 7 วนพระสงฆ คอวนใด 1. วนมาฆบชา 2. วนวสาขบชา 3. วนอาสาฬหบชา 4. วนธรรมสวนะ

ขอ 8 อบาสกคนแรกในพระพทธศาสนาคอขอใด 1. นางวสาขา 2. ยสกลบตร 3. อญญาโกณฑญญะ 4. เศรษฐบดาของพระยสะ

ขอ 9 ธรรมใดทพระพทธเจาทรงแสดงตอพระปญจวคคย จนท าใหบรรลธรรมเปนพระอรหนตทงหมด 1. จาตรงคสนนบาต 2. โอวาทปาฏโมกข 3. อนตตลกขณสตร 4. ธมมจกกปปวตตนสตร

เรองราวทเลาถงอดตชาตของพระพทธเจา กอนทจะประสต และตรสรเปนพระพทธเจาในชาตสดทาย ชาดกตาง ๆ ปรากฏอยในพระไตรปฏก มมากกวา 500 เรอง

มบรษคนหนง ชอ มตตวนทกะ ชอบท ารายบดามารดาของตน มารดาของมตตวนทกะ ไดเกลยกลอมใหไปเขาวด แตเขาไมยอม วนหนงเขาตดสนใจหนออกจากบานไปลงเรอ และเรอประสบกบเหตทางทะเล คนบนเรอจบฉลากหาตวกาลกณ ซงมตตวนทกะจบไดถง 3 ครง ท าใหตองลงจากเรอ และลอยแพไปเรอย ๆ

ระหวางทางไดพบกบหญงสาวเปรตสาวบนเกาะตาง ๆ เขาไมรวาเธอทง 4 เปนเปรตจงเสพสขกบเธอ จากนนเขากคดวาคงมเกาะขางหนาอก จงวายไปพบเปรตอกจ านวนมาก ซงกได

ใชชวตอยางสนกสนาน จนถงเมองซงเปนทอยของคนมบาปหนก เขากลบเหนวาเปนเมองทนาอยงดงาม และยงมองเหนจกรบนหวสตวนรกตวอน ๆ เปนดอกบว

จงยอมทลไวบนศรษะของตวเองบาง เมอกงจกรหมนอยบนศรษะของเขา ไดสรางความเจบปวดเปนอยางมาก เพราะถกความโลภและความตองการมากเกนไปนนเอง

ขอคดทไดจากชาดกเรองน คอ - คนชวเหนอะไรทด มกไมเหนความส าคญ แตกลบไปเคารพบชา หรอชอบแตท าในสงทไมด คอ “เหนกงจกรเปนดอกบว”

ในสมยนน พระเจาพรหมทต เปนกษตรยทตงมนในธรรม ทรงรงเกยจความไมด อยมาวนหนง พระองคอยากรวามใครต าหนตเตยนพระองคบางหรอไม จงไดตรวจสอบทงในวง และนอกวง แตกไมพบ จงปลอมพระองคไปสนทนากบฤๅษ ฝายฤๅษไดตอนรบดวยผลไมจ านวนมาก ผลไมเหลานนมรสชาตหวาน ฤๅษกลาววา เหตทผลไมมรสหวาน อรอยด

เปนเพราะกษตรยตงมนอยในธรรม ท าใหกษตรยพรหมทตกลบไปยงพระนคร แลวทดลองปกครองดวยความไมเปนธรรมอยเปนแรมป แลวกลบไปหาพระฤๅษอกครง ฤๅษกถวายผลไมเหมอนเดมอกครง

แตครงน ถวายผลไมมรสขม และฝาด ฤๅษจงบอกวา คงเปนเพราะกษตรยไมตงมนในธรรม ซงสงผลเสยตอประชาชน ท าใหกษตรยพรหมทต กลบไปตงมนตามเดม บานเมองกรมเยนเปนสขสบมา

“ผน าทดตองประพฤตตนเปนตวอยาง และเปนทพงของผตามได จงจะอยรวมกนอยางมความสข”

ขอ 1 ขอใดอธบายความหมายของชาดกไดชดเจนทสด 1. เรองราวของพระพทธเจาในชาตกอน 2. เรองราวของพระพทธเจากอนประสต 3. เรองราวของพระโพธสตวมาบ าเพญบารม 4. เรองราวของพระโพธสตวมาบ าเพญบารม เพอไปเสวยพระชาตเปนพระพทธเจา

ขอ 2 ผทน าขอคดทไดจากมตตวนทกชาดกไปปฏบตจนเปนคนเชนไร 1. เสยสละ 2. ขยนหมนเพยร 3. วานอนสอนงาย 4. ชอบชวยเหลอผอน

ขอ 3 สาระส าคญเรอง มตตวนทกชาดก ตรงกบส านวนใด 1. แกวงเทาหาเสยน 2. ขชางจบตกแตน 3. หนเสอปะจระเข 4. อยาเหนกงจกรเปนดอกบว

