นํ้าต้น คนโท ล้านนา · 2017. 6. 5. · นํ้าต้น...

นาตน คนโท ลานนา

ใสภาพ

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ผจดทานางสาววชราภรณ จารส หนวยงาน กศน.อาเภอเมองเชยงใหม

นาตน คนโท ลานนา

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

น าตน คนโท ลานนา บทน า

นาตนทมการผลตอยวากนวา สบทอดมาจากงานฝมอของชางชาวเงยว หรอ ชาวไทย

ใหญ ดวยเหตน คนพนเมองทวไปในลานนาจะเรยกนาตนนวา "นาตนเงยว"ภาชนะทใชใสบรรจนา มลกษณะ อวนป มบรเวณคอจะสงขนไป ดานขางจะเขยนลวดลายไวอยางสวยงาม คนพนเมองเหนอเรยกภาชนะนวา "นาตน“ แตเดมนาตนถอวาเปนงานศลปหตถกรรมทเกยวของอยกบวถชวตของชาวลานนาเปนอยางมาก จนอาจกลาวไดวา นาตนเปนเอกลกษณทางวฒนธรรมอยางหนงของชาวลานนา นาตนนอกจากจะใชเปนภาชนะบรรจนาดมแลว ยงเปนสวนหนงของภาชนะใสดอกไมในแทนบชาในพธกรรมทางศาสนา ตลอดจนเปนเครองประกอบยศของเจานายชนสงอกดวย

นาตนดนเผาทมการผลตเปนเครองใชอยในดนแดนลานนานน คนเมองเชยงใหมทวไปจะเรยกวา "นาตนเงยว" เปนเพราะวากลมคนททานาตนเหลานนเปนชาวเงยวหรอไทยใหญ ซงมแหลงผลตอยทบานเหมองกง บานขนแส ในเขตอาเภอหางดงและบานนาตนในเขตอาเภอสนปาตอง จงหวดเชยงใหม

บรรพบรษของชาวบานในแถบนแตเดมถกกวาดตอนและอพยพมาจากเมองปและเมองสาดในเขตรฐฉานของพมา โดยเฉพาะทบานนาตนนน ระบไวอยางชดเจนวา ถกกวาดตอนมาในชวงสมยของพระเจากาวโรรสสรยวงศ เจาผครองนครเชยงใหมองคท 6 ระหวางป พ.ศ.2399 – 2413 จากหลกฐานเอกสารทพบในชวงเวลาของการฟนฟลานนานน ไดปรากฏชอของเมองปและเมองสาด ทถกกองทพของเชยงใหมไปตและกวาดตอนไพรพลมาไวทเชยงใหม ตงแตเมอสมยของพระเจากาวละถง 3 ครงและครงหลงสดในสมยของพระยาพทธวงศไดขนไปตอกครงหนง ซงมรายละเอยดปรากฏในตานานพนเมองเชยงใหมอยางชดเจนวา "ในปจลศกราช 1200 นน พระยาเชยงใหมไดทราบขาววา เจาฟาเงยวเมองนาย แตงคนมาตงอยในแขวงเมองสาด เมองตวน อนเปนดนแดนแวนแควนเมองเชยงใหม พระยาเชยงใหมจงแตงใหพระยาอปราช พระยาราชวงศ พระยาเมองแกว คมกาลงลพลเมองเชยงใหม 5,300 คน เปนกองทพหนง ฝายเมองลาพนกใหเจาอปราช เจานอยคาวงศ คมกาลงเมองลาพน 900 คน ทพหนงยกขนไปตตอนครวเงยวไทใหญทมาตงอยเมองป เมองสาด เมองตวน นนลงมาสน.." กระทงปศกราช 1201 เจาพระยาเชยงใหมและลาพนไดมหนงสอเพอกราบบงคมทลพระกรณาวา การทไดกองทพไปตเมองป เมองสาดและเมองตวนนน ไดตอนเชลยชายหญงมาเปนจานวน 1,868 คน ปน 47 กระบอกรวมทงมาและโคอกจานวน 261 ตว จากนนจงมพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ พระราชทานครวเชลยและโคมาไวสาหรบเมองเชยงใหม

