คู่มือส ำหรับประชำชนในกำรช่วย...

Preview:

Citation preview

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉน

ทมภำวะหวใจหยดเตนดวยเครอง เอ อ ด

จดพมพและเผยแพรโดยสถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต (สพฉ.)

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนทมภำวะหวใจหยดเตนดวยเครอง เอ อ ด

กองบรรณำธกำร : คณะท�ำงำนจดท�ำมำตรฐำน คมอ และหลกสตรเกยวกบกำรชวยชวตผปวยฉกเฉน ทมภำวะหวใจหยดเตนเฉยบพลนดวยเครองฟนคนคลนหวใจดวยไฟฟำแบบอตโนมต (AED) สถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต

จดพมพและเผยแพรโดย :สถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต (สพฉ.)อำคำรเฉลมพระเกยรตพระบำทสมเดจพระเจำอยหว 84 พรรษำ88/40 หมท 4 สำธำรณสข ซอย 6 ถนนตวำนนท ต�ำบลตลำดขวญ อ�ำเภอเมอง จงหวดนนทบร 11000โทรศพท 0 2872 1669 โทรสำร 0 2872 1601- 6www.niems.go.th www.facebook.com/niem1669

ISBN : 978-616-7951-29-4

พมพครงท 1 : พ.ศ. 2559

จ�ำนวนพมพ : 10,000 เลม

พมพท : บรษท ศรเมองกำรพมพ จ�ำกด5/37-41 ถนนรองเมอง ซอย 5 แขวงรองเมอง เขตปทมวน กรงเทพฯ 10330โทรศพท 0 2214 4660 โทรสำร 0 2612 4509

