View
38
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 1|267
.. A Subhashita A Day ..
.. ପ୍ରତଦିନିଂ ସଭୁାଷିତଂ ..
ଠସି୍ ଇସ୍ ୄଥ 'ଉନ୍-ଏଦିୄ ତଦ୍' ୄଚ୍ୋୄେଚ୍ିିନ୍ f ୄଔଦର୍'ସ୍ ୄୋସି୍ତଙ୍ଗ୍ସ୍ f ପ୍ରତଦିନିଂ
ଵବୁୋଳତିଂ ନ୍ ୄଥ ଵନିସରିତ୍-ଦିୄ କସ୍୍ତ ୄଭୈରିଙ୍୍ଗ୍ ୄରୋଉପ୍ ଅଚ୍ିୄ ଲସ୍. ଈf ୄ ୋଉ ୄ ୋଉଳ୍ ରିୄଓ ୄତୋ
ଏଦତି୍ ଅନ୍୍ଦ fଭମତ୍ ୄଥୄଵ fର୍ ୄୋସି୍ତଙ୍୍ଗ୍ ନ୍ ୄଥ ଵନିସରିତ୍ ୄଦୋଚୁ୍ୄଭନ୍ତ୍ସ ୍ୄ ବ୍ ଵିୄ ତ, ୄେଅୄଵ
ିିୄତ ୄତୋ ଵନିସରିତ୍@ୄଚ୍ଏର୍fଉଲ୍.ୄଚ୍ୋମ୍.
kimapi shubhakArya.n gaNeshavandanena atha vA sarasvatI vandanena prArabhyate |
ataH eShaH dvitIyaH shlokaH sarasvativandanAya samarpayAmi
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 2|267
ଆନୟ୍ ୄକୋଦ୍ ଏୄନ୍ଦଅୄଲୋଉର୍ ଇସ୍ ୄଫକୁନ୍ ୄଫ ଅ ପ୍ରୄ ର୍ ୄତୋ ଖୄନଶ୍ ର୍ Sଅଯସ୍ୱତ.ି ଃ ଏୄନେ ଥିସ୍
ୄଵୄଚ୍ୋନ୍୍ଦ ଵବୁହୋଳତି f ଆSଆଡ୍' ଇସ୍ ୄଦଦଚି୍ୄତଦ୍ ୄତୋ Sଅଯସ୍ୱତ ି:
yA kundendutushArahAradhavalA yA shubhravastrAvR^itA
yA vINAvaradaNDamaNDitakarA yA shwetapadmAsanA |
yA brahmAchyutashankaraprabhR^itibhiH devaiH sadA vanditA
sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHSheshajADyApahA ||
Oୄନ ୄ ହୋ ଇସ୍ ଅସ୍ ିହୄତ ଅସ୍ ଅ କରମନ୍୍ଦ f ଓୁନ୍ଦ fୄରୋୄ ସ୍ମ ଅନ୍୍ଦ ୄତୄ୍ମୋପ୍ସ,୍ ୄ ହୋ ଶସ୍ ୄ ୋନ୍ମ
ିହୄତ ଅପ୍ପୄଯଲ୍, ୄ ହୋୄଵ ଶନ୍୍ଦ ଇସ୍ େୄଚ୍ଦ୍ ନ୍ ୄଥ ୄସ୍ତମ୍ f ୄଥ ଲୀଣୋ, ୄ ହୋ ଇସ୍ ଵତି୍ତଙ୍ି୍ଗ୍ ନ୍ ଅ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 3|267
ିହୄତ ୄରୋତୁସ୍, ଅନ୍୍ଦ ୄ ହୋ ଇସ୍ ଅରୱ ସ୍ ୄ ୋଳିୄ ପ୍ପଦ୍ ଫୟ୍ ୄଖୋଦସ୍ ଵଚୁ୍ ଅସ୍ Bଯହ୍ମ, ଆଚୁ୍ୟତ
ଭୟ୍ ୄଫେସ୍ ସ୍ ୄଭ ...
tR^itIye asmin.h shloke gardabhAt.h trINi shikSheta
ଈନ୍ ଥିସ୍ ଥିଦ୍ମ ୄଲୄଵମ f ଆSଆଡ୍, ୄରଅନ୍ମ ୄେଏ ଥିଙ୍ଗ୍ସ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ୄଦୋୄେୟ୍...
avishrAmaM vahedbhAraM shItoShNaM cha na vindati |
sasantoShastathA nityaM trINi shikSheta gardabhAt.h ||
ୄଚ୍ୋୄନ୍ତ୍ନ୍୍ତ୍ ୄଥୄଵ ୄେଏ ଥିଙ୍ଗ୍ସ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ ୄରଅନ୍ତ୍ମ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ୄଦୋୄେୟ୍
etasmin.h subhAshitaM bhavati shankarastavanAya | suShThu kR^itaH khalu
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 4|267
shabdaprayogaH asmin.h | paThatu
ଠସି୍ ଵବୁୋଳତି ଇସ୍ ଅ ପ୍ରୄ ର୍ ୄତୋ େଯ. ଈତ୍ ଶସ୍ ଅ ନିୄ ଚ୍ ୄଲଫମଲ୍ ୄଚ୍ୋୄପୋଵତିିନ୍
pinAka phaNi bAlendu bhasma mandAkinI yutA |
pa varga rachitA mUrtiH apavarga praDAstu naH ||
Eqଉଇୄପ୍ପଦ୍ ିଥ୍ ଅ ୄେଅର୍(ିନୋଓ), ସ୍ନୄଓ(ପଣ)ି, ୄଥ ୄେୄଵେନ୍୍ତ୍ f ୄଥ
ୄଭୋନ୍(ଫୋୄରନୁ୍ଦ), ଅୄଳସ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ କଙ୍ଗ୍, ଭୟ୍ ଥିସ୍ ଇୄଦୋଲ୍ ୄଚ୍ୋୄପୋୄଵଦ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ
asti eShA samsyApurtiH
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 5|267
pAniyam pAtumichchhAmi tvattaH kamalalochane |
yadi dAsyasi nechchhAmi na dAsyasi pibAmyahaM ||
ୄଠ ଅପ୍ପୄଯନ୍୍ତ୍ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ : O ୄୋତୁସ୍ ଏୄ ଦ୍, ଈ ିଶ୍ ୄତୋ ୍ିେ୍ ୄତର୍ fୄଯୋମ୍ ୄ ୋଉ. ଈf ୄ ୋଉ
କିୄଲ ଇତ୍ ୄତୋ ୄଭ, ଈ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ନ୍୍ତ୍ ଇତ୍, ଫୁତ୍ ଇf ୄ ୋଉ ୄଦୋନ୍୍ତ୍ କିୄଲ ଇତ୍, ଈ ଳେ୍ ୍ିେ୍ ଇତ୍
ୄଠ ୄଵୋରୁତିନ୍ : ୄଥ ତ୍ରଚି୍କ ୍ଇସ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄ ୋଦ୍ମ "ଦୋଵୟଵ"ି ିହଚ୍ ଶସ୍ ୄଫଏନ୍
ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମୄତଦ୍ ଅୄଫୋୄଲ ଅସ୍ ୄଥ fଉତୁୄଯ ୄତୄନସ fମ୍ମ f ୄଥ ୄଲବ୍ମ 'ଦୋ' ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ ୄତୋ କିୄଲ.
ଃ ୄ ୄଲର୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ୄଚ୍ୋୄଯମଚ୍ି୍ୟ୍ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମୄତଦ୍ ଅସ୍ ୄଥ ଵନ୍ଧ ି ଦୋଵ ି+ ଅଵ ି ଃ ଏୄନେ ୄଥ
ୄଵୄଚ୍ୋନ୍୍ଦ ରିୄନ ଅଚ୍ିୁଅେୟ୍ ୄଭଅନସ,୍ ଇf ୄ ୋଉ ଅୄଯ ଅ ଦୋଵ,ି ଈ ୄଦୋନ୍୍ତ୍ ନ୍୍ତ୍ ଇତ୍, ଫୁତ୍ ଇf ୄ ୋଉ ଅୄଯ
ୄନୋତ୍ ଅ ଦୋଵ ିଈ ଳେ୍ ୍ିେ୍ ଇତ୍. Pଏଶମପ୍ସ ୍ଥିସ୍ ୄକୋଏସ୍ ଫଚ୍କ ୍ୄତୋ ୄଥ ତିୄ ଭସ୍ ୄ ହୄଯ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 6|267
ବ୍ରଆହ୍ମନିସ୍ ୄ ୋଉଳ୍ ୄନୋୄତ ଅୄେପ୍୍ତ ଏୄଲନ୍ ୄତର୍ ଇf ଇତ୍ ସ୍ ୄତୋଉୄଚ୍ଦ୍ ଫୟ୍ ଉୄନ୍ତ୍ୋଉଚ୍ୄଫେ
ଦୋଵସି୍..
bhavanti bahavaH shlokAH sajjanasa~Ngatiprasha.nsinaH | tasminetattu
mahyam sarvebhyo.adhikaM priyaM ||
ଥିସ୍ ଇସ୍ ଭୟ୍ fଅୄଲୋଉଯିୄ ତ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄଥମ୍ )
santaptAyasi sa.nsthitasya payaso nAmApi na GYAyate
muktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM rAjate |
swAtyAM sAgarashuktimadhyapatitaM sanmauktikaM jAyate
prAyeNottamamadhyamAdhamadashA sa.nsargato jAyate ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 7|267
ୄମୋଉ ଚ୍ନ୍୍ତ୍ ଏୄଲନ୍ ୄନୋତିୄ ଚ୍ ଅ ଶନ୍ି୍ତ୍ f ଅ ୄ୍ୋପ୍ f ୄତର୍ fଅୄେନ୍ ନ୍ ୄଶୋତ୍ ଇୄଯୋନ୍. ୄଠ ଵୄଭ
ୄ୍ୋପ୍ ଳିୄ ନସ୍ ରିୄଓ ଅ ୄଅଲ୍ମ ନ୍ ଅ ୄରୋତୁସ୍ ୄରଅf. ଆନ୍୍ଦ ଇନ୍ ୄଥ
ଏୄଚେୄେନ୍୍ତ୍, ୄଭଦଉିମ୍ ଅନ୍୍ଦ ଫଦ୍ ସ୍ତୄତସ୍ (f ଅ ୄୄଵମୋନ୍) ଅୄଯ ୄଦୄୄନ୍ଦନ୍୍ତ୍ ନ୍ ୄଚ୍ୋପନୟ.୍
ଆୄକୈନ୍ ଅସ୍ ଃଂଅଯଥି ୄେଅଓଙ୍ି୍ଗ୍ ୄୄେ ିେ୍ ୄଯୄଚ୍ୋଗି୍ନୄଵ, ଥିସ୍ ଇସ୍ ଏଚଚ୍ି୍ୟ୍ ଇୄଦନ୍ତ୍ଚି୍ଲ୍
ୄତୋ ୄଥ fୄେୋ ିଙ୍୍ଗ୍ ଭଯଥି ୄଲୄଵମ :
toyAche pari nAva hI na urate santapta lohAvarI
te bhAse nalinIdalAvari aha ! sanmauktikAche pari |
te svAtIstava abdhishuktipuTaki motI ghaDe netake
jANA uttamamadhyamAdhamadashA sa.nsargayoge Tike ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 8|267
vidyAM prasha.nsinaM enaM shlokaM manye bahavo jAnanti |
na chorahAryaM na cha rAjahAryaM na bhrAtR^ibhAjyam na cha bhArakArI |
vyaye kR^ite vardhata eva nityaM vidyAdhanaM sarvadhanapradhAnaM ||
ଈତ୍ ଚ୍ୄନୋତ୍ ୄଫ ୄସ୍ତୋୄରନ୍ ଫୟ୍ ଥିଏୄଲସ୍, ଚ୍ୄନୋତ୍ ୄଫ ତୄଓନ୍ ଅ ୟ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍, ଚ୍ୄନୋତ୍ ୄଫ
ଦଲିିୄ ଦଦ୍ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄବ୍ରୋୄଥସ୍ମ ଅନ୍୍ଦ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ୄଚ୍ୌୄଵ ଅ ୄରୋଅଦ୍. ଈf ୄେନ୍୍ତ୍, ଇତ୍ ଅରୱ ସ୍
ଭରିୁିିେଏସ୍. ୄଠ ୄ ଅରଥ ୍f ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ ଇସ୍ ୄଥ ୄରଅୄତସ୍୍ତ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ଅେ୍ ୄ ଅରଥ ସ.୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 9|267
parasparavirodhe cha vayaM pancha cha te shataM |
anyaiH sAkaM virodhe tu vayaM panchAdhikaM shataM ||
Wୄଶନ୍ ଇନ୍ ୄଚ୍ୋଭୱତ୍ ଅୄକୈନସତ୍ ଏଅଚ୍ ୄଥର୍ ୄ ଅୄଯ ୫ ଅନ୍୍ଦ ୄଥୟ୍ ଅୄଯ ଶୁୄେଦ୍. Bଉତ୍ ୄ ହନ୍
ଅୄକୈନସତ୍ ୄଥସ୍ମ, ୄ ଅୄଯ ଅ ଶୁୄେଦ୍ ଅନ୍୍ଦ fଇୄଲ ...
ୄଵୈଦ୍ ଫୟ୍ ଢଭମ.)
ajarAmaravatprAGYo vidyAmartha.n cha sAdhayet.h |
gR^ihIta iva kesheShu mR^ityunA dharmamAcharet.h ||
ୄଠ ିୄଵ ଭନ୍ ଅଚ୍qଉଇୄଯସ୍ ୄଓନୋ ୍ଳ୍ ୄ କ ଅନ୍୍ଦ ୄ ଅରଥ ୍ଅସ୍ ଇf ୄଶ ଇସ୍ ୄନୄଲର୍ ୄକୋଇଙ୍୍ଗ୍ ୄତୋ ଦଏି. ଆନ୍୍ଦ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 10|267
ୄଶ ପ୍ରଚ୍ିିୄଚ୍ସ୍ ୄଯୄରକିନ୍ ଅସ୍ ଇf ୄଶ ଇସ୍ ତଖିି୍ୟ୍ ୄଶଳ୍ ଇନ୍ ଶସି୍ ୄଶୈର୍ ଫୟ୍ ୄଦଅଥ୍.
adhikameka.n manye kAlidasena rachita.n
ଃ ଏୄଯ'ସ୍ ଅୄନୋୄଥର୍ ୄନ ଈ ୄଫରିଏୄଲ ଅୄେିଦିୄ ତଦ୍ ୄତୋ ଔରିଦଵ
kamale kamalotpattiH shrUyate na tu dR^ishyate |
bAle tava mukhAmbhoje kathamindIvaradvayaM ||
ୄଠ ଫଥି୍ମ f ୄନ ୄରୋତୁସ୍ ନ୍ ଅୄନୋୄଥର୍ ଶସ୍ ୄନଇୄଥର୍ ୄଫଏନ୍ ୄଵଏନ୍ ୄନୋର୍ ୄଶଅଦ୍ମ f. ିୄ ତ୍ତେ
କିଲ୍ମ, ୄଶୋ ୍ ଇସ୍ ଇତ୍ ଥତ୍ ନ୍ ୄ ୋଉର୍ ୄରୋତୁସ୍ fଅୄଚ୍ ୄଥୄଯ ଅୄଯ ୄଥୄଵ ୄୱୋ ୄରୋତୁୄଵସ୍ ? (ୄଶର୍
ଏୄ ସ୍)
Oୄନ ୄଭୋୄଯ ଵବୁଳତିମ୍ ଥତ୍ ସ୍ତର୍ତ୍ମ ୍ ିଥ୍ "ଓଭୄର"
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 11|267
kamale kamalaa shete HaraShete Himaalaye |
kShiraabdhau cha HariShete manye matkuNa shankaya| ||
Oନ୍ ୄଥ ୄରୋତୁସ୍ ଵରି୍ତ୍ ୍ୄଖୋୄେସ୍ ସ୍ ଔଭରୋ (କି୍ଷ୍ମ), ଃ ଅଯ (ୄୋଦ୍ମ ିଲ) ୄଯଵିୄ ଦସ୍ ଇନ୍ ୄଥ
ଃ ଇଭୋର ୋସ୍. ଈନ୍ ୄଥ ୄଲୋୄତମଚ ୍f ୄଥ ଚୁ୍ନଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଚ୍ଅନ୍ ୄଯଵିୄ ଦସ୍ ଃ ଅଯ ି(ୄୋଦ୍ମ Vଇଳଣ)ୁ, ଈ
ୄଓନୋ ୍ ଥିସ୍ ୄପ୍ରଚ୍ିୄ ଵରୟ୍.
kamalaasana
kamalekShaNa
kamalaarikiriiTa
kamalabR^it
nuta
stuta
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 12|267
ଃଂଅୟ୍ କି୍ଷ୍ମ, ୄ ହୋୄଵ ୄରୋତୁସ୍ ରିୄଓ fଏଏତ୍ ଅୄଯ ୄପ୍ରୈୄଵଦ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ତ୍ରନିତିୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ
ଵନୁ୍(?) ଭୄଓ ୄଭ ୄଶର୍ ୄରୋତୁସ୍ (ଇଏ, ଅୄଫୋୄଦ)
ୄ ୋଉର୍ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମତତିନ୍ f ଓଭରୋଯଓିଯିୀଟ ଇସ୍ ୄର୍fଏଚ୍ି୍. ୄଥ ୄଭୋନ୍ ଇସ୍ ୄଥ ଏୄନଭୟ୍ f
ୄଥ ୄରୋତୁସ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ ୄ ହନ୍ ୄଥ ୄଭୋନ୍ ଯିୄ ଵସ୍, ୄଥ ୄରୋତୁସ୍ ୄଚ୍େୋୄଵସ୍ ଇୄର୍ତ୍ଲ୍f.
kamalbhR^idvAha :
bhR^id
vaaha
ୄଶୄନେ ଓଭରବୃଇଦ୍ଵୋଶ ଇସ୍ ୄଥ ଚ୍ଯଏିର୍ f ୄଥ ଚ୍ଯଏିର୍ f ଅ ୄରୋତୁସ୍, ିହଚ୍ ଇସ୍ ୄଥ
ୄଚ୍େୋଉଦ୍ ର୍ ୄଥ ୄରୋଦ୍ମ ଲଯୁନ.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 13|267
ୄଥୄଯ ଇସ୍ ୄନୋ ୄେଚ୍ଅିଲ୍ ୄଯଅୄଵୋନ୍ fର୍ ଉଵଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଫୋଥ୍ ସୁ୍ତତ ଅନ୍୍ଦ ନୁତ .. ସୁ୍ତତ ୄଭଅନସ୍
ୄପ୍ରୈୄଵଦ୍, ଅନ୍୍ଦ ନୁତ ୄଭଅନସ୍ ଵରୁୄତଦ୍..
ୄଶୋୄ ୄଲର୍, ୄଥ ୄଫସ୍୍ତ ତ୍ମ ଇସ୍ "ଓୄଯୋତୁ ୄଭ ଓଭରଂ"
ୄଥ ୄ ୋଦ୍ମ ଓ ଶସ୍ ଭନୟ୍ ୄଭଅନଙି୍ଗ୍ସ୍. ୄନ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄଥମ୍ ଇସ୍ "ଏଲଲି୍". "ଅରଂ" ୄଭଅନସ୍
ଏୄନୋଉଘ୍. ଃ ଏୄନେ ଓୄଯୋତୁ ୄଭ ଓଂ ଅରଂ ୄଭଅନସ୍ ଭୟ୍ ୄଳ ଏନ୍୍ଦ ଅେ୍ ଭୟ୍ ଏଲଲି୍ ...
AkAshAt.h patitaM toyaM yathA gachchhati sAgaraM |
sarvadevanamaskAraH keshavaM pratigachchhati ||
ଆସ୍ ଅେ୍ ୄଥ ୄତର୍ fଅୄେନ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ସି୍କଏସ୍ ୄକୋଏସ୍ ୄତୋ ୄଥ ୄଵଅ, ଵଭିିରରମୟ୍
ଵରୁତତିନସ୍ ୄତୋ ଅନୟ୍ ୄଖୋଦ୍ fଇନେୟ୍ ୄଯଅଚ୍ ୄଔଳଲ.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 14|267
chintaniiyaa hi vipadaamaadaaveva pratikriyaa |
na kuupakhanan.n yukta.n pradiipte vahninaa gR^ihe ||
ୠଏଅଚ୍ିିନସ୍ ୄତୋ ଚ୍ରଭିତଏିସ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ ୄଚ୍ୋନିସୄଦୄଯଦ୍ ୄ େ୍ ଇନ୍ ଅଦ୍ଵୄନେ.
ଈତ୍ ଇସ୍ ୄନୋ ୄକୋଦ୍ ୄତୋ ସ୍ତତ୍ମ ଦକିିିଙ୍୍ଗ୍ ଅ ୄ େ୍ ୄ ହନ୍ ୄଥ ୄଶୋଉୄଵ ଇସ୍ ନ୍ fଇୄଯ !
yatkokilaH kil madhau madhuram viroti .
tachchAru chAmra kalikA nikraik hetuH .
kila
madhu
madhura
virotti
chAru
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 15|267
chAmra
kalikA
nikraika
hetuH
ୄଲଯେ୍ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ : ୄଥ ୄସ୍ୱଏତ୍ େୟିଙ୍୍ଗ୍ f ୄଥ ଚୁ୍ୄଚ୍କୋ ଇନ୍ େିିଙ୍୍ଗ୍ ଶସ୍ ୄଥ ଇୄନ୍ତ୍ନ୍ତ୍ିନ୍ f
ୄଥ "ନିୄ ରୈଓ" f ୄଥ ୄଫତfିଉଲ୍ ଭୄଙ୍ଗ୍ୋ ୄତଲ୍ ..