ดงนนจงสนนษฐานวา กลมชาวเงยวทถกกวาดตอนมาอยทบานนาตน บานมะกายอนในเขตอาเภอสนปาตอง นาจะเปนกลมชาวเงยวรนเดยวกบทถกกวาดตอนมาในสมยเจาพระยากาวโรรสสรยวงศ แตการตรวจสอบทางเอกสารไมอาจยนยนไดแนชดวา กลมชาวเงยวในหมบานเหมองกง บานขนแส เขตอาเภอหางดงจะเปนเงยวกลมเดยวกนหรอไม แตจากหลกฐานแวดลอมกทาใหเชอไดวา กลมเงยวทมความรในการปนนาตนนน ลวนเปนชาวเงยวทถกกวาดตอนเขามาในชวงเวลาฟนฟเมองเชยงใหมทงสน การผลตนาตนของชาวเงยวในหมบานตาง ๆ ทสบทอดมาจนถงทกวนน โดยทวไปมลกษณะเปนเครองปนดนเผาทใชอณหภมในการเผาทไมสงมากนก เนอดนจะหยาบหนาและมรพรนคอนขางมาก ผวจะมการทานาดนขนและขดผวใหมนเพอกนนาซมออกมา อาจมการประดบตกแตงผวภายนอกภาชนะอยางสวยงามดวยลวดลายตาง ๆ ทเกดจาการขดขด, แกะลายหรอกดลาย เพราะนาตนเองกจดไดวาเปนงานศลปหตถกรรมทมลวดลายและรปทรงสวยงาม สะทอนใหเหนถงประวตศาสตรจองมนษยผผลตไดเปนอยางด

ดวยเหตนคณคาของนาตนจงไมไดอยทการทาหนาทบรรจนาเทานน หากยงเกยวของกบวถชวตของชาวลานนาในอดตทเปนผ ทาหนาทผลตเทานน นาตนยงถอไดวาชวยเพมคณคาของงานศลปกรรมโบราณใหมฐานะสงขนอกดวย.

น าตน คนโท ลานนา

หลกการและเหตผล คณเคยรจกนาตนไหม? นาตนหรอคนโฑ เปนเครองปนดนเผา ททาขนไวสาหรบใสนาใน

สมยกอน ในยคสมยทยงไมมต เยนเชนปจจบน นาตนถอเปนงานศลปะอกแขนงหนง นาตนแตละอนมเรองราวศลปะ ลวดลายทบงบอกถง วถชวตของผคน นาตนของขนนาง นาตนของพระสงฆ นาตนของชาวบาน ฯลฯ และอกมากมายของเรองราวจากนาตน ซงเปนศลปะแหงชาตพนธ ทเปนมากกวาเครองปนดนเผา ทวานชนแหงแดนลานนารจกกนดในนามของ "นาตน” หรอ “คนโทนา” สรางสรรคลวดลายแตละรวแตละเสนสายอยางบรรจง อกทงยงตองรวบรวมเอาภมปญญาของบรรพชนมาผสมผสานกบทกษะวชาชางเฉพาะตวมาถายทอดเขาไวดวยกน

วตถประสงค 1. เพอเปนการอนรกษการผลตหตถกรรมเครองปนดนเผาใหประชาชนไดศกษาหาความร

2. เพอเปนการสรางชองทางในการเลอกอาชพทเหมาะกบตวบคคลและสมาชกภายในครอบครว

กลมเปาหมาย 1. โรงงานขนาดใหญ

2. รานคาขนาดใหญ

3. โรงแรม

4. รานสปา

5. คนรบจดสวน

น าตน คนโท ลานนา

ขนตอนการจดท าชดความรท ามาหากน

1. ศกษาขอมลจาก เวบไซต สถานทจรง หนงสอ และสอตางๆ

2. จดทาเอกสารเพอนาความรทไดมา มาจดทากลองความรกนได 3. นาชดความรมาจดรวบรวมไวในกลองเพออานวยความสะดวกใหแกผ ใช และเปนแนวทางแกผ ทสนใจ เพอนาไปสรางรายได 4. นากลองความรทไดออกเผยแพรใหกบประชาชนผ ทสนใจ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ประชาชนไดรบความรเกยวกบการปนนาตน