สถำนกำรณฉกเฉน เปนสงทสำมำรถเกดขนไดโดยทเรำไมได

คำดกำรณไวลวงหนำ ซงอำจเปนอนตรำยถงชวต กำรใหควำมชวยเหลอ

ตอผประสบกบสถำนกำรณฉกเฉนจงถอวำเปนสงส�ำคญพนฐำนในกำร

ชวยเหลอคนทคณรกหรอเพอนมนษยดวยกน ทำนควรเรยนรเรอง

กำรแจงเหตเพอขอควำมชวยเหลอ กำรชวยฟนคนชพขนพนฐำน รวมถง

กำรใชเครอง เอ อ ด (AED) ระหวำงททมกชพยงเดนทำงไปไมถง

อยำงไรกตำมกำรใชเครอง เอ อ ด (AED) ในประเทศไทยถอ

เปนเรองใหม ส�ำหรบประชำชนทจ�ำเปนจะตองใชเครองดงกลำวควร

ด�ำเนนกำรชวยเหลอภำยใตค�ำแนะน�ำของแพทยหรอตำมค�ำแนะน�ำจำก

ผปฏบตกำรฉกเฉนผำนสำยดวน 1669 และหวงเปนอยำงยงวำคมอฉบบน

จะเปนประโยชนส�ำหรบประชำชนทวไปใหน�ำไปปฏบตในกำรชวยชวต

ผปวยฉกเฉนทมภำวะหวใจหยดเตนดวยเครอง เอ อ ด เพอเพมโอกำส

กำรรอดชวตของประชำชนทหวใจหยดเตนเฉยบพลนนอกโรงพยำบำลได

นำยแพทยอนชำ เศรษฐเสถยร

เลขำธกำรสถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต

ค�ำน�ำ

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 3

สำรบญ

• ค�ำน�ำ 3

• กำรแจงเหตฉกเฉน 1669 5

• แนวทำงกำรใหกำรชวยเหลอจำก 1669 5

• ระบบปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน 6

• อำกำรฉกเฉน 7

• กำรชวยชวตฉกเฉน 8

• กำรชวยฟนคนชพ 9

• แผนผงกำรชวยชวตฉกเฉน 10 ขนตอน 20

• เครองกระตกหวใจไฟฟำชนดอตโนมต (เอ อ ด) 22

• เอกสำรอำงอง 23

• ค�ำสงสถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต ท 2/2559 24

เรอง แตงตงคณะท�ำงำนฯ

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด4

กำรแจงเหตฉกเฉน ผแจงเหตควรใหขอมลดงน

1. ผปวย ผบำดเจบเปนอะไร/มอำกำรอยำงไร/รสกตว/รสต

ตน พดไดหรอไม

2. ผปวยหรอผบำดเจบอยทไหน

3. หมำยเลขโทรศพทของผแจงเหต

4. ชอผแจงเหต

กำรแจงเหตฉกเฉน 1669

แนวทำงกำรใหกำรชวยเหลอจำก 1669

เจบปวยฉกเฉน

อบตเหต

ฉกเฉน

ไมฉกเฉน

ประสานพาหนะฉกเฉน

ออกปฏบตการ

ใหคำแนะนำระหวาง/ขณะ

นำสงโรงพยาบาล

ประสานใหพาหนะฉกเฉน

นำสงโรงพยาบาล

ท ใกลทสดและเหมาะสม

ใหคำแนะนำ

โทร 1669

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 5

ระบบปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน

ศนยรบแจงเหตและสงการ

หนวยปฏบตการ

การแพทยฉกเฉน

ศนยรบแจงเหตฯ ประสานใหพาหนะฉกเฉนออกปฏบตการ

พาหนะฉกเฉนออกปฏบตการ

การเคลอนยายผปวยฉกเฉน

โรงพยาบาล

หมายเลข 1669 สำหรบเรยกใชบรการการแพทยฉกเฉน

การดแลฉกเฉน ณ จดเกดเหต

การรายงาน

เมอเกดภาวะฉกเฉน

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด6

อำกำรฉกเฉนทควรแจงเหตมดงน

1. หมดสต ไมรสกตว ไมหำยใจ

2. มสงแปลกปลอมอดตนทำงเดนหำยใจ

3. หำยใจเรวและเหนอยหอบอยำงรนแรง และหำยใจมเสยงดง

4. ชกตอเนองไมหยด

5. อำกำรชกในหญงในตงครรภ

6. งพษกด และมอำกำรหนงตำตกหรอหำยใจล�ำบำก

7. ถก/โดนไฟไหม ไดรบสำรพษ สตวมพษกดตอย

8. ไดรบบำดเจบทดวงตำ และกำรมองเหนลดลงฉบพลน

9. เจบหนำอกอยำงรนแรง

10. แขนขำออนแรงซกเดยวอยำงฉบพลน

11. ปวดทองคลอดทมน�ำเดนรวมกบมเลอดออกทำงชองคลอด

12. บำดแผลโดนยงทศรษะ หรอล�ำคอ หรอหนำอก หรอทอง

13. บำดแผลโดนแทงทล�ำคอ หรอหนำอก หรอทอง

14. บำดแผลทมเลอดไหลออกปรมำณมำก และหำมเลอดไหล

ไมหยด

15. มอำกำรเหงอแตก ตวเยน จำกกำรเสยเลอดมำก

16. บำดเจบจำกอบตเหต เชน อบตเหตจรำจร ตกจำกทสง จมน�ำ

ไฟฟำชอต

อำกำรฉกเฉน

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 7

กำรชวยชวตฉกเฉน

1 เอ อ ด

โทร.1669

2

กดหนาอ

3

ใช เอ

อ ด ถา

จดท�ำ

โดย:

สถำ

บนกำ

รแพท

ยฉกเ

ฉนแห

งชำต

ตร

วจสอ

บเนอ

หำโด

ย: ค

ณะก

รรมก

ำรมำ

ตรฐำ

นกำร

ชวยช

วต ส

มำคม

แพทย

โรคห

วใจแ

หงปร

ะเทศ

ไทย

(เมษำ

ยน 2

559)

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด8

1. ปลอดภยไวกอน

โดยตรวจสอบควำมปลอดภยกอนเขำชวยเหลอ ถำอยใน

สถำนกำรณไมปลอดภย เชน ไฟฟำชอต ไฟไหม ตกถลม

หำม เขำไปชวยเหลอโดยเดดขำด

กำรชวยฟนคนชพ

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 9

2. ปลกเรยก ตบไหล

ตรวจสอบดวำผปวยหมดสตหรอไม โดยตบทไหลทงสองขำง

พอทจะปลกคนหลบใหตน ซงอำจพดวำ

“คณ คณ เปนอยางไรบาง”

พรอมจดทำผปวยใหนอนหงำยรำบบนพนทแขง

หำกผปวยตนหรอรสกตวหรอหำยใจเองไดใหจดทำนอนตะแคง

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด10

3. โทร 1669

เรยกขอควำมชวยเหลอจำกผอน ซงอำจพดวำ

“ชวยดวย มคนหมดสต”