ขอ 4 มตตวนทก เปนคนทมนสยอยางไร 1. สนโดษ 2. ตระหน 3. โมโหราย 4. โลภมาก

ขอ 5 “ราโชวาทชาดก” ใหขอคดในเรองใด 1. ผลไมมหลากหลายรส 2. วธเลอกรบประทานผลไม 3. พระราชาตองรจกการเดนทาง 4. พระราชาเสวยราชสมบตโดยธรรม

ขอ 6 ในราโชวาทชาดก เปรยบกษตรยผทรงครองราชยโดยธรรมกบอะไร 1. ผลไมทมรสหวาน 2. ผลไมหลายชนด 3. ผลไมทมคามาก 4. ผลไมทมผลดก

มความส าคญเพราะเกยวเนองดวยพระรตนตรย คอ พระพทธ พระธรรม และพระสงฆ เราสามารถศกษาเรยนรประวตศาสตรของพระพทธศาสนา ผานวนส าคญทางพระพทธศาสนา รวมทงวธปฏบตตนในวนส าคญดงกลาวไดอยางถกตองเหมาะสม

วนมาฆบชา หรอ มาฆปณณมบชา หรอมาฆปรณมบชา คอ การบชาในวนเพญเดอน 7 ซงเปนชอเรยกของพธบชาและการท าบญในทางพระพทธศาสนาอยางหนง โยปรารภการประชมใหญของพระสาวกเรยกวา “จาตรงคสนนบาต”

“จาตรงคสนนบาต” แปลวาการประชมพระสงฆสาวกของพระพทธเจาทประกอบดวยองคสหรอการประชมพรอมกนดวยองค 4 1. พระสงฆสาวกจ านวน 1,250 รปมาประชมพรอมกนโดยมไดนดหมาย 2. พระสงฆสาวกเหลานนลวนเปน “เอหภกข” คอไดรบการอปสมบทโดยตรงจากพระพทธเจา 3. พระสงฆสาวกเหลานนลวนเปนพระอรหนต 4. พระพทธเจาทรงแสดงโอวาทปาตโมกข ซงเปนหลกการส าคญของพระพทธศาสนา

ตรงกบวนเพญเดอน 6 ของทกปถาปใดมอธกมาสคอ เดอน 8 สองหนกเลอนไปเปนวนเพญเดอน 7 วนวสาขบชานถอเปนวนคลายวนประสต วนตรสร และวนปรนพพานของพระพทธเจา

เปนวนทสมเดจพระสมมาสมพทธเจาไดแสดง พระปฐมเทศนา หรอการแสดง พระธรรมครงแรก หลงจากทตรสรได 2 เดอนเปนวนทเรมประดษฐานพระพทธศาสนา เนองจากม

องคประกอบของ พระรตนตรยครบถวนคอ พระพทธ พระธรรมและพระสงฆ

ธมมจกกปปวตนสตร แปลวา สตรของการหมนวงลอแหงพระธรรม ใหเปนไปมความโดยยอวา ทสด 2 อยางทบรรพชตไมควรประพฤตปฏบต คอ การประกอบตนใหอยในความสขดวยกาม ซงเปนธรรมอนเลวเปนของชาวบาน เปนของปถชน ไมใชของพระอรยะ ไมประกอบดวยประโยชนทสดอก ทางหนงคอ การประกอบการทรมานตนใหเกดความล าบาก ไมใชของพระอรยะ ไมประกอบดวยประโยชน

วนอาสาฬหบชาจงเปนวนทพทธศาสนกชนจะไดรวมกนนอมระลกถงคณพระรตนตรยศกษา พระธรรมวนยอนเปนแกนแทของพระพทธศาสนาใหเขาใจอยางถกตองตรงทางแลวน าไปประพฤตปฏบต เพอประโยชนตนและประโยชนผอนตอไปชวกาลนาน

เปนวนทพระสงฆเรมอยจ าพรรษาตลอด 3 เดอน ในฤดฝน ตงแตวนแรม 1 ค าเดอน 8 จนถงกลางเดอน 11 วนเขาพรรษาทพระพทธเจาทรงอนญาตไวมอย 2 วนคอ วนเขาปรมพรรษา คอเขาพรรษาแรก ตงแตวนแรม 1 ค า เดอน 8 ไปจนถงวนเพญกลางเดอน 11 วนเขาปจฉมพรรษา คอวนเขาพรรษาหลง ตงแตวนแรม 1 ค าเดอน 9 ไปจนถงวนเพญเดอน 12

ตามประวตกลาวไวในสมยพทธกาล ภกษไดทองเทยวจารกไปยงทตาง ๆ แมฤดฝนท าใหไปเหยยบขาวกลาของชาวบานเสยหายหรอเหยยบย าสตวเลกสตวนอยถงแกความตายพระพทธเจาจงทรงวางระเบยบใหพระภกษ อย ประจ าตลอดเปนเวลา 3 เดอนครบ