2. ประชาชนสามารถนากลองความรกนได นาไปศกษาและประกอบเปนอาชพหลกหรออาชพเสรมได 3. เพอเปนแหลงเรยนร ใหกบเยาวชน นกทองเทยวและประชาชนทวไป สามารถไปศกษาหาความรเกยวกบการปนได

น าตน คนโท ลานนา

Infographic

น าตน เปนภาชนะใสนาแบบลานนาชนดหนง เปนภาชนะดนเผาแรงไฟตา มลกษณะทรงสงคลายขวด ตวนาตนอวนกลม มคอยาว ปากเลก มขนาดประมาณ 6.5 นว (วดทตวนาตน) สงประมาณ 10 นว ทวไปมกจะมสแดงอฐ ในการปนนาตนนน นยมขนรปโดยการใชแปนหมนและปนดวยมอเปนสวน ๆ นามาประกอบกนเมอดนยบไมแหงมการตกแตงดวยลายกดประทบและลายขดขด บางชนดพบวามฝาเลก ๆ ปดทปากดวย ในแงประโยชนใชสอยแลวนาตนใชสาหรบใสนาไวใชดมบนเรอนและใชรบแขกโดย วางไวทเตน (อาน เตน) หรอหองอเนกประสงค นอกจากน นาตนยงใชสาหรบใสนาไวบนหอเจาทรง หอผป ยาดวยสวนความเชอเกยวกบนาตน เชอวานาตนเปนของสงจงใชสาหรบใสนาในพธกรรมตาง ๆ หรอกจกรรมทมเกยรต เชน ตอนรบแขก ตงไวบนหอผหอเจาทรง เวลาฟอนผกใชนาตนสาหรบใสนาเพอบวงสรวงเซนไหวผ เปนตน ปกตชาวบานมกจะไมใชนาตนอยางพราเพรอ หากไมใชงานแลว มกจะเกบไวโดยการควาไวบนควน หรอทเกบของเปนตะแกรงตาหางกรอยแทนเพดานเรอน หากจะเปรยบภมปญญาทองถนของเหลาบรรพชนคนเมอง (ลานนา) คงเทยบไดกบเสนเลอดใหญ เสมอนคลงภมปญญาทสาคญของชวตทกชวตทจะหลอเลยง ตอยอดลมหายใจใหชวตทเหลออย ยนหยด ไดในวถทางสายวฒนธรรม หตถกรรมพนบานลานนา สงเสรมภมปญญาของชาตพนธ คนไทยถนเหนออยางสมศกดศร 1. กระบวนการผลต ความร/ทกษะส าหรบด าเนนการ

ชาวบานนาตน บานเหมองกง บานขนแส ไดรบการถายทอดงานศลปหตถกรรมเครองปนดนเผา จากชาวเงยว จากรนสรน สบสานหตถกรรมเปนอาชพ หลงจากทานาเสรจชาวบานกจะปนนาตน นาหมอ ไวเพอใชในครวเรอนและขายเปนอาชพเสรม ตอมารายไดทเคยได กไมไดทาใหชมชนมฐานะดขน เนองจากมเทคโนโลยททาใหภาชนะใสนาดมเปลยนไป การผลตนาตน และนาหมอ ในปจจบนกเปลยนแปลงไปจากเดม ตองเพมความสามารถในการแขงขนดวยการนาศลปะมาประยกตใช รวมถงเพมกรรมวธในการผลต ตลอดจนชมชนตองชวยกนคดพฒนารปแบบอนทตลาดสนใจขายใหไดเงนเพอเลยงตนเอง และครอบครวกระบวนการผลตเครองปนดนเผาจากอดตสปจจบน เมอเปรยบเทยบกบในอดตพบวา กระบวนการผลตจะมขนตอนคลาย ๆ กน คอ การเตรยมดน การขนรป การตกแตงการผง การเผา แตสงทแตกตางกน ในกระบวนการผลต คอวสด อปกรณ ทนามาใชในการผลต บางขนตอน มการใชเทคโนโลยเขามาชวยในการผลต อาท แหลงวตถดบ ทใชในการผลตเครองปนดนเผา ในอดตจะเปนดนจากกลางทงนาไมตองซอ แตปจจบนผผลตตองซอดนจากอาเภอสนปาตองจอมทอง และดอยสะเกด

