ส่วนที่ 1 : ความสัมพันธ์ของสังคม ... · Web...

บทนำ�

กลาวคอ เมอมนษยมาอยรวมกนเปนหมคณะในลกษณะทถาวรกจะตองมกฎเกณฑทถอปฏบตกนในสงคมนนๆเพอใหมนษยสามารถอยดวยกนไดอยางปกตสข กฎเกณฑดงกลาวน  มทงกฎเกณฑทเปนลายลกษณอกษร และกฎเกณฑทไมเปนลายลกษณอกษร ซงตางกมลกษณะบงคบใหคนในสงคมนนๆ ตองปฏบตตาม          ในสงคมระยะแรกเรมนน กฎเกณฑทมอยไมสลบซบซอนดงเชนสงคมปจจบน การควบคมความประพฤตของคนในสงคมจะอาศยขนบธรรมเนยมประเพณซงรจกกนโดยทวไป เปนกฎเกณฑงายๆ ทเกดขนมาจากเหตผลธรรมดาตามสามญสำานกของชาวบาน เปนมคำากลาวภาษาลาตนบทหนงกลาวไวดงน "Ubi societas, ibi jus" ซงมความหมายวา "ทไหนมสงคม ทนนมกฎหม�ย" ความรสกผดชอบชวดทมอยในตวมนษย กฎหมายกคอกฎเกณฑทางศลธรรมและจารตประเพณของชมชนนนๆ ตอมาเมอสภาพสงคมเปลยนไป จารตประเพณเดม ยอมไมเพยงพอทจะชวยแกปญหาทสลบซบซอน จงจำาเปนทตองมกฎหมายลายลกษณอกษรออกมาเพอแกปญหาเปนเรองๆ ไป  มการใชเหตผลชงตรองเพอชขาดขอพพาท เกดเปนหลกกฎหมายตางๆ  มกระบวนการบญญตกฎหมายทเปนกจจะลกษณะ ฉะนน กฎหมายทใชบงคบอยในสงคมสมยใหม จงมทงกฎหมายทเปนลายลกษณอกษรและกฎหมายทปรากฏอยในรปของจารตประเพณ          ในสงคมไทยมประวตศาสตรความเปนมาทยาวนานและมกฎหมายทใชเปนแบบแผนควบคกบสงคมไทยมาโดยตลอด โดยไดปรบเปลยนใหเหมาะกบสงคมไทยในแตละยคแตละสมย ซงอาจจะแบงประวตศาสตรกฎหมายไทยเปนชวงเวลาเพอใหเหนการเปลยนแปลงโดยสงเขป ดงน          ๑.ชวงทเปนกฎหม�ยไทยแทๆ   กฎหมายในชวงนเปนกฎหมายทมาจากจารตประเพณดงเดมของไทย เปนกฎเกณฑงายๆ  ทมมาในสงคมไทยแตดงเดมจนถงสมยสโขทย           ๒. ชวงกฎหม�ยไทยทไดรบอทธพลจ�ก   วฒนธรรมอนเดย ไดแก กฎหมายในสมยอยธยาเรอยมาจนถงสมยกรงรตนโกสนทรตอนตนกอนทจะรบกฎหมายสมยใหมจากตะวนตก กฎหมายแมบททประเทศไทยไดรบมาจากอนเดยโดยผานมาทางมอญกคอ "คมภรพระธรรมศ�สตร" ซง เปนหลกกฎหมายในการ

ปกครองใหราษฎรอยเยนเปนสข ในขณะเดยวกน เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปโดยความถกตองสอดคลองกบหลกของพระธรรมศาสตร พระมหากษตรยผปกครองแผนดนอาจจะออกกฎเกณฑมาเพมเตมทเรยกวา "ร�ชศ�สตร" จากการทพระองคทรงวนจฉยมลคดตางๆ แลวรวบรวมเปนกฎหมายพนฐานของแผนดน          ๓.ชวงทไทยรบระบบกฎหม�ยสมยใหมจ�กตะวนตก ประวตศาสตรกฎหมายไทยในชวงนเรมตนเมอประเทศสยามไดมการปฏรปประเทศในสมยรชกาลท ๔ และรชกาลท ๕ แหงกรงรตนโกสนทร และปรบปรงระบบกฎหมายใหทนสมย โดยอาศยแบบอยางจากตะวนตก โดยเฉพาะในสมยรชกาลท ๕ ไดมการปฏรประบบบรหารราชการแผนดนใหม  ตงกระทรวงยตธรรม ตงโรงเรยนกฎหมาย และจดใหมการรางประมวลกฎหมายขนตามระบบกฎหมายของประเทศทางภาคพนยโรปทเรยกวา ระบบซวลลอว (civil law) นบเปนการพฒนาระบบกฎหมายของไทยใหทนสมยไปอกกาวหนง    ความเปนมาทางดานประวตศาสตรกฎหมายแสดงใหเหนไดวา กฎหมายทใชบงคบอยในสงคมไทยนนไดรบการพฒนามาเปนลำาดบ เพอใหเหมาะสมกบสภาพสงคมทเปลยนไป แมถงคราวทตองปรบเปลยนระบบกฎหมายตามแบบตะวนตก กไดพจารณาอยางถถวน เพอใหกฎหมายทรบมาเหมาะสมกบสงคมไทย ในขณะเดยวกนกมไดละทงแนวความคดตามธรรมเนยมประเพณเดมของไทย กฎหมายบางเรอง จงยงคงแสดงถงความคดแบบไทย เชน การหามฟองบพการ  ของตนทเรยกวาคดอทลม หรอการกำาหนดโทษอาญาใหหนกขนในกรณของการฆาบพการเหลานเปนตน ในสวนทเกยวกบการนำาจารตประเพณมาชวยแกปญหาในทางแพงนนประมวลกฎหมายแพงฯ ทรางขนกไดบญญตรบรองไววา กรณทไมมบทบญญตทจะยกมาปรบกบคดได ใหวนจฉยคดนนตามจารตประเพณแหงทองถน ซงเปนการนำากฎหมายทไมเปนลายลกษณอกษรมาใชควบคกนไป          การเปลยนแปลงทางดานกฎหมายในสงคมไทยทสำาคญอกชวงหนงกคอ การเปลยนการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย มาเปนการปกครองในระบอบประชาธปไตย เมอป พ.ศ. ๒๔๗๕ มการประกาศใชรฐธรรมนญ และ มการออกกฎหมายตอมาอกมากมาย ทงในรป ของพระราชบญญตและกฎหมายในลำาดบรอง          การจะกลาวถงกฎหมายกบสงคมไทยใหเหนภาพรวมไดเดนชด ตองกลาว

ถงการจดลำาดบชนของกฎหมาย เรมตงแตกฎหมายแมบท คอกฎหมายรฐธรรมนญ และกฎหมายในลำาดบรองลงไปเพอใหเหนถงความเกยวโยง ดงน          - รฐธรรมนญ          - พระราชบญญต พระราชกำาหนด          - พระราชกฤษฎกา          - กฎกระทรวง          - ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศ คำาสง          ลำาดบชนของกฎหมายดงกลาวมรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด รองลงมาคอ พระราชบญญตและพระราชกำาหนด รองลงมาอก คอ พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ระเบยบ ขอบงคบ จนถงประกาศและคำาสงตางๆ  ตามลำาดบชน โดยถอหลกวา  กฎหมายทอยในลำาดบลางจะไปขดหรอแยงกบกฎหมายทอยในลำาดบตนไมได ฉะนนกฎหมายรฐธรรมนญ จงเปนแมบททใชเปนหลกในการปกครองประเทศ ถาหากปรากฏวาบทบญญตแหงกฎหมายใดมขอความขดหรอแยงกบรฐธรรมนญ บทบญญตนนเปนอนใชบงคบไมไดโดยองคกรทจะทำาหนาทวนจฉยชขาดวากฎหมายฉบบใดขดหรอแยงกบรฐธรรมนญหรอไมกคอ  คณะตล�ก�รรฐธรรมนญ          สำาหรบผมอำานาจในการจดใหมรฐธรรมนญไดแก บคคลหรอคณะบคคลทมอำานาจอนสงสดและแทจรงในรฐ ในระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข ถอวาพระมหากษตรยเปนผตรารฐธรรมนญขน โดยคำาแนะนำาและยนยอมของสภาผแทนราษฎร

นย�มของสงคม

สงคม หมายถง กลมคนมากกวา 2 คนขนไปมาอยรวมกนเปนระยะเวลานานในขอบเขตและพนททกำาหนด โดยมวฒนธรรมหรอระเบยบแบบแผนในการดำารงชวตเปนของตนเองและสามารถเลยงตวเองได (self sufficient)

นกสงคมวทยาไดกลาวไววา มนษยเปนสตวสงคม เพราะมนษยตอง“ ”พงพาอาศยกนในการดำารงชวต ทงดานความจำาเปนพนฐานและความอยรอดปลอดภย และดวยความจำาเปนของการอยรวมกนเปนกลมสงคม โดยอยภายใตสภาพแวดลอมเดยวกน มกจกรรมรวมกน เหลาน ทำาใหเกดแนวคด ความเชอ และวถชวตอยางเดยวกนและในทสดกจะพฒนาไปสการมเอกลกษณและวฒนธรรมรวมกนของสงคมนน ๆ

สำาหรบการแบงประเภทของสงคมนน สามารถกระทำาไดในหลายลกษณะทงนขนอยกบเกณฑในการพจารณาแบงประเภททางสงคม ตวอยางเชน

1. การจดตามลกษณะการถอครองปจจยการผลต : สงคมคอมมวนสต สงคมระบบทาส สงคมศกดนา สงคมทนนยม สงคมแบบสงคมนยม เปนตน

2. การจดตามระดบของการพฒนาทางเศรษฐกจ : สงคมดอยพฒนา สงคมกำาลงพฒนา และสงคมทพฒนาแลว

สำาหรบการแบงประเภทของนกสงคมวทยานน กลาวไดวามการแบงสงคมออกเปน 2 ลกษณะคอ สงคมแบบปฐมภมหรอสงคมชนบท (Gemeinschaft) และสงคมแบบทตยภมหรอสงคมเมอง(Gesellschaft) โดยนกวชาการทเสนอแนวคดนคอ Ferdinand Tonnies(1887) ซงตอมา Durkheim(1893) ไดพฒนาตอโดยเสนอตวแบบทางสงคม 2 ลกษณะคอ สงคมแบบ machannical solidarity และสงคมแบบ organic solidarity ดงน

machannical solidarity organic solidarity

- สมาชกมความสมพนกนอยางแนบแนน - คนอยรวมกนจำานวนมาก(homogenous)