และโทร 1669 หรอใหคนอนโทรกได

พรอมกบน�ำเครอง เอ อ ด (AED) มำ

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 11

4. ประเมนผหมดสต

ตรวจดวำผปวยหำยใจหรอไม หำกไมรสกตว

ไมหำยใจ หรอหำยใจเฮอก ตองรบกดหนำอก

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด12

5. กดหนาอก

กำรกดหนำอกท�ำตำมขนตอนดงน

1. จดทำใหผปวยนอนหงำยโดยผชวยเหลอนงคกเขำ

อยดำนขำงของผปวย

2. วำงสนมอขำงหนงตรงครงลำงกระดกหนำอก

3. วำงมออกขำงวำงทบประสำนกนไว แขนสองขำง

เหยยดตรง โดยใหแนวแขนตงฉำกกบหนำอกของผปวย

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 13

4. เรมท�ำกำรกดหนำอกดวยควำมลกอยำงนอย 5

เซนตเมตร ดวยควำมเรว 100-120 ครงตอนำท โดยให

สนมอสมผสกบหนำอกของผปวยตลอดกำรกดหนำอก

5. ถำมหนำกำกเปำปำก เปำปำกผำนหนำกำก 2 ครง

สลบกบกำรกดหนำอก 30 ครง โดย นบ “หนง และสอง และ

สำม และส .....และสบ สบเอด สบสอง สบสำม.........ยสบ

ยบเอด (ยสบเอด) ยบสอง (ยสบสอง).........ยบเกำ สำมสบ”

6. ถำไมมหนำกำกเปำปำก หรอไมเคยฝกเปำปำก

ใหท�ำกำรกดหนำอกอยำงเดยว อยำงตอเนอง

7. กระท�ำกำรกดหนำอกและเปำปำกอยำงตอเนอง

จนกวำทมกชพจะไปถงทเกดเหต

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด14

6. เมอเครอง เอ อ ด (AED) มาถง

1. เปดเครอง

2. ถอดเสอผปวยออก

3. ถำตวเปยกน�ำ ใหเชดน�ำออกกอน

แลวตดแผนน�ำไฟฟำ

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 15

7. ตดแผนน�าไฟฟา

ตดแผนน�ำไฟฟำบรเวณใตกระดกไหปลำรำ

ดำนขวำ และชำยโครงดำนซำย (ตามภาพ)

หลงจำกนนไมสมผสตวผปวย

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด16

8. ปฏบตตามค�าแนะน�าของเครอง เอ อ ด (AED)

1. หำกเครองเอ อ ด (AED) แปลผลวำไมตอง

ชอกไฟฟำหวใจ ใหกดหนำอกตอไป

2. หำกเครองสงใหชอกไฟฟำหวใจ ผชวยเหลอพด

หรอตะโกนวำ “ถอยหาง/หามสมผสตวผปวย”

3. กดปม ชอกตำมเครองสง

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 17

9. กดหนาอกตอหลงท�าการ

ชอกไฟฟาหวใจแลวทนท

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด18

10. สงตอ

เมอทมกชพมำถง

1. ทมกชพจะท�ำกำรซกประวตจำกผชวยเหลอ

2. อะไรทผชวยเหลอไดท�ำใหผปวย

3. ทมกชพจะน�ำสงผปวยไปโรงพยำบำลทใกลทสด

และเหมำะสม

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 19

จดท

ำโดย

: สถา

บน

การแ

พท

ยฉกเ

ฉนแห

งชาต

/ ตร

วจสอ

บเน

อหาโ

ดย: ค

ณะก

รรมก

ารมา

ตรฐา

นกา

รชวย

ชวต

สมาค

มแพ

ทยโ

รคห

วใจแ

หงป

ระเท

ศไท

ย (เ

มษาย

น 2

559)

เมอพ

บคน

หมด

สต

ตรวจ

ดควา

มปลอ

ดภย

ใหตร

วจดค

วามป

ลอดภ

กอนเ

ขาไป

ชวยเ

หลอ

เชน

ระวง

อบตเ

หต ไฟ

ฟาช

อต

ปลก

เรยก

ตบ

ไหล

ปลกเ

รยกด

วยเส

ยงดง

พรอ

มตบท

ไหล

2 ขา

โทร.

166

9ขอ

ความ

ชวยเ

หลอ

โทร.