น าตน คนโท ลานนา

1. กระบวนการผลต ความร/ทกษะส าหรบด าเนนการ

การเตรยมดนในอดตใชครกกระเดองเพอบดดนใหละเอยดเปนผง และนวดดนดวย

มอ สาหรบปจจบนใชเครองจกรในการชวยยอยสลายดน การขนรป ชางปนในอดตจะทาการขนรปดวยมอ โดยใชแปนมอหมนหรอชาวบานเรยกวา “จาก” สาหรบปจจบน จะขนรปดวยมอแตใชแปนหมนไฟฟา ทชาวบานดดแปลงมาจากแกนลอรถจกรยานยนตโดยใสมอเตอรไฟฟาเปนตวตนเปนกาลง โดยใสมอเตอรไฟฟาเปนตวตนกาลงในการขบเคลอนใหแปนหมนนนหมน เพอสะดวกในการขนรปผลตภณฑ การตกแตงในอดตจะไมมการเคลอบสของผลตภณฑ เปนสธรรมชาต ในปจจบนมการตกแตง และการขดมน สาหรบชาวบานเหมองกง จะตกแตงผลตภณฑเครองปนดนเผาโดยใชดนสแดงจากอาเภอดอยสะเกด เคลอบผลตภณฑกอน จากนนจงใชนามนโซลา ทาทบบรเวณผวผลตภณฑอกครง เพอจะไดผวผลตภณฑทมสแดงและมความมน หลงจากนนจงใชกอนหนผวเรยบขดผวผลตภณฑใหเปนมน กอนจะนาไปผงใหแหงและเผาตอไป การผงในอดตและปจจบนไมมความแตกตางกน โดยจะผงไวในทรม ควบคมอณหภมใหพอเหมาะ สลบกบนาผลตภณฑไปผงแดดเพอใหแหงเ รวขน กระบวนการผลตขนตอนสดทาย คอ การเผา ในอดตและปจจบนไมมความแตกตางกน จะเผาโดยใชเตาเผาทกอขนเอง โดยใชอฐมอญและใชฟนเปนเชอเพลงในการเผา รปทรงของนาตน มรปแบบลกษณะ อย 8 รปแบบดงน 1. แบบหวแดง(หวระฆง) 2. แบบทรงสง 3. แบบคอคอดปากบาน 4. แบบนาตนแมวาง(สนปาตอง) 5. แบบทรงอวน 6. แบบยาวกลบมะเฟอง 7. แบบทรงขวด 8. แบบนาเตา

น าตน คนโท ลานนา

1. กระบวนการผลต ความร/ทกษะส าหรบด าเนนการ รปทรงของน าตน มรปแบบลกษณะ อย 8 รปแบบดงน 1. แบบหวแดง(หวระฆง) 2. แบบทรงสง 3. แบบคอคอดปากบาน

น าตน คนโท ลานนา

1. กระบวนการผลต ความร/ทกษะส าหรบด าเนนการ รปทรงของนาตน มรปแบบลกษณะ อย 8 รปแบบดงน 4. แบบนาตนแมวาง(สนปาตอง) 5. แบบทรงอวน 6. แบบยาวกลบมะเฟอง

น าตน คนโท ลานนา

1. กระบวนการผลต ความร/ทกษะส าหรบด าเนนการ รปทรงของน าตน มรปแบบลกษณะ อย 8 รปแบบดงน 7. แบบทรงขวด 8. แบบนาเตา

น าตน คนโท ลานนา

น าตน คนโท ลานนา

การจดการเงน ดนทนามาปนเปนชนงานแตละชน ขนอยกบการนามาปนวามขนาดเลก หรอใหญ มราคาตงแต 10 – 10,000 บาทขนไป

การจดการก าลงคน 1. ตงแต 1 คนขนไป หรอแบบครอบครว 2. วสาหกจชมชน, หางหนสวน, บรษท

เครองมอ/อปกรณ อปกรณ ในการเตรยมดนสาหรบการปน 1. เครองบดดน บดแบบมอ บดแบบเครอง * เครองละ 17,900 บาท 2. บอหมก * ราคาคากอบอหมก ลกละ 1,500 บาท