ଠସି୍ ୄଳେୋଓ ସ୍ ୄୋରମୟ୍ ତ୍ରନିସ୍ୄତଯୄତଦ୍.. ୄେଅୄଵ ୄଯfଏର୍ ୄଥ fୄେୋ ିଙ୍୍ଗ୍
ତ୍ରନିସ୍ୄତଯତିନ୍ କୁଇୄଦରିୄନସ୍ ୄ ହନ୍ ତ୍ରନିସ୍ୄତଯତଙ୍ି୍ଗ୍ ଵନିସରିତ୍ ଇୄନ୍ତ୍ୋ Eଙି୍ଗ୍େଶ୍. ଠସି୍ ିେ୍
ୄଯଵରୁି୍ ଇନ୍ ୄଥସ୍ମ ଉୄନ୍ଦସ୍ତମନ୍ଦଙ୍ି୍ଗ୍ ୄ ୋଉର୍ ୄଳେୋଓସ୍ ୄଭୋୄଯ ଏଅଵରିୟ୍ .. ଅନ୍୍ଦ ୄଶୄନେ ୄଯୄେୋନ୍ଦଙ୍ି୍ଗ୍
qଉଇୄଚ୍କର୍...
kShamaa shastra.n kare yasya durjanaH ki.n kariShyati |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 16|267
atR^iNe patito vahniH svayamevopashaamyati ||
Wଶତ୍ ଚ୍ନ୍ ଅ ିୄଚ୍କଦ୍ ୄୄଵମୋନ୍ ୄଦୋ ୄତୋ ୄଵୋୄଭୄନ ୄ ହୋ ଶସ୍ ୄଥ ୄ ଅୄୋନ୍ f fକିଲୄନେ ଇନ୍ ଶସି୍
ଶନ୍ଦସ୍ ? Fଇୄଯ fଅୄେନ୍ ନ୍ ୄରୋଉନ୍୍ଦ ିୄଥୋଉତ୍ ଅନୟ୍ ରସ୍ ସ୍ ଏଚିିଙୁ୍ଗ୍ଇୄଳସ୍ ଫୟ୍ ଇୄର୍ତ୍ଲ୍f.
kShamaa balamashaktaanaam shaktaanaam bhUshaNam kShamaa |
kShamaa vashikrute loke kShamayA: kim na sidhyati | ||
fକିଲୄନେ ଇସ୍ ୄଥ ୄେଙ୍ଗ୍ଥ ୍f ୄଥ ୄ ଅକ୍. fକିଲୄନେ ଇସ୍ ୄଥ ନମୄଭନ୍୍ତ୍ f ୄଥ
ଭିଖିୟ.୍ ଇf ୄଥ ୄ ୋଳ୍ମ ଇସ୍ ୄଚ୍ୋନ୍qଉଏୄଯଦ୍ ଫୟ୍ fକିଲୄନେ, ହତ୍ ଚ୍ୄନୋତ୍ ୄଫ ଅୄେୋପିେୄଳଦ୍
ଫୟ୍ fକିଲୄନେ ?
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 17|267
kShamaa balamashaktaanaam shaktaanaam bhUshaNam kShamaa|
kShamaa vashikrute loke kShamayA: kim na sidhyati | ||
fକିଲୄନେ ଇସ୍ ୄଥ ୄେଙ୍ଗ୍ଥ ୍f ୄଥ ୄ ଅକ୍. fକିଲୄନେ ଇସ୍ ୄଥ ନମୄଭନ୍୍ତ୍ f ୄଥ
ଭିଖିୟ.୍ ଇf ୄଥ ୄ ୋଳ୍ମ ଇସ୍ ୄଚ୍ୋନ୍qଉଏୄଯଦ୍ ଫୟ୍ fକିଲୄନେ, ହତ୍ ଚ୍ୄନୋତ୍ ୄଫ
ଅୄେୋପିେୄଳଦ୍ ଫୟ୍ fକିଲୄନେ ?
ୄ ିୋଙ୍୍ଗ୍ ଇନ୍ ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ଶଲ୍f f ୄଵୄଚ୍ୋନ୍୍ଦ ରିୄନ f ୄଥ ଅୄଫୋୄଲ ୄଲୄଵମ ଇୄର୍ତ୍ଲ୍f !
Eୄଲନ୍ ୄତୋ ୄକତ୍ ୄଥ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ "ଈନ୍ ୄଥ ୄ ୋଳ୍ମ, fକିଲୄନେ ଶସ୍ ୄଥ ୄୋୄ ର୍ f ୄଚ୍ୋନ୍qଉଏଯଙ୍ି୍ଗ୍",
ୄଥ ୄ ୋଦମସ୍ ୄରୋକ୍ େ୍ ... ୄଡୋଏସ୍ "ଲଳଓୁିୄତ" କିୄଲ ଥିସ୍ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ ?
vasha
vashIkR^ita
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 18|267
ଚଭୋଲଳୀଓୃଇୄତ ୄରୋୄଓ ଇସ୍ ଅ "ଵତ ିଵପ୍ତଭି" ଉଵୄକ. ଇତ୍ ଇସ୍ ୄତୋ ୄଫ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମୄତଦ୍ ଅସ୍
ଦୋ ୄରୋଓ ଚଭୋଲଳୀଓୃଇତ ତଦ (ୄ ହନ୍ ୄଥ ୄ ୋଳ୍ମ ଇସ୍ ୄଚ୍ୋନ୍qଉଏୄଯଦ୍ ଫୟ୍
fକିଲୄନେ) ଈନ୍ ୄଥ ଵତ ିଵପ୍ତଭି ଉଵୄକ, ୄଥ ଵପ୍ତଭି ଲବିଓ ିଇସ୍ ଉୄଵଦ୍ ୄତୋ ୄଦୄନୋୄତ
ୄଥ ୄତୄପୋଯଲ୍ ୄଯରତିନିିପ୍ ୄଫୄୱଏନ୍ ୄୱୋ ଵୁୄ େସ୍ ଵିୄ ଲ ଏୄଲନ୍ତ୍ସ ୍ ୄଵୋ ଫଵଚି୍େୟ୍ ଇତ୍
ୄଭଅନସ,୍ ଏୄଲନ୍ ୄ ହନ୍ ୄଥ ୄ ୋଳ୍ମ ଚ୍ନ୍ ୄଫ ୄଚ୍ୋନ୍qଉଏୄଯଦ୍ ଫୟ୍ fକିଲୄନେ, ହତ୍ ଏୄରସ ୄଯୄଭୈନସ୍
karaagre vasate lakShmiiH karamadhye sarasvatii |
karamuule tu govindaH prabhaate karadarshanam.h ||
କି୍ଷ୍ମ ୄଯଵିୄ ଦସ୍ ଅତ୍ ୄଥ ତପି୍ f ୄଥ ଶନ୍୍ଦ, ଵଯସ୍ୱତ ିଇନ୍ ୄଥ ଭିୄେେ, ୄଖୋଲନି୍ଦ ଅତ୍ ୄଥ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 19|267
ୄଯୋତ୍. ଃ ଏୄନେ ୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ତୄଓ "ଦଳମନ୍" f ୄନ'ସ୍ ଶନ୍୍ଦ ଇନ୍ ୄଥ ୄଭୋନଙ୍ି୍ଗ୍.
karaagre vasate lakShmiiH karamadhye sarasvatii |
karamuule tu govindaH prabhaate karadarshanam.h ||
ଈf ଈ ୄଯୄଭୄଭୄଫର୍ ୄଥ ୄଵେୋଓ ଇତ୍ ଇସ୍ "ଓଯଭୁୄ ର ତୁ ୄକୋଉଯଚି୍" ଇତ୍'ସ୍ ୄନୋତ୍ ୄକୋୄଲୋନ୍ଦ .
କି୍ଷ୍ମ ୄଯଵିୄ ଦସ୍ ଅତ୍ ୄଥ ତପି୍ f ୄଥ ଶନ୍୍ଦ, ଵଯସ୍ୱତ ିଇନ୍ ୄଥ ଭିୄେେ, ୄଖୋଉଯ(ିPଅଲମତ)ି
ଅତ୍ ୄଥ ୄଯୋତ୍. ଃ ଏୄନେ ୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ତୄଓ "ଦଳମନ୍" f ୄନ'ସ୍ ଶନ୍୍ଦ ଇନ୍ ୄଥ ୄଭୋନଙ୍ି୍ଗ୍.
ଃ ଇ Pଅଦମ.
କେଦ୍ ୄତୋ ୄଵଏ ୄ ୋଉ ନ୍ ୄଥ ରିସ୍୍ତ. ୄ ୋଉ ଅୄଯ ୄପ୍ରୋଫଫେୟ୍ ଯଖ୍ିି ଅୄଫୋଉତ୍ "ଓଯଭୂୄ ର ତୁ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 20|267
ୄକୌଯ ିଚ୍" ଥିସ୍ ଭୄଓସ୍ ଅ ୄଭୋୄଯ ୄଚ୍ୋନିସୄସ୍ତନ୍୍ତ୍ ଵବୁୋଳତି ଫୁତ୍ ୄଵୋୄଭତିୄ ଭସ୍ ୄଥୄଯ
ଅୄଯ ୄଭୋୄଯ ଥନ୍ ୄନ ୄଲଵିନସ୍ f ଅ ଵବୁୋଳତି ଇନ୍ ଏଚିୄସ୍ତୄନେ ିଥ୍ ସ୍ମେ୍
ଦfିfଏୄଯୄନେସ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଫୋଥ୍ f ୄଥମ୍ ଅୄଯ "ୄଚ୍ୋୄଯମଚ୍ି"୍ ଅୄକୈନ୍, ୄକୌଯ ିଭୄଓସ୍ ଅ ୄଫୄତ୍ତର୍
ୋଠ୍ ଥନ୍ ୄକୋଲନି୍ଦ ....
ଥେସ୍ !
ୄଓଦର୍
ଠେସ୍ fର୍ ୄଥ ୄଳୋଲ୍କ. ଠସି୍ ୄଳୋଓ ଅୄଫୋଉତ୍ ଔିଭ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ରିୄନ f ଥିେିଙ୍୍ଗ୍.
ଅନ୍୍ଦ ୄଥର୍ fଏଅତୁୄଯସ୍ ଥତ୍ ୄକୋ ିଥ୍ ଇତ୍ ୄ ୄଯ ଅୄଦୋୄପ୍ତଦ୍ ଫୟ୍ ଖନ୍ଧଜି ିfର୍ ଉର୍ fୄଯଏୄଦୋମ୍.
ୄଠୄଯ ସ୍ ୄଥ ୄଥର୍ ୄରୋଉପ୍ (ଜଶଲ୍) ୄ ହୋ ଅୄସ୍କଦ୍ qଉଏସି୍ତନସ୍ ରିୄଓ ହତ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ
ୄଦୋୄନ fର୍ ୄଥ ୄୄଵମୋନ୍ ୄ ହୋ ଇସ୍ ୄଦୄତଭିୄନଦ୍ ୄତୋ ଓେ୍ି ୄ ୋଉ ୄଯକୄଦମେସ୍ ସ୍ f ହତ୍ ୄ ୋଉ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 21|267
ଅୄଯ ଥିେିଙ୍୍ଗ୍. Eଚୄପେସ୍ ୄ ୄଯ କିୄଲନ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ୨ନ୍୍ଦ ର୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଶୋ ୍ ଅ ୄେୄତୈନ୍
ୄରୋଉପ୍ f ୄୄେ ସ୍ ୄଯୄଭୋୄଲଦ୍ ଫୟ୍ fୄଚ୍ମ ଏତେ.୍ S ୄଥ ଜଶରସ୍ ଜୁସି୍ତfଇଏଦ୍ ୄଥଇର୍
ରିୄନ f ଥିେିଙ୍୍ଗ୍.
karaagre vasate lakShmiiH karamadhye sarasvatii |
karamuule tu govindaH prabhaate karadarshanam.h ||
ଈf ଈ ୄଯୄଭୄଭୄଫର୍ ୄଥ ୄଵେୋଓ ଇତ୍ ଇସ୍ "ଓଯଭୁୄ ର ତୁ ୄକୋଉଯଚି୍" ଇତ୍'ସ୍ ୄନୋତ୍ ୄକୋୄଲୋନ୍ଦ .
କି୍ଷ୍ମ ୄଯଵିୄ ଦସ୍ ଅତ୍ ୄଥ ତପି୍ f ୄଥ ଶନ୍୍ଦ, ଵଯସ୍ୱତ ିଇନ୍ ୄଥ ଭିୄେେ, ୄଖୋଉଯ(ିPଅଲମତ)ି
ଅତ୍ ୄଥ ୄଯୋତ୍. ଃ ଏୄନେ ୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ତୄଓ "ଦଳମନ୍" f ୄନ'ସ୍ ଶନ୍୍ଦ ଇନ୍ ୄଥ ୄଭୋନଙ୍ି୍ଗ୍.
ଃ ଇ Pଅଦମ.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 22|267
କେଦ୍ ୄତୋ ୄଵଏ ୄ ୋଉ ନ୍ ୄଥ ରିସ୍୍ତ. ୄ ୋଉ ଅୄଯ ୄପ୍ରୋଫଫେୟ୍ ଯଖ୍ିି ଅୄଫୋଉତ୍ "ଓଯଭୂୄ ର ତୁ
ୄକୌଯ ିଚ୍" ଥିସ୍ ଭୄଓସ୍ ଅ ୄଭୋୄଯ ୄଚ୍ୋନିସୄସ୍ତନ୍୍ତ୍ ଵବୁୋଳତି ଫୁତ୍ ୄଵୋୄଭତିୄ ଭସ୍ ୄଥୄଯ
ଅୄଯ ୄଭୋୄଯ ଥନ୍ ୄନ ୄଲଵିନସ୍ f ଅ ଵବୁୋଳତି ଇନ୍ ଏଚିୄସ୍ତୄନେ ିଥ୍ ସ୍ମେ୍
ଦfିfଏୄଯୄନେସ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଫୋଥ୍ f ୄଥମ୍ ଅୄଯ "ୄଚ୍ୋୄଯମଚ୍ି"୍ ଅୄକୈନ୍, ୄକୌଯ ିଭୄଓସ୍ ଅ ୄଫୄତ୍ତର୍
ୋଠ୍ ଥନ୍ ୄକୋଲନି୍ଦ ....
ଈ ଶୄଲ ୄଚ୍ୋୄଭ ଅୄେୋସ୍ ସ୍ "ଓଯଭୁୄ ରଥୁ ୄକୋଲନି୍ଦ" ଇନ୍ ଭୟ୍ ଚ୍ଳି୍ ୄଶୋଦ୍.
ୄଯୄଚ୍ନ୍ତ୍୍ୟ୍ ଈ ୄଶଅଦ୍ମ ଏୄଲନ୍ ୄଥ ୄଥର୍ ୄନ " ଓଯଭ ୁୄରଥୁ ୄକୌଯ ିଚ୍".
S ଫିୱଉଵେୟ୍ ୄଥ ଵବୁଳଥିମ୍ ସ୍ ଵୁୄ େୄଚ୍ିଦ୍ ୄତୋ ଚ୍ୄଙ୍ଗ୍ସ୍ ଅସ୍ ତିୄ ଭ ସ୍ ୄ ଵଦ୍
ଏଚଚ୍ି୍ ୄଵୋଉୄଚ୍ମ f ଥିସ୍ ୄ ୋକ୍ମ.. ୄତ୍ ଉସ୍ ଅୄେପ୍୍ତ ୄଫୋଥ୍, ଅସ୍ ୄଫୋଥ୍ ଅୄଯ ଶଲଙ୍ି୍ଗ୍
ୄକୋଦ୍ ୄଭଅନଙି୍ଗ୍ସ୍.
karAgre vasate lakShmIH
karamadhye sarasvatI
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 23|267
karamUle vaset brahmAH
prabhAte karadarshanaM
samudravasane devI
parvatastana maNDale
viShNupatnI namstubhyaM
pAdasparshaM kShamasvame
ୄଣୋୄତ: ୄଠ ଅୄଫୋୄଲ ପ୍ରୄ ସ୍ମ ଅୄଯ ୄକୄନଯେୟ୍ ୄଯଚ୍ିୄ ତଦ୍ ଅସ୍ ୄଵୋନ୍ ଅସ୍ ୄନ ୄକର୍ତ୍ ୍ଉପ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ
ୄଫଦ୍. ଈନ୍ ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ୄଵେୋଓ, କି୍ଷ୍ମ ସ୍ତନ୍ଦସ୍ fର୍ େିଯତୁିଅଲ୍ ୄ ଅରଥ,୍ Sଅଯସ୍ୱତ ିfର୍
େିଯତୁିଅଲ୍ ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ ଅନ୍୍ଦ Bଯହ୍ମ fର୍ େିଯତୁିଅଲ୍ ିୄଵଦୋମ୍.
ଆୄେୋଦଙ୍ି୍ଗ୍ ୄତୋ ୄଥ ଃ ଇନୁ୍ଦ ମ୍ୄ ଥୋୄରୋକୟ୍, ୄଖୋଦ୍ Vଇଳନ ୁଶସ୍ ୄୱୋ ିୄଲସ୍, Sଯ ିୄଡଲ ି
ୄଚ୍ସ୍୍ତ. Fର୍ ୄଦfଇରିଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ Eଅଥ୍ମ ିଥ୍ ଉର୍ fଏଏତ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅୄରସୋ ିଥ୍ ଉର୍ ୄଫୋଦୟ୍ fରୁଇଦସ୍,
ୄ ୄଫୄଵଏଚ୍ ଃ ଏର୍ ୄଦମୋନ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 24|267
ଠସି୍ ୄଚ୍ୋନେ୍ ୁୄ ଦସ୍ ୄଥ Eଅଥ୍ମ ଡୟ୍ ୄେଚ୍ଅିରସ୍.
kaakaH kR^iShNaH pikaH kR^iShNaH ko bhedaH pikakaakayoH |
vasantasamaye praapte kaakaH kaakaH pikaH pikaH ||
ୄଠ ୄେୋ ୍ ଇସ୍ ଫେଚ୍କ,୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ଚୁ୍ୄଚ୍କୋ ଇସ୍ ଫେଚ୍କ.୍ Wଶତ୍ ଇସ୍ ୄଥ ଦfିfଏୄଯୄନେ ୄଫୄୱଏନ୍ ୄଥ
ୄୱୋ ? ଈତ୍ ଇସ୍ ୄ ହନ୍ େିିଙ୍୍ଗ୍ ଅଯିୄ ଲସ୍ ଥତ୍ ୄଥ ୄେୋ ୍ ଇସ୍ ଇୄଦନ୍ତ୍fିଇଏଦ୍ ଅସ୍ ୄଥ ୄେୋ ୍, ଅନ୍୍ଦ
ୄଥ ଚୁ୍ୄଚ୍କୋ, ୄଥ ଚୁ୍ୄଚ୍କୋ.
sajjanasya hR^idaya.n navanIta.n yadvadanti kavayastadalIkaM |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 25|267
anyadehavilasatparitApAt.h sajjano dravati, no navanItaM ||
Pଏର୍ତ୍ ୍ଵୟ୍ ଥତ୍ ୄଥ ୄଶଅତ୍ମ f ଅ ୄକୋଦ୍ ଭନ୍ ଇସ୍ ରିୄଓ ଫୁୄତ୍ତର୍, ଫୁତ୍ ଥତ୍ ଇସ୍ ୄନୋତ୍
ୄଚ୍ୋୄଯମଚ୍ି.୍ ୄଠ ୄଶଅତ୍ (fଯୁେତିନ୍/ୄଵୋୄଯମୋ ୍/ ଏତେ୍.) ୄଯଵଦିଙ୍ି୍ଗ୍ ଇନ୍ ଅୄନୋୄଥର୍ ୄଫୋଦୟ୍ ୄଦୋଏସ୍
ୄନୋତ୍ ୄଭରି୍ ଫୁୄତ୍ତର୍, ଫୁତ୍ ଇତ୍ ୄଦୋଏସ୍ ୄଭରି୍ ୄଥ ୄକୋଦ୍ ଭନ୍.