ตรงกบวนเพญ (ขน 15 ค า) เดอน 11 เปนวนทพระภกษสงฆออกจากจ าพรรษา หรอการอยประจ าทตลอดฤดฝน เปนระยะเวลา 3 เดอน ตอจากวนนไปพระภกษสงฆกสามารถจารกไปในทตาง ๆ และคางแรมในทอนได วนออกพรรษานมการท าปวารณา ในหมพระภกษสงฆคอใหพระภกษสงฆท าปวารณาแทนการท าอโบสถสงฆกรรม ยอมใหวากลาวตกเตอนซงกนและกน ตางรปตางกลาวค าปวารณาตามล าดบอาวโส

ในวนออกพรรษาตามประวตกลาววาเปนวนทพระพทธเจาเสดจลงจากสวรรคชนดาวดงส หลงจากทไดเสดจไปจ าพรรษาและแสดงพระธรรมเทศนาโปรดพระพทธมารดา การเสดจลงจากดาวดงสครงนน ไดเสดจลงมา ณ เมองสงกสสะ บรรดาพทธศาสนกชนจงพากนไปตกบาตรแดพระพทธเจา เรยกวา ตกบาตรเทโว ค าเตมคอ ตกบาตรเทโวโรหณะ ค าวา เทโวโรหณะ แปลวา การหยงลงจากเทวโลก

ตรงกบวนแรม 8 ค า เดอน 6 หรอเดอน 7 นบถดจากวนวสาขบชาไป 7 วน เปนวนคลายวนถวายพระเพลงพระพทธสรระของพระพทธเจาทเมองกสนารา จงถอเปนวนส าคญทระลกถงพระพทธองคอกวนหนง

วนธรรมสวนะ วนพระ หรอ วนธรรมสวนะ หมายถง วนประชม ถอศลฟงธรรมในพทธศาสนา (ธรรมสวนะ หมายถง การฟง ธรรม) ก าหนดเดอนทางจนทรคตละ 4 วน ไดแก วนขน 8 ค า วนขน 15 ค า (วนเพญ) วนแรม 8 ค า วนแรม 15 ค า (หากเดอนใดเปนเดอน ขาด ถอเอาวนแรม 14 ค า)

ในวนพระ พทธศาสนกชนถอเปนวนส าคญ ควร ไปวดเพอท าบญ ถวายภตตาหารแดพระสงฆ และฟงธรรมส าหรบผทเครงครดในศาสนาอาจถอศลแปดในวนพระดวย นอกจากนชาวพทธยงถอวาวนพระไมควรท าบาป ใด ๆ การท าบาปหรอไมถอศลหาในวนพระถอวาเปนบาปยงกวาในวนอน วนโกน เปนภาษาพด หมายถง วนกอนวนพระ 1 วน

ขอ 1 เพราะเหตใดเราจงตองศกษาวนส าคญทางพระพทธศาสนา 1. เพอเตรยมตวหยดพกผอน 2. เพอจะไดหยดท าบาปในวนนน 3. เพอจะไดประกอบศาสนพธไดถกตอง 4. เพอจะไดละเวนการไปเยยมพระสงฆ

ขอ 2 ในวนส าคญทางพระพทธศาสนา นกเรยนควรปฏบตตนอยางไรจงจะเหมาะสม 1. ท าบญตกบาตรฟงธรรม 2. ชวนเพอนไปทศนศกษา 3. ไปเยยมญาตทตางจงหวด 4. ชวยนกการท าความสะอาดหอง

ขอ 3 พระธรรมเทศนาทพระสงฆแสดงในวนวสาขบชาคอเรองใด 1. อรยสจ 4 2. พรหมวหาร 3. โอวาทปาตโมกข 4. ธมมจกกปปวตตนสตร

ขอ 4 เหตใดจงจดวาวนอาสาฬหบชาถอเปนวนส าคญ ทางพระพทธศาสนา 1. เปนวนเรมแรกแหงพระพทธศาสนา 2. เปนวนทมพระรตนตรยครบบรบรณ 3. เปนวนทมเหตการณเกยวกบพระพทธเจาโดยเฉพาะ 4. เปนวนแรกทพระพทธเจาทรงแสดงพระโอวาทแกพระภกษสงฆ

ขอ 5 ขอใดเปนหลกเกณฑทพระภกษสงฆตองปฏบตในชวงเขาพรรษา 1. สวดปาตโมกขทกครงหลงจากท าวตร 2. งดจารกจากวดแลวศกษาปฏบตธรรม 3. ออกเยยมเยยนชาวบานทอยใกลเคยง 4. เดนทางไปเยยมพระภกษในถนทรกนดาร

ขอ 6 ประเพณทกระท าหลงออกพรรษา 1 เดอนคออะไร 1. การทอดกฐน 2. การทอดผาปา 3. การลอยกระทง 4. การตกบาตรดอกไม