น าตน คนโท ลานนา

เครองมอ/อปกรณ อปกรณ ในการเตรยมดนสาหรบการปน 3. เครองนวดดน นวดแบบใชมอ เครองนวดดน * เครองนวดดน 17,900 บาท 4. เตาสาหรบเผาเครองปน * ราคาคากอเตาเผา ประมาณ 10,000 บาท

น าตน คนโท ลานนา

การจดการเงน ดนทนามาปนเปนชนงานแตละชน ขนอยกบการนามาปนวามขนาดเลก หรอใหญ มราคาตงแต 10 – 10,000 บาทขนไป

การจดการก าลงคน 1. ตงแต 1 คนขนไป หรอแบบครอบครว 2. วสาหกจชมชน, หางหนสวน, บรษท

เครองมอ/อปกรณ อปกรณ ในการปนเครองปนดนเผา 1. ทวดขนาด รปทรง ความสงตา 2. ไมไผ 3. แผนกระเบอง

น าตน คนโท ลานนา

เครองมอ/อปกรณ อปกรณ ในการปนเครองปนดนเผา 4. สายเอน 5. แปนหมน 6. ผาผนเลก เครองมอ/อปกรณ อปกรณ ในการขดเครองปนดนเผา 1. หนขด

น าตน คนโท ลานนา วสดอปกรณ วสด ในการปนเครองปนดนเผา 1. ดนเหนยว * รถขนดนขาย ลาละ 3,000 บาท * แตถาผสมพรอมปน กโลละ 25 บาท 2. ดนแดงบดละเอยด * ราคา กโลกรมละ 15 บาท 3. ขเถาแกลบ * รถขนขเถาแกลบ ลาละ 2,000 บาท * กระสอบ 5 กโล 30 บาท วสด ในการขดเครองปนดนเผา 1. นามนโซลา * ราคานามนขนอยกบราคาทองตลาด 2. นาเปลา

น าตน คนโท ลานนา วตถดบ 1. ดนเหนยวสาหรบปน 2. เศษดนเผา 3. ฟน * ลาละ 3,500 บาท *มดละ 35 บาท

กระบวนการ/ขนตอนในการท า ขนตอนการเตรยมดน

1.นาดนเหนยวไปตากใหแหง ประมาณ 1วน

2.นาดนเหนยวทแหงแลวไปปนใหละเอยด

3.เมอปนดนเหนยวเสรจแลวกนาไปรอนเพอเอาทรายเมดใหญออก ถาไมนาเมดทรายออกเวลาปนดนเหนยวจะมรอยผ

.......ชอเรอง..................

นาตน คนโท ลานนา

กระบวนการ/ขนตอนในการท า ขนตอนการเตรยมดน

4.นาดนเหนยวไปหมกโดยตองผสมนาเพอใหดนเหนยวมากขน ใชเวลาในการหมก 1 วน

5.เมอนาดนเหนยวขนจากอางหมกดนแลวนาดนเหนยวมานวดดวยมอ หรอนาเขาเครองเพอทาการอดดน

6.นาถงพลาสตกหอดนไวและสามารถนามาใชงานไดเลย

.......ชอเรอง..................

นาตน คนโท ลานนา

นาตน คนโท ลานนา

ขนตอนการปน 1. เตรยมดนสาหรบการปน 2. นากระเบองมาวางบนเครองปนใชสาหรบรองดนเหนยว 3. ทาการปนโดยใชเครองปนดนเหนยวใชเครองมอตกแตงใหเปนรปทรง

นาตน คนโท ลานนา

ขนตอนการแกะลายหมอ 1. สรางลวดลายดวยวธการกดทบลาย เซาะรองเอาสวนทเปนฟนปลาออก ใหปรากฏเปนรอยยก 2. นาสายเอนมาตดดานลางของเครองปนเพอใหหลดออกจากกระเบอง 3. นาเครองปนดนเหนยวทปนเสรจไปตากใหแหงเพอรอการเขาเตาเผา