ଈ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ୄଓନୋ ୍ ୄ ହୄଥର୍ ୄଥ fୄେୋ ିଙ୍୍ଗ୍ ୄୱୋ ୄଲୄଵମସ୍ ୄ ୄଯ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ରିୄଓ ଅ
ଵ ୋଲ୍ ଜ ୋବ୍, ଫୁତ୍ ଇତ୍ ୄଦfଇନିୄ ତରୟ୍ ୄଵଏଭସ୍ ୄଵୋ
kAchaM maNiM kAJNchanamekasUtre mugdhA nibdhnanti kimatra chitraM |
vichAravAn.h pANinirekasUtre shvAnaM yuvAnaM maghavAnamAha ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 26|267
shuneva yUnA prasabhaM maghonA pradharshitA gautmadharmapatnI |
vichAravAn.h pANinirekasUtre shvAnaM yuvAnaM maghavAnamAha ||
ୄଠ fଇସ୍ତମ୍ ୄଲୄଵମ : Wଶତ୍ ଇସ୍ ୄଵୋ େୄଙ୍ଗ୍ ଅୄଫୋଉତ୍ ୄ ୋୄଭନ୍ ତୟିଙ୍୍ଗ୍ କେସ୍ ସ୍, ୄଫଅଦସ୍ ଅନ୍୍ଦ
ୄକୋଳ୍ ଅେ୍ ନ୍ ୄନ ୄେଅଦ୍ ? Eୄଲନ୍ ୄଥ ୄରଅତ୍ ଥିୄେର୍ ଣିନ ିତଏିଦ୍ ୄଥ ୄଦୋଗ୍, ୄଥ
ୄ ୋଉଥ୍ ଅନ୍୍ଦ ଈେ ନ୍ ୄଥ ଵୄଭ େିଙ୍୍ଗ୍ .. (ୁନ୍ ନ୍ ୄଥ ୄ ୋଦ୍ମ ଵତୂ୍ର)
ୄଠ ୄଵୄଚ୍ୋନ୍୍ଦ ୄଲୄଵମ : ୄଖୌତମ୍'ସ୍ ିfଏ ସ୍ fଚ୍ଫିେୟ୍ ୄଭୋୄରୄସ୍ତଦ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ୄ ୋଉଥ୍ ଈେ.
ଅନ୍୍ଦ ଈେ ନ୍ ୄଥ ଵୄଭ େିଙ୍୍ଗ୍ ...
ଈ କୁଏସ୍ ସ୍ ଈ ୄଳୋଉଳ୍ ଶୄଲ ଚ୍େଯfିଇଏଦ୍. ୄଥ ୄେଏ ୄ ୋଦମସ୍ : ଶ୍ଵୋ (ୄଦୋଗ୍) ୁଲୋ (ୄ ୋଉଥ୍) ଅନ୍୍ଦ
ଭଖଲୋ (ଇେ) ୄଫୄରୋଙ୍୍ଗ୍ ୄତୋ ୄଥ ଵୄଭ ରମ୍ମତଚି୍ଲ୍ ଚ୍େସ୍ ସ୍ .. ୄଥୟ୍ ଅୄଯ ୄଦଚ୍ିେୄନଦ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 27|267
ଇୄଦନ୍ତ୍ଚି୍େୟ୍, ଅନ୍୍ଦ ୄଥୄଯ ଇସ୍ ଅ ଵତୂ୍ର (ଯୁୄର) ଇନ୍ Pଅନନି'ିସ୍ ରମ୍ମର୍ ଥତ୍ ତଏିସ୍ ୄଥମ୍
ୄତୋୄକୄଥର୍. ...
ୄଶୄନେ ୄଥ ୁନ୍ ନ୍ ଵତୂ୍ର...
niHsvo vaShTi shataM shatI dashashataM lakShaM sahsrAdhipaH
lakSheshaH kShitipAlatAM kShitipatishchakreshatAM vAJNchhati |
chakreshaH punarindratAM surapatiH brAhmaM padaM vAJNchhati
brahmA shaivapadaM shivo haripadaM chAshAvadhiM ko gataH ||
ୄଠ ୄନିୄ ରସ୍ ସ୍ ଭନ୍ ିୄଳସ୍ fର୍ ଅ ଶୁୄେଦ୍, ୄଥ ନୱ୍ ୄ ହୋ ଶସ୍ ଶୁୄେଦ୍ ନ୍ତ୍ସ ୍ଅ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 28|267
ୄଥୋଉଵନ୍୍ଦ, ୄଥ ୄନ ିଥ୍ ଅ ୄଥୋଉଵନ୍୍ଦ , ଅ ରଖ୍. ୄଠ ୄନ ିଥ୍ ଅ ରଖ୍ ନ୍ତ୍ସ ୍ୄତୋ ୄଫ
ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍, ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ନ୍ତ୍ସ ୍ୄତୋ ୄଫ ୄଥ ଏୄପୄଯୋର୍, ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ଏୄପୄଯୋର୍ ନ୍ତ୍ସ ୍ୄତୋ ୄଫ
ଈେ (ଓଙ୍ି୍ଗ୍ f ୄଖୋଦସ୍), ଈେ ନ୍୍ତ୍'ସ୍ ବ୍ରହ୍ମ'ସ୍ ୄୋଵତିିନ୍, ବ୍ରହ୍ମ ଳଲି'ସ୍ ଅନ୍୍ଦ
ଳଲି ଲଷୁି୍ଣ'ସ୍ ... ୄ ହୋ ଶସ୍ ଏୄଲର୍ ୄଫଏନ୍ ଅୄଫେ ୄତୋ ଓେ୍ି ୄଦଵିୄ ଯ ?
nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu
lakShmIH samAvishatu gachchhatu vA yatheShTaM |
adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA
nyAyyAtpathaH pravichalanti padaM na dhIrAH ||
Wୄଶୄଥର୍ ୄଥ ପିୄରୋୄଵୋୄପସ୍ମ ୄପ୍ରୈୄଵ ଶମି୍ ର୍ େତିଚି୍zିଏ, ୄ ହୄଥର୍ ରକି୍ଷ୍ମ ଏୄନ୍ତ୍ସ୍ମ
ୄଥ ୄଶୋଉୄଵ ର୍ ୄକୋଏସ୍ ଅ ୟ୍ ଅସ୍ ୄଳ ିୄଳସ୍, ୄ ହୄଥର୍ ୄଦଅଥ୍ ଇସ୍ ୄତୋଦୟ୍ ଇୄର୍ତ୍ଲ୍f ର୍ ଅfୄତର୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 29|267
ଅନ୍ ଏନ୍, ୄରଅତ୍ ୄଭନ୍ ୄନୄଲର୍ ୄସ୍ତପ୍ ଅ fତ୍ ଅ ୟ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ଥ୍ f ଜୁସି୍ତୄଚ୍.
fର୍ ଭଯଥି ୄଯଅୄଦସ୍ମ :
nindota vAnota sunItimanta chaLo aso vA kamalA gR^ihAta |
ho mR^ityu Ajicha ghaDo yugAntI sanmArga Takoni bhale na jAtI ||
ଃ ଇ.
Pଅଦମ ୄୋଇୄନ୍ତ୍ଦ୍ ଉତ୍ ଅ ତ୍ୄ ପୋ ଈ ଶଦ୍ ଭୄଦ. ଈୄନସତଅଦ୍ f ନେ, ଈ ଶଦ୍ ଜୁସ୍୍ତ
ିିୄତ୍ତନ୍ ନ ... ୄଠ ୄଚ୍ୋୄଯମୄଚ୍ିଦ୍ ୄଳେୋଓ ଇସ୍ ଅସ୍ fୄେୋ ସ୍ :
svayaM paJNchamukhaH putrau gajAnanaShaDAnanau |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 30|267
digambaraH kathaM jIvet.h annapUrNA na chedgR^ihe ||
fଇୄଲ ୄଭୋଉୄଥଦ୍ ଶିୄ ଭସଲ୍f(ିଲ), ଅନ୍୍ଦ ୄଵୋନସ୍ ୄଥ ଏୄରପନ୍୍ତ୍ ୄଭୋଉଥ୍ (ଖୄନଶ୍) ଅନ୍୍ଦ
ୄଥ ୄନ ିଥ୍ ଵଚି ୍ୄଭୋଉଥସ୍ (ଔତିୄ ଓ ) .. ୄଶୋ ୍ ୄ ୋଉଳ୍ ଳଲି ଵଲୁିୄ ଲ ଇf
ଆନୁନମ (Pଅଲମତ)ି ସ୍ ୄନୋତ୍ ଅତ୍ ୄଶୋୄଭ ?
svayaM maheshaH shavshuro nageshaH sakhA dhaneshashcha suto gaNeshaH |
tathApi bhikShATanameva shambhoH balIyasI kevalamIshvarechchhA ||
ଃ ଇୄଭସଲ୍f ୄଥ ୄରଅତ୍ ୄରୋଦ୍ମ, ଶସି୍ fଅୄଥର୍ ଇନ୍ ର ୍ ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ f ୄଭୋଉୄନ୍ତ୍ୈନସ,୍ ଶସି୍
fଯଏିନ୍୍ଦ ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ f ୄ ଅରଥ,୍ ଶସି୍ ଅନ୍୍ଦ ଶସି୍ ୄଵୋନ୍ ୄଥ ୄରୋଦ୍ମ f ୄଥ କଣସ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 31|267
ଏୄଲନ୍ ୄଥନ୍ ୄଯୋଅଭିଙ୍୍ଗ୍ ଅୄଯୋଉନ୍୍ଦ ୄଫକିିଙ୍୍ଗ୍ fର୍ fଦ୍ ଇସ୍ ଳଲି'ସ୍ ୄଦସି୍ତନୟ୍ ନେୟ୍ ୄକୋଦ୍'ସ୍
ିଶ୍ ଇସ୍ ୄୋୄ ର୍fଉଲ୍ ...
garjasi megha na yachchhasi toyaM chAtakapakShI vyAkulito.aham |
daivAdiha yadi dakShiNavAtaH kva tvaM kvAhaM kva cha jalapAtaH ||
O ୄଚ୍େୋଉଦ୍, ୄ ୋଉ ୄଯୋଅର୍, ଫୁତ୍ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ କିୄଲ ୄତର୍. ଈ, ୄଥ ଚ୍ତକ୍ ଫଦି୍ମ ଅମ୍ ଥିସ୍ତମୟ୍.
ଈf fଅୄତfଉେୟ୍ ୄଥ ୄଵୋଉୄଥନ୍ମ ିନ୍ଦସ୍ ୄଫେୋ ୍ ୄଶୄଯ, ୄ ହୄଯ ଳେ୍ ୄ ୋଉ ୄଫ , ୄ ହୄଯ
ଳେ୍ ଈ ୄଫ ଅନ୍୍ଦ ୄ ହୄଯ ଳେ୍ ଇତ୍ ୄଯୈନ୍ ?
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 32|267
re re chAtaka ! sAvadhAnamanasA mitra kShaNaM shrUyatAM
ambhodA bahavo vasanti gagane sarve.api naikAdR^ishAH |
kechit.h vR^iShTibhirArdrayanti dharaNIM garjanti kechidvR^ithA
yaM yaM pashyasi tasya tasya purato mA bRUhi dInaM vachaH ||
O ଚ୍ତକ୍, ଭୟ୍ fଯଏିନ୍୍ଦ, ରିୄସ୍ତନ୍ fର୍ ଅ ୄଭୋୄଭନ୍୍ତ୍ ିଥ୍ ଅନ୍ ଅୄରତ୍ମ ଭିନ୍୍ଦ. ୄଥୄଯ ଅୄଯ ଭନୟ୍
ୄଚ୍େୋଉଦସ୍ ଇନ୍ ୄଥ ସ୍କୟ୍, ୄନୋତ୍ ଅେ୍ f ୄଥମ୍ ଅୄଯ ଅରିୄଓ. Sୄଭ ୄ ତ୍ ୄଥ ଏଅଥ୍ମ ଫୟ୍ ୄଥଇର୍
ୄଳୋୄ ସ୍ମ, ୄ ହୄଯଅସ୍ ୄଵୋୄଭ ଜୁସ୍୍ତ ୄଯୋଅର୍. ୄଡୋନ୍୍ତ୍ ୄଫଗ୍ ିତfିଉେୟ୍ ଇନ୍ fୄଯୋନ୍୍ତ୍ f ଏଅଚ୍ ଅନ୍୍ଦ
ଏୄଲୟ୍ମ ୄନ ୄ ୋଉ ୄଚ୍ୋୄଭ ଅୄେୋସ୍ ସ୍ !
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 33|267
rAtrirgamiShyati bhaviShyati suprabhAtaM
bhAsvAn.h udeshyati hasiShyati paN^kajashrIH |
itthaM vichintayati koShagate dvirefe
hA hanta hanta naliniM gaja ujjahAra ||
ୄଠ ନଖ୍ିି ଳେ୍ ୄକୋ ଅ ୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ ଳେ୍ ୄଫ ଦ ନ୍. ୄଠ ଵନୁ୍ ିେ୍ ଯିୄ ଵ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ
ୄରୋତୁସ୍ ିେ୍ ସି୍ମୄର ! Wଶିୄ ର ୄଥ ଫୁୄଭୱ୍ୄଫଏ ତ୍ରୄପ୍ପଦ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄରୋତୁସ୍ ସ୍ ଥିେିଙ୍୍ଗ୍
ଥିସ୍, ଆରସ୍ ! ଅନ୍ ଏୄରପନ୍୍ତ୍ ଉୄପ୍ରୋୄତଦ୍ ୄଥ ୄରୋତୁସ୍ !
manye sa.nskR^ite etat.h prathamaM kAvyaM vAlmikinA kR^itaM
ଈ ୄଫରିଏୄଲ ଥିସ୍ ଇସ୍ ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ିଏୄଚ୍ f ୄଲୄଵମ ଇନ୍ Sଅନିସରିତ୍ ; ୄଚ୍ୋୄପୋୄଵଦ୍ ଫୟ୍ Vଅରିମଓ ି
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 34|267
mA niShAda pratiShThAM tvaM agamaH shAshvatIH samAH |
yatkrau.nchamithunAdekaM avadhIH kAmamohitaM ||
O ନିୋଦ, ୄ ୋଉ ିେ୍ ୄନୋତ୍ ୄଚ୍ୋୄଭ ୄତୋ ୄକେୋୟ୍ମ ତେ୍ି ୄଥ ଏନ୍୍ଦ f ଏୄତନତିୟ୍. fର୍ ୄ ୋଉ ଶୄଲ
ଓିୄ େଦ୍ ୄନ fୄଯୋମ୍ ଅ ୄୈର୍ f ୄରୌଞ୍ଚ ଫଦିମସ୍, ଏନ୍ରପୁ୍ତୄଯଦ୍ ଇନ୍ ୄରୋୄଲ.
ଠସି୍ ଇସ୍ ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ୄଳେୋଓ ଇନ୍ ୠଅଭ ନ ଅସ୍ ଖ୍ରିଳନ ୄତୋଳ୍ ୄଭ ୄଵୋୄଭ ତିୄ ଭ ଅୄକୋ. ଆସ୍ ୄଥ
ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ ଇନ୍ଦଚି୍ୄତସ୍, Vଅରିମଓ ି ସ୍ ଇନିସିୄଯଦ୍ ୄତୋ ିିୄତ ଥିସ୍ ୄଳେୋଓ ୄ ହନ୍ ୄଶ ଵ ୍ ଅ
ଶୁୄନ୍ତ୍ର୍ ୄଳୋତଙ୍ି୍ଗ୍ ୄନ f ୄୱୋ ୄରୌଞ୍ଚ ଫଦିମସ୍ ୄ ହୋ ୄ ୄଯ ଏଙ୍ଗ୍ୄକଦ୍ ଇନ୍ ଯତ.ି
ଈ ୄଫରିଏୄଲ ଥିସ୍ ଇସ୍ ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ିଏୄଚ୍ f ୄଲୄଵମ ଇନ୍ Sଅନିସରିତ୍ ; ୄଚ୍ୋୄପୋୄଵଦ୍ ଫୟ୍ Vଅରିମଓ ି
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 35|267
mA niShAda pratiShThAM tvaM agamaH shAshvatIH samAH |
yatkrau.nchamithunAdekaM avadhIH kAmamohitaM ||
O ନିୋଦ, ୄ ୋଉ ିେ୍ ୄନୋତ୍ ୄଚ୍ୋୄଭ ୄତୋ ୄକେୋୟ୍ମ ତେ୍ି ୄଥ ଏନ୍୍ଦ f ଏୄତନତିୟ୍. fର୍ ୄ ୋଉ ଶୄଲ
ଓିୄ େଦ୍ ୄନ fୄଯୋମ୍ ଅ ୄୈର୍ f ୄରୌଞ୍ଚ ଫଦିମସ୍, ଏନ୍ରପୁ୍ତୄଯଦ୍ ଇନ୍ ୄରୋୄଲ.
ଠସି୍ ଇସ୍ ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ୄଳେୋଓ ଇନ୍ ୠଅଭ ନ ଅସ୍ ଖ୍ରିଳନ ୄତୋଳ୍ ୄଭ ୄଵୋୄଭ ତିୄ ଭ ଅୄକୋ. ଆସ୍ ୄଥ
ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ ଇନ୍ଦଚି୍ୄତସ୍, Vଅରିମଓ ି ସ୍ ଇନିସିୄଯଦ୍ ୄତୋ ିିୄତ ଥିସ୍ ୄଳେୋଓ ୄ ହନ୍ ୄଶ ଵ ୍ ଅ
ଶୁୄନ୍ତ୍ର୍ ୄଳୋତଙ୍ି୍ଗ୍ ୄନ f ୄୱୋ ୄରୌଞ୍ଚ ଫଦିମସ୍ ୄ ହୋ ୄ ୄଯ ଏଙ୍ଗ୍ୄକଦ୍ ଇନ୍ ଯତ.ି
ଠସି୍ ସ୍ ୄନ f ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ୄଳେୋଓସ୍ ଥତ୍ ଈ ୄରଅୄନମଦ୍ ଇନ୍ ଭୟ୍ Sଅନିସରିତ୍ ଚ୍େସ୍ ସ୍
ଇନ୍ ୄଥ ୫ଥ୍ ରୄଦ, ଅନ୍୍ଦ ଅେ୍ ୄଥ ଇନ୍f ୄଫୄରୋ ୍ ଇସ୍ ଫୄଵଦ୍ ନ୍ ହତ୍ ଈ ୄରଅୄନମଦ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 36|267
ୄଥନ୍. ୄଭୋସ୍୍ତ f ୄଥ ୄୄେ ନ୍ ଥିସ୍ ୄନତ୍ ଭୟ୍ ଅୄେଅଦୟ୍ ୄଫ fଅଭିରିଅର୍ ିଥ୍ ୄଥ
ଵଗିି୍ନfଇଚ୍ୄନେ f ଥିସ୍ ୄଳେୋଓ. ଏୄଲର୍ ୄଚ୍ୋୄପୋୄଵଦ୍ ଫୟ୍ ଆଦଓିଲ ି(fଇସ୍ତମ୍ ୄୋଏତ୍) ଲୋରମୀଓ.ି
ଃ ଏ ସ୍ ଇନ୍ ଅ ୄଅୄଚ୍fଉଲ୍
ସ୍ତୄତ f ଭିନ୍୍ଦ (ଏଇୄଥର୍ ୄଭଦତିତଙ୍ି୍ଗ୍ ର୍ ତଓଙ୍ି୍ଗ୍ ଅ ଲ୍୍କ) ୄ ହନ୍ ଥିସ୍ ନିୋଦ
ୄଥ ଅଚ୍ିିନସ୍ f ୄଥ ଶୁୄନ୍ତ୍ର୍ ଅନ୍୍ଦ ଥିସ୍ ୄଳେୋଓ ଚ୍ୄଭ ଉତ୍ f ଶସି୍ ୄଭୋଉଥ୍. ଆfୄତର୍
ଲୋରମୀଓ ିଏୄଭୄକମଦ୍ ଉତ୍ f ଶସି୍ ଯୄକ, ୄଶ ୄଯଅରିzଏଦ୍ ଥତ୍ ୄଶ ଶଦ୍ ୄକୋୄନ ଉତ୍ f
ୄଥ ସ୍ତୄତ f ଏqଉଅନଭିିତୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଚୁ୍ୄଵମଦ୍ ୄଥ ଶୁୄନ୍ତ୍ର୍ ଉତ୍.
ଈତ୍ ସ୍ ୄଥନ୍ ଥତ୍ ୄଵୋୄଭୄନ ଏୄରସ (ନୋଯଦ?) ଅୄପ୍ପଅୄଯଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄତୋଳ୍ ଶମି୍ ଥତ୍ ୄଶ
ଶଦ୍ ଉୄତ୍ତୄଯଦ୍ ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ିଏୄଚ୍ f ୄୋଏତ୍ରୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଏୄଚୈପ୍ୄନଦ୍ ୄତୋ ଶମି୍ ଥତ୍ ୄଥୄଯ
ସ୍ ଅ ୄଵୄଚ୍ୋନ୍୍ଦ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଫଶନ୍ି୍ଦ ୄଥ ୄଳେୋଓ.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 37|267
ଈ ୄଦୋନ୍'ତ୍ ୄଯୄଭୄଭୱର୍ ହତ୍ ୄଥ ୄଥର୍ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମତତିନ୍ f ଥିସ୍ ୄଳେୋଓ ଇସ୍
ଏୄଚେପ୍୍ତ ଥତ୍ ୄଥ ଶୁୄନ୍ତ୍ର୍ ଇସ୍ ଯୋଭ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄରୌଞ୍ଚ(ସ୍) ଅୄଯ ଯୋଲଣ ଅନ୍୍ଦ
ଭୄନ୍ଦୋଦଯୀ, ଅନ୍୍ଦ ଥତ୍ ଯୋଭ ଓେିସ ୍ଯୋଲଣ. ଈ ୄଦୋନ୍'ତ୍ ୄଯୄଭୄଭୱର୍ ହତ୍ ୄଥ
ୄଵୄଚ୍ୋନ୍୍ଦ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମତତିନ୍ f ୄଥ ଶ୍ରୋ (ଚୁ୍ୄଵମ) ଇସ୍ ୄ ହନ୍ ଅପି୍ପେଏଦ୍ ୄତୋ ଯୋଭ.