- มจตสำานกรวม(collective conciousmess) - มการแบงงานกนทำาตามความ

ชำานาญ(specialization)

- ปจเจกบคคลเปนสงทไมสำาคญ - การพงพาอาศย(interdependance)

- บคคลสามารถพฒนาและขยายความ

สมพนไปส "กลม"อน ๆ ทแตกตางออกไป

- บคคลมความเปนตวของตวเองมากขน

(individual)- มการแบงกลม - ชนชน

คว�มสมพนธของสงคมกบกฎหม�ยกฎหม�ย คอ คำาสงหรอขอบงคบของรฐซงไดบญญตขนเพอกำาหนด

ความประพฤตของประชาชน ซงอยในรฐหรอประเทศ หากผใดฝาฝน ไมปฏบตตาม กจะมความผดและถกลงโทษ

พฒน�ก�รของกฎหม�ยกลาวไดวา พฒนาการของกฎหมาย มการพฒนาการควบคกบระบบสงคม

แบงไดเปน 3 ยค คอ1. ยคกฎหมายจารตประเพณ2. ยคกฎหมายของนกกฎหมาย3. ยคกฎหมายบญญต

จากพฒนาการดงกลาว สามารถสรปทมา / องคประกอบของกฎหมาย และลกษณะของระบบกฎหมายทดำารงอยในสงคมไดดงน

ทม� / องคประกอบของกฎหม�ย1. หวหนาเผา / ผมอำานาจสงสดในชมชน เปนผกำาหนดกฎหมาย2. ความคดเหนของนกปราชญ / นกวชาการทางกฎหมาย3. คำาพพากษาของศาล4. ขนบธรรมเนยมประเพณ (traditional)

5. ความยตธรรม (Equity)ระบบกฎหม�ย1. ระบบกฎหมายจารตประเพณ (Common Low)

- ไมเปนลายลกษณอกษร- พฒนามาจากจารตประเพณ และคำาพพากษาของศาล

2. ระบบกฎหมายลายลกษณอกษร (Civil Low)- กฎหมายทมการบญญตไวเปนลายลกษณอกษร- คำาพพากษาของศาล เปนเพยงสวนทชวยในการตความกฎหมาย

หน�ทของกฎหม�ย กลาวไดวา กฎหมายเปนสถาบนหนงทางสงคม มหนาทในการอำานวยชวตสงคมใหดำาเนนไปอยางมความสข โดยทำาหนาทในการควบคมทางสงคม(social control) ระงบขอพพาท/ความขดแยงในสงคม(dispute settlement) และ เปนกลไกในการรกษาความเทยงธรรมและหลกของศลธรรม โดยมตารางแสดงความสมพนในเรองการควบคมทางสงคม และการระงบขอพพาททางสงคม ดงน

ตารางแสดงลกษณะของการควบคมสงคม (Four Styles of Social Control) ของ Donald Black

ลงโทษ ชดใชคว�มเสยห�ย

บำ�บดรกษ� สม�นคว�มแตกแยก

ม�ตร�ฐ�นควบคม

ขอหาม พนธะ ปกตธรรมดา ความกลมเกลยว

ปญห� ความผด หน ความตองการจำาเปน

ความขดแยง

ก�รรเรมคด กลม ผเสยหาย ผมพฤตกรรมผดปกต

คพพาท

ผฝ�ฝนม�ตร�ฐ�น

ผกระทำาละเมด ลกหน ผเสยหาย คพพาท

วธแกปญห� การลงโทษ การชำาระคาเสยหาย

ความชวยเหลอ

การหาขอยต

ตารางแสดงรปแบบระงบขอพพาท

คว�มสมพนธของกฎหม�ย กบกฎเกณฑอน ๆ ของสงคม1. กฎหม�ย กบ กฎ กตก� ม�รย�ท- กฎ กตกา มารยาทสงคมสรางขนเพอจดระเบยบการใชชวตรวมกน- ตางจากกฎหมายในดานขอบเขตของการใช และสภาพการ- มความสมพนธกบกฎหมาย เพอความผดนนสงผลกระทบตอสงคม

โดยรวม หรอมเจตนาในการละเมดสทธเสรภาพ

2. กฎหม�ยกบศลธรรม- ศลธรรมเนนความรสกวาอะไรควรทำา ไมควรทำา – , มโนสำานก - มโนธรรม- ตางจากกฎหมาย ในดานเปาหมาย การควบคม และการบงคบใชทเนน

ตวบคคล มใช สงคม- มความสมพนธกบกฎหมาย คอ

1. ถาเปนศลธรรมของกลมคน กลมอาชพ – --> จรยธรรม มสถานการรบรองโดยกฎหมาย

2. กฎหมายตองคำานงถงศลธรรม แตสามารถขดแยงกนได

ระดบคว�มซบซอนนอย ระดบคว�มซบซอนม�กประนประนอม ผสมกนทง 2 แบบผสมกนทง 2 แบบ ตดสนชขาดบงคบตาม

กฎหมาย

ก�รแบงชวงก�รแบงชวง

3. กฎหม�ย กบกฎเกณฑของศ�สน�- กฎเกณฑของศาสนา เปนกฎขอบงคบทศาสนากำาหนดใหบคคลปฏบตตาม- ตางจากกฎหมายในเรองของชอบเขตของการใชและสภาพบงคบ- มความสมพนธกบกฎหมายหลายมต กลาวคอ ศาสนาตองเกอกลกฎหมาย และกฎหมายตองใหการคมครอง / รบรศาสนา ดวย4. กฎหม�ยกบจ�รตประเพณ- จารตประเพณ เปนสงททกคนในสงคม ประพฤตปฏบตตอกนมาชานาน-รสกวาตองปฏบต- ตางจากกฎหมายในดานการบงคบใช (ความชดเจนของบทลงโทษมนอยและควบคมความประพฤตของคนในทกมต)- มความสมพนธกบกฎหมาย คอ จารตประเพณไดรบการรบรองวาเปนสวนหนงของกฎหมาย และกฎหมายใดขดกบจารตประเพณ จะลดความสำาคญลง

ประเดนเรองก�รปกครองระบอบประช�ธปไตยกบสงคมไทย

คำาวา ประชาธปไตย หมายถงการปกครองโดยประชาชนเปนใหญ เปนรป“ ”แบบหนงของระบอบการปกครอง (Regime of Government) เราคงทราบวาในประวตศาสตรของมนษยชาตนน ไดผานรปแบบการปกครองมาแลวหลายรปแบบดวยกน โดยตลอดระยะเวลาทผานมานนประเดนทนบวาเปนคำาถามทสำาคญทสด คอ อำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศหรออำ�น�จอธปไตยควรเปน“ของใครหรอควรอยทใคร” ซงในทสดแลวพฒนาการของแนวความคดทางดานการเมองโดยเฉพาะในยคสมยใหมเปนตนมา ไดใหการยอมรบและถอวาอำานาจสงสดในการปกครองประเทศ ควรเปนของประช�ชน“ ”

ดงนน เมอกลาวถงการปกครองระบอบประชาธปไตยแลว หลกการพนฐานหรอหวใจทมความจำาเปนตองพจารณาและคำานงถงคอ อำานาจสงสดในการปกครองประเทศนนเปนของใคร ฉะนน ถาหากวาอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของพระเจาหรอผแทนของพระเจาบนพนพภพ หรอเปนของพระมหากษตรย หรอเปนของนกวชาการหรอนกปราชญแลว การปกครองในรปแบบนนไมถอวาเปนการปกครองระบอบประชาธปไตย เพร�ะก�รปกครองระบอบประช�ธปไตย

นนอำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศตองเปนของประช�ชน หลกการนคอหลกการพนฐานอนถอไดวาเปนสาระสำาคญหรอนยามทสนทสดของการปกครองระบอบประชาธปไตย กลาวคอ ใหพจารณาในแงของตวผทเปนเจาของอำานาจสงสดในการปกครองประเทศวาเปนใคร อยางไรกตามการแสดงออกซงอำานาจของประชาชนนนอาจเปนไปไดในหลายลกษณะ ดงนนการใชอำานาจสงสดจงอาจมรปลกษณแตกตางกนไปได เชน การออกเสยงเลอกตง การออกเสยงประชามต การใหองคกรของรฐทมความชอบธรรมทางประชาธปไตยเปนผใชอำานาจ เปนตน

ในยคสมยกอนผคนสวนใหญถกสอนใหเชอหรอเขาใจกนวา ประชาชนของประเทศไทยยงไมมความรความเขาใจวาการปกครองระบอบประชาธปไตยคออะไร หรอยงไมมความเขาใจวาตนเองเปนผททรงอำานาจหรอเปนเจาของอำานาจอธปไตยอยางไร และผมถกสอนใหเชออกวาสาเหตททำาใหระบอบประชาธปไตยของประเทศไทยมปญหานน สบเนองมาจากการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข เมอป พ.ศ. ๒๔๗๕ ของคณะราษฎ เปนการชงสกกอนหาม เพราะเปนการเปลยนแปลงการปกครองโดยกลมนกเรยนนอกหรอกลมบคคลซงเปนคนหวกาวหนาและไดรบอทธพลแนวความคดมาจากตะวนตก พอกลบมาประเทศไทยจงรบรอนเปลยนแปลงการปกครอง โดยทประชาชนของประเทศยงไมมความรความเขาใจวาการปกครองระบอบประชาธปไตยคออะไร จนสงผลทำาใหเกดเปนปญหาของประเทศมาจนถงปจจบนน