นาตน คนโท ลานนา

ขนตอนตากหมอ นาหมอนาทไดจากการปนเสรจเรยบรอยมาตากในทรมหรอทแจงกได

ขนตอนการขดดวยหนแมน า 1.นาหมอนาทไดจากการตากและแกะลายเสรจเรยบรอยมาเตรยมการขด 2.นาสทไดจากดนแดงมาบดใหละเอยดผสมกบนามนโซลา

นาตน คนโท ลานนา

ขนตอนการขดดวยหนแมน า 3.ทาลงไปบนหมอนา นาไปตากใหแหง 4.ขดดวยหนแมนา จนเกดความเงางาม

นาตน คนโท ลานนา

ขนตอนการเผาเครองปน ขอดสาหรบการเผาเครองปนกคอ ทาใหเครองปนแขงแกรง ทนทาน กนการไมแตกหกงาย 1. นาเครองปนใสในเตาเผา 2. จดไฟนาถานและฟนใสลงไปเรอยๆ เพอใหไฟมความรอนสงเพอจะไดเผาเครองปนใหมความแขงแกรง 3. รอประมาณ 8 – 10 ชวโมง ถงจะสามารถนาเครองปนออกได

นาตน คนโท ลานนา

เกรดนาร : ถาคณอยากไดนาตน หรอเครองปนของคณ เปนสแดงนาตาล ตองใชไฟอยทอณหภมท 700 องศา ถาคณอยากไดนาตน หรอเครองปนของคณ เปนสสมใส ตองใชไฟอยทอณหภมท 800 - 900 องศา ถาคณอยากไดนาตน หรอเครองปนของคณ เปนสดา ตองใชไฟอยทอณหภมท 700 องศา และรบเอาลงคลกขเถาแกลบ และปลอยไวประมาณ 4-5 นาท คณกจะไดสดา

2. การตลาด ศลปหตกรรม “น าตน/คนโท” เปนงานหตกรรมทตองใชความสามารถและจตนการ ในการสรางสรรคผลงาน ถอวามโอกาสเตบโตไดเปนอยางมาก เพราะรปแบบของผลตภณฑม การปรบเปลยนไปตามกระแสของการตลาด ไมวาจะเปนการนาเอาไปใช หรอการนาไปตกแตง

นาตน คนโท ลานนา

อตด การจ าหนายน าตน ปจจบน การจ านายน าตน

- ขายในจงหวด - ไดมการจดรวมกลมขนภายในหมบาน จดตงกลมหตถกรรมเครองปนดนเผา

- โรงแรม - รสอรท - รานสปา - ธรกจออนไลน

- ขายในอาเภอใกลเคยง

- ไดรบการจดตงใหเปน “หมบานโอทอปเพอการทองเทยว”

- โดยราคาการขายนน จะถก มราคาเพยงใบละ 5 – 35 บาท

- มการจดทาตามคาสงซอของลกคา ทงชาวไทยและชาวตางชาต ทาใหราคาสนคามราคาทสงขน จากเดม

นาตน คนโท ลานนา

3. ปญหา/วธการตดสนใจ/กระบวนการแกปญหา ปญหาในการปนน าตน 1. ขาดแคลนฝมอแรงงาน 2. การรอนดน ตองเอาเศษใบไม กอนหน ทราย ออกใหหมด ไมนน “นาตน” เวลาเผาจะแตก หรอมรอยราว 3.. การใสไฟใหรอนในเวลาเดวกนทาใหชนงานแต 4.. สของ “นาตน” มกจะมสทไมเสมอกน ตองคดแยกออก ทาใหไมไดการผลตตามเปาทกาหนดไว กระบวนการแกปญหา 1. ควรมการสงเสรมใหเยาวชน เรยนรเกยวกบการปนนาตน/คนโท 2. การรอน ตองรอนหลายๆ รอบ จนมแตดนทละเอยดเทานน 3. การนานาตนเขาเตา เพอเผาวนท 1 จะซมไฟออนๆ ใหความรอนแพรกระจาย วนท 2 จะเรมความรอนขนไปเลย จนถง 800 – 900 องศา ใชเวลา 6 – 10 ชวโมง จะทาให นาตน นนสวยงาม ใชนาไมรว ซม