S ଥିସ୍ ଇସ୍ ୄଶୋ ୍ ୄଥ ୄଳେୋଓ fଇର୍ତ୍ ୍ଇୄନ୍ତ୍ୋ ୄଥ ଯୋଭ ଣ.
na hi kashchit.h vijAnAti ki.n kasya shvo bhaviShyati |
ataH shvaH karaNIyAni kuryAdadyaiva buddhimAn.h ||
ୄଣୋ ୄନ ୄଓନୋ ସ୍ ହତ୍ ିେ୍ ଶୄପ୍ପନ୍ ୄତୋ ୄ ହୋମ୍ ୄତୋୄଭୋୄଯମୋ ୍. S ଅ ିୄଵ ଭନ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଦୋ ଅେ୍ f
ୄତୋୄଭୋୄଯମୋ ୍'ସ୍ ତସ୍କସ୍ ୄତୋଦୟ୍.
ୄତୋୄଭୋୄଯମୋ ୍
ଦୟ୍ ଅfୄତର୍ ୄତୋୄଭୋୄଯମୋ ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 38|267
୨ ଦ ସ୍ ଅfୄତର୍ ୄତୋୄଭୋୄଯମୋ ୍
ୄ ୄସ୍ତଦମୟ୍
ଦୟ୍ ୄଫfୄଯ ୄ ୄସ୍ତଦମୟ୍
୨ ଦ ସ୍ ୄଫfୄଯ ୄ ୄସ୍ତଦମୟ୍
prArabhyate na khalu vighnabhayena nIchaiH
prArabhya vighnavihatA viramanti madhyAH |
vighnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH
prArabdhamuttamajanA na parityajanti ||
ଈନ୍fଏଯିର୍ ୄଭନ୍ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ସ୍ତତ୍ମ (ଅନୟ୍ ଏୄନ୍ଦଅୄଲୋର୍) ିଥ୍ ୄଥ fଏଅର୍ f ଫସତଚୁ୍ିିନସ.୍
ଆୄଲଯୄକ ୄଭନ୍ , ୄସ୍ତୋପ୍ ଅନ୍ ଏୄନ୍ଦଅୄଲୋର୍ ୄ ହନ୍ ୄଥୟ୍ ଅୄଯ fଅୄଚ୍ଦ୍ ିଥ୍ ୄପ୍ରୋୄଫେଭସ.୍ ଃ ୄ ୄଲର୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 39|267
ଏୄଲନ୍ ୄଥୋଉଘ୍ ୄଥୟ୍ ଅୄଯ େୁଚ୍କ ୍ ଅୄକୈନ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅୄକୈନ୍ ଫୟ୍ ଦଵିୄସ୍ତର୍, ଵୁୄ ଯିର୍ ୄଭନ୍
ୄନୄଲର୍ କିୄଲ ଉପ୍ ଅନ୍ ଏୄନ୍ଦଅୄଲୋର୍ ଥତ୍ ୄଥୟ୍ ଶୄଲ ଉୄନ୍ଦତମୄଓନ୍.
si.nhaH shishurapi nipatati
mada malina kapola bhittiShu gajeShu |
prakR^itiriyaM sattvavatAM
tejasAM hi na vayaH samIkShyate ||
ୄଠ ରିନ୍, ଏୄଲନ୍ ୄ ହନ୍ ଅ ଚୁ୍ବ୍, ଅତ୍ତଚ୍କସ ୍ଜୁପସ୍ ଉୄୋନ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଏକ୍ f ଅନ୍ ଇୄନ୍ତ୍ୋଚିଚ୍ୄତଦ୍
ଏୄରପନ୍୍ତ୍. ଈତ୍ ଇସ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ୄଥ ନତୁୄଯ f ୄଥ ୄଚ୍ୋଉଯୄକଉସ୍ : ୄଥ ଅୄକ f ୄଥ
ୄକେୋଯିଉସ୍ ୄନସ୍ ଇସ୍ ୄନୄଲର୍ ୄଯୄରଲନ୍୍ତ୍.
ଅନ୍୍ଦ fର୍ ୄଥ ଭଯଥି ୄେୋ ଦ୍, ୄଶୄଯ'ସ୍ ଅ ଭଯଥି ତ୍ରନସ୍ତିନ୍ :
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 40|267
si.nhAchA to bAla to hi chapeTa
mArI tyAlA jo karI matt moThA |
tejasvI je vR^itti aisIcha tyAnchi
tethe kAhi chADa nAhi vayAchI ||
api adhikam ekam subhashitam praarabdhavat "yatha" shabdena
yatha deshastatha bhasha yatha raja tatha prajaH |
yatha bhumistatha toyam yatha beejastathankuraH | ||
ଅେୁଯ ୄଭଅନସ୍ ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ୄେିୋଉତ୍. ଥୋ ଫୀଜସ୍ତଥୋେୁଯ ଇସ୍ ଅ ୄଲୟ୍ମ fଅୄଭୋଉସ୍
ୄପ୍ରୋୄଲବ୍ମ. ଇତ୍ ଫଵଚି୍େୟ୍ ୄଭଅନସ୍ ଅସ୍ ୄ ୋଉ ୄଵୋ ୍, ୄଵୋ ୄ ୋଉ ୄଯଅପ୍ ...
na dhairyeNa vina LaxmiH na shouryeNa vina JayaH |
na daanena vina mokSho na gyaanena vina yashaH | ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 41|267
yathA kAShThaM cha kAShThaM cha sameyAtAM mahodadhau |
sametya cha vyapeyAtAM tadvat.h bhUtasamAgamaH ||
ଆସ୍ ୄୱୋ ୄରୋକସ୍ f ୄ ୋଦ୍ ୄଚ୍ୋୄଭ ୄତୋୄକୄଥର୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍, ଅନ୍୍ଦ ଇୄମ୍ମଦଅିୄତରୟ୍ ୄକୋ ଅ ୟ୍
fୄଯୋମ୍ ଏଅଚ୍ ୄଥର୍, ୄଵୋ ଭଚୁ୍ ଅରିୄଓ ଇସ୍ ଭେିନ୍୍ଦ ...
ଅନ୍୍ଦ fର୍ ୄଥ ଭଯଥି ୄୄେ, ଅୄନୋୄଥର୍ ତ୍ରନସ୍ତିନ୍ : ଥିସ୍ ୄନ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ୄକଏତ
ଯୋଭୋ ନ ଫୟ୍ ଭଦ୍ କୁଲ୍କର୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄଵୋଙ୍୍ଗ୍
dosha nA kuNAchA" :
don ondakyAnchi hote sAgarAta bheTa
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 42|267
eka lATa toDi doghA.n punhA nAhi gATha.
kasyachit.h kimapi no haraNIyaM
marmavAkyamapi nochcharaNIyaM |
shrIpateH padayugaM smaraNIyaM
lIlayA bhavajalaM taraNIyaM ||
Oୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ୄନୋତ୍ ୄସ୍ତଅଲ୍ ଅନ୍ ିଥଙ୍୍ଗ୍ ୄଫୄରୋଙି୍ଗ୍ଙ୍୍ଗ୍ ୄତୋ ଅୄନୟୋୄନ, ୄଳୋଉଳ୍ ୄନୋତ୍ ଉୄତ୍ତର୍ ଅ
ୄଵନିସତିୄ ଲ ୄଵୄନ୍ତ୍ୄନେ, ୄଳୋଉଳ୍ ୄଯୄଭୄଭୱର୍ (ୄଫୋ ୍ ୄଦୋ ନ୍ ୄତୋ) Vଇଳନ'ୁସ୍ fଏଏତ୍, ଅନ୍୍ଦ ଥୁସ୍
ସି୍ୱମ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍ f ରିfଏ ିଥ୍ ଏଅୄଵ.
ଠସି୍ ଆSଆଡ୍ ଇସ୍ ଅ ସ୍ମେ୍ ତ୍ରଫୁିୄତ ୄତୋ ଭୟ୍ ଵନିସରିତ୍ ୄତଅୄଚ୍ର୍, ଷି୍ର Vଅଵନ୍୍ତ୍
ଣନଲିୄଦଓର୍. ଃ ଏ ୄଯଵିୄ ଦସ୍ ଇନ୍ Bଭୱୟ୍, ଅନ୍୍ଦ ଇସ୍ ୄଲୟ୍ମ ୄ େ୍ ୄଲୄଵମଦ୍ ିଥ୍ ୄଥ ଵନିସରିତ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 43|267
ଚ୍େସ୍ ଵଚି୍ସ୍ ଅସ୍ ୄ େ୍ ଅସ୍ ୄଚ୍ୋୄନୱଵମତିନଲ୍ ଵନିସରିତ୍. ଃ ଏ ଇସ୍ ଅନ୍ ଅଚ୍ିିୄଲ "ଓୋ ମଓତମୋ" ଇନ୍
ଭନୟ୍ ଵନିସରିତ୍ ୄଯରୄତଦ୍ ୄପ୍ରୋୄଜଚ୍ିସ ୍ଅନ୍୍ଦ ଅଚ୍ିିଲତିଏିସ୍ ଇନ୍ Bଭୱୟ୍. ଆୄଫୋୄଲ ଅେ୍, ଅୄରୋଙ୍୍ଗ୍ ିଥ୍
ଭୟ୍ ୄଭୋୄଥର୍ ୄଶ ଇସ୍ ୄଥ ୄନ ୄ ହୋ ଶସ୍ ଇୄରୋଦୁୄଚ୍ଦ୍ ୄଭ ୄତୋ ଥିସ୍ ୄରଅତ୍ ୄ ୋଳ୍ମ f Sଅନିସରିତ୍
ୄଲୄଵମ ଅନ୍୍ଦ ରିୄତଯତୁୄଯ.
Wଶତ୍ fୄେୋ ସ୍ ଇସ୍ ଶସି୍ ତ୍ରନସ୍ତିନ୍ f ୄଟନ୍ୄ ସୋନ୍'ସ୍ "ଃ ୄଭ ୄଥୟ୍ ୄବ୍ରୋଉଖ୍ି ୄଶର୍ ଯିର୍
ୄଦଅଦ୍" ଇୄନ୍ତ୍ୋ ଵନିସରିତ୍ ୄଲୄଵମ.
gehAnIte.apyasuvirhahite vIrahi.nhe svanAthe
mohaM prApta na cha na cha sakhI krandituM vA pravR^ittA |
pashyan.h devIM parihana idaM prAha marmAhatAM tAM
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 44|267
no ched.h rudyAt.h iyamapi bhat.h prANahInAchireNa ||
ଃ ୄଭ ୄଥୟ୍ ୄବ୍ରୋଉଖ୍ି ୄଶର୍ ଯିର୍ ୄଦଅଦ୍
ୄ ୄନୋର୍ ୄସ୍ୱୋୄନଦ୍ ୄନୋର୍ ଉୄତ୍ତୄଯଦ୍ େୟ୍
ଆେ୍ ୄଶର୍ ୄଭୈୄଦନସ୍ ତିେଙ୍୍ଗ୍ ୄଵୈଦ୍
lokairmandaM vinatahR^idayaiH sa.nstuto vIra evaM
snehasyAsIt.h khalu naravaro bhAjanaM shlAghanIyaM |
sa.nhArdaM vA naratanudharaM shatruraudAryamUrtiH
noche kiN^chit.h tadapi kila sA nAlpamAtraM chachAla ||
ୄଠନ୍ ୄଥୟ୍ ୄପ୍ରୈୄଵଦ୍ ଶମି୍ ୄଵୋfତ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄରୋ ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 45|267
ଛୄେଦ୍ ଶମି୍ ୄ ୋଥମୟ୍ ୄତୋ ୄଫ ୄରୋୄଲଦ୍
ଟଏୁସ୍୍ତ fଯଏିନ୍୍ଦ ଅନ୍୍ଦ ୄନୋୄଫେସ୍୍ତ fଏ
ୄମତ୍ ୄଳ ୄନଇୄଥର୍ ୄେୋୄଓ, ୄନୋର୍ ୄଭୋୄଲଦ୍.
svIya sthAnAt.h tadanu shanakaiH kApi dAsI tadAnIM
prAptA vIraM nibhR^itagamanA kAni gatvA padAni
dUrIchakre naravara mukhAchchhAdi vastraM karAbhyAM
kiN^chinmAtraM na hi vichalitA nApi vA sA ruroda
Sୄତୋୄର ଅ ୄଭୈୄଦନ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଶର୍ େୄଚ୍
ଖିି୍ୟ୍ ୄତୋ ୄଥ ଯିର୍ ୄସ୍ତପ୍୍ତ
ୄଟୋକ୍ ୄଥ fଅୄଚ୍ ୄଚ୍େୋଥ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ fଅୄଚ୍
ୄମତ୍ ୄଳ ୄନଇୄଥର୍ ୄଭୋୄଲଦ୍, ୄନୋର୍ ୄ ପ୍୍ତ.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 46|267
kAchid.h vR^iddhA navatisharadAM dIrghamAyuH dadhAnA
kroDe tasyAH priyatamashishuM sthApayAmAsa dhAtrI
gRIShme vR^iShTiM jalada iva sA bAShpapUraM mumocha
jAta, prANA.nstava khalu kR^ite dhArayAmItyuvAcha !
ୠୄଵ ଅ ନୁୄଵମ f ନିୄ ନ୍ତ୍ୟ୍ ୄ ଅସ୍ମ
Sଏତ୍ ଶସି୍ ଚ୍ଳି୍ ଉୄୋନ୍ ୄଶର୍ ୄଓନଏ
ିୄ ଓ ଵୁୄ ମ୍ମର୍ ୄତୄପସ୍୍ତ ଚ୍ୄଭ ୄଶର୍ ୄତଅସ୍ମ
ୄଠୄଯ ୄ ୄଯ ୄୱୋ ଏୄଯମୋସ୍ମ ଇନ୍ ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ଯରଫ୍ ଇନ୍ ଭୟ୍ ଏଅରିଏର୍ ୄୋସି୍ତଙ୍୍ଗ୍. ଠସି୍ ଇସ୍ ୄଥ
ୄଚ୍ୋୄଯମୄଚ୍ିଦ୍ ୄଲଵିନ୍ :
gehAnIte.apyasuvirhahite vIrasi.nhe svanAthe
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 47|267
mohaM prApta na cha na cha sakhI krandituM vA pravR^ittA |
pashyan.h devIM parihana idaM prAha marmAhatAM tAM
no ched.h rudyAt.h iyamapi bhavet.h prANahInAchireNa ||
sAhitya sa.ngIta kalA vihInaH sAkShAt.h pashuH puchha viShANa hInaH |
tR^iNaM na khAdannapi jIvamAnaH tad.h bhAgadheyaM paramaM paShUNAM ||
ୄଠ ଭନ୍ ିୄଥୋଉତ୍ (ୄରୋୄଲ f) ରିୄତଯତୁୄଯ ଭଵୁଚି୍ ର୍ ୄଥ ଅର୍ତ୍ମ ୍ଇସ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଅନ୍ ଅନଭିଲ୍
ିୄଥୋଉତ୍ ଅ ୄତୈଲ୍ ର୍ ୄଶୋନମସ୍. ୄଠ fଅଚ୍ି୍ ଥତ୍ ୄଶ ଵଲୁିୄ ଲସ୍ ଏୄଲନ୍ ିୄଥୋଉତ୍ ଏଅତଙ୍ି୍ଗ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 48|267
ରସ୍ ସ୍ ଇସ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଅ ୄରଅତ୍ ିଏୄଚ୍ f ରୁଚ୍କ ୍fର୍ ୄଥ ୄଥର୍ ଅନଭିରସ୍.
ଠସି୍ ୄନ ଇସ୍ ଵଭିିରର୍ ୄତୋ ଆSଆଡ୍[୩୨]
ଇନ୍ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ :
yeShAM na vidyA na tapo na dAnaM
GYAnaM na shIlaM na guNo na dharmaH |
te martyaloke bhuvibhArabhUtAH
manuShyarUpeNa mR^IgAshcharanti ||
ୄଠୋୄଵ ୄ ହୋ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ଶୄଲ ୄରଅନଙ୍ି୍ଗ୍, ୄୄଵମୄଲୄଯୄନେ, ଅୄଯ ୄନୋତ୍ ଚ୍ଯତିୄଫେ, ୄଦୋ ୄନୋତ୍
ଶୄଲ ିୄଵଦୋମ୍, ଚ୍ଯୄଚ୍ିର୍, ୄକୋଦ୍ qଉଅରିତଏିସ୍ ର୍ ୄଯୄରକିନ୍, ଅୄଯ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଅ ଫୁୄଦମନ୍ ୄତୋ
ନ୍ ୄଥ ଏଅଥ୍ମ ଇନ୍ ୄଥ ୄଭୋତମଲ୍ ୄ ୋଳ୍ମ, ଅନ୍୍ଦ ରିୄଲ ଅସ୍ ଅନଭିରସ୍ ଇନ୍ ୄଥ fମ୍ମ f ଭନ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 49|267
adhigatya guroH GYAnaM chhAtrebhyo vitaranti ye |
vidyA vAtsalya nidhayaH shikShakA mama daivataM ||
ୄଠ ୄତଅୄଚ୍ସ୍ମ ୄ ହୋ ଦେିିଫୁୄତ ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ସୁ୍ତୄଦନ୍ତ୍ସ ୍ଅfୄତର୍ ୄକତ୍ତଙ୍ି୍ଗ୍ ଇତ୍
fୄଯୋମ୍ ୄଥଇର୍ କୁଯୁସ୍, ଅନ୍୍ଦ ୄ ହୋ ଅୄଯ ୄସ୍ତୋୄଯୄଶୋଉୄଵସ୍ f ୄରୋୄଲ ଅନ୍୍ଦ ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ, ଅୄଯ
ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ରିୄଓ ୄଖୋଦ୍ ୄତୋ ୄଭ.
ashvasya bhUShaNaM vego mattaM syAd.h gajabhUShaNaM |
chAturyaM bhUShaNaM nAryA udyogo narabhUShaNaM ||
ୄେଏଦ୍ ଇସ୍ ୄଥ ନମୄଭନ୍୍ତ୍ f ୄଥ ୄଶୋୄଵମ, ୄଥ ଇୄନ୍ତ୍ୋଚିଚ୍ୄତଦ୍ ସ୍ତୄତ ଇସ୍ ୄଥ ନମୄଭନ୍୍ତ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 50|267
f ୄଥ ଏୄରପନ୍୍ତ୍. ୄଛେୄଲୄନମସ୍ ସ୍ ଇସ୍ ୄଥ ନମୄଭନ୍୍ତ୍ f ଅ ୄ ୋଭନ୍, ଅନ୍୍ଦ
ଇନୁ୍ଦେିଉୄସ୍ନସ୍ ସ୍ ଇସ୍ ୄଥ ନମୄଭନ୍୍ତ୍ f ଅ ଭନ୍.
ahaM namAmi varadAM GYAnadAM tvAM sarasvatIM |
prayachchha vimalAM buddhIM prasannA bhava sarvadA ||
ଈ ୄଫୋ ୍ ୄତୋ ୄ ୋଉ, O Sଅଯସ୍ୱତ ିୄ ହୋ ଇସ୍ ୄଥ କିୄଲର୍ f ୄଫୋନସ୍ ଅନ୍୍ଦ କିୄଲର୍ f ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ.
ଖିୄଲ ୄଭ ଉୄନ୍ତ୍ୈୄନ୍ତ୍ଦ୍ ିୄଵଦୋମ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଫ ୄେଅୄଵଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅେ୍ ଏୄନ୍ଦୋ ିଙ୍୍ଗ୍ (ୄତୋ ୄଭ)
apAre kAvyasa.nsAre kavirekaH prajApatiH |
yathAsmai rochate vishvaM tathA vai parivartate ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 51|267
ଈନ୍ ୄଥ ୄଫୋଉୄନ୍ଦେସ୍ ସ୍ ୄ ୋଳ୍ମ f ୄୋଏତ୍ରୟ,୍ Pଯଜୋତ ି(Bଯହ୍ମ) ଇସ୍ ୄଥ ନେୟ୍ ୄନ ୄୋଏତ୍.