แตในชวงไมกปทผานมาน ถาถามวามความคดเหนวา ปจจบนนว�ประช�ชนช�วไทยโดยสวนใหญมคว�มรคว�มเข�ใจในหลกก�รปกครองระบอบประช�ธปไตยม�กนอยเพยงใด ผมเชอว�ในปจจบนนประช�ชนช�วไทยโดยสวนใหญมคว�มรคว�มเข�ใจด อยางนอยทสดกตระหนกรในสทธในเสยงของตนเอง ทงน โดยพจารณาจากพฒนาการในทางการเมอง โดยเฉพาะในชวง ๓ ถง ๔ ป ทผานมาน ไมวาจะเปนประชาชนในฝายใดหรอสใดกตาม ผมเชอวาเขามความเขาใจและตระหนกดวาอำานาจสงสดในการปกครองประเทศแทจรงแลวมนเปนอำานาจของเขา เพยงแตวธการในการแสดงออกหรอการใชอำานาจและแนวความคดบางอยางอาจจะไมตรงกนเทานน และบางสวนอาจจะยงไมตระหนกถงความสำาคญของการเคารพเสยงขางมากอยางพยงพอ คอคดวาเสยงขางนอย (ทไดรบ

การสนบสนนจากชนชนนำา) ถกตอง เมอถกตองเสยแลวจงมความชอบธรรมทจะทำาอะไรแมแตจะกระทบกบแกนของประชาธปไตยกไดเปนความคดทผด

การพฒนาการปกครองระบอบประชาธปไตยในประเทศไทยไมประสบผลสำาเรจเปนปญห�ทมคว�มเกยวของกบระบบก�รเมองของไทยในปจจบน กล�วคอ กลมชนชนนำ�ของสงคมไทยในปจจบนยงมก�รโตเถยงกนว�แทจรงแลวประช�ชนช�วไทยมคว�มพรอมหรอมคว�มเข�ใจในหลกก�รปกครองระบอบประช�ธปไตยหรอไม ฝายหนงมความเหนวายงไมพรอม เนองจากการเลอกตงทผานมาทำาใหไดนกการเมองเขามาทจรตคอรรปชน และกระบวนการในการเลอกตงยงมการซอเสยง รวมทงมความเชอวานกธรกจทเขาสระบบการเมองอาจจะผกขาดอำานาจทางการเมองโดยผานกลไกพรรคการเมอง และอาจจะนำาไปสระบบเผดจการนายทนได ดงนน จงทำ�ใหมคว�มเข�ใจหรอคว�มเชอว�ประช�ชนช�วไทยยงไมพรอมกบก�รปกครองระบอบประช�ธปไตย

สำาหรบในมมมองของผม ในเบองตนจะตองมความเขาใจวาระบอบประชาธปไตยเปนระบอบการปกครองซงมองวามนษยทกคนในสงคมลวนแลวแตมผลประโยชนในทางการเมองทงสน เปนเรองปจเจกของบคคลแตละคนหรอของกลมบคคลแตละกลม ไมวาจะเปนนกวชาการ ชาวไรชาวนา คนขบรถแทกซ ขาราชการ หรอทกคนทอยในระบบน ลวนแลวแตมผลประโยชนในทางการเมองทงสน ดงนน ระบอบประช�ธปไตยจงเปนระบอบทพย�ย�มจดสรรผลประโยชนในท�งก�รเมองใหมคว�มเปนธรรมกบทกฝ�ยภ�ยใตหลกนตรฐ

หากถามวาเพราะเหตใดประเทศไทยยงคงมปญหาเรองนอยในปจจบน ผมคดวามส�เหตสำ�คญม�จ�กคว�มไมลงตวของดลอำ�น�จหรอคว�มไมลงตวของโครงสร�งก�รเมองก�รปกครอง นบตงแตเรมมก�รเปลยนแปลงก�รปกครองในป พ.ศ. ๒๔๗๕ กลาวคอ กอนป พ.ศ. ๒๔๗๕ ประเทศไทยมการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย ซงเปนระบอบการปกครองทอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของพระมหากษตรย แตภายหลงมการเปลยนแปลงการปกครองมาเปนระบอบประชาธปไตยทพระมหากษตรยอยภายใตรฐธรรมนญและอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของประชาชนทงหลาย ซงห�กพจ�รณ�ในท�งหลกก�รแลวอ�จจะมก�รเปลยนแปลง แตห�กพจ�รณ�ในแง

ของดลอำ�น�จจรง ๆ แลว ผมมคว�มเหนว�อ�จจะไมเปนไปต�มหลกก�รประช�ธปไตยเท�ใดนก

อยางไรกตาม ในชวงประมาณ ๑๕ ปแรก ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครองอาจกลาวไดวาเปนชวงเวลาทระบบกำาลงดำาเนนไปในทศทางของประชาธปไตยเปนลำาดบ แตกมาสะดดเอาเมอมก�รทำ�รฐประห�รในป พ.ศ. ๒๔๙๐3.  และนบแตนนเปนตนม�อำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศแทบจะไมไดตกม�อยในมอหรอเปนของประช�ชนอย�งแทจรง เพราะเหตทมกจะมกระบวนการทพยายามสกดกนพฒนาการของประชาธปไตยมาโดยตลอด นบตงแตป พ.ศ. ๒๔๙๐ เรอยมา และสงผลทำ�ใหประเทศไทยเข�สวงจรก�รทำ�รฐประห�ร ก�รยดอำ�น�จ ฉกทำ�ล�ยรฐธรรมนญ จดทำ�รฐธรรมนญฉบบใหม มก�รเลอกตงและจดตงรฐบ�ลชดใหม และสดท�ยกมก�รยดอำ�น�จ เปนเชนนเร อยมาจนกระทงถงปจจบน สาเหตประการหนงซงเปนปจจยสำาคญททำาใหการพฒนาการปกครองระบอบประชาธปไตยในประเทศไทยไมประสบผลสำาเรจคอ คว�มลมเหลวหรอคว�มพ�ยแพของคณะร�ษฎรในก�รสถ�ปน�อดมก�รณประช�ธปไตยหรอนตรฐใหเปนอดมก�รณของสงคม กลาวคอ ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครอง คณะราษฎรไมสามารถทจะทำาใหอดมการณประชาธปไตยหรอนตรฐแทรกซมผานเขาไปในกลมคนหรอองคกรทมอำานาจในทางวนจฉยชขาดหรอตดสนปญหาสำาคญ ๆ ของประเทศได เราอาจพดถงองคกรไดหลายองคกร แตอาจจะยกตวอยางใหเหนเดนชดได เชน กองทพหรอองคกรตลาการ หากกลาวเฉพาะองคกรตลาการ เร�จะเหนว�องคกรตล�ก�รเปนองคกรทมคว�มเปลยนแปลงเกดขนนอยทสดภ�ยหลงก�รเปลยนแปลงก�รปกครอง เนองจ�กไดรบเอ�โครงสร�งขององคกรตล�ก�รเดมกอนมก�รเปลยนแปลงก�รปกครองม�เกอบทงหมด รวมทงมบทบาทในการพทกษและคมครองสทธและเสรภาพของประชาชนหรอมสวนในการพฒนาประชาธปไตยนอยมาก ดงนน พลงในการทจะผลกหรอขบเคลอนประชาธปไตยในชวงเวลานนจงออนแรงลง ประกอบกบการตอสกนของกลมชนชนนำาหรอกลมอำานาจเดมกอนมการเปลยนแปลงการปกครองซงมความชาญฉลาดในการทจะดงอำานาจกลบคนมาทละเลกทละนอยผานบทบญญตของรฐธรรมนญ จนทำาใหอำานาจอธปไตยหรออำานาจสงสดในการปกครองประเทศไมไดเปนของประชาชนอยางแทจรง นยงไมตองพดถงกองทพทแทบจะไมมอดมการณในเรองการรกษาคณคาของระบอบประชาธปไตยหรอการพทกษ

คมครองรฐธรรมนญเลย คว�มลมเหลวหรอคว�มผดพล�ดทเกดขนของคณะร�ษฎรอ�จมส�เหตม�จ�กคว�มขดแยงภ�ยในคณะร�ษฎรเอง กลาวคอ ภายหลงจากทไดอำานาจมา นอกจากจะตองตอสกบกลมอำานาจเกาแลว ในคณะราษฎรเองความคดเหนบางอยางยงไมลงรอยกน และความคดเหนทไมลงรอยกนนทำาใหเกดการตอสกน จนมาถงจดททำาใหสถานการณผนแปรไป คอภายหลงเหตการณสวรรคตของรชกาลท ๘ และเปนเหตททำาให ศ. ดร. ปรด  พนมยงค หรอหลวงประดษฐมนธรรม แกนนำาของคณะราษฎรฝายกาวหนา ผกอตงและผประศาสนการของมหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง ซงขณะนนดำารงตำาแหนงเปนนายกรฐมนตรถกกลาวหาวามสวนเกยวของกบเหตการณดงกลาวและตองไดรบผลรายจนเปนเหตใหตองลภยการเมองไปยงตางประเทศและเปนฝายพายแพทางการเมอง เหตก�รณดงกล�วนบว�เปนจดเปลยนสำ�คญในท�งประวตศ�สตรในคว�มคดเหนของผม เพร�ะถ�ไมมเหตก�รณหรอจดเปลยนตรงนน ปจจบนนประช�ธปไตยของประเทศไทยอ�จมพฒน�ก�รไปอกระดบหนงแลว ปญห�ดงกล�วไดกล�ยเปนปญห�ทมคว�มสลบซบซอนม�กยงขน เมอรฐธรรมนญแหงร�ชอ�ณ�จกรไทย พทธศกร�ช ๒๕๔๐ ไดสร�งกลไกใหรฐบ�ลมคว�มเขมแขงและมเสถยรภ�พม�กยงขน และรฐบาลทมความเขมแขงดงกลาวเปนรฐบาลชดทมนโยบายและการทำางานถกใจประชาชนสวนใหญ แตในขณะเดยวกนรฐบาลชดดงกลาวไดถกกลาวหาหรอมขอครหาเกยวกบการทจรตคอรรปชนและผลประโยชนทบซอนของผนำา ในทสดปญหาหรอแนวความคดในสองดานนไดมาปะทะกน และคนในสงคมไทยสวนใหญไมส�ม�รถแยกแยะไดว�ปญห�เรองใดเปนเรองหลก ปญห�เรองใดเปนเรองรอง จงไดยกเอาเรองทเปนเรองรองกลายมาเปนเรองหลก กลาวคอ ยกเอาเรองการจดการกบอดตนายกรฐมนตรมาเปนเรองหลก ซงภายใตแนวความคดแบบนจงเปนตนเหตในก�รทำ�ล�ยอดมก�รณประช�ธปไตยโดยไมรตว เพราะอดตนายกรฐมนตรมาจากการเลอกตงภายใตหลกเกณฑของประชาธปไตย ในสวนของขอกลาวหาเกยวกบการทจรตคอรรปชนและผลประโยชนทบซอนนน ตองดำาเนนการหรอจดการไปตามระบบหรอกลไกของประชาธปไตย ซงผมไมสามารถใหคำาตอบไดวาตองใชเวลานานเพยงใด เพราะขนอยกบตวระบบทจะแกไขปญหาดวยตวเอง ถาเราเชอในระบบหรอกลไกของประชาธปไตย  แตถาหากเราไมเชอวาระบบหรอกลไกของ