1669

หรอ

ใหคน

อนโท

รใหพ

รอมก

นำเค

รอง

AED

(เออด

) มาหา

กผปว

ยตนห

รอรส

กตว

หรอห

ายใจ

เองไ

ใหจด

ทานอ

นตะแ

คง

ตดแผ

น A

EDตด

แผนน

ำไฟ

ฟาบ

รเวณ

ใตกร

ะดกไ

หปลา

ราดา

นขวา

และช

ายโค

รงดา

นซาย

(ตาม

ภาพ

ตวอย

าง)

หลงจ

ากนน

ไมสม

ผสตว

ผปวย

ปฏ

บตต

ามเค

รอง

AED

แนะน

ำหา

กเคร

องสง

ใหชอ

กไฟ

ฟา

ใหกด

ปมชอ

กตาม

เครอ

งสง

และก

ดหนา

อกหล

งทำก

ารชอ

กแลว

ทนท

หากเ

ครอง

ไมสง

ชอก

ใหทำ

การก

ดหนา

อกตอ

กดห

นาอ

กตอเ

นอง

ทำ C

PR ต

อเนอ

ปฏบต

ตามค

ำแนะ

นำ

ของเ

ครอง

AED

จนกว

าทมก

ชพจะ

มาถง

สงตอ

สงตอ

ผปวย

ใหกบ

ทมกช

เพอน

ำสงโ

รงพ

ยาบา

ประ

เมน

ผหมด

สต

หากไ

มรสก

ตว ไม

หายใ

หรอห

ายใจ

เฮอก

หาก

หาย

ใจเอ

เปดเ

ครอง

AED

เมอเ

ครอง

AED

มาถ

ถอดเ

สอออ

กและ

เปดเ

ครอง

**ถา

เปยก

นำให

เชดน

ำกอน

ตดแผ

นนำไ

ฟฟ

กดห

นาอ

กจด

ทาให

ผปวย

นอนห

งาย

วางส

นมอข

างหน

งตรง

ครงล

างกร

ะดกห

นาอก

และว

างมอ

อกขา

งทบป

ระสา

นกนไ

เรมก

ารกด

หนาอ

ก (C

PR) ด

วยคว

ามลก

อยาง

นอย

5 ซ.

ม. ใน

อตรา

เรว

100-

120

ครง/

นาท

(หาก

ไมม

AED

ใหขา

มขอ

6-8

ไป)

การช

วยชว

ตฉกเ

ฉน

จดท

ำโดย

: สถา

บน

การแ

พท

ยฉกเ

ฉนแห

งชาต

/ ตร

วจสอ

บเน

อหาโ

ดย: ค

ณะก

รรมก

ารมา

ตรฐา

นกา

รชวย

ชวต

สมาค

มแพ

ทยโ

รคห

วใจแ

หงป

ระเท

ศไท

ย (เ

มษาย

น 2

559)

เมอพ

บคน

หมด

สต

ตรวจ

ดควา

มปลอ

ดภย

ใหตร

วจดค

วามป

ลอดภ

กอนเ

ขาไป

ชวยเ

หลอ

เชน

ระวง

อบตเ

หต ไฟ

ฟาช

อต

ปลก

เรยก

ตบ

ไหล

ปลกเ

รยกด

วยเส

ยงดง

พรอ

มตบท

ไหล

2 ขา

โทร.

166

9ขอ

ความ

ชวยเ

หลอ

โทร.

1669

หรอ

ใหคน

อนโท

รใหพ

รอมก

นำเค

รอง

AED

(เออด

) มาหา

กผปว

ยตนห

รอรส

กตว

หรอห

ายใจ

เองไ

ใหจด

ทานอ

นตะแ

คง

ตดแผ

น A

EDตด

แผนน

ำไฟ

ฟาบ

รเวณ

ใตกร

ะดกไ

หปลา

ราดา

นขวา

และช

ายโค

รงดา

นซาย

(ตาม

ภาพ

ตวอย

าง)