นาตน คนโท ลานนา

4. ปจจยสความส าเรจ บรรดาหมบานในเชยงใหม ทยงอนรกษการปนนาตน/คนโทนน “หมบานเหมองกง” เปนหมบานตวอยางในจงหวดเชยงใหม ทมการตงกลมหตถกรรมเครองปนดนเผา ในป พ.ศ. 2545 และไดรบเลอกจากองคกรพฒนาชมชน อ.หางดง และ การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ใหเปนหมบานโอทอปเพอการทองเทยวเมอป พ.ศ. 2548 จงทาใหชาวบานเหนความสาคญและรวมตวกนมากขนจนกระทงปจจบนมประมาณ 22 ครวเรอนททาอาชพเครองปนดนเผาอยางจรงจง โดยมการปรบปรงรปแบบผลตภณฑเพอใหสอดคลองกบความตองการของผบรโภค เชน การสรางลวดลายทแปลกใหม และการแตงสสนใหทนสมย อกทงยงมการผลตตามคาสงซอของลกคาอกดวย เชน โคมไฟ กระถาง อางบว หรอแจกน เปนตน

นาตน คนโท ลานนา

5. แนวคดใหมในการพฒนาอาชพ 1. เปดเปนศนยเรยนรใหเยาวชนไดเขามาใชเวลาวางสบสานงานหตถศลป สรางรายไดและสรางอาชพ 2. โครงการทองเทยวเพอเรยนรภมปญญาลานนาเชงหตถกรรม มหมบานเชงหตกรรม ดงน หมบานเหมองกง "ตานานนาตนคนปนดน“ หมบานกวนววลาย "บานกวนววลายสบสานปนหมอนา ดน ใสนาดมกนหอมเยนชนใจ“ หมบานมอนเขาแกว "แหลงปนเครองครวจากดน สรางสรรคของกนหอมกลนดนเผา" หมบานปาตาล "มหศจรรยดนยม ถนลานนา"

นาตน คนโท ลานนา

6. แหลงอางอง (รายชอบคคล/ชอหนงสอ/เวปไซต ฯลฯ)

ผเชยวชาญทเกยวของ ความเชยวชาญ สถานทตดตอ

คนโทโบราณปดทอง(นาตน) คนโทโบราณปดทอง

กลมเครองปนดนเผา 45 หม 6 บานนาตน ตาบลบานกาด อาเภอแมวาง จงหวดเชยงใหม 50360 ตดตอ : คณสลาแดง ศรสวรรณ โทร : 089 7007273, 053 489226

คนโทโบราณปดทอง ทรงฟกทองคอสอบ

คนโทโบราณปดทองแนวกลางค

คนโทโบราณปดทอง

คนโทโบราณ ทรงคนเฒานอนวด ขนาดมาตรฐาน

โคมไฟคนโทโบราณปดทอง

คนโทดนเผา คนโทขนาดใหญ ใสนาดม

กลมเครองปนดนเผาบานเหมอนกง 77 หม7 บานเหมองกง ต.หนองควาย อ.หางดง จ.เชยงใหม 50230 ตดตอ : นางจนทรเพญ สายรมย โทร :053 441064,01 999-8896

คนโท คนโท กลมเครองปนดนเผาตาบลหนองปาค4/2 หมท 1 ตาบลหนองปาครง อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 50000 ตดตอ : นายพรพงษ พรปตไพศาล โทร : 053 248305 , 05 8674545

นาตน คนโท ลานนา

6. แหลงอางอง (รายชอบคคล/ชอหนงสอ/เวปไซต ฯลฯ)

เวปไซต http://www.youtube.com/watch?v=mvYJbbYv2EM /ศาสตรตราชาง : วถงานปน นาตน ลานนา 'คนโทนา' 19 ส.ค. 57 (1-3)

http://www.handicrafttourism.com/ http://muangkung.blogspot.com/ http://cmrulocalinformaiton.blogspot.com/2011/10/blog-post_03.html http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=abird&month=06-2010&date=01&group=12&gblog=166 http://www.thairath.tv/play/697 http://www.chiangmainews.co.th/page/?p=212983

https://mbasic.facebook.com/notes/ศนยสงเสรมศลปาชพระหวางประเทศ-องคการมหาชน/สมทรพย-ศรสวรรณ-หรอ-สลาแดง-ผอนรกษการปนน าตน-หรอคนโทน าดนเผา