ประชาธปไตยจะสามารถแกไขปญหาดวยตวเองได แลวเราจะมาเรยกรองประชาธปไตยกนทำาไม

ดงนน ผมจงอยากใหพจารณาใหถองแทวาตนเหตททำาใหการพฒนาการปกครองระบอบประชาธปไตยในประเทศไทยไมประสบผลสำาเรจอยตรงไหน ตนเหตของปญหาอยทประชาชนจรงหรอไม สำาหรบผมแลวผมคดวาเราคงไมสามารถกลาวไดวาประชาชนไทยทกคนหรอแมกระทงในโลกนมวจารณญาณในการตดสนใจทเทากน ตอนทผมเรยนหนงสออยในเยอรมน ผมไดศกษากฎหมายรฐธรรมนญของประเทศเยอรมน ทำาใหทราบวารฐธรรมนญและกฎหมายเลอกตงของประเทศเยอรมนไดวางหลกเกณฑเกยวกบการเลอกตงไวคอนขางสลบซบซอน และผมลองถามชาวบานเกยวกบหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขเกยวกบการเลอกตง วามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขอยางไรบาง ชาวบานตอบวาไมรและไมมทางทจะร ได เพราะวาเปนเรองทมความสลบซบซอนมาก แตอยางนอยชาวบานรวามหนาทตองไปใชสทธเลอกตงและรวาอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของเขา สวนทเหลอเปนเรองในทางเทคนคทจะตองดำาเนนการตามกฎหมาย สำ�หรบประเทศไทย ผมมคว�มเหนว�ปจจบนนกลมชนชนนำ�ของสงคมไทยหรอกลมคนทอยในระดบผนำ�ของประเทศน�จะยงมคว�มไมพรอมกบก�รเปลยนแปลงก�รปกครองม�เปนระบอบประช�ธปไตยซงอำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศเปนของประช�ชนอย�งแทจรง เพราะอาจกลววาจะมผลกระทบตอผลประโยชนของตนเอง และกลววาประชาชนจะถกหลอกโดยนกการเมองฉอฉล ดวยความกลวดงกลาวจงทำาใหคนกลมน รวมทงนกวชาการและขาราชการระดบสง ไดพยายามแสวงหาวธการหรอระบอบการปกครองในอกลกษณะหนง ซงไมใชการปกครองระบอบประชาธปไตย ถงแมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบน มาตรา ๒ และมาตรา ๓ จะไดวางหลกการไววาประเทศไทยมการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอำานาจอธปไตยเปนของปวงชนชาวไทยกตาม แตห�กพจ�รณ�ลกลงไปในท�งเนอห�ของรฐธรรมนญแลว จะเหนว�มกลไกบ�งประก�รทไมสอดคลองกบหลกก�รปกครองระบอบประช�ธปไตย เชน หลกการเกยวกบการยบพรรคการเมอง และการเพกถอนสทธเลอกตงของหวหนาพรรคการเมองและกรรมการบรหารพรรคการเมองซงไมไดเกยวของดวยกบการกระทำาความผด เพราะเทากบไปทำาลายการรวมกลมกนเพอแสดงเจตจำานงในทางการเมองของประชาชน อกทง

หลกการดงกลาวไมไดกอใหเกดประโยชนแตประการใด หรอหลกการทกำาหนดใหสมาชกวฒสภามทมาจากการสรรหาสวนหนง หรอการกำาหนดใหตลาการมบทบาทและอำานาจเพมมากขนโดยทไมสามารถทจะวพากษวจารณไดหรอวพากษวจารณไดดวยความยากลำาบาก เปนตน

โดยสรปแลวปญห�และอปสรรคสำ�คญททำ�ใหก�รพฒน�ก�รปกครองระบอบประช�ธปไตยในประเทศไทยไมประสบผลสำ�เรจ คอ ก�รทอำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศยงไมเปนของประช�ชนอย�งแทจรง ดงนน วธการหรอแนวทางในการแกไขปญหาทงายทสด คอการยอมรบกนในหลกการเบองตนกอนวาการปกครองระบอบประชาธปไตยอำานาจสงสดในการปกครองประเทศจะตองเปนของประชาชน หากประชาชนตดสนใจอยางใด ตองยอมรบในการตดสนใจนน และการแกไขปญหาจะตองแกไขไปตามระบบ นกการเมองททจรตคอรรปชนจะตองมการจดการตามระบบของกฎหมาย มใชพอเหนวามปญหาเกดขนกนำากำาลงทหารออกมายดอำานาจ ซงเทากบทำาใหพฒนาการของประชาธปไตยสะดดหรอหยดชะงกลง สงนเปนสาเหตสำาคญททำาใหประชาธปไตยของประเทศไทยไปไมถงไหน ระบอบก�รปกครองในโลกนไมว�ระบอบใดต�งกมปญห�ดวยกนทงนน ระบอบประช�ธปไตยกมปญห�ในตวเอง แตก�รมปญห�ของระบอบประช�ธปไตยยงมขอดคอ ก�รเปดโอก�สหรอก�รมเสรภ�พในก�รทจะวพ�กษวจ�รณหรอแสดงคว�มเหนได ซงถอเปนคณค�สำ�คญของระบอบประช�ธปไตย

ปกครองระบอบประชาธปไตยเปนการปกครองทอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของประชาชน ประชาชนจะตองตระหนกและรวาตนเองเปนเจาของอำานาจนน ดงนน หนาทสำาคญของประชาชนในระบอบประชาธปไตยคอการไปใชสทธเลอกตงหรอการไปออกเสยงประชามต อนเปนการแสดงออกซงอำานาจของตน

สถ�นก�รณในปจจบนจงอ�จกล�วไดว�สงคมไทยไดเดนม�ถงจดซงเปนท�งเดนสองท�งทแยกออกจ�กกน และไมมวนทจะม�บรรจบกนได เราจะตองเลอกเดนไปในทางใดทางหนง ระหวางทางทเปนประชาธปไตยจรง ๆ กบทางทเปนประชาธปไตยปลอม ๆ หากถามวาแนวโนมในปจจบนสงคมไทยจะเดนไปในทศทางใด ผมมความเชอวาในทสดแลวสงคมไทยจะเดนไปสสงคมประช�ธปไตยทแท

จรง ซงในระหวางทางทเดนนหากสามารถทจะประนประนอมกนไดความรนแรงอาจจะมไมมาก เชน ในประเทศองกฤษซงเขากมการตอสและประนประนอมกน เนองจากในปจจบนสภาขนนาง   ขององกฤษ ยงประกอบดวยสมาชกประเภทขนนางสบตระกล ซงมทมาจากการสบทอดตำาแหนงทางสายโลหตอย แตสมาชกประเภทนจะคอย ๆ ถกลดจำานวนใหนอยลงจนในทสดผมเชอวาจะเลกไป เพราะประเทศองกฤษรวาระบบแบบนมความไมสอดคลองกบประชาธปไตยจงตองมการปฏรประบบการปกครองใหไปในทศทางประชาธปไตยมากขน เปนตน ดงนน จงพจารณาเหนไดวาปจจบนทกประเทศมแนวโนมทจะเดนไปในทศทางนหมด อยางไรกตาม ประชาธปไตยอาจจะนำามาซงปญหาใหม ๆ เชน ปญหาการใชทรพยากรทเกนขนาดและนำามาสปญหาสงแวดลอม เปนตน แตวาปญหาเหลานเปนปญหาทสามารถแกไขและจดการไดภายใตระบอบประชาธปไตยทมโครงสรางและมกลไกทดและยอมรบวาอำานาจสงสดเปนของประชาชน นอกจากน ในปจจบนมการพดถงรฐสวสดการ รวมทงมความพยายามทจะปฏรปประเทศเนองจากมความเหนวาสงคมไทยมปญหาความเหลอมลำา หรอการกระจายรายไดไมเปนธรรมนน การดำาเนนการดงกลาวไมสามารถทจะสำาเรจไดตราบใดทโครงสรางของประเทศยงไมเปนประชาธปไตยกอน เพราะก�รทจะปฏรปประเทศไปสรฐสวสดก�รหรอสงคมแบบนนไดจะตองผ�นสงคมทมคว�มเปนประช�ธปไตยกอนทงสน การจดทำากฎหมายวาดวยภาษทดนจะสำาเรจไดอยางไรถาชนชนนำาของประเทศยงถอครองทดนจำานวนมหาศาลอย ใครจะยอมใหมกฎหมายแบบนมาบงคบใช เพราะคนทกมอำานาจในการกำาหนดนโยบายของประเทศไมใชประชาชนทแทจรง พรรคการเมองใดทคดจะทำานโยบายในลกษณะนจะตองถกขดขวางจากกลมทเปนชนชนนำาของประเทศทถอครองทดนอย เพราะนโยบายดงกลาวจะกระทบกบผลประโยชนของคนกลมนโดยตรง ดงนน ในการทจะไปสรฐสวสดการหรอปฏรปประเทศสงทจะตองดำาเนนการกอนในเบองตนคอการทำาใหโครงสรางของประเทศเปนประชาธปไตยทแทจรงกอน โดยตองเรมตนทำ�ใหอำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศเปนของประช�ชนอย�งแทจรง รวมทงก�รทำ�ใหสถ�บนก�รเมองหรอสถ�บนในรฐธรรมนญทกสถ�บนอยในตำ�แหนงแหงททตนจะตองอยไมม�ก�วก�ยกน และแสดงบทบ�ทเท�ทเปนบทบ�ททอยในรฐธรรมนญทเปนประช�ธปไตย หากมปญหาเกดขนตองมการแกไขปญหาไปตามระบบ ใหระบบคอย ๆ ปรบตวเอง แลวในทสดจะไปสรฐสวสดการอยางทตองการได