ଃ ଏ ଚ୍ୄଙ୍ଗ୍ସ୍ ୄଥ ଉନିୄ ଲୄଵମ ଅସ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄ ହନ୍ ୄଶ ଥିେସ୍ ୄଫସ୍୍ତ ..
asitagirisamaM syAt.h kajjalaM sindhu pAtraM
surataruvarashAkhA lekhanI patramurvI |
likhati yadi gR^ihItvA shAradA sarvakAlaM
tadapi tava guNAnAM Isha pAraM na yAti ||
ୄଠ ଇେ୍ ଭୟ୍ ୄଫ ରିୄଓ ଅ ଫେଚ୍କ ୍ୄଭୋଉୄନ୍ତ୍ୈନ୍, ୄଥ ୄଵଅ ଭୟ୍ ୄଫ ୄଥ ଇୄେପୋତ୍, ଆ ବ୍ରଞ୍ଚ ୍
f ୄଥ ୄତ୍ରଏ f ୄକୋଦସ୍ (ଓରପତଯୁ / ଭନ୍ଦୋଯ ...ଈ ୄଫରିଏୄଲ ୄଥୄଯ ଅୄଯ fଇୄଲ f
ୄଥମ୍) ଭୟ୍ ୄଫ ଉୄଵଦ୍ ଅସ୍ ଅ ୄନ୍, ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄ ହୋୄର ଏଅଥ୍ମ ୄଫ ଉୄଵଦ୍ ଅସ୍ ୄଥ ୄର୍. ଈf
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 52|267
ଏୄଲନ୍ ଯଦ (ୄଖୋୄେସ୍ ସ୍ Sଅଯସ୍ୱତ)ି ିିୄତସ୍ fର୍ ଅେ୍ ୄଥ ତିୄ ଭ ଉଵଙ୍ି୍ଗ୍ ଅେ୍ ଥିସ୍
ଭୄତଯଅିଲ୍, ଏୄଲନ୍ ୄଥନ୍, O ୄରୋଦ୍ମ, ୄଳ ିେ୍ ୄନୋତ୍ ୄଚ୍ୋୄଭ ୄତୋ ୄଥ ଏନ୍୍ଦ f ୄଦଵିେିଫଙ୍ି୍ଗ୍
ୄ ୋଉର୍ ୄକୋଦ୍ qଉଅରିତଏିସ୍.
dadaati pratigR^iNhaati guhyamaakhyaati pR^ichchhati |
bhuN^kte bhojayate chaiva ShaD.hvidhaM priitilakShaNam.h ||
ଈ ଶୄଲନ୍'ତ୍ ୄଶଅଦ୍ମ ଥିସ୍ ୄନ ୄଫfୄଯ, ୄଵୋ ୄଥ fୄେୋ ିଙ୍୍ଗ୍ ଭୟ୍ ୄଫ ff ୄଥ ଭକ୍ମ ୄତୋ
ୄଵୋୄଭ ଏୄଚିନ୍୍ତ୍
ଖିଲଙ୍ି୍ଗ୍, ୄଯତୁନ୍ମ f ୄଚ୍ୋଉୄତମଵୟ୍, ଳଯଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଵୄେର୍ତ୍,୍ ଅସି୍କଙ୍୍ଗ୍ [fର୍ ୄନ'ସ୍ ୄ ଲ୍fଅୄଯ?] ଏଅତଙ୍ି୍ଗ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 53|267
ୄଣଏଦ୍ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f ଵବୁୋିତ
dadaati pratigR^iNhaati guhyamaakhyaati pR^ichchhati | bhuN^kte
bhojayate chaiva ShaD.hvidhaM priitilakShaNam.h ||
ଈ ୄଫରିଏୄଲ ଥିସ୍ ଭୟ୍ ୄଫ ଯକିିନେୟ୍ ଇନ୍ ୄଵୋୄଭ Pଉଯନ; ଇତ୍'ସ୍ ଇନ୍
Pଅଞ୍ଚ ତର ଅସ୍ ୄ େ୍ ଅସ୍ ଇନ୍ ଊୄଦSଆଭଇୃତ f ୠଊ ୄଖୋସ୍ୱଭି.
ୄଚ୍ୋନ୍fଇୄଦୄନେ ଅନ୍୍ଦ ଏନ୍qଉଇଯଙ୍ି୍ଗ୍, ଅୄେପି୍ତଙ୍୍ଗ୍ fଦ୍ ଅନ୍୍ଦ fଏଏଦଙ୍ି୍ଗ୍."
ଃ ଏନ୍ରୟ୍ ୄରୋୄଲର୍ (ଆରୋଶୟ ଦୋଵ)
dadAti pratigR^ihNAti
dadaati pratigR^iNhaati guhyamaakhyaati pR^ichchhati |
bhuN^kte bhojayate chaiva ShaD.hvidhaM priitilakShaNam.h ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 54|267
ଈ ଶୄଲନ୍'ତ୍ ୄଶଅଦ୍ମ ଥିସ୍ ୄନ ୄଫfୄଯ, ୄଵୋ ୄଥ fୄେୋ ିଙ୍୍ଗ୍ ଭୟ୍ ୄଫ ff ୄଥ ଭକ୍ମ ୄତୋ
ୄଵୋୄଭ ଏୄଚିନ୍୍ତ୍
ଖିଲଙ୍ି୍ଗ୍, ୄଯତୁନ୍ମ f ୄଚ୍ୋଉୄତମଵୟ୍, ଳଯଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଵୄେର୍ତ୍,୍ ଅସି୍କଙ୍୍ଗ୍ [fର୍ ୄନ'ସ୍ ୄ ଲ୍fଅୄଯ?] ଏଅତଙ୍ି୍ଗ୍
ୄ ୋଉ ଅୄଯ ଅୄରମୋସ୍୍ତ ଯଖ୍ିି. ୄଶୄଯ ଇସ୍ ୄଥ ଅେୁଯୄତ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ :
କିୄଲସ୍, ତୄଓସ୍, ୄତେସ ୍ଅନ୍୍ଦ ଅସ୍କସ୍ ୄଵୄେର୍ତ୍,୍ ଏଅର୍ତ୍ ୍(fୄଯୋମ୍ ୄ ୋଉ) ଅନ୍୍ଦ fଏଏଦସ୍ (ୄ ୋଉ) ଅୄଯ ୄଥ
ଵଚି ୍ଚ୍ଯୄଚ୍ିଯସିି୍ତଚ୍ସ୍ f ୄରୋୄଲ ... (fଯଏିନ୍ଦିିପ୍ ୄ ୋଉଳ୍ ୄଶମପ୍ସ ୍ୄଫ ୄଭୋୄଯ ଅୄପ୍ପିୋପି୍ରଅୄତ
ୄଶୄଯ .. )
kShate prahaaraaH nipatanti abhiikShNaM
dhanakShaye vardhati jaaTharaagniH |
aapatsu vairaaNi samud.hbhada.nti
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 55|267
chidreShu anarthaaH bahuliibhava.nti ||
Wୄଶନ୍ ୄଥ ୄଭୋୄନୟ୍ ଇସ୍ ୄକୋୄନ (ୄଫୄଚ୍ୋୄଭ ୄୋର୍), ୄଥ ଶୁୄଙ୍ଗ୍ର୍ ଇୄନେିଅୄଵସ୍
ଆତ୍ ୄଥ ତିୄ ଭ f ୄତ୍ରୋଉୄଫେ, ୄଥ ଏୄନଭିତଏିସ୍ ୄେୋପ୍ ଉପ୍
ୄ ହନ୍ ୄ ୋଉ ଅୄଯ ଦଲିିୄ ଦଦ୍ ( ିୄଥୋଉତ୍ ଉନତିୟ୍), ୄପ୍ରୋୄଫେଭସ୍ ୄଫୄଚ୍ୋୄଭ ୄେନ୍ତ୍ୟ୍.
ଈ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ୄଓନୋ ୍ ୄଥ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f "ଅବୀକ୍ଷ୍ଣଂ". ୄଠ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f fଇସ୍ତମ୍ ରିୄନ
ୄଦୄନ୍ଦସ୍ ଉୄୋନ୍ ଥିସ୍ ୄ ୋଦ୍ମ.
ଈ ଥିେ୍ "ଵଭଦୁ୍ ବଦଂତ"ି ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ "ଵଭଦୁ୍ ବଲଂତ"ି.
Bଅଵଚି୍େୟ୍, ୄଥ Sଉବୋଳତି ଇସ୍ ତ୍ରୟିଙ୍୍ଗ୍ ୄତୋ ୄତେ୍ ଉସ୍ ଥତ୍ ୄପ୍ରୋୄଫେଭସ୍ ୄେୋପ୍
ଉପ୍ ନେୟ୍ ୄ ହନ୍ ୄ ୋଉ ଅୄଯ ୄଦୄଲୋଇଦ୍ f ୄଥ ୄଵୋରୁତିନ୍ !
xate prahaaraaH nipatanti abhiikShNaM
ଈ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ୄଓନୋ ୍ ୄଥ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f "ଅବୀକ୍ଷ୍ଣଂ". ୄଠ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f fଇସ୍ତମ୍ ରିୄନ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 56|267
ୄଦୄନ୍ଦସ୍ ଉୄୋନ୍ ଥିସ୍ ୄ ୋଦ୍ମ.
ଡଚି୍ିିନୟ୍ମ କିୄଲସ୍ ୄଥ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f ଅବୀକ୍ଷ୍ଣମ୍ ଅସ୍ ``ଏୄଲୟ୍ମ ୄଭୋୄଭନ୍୍ତ୍''; ଇତ୍ fଇର୍ତ୍ ୍
ୄଶୄଯ, ଫୁତ୍ ଇସ୍ ୄଵୋୄଭ ହତ୍ zୁzରିଙ୍୍ଗ୍. Wଇଥ୍ ଥିସ୍ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍, ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ଦ ୄଭଅନସ୍
Wୄଶନ୍ ୄ ୋଉୄନ୍ଦଦ୍, ୄଫେୋ ସ୍ fଅେ୍ ଏୄଲୟ୍ମ ୄଭୋୄଭନ୍୍ତ୍ [ୄଠ ୄ ୋଉୄନ୍ଦଦ୍ ୄକତ୍ ଶତି୍ ୄଯୄଅୄତଦେୟ୍]
ଈF ଇତ୍ ଇସ୍ ଅବିକ୍ଷ୍ଣଂ, ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ରିୄନ ିେ୍ ୄନୋତ୍ ୄଫୟ୍ ୄଥ ୄଭୄତର୍ f ୄଥ
ୄଳେୋଓ. ୄଫଵିୄ ଦସ୍ ଥତ୍ ଏୄଲ ିଥଙ୍୍ଗ୍ ଭୄଓସ୍ ୄଵୄନସ. (ଇତ୍ ଇସ୍ ଫଵଚି୍େୟ୍ ଅ ୄଲଵିନ୍
f " ୄ ହନ୍ ଇତ୍ ୄଯୈନସ,୍ ଇତ୍ ୄୋଉସ୍ମ " ...
keshavam patitam dR^iShTvA pANDavAH harShanirbharaAH |
rudanti kauravAH sarve hA hA keshava keshava |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 57|267
Oୄନ f ୄଥ ୄରତ୍ ୄଭ ଚ୍ତେ୍ ଭୟ୍ ୄବ୍ରଅଥ୍ ୄଳେୋଓସ୍?
ଆଚ୍ିୁଅେୟ୍ ଥିସ୍ ଇସ୍ ଅ fଐରମୟ୍ fଅୄଭୋଉସ୍ ୄନ. ୄଠ "ୄଚ୍ୋୄଯମଚ୍ି୍" ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମତତିନ୍ :
ke shavaM patitaM dR^iShTvA pANDavAH harShanirbharAH
rudanti kauravAH sarve hA hA ke shava ke shava
ୄଣୋତିୄ ଚ୍ ଥତ୍ ୄଓ ଅନ୍୍ଦ ଳଲ ଶୄଲ ୄଫଏନ୍ ୄଵଯୄତଦ୍. ୄଠ ୄ ୋଦ୍ମ "ଓ" ୄଭଅନସ୍ ୄତର୍
ୄଭଅନସ୍ fଇଶ୍; ୄଓୌଯଲ ଅୄରସୋ ୄଭଅନସ୍ ୄେୋ ୍. ୄଶୄନେ ୄଥ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମତତିନ୍ ଇସ୍ :
Sଏଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ଚ୍ଦୄଲର୍ (ଳଲ) fଅୄେନ୍ ଇନ୍ ୄତର୍, ୄଥ fଇଶ୍ ୄ ୄଯ ୄଲୄଜମୋୄ ଦ୍. ଆେ ୍
ୄଥ ୄେୋ ସ୍ ୄଶୋୄ ୄଲର୍ ସ୍ତୄତମଦ୍ େୟିଙ୍୍ଗ୍ .. " O ୄଥ ଚ୍ଦୄଲର୍ ଇନ୍ ୄତର୍ !!"
vaidyarAja namastubhyaM yamarAjasahodara |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 58|267
yamastu harati prANAn.h vaidyo prANAn.h dhanAni cha ||
O ୄଲୈଦୟ (ୄଦୋୄଚ୍ିୋର୍), ୄବ୍ରୋୄଥର୍ f ମଭ, ଈ ୄଫୋ ୍ ୄଦୋ ନ୍ ୄତୋ ୄ ୋଉ. ମଭ ନେୟ୍ ୄସ୍ତଅରସ୍ ଅ ୟ୍
ୄନ'ସ୍ ରିfଏ, ଫୁତ୍ ୄଥ ୄଲୈଦୟ ୄସ୍ତଅରସ୍ ୄନ'ସ୍ ରିfଏ ଅସ୍ ୄ େ୍ ଅସ୍ ୄଭୋୄନୟ୍ !
ashvaM naiva gajaM naiva vyAghraM naiva cha naiva cha |
ajAputraM baliM dadyAt.h devo durbalaghAtakaH ||
ୄଣୋତ୍ ଅ ୄଶୋୄଵମ, ୄନୋତ୍ ଅନ୍ ଏୄରପନ୍୍ତ୍, ଅନ୍୍ଦ ୄନୄଲର୍ ଅ ତିୄ କର୍. ଈତ୍ ଇସ୍ ୄଥ ୄଵୋନ୍ f ଅ ୄକୋଅତ୍
ଥତ୍ ଇସ୍ ଵେfିଇୄଚ୍ଦ୍ ! ୄଖୋଦ୍ ଇସ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଅ ୄଫତ୍ରୄ ର୍ f ୄଥ ୄ ଅକ୍ ... !
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 59|267
chintanIyA hi vipadAM adAveva pratikriyA |
na kUpakhananaM yuktaM pradIpte vahninA gR^ihe ||
ୄଠ ୄଯଅଚ୍ିିନ୍ ୄତୋ ଚ୍ରଭିତୟ୍ ଭସ୍ୁ୍ତ ୄଫ ୄଚ୍ୋନିସୄଦୄଯଦ୍ ୄଫfୄଯ ଶନ୍୍ଦ. ଈଟ୍ ଇସ୍ ୄନୋ ଉୄଵ ୄତୋ
ସ୍ତତ୍ମ ଦକିିିଙ୍୍ଗ୍ ଅ ୄ େ୍ ଅfୄତର୍ ୄ ୋଉର୍ ୄଶୋଉୄଵ ଇସ୍ ଅfଇୄଯ !!
AyushaH xaNa eko.api sarvaratnairna labhyate |
nIyate sa vR^ithA yena pramAdaH sumahAnaho ||
Eୄଲନ୍ ଅ ଵିୄ ଙ୍ଗ୍େ ୄଵୄଚ୍ୋନ୍୍ଦ ଇନ୍ ରିfଏ ଚ୍ୄନୋତ୍ ୄଫ ୄଫୈିୄନଦ୍ ଫୟ୍ ଅେ୍ ୍ୄପ୍ରଚ୍ିଉସ୍ ୄଜୄ ରସ୍.
ଃ ଏୄନେ ୄେନ୍ଦଙ୍ି୍ଗ୍ ଇତ୍ ିୄଥୋଉତ୍ ୁୄମୋୄଵ ଇସ୍ ଅ ୄରଅତ୍ ଭିସ୍ତୄଓ.
AtmanaH paritoShAya kaveH kAvyaM tathApi tat.h |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 60|267
svAmino dehalIdIpasamaM anyopakArakaM ||
Atman.h
paritoSha
kavi
kAvya
svAmi
dehali
dIpa
sama
anya
upakAra
ୄଠ ୄୋଏତ୍ରୟ୍ f ୄୋଏର୍ତ୍ ୍ଇସ୍ ଅରୱ ସ୍ fର୍ ୄଥଇର୍ ନ୍ ଵତସି୍fଅଚ୍ିିନ୍, ଃ ୄ ୄଲର୍, ରିୄଓ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 61|267
ୄଥ ରିଖ୍ି ନ୍ ୄଥ ୄୋଚ୍ମ f ୄଥ ଭୄସ୍ତର୍'ସ୍ ୄଶୋଉୄଵ, ଇତ୍ ଇସ୍ ଅୄରସୋ ୄଫୄନfଇଚ୍ଅିଲ୍ ୄତୋ
ୄଥସ୍ମ. (ରିଖ୍ି fୄଯୋମ୍ ୄଥ ୄୋଚ୍ମ ଇେୁଭିନୄତସ୍ ୄଥ ଇନିସୄଦ ଅସ୍ ୄ େ୍ ଅସ୍ ୄଥ
ଉର୍ତ୍ିୄ ଦ f ଅ ୄଶୋଉୄଵ ... )
IxaNaM dviguNaM proktAM bhAShaNasyeti vedhasA |
akShi dve manuShyANAM ji.nvhA tvaikeva nirmitA ||
IkShaNa
dviguNa
prokta (pra + ukta)
bhAShaNa
vedhas.h
akShi
dve
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 62|267
ji.nvhA
nirmita
Sଏଏଇଙ୍୍ଗ୍ ଇସ୍ କିୄଲନ୍ ୱିୄ ଚ୍ ଅସ୍ ଭଚୁ୍ ଇୄପୋତମୄନେ ଅସ୍ ୄେଅଓଙ୍ି୍ଗ୍ ଫୟ୍ Bଯହ୍ମ. ଃଂଅନ୍ ଶସ୍
ୄୱୋ ଏୄ ସ୍, ୄଶୋୄ ୄଲର୍, ନେୟ୍ ୄନ ୄତୋଙୁ୍ଗ୍ଏ ସ୍ ୄେଅୄତଦ୍.
udyamena hi sidhyanti kAryANi na manorathaiH |
na hi suptasya si.nhasya pravishanti mukhaM mR^igAH ||
udyama
sidh.h
kArya
manoratha
supta
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 63|267
si.nha
pra + vish.h
mukha
mR^iga
Wକ୍ମ ଇସ୍ ଅୄେୋପିେୄଳଦ୍ ଫୟ୍ ଏffତ୍ମ, ୄନୋତ୍ ଫୟ୍ ିଳଙ୍ି୍ଗ୍. ୄଡଏର୍ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ଏୄନ୍ତ୍ର୍ ୄଥ ୄଭୋଉଥ୍
f ଅ ୄଵେଏିଙ୍୍ଗ୍ ରିନ୍.
Vଇୄଲକ୍ ଔହୄଯ ଅୄସ୍କଦ୍ ୄଭ ୄଥ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f ୄଥ ୄ ୋଦ୍ମ "ଶ"ି ଇନ୍ ୄଥ ଵବୁୋଳତି :
ଉଦୟୄଭନ ଶ ିଵଧି୍ୟନ୍ତ୍ ି....
ୄଠ ୄ ୋଦ୍ମ ଶ ିୄଭଅନସ୍ ୄନୋଥିଙ୍୍ଗ୍. Pଏଶମପ୍ସ ୍ଇତ୍ ୄଚ୍ୋଉଳ୍ ୄଫ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମୄତଦ୍ ୄଶୄଯ ଅସ୍ ଅନ୍
ଏମ୍ଫଵzିଏର୍, ଫୁତ୍ ୄଥ ିୄଵ, ଇତ୍ ୄଭଅନସ୍ ରିୄତଯରୟ୍ ୄନୋଥିଙ୍୍ଗ୍. ୄଠ ୄ ୋଦମସ୍ ଚ୍ ୄଲୈ ତୁ
ଅନ୍୍ଦ ଶ ିଅୄଯ ଉୄଵଦ୍ ଇନ୍ ଵନିସରିତ୍ ଫୟ୍ ୄୋଏର୍ତ୍ ୍ୄତୋ fଇେ୍ ଉପ୍ ୄଥ ୄଭୄତର୍. ୄଥ ୄ ୋଦମସ୍ ଚ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 64|267
ଅନ୍୍ଦ ତୁ ଶୄଲ ୄଭଅନଙି୍ଗ୍ସ,୍ (ଅନ୍୍ଦ ଅନ୍୍ଦ ଫୁତ୍ ୄଯୄେଚ୍ିିୄଲରୟ୍) ଫୁତ୍ ୄଥ ୄ ୋଦ୍ମ ୄଲୈ ଶସ୍ ୄନୋ
ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍, ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄ ୋଦ୍ମ ଶ ିଭୟ୍ ୄଫ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମୄତଦ୍ ଅସ୍ ୄଵୋୄଭଥିଙ୍୍ଗ୍ ଥତ୍ ଏମ୍ଫଵzିଏସ୍ ଅ
ୄୋଇନ୍୍ତ୍.