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=831916

http://www.thaitambon.com

น ำตน คนโท ลำนนำ

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

3

3

8

19

น ำตน คนโท ลำนนำ

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ศำสตรตรำชำง : วถงำนปน น ำตน ลำนนำ 'คนโทน ำ' (1-3)

ศลปะแหงชาตพนธทเปนมากกวาเครองปนดนเผา ทวานชนแหงแดนลานนารจกกนดในนาม-ของ "น าตน” หรอ “คนโทน า” สรางสรรคลวดลายแตละรวแตละเสนสายอยางบรรจง อกทงยงตองรวบรวมเอาภมปญญาของบรรพชนมาผสมผสานกบทกษะวชาชางเฉพาะตวมาถายทอด รวมตดตามเรองราวของคณคา วถขวต ประเพณ ศลปวฒนธรรม และภมปญญาเขาไวดวยกน โดย สลาแดง หรอชาง “สมทรพย ศรสวรรณ” ไดในรายการศาสตรตราชาง ตอน “วถงานปน น าตน ลานนา”

คดอยางไรใหสรางสรรค ชางท าน าตน สลาแดง http://www.youtube.com/watch?v=ADHpMrxl6H4

สลาน าตน จ.เชยงใหม : คณสมทรพย ศรสวรรณ http://www.youtube.com/watch?v=e56I6GI2ixk

โครงการทองเทยวเพอเรยนรภมปญญาลานนาเชงหตถกรรม

น ำตน คนโท ลำนนำ

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

ศาสตรตราชาง : วถงานปน นาตน ลานนา 'คนโทนา' 19 ส.ค. 57 (1-3) http://www.youtube.com/watch?v=mvYJbbYv2EM

ทองเทยวไปยงหมบานตาง ๆ เพอสมผสประสบการณการท าหตถกรรมทหลากหลาย จากครชางผสบสานงานหตถกรรม จากรนสรน ในสถานทและบรรยากาศจรงทใชสรางสรรคงานหตถกรรม พรอมทงสมผสกบวถชวตทแทจรงของคนในทองถนลานนา อกหนงประสบการณทครงหนงในชวตตองไดลองสมผส

http://www.handicrafttourism.com/

http://muangkung.blogspot.com/

http://cmrulocalinformaiton.blogspot.com/2011/10/blog-post_03.html http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=abird&month=06- 2010&date=01&group=12&gblog=166 https://mbasic.facebook.com/notes/ศนยสงเสรมศลปาชพระหวางประเทศ-องคการมหาชน/สมทรพย-ศรสวรรณ-หรอ-สลาแดง-ผอนรกษการปนน าตน-หรอคนโทน าดนเผา

น ำตน คนโท ลำนนำ

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=831916

http://www.thaitambon.com

แหลงอางอง

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร

69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

นายสมทรพย ศรสวรรณ หรอ สลาแดง 45 หม 6 บานนาตน ตาบลบานกาด อาเภอแมวาง

จงหวดเชยงใหม 50360 โทร : 089 7007273, 053 489226

เครองบดดน

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

น ำตน คนโท ลำนนำ

เครองผสมดน

บอหมกดน เตาเผา

ทวดขนาด รปทรง ความสงต า ไมไผ

กระเบอง

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

น ำตน คนโท ลำนนำ

สายเอน

แปนหมน ผา

หนขด ดนเหนยว

ดนแดงบดละเอยด

ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร 69/18-19 อาคารชดมว บลดง ชน 18-19 ถ.วภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

น ำตน คนโท ลำนนำ

ขเถาแกลบ

น ามนโซลา น าเปลา

เศษดนเผา ฟน

แผนการถายทอดองคความร และรปแบบกจกรรมหรอนทรรศการ

• นากลองความรทไดจดทามาเผยแพรไว ณ มมศนยความรกนได ณ หองสมดประชาชนจงหวดเชยงใหม

• นาไปเผยแพรกบหองสมดเคลอนท