ก�รเมองทเกดคว�มขดแยงในสงคมปจจบนกอใหเกดปญห�ท�งเศรษฐกจ

ในชวงทผานมา มความไมมนคงสง มการประทวง การฟองรองวาพรรคการเมองทำาผดกฎหมายรฐธรรมนญและกฎหมายเลอกตงจนตองมการเปลยนรฐบาล ซงหมายถงการเปลยนนายกรฐมนตรและรฐมนตรศกษาธการถง 3 ครง ในชวง 1 ปเศษ ๆ

            ในปลายป 2550 รฐบาลชวคราวทมาจากการแตงตงของคณะรฐประหารในเดอนกนยายนป 2549 ไดจดใหมการลงประชามตรบหรอไมรบรางรฐธรรมนญฉบบป 2550 และผไปออกเสยงลงประชามตสวนใหญยอมรบ มการประกาศใชรฐธรรมนญฉบบป 2550 และการจดเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรทวไป      

ผลการเลอกตงทวไปปรากฏวา พรรคพลงประชาชนซงเปนตวแทนของพรรคไทยรกไทยทถกคณะตลาการรฐธรรมนญตดสนใหถกยบไป(ตงแตเดอนพฤษภาคม 2550) ไดรบเลอกตงเขามามากทสด แตไดเสยงลดลง ไมถงกงหนง จงไดรวมมอกบพรรคอน ๆ 5 พรรคจดตงรฐบาลขนในตนป 2551 โดยมน�ยสมคร สนทรเวชหวหนาพรรคพลงประชาชนไดรบเลอกจากสมาชกสภาผแทนราษฎรเสยงสวนใหญใหเปนนายกรฐมนตร การทคณะรฐมนตรสวนใหญเปนตวแทนของนกการเมองระดบนำาของพรรคไทยรกไทยทถกตดสทธการลงสมครรบเลอกตงหรอดำารงตำาแหนงการเมอง และการเปนรฐบาลผสมหลายพรรค ทำาใหรฐบาลนายสมคร สนทรเวชและรฐบาลน�ยสมช�ย วงศสวสดในอก 7 เดอนตอมา ไมไดมยทธศาสตรและความสามารถในการบรหารประเทศทเดนชด และแกปญหาใหญ ๆ เชน คาครองชพสงอนเกดจากราคานำามนสงขน ราคาขาวในตลาดสงขน แตเกษตรขายขาวไดราคาตำาฯลฯ ไดผลนอย

            ในขณะเดยวกนรฐบาลทนำาโดยพรรคพลงประชาชนกไดรบการวพากษวจารณและคดคานจากประชาชนกลมตาง ๆ กรณทพยายามผลกดนการแกไขรฐธรรมนญฉบบป 2550 (โดยมเปาหมายเพอชวยเหลออดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตรทถกศาลอายดทรพยสนและดำาเนนคดฉอโกงหลายคด) กรณการไปรบรองใหรฐบาลกมพชายนองคการยเนสโกขอจดทะเบยนประสาทพระวหารเปน

มรดกโลกแตฝายเดยว และกรณมพฤตกรรมทไมชอบอน ๆ กลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยซงเปนองคกรประชาชนทระดมคนมาชมนมตรวจสอบการทำางานของรฐบาลอยางเขมแขงในชวงป 2549 และลดบทบาทไปในยครฐบาลรกษาการพลเอกสรยทธ จล�นนท ไดเรมกลบมาชมนมประทวงรฐบาลพรรคพลงประชาชนตงแตปลายเดอนพฤษภาคม 2551 โดยไดรบการสนบสนนจากประชาชนจำานวนหนง สามารถชมนมตอเนองไดทกวนอยางยดเยอ

ในเดอนกนยายน 2551 ศาลไดตดสนวานายสมคร สนทรเวช ทำาผดกฎหมายเกยวกบเรองผลประโยชนทบซอนกรณไปจดรายการโทรทศนในขณะทดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตร เปนผลใหนายสมคร สนทรเวชตองพนสภาพจากการเปนนายกรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรฝายรฐบาลซงเปนเสยงขางมากไดเลอกน�ยสมช�ย วงศสวสดจากพรรคพลงประชาชนมาเปนนายกรฐมนตรแทน ขณะทกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยยงคงชมนมอยางตอเนอง ตอมาในวนท 7 ตลาคม 2551 กลมพนธมตรฯไปชมนมปดลอมหนารฐสภาและกองกำาลงตำารวจใชอาวธสลายมวลชนแบบรนแรงเกนเหต ทำาใหผชมนมเสยชวตและบาดเจบหลายคน การชมนมปราศรยประทวงรฐบาลของกลมพนธมตรฯคงดำาเนนตอไป

            ในเดอนธนวาคม 2551 กลมพนธมตรฯเดนทางไปชมนมขบไลนายกรฐมนตรน�ยสมช�ย วงศสวสดทหนาสนามบนนานาชาตสวรรณภม  โดยรฐบาลไมไดหาวธปองกนและแกปญหาหาทางออกไดอยางมประสทธภาพ ผอำานวยการทาอากาศยานสวรรณภมตดสนใจสงปดสนามบน โดยไมมการเปดเจรจาหาทางออกอน ทำาใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจขนานใหญ ประเทศไทยในชวงดงกลาวอยในสภาพทมความขดแยงแบบแบงเปน 2 ขวทมพลงใกลเคยงกนอยางรนแรงจนดเหมอนไมมทางออก จนกระทงศาลรฐธรรมนญไดประกาศตดสนคดทคณะกรรมการเลอกตงยนฟองวาพรรคการเมองทจรตเลอกตงเมอปลายป 2551 รวม 3 พรรค คอพรรคพลงประชาชน พรรคชาตไทยและพรรคมชฌมาธปไตยวาผดจรง เปนผลใหนายกรฐมนตรน�ยสมช�ย วงศสวสด และกรรมการบรหารพรรคทง 3 ทถกศาลสงยบพรรค ตองพนจากตำาแหนงและถกตดสทธในการลงเลอกตงและดำารงตำาแหนงทางการเมอง 5 ป สวนสมาชกสภาผแทนราษฎรคนอน ๆ สามารถยายไปอยพรรคอนหรอพรรคทตงขนใหมได

เมอสภาผแทนราษฎรเปดประชมเพอลงมตเลอกนายกรฐมนตรคนใหม สมาชกสภาผแทนราษฎรทเคยรวมรฐบาลกลมหนงทแยกยายไปตงพรรคใหมไดเปลยนนโยบายหนไปรวมมอสนบสนนน�ยอภสทธ เวชช�ชวะ หวหนาพรรคประชาธปตยซงกอนหนานนเปนพรรคฝายคานขนเปนนายกรฐมนตร เปนผลใหการเมองตงแตตนป 2552 พลกขวไปเปนรฐบาลผสมทนำาโดยพรรคประชาธปตย สวนสมาชกสภาผแทนราษฎรจากพรรคพลงประชาชนเดม ไปสงกดพรรคใหมชอพรรคเพอไทย กลายเปนฝายคาน

กลมพนธมตรฯเลกชมนม แตเกดกลม เสอแดง ทสนบสนนฝายอดตนายก“ ”รฐมนตรทกษณ ชนวตรออกมาชมนมคดคานตอตานรฐบาลประชาธปตยแทน

ในครงแรกของป 2552 รฐบาลทนำาโดยพรรคประชาธปตยตองเผชญกบปญหาการชมนมประทวงของ กลมเสอแดง ซงไดรบการสนบสนนจากอดตนายกฯ“ ”ทกษณอยางโจงแจง ปญหาความขดแยงภายในรฐบาลผสมจากพรรคซกทเคยอยฝายทกษณ ชนวตรและปญหาวกฤตเศรษฐกจโลกถดถอยอยางตอเนอง ทำาใหการเมองไทยในชวงป 2551-2552 วนเวยนอยในวงวนของการแยงชงอำานาจแบบ 2 ขวสดโตง ทนกการเมองและผสนบสนนสวนใหญมงรกษาผลประโยชนของตนมากกวาคำานงถงประโยชนระยะยาวของประเทศชาต ขณะทฝายเจาหนาทรฐ เชน ตำารวจ ทหาร บางชวงเลอกเขาขางรฐบาล บางชวงกอยเฉย ๆ ไมทำาหนาทอยางแขงขน

ในชวงทมการประชมผนำาอาเซยนบวก 5 ทเมองพทยาในชวงสงกรานตเดอนเมษายน 2552 ฝายเจาหนาทรฐไมสามารถบรหารจดการปองกนแกไขปญหาการชมนมประทวงของ กลมเสอแดง ไดอยางมประสทธภาพ ปลอยใหรถยนตคนท“ ”นายกรฐมนตรอภสทธ นงไปรวมประชมถกผชมนม กลมเสอแดง กลมรมทบ“ ”และพยายามทำารายคนทอยในรถ ตอมากลมผชมนมเสอแดงไดบกเขาไปในโรงแรมทมการจดประชมผนำาอาเซยนได โดยเจาหนาทรฐทงตำารวจและทหารไมไดปองกนขดขวางกลมผชมนมอยางมประสทธภาพ รฐบาลนายอภสทธ เวชชาชวะตองประกาศเลอนการประชมกลมผนำาอาเซยนบวก 5 ออกไป เปนขาวใหญซงสรางความเสยหายตอชอเสยงของรฐบาลไทยไปทวโลก

หลงจากเหตการณรนแรงในเดอนเมษายน 2552 แลว สถานการณความรนแรงทางการเมองไดสงบลงบาง และตอมาสภาผแทนราษฎรไดแตงตงคณะกรรมาธการสมานฉนทเพอพจารณาเรองแกไขรฐธรรมนญใหเปนทยอมรบของสมาชกสภาผแทนราษฎรจากทกฝาย แตความขดแยงทางการเมองภายในประเทศกยงดำาเนนตอไป เชนการเคลอนไหวและชมนมประทวงเปนระยะ ๆ ของ กลมเสอ“แดง กรณลอบสงหารนายสนธ ลมทองกล แกนนำาคนสำาคญของกลมพนธมตร”ประชาชนเพอประชาธปไตย ความขดแยงระหวางฝายรฐบาลกบฝายคาน และความขดแยงระหวางพรรครวมรฐบาลเอง ในกรณรฐมนตรบางพรรคทำาโครงการจำานำาขาวและโครงการเชารถเมล 4 พนคน ซงถกประชาชนฝายตาง ๆ วจารณวามลกษณะสอการแสวงหาผลประโยชนของนกการเมอง