ଈନ୍ fଅଚ୍ି୍ ଈ ଅମ୍ ଵୁୄ ଯ ଭନୟ୍ f ୄ ୋଉ ୄଓନୋ ୍ ୄଥ fଅୄଭୋଉସ୍ fଇସ୍ତମ୍ ଅୄତ୍ତପ୍ି ଫୟ୍ ଅ qଉଅଚ୍କ ୍
ୄୋଏତ୍ :
uttiShTha uttiShTha rAjendra mukhaM praxAlayasva TaH |
prabhAte roditI kukku cha vai tu hi cha vai tu hi ||
ୄଠ ୄୋଏତ୍ ୄଥୋଉଖ୍ି ଉପ୍ ୄଥୄଵ ୄେଏ ରିୄନସ୍ :
O ଓଙ୍ି୍ଗ୍, (ଯୄଜେ), ୄକତ୍ ଉପ୍ ୄକତ୍ ଉପ୍ ! (ଉତ୍ତଷି୍ଠ) ଭଔୁଂ ପ୍ରଚୋର ସ୍ୱ
ଓୁକ୍କଟୁ )
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 65|267
ୄଥ ୄପ୍ରୋୄଫେମ୍ ସ୍ ଅfୄତର୍ ଉତ୍ତିୄ ଳଠୋତ୍ତଷି୍ଠ ଯୋୄଜେ, ଭଔୁଂ ପ୍ରଚୋର ସ୍ୱ
ୄରfତ୍ ୄନ ୄରୄତ୍ତର୍ ୄରସ୍ ସ୍ fର୍ ୄଥ ଏଇଖ୍ି ୄରୄତ୍ତର୍ ଅନୁଷୁ୍ଟଭ୍ ଛନ୍ଦ, ଅନ୍୍ଦ ପ୍ରବୋୄତ
ୄଯୋଦତି ିଓୁକ୍କଟୁ ଶଦ୍ ୄନ ୄରୄତ୍ତର୍ ଏଚିି ! ୄଵୋ ଥିସ୍ ରନ୍ଦମୄସ୍ତର୍ ୄତୋକ୍ ୄଥ "ଟ "
fୄଯୋମ୍ ଓୁକ୍କଟୁ ଅନ୍୍ଦ େୄଚ୍ଦ୍ ଇତ୍ ଅତ୍ ୄଥ ଏନ୍୍ଦ f ୄଥ fଇସ୍ତମ୍ ରିୄନ ! ଆନ୍୍ଦ ୄନୋ ୍ ୄଶ ଶଦ୍
ୄେଏ ଉତ୍ f fଉର୍ ର୍ତ୍ମ,୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଶ ଜୁସ୍୍ତ ୄଚ୍ୋଉଦ୍ ୄନୋତ୍ ଥିେ୍ f ଅନ୍ ିଥଙ୍୍ଗ୍ fର୍ ୄଥ
ରସ୍୍ତ ତ୍ମ f ୄଥ ୄଲୄଵମ ୄଶୄନେ ଚ୍ ୄଲୈ ତୁ ଶ ିଚ୍ ୄଲୈ ତୁ ଶ ି!!!
uttamo nAtivaktA syAt.h adhamo bahubhAShate |
na kAJNchane dhwanistAdR^ik.h yAdR^ik.h kA.nsye prajAyate ||
uttama
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 66|267
ati
vaktR^i
adhama
bhASh.h
kAJNchana
dhwani
ka.nsya
pra + jA
ୄଠ ୄରଅତ୍ ଭନ୍ ଇସ୍ ଯୄଯରୟ୍ ୄଵୋୄଭୋୄନ ୄ ହୋ ତଲ୍କସ୍ ୄତୋ ଭଚୁ୍, ଫୁତ୍ ୄଥ ଇନ୍fଏଯିର୍ ଭନ୍
ତଲ୍କସ୍ ୄତୋ ଭଚୁ୍. ୄଠୄଯ ଇସ୍ ୄନୋ ୄଵୋଉନ୍୍ଦ fୄଯୋମ୍ ୄକୋଳ୍ ଅସ୍ ୄଥୄଯ ଇସ୍ fୄଯୋମ୍ ୄବ୍ରୋନ୍zଏ.
chintaayaastu chitaayaastu bindu maatram visheshataH |
chitaa dahati nirjeevam, chintaa dahati jeevitam ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 67|267
ଃଂଏଅନଙ୍ି୍ଗ୍:
Bଏୄୱଏନ୍ 'ଛନି୍ତ୍ୋ' (ୄ ୋଯମୟ୍) ଅନ୍୍ଦ 'ଛତିୋ' (ପ୍ୄେ) ୄଥ ନେୟ୍ ଦfିfଏୄଯୄନେ
ଇସ୍ ୄଦୋତ୍ (ଅନୁସ୍ୱୋଯ ଫନୁି୍ଦ ଇନ୍ ଚ୍ନି୍ତ୍ୋ, ଥତ୍ 'ନ୍'). Pୄେ ଫୁନମସ୍ ୄଥ
ୄଦଅଦ୍, ିହୄର ୄ ୋଯମୟ୍ ଫୁନମସ୍ ୄଥ ରିଲଙ୍ି୍ଗ୍. ଡ୍Oଣ୍'ଟ୍ WOୠଯ୍ BE ଃ ଆPPଯ୍ :)
ଖନିଥ.
chitA chintA samAproktA bindumAtraM visheShatA |
sajiivaM dahate chintA nirjIvaM dahate chitA ||
ୄଠ ଦfିfଏୄଯୄନେ ୄଫତ୍ନ ୍"ଚ୍ନି୍ତ୍ୋ" ଅନ୍୍ଦ "ଚ୍ତିୋ" ଇସ୍ ଜୁସ୍୍ତ ଅ ୄଦୋତ୍.
upakAro hi nIchAnAM apakaro hi jAyate |
payaHpAnaM bhuja.ngANAM kevalaM viShavardhanaM ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 68|267
upa + kR^i
nIcha
apa + kR^i
payas.h
bhuja.nga
kevalaM
viSha
vardhana
Eୄଲନ୍ ଅ ୄକୋଦ୍ ତୁନ୍ମ ୄଦୋୄନ ୄତୋ ଅ ଫଦ୍ ଭନ୍ ୄଯଵରୁିସ ୍ଇନ୍ ଏଲଲି୍. ଡ୍ରେିିଙ୍୍ଗ୍ f ଭିଲ୍୍କ ଫୟ୍
ସ୍ନୄଓସ୍ ଇସ୍ ନେୟ୍ ୄକୋଇଙ୍୍ଗ୍ ୄତୋ ୄଯଵରୁି୍ ଇନ୍ ଇୄନେିଅୄଵ f ୄଥଇର୍ ୄୋଇୄଵୋନ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 69|267
ଉତ୍ତଭୋ ଆତ୍ମନୋ ଔୟୋତୋ ିତୁ ଔୟୋତୋଶ୍ଚ ଭଧ୍ୟଭୋ |
ଅଧଂଆ ଭୋତୁରତ୍ ଔୟୋତୋ ଶ୍ଵଳୁଯୋଛୋଧଭୋଧଭୋ ||
sandhi vigraHa :
uttamAH AtmanA khyAtAH pituH khyAtAH cha madhyamAH |
adhamAH mAtulAt.h khyAtAH shavashurAt.h cha adhamAdhamAH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
uttama
khyAta
pitR^i
madhyama
mAtula
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 70|267
shvashura
adhama
adhamAdhama
ୄଠ ୄରଅତ୍ ୄନସ୍ ଅୄଯ fଅୄଭୋଉସ୍ ଫୟ୍ ୄଥଇର୍ ନ୍ ଏffର୍ତ୍ମ୍, ୄଠ ଅୄଲଯୄକ ଅୄଯ fଅୄଭୋଉସ୍
ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥଇର୍ fଅୄଥର୍. ୄଠ ଇନ୍fଏଯିର୍ ୄଭନ୍ ଅୄଯ fଅୄଭୋଉସ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥଇର୍ ଉୄନେ୍.
ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄ ୋସ୍ତମ୍ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄଥମ୍ ଅୄଯ fଅୄଭୋଉସ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥଇର୍ fଅୄଥର୍ ଇନ୍ ର ୍.
ଈ ୄଠୋଉଖ୍ି ୄ ୋଉ ଭୟ୍ ରିୄଓ ଥିସ୍ ଵବୁଳଥି.
anuga.nthu.m satha.m vat.smaa kut.sana.m yadi nashakyathe |
swalpamaath^ranuganthavyam, margasthova navaseedhathi ||
su.ndaropi susheelopi kuleelopi mahaDhanaha |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 71|267
akulinopi vidyaawaan, devairapi s.upoojyathe ||
Bଶଲଥମ: ଆ ୄଵେୋୄରୋର୍ ଏୄଲନ୍ ଇf ୄଶ ଇସ୍ fୄଯୋମ୍ ଅ ଫୄଚ୍କୱୋଦ୍ମ ଚ୍େସ୍ ସ୍, ଇସ୍ ୄଯୄଚ୍ୋଗି୍ନୄଵଦ୍ ଅନ୍୍ଦ
ୄଯୄେୄଚ୍ିଦ୍ ଏୄଲନ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄଚ୍ୋପନୟ୍ f ୄଥ ୄୄେ ୄ ହୋ ଅୄଯ ୄଭୋସ୍୍ତ ୄଫତfିଉଲ୍.
ୄ ହୋ ଶୄଲ ୄରଅତ୍ fଅଭିରୟ୍ ଫୄଚ୍କ୍ିୋଉନ୍୍ଦ, ଅନ୍୍ଦ ଏୄଲନ୍ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ୄକୋଦସ୍.
uttamA AtmanA khyAtAH pituH khyAtAshcha madhyamAH |
adhaMA mAtulat.h khyAtAH shvashurAchhAdhamAdhamAH ||
sandhi vigraHa :
uttamAH AtmanA khyAtAH pituH khyAtAH cha madhyamAH |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 72|267
adhamAH mAtulAt.h khyAtAH shavashurAt.h cha adhamAdhamAH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
uttama
khyAta
pitR^i
madhyama
mAtula
shvashura
adhama
adhamAdhama
ୄଠ ୄରଅତ୍ ୄନସ୍ ଅୄଯ fଅୄଭୋଉସ୍ ଫୟ୍ ୄଥଇର୍ ନ୍ ଏffର୍ତ୍ମ୍, ୄଠ ଅୄଲଯୄକ ଅୄଯ fଅୄଭୋଉସ୍
ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥଇର୍ fଅୄଥର୍. ୄଠ ଇନ୍fଏଯିର୍ ୄଭନ୍ ଅୄଯ fଅୄଭୋଉସ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥଇର୍ ଉୄନେ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 73|267
ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄ ୋସ୍ତମ୍ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄଥମ୍ ଅୄଯ fଅୄଭୋଉସ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥଇର୍ fଅୄଥର୍ ଇନ୍ ର ୍.
ଈ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମୄତଦ୍ ଥିସ୍ ଇନ୍ ଅ ଦfିfଏୄଯନ୍୍ତ୍ ୟ୍. ଠସି୍ ଳୁବଳତି ଇୄନ୍ତ୍ନ୍ଦସ୍ ୄତୋ ୄଚ୍ୋୄନୱୟ୍ ୄଥ
ୄ ଅରଥ ୍
ଃଂସ୍୍ତ ୄଯୄେୄଚ୍ିଦ୍ ୄ ଅଥ୍ ଇସ୍ ୄଥ ୄନ ୄ ୋଉ ଏଅନ୍ମ
ଠତ୍ ୄ ୋଉ ଇୄନହଯତି୍ fୄଯୋମ୍ ୄ ୋଉର୍ fଅୄଥର୍ ଇସ୍ ଜୁସ୍୍ତ Oଖ୍
Oୄନ ୄ ୋଉ ୄକତ୍ fୄଯୋମ୍ ୄ ୋଉର୍ ୄଭୋୄଥର୍ ଇସ୍ ୄନୋତ୍ ୄକୋଦ୍
ଆନ୍୍ଦ, ୄଥ ୄନ ୄ ୋଉ ଅqଉଇୄଯ fୄଯୋମ୍ fିଏ ଇସ୍ ୄଥ ୄ ୋସ୍ତମ୍
ଈ ଅମ୍ ୄନୋତ୍ ଵୁୄ ଯ ଇf ଥତ୍ ୄ ୄଯ ଅ ଦfିfଏୄଯନ୍୍ତ୍ ୄଲଵିନ୍ f ଥିସ୍ ଳୁବଳତି
udyamassaahasaM dhairyaM buddhishyaktiH paraakramaH |
ShaDete yatra vartante tatra devaH sahaayakR^it.h ||
udyamaH
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 74|267
dhairyam.h
shaktiH
ShaT.h
yatra
tatra
sahaayakR^it.h
ୄଖୋଦ୍ ିେ୍ ୄଶରପ୍ ୄପ୍ରୋଲିୄ ଦଦ୍ ୄଥ ଵଚି ୍qଉଅରିତଏିସ୍ ଏffତ୍ମ, ଅୄଦ୍ଵନୁ୍ତ୍ୄଯ, ୄଚ୍ୋଉଯୄକ.
ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ, ୄେଙ୍ଗ୍ଥ ୍ଅନ୍୍ଦ ବ୍ରୄଲୟ୍ମ ଏଚିସ୍୍ତ.
aadityachandraavanalaanilau cha
dyaurbhuumiraapo hR^idayaM yamashcha |
ahashcha raatrishcha ubhe cha
dharmashcha jaanaati narasya vR^ittam.h ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 75|267
aadityaH
chandraH
anilaH
analaH
dyauH
bhuumiH
aapaH
hR^idayam.h
yamaH
cha
ahaH
raatriH
ubhe
dharmaH
jaanati
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 76|267
narasya
vR^ittam.h
ୄୋଦ୍ମ Sଉନ୍, ୄୋଦ୍ମ ଃଂନ୍, ୄୋଦ୍ମ Vଅ ୁ (ଐର୍), ୄୋଦ୍ମ ଆଗି୍ନ (fଇୄଯ), ୄଥ Sଓୟ୍, ୄଭୋୄଥର୍ Eଅଥ୍ମ.
ୄଥ ୄତର୍ (ୄୋଦ୍ମ Vଅଯୁନ), ୄଥ ୄଵୋଉଲ୍, ୄୋଦ୍ମ ମଭ, ୄଫୋଥ୍ ୄଥ ଡୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ଣିଖ୍ି.
ଅନ୍୍ଦ ଢଭମ (ୄଥ ୠଇୄଖୄତୋଉୄସ୍ନସ୍ ସ୍) ଏଅଚ୍ ୄନ f ୄଥୄଵ ିେ୍ ୄଓନୋ ୍ ଅ ଭନ୍'ସ୍ ଚ୍ଯୄଚ୍ିର୍.
Eୄଲୟ୍ମ ୄଭୋୄଭନ୍୍ତ୍, ୄ ୋଉ ଅୄଯ ୄଫଇଙ୍୍ଗ୍ ୄତେଦ୍ ଅୄତେଅସ୍୍ତ ଫୟ୍ ୄନ f ୄଥ ଅୄଫୋୄଲ !
ୄଠ ଦଵିେସୁ୍ ଵିନ୍ ଇସ୍ ିଥ୍ ୄଯfଏୄଯୄନେ ୄତୋ ୄଯୄଚ୍ନ୍୍ତ୍ Sଉବଳତିମ୍ ୄୋୄସ୍ତଦ୍ ଫୟ୍ ୠଅଖୄଲେ
ୄଥ ୄନ ିଥ୍ ଊଦୟଭଵୋଶଵଂ .... ଏତେ.୍.
ଃ ଏଭରି V ସ୍ ଦଵିୄରଏଦ୍ ିଥ୍ ୄଥ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f ୄଥ ୄୱୋ ୄ ୋଦମସ୍ ୄଢୈ ମମ୍ ଅନ୍୍ଦ Sଆଶଵମ୍
ୠଅଭରିଳନ fୄଯୋମ୍ ୄଟୋୄଓୟୋ ଦଵିୄରଏଦ୍ ିଥ୍ ୄଥ ଃ ଏଭରି'ସ୍ ୄଚ୍ୋୄମ୍ମନ୍ତ୍ସ.୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 77|267
ଃ ଏୄଯ ଇସ୍ ଭୟ୍ ିନିନ୍ fର୍ ହୄତୄଲର୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ୄ ୋଥ୍ମ.
ୄଢୈ ମଂ ୄଭଅନସ୍ ୄଢଏଯୱ ବଲଂ ୄଧଏ ଇସ୍ ଫୁଦ୍ଧ ିର୍ ଇୄନ୍ତ୍ୄେଚ୍ି୍ ୄଵୋ ଇନ୍ ୄଚ୍ୋରସ୍୍ତ
ୄତୋ ଵୋଶଵଂ ୄଧୈ ମଂ ଭସ୍ୁ୍ତ ଇୄନୱୋୄରୱ ଇୄନ୍ତ୍ୄେଚ୍ିୁଅଲ୍ ୄଚ୍ୋନିୱଚ୍ିିନ୍. S ଇନ୍ ଅ ୟ୍ ଃ ଏଭରି
V ସ୍ ଇସ୍ ଯଖ୍ିି ୠଅଖୄଲେ'ସ୍ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ ଥତ୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ୄଚ୍ୋଉଯୄକ ଇସ୍ ଅୄରସୋ ଯଖ୍ିି ଈତ୍
ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ ୄଚ୍ୋଉଯୄକ ୄଫୋନ୍ମ f ଇୄନ୍ତ୍ୄେଚ୍ିୁଅଲ୍ ୄଚ୍ୋନିୱଚ୍ିିନ୍ ୄନୋତ୍ ଏୄଭୋତିନଲ୍ ଉତବୁସ୍ତମ୍. Wଏ
ଅେ୍ ୄଓନୋ ୍ ହତ୍ ଇସ୍ ଯଖ୍ିି ଫୁତ୍ ଭନୟ୍ ଅ ତିୄ ଭ ୄ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ଶୄଲ ୄଥ କୁର୍ତ୍ ୍ୄତୋ fୄେୋ ୍ ହତ୍ ଇସ୍
ଯଖ୍ିି ୄ ୄଦୋ ହତ୍ ୄ fଏଏଲ୍ (ଏୄଭୋତିନଲ୍ ୍ିୄଲନ୍) ରିୄଓ ୄଦୋଇଙ୍୍ଗ୍. ୄଢୈ ମଂ ଇସ୍ ୄଥ
ୄଚ୍ୋଉଯୄକ ୄତୋ ୄଦୋ ହତ୍ ଇସ୍ ଫୄଵଦ୍ ନ୍ ଯଖ୍ିି ଉୄନ୍ଦସ୍ତମନ୍ଦଙ୍ି୍ଗ୍.
Sଆଶଵଂ ଈ ିେ୍ େିେତ୍ ଅସ୍ ଵ + ଅ + ଶଵମ୍ ( ଈ ୄଦୋୄନୋତ୍ ଶୄଲ ଅ ଦଚି୍ିିନୟ୍ମ ଅତ୍ ଭୟ୍
ୄଚ୍ୋପୁୄତର୍ ୄଦସ୍କ ୍ ଥିସ୍ ଭୟ୍ ୄଫ ଭୟ୍ ଇଭକିନତିନ୍).
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 78|267
ଶସ୍ ଇf ଈ ୄଯୄଭୄଭୱର୍ ଯଖିି୍ୟ୍ ୄଭଅନସ୍ ୄତୋ ସି୍ମୄର ର୍ ୄତୋ ୄରୌଘ୍ ଅତ୍
ିଥ୍ ଅ ଇନ୍ fୄଯୋନ୍୍ତ୍ ଇତ୍ ୄଭଅନସ୍ ୄପ୍ପୋଵିୄ ତ ୄତୋ ୄଫ ୄଵଯିଉସ୍ ଥତ୍ ୄନ ୄତୋ ତୄଓ ଥିଙ୍ଗ୍ସ୍
ୄଵଯିଉଵେୟ୍ ୄନୋତ୍ ୄଜୋଓଙି୍ଗ୍େୟ୍
ିଥ୍ ୄପ୍ରfଇଚ ୍ଵ ଇତ୍ ୄଚ୍ୋଉଳ୍ ୄଭଅନ୍ ଵଭୟକ୍ ଥତ୍ ଇସ୍ ୄତୋତଲ୍ ର୍ ିଥ୍ ୄଵଯିଉଵେୟ୍ ର୍
ଦଯଙି୍ଗ୍େୟ୍ ଜୁପଙ୍ି୍ଗ୍ ଇୄନ୍ତ୍ୋ ଅଚ୍ିିନ୍ ୄଥୄଯ ଇସ୍ ୄନୋ ୄଜୋଓଙ୍ି୍ଗ୍ ଅୄଯୋଉନ୍୍ଦ
ଇନ୍ ଥତ୍ ୄଵୄନସ Sଆଶଵଂ ୄଳୋଉଳ୍ ଇପେୟ୍ ୄଵଯିଉସ୍ ଅୄଦ୍ଵନୁ୍ତ୍ୄଯୋଉସ୍ ୁଵମଇୁତ୍ ଇନ୍ ୄଚ୍ୋରସ୍୍ତ ୄତୋ
ୄଢୈ ମଂ ଵୋଶଵଂ ୄନଏଦ୍ ୄନୋତ୍ ଇୄନୱୋୄରୱ ଇୄନ୍ତ୍ୄେଚ୍ିୁଅଲ୍ ୄଚ୍ୋନିୱଚ୍ିିନ୍ ଇତ୍ ୄଚ୍ୋଉଳ୍ ୄଫ ଫୄଵଦ୍
ନ୍ ଜୁସ୍୍ତ ଏୄଭୋତିନଲ୍ ଉତବୁସ୍ତମ୍. S ୄଥୄଯ ଇସ୍ ଅ ୄୋସ୍ ଵଫିରିିତୟ୍ f ୄନ ୄକତ୍ତଙ୍ି୍ଗ୍ ଫୁୄନମଦ୍ ଇf
ଇତ୍ ଇସ୍ ୄନୋତ୍ ଫୄଵଦ୍ ନ୍ ୄଵୋଉନ୍୍ଦ ଇୄନ୍ତ୍ୄେଚ୍ିୁଅଲ୍ ଜୁଦ୍ ୄ କମନ୍୍ତ୍.