หลงจ

ากนน

ไมสม

ผสตว

ผปวย

ปฏ

บตต

ามเค

รอง

AED

แนะน

ำหา

กเคร

องสง

ใหชอ

กไฟ

ฟา

ใหกด

ปมชอ

กตาม

เครอ

งสง

และก

ดหนา

อกหล

งทำก

ารชอ

กแลว

ทนท

หากเ

ครอง

ไมสง

ชอก

ใหทำ

การก

ดหนา

อกตอ

กดห

นาอ

กตอเ

นอง

ทำ C

PR ต

อเนอ

ปฏบต

ตามค

ำแนะ

นำ

ของเ

ครอง

AED

จนกว

าทมก

ชพจะ

มาถง

สงตอ

สงตอ

ผปวย

ใหกบ

ทมกช

เพอน

ำสงโ

รงพ

ยาบา

ประ

เมน

ผหมด

สต

หากไ

มรสก

ตว ไม

หายใ

หรอห

ายใจ

เฮอก

หาก

หาย

ใจเอ

เปดเ

ครอง

AED

เมอเ

ครอง

AED

มาถ

ถอดเ

สอออ

กและ

เปดเ

ครอง

**ถา

เปยก

นำให

เชดน

ำกอน

ตดแผ

นนำไ

ฟฟ

กดห

นาอ

กจด

ทาให

ผปวย

นอนห

งาย

วางส

นมอข

างหน

งตรง

ครงล

างกร

ะดกห

นาอก

และว

างมอ

อกขา

งทบป

ระสา

นกนไ

เรมก

ารกด

หนาอ

ก (C

PR) ด

วยคว

ามลก

อยาง

นอย

5 ซ.

ม. ใน

อตรา

เรว

100-

120

ครง/

นาท

(หาก

ไมม

AED

ใหขา

มขอ

6-8

ไป)

การช

วยชว

ตฉกเ

ฉน

“เครองกระตกหวใจไฟฟำชนดอตโนมต” เอ อ ด(Automated External Defibrillator, AED)เปนอปกรณอเลกทรอนกสแบบพกพำชนดหนง สำมำรถวนจฉยภำวะ

หวใจเตนผดจงหวะทเปนอนตรำยถงชวต ชนดเวนทรคลำรฟบรลเลชน

(ภำวะหวใจหองลำงเตนแผวระรว) และเวนทรคลำรแทคคำรเดย (ภำวะ

หวใจหองลำงเตนเรวผดปกต) ไดโดยอตโนมต และสำมำรถใหกำรรกษำ

ดวยกำรชอกไฟฟำกระตกหวใจไดโดยใชกระแสไฟฟำหยดรปแบบกำร

เตนของหวใจทผดจงหวะ เพอเปดโอกำสใหหวใจกลบมำเตนใหมใน

จงหวะทถกตอง

เครองกระตกหวใจไฟฟำชนดอตโนมต (เอ อ ด)

ปจจบนหำกสงเกตใหดจะเหนตกระจกเลก ๆ ตดตงอยในทสำธำรณะ

ทงในและตำงประเทศ โดยมอกษรใหญเขยนวำ AED

ตวอยำงเครองเออด (AED)ตเออด (AED) ในทสาธารณะ

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด22

เอกสำรอำงองคณะอนกรรมกำรมำตรฐำนกำรชวยชวต (Thai Resuscitation

Council) สมำคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศไทย ในพระบรม

รำชปถมภ. เอกสำรเผยแพร. กรงเทพมหำนคร : สมำคมแพทย

โรคหวใจแหงประเทศไทย ในพระบรมรำชปถมภ, 2558.

สถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต. คมออำสำฉกเฉนชมชน 1669.

พมพครงท 2. กรงเทพมหำนคร : สถำบนกำรแพทยฉกเฉน

แหงชำต, 2557.

American Heart Association. ไฮไลทของแนวทำงกำรนวดหวใจ

ผำยปอดกชพ (CPR) และกำรดแลผปวยโรคหวใจหลอดเลอด

ในภำวะฉกเฉน (ECC) ของ American Heart Association

(AHA) ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2558. กรงเทพมหำนคร : American

Heart Association, 2558.

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 23

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด24

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด 25

คมอส�ำหรบประชำชนในกำรชวยชวตผปวยฉกเฉนฯ ดวยเครอง เอ อ ด26

เจบปวยฉกเฉน

อบตเหต

ฉกเฉน

ไมฉกเฉน

ประสานพาหนะฉกเฉน

ออกปฏบตการ

ใหคำแนะนำระหวาง/ขณะ

นำสงโรงพยาบาล

ประสานใหพาหนะฉกเฉน

นำสงโรงพยาบาล

ท ใกลทสดและเหมาะสม

ใหคำแนะนำ

โทร 1669

บนทก

เจบปวยฉกเฉน

อบตเหต

ฉกเฉน

ไมฉกเฉน

ประสานพาหนะฉกเฉน

ออกปฏบตการ

ใหคำแนะนำระหวาง/ขณะ

นำสงโรงพยาบาล

ประสานใหพาหนะฉกเฉน

นำสงโรงพยาบาล

ท ใกลทสดและเหมาะสม

ใหคำแนะนำ

โทร 1669

บนทก

Recommended