ฯลฯ ความขดแยงทางการเมองทงหลายทงปวงนำาไปสการขาดความมนคงทางการเมองของประเทศไทยทมผลกระทบตอการพฒนาทางเศรษฐกจสงคมและการพฒนาทางการศกษา

สภ�วะเศรษฐกจ

            เศรษฐกจไทยในรอบป 2551 ขยายตว(GDP เพมขน) 2.6% เมอเทยบกบ 4.9% ในป 2550 ถอวาชะลอตวลงคอนขางมาก ปญหาการเพมขนของราคานำามนในป 2551 และการทเศรษฐกจโลกชะลอตวตงแตครงหลงของป 2551 มผลกระทบตอเศรษฐกจไทยสง เนองจากโครงสรางเศรษฐกจไทยเปนเศรษฐกจทพงพาการสงเขานำามนและพงพาการสงออกและสงเขาเปนสดสวนสง ปญหาความไมเขมแขงของรฐบาล(ทกรฐบาลในชวงป 2551-2552) และความไมมนคงทางการเมอง อนเนองมาจากการชมนมประทวงของประชาชนและการขาดประสทธภาพในการจดการแกไขปญหา เชนบางครงรนแรงไปจนเกดการเสยชวตและบาดเจบทหนารฐสภา บางครงหยอนยาน เชนรบประกาศปดสนามบนนานาชาตปลอยใหคนชมนมบกเขาไปในทประชมระหวางชาตไดอยางงายดาย ทำาใหเกดความเสยหายตอภาพลกษณของรฐบาลในสายตาของนกลงทนและนกทองเทยวจากตางประเทศ และมผลกระทบตอธรกจการทองเทยวและโรงแรมทเปนธรกจททำารายไดเขาประเทศทสำาคญธรกจหนงของไทย

            ตงแตไตรมาสท 4 ของป 2541 วกฤตการเงนและวกฤตภาวะถดถอยในสหรฐฯซงลามไปทวโลก เรมมผลกระทบตอเศรษฐกจประเทศไทยเพมขนตามลำาดบ เพราะเศรษฐกจของประเทศไทยพงพาการสงออกและการสงเขากบสหรฐฯและประเทศอนทเชอมโยงกบเศรษฐกจของสหรฐฯเปนสดสวนทสงมาก เศรษฐกจไทยไตรมาส 4 (ตลาคม-ธนวาคม) ของป 2551 ตดลบจากไตรมาสกอน 4.3% และในไตรมาสตอมาคอไตรมาสแรก (มกราคม-มนาคม) ของป 2552 ตดลบจากไตรมาสกอน 7%

รฐบาลผสมทนำาโดยพรรคประชาธปตยไดประกาศใชงบกระตนเศรษฐกจงวดแรกราว 1 แสนลานบาทในชวงครงแรกของป 2552 และงวด 2 ทเรยกวา มาตรการไทยเขมแขง อกราว “ ” 1.4 ลานลานบาท (เปนเงนก 8 แสนลานบาท)

เพอการลงทนกระตนเศรษฐกจในชวง 2 ปครง รฐบาลคาดวาลงทนโดยภาครฐดวยงบพเศษจำานวนมากนจะสามารถกระตนการใชจาย สงเสรมการลงทน การผลตการจางงาน และปองกนไมใหเศรษฐกจถดถอยไปมากกวานได แตสวนใหญเปนโครงการแจกเงนแจกของแบบประชานยมและการลงทนทางดานการกอสรางเพอการคมนาคม การเกษตร การสาธารณสข การศกษาและอน ๆ ซงคงทำาใหเพมการใชจายและเพมการหมนเวยนของเงนในระบบเศรษฐกจไดบาง แตยงไมแนชดว�จะชวยเพมก�รจ�งง�น เพมร�ยไดใหประช�ชนและฟ นฟเศรษฐกจของคนทงประเทศจรงจงแคไหนเพยงไร

การทรายไดจากการสงออกและการทองเทยวของประเทศไทยในป 2552 ลดลงอยางคอนขางเดนชด(สวนหนงมาจากปญหาภายนอกคอเศรษฐกจโลกชะลอตวและการเกดโรคไขหวดสายพนธ 2009 ระบาดไปทวโลก) เศรษฐกจไทยในครงแรกของป 2552 มการลดกำาลงการผลตในภาคอตสาหกรรมการสงออกลดลง และการวางงานเพมขนตามลำาดบ  นกเศรษฐศาสตรทงภาครฐและเอกชนคาดกนวาเศรษฐกจไทยในรอบป 2552 ทงปนาจะตดลบ(คอมมลคา GDP ตำากวาป 2551) อยท 3.5-4%

ปญหาเศรษฐกจถดถอย มผลใหรฐบาลมรายไดการเกบภาษลดลงจากปกอน แตเนองจากรฐบาลมนโยบายกเงนภายในประเทศมาเพมการใชจายมากขน และรฐบาลจดใหการศกษาเปนเรองสำาคญ งบการจดการศกษาภาครฐจงยงคงถกจดสรรใหอยในระดบสง (แมจะลดลงมาบางเลกนอยในปงบประมาณ 2553) การ

ทรฐบาลอภสทธ เวชชาชวะใชงบกระตนเศรษฐกจสวนหนงมาอดหนนคาใชจาย การศกษาระดบพนฐาน 5 รายการ เปนเงนรวมราว 19,000 ลานบาทในชวงเปดภาคการศกษาป 2552 ชวยแบงเบาภาระคาใชจายทางการศกษาใหประชาชนไดบาง แตก�รสงลกไปเรยนหนงสอยงมค�ใชจ�ยอน เชนค�เดนท�ง ค�กนอย ทพอแมผปกครองตองจ�ยเพม ดงนนในสภาวะเศรษฐกจถดถอยตงแตปลายป 2551 ถงตลอดป 2552 ทำาใหประชาชนทมปญหาตกงานหรอรายไดลดลง มปญหาเรองมรายไดทจะนำามาใชจายเพอการศกษาลกหลานไดลดลง

สภ�วะสงคม

การจางงานโดยรวมในป 2551 ขยายตวจากป 2550 ไดรอยละ 2.1 เนองจากภาวะเศรษฐกจและการผลตในชวงครงปแรกยงอยในเกณฑดและภาคเกษตรชวยดดซบแรงงานจากภาคอน แตผลตภาพแรงงานในสาขาเกษตรคอนขางตำากวาสาขาอน (และตำากวาประเทศอน) เนองจากยงขาดการพฒนาดานการลดตนทนการผลต พฒนาพนธและเทคโนโลยทางการเกษตร การบรหารจดการดานการเงนและการตลาด รวมทงขาดการยกระดบการศกษาของแรงงานอยางมประสทธภาพ

ปญหาทางเศรษฐกจตงแตครงหลงของป 2551 ทำาใหปญหาการวางงานมแนวโนมรนแรงขน ในเดอนเมษ�ยน ป 2552 มผว�งง�น 8.2 แสนคน เปนคนทเคยทำางานแตขณะนวางงาน 6.0 แสนคน และแรงงานทยงไมมงานทำา 2.2 แสนคน นาสงเกตวาจากจำานวนผวางงานทงหมดนน เปนคนมก�รศกษ�ระดบอดมศกษ�ม�กทสด 2 แสนคน รองลงมาคอคนมก�รศกษ�ระดบมธยมปล�ยและระดบประถมศกษากลมละ 1.9 แสนคน สวนคนจบมธยมศกษาตอนตนและประถมศกษาและตำากวามอตราการวางงานนอยกวา  ตลอดทงป 2552 คาดวาจะมการเลกจางงานเพมและมอตราการวางงานรอยละ 2.5-3.5 ของแรงงานทงหมด หรอมผว�งง�นประม�ณ 9 แสน – 1.3 ล�นคน

ในป 2551-2552 ระดบการศกษาของแรงงานไทยดขนเลกนอย อนเปนผลมาจากการขยายการศกษาภาคบงคบ แตแรงง�นสวนใหญคอเกนครงหนงของแรงง�นทงหมดกยงมก�รศกษ�ระดบประถมศกษ�และตำ�กว� (ดรายละเอยดในบทท 2) โครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป นาจะเพมโอกาสใหเดกไทยไดรบบรการการศกษาขนพนฐานเพมขนบาง แตโครงการน

ยงไมไดแกไขปญหาพนฐานของเดกจากครอบครวยากจนและเดกดอยโอกาสทยงขาดแคลนคาใชจายสวนอน เชนคาเดนทาง คากนอย รวมทงมปญหาคาเสยโอกาสในการทำางานชวยเลยงดครอบครว ปญหาความยากจนและอน ๆ เชนสภาพแวดลอมทไมเอออำานวยทงในโรงเรยนและสงคมภายนอก ทำาใหเดกวยเรยนโดยเฉพาะระดบชนมธยม/อาชวศกษาตองละทงการเรยนกลางคน ไมอาจเรยนจนครบ 15 ปไดเปนสดสวนสง

ด�นก�รใชคอมพวเตอร อนเทอรเนตและโทรศพทมอถอของประช�ชนไทยมอตราเพมขนทง 3 ประเภท โดยเฉพาะการใชโทรศพทมอถอในป 2551 เพมจากป 2547 เกอบเทาตว คอป 2551 มผใชโทรศพทมอถอถง 31.86 ลานคน ผใชคอมพวเตอร 16.99 ลานคน และอนเทอรเนต 6.97 ลานคน (คดเปนสดสวนตอประชากรอาย 6 ปขนไปรอยละ 18.2 ของประชากรทงหมด) การใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของประชาชนไทยยงมสดสวนตอประชากรทตำากวาประเทศเพอนบานทมระดบเศรษฐกจใกลเคยงกบไทย สวนหนงคงเปนเพราะประเทศไทยมการพฒนาเครองโทรศพทพนฐานตำา คนไทยมระดบการศกษา, รายไดตำา และสนใจเรองการศกษาหาความรขอมลขาวสารนอย