ଃ ଏୄନେ ୄଥ ଵବୁଳତିଂ ଵ ସ୍ ୄନ ୄନଏଦସ୍ ୄଫୋଥ୍ ୄଥ ୄଢୈଯମଂ ଅନ୍୍ଦ Sଆଶଵଂ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 79|267
ଝୁସ୍୍ତ ଅନ୍ ଇୄନ୍ତ୍ୄେଚ୍ିୁଅଲ୍ ଚୁ୍ଯିଵତିୟ୍ ଈf ଈ ଶୄଲ ଅେ୍ ୄଥ ଵଚି ୍f ୄଥମ୍ ରିୄସ୍ତଦ୍ ହୟ୍ ୄଦୋ ଈ
ୄନଏଦ୍ ୄଥ ୄଶରପ୍ f ୄଥ ୄଡଲ
ୄଠ ତୁଥ୍ f ୄଥ ଭୄତ୍ତର୍ ଇସ୍ ଇf ଈ ଶୄଲ ଅେ୍ f ୄଥମ୍ ଈ ଅୄେଅଦୟ୍ ଶୄଲ ୄଥ ୄଶରପ୍ f ୄଥ
ୄଡଲ. ଃ ଅଲଙ୍ି୍ଗ୍ ଅେ୍ ୄଥ ଵଚି ୍f ୄଥମ୍ ଇୄର୍ତ୍ଲ୍f ଇସ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ରୄଚ୍ f ୄଡଲ ୄତୋ. ଈନ୍
Vଏଦନ୍ତ୍ େ, ୄଥୄଯ ଇସ୍ ଅ ୄପ୍ରୄଚ୍ଦଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଦଇତୟ୍ fର୍ ଏଅଚ୍ f ୄଥ fଅଚୁ୍ରିିଏସ୍ ରିୄଓ ଈେ
fର୍ Bଶୁେ ିଏତେ୍. ଃ ଏୄନେ ଶଲଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥୄଵ qଉଅରିତଏିସ୍ ଇସ୍ ଅ ରୄଚ୍ f ୄଖୋଦ୍ ୄତୋ!
ଃ ଅଯ ିOମ୍!
Sଅଦନନ୍ଦ
Wଶତ୍ ୄ ୋଉ ଶୄଲ ଇସ୍ ଃ ଇସ୍ କିfତ୍ ୄତୋ ୄ ୋଉ ଅନ୍୍ଦ ହତ୍ ୄ ୋଉ ୄଦୋ ିଥ୍ ହତ୍ ୄ ୋଉ ଶୄଲ ଇସ୍ ୄ ୋଉର୍ କିfତ୍
ୄତୋ ଃ ଇମ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 80|267
na tvahaM kaamaye raajyaM na svargaM naapunarbhavam.h |
kaamaye duHkhataptaanaaM praaNinaam.h aartinaashanam.h ||
na
tu
aham.h
kaamaye
raajyam.h
svargam.h
apunarbhavam.h
duHkhataptaanaaM
praaNinaam.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 81|267
aartiH
naashanam.h
ଈ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ଏୄଲନ୍ ନ୍୍ତ୍ ଵରୱତିନ୍. ଃଂୟ୍ ଶୁୄଭୱ୍ ିଶ୍ ଇସ୍ fର୍ ୄଯୄଭୋଲଲ୍ f ୄଵୋୄଯମୋ ୍
fୄଯୋମ୍ ଅେ୍ ୄଥ ରିଏf ଯିୄ େନ୍ ରିଲଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଫଇଙ୍ଗ୍ସ୍."
ଖ୍ରଙ୍୍ଗ୍ ୠଅନ୍ତ୍ିୄ ଦଲ ଅସ୍କସ୍ ଥିସ୍ ିଶ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ୄଖୋଦ୍. ଠସି୍ ଇସ୍ ୄଚ୍ୋନିସୄଦୄଯଦ୍ ଅସ୍ ୄଥ ୄନ f
ୄଥ ୄରଅତ୍ ୄଳେୋଓସ୍ ୄଯୄପ୍ରୄଵନ୍ତ୍ଙ୍ି୍ଗ୍ ଉର୍ ଚୁ୍ରିୁ ୄଯ. ଈ ୄଶଅଦ୍ମ ୄଥ ୄସ୍ତୋୟ୍ମ ୄଫଶଙ୍ି୍ଗ୍ ଥିସ୍
ଵବୁୋଳତି fୄଯୋମ୍ Sଯ ିଖ୍ରିଳନ େୟ୍ ଦୁଯଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥ "Sୄଅକ୍ Sଅନିସରିତ୍ ଛେସ୍ ୄ ଵସ୍".
Wଇେ୍ ଳୄଯ ିଥ୍ ୄ ୋଉ ୄଵୋୄଭଦୟ୍ ୄଵୋନ୍.
viDambhaM pashyatu atra !
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 82|267
ajaayuddhamR^iShishraaddhaM prabhaate meghaDambaram.h |
dampatyoH kalahashchaiva pariNaame na kiJNchana ||
ajaH
yuddham.h
R^ishiH
shraaddhaM
prabhaate
meghaH
Dambaram.h
dampatyoH
kalahaH
cha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 83|267
eva
pariNaame
na
kiJNchana
Fଇଖିିଙ୍୍ଗ୍ ୄଫୄୱଏନ୍ ୄଥ ୄକୋଅର୍ତ୍,୍ ୄୋସ୍୍ତ ୄଦଅଥ୍ ଯତୁିଅରସ୍ fର୍ ୄଥ ଵୄକସ୍, ୄଥ ଥୁୄନ୍ଦଯଙ୍ି୍ଗ୍
f ୄଚ୍େୋଉଦସ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄଭୋନଙ୍ି୍ଗ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ qଉଅୄଯମଲ୍ ୄଫୄୱଏନ୍ ୄଥ ୄଚ୍ୋଉୄେ ୄଥୄଯ ଇସ୍ ୄନୋ
ଉୄଵfଉଲ୍ ଉୄତେୋୄଭ (ୄଯଵରୁି୍) ଇନ୍ ଅନୟ୍ ୄନ f ୄଥୄଵ : )
ଃ ଏୄନେ ଯତୁିଅରସ୍ fର୍ ୄଥମ୍ ଅୄଯ ଉୄନୄଚ୍ସ୍ ଵୟ୍ମ.]
xaNashaH kaNashashchaiva vidyaamarthaM cha saadhayet.h |
xaNa tyaage kuto vidyaa kaNatyaage kuto dhanam.h ||
xaNaH
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 84|267
xaNashaH
kaNaH
kaNashaH
vidyaam.h
artham.h
cha
saadhayet.h
tyaagaH
kutaH
ୄଔନୋୄ େଦ୍ ୄ କ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ ୄଵମଏୁଦ୍ ିଥ୍ ଭିନୁୄତ ଫୟ୍ ଭିନୁୄତ ଏffର୍ତ୍ମ.୍
ଃଂୄନୟ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ ଏଅୄନମଦ୍ ଉତରିିଵଙ୍ି୍ଗ୍ ଏଅଚ୍ ଅନ୍୍ଦ ଏୄଲୟ୍ମ ୄରୈନ୍.
ଈf ୄ ୋଉ ୄସ୍ତ ତିୄ ଭ, ୄଶୋ ୍ ଚ୍ନ୍ ୄ ୋଉ ୄକତ୍ ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ ?
ଈf ୄ ୋଉ ୄସ୍ତ ୄଯୄଵୋଉୄଚ୍ମସ୍, ୄଶୋ ୍ ଚ୍ନ୍ ୄ ୋଉ ଅେୁଭରୁୄତ ୄଥ ୄ ଅରଥ ୍?
api svarNamayii laN^kaa na me laxmaNa rochate |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 85|267
jananii janmabhuumishcha svargaadapi gariiyasii ||
api
svarNamayii
na
me
rochate
jananii
janmabhuumiH
svargaH
gariiyasii
O କ୍ଷ୍ମନ, ଏୄଲନ୍ ୄଥୋଉଘ୍ େ ଇସ୍ ଅ ୄକୋୄନ୍ ରନ୍୍ଦ, ଇତ୍ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ଅୄପ୍ପଅଲ୍ ୄତୋ ୄଭ.
Oୄନ'ସ୍ ୄଭୋୄଥର୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଭୋୄଥରମନ୍୍ଦ ଅୄଯ ୄରଅୄତର୍ ଥନ୍ ୄଶଅୄଲନ୍ ଇୄର୍ତ୍ଲ୍f.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 86|267
paropakaaraaya phalanti vR^ixaaH paropakaaraaya vahanti nadyaH |
paropakaaraaya duhanti gaavaH paropakaaraarthamidaM shariiram.h ||
paropakaaraH
phalanti
vR^ixaaH
vahanti
nadyaH
duhanti
gaavaH
idam.h
shariiram.h
ୄେଏସ୍ କିୄଲ fଯୁଇର୍ତ୍ ୍ୄତୋ ଅସ୍ ଵସ୍ି୍ତ ୄଥସ୍ମ. ୠଇୄଲସ୍ମ fୄରୋ ୍ ୄତୋ ୄଶରପ୍ ୄଥସ୍ମ.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 87|267
ୄଛୋ ସ୍ ୄପ୍ରୋଦୁୄଚ୍ ଭିଲ୍୍କ ୄତୋ fଏଏଦ୍ ୄଥସ୍ମ. ଈନ୍ ୄଥ ଵୄଭ ୟ୍, ଉର୍ ନ୍ ଶୁଭନ୍
ୄଫୋଦୟ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ଅୄରସୋ ୄଫ ଏୄପେୋୄ ଦ୍ fର୍ ୄଥ ଅସ୍ ଵସି୍ତୄନେ f ୄଥସ୍ମ.
amantram.h axaraM naasti naasti muulamanauShadam.h |
ayogyaH puruSho naasti yojakastatra durlabhaH ||
amantram.h
axaram.h
na
asti
muulam.h
anauShadam.h
ayogyaH
puruShaH
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 88|267
yojakaH
tatra
durlabhaH
ୄଠୄଯ ଇସ୍ ୄନୋ ୄରୄତ୍ତର୍ ଇନ୍ ୄଥ ଅରଫୄଫତ୍ ଥତ୍ ଚ୍ୄନୋତ୍ ୄଫ ଉୄଵଦ୍ ଇନ୍ ଦଲିିୄ ନ ୄୋଏଭସ୍
ିୄ ଓ ିୄଵ, ୄଥୄଯ ଇସ୍ ୄନୋ ଉୄଵୄରସ୍ ସ୍ ୄୄଵମୋନ୍. ୄଠ ଵେଚ୍ତିୟ୍ ଇସ୍ fର୍ ୄଥ ୄନ.
ୄ ହୋ ୄଓନୋ ସ୍ ୄଶୋ ୍ ୄତୋ ଉୄଵ ୄଥମ୍ !
ekachakro ratho yantA vikalo viShame hayAH |
AkrAmatyeva tejasvI tathyApyarko nabhastalaM ||
sandhi vigraha
ekachakraH rathaH yantA vikalaH viShame hayAH |
AkrAmati eva tejasvI tathApi arkaH nabhastalaM ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 89|267
eka
chakra
ratha
yantR^i
vikala
viShama
haya
A + kram.h
eva
tejasvin.h
arka
nabhastala
ୄଥ ବୋଲୋଥମ
ଃ ଏ ଶସ୍ ଅ ଚ୍ଯିତ୍ ିଥ୍ ୄନ ୄ ହଏଲ୍, ଅ ଚ୍ଯିୄତଏର୍ ୄ ହୋ ଇସ୍ ଦଵିୄଫେଦ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 90|267
ନୁୄଭୱର୍ (ଇ ଥିେ୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ୄଵୄଲନ୍) f ୄଶୋୄଵମସ୍ ୄତୋ ୍ିୄଲ ୄଥ ଚ୍ଯିତ୍. Eୄଲନ୍ ୄଥନ୍ ୄଥ
ବ୍ରରିିଅନ୍୍ତ୍ ଵନୁ୍ ଅରୱ ସ୍ ଅତ୍ତଚ୍କସ ୍ୄଥ ସ୍କୟ୍ !!
S, ୄରତ୍ ୄଭ ିନ୍୍ଦ ଉପ୍ ଥିସ୍ ସ୍ମେ୍ ୄଵଯଏିସ୍ ିଥ୍ ଅ ଵବୁୋଳତି ଈ ୄ ିୋୄତ.
Pୄରଅୄଵ ଏଚେୁୄ ଵ ୄଭ fର୍ ୄଥ ଭିସ୍ତୄଓସ୍.
bhavadiiyaH.
madhusikto nimbakhanDaH dugdhapuShTo bhujangamaH |
gangaasnaatopi durjanaH svabhaavaM naiva munchati ||
madhu
siktaH
nimbaH
khanDaH
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 91|267
dugdhaH
puShTaH
bhujangamaH
snaataH
api
durjanaH
svabhaavaH
na
eva
munchati
ଃ ୄନୟ୍ ୄସ୍ତ ନ୍ ଅ ଫିୄ ତ୍ତର୍ ୄନଏମ୍ ୄସ୍ତମ୍, ଭିଲ୍୍କ fଏଏଦଙ୍ି୍ଗ୍ fର୍ ଅ ୄୋଇୄଵୋୄନୋଉସ୍ ସ୍ନୄଓ
ଅନ୍୍ଦ ଖଙ୍ଗ୍ ଫଥ୍ fର୍ ଅ ଫଦ୍ ୄୄଵମୋନ୍ ୄନୋୄନ ିେ୍ ଚ୍ୄଙ୍ଗ୍ ୄଥଇର୍ ଚ୍ଯୄଚ୍ିର୍.
ୄଠ ଫଦ୍ qଉଅରିତଏିସ୍ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ଲନଶି୍ ଜୁସ୍୍ତ ଫୟ୍ ଚ୍ଙି୍ଗ୍ଙ୍୍ଗ୍ ଉୄତର୍ ୄରୋକ୍. Wଏ ଶଦ୍ ୄତୋ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 92|267
ଚ୍ୄଙ୍ଗ୍ ଉର୍ ଇୄନର୍ ୄଵଲ୍f.
ekenApi suvR^ixeNa puShpitenA sugandhinA |
vAsitaM tad.h vanaM sarvaM suptreNa kulaM yathA ||
sandhi vigraha
ekena api suvR^ixeNa puShpitenA sugandhinA |
vAsitaM tad.h vanaM sarvaM suptreNa kulaM yathA ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
api
vR^Ixa
puShpita
sugandhi.n
vAsita
vana
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 93|267
suputra
kula
yathA
ବୋଲୋଥମ
Eୄଲନ୍ ଫୟ୍ ୄନ ୄକୋଦ୍ ୄତ୍ରଏ ଥତ୍ ଶସ୍ fୄରୋୄ ୄଯଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ଶସ୍ ଅ ନିୄ ଚ୍ fଯରୄନେ, ୄଥ
ୄ ହୋୄର fୄଯସ୍୍ତ ଇସ୍ ଭୄଦ fଯରନ୍୍ତ୍, ଜୁସ୍୍ତ ଅସ୍ ଅ ୄ ହୋୄର fୄଭୈରୟ୍ ଇସ୍ ୄଫୄନfଇୄତ୍ତଦ୍ ଫୟ୍ ୄନ
ୄକୋଦ୍ ୄଵୋନ୍.
R^iNasheSho.agnisheShashcha shatrusheShastathaiva cha |
punaH punaH pravardhante tasmAchchheShaM na raxayet.h ||
sandhi vigraha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 94|267
R^iNasheShaH agnisheShaH cha shatrusheShaH tathaiva cha |
punaH punaH pravardhante tasmAt.h sheShaM na raxayet.h ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
R^iNa
sheSha
agni
shatru
punaH
pra + vR^idh.h
tasmAt.h
rax.h
ବୋଲୋଥମ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 95|267
ଆନୟ୍ ୄଯୄଭୈୄନ୍ଦର୍ f ୄଦଫ୍ି, fଇୄଯ ଅନ୍୍ଦ ଏୄନଭୟ୍ ୄରୋ ୍ ଯିଦେୟ୍ ଅୄକୈନ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅୄକୈନ୍, ୄଶୄନେ
ୄନୋ ୄଯୄଭୈୄନ୍ଦର୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ ୄଭୈୄନ୍ତ୍ୈୄନଦ୍.. (ୄଦଫିସ ୍ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ ୄଚ୍ୋୄପେୄତରୟ୍ ୄୈଦ୍ f.
ଅନ୍୍ଦ fଇୄଯ ର୍ ଏୄନଭିଏସ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ ୄଚ୍ୋୄପେୄତରୟ୍ ୄଦୄେୋୄ ଦ୍ )
udaye savitA rakto raktashchAstamane tathA |
sampattau cha vipattau cha sAdhunAmekarUpatA ||
sandhi vigraha
udaye savitA raktaH raktaH chA astamane tathA |
sampattau cha vipattau cha sAdhunAM ekarUpatA ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
udaya
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 96|267
savitR^i
rakta
asta
sampatti
vipatti
sAdhu
eka
rUpa
ବୋଲୋଥମ
ୄଠ ଵନୁ୍ ଇସ୍ ୄଯଦ୍ ଅତ୍ ଵନୁ୍ରିୄ ଵ ଅନ୍୍ଦ ୄଯଦ୍ ଅତ୍ ଵୁୄ ନସତ୍ : ଡୁଯଙ୍ି୍ଗ୍ ୄପ୍ରୋୄେଯତିୟ୍ ଅସ୍ ୄ େ୍ ଅସ୍
ଚ୍ରଭିତୟ୍ ୄଥ ୄରଅତ୍ ୄଭନ୍ ଶୄଲ ୄଥ ଵୄଭ fମ୍ମ.
udyoginaM puruShasi.nhamupaiti laxmIH
daivena deyamiti kApuruShA vadanti |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 97|267
daivaM nihatya kuru pauruShamAtmashaktyA
yatne kR^ite yadi na sidhyati ko.atra doshaH ?
sandhi vigraha
udyoginaM puruShasi.nhaM upaiti laxmIH
daivena deyaM iti kApuruShA vadanti |
daivaM nihatya kuru pauruShaM AtmashaktyA
yatne kR^ite yadi na sidhyati kaH atra doshaH ?