ด�นสขภ�พของประชาชน มผเจบปวยดวยโรคระบบทางเดนหายใจมากขน เนองจากมฝนตกชกในชวงปลายฤดและสภาพอากาศทหนาวเยนกวาทกป การเจบปวยดวยโรคเฝาระวงเพมขนอยางตอเนองในชวง 10 ปทผานมา โรคทพบมากและมอาการรนแรงขนไดแก โรคปอดอกเสบ ไขหวดใหญและไขเลอดออก พฤตกรรมและแบบแผนการดำารงชวตสงผลใหการเจบปวยดวยโรคปองกนไดเพมขน อตราผปวยโรคมะเรง หวใจ ความดนโลหตและโรคเบาหวาน 4 โรครวมกนคดเปนเกอบ 6 เทาของผปวยโรคเฝาระวงในป 2551 ตงแตเดอนมถนายน 2552 มการแพรระบาดของโรคไขหวดสายพนธ 2009 เพมขน ทำาใหเสยหายทงทางเศรษฐกจและสงคม เชนมโรงเรยนหลายแหงตองถกสงปดอยชวงหนงเพอปองกนการแพรขยายระบาดของไขหวดใหญ การทองเทยวลดลง

ความเครยดจากปญหาทางเศรษฐกจทเนนการแขงขนและการไมมระบบประกนสงคมสวสดการสงคมทครอบคลมประชาชนทกกลม ทำาใหปญหาดานสขภาพจต เชนความเครยด, ความวตกกงวลสง, อารมณแปรปรวน, อาการผดปกตทางจต, การคดฆาตวตายมแนวโนมสงขน การสำารวจของกรมสขภาพจตกระทรวง

สาธารณสขในป 2551 พบวาคนไทยมปญหาสขภาพจตสงถงรอยละ 20 ของประชากรทงหมด หรอประมาณรอยละ 6-12 ลานคน สวนใหญเปนผหญงททำางานนอกบานและรบผดชอบดแลบานและครอบครว, ลกจาง พนกงาน กรรมกรทมรายไดไมแนนอน เดกและเยาวชนโดยเฉพาะวยรนมปญหาดานสขภาพจตและปญหาทางสงคมเพมขนดวยโรคทเกดจากการประกอบอาชพหรอการทำางานสวนใหญในอาชพภาคอตสาหกรรม และโรคจากพษสารเคมในภาคเกษตรกยงมอยจำานวนมาก

คว�มมนคงท�งสงคม

ปญหาการแขงขนทางเศรษฐกจแบบมอใครยาวสาวไดสาวเอาและเศรษฐกจถดถอยตงแตกลางป 2551 นาจะเปนสาเหตหนงททำาใหคดประทษรายตอทรพยเพมขน คดโจรกรรมรถจกรยานยนตมจำานวนเพมขนถงรอยละ 77.5 ในไตรมาสสของป 2551 คดยาเสพตดมทศทางเพมขนอยางเหนไดชดในระยะ 2 ปทผานมา นอกจากนยงมปญหากลมมจฉาชพทฉวยโอกาสหลอกลวงผทตองการหางานทำา ดานการกระทำาผดของเดกและเยาวชนลดลงเกอบทกประเภทยกเวนคดยาเสพตดเพมขนรอยละ 9.0 ในป 2551 และในชวงไตรมาสแรกของป 2552 กเพมขนเชนกน จำานวนอบตเหตจราจรทางบกในป 2551 ลดลงเลกนอย แตมลคาความเสยหายทรพยสนเพมขน

ปญหาความรนแรงใน 4 จงหวดภาคใตยงคงเกดขนอยางตอเนอง แมรฐบาลจะไดสงกำาลงทหารเขาไปหลกหมนและใชงบประมาณในการแกไขปญหาทงเรองความมนคง เศรษฐกจ สงคมตลอดทงชวง 5 ปเปนเงนมากกวาหนงแสนลานบาท แลวกตาม กยงคงมเรองการวางระเบดและการลอบสงหารเจาหนาทและประชาชนเปนระยะ ๆ และบางชวงกมเหตการณรนแรงมาก รวมทงโรงเรยนและครกยงเปนเปาหมายหนงของการกอความรนแรง โรงเรยนตองปดหยดการสอนเปนระยะ ๆ และมครทถกลอบทำารายเสยชวตและบาดเจบมาโดยตลอด

มตด�นพฤตกรรมและคว�มเปนอยของคน คาใชจายการบรโภคแอลกอฮอลและยาสบของครวเรอนโดยรวมลดลงในชวงวกฤตเศรษฐกจถดถอยเนองจากประชาชนระมดระวงลดคาใชจายทไมจำาเปนลง ผบรโภคไดรบความคมครองเพมขนจากการใชกฎหมายใหมทใหสทธและอำานวยความสะดวกในหลายดาน แตมการ

รองเรยนเกยวกบการขายตรงและตลาดแบบตรงเพมขนถง 3 เทา ดานพฤตกรรมของเดกและเยาวชนยงคงมปญหาตาง ๆ รวมทงการใชการแกปญหาดวยวธการทรนแรงมากขน สาเหตจากการถกกระทำาหรออยในสภาพแวดลอมทไดเหนความรนแรง รวมทงการไดรบรผานสอตาง ๆ และการเลนเกมสคอมพวเตอรทเนนการตอส ปญหาสวนหนงนาจะมาจากเดกมความรสกวาพอแมผปกครองไมเคยเขาใจปญหาความกงวลของเดก ไมรกไมดแลเอาใจใส

ด�นสงแวดลอม สภาพอากาศทแปรปรวนเนองจากภาวะโลกรอนสงผลใหป 2551 มฝนตกชกและเกดอทกภยตอเนอง ภาคใตไดรบความเสยหายมาก นอกจากนในฤดหนาวหลายพนทของประเทศประสบภยหนาว อณหภมลดตำากวาปกต คณภาพนำาโดยรวมอยในเกณฑดขนยกเวนแมนำาเจาพระยาตอนลางทเสอมโทรมมาก สาเหตหลกมาจากนำาทงจากชมชนโดยไมมการบำาบด สถานการณไฟปาลดลงในป 2551 เพราะปรากฏการณลานนญา ทำาใหมฝนตกกระจายในชวงฤดแลง แตมความเสยงมากขนในป 2552 เนองจากปรมาณเชอเพลงสะสมในปาเบญจพรรณเพมขน พนทสวนใหญของกรงเทพมหานครและจงหวดสระบรยงคงมปญหาระดบเสยงเกนมาตรฐานอยางตอเนอง สวนปรมาณฝนละอองขนาดเลกลดลงในเกอบทกพนท

            1.2 เปรยบเทยบสถ�นะท�งเศรษฐกจสงคมของประเทศไทยในระบบโลก

            เนองจากไทยเปนสวนหนงของระบบเศรษฐกจโลก ตองพงพารวมมอและแขงขนกบประเทศตาง ๆ เพอการอยรอดและการพฒนาทางเศรษฐกจสงคมของตนเอง การเปรยบเทยบสถานะทางเศรษฐกจสงคมของประเทศไทยกบประเทศอนจะชวยทำาใหเราไดมองเหนตวเองวาประเทศไทยไดพฒนาคณภาพประชากรของตนไดมากนอยเพยงไรเมอเทยบกบประเทศทมขนาดและทรพยากรใกลเคยงกน

อนดบของขน�ดและฐ�นะท�งเศรษฐกจของไทย

            ในแงของประชากรทเปนทรพยากรทสำาคญทสด ไทยเปนประเทศทมประชากรในปพ.ศ.2551 ใหญเปนอนดบท 21 ของโลก  เลกกวาฝรงเศสนดหนอย แตใหญกวาองกฤษ อต�ล เปรยบเทยบกบประเทศทวโลกราว 200

ประเทศ ตองถอวาไทยเปนประเทศขน�ดกล�ง ไมใชประเทศเลก แตทง 3 ประเทศในยโรปทมขนาดประชากรใกลเคยงกบไทยนน แตละประเทศมขนาดเศรษฐกจ(ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ GDP) ใหญกวาไทยราว 10 เทา

ไทยม GDP ตามตวเลขทางบญช(Nominal) ในปพ.ศ.2551 เปนมลคา 272,100 ลานลานดอลลารสหรฐ อยในอนดบท 35 ของประเทศทวโลก ซงเปนอนดบทตำ�ลงจ�ก 3 ปกอน(พ.ศ.2548) ทไทยเคยอยอนดบท 22 ของโลก แสดงวาในชวงแค 3 ปมประเทศอน ๆ ทพฒนาทางดานอตสาหกรรมและอนไดสงกวาไทยจนแซงไทยไปไดถงสบกวาประเทศ ทง ๆ ทประเทศเหลานสวนใหญมขนาดประชากรนอยกวาไทย

            ถาคำานวณโดยใชเกณฑผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ทปรบตามคาครองชพ (Purchasing Power Parity-PPP) แลว ไทยอยอนดบท 24 เพราะประเทศกำาลงพฒนามคาครองชพตำา ตวเลข GDP ของประเทศกำาลงพฒนาจงดกวาสถตตามตวเลขทเปนทางการ (Nominal) เปรยบเทยบกบประเทศทวโลก ไทยเปนประเทศทมขน�ดเศรษฐกจ (GDP) ใหญระดบป�นกล�ง แตมลคา GDP เมอหารดวยจำานวนประชากรออกมาเปน GDP Per capita หรอ GDP ตอหวประช�กร ของไทยนนอยเกณฑทตำ� อยอนดบท 92 (ลดลงจ�กอนดบ 72 เมอ 3 ปกอน) ประเทศไทยถกจดอยในกลมประเทศกำาลงพฒนาหรอประเทศรายไดปานกลางคอนขางตำา

คว�มส�ม�รถในก�รแขงขนท�งเศรษฐกจ

            มการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศตาง ๆ ททำามาหลายปและเปนทยอมรบกนอยางกวางขวาง โดยองคกรทางธรกจระหวางชาต 2 แหง คอสถาบนเพอการพฒนาการจดการ (Institute for Management Development : IMD) และ World Economic Forum

            IMD เลอกจดอนดบความสามารถในการแขงขนเฉพาะประเทศพฒนาอตสาหกรรมและประเทศตลาดเกดใหมหรอประเทศรายไดปานกลางราว 50-55 ประเทศ เนนการใชดชนชวดในเรองความสามารถของประเทศในการบรหารจดการ ความสามารถและทกษะความชำานาญตาง ๆ รวมทงการพฒนาโครงสรางพนฐาน

ดานการศกษา วทยาศาสตรและเทคโนโลย ในการปรบตวเพอรบตลาดเสร หรอเพอแขงขนในระบบเศรษฐกจโลก

การจดอนดบของ IMD ในรอบ 10 ปทผานมา ประเทศไทยถกจดอนดบสมรรถนะหรอความสามารถในการแขงขนอยกลาง ๆ คอนไปทางทาย โดยเปรยบเทยบแลวอยตำากวาสงคโปร ไตหวน เก�หลใต ฮองกงและม�เลเซยมาตลอด การจดลำาดบประเทศไทย โดย IMD ในปค.ศ.2007(พ.ศ.2550) ใหไทยอยอนดบท 33 จาก 51 ประเทศ  แตป 2008 และ 2009 ไดอนดบดขนเปน 27 และ 26 ตามลำาดบ

IMD วเคราะหองคประกอบ 4 ดานและนำามาเฉลยเปนคะแนนรวม สำาหรบไทยไดคะแนนดานสมรรถนะทางเศรษฐกจดทสด รองลงมาคอสมรรถนะดานประสทธภาพภาครฐ และสมรรถนะดานประสทธภาพภาคธรกจตามลำาดบ แตไทยไดคะแนนสมรรถนะด�นโครงสร�งพนฐ�น(รวมทงพลงง�น ก�รสอส�ร โทรคมน�คม ก�รศกษ� วทย�ศ�สตร เทคโนโลย สขภ�พและสภ�พแวดลอม) ตำ� หรอถอเปนจดออนทสดใน 4 ดาน

เมอพจารณาเรองสมรรถนะดานโครงสรางพนฐานของไทย กลมโครงสรางดานวทยาศาสตรเปนจดออนทสด รองลงมาคอโครงสรางเทคโนโลย สขภาพและสภาพแวดลอม การศกษาและโครงสรางพนฐานทวไป ตามลำาดบ ทงน เกณฑทเปนจดออนมากทสดคอ การลงทนดานสขภาพเมอเปรยบเทยบกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ จำานวนบคลากรดานการแพทยนอย การลงทนดานการวจยและพฒนาตำาเมอเปรยบเทยบกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ และมผใชอนเตอรเนตนอย สมรรถนะก�รศกษ�โดยรวมของไทยอยในอนดบทาย ๆ คอประมาณ 40 กวาจาก 55 ประเทศ

สวน World Economic forum ซงพจารณาการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศในขอบเขตทกวางขวางถง 134 ประเทศ ใชดชนชวดในดานสถาบนภาครฐและเอกชน นโยบายและปจจยทจะสงผลใหเกดความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจทยงยน ทงในระยะปจจบนและระยะกลาง เนนเรองประสทธภาพในการใชทรพยากรทมอย รวมทงเรองของการศกษา เทคโนโลยและนวตกรรม  

World Economic Forum จดอนดบปค.ศ.2008-2009 (พ.ศ.2551-2552) ใหไทยอยอนดบท 34 จ�ก 134 ประเทศ ตกอนดบจากอนดบท 28 ของการจดอนดบปทแลว แต 2-3 ปกอนหนานนไทยกอยอนดบ 33, 35

เปรยบเทยบเกณฑในการจดอนดบของ 2 องคกรน World Economic Forum จะมองความสามารถของประเทศทกดานทกวางกวา IMD ซงมกเนนเรองความสามารถในการแขงขนของธรกจ การทรฐบาลและระบบเศรษฐกจเออตอตลาดเสร ดงนนการท IMD จดอนดบประเทศไทยใหสงขนในป 2551-2552 สวนหนงอาจเปนเพราะประเทศไทยเปดตลาดเสรใหตางชาตมากขน สงออกสงเขามากขน ขณะท World Economic Forum ใหอนดบไทยในเกณฑทตำากวาท IMD ใหนนนาจะเปนเพราะเขาวเคราะหวาก�รพฒน�ทงระบบของไทยยงมปญห�

ผวจยเหนวาก�รจดอนดบของ World Economic Forum น�จะเปนอท�หรณใหคนไทยตองพจ�รณ�ตวเร�เองในเชงเปรยบเทยบกบประเทศอนอย�งจรงจง ม�กกว�พอใจแคก�รจดอนดบของ IMD และเราควรจะพจารณาดชนดานการพฒนาทางสงคมควบคไปกบการพฒนาเศรษฐกจดวย ประเทศจงจะพฒนาไดอยางยงยน

ก�รพฒน�ท�งสงคม

ดชนก�รพฒน�มนษย(Human Development Index) ของโครงก�รพฒน�แหงสหประช�ช�ต UNDP จะมองกวางกวาเรองเศรษฐกจ โดยใชดชนชวดรายไดตอหวรวมกบปจจยการพฒนาดานสงคม เชนการศกษา สาธารณสข การเมองและอน ๆ ดวย ประกาศลาสดของ UNDP เมอเดอนธนวาคม 2551 (แตใชขอมลการสำารวจเมอป 2549) ใหไทยมดชนก�รพฒน�มนษยอยอนดบท 81 ซงแสดงวาประเทศไทยมการพฒนาดานสงคมหรอคณภาพมนษยตำากวาการพฒนาทางเศรษฐกจ (ทวดเชงปรมาณแบบภาพรวม) และน�สงเกตว�อนดบดชนก�รพฒน�มนษยของไทยตกตำ�ม�ตลอด 10 ปทผ�นม� เมอป 2541 ไทยเคยมดชนก�รพฒน�มนษยอยอนดบท 59

ดชนก�รศกษ� (Education Index) เปนดชนหนงท UNDP นำาไปใชในคำานวณภาพรวมดชนการพฒนามนษย ดชนการศกษาคำานวณจากอตราการร

หนงสอของผใหญ, สดสวนของเดกวยเรยนทไดรบการศกษาระดบประถมถงอดมศกษา สถตในป 2551 ดชนก�รศกษ�ไทยอยอนดบท 68 คอนขางไปทางตำา เท�กบอลบ�เนย ซเชลลส และเวเนซเอล� สวนดชนอตร�ก�รรหนงสอของประช�กร (Literacy Rate) ของไทยอยอนดบท 76  นบวาอยในเกณฑทตำา เมอเทยบกบขนาดและสถานะทางเศรษฐกจของประเทศไทยกบประเทศอน ๆ สถตของ IMD รายงานวาประชากรไทยอาย 15 ปขนไป ทไมรหนงสอมเพมขนจากรอยละ 4.7 ของประชากรทงหมดในป 2545 เปนรอยละ 7.4 ในป 2550 และผอำานวยการใหญองคการยเนสโก กลาวบรรยายวนท 24 มนาคม 2552 วาผใหญไทยทไมรหนงสอมมากกวา 3 ลานคนการทดสอบเปรยบเทยบความสามารถในการอาน (ภาษาแมของเดกแตละชาต) และความสามารถทางคณตศาสตร ทมชอยอวา PISA โดยองคการ OECD ในป 2550 เดกไทยอยในกลมทไดคะแนนตำาสด คอตำากวาคะแนนถวเฉลย (BELOW AVERAGE) และในกลมประเทศทไดคะแนนตำาสดนไทยอยกลาง ๆ คอนไปทางทายเดกในประเทศในเอเชยททำาคะแนนเฉลยไดสงสดดานการอาน คอเก�หลใต ดานคณตศาสตร คอไตหวน รองลงมาทง 2 ดาน คอฟนแลนด เดกในเอเชยทไดคะแนนคณตศาสตรสงกวาถวเฉลยนอกจากไตหวนแลว กมฮองกง เก�หลใต ญปน ตามลำาดบ  การวจยพบวา ประเทศทจดการศกษาไดอยางมคณภาพสง นกเรยนไดคะแนนเฉลยในวชาสำาคญ ๆ สง ประสบความสำาเรจในการทำาใหเศรษฐกจขยายตวมากกวาประเทศทจดการศกษาไดมคณภาพตำา

เปรยบเทยบ ดชนปลอดก�รคอรรปชน โดยองคกรเพอความโปรงใสระหวางประเทศ (International Transparency Organization) ซงจดอนดบจากประเทศทมปญหาคอรรปชนนอยทสดไปถงประเทศทมภาพลกษณการคอรรปช นมากทสดตามลำาดบ ประเทศไทยมภาพลกษณดชนปลอดการคอรรปชนในป 2549 อยลำาดบท 59 และตกอนดบไปอยท 80 ในป 2551 (ความจรงอยทลำาดบ 84 ดวยซำา เพราะลำาดบ 80 ม 5 ประเทศและไทยอยหลงสด) ปญหาคอรปชนเกยวของกบเรองการศกษาอยางสำาคญ หากมการจดการศกษาใหคนมความซอสตยมคณธรรม มจตสำานกตอสวนรวมได กจะลดปญหาคอรปชนได

             ขอนาสงเกตคอ นอกจากประเทศไทยในปจจบนจะมสถานะการพฒนาทางเศรษฐกจสงคมอยในระดบคอนขางตำากวาประเทศอนทมประชากรและ

ทรพยากรในระดบใกลเคยงกนแลว อนดบของไทยในดชนหลายดานยงตกตำามาอยางตอเนองในรอบ 5-10 ปทผานมา ซงสะทอนวาไทยพฒนาเศรษฐกจ สงคม การศกษาไดนอยกวาประเทศอน ๆ ทพฒนาไดมากกวาและแซงหนาไทยขนไป ถาคนไทยไมห�ท�งปฏรปก�รศกษ�และปฏรปก�รเมองเศรษฐกจสงคมใหไดผลอย�งจรงจง เปนไปไดว�ประเทศไทยจะยงมปญห�ท�งด�นเศรษฐกจสงคมเพมขนและอนดบคว�มส�ม�รถในก�รพฒน�ท�งเศรษฐกจสงคมเมอเทยบกบประเทศในโลกลดตำ�ลงไปจ�กปจจบนไดอก

ร�ยง�นเรองคว�มสมพนธระหว�ง

กฎหม�ยในระบอบประช�ธปไตยกบสงคมไทย

สง

อ�จ�รย ไพรสฐ พ�ณชยกล

จดทำ�โดย

น�ย ภดศ วงศจกร รหส 512012115 คณะ

นตศ�สตร มห�วทย�ลยเชยงใหม