ଳବ୍ଦୋଥମ
udyogin.h
puruSha
si.nha
upa + I
daiva
kA puruSha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 98|267
vad.h
ni + han.h
kuru
pauruSha
Atman.h
shakti
yatna
kR^ita
yadi
sidh.h
atra
doSha
ବୋଲୋଥମ
କି୍ଷ୍ମ ୄକୋଏସ୍ ୄତୋ ୄଥ ଇନୁ୍ଦେିଉସ୍ ଭନ୍ ରିୄଓ ଅ ରିନ୍. Oନେୟ୍ ୄଚ୍ୋୄନ୍ତ୍ପିିୄଫେ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 99|267
ୄଚ୍ୋ ଦମସ୍ ଵୟ୍ ଥତ୍ ୄଦସି୍ତନୟ୍ ୄଳୋଉଳ୍ କିୄଲ. Oୄଲୄଚ୍ମୋୄଭ ୄ ୋଉର୍ ୄଦସି୍ତନୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଏୄଚେଚ୍ିୄ ଵ ୄ ୋଉର୍
ଭନିେୄନସ୍ ସ୍. ଈf ୄଥୄଯ ଇସ୍ ୄନୋ ଅୄେୋପିେୄଳମନ୍୍ତ୍ ଇନିସିୄତ f ଏffତ୍ମ ୄ ହୄଯ ଇସ୍ ୄଥ fରି?୍
upasargeNa dhAtvartho balAdanyatra nIyate |
prahArAhArasa.nhAravihAraparihAravat.h ||
sandhi vigraha
upasargeNa dhAtu arthaH balAt.h anyatra nIyate |
prahAra AhAra sa.nhAra vihAra parihAra vat.h ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
upasarga
dhAtu
artha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 100|267
balA
anyatra
nI (naya)
hR^i (harati)
pra + hR^i
A + hR^i
saM + hR^i
vi + hR^i
pari + hR^i
ବୋଲୋଥମ
ୄଠ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f ଅ ୄଲବ୍ମ ଇସ୍ fଚ୍ଫିେୟ୍ ତୄଓନ୍ ଏୄରସୄ ହୄଯ ଫୟ୍ ଅ ୄପ୍ରfଇଚ.୍ ଝୁସ୍୍ତ
ରିୄଓ ୄଥ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f ୄଥ ୄଲବ୍ମ ଶୃଇ (ୄତୋ ୄସ୍ତଅଲ୍) ଇସ୍ ଚ୍ୄଙ୍ଗ୍ଦ୍ ଫୟ୍ ୄଥ fୄେୋ ିଙ୍୍ଗ୍
ୄପ୍ରfଇୄଚସ୍ : ପ୍ର, ଆ, ଵଂ, ଲ,ି ଯ ି... (ୄଭଅନଙି୍ଗ୍ସ୍ କିୄଲନ୍ ଅୄଫୋୄଲ)
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 101|267
ete satpuruShAH parArthaghaTakAH svArthAn.h parityaja ye
sAmAnyAstu parArthamudyamabhR^itaH svArthAvirodhena ye |
te.amI mAnavarAxasAH parahitaM svArthAya nighnanti ye
ye tu ghnanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe ||
sandhi vigraha
ete satpuruShAH para artha ghaTakAH svArthAn.h parityaja ye
sAmAnyAH tu parArthaM udyama bhR^itaH svArtha avirodhena ye |
te amI mAnava rAxasAH parahitaM svArthAya nighnanti ye
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 102|267
ye tu ghnanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
ete
satpuruSha
para
artha
ghaTaka
svArtha
pari + tyaj.h
ye
sAmAnya
udyama
bhR^it.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 103|267
virodha
avirodha
amI
mAnava
rAxasa
hita
ni + han.h
nirarthakaM
ke
GYA (jAnate, jAnAti)
ବୋଲୋଥମ
ୄଠୄଵ, ୄ ହୋ ଅୄଯ ଏଙ୍ଗ୍ୄକଦ୍ ଇନ୍ ୄଫୄନfଇତ୍ତଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥସ୍ମ ଅfୄତର୍ ଵେfିଇଚ୍ଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥଇର୍
ନ୍ ୁୄମୋୄଵସ୍ ଅୄଯ ୄଥ ୄରଅତ୍ ୄଭନ୍. ୄଠୋୄଵ ୄ ହୋ ୄଫୄନfଇତ୍ ୄଥସ୍ମ ିୄଥୋଉତ୍ ୄପ୍ପୋଵଙ୍ି୍ଗ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 104|267
ୄଥଇର୍ ୄନଏଦସ୍ ଅୄଯ ୄଥ ୄଚ୍ୋୄମ୍ମୋନ୍ ୄଭନ୍. ୄଠୋୄଵ ୄ ହୋ ୄଦୄେୋୟ୍ ୄଥସ୍ମ' ୄ େ୍ ୄଫଇଙ୍୍ଗ୍ fର୍
ୄଦୋଇଙ୍୍ଗ୍ ୄକୋଦ୍ ୄତୋ ୄଥୄଭସୄରୱସ୍ ଅୄଯ ୄଦୄଭୋନସ୍ ଇନ୍ ଶୁଭନ୍ fମ୍ମ. ଃ ୄ ୄଲର୍ ୄଥୋୄଵ ୄ ହୋ
ୄଦୄେୋୟ୍ ୄଥର୍ ୄୄେସ୍' ୄ େ୍ ୄଫଇଙ୍୍ଗ୍ ିୄଥୋଉତ୍ ଅନୟ୍ ୄଚ୍ୌୄଵ ହୄର୍ତ୍ୋଏୄଲର୍, ୄ ୄଦୋ ୄନୋତ୍
ୄଓନୋ ୍ ୄ ହୋ ୄଥୟ୍ ଅୄଯ !
ଃ ଏୄଯ ଇସ୍ ଅ ଭଯଥି ଏqଉଇଲୄରନ୍୍ତ୍ fର୍ ୄଥ ଅୄଫୋୄଲ ୄଳେୋଓ :
ୄଶ ୄତୋ ଵତ୍ପଯୁୁ ସ୍ୱଓୋ ମ ତୟଜୁନ ିଅନୟୋତମ ଶୀ ଵୋଧିତୀ
ୄଶ ୄତୋ ଭଧ୍ୟଭ ୄଜ ନଜିୋଥମ ଓଯୁନୀ ଅନୟୋଥମ ଵପୋଦତିୀ
ୄଶ ୄତୋ ଯୋଚଵ ୄଜ ସ୍ୱଓୋ ମ ଲି ୀ ଅନୟୋଥମ ଲଧି୍ଵଂଵତିୀ
ୄଜ ଓୋ ଲୟଥମ ଯୋଥମଶୋନ ିଓଯତି ିୄତ ୄଓୋଣ ଓୀ ଦୁଭମତୀ ?
anudinamanutApenAsmyahaM rAma taptaH
paramakaruNa mohaM chhindhi mAyAsametaM |
idamatichapalaM me mAnasaM durnivAraM
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 105|267
bhavti cha bahu khedastvAM vinA dhAva shIghraM ||
sandhi vigraha
anudinaM anutApena Asmi ahaM rAma taptaH
parama karuNa mohaM chhindhi mAyA sametaM |
idaM atichapalaM me mAnasaM durnivAraM
bhavati cha bahu khedaH tvAM vinA dhAva shIghraM ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
anu
anudinaM
tApa
tapta
parama
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 106|267
karuNA
moha
chhid.h
mAyA
ଉୄନ୍ରଅଲ୍
ଉନିୄ ଲୄଵମ ଅସ୍ ୄଯଅେୟ୍ ଏଚିୄସ୍ତନ୍୍ତ୍ ଅନ୍୍ଦ ଦସିି୍ତନେତ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ଵୁୄ ପ୍ରୄଭ େିଯତି୍
sametaM
idaM
ati
chapala
mAnasa
durnivAra
bahu
kheda
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 107|267
vina
dhAv.h
shIghraM
ବୋଲୋଥମ
O ୠଅଭ, ଈ ଅମ୍ ଏୄଚିିୄଭରୟ୍ ୄତୋୄଭମୄନ୍ତ୍ଦ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ୄଦୈରୟ୍ େୁୄକି୍ f ରିfଏ. O
ୄଭୋସ୍୍ତ ସ୍ ମିଥିzଇଙ୍୍ଗ୍ ୄନ, ଚୁ୍ତ୍ ଅ ୟ୍ ୄଥ ୄତପିତିନ୍ ଥତ୍ ଶସ୍ ୄଚ୍ୋୄଭ ୄତୋ ୄଭ ିଥ୍ ଭୋ ୋ.
ଠସି୍ ୄଲୟ୍ମ fଇୄଚ୍କ୍ ଭିନ୍୍ଦ f ଭିୄନ ଇସ୍ ଦfିfଇଚୁ୍ରି୍ ୄତୋ ୄଚ୍ୋୄରୋଲ୍. ୄଠୄଯ ଇସ୍ ଅ ୄରୋତ୍ f
ୄଵୋୄଯମୋ ୍ ିୄଥୋଉତ୍ ୄ ୋଉ ! ୠଉନ୍ ୄତୋ ୄଭ ଇୄମ୍ମଦଅିୄତରୟ୍ !
ଆନ୍୍ଦ ଈ ଅମ୍ ଵୁୄ ଯ ୄଥ ଭଯଥି ୄଯଅୄଦସ୍ମ ିେ୍ ୄଯୄଚ୍ୋଗି୍ନzଏ ଥିସ୍ ଅସ୍ ୄଥ ଵନିସରିତ୍ ୄଲଵିନ୍
f ଥିସ୍ ୄଲୄଵମ
anudini anutApe tApalo rAmarAya
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 108|267
paramadinadayALA nIrasI mohamAyA
achapaLa mana mAze nAvare AvarItA
tuja viNa shiNa hoto dhAva re dhAva AtA !
na bhUtapUrvaM na kadApi vArtA hemnaH kura.ngaH na kadApi dR^iShTaH |
tathApi tR^IShNA raghunandanasya vinAshakAle viparItabuddhiH ||
ଈତ୍ ଶଦ୍ ୄନୄଲର୍ ଶୄପ୍ପୄନଦ୍ ୄଫfୄଯ , ର୍ ୄଫଏନ୍ ୄଶଅଦ୍ମ f ୄଫfୄଯ. ଆ ୄକୋୄନ୍
ୄଦଏର୍ ଶଦ୍ ୄନୄଲର୍ ୄଫଏନ୍ ୄଵଏନ୍ ୄଫfୄଯ. ଈନିସିୄତ f ଥତ୍, ୠଅଭ ୄଦଵିୄ ଯଦ୍ ଇତ୍ : ଆତ୍ ୄଥ
ତିୄ ଭ f ୄଦେୁଚ୍ିିନ୍, ୄନ'ସ୍ ଜୁଦ୍ ୄ କୄଭନ୍୍ତ୍ ୄକୋଏସ୍ ୄଫୋୄେସ୍ମ .. !
sauvarNAni sarojAni nirmAtuM santi shilpinaH |
tatra saurabha nirmANe chaturaH chaturAnanaH ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 109|267
ଳବ୍ଦୋଥମ
sauvarNa
saroja (saras.h + ja)
nir.h + mA
shilpin.h
saurabha
chaturaH
chatus.h
Anana
ବୋଲୋଥମ
ୄଠ ଵେୁୄ ରପତୋସ୍ମ ଅୄଯ ୄଥୄଯ ୄତୋ ୄେଅୄତ ୄକୋୄନ୍ ୄରୋତୁୄଵସ୍. Bଉତ୍ ନେ ୍ୄ ଥ
fଉର୍ fଅୄଚ୍ଦ୍ ୄନ (Bଯହ୍ମ) ଇସ୍ ୄଚ୍େୄଲର୍ ଏୄନୋଉଘ୍ ୄତୋ ୄପ୍ରୋଦୁୄଚ୍ fଯରୄନେ ଇନ୍ ୄଥମ୍ !
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 110|267
svAyattamekAntahitaM vidhAtrA vinirmitaM chhAdanamaGYatAyAH |
viSheshataH sarvavidAM samAje vinhUShaNaM maunamapaNDitAnAM ||
sandhi vigraha
svAyattaM eka anta hitaM vidhAtrA vinirmitaM chhAdanaM aGYatAyAH |
viSheshataH sarvavidAM samAje vinhUShaNaM maunaM apaNDitAnAM ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
svAyatta
anta
hita
vidhAtR^i
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 111|267
chhAdana
aGYatA
visheShataH
sarvavid.h
samAja
vibhUShaNa
mauna
apaNDita
ବୋଲୋଥମ
ଆ ୄଵଲ୍fୄଦୄୄନ୍ଦନ୍୍ତ୍ ୄଚ୍ୋୄଲଯଙ୍ି୍ଗ୍ f ଇୄଗ୍ନୋଯୄନେ ଶସ୍ ୄଫଏନ୍ ୄେଅୄତଦ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ୄେଅୄତୋର୍
ିଥ୍ ୄଥ ୄନ ଇୄନ୍ତ୍ନ୍ତ୍ିନ୍ f ୄଫୄନfଇତ୍ତଙ୍ି୍ଗ୍. Eୄେଚ୍ଅିେୟ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄଚ୍ୋପନୟ୍ f ୄଥ
ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କଅୄଫେ ଵିୄ ରୄନେ ଇସ୍ ଅନ୍ ଅସ୍ ୄ ଵତ୍ ୄତୋ ୄଥୋୄଵ ୄ ହୋ ଅୄଯ ଇୄଗ୍ନୋଯନ୍୍ତ୍.
ଆନ୍୍ଦ ଅୄକୈନ୍, ଅ ଭଯଥି ୄଲଵିନ୍ :
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 112|267
vinirmile zAkaNa aGYateche svAdhIna je padmabhave phukAche |
mUrkhAsa je maunachi phAra sAje sabhesa tyAnchyA bahu jANate je ||
gurushushrUshayA vidyA puShkalena dhanena vA |
atha vA vidyayA vidyA chaturtho na upalabhyate ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
guru
shushrUshA
vidyA
pushkala
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 113|267
dhana
chaturtha
upa + labh.h
ବୋଲୋଥମ
ୄଔନୋୄ େଦ୍ ୄ କ (ଇସ୍ ଅଚ୍qଉଇୄଯଦ୍) ଫୟ୍ ୄଵଲଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥ ୄତଅୄଚ୍ର୍, ର୍ ଫୟ୍ ଅ ୄରୋତ୍ f ୄଭୋୄନୟ୍
ର୍ ଫୟ୍ (ଏଚେୄଙ୍ଗ୍ f) ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ. ଆ fଉଥ୍ମ (ଥ୍) ଇସ୍ ୄନୋତ୍ ଅୄଲୈରୄଫେ
chalatyekena pAdena tiShThatyekena paNDitaH |
na samIxyAparaM sthAnaM pUrvamAyAtanaM tyajet.h ||
sandhi vigraha
chalati ekena pAdena tiShThati ekena paNDitaH |
na samIxya aparaM sthAnaM pUrvaM AyAtanaM tyajet.h ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 114|267
ଳବ୍ଦୋଥମ
chal.h
sthA (tiShThati)
eka
paNdita
saM + Ix.h
apara
sthAna
pUrva
AyAtana
tyak.h
ବୋଲୋଥମ
ୄଠ ିୄଵ ଭନ୍ ଲ୍କସ୍ ିଥ୍ ୄନ fତ୍ ଅନ୍୍ଦ ସ୍ତନ୍ଦସ୍ ନ୍ ୄନ fତ୍. (ୄନୄଲର୍
ୄସ୍ତପ୍ସ ୍ୄନ୍ତ୍ୋ ଅ ୄନ ୍ େୄଚ୍ ିୄଥୋଉତ୍ ଏଚଭିନଙ୍ି୍ଗ୍ ଇତ୍ ) Wଇୄଥୋଉତ୍ ଏଚଭିନଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥ ୄନଚ୍ି
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 115|267
େୄଚ୍, ୄଶ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ୄରଅୄଲ ୄଥ ୄପ୍ରଲିଉସ୍ ଅୄଫୋୄଦ.
priya mitraaNi\,
kalpadrumaH kalpitameva suut saa kaamadhuk kaamitameva dogdhi |
chintaamaNishchintitameva datte sataaM tu sangaH sakalam prasuute | ||
sandhi vigraha
kalpa drumaH kalpitaM eva sUte sA kAmadhuk.h kAmitaM eva dogdhi |
chintAmaNiH chintitaM eva datte satAM tu sa.ngaH sakalaM prasUte ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
kalpa druma
ଚ୍ନ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 116|267
ଇଭକିୄନ
kalpita
sU
kAmadhuk.h
kAmita
dogdhi
chintAmaNi
chintita
dA
sat.h
sa.nga
sakala
ବୋଲୋଥମ
ୄଠ ଓରପଲୃଇଚ ୄପ୍ରୋଦୁୄଚ୍ସ୍ ନେୟ୍ ହତ୍ ୄ ୋଉ ଚ୍ନ୍ ଇଭକିୄନ, ୄଠ ଓୋଭୄଧନୁ ଭିଲ୍କସ୍
ନେୟ୍ ହତ୍ ୄ ୋଉ ନ୍୍ତ୍. ୄଠ ଚ୍ନି୍ତ୍ୋଭଣି କିୄଲ ୄ ୋଉ ନେୟ୍ ହତ୍ ୄ ୋଉ ଶୄଲ ୄଥୋଉଖ୍ି
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 117|267
ଅୄଫୋଉତ୍. ଃ ୄ ୄଲର୍ ୄକୋଦ୍ ୄଚ୍ୋପନୟ୍ ୄପ୍ରୋଦୁୄଚ୍ସ୍ ଏୄଲ ିଥଙ୍୍ଗ୍. (ଈର୍ତ୍ ୍ୄଫୄନfଇର୍ତ୍ ୍ଅୄଯ ୄନୋତ୍
ରିଭିୄତଦ୍ ଫୟ୍ ୄ ୋଉର୍ ୄଥୋଉଖିସ ୍ୄଦଵିୄ ଯସ୍ ର୍ ଇଭକିନତିନ୍)
satyaM brUyAt.h priyaM brUyAt.h na brUyAt.h satyamapriyaM |
priyaM cha nAnR^itaM brUyAt.h eSha dharmaH sanAtanaH ||
sandhi vigraha
satyaM brUyAt.h priyaM brUyAt.h na brUyAt.h satyaM apriyaM |
priyaM cha na anR^itaM brUyAt.h eShaH dharmaH sanAtanaH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
satya
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 118|267
brU
priya
anR^ita
dharma
sanAtana
ବୋଲୋଥମ
Oୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ୄେଅକ୍ ୄଥ ତୁଥ୍, ଅନ୍୍ଦ ଵୟ୍ ନିୄ ଚ୍ ଥିଙ୍ଗ୍ସ୍. Oୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ୄନୋତ୍ ଵୟ୍
ଥିଙ୍ଗ୍ସ୍ ଥତ୍ ଅୄଯ ତୁଏ ଇf ୄଥୟ୍ ଅୄଯ ୄନୋତ୍ ନିୄ ଚ୍. ଆନ୍୍ଦ ୄନୋର୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄନ ଵୟ୍ ନିୄ ଚ୍ ଥିଙ୍ଗ୍ସ୍
ଇf ୄଥୟ୍ ଅୄଯ ୄନୋତ୍ ତୁଏ : ଠସି୍ ଇସ୍ ୄଥ ଅନିେଏନ୍୍ତ୍ ପ୍ରଚ୍ିିୄଚ୍
sampUrNakumbho na karoti shabdaM
ardho ghaTo ghoShamupaiti nUnaM |
vidvAn.h kulIno na karoti garvaM
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 119|267
mUdhAstu jalpanti guNairvihInAH ||
sandhi vigraha
sampUrNa kumbhaH na karoti shabdaM
ardhaH ghaTaH ghoShaM upaiti nUnaM |
vidvAn.h kulInaH na karoti garvaM
mUDhAH tu jalpanti guNaiH vihInAH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
sampUrNa
kumbha
shabda
ardha
ghaTa
ghoSha
upa + I
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 120|267
nUnaM
vidvAn.h
kulIna
garva
mUDha
jalp.h
guNa
vihIna
ବୋଲୋଥମ
ଆ fଉେ୍ ୄୋତ୍ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ଭୄଓ ଅନ୍ୄ ନୋଇୄଵ, ୄଶୋୄ ୄଲର୍ ଅ ଶଲ୍f fଉେ୍ ୄୋତ୍ ୄଯଅେୟ୍
ଭୄଓସ୍ ୄନୋଇୄଵ. ଆ ୄରଅୄନମଦ୍ ୄଯୄେଚ୍ିୄଫେ ୄୄଵମୋନ୍ ଇସ୍ ୄନୄଲର୍ ୄଲୈନ୍, ଫୁତ୍ fରିଶ୍
ୄୄେ ୄଫୄଯfତ୍ f ଅନୟ୍ ୄକୋଦ୍ qଉଅରିତଏିସ୍ ଫୄଲ୍ ଇୄନେସ୍ ଵନ୍ତ୍୍ୟ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 121|267
nArikelasamAkArA dR^ishyante.api hi sajjanAH |
anye badarikAkArA bahireva manoharAH ||
sandhi vigraha
narikela samAkArAH dR^ishyante api hi sajjanAH |
anye badarikA AkArAH bahiH eva manoharAH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
nArikela
AkAra
dR^ish.h
sajjana
anya
badarikA
bahiH
manohara
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 122|267
ବୋଲୋଥମ
ୄଠ ୄକୋଦ୍ ୄଭନ୍ ୄଵଏମ୍ ୄତୋ ୄଫ ରିୄଓ ୄଚ୍ୋୄଚ୍ୋନୁର୍ତ୍.୍ (ୄଟୋଉଘ୍ ନ୍ ୄଥ ଉର୍ତ୍ିୄ ଦ ଫୁତ୍
ୄଵୋfତ୍ ଇନିସୄଦ). Oୄଥସ୍ମ ଅୄଯ ରିୄଓ ୄଥ ଜୁଜୁୄଫ fଯୁଇତ୍, ୄଫତfିଉଲ୍ ନେୟ୍ ନ୍ ୄଥ ଉର୍ତ୍ିୄ ଦ
na bhUtapUrvaM na kadApi vArtA hemnaH kura.ngaH na kadApi dR^iShTaH |
tathApi tR^IShNA raghunandanasya vinAshakAle viparItabuddhiH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
bhUta
pUrva
vArtA
heman.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 123|267
kura.nga
tR^iShNA
raghunandan
vinAsha
kAla
viparIta
buddhI
ବୋଲୋଥମ
ଈତ୍ ଶଦ୍ ୄନୄଲର୍ ଶୄପ୍ପୄନଦ୍ ୄଫfୄଯ , ର୍ ୄଫଏନ୍ ୄଶଅଦ୍ମ f ୄଫfୄଯ. ଆ ୄକୋୄନ୍
ୄଦଏର୍ ଶଦ୍ ୄନୄଲର୍ ୄଫଏନ୍ ୄଵଏନ୍ ୄଫfୄଯ. ଈନିସିୄତ f ଥତ୍, ୠଅଭ ୄଦଵିୄ ଯଦ୍ ଇତ୍ : ଆତ୍ ୄଥ
ତିୄ ଭ f ୄଦେୁଚ୍ିିନ୍, ୄନ'ସ୍ ଜୁଦ୍ ୄ କୄଭନ୍୍ତ୍ ୄକୋଏସ୍ ୄଫୋୄେସ୍ମ .. !
ଆସ୍ ଖ୍Eଡୋୠ S ଣୋPଃ ଆଡ୍E ୄଵୈଦ୍:
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 124|267
nArikelasamAkArA dR^ishyante.api hi sajjanAH |
anye badarikAkArA bahireva manoharAH ||
sandhi vigraha
narikela samAkArAH dR^ishyante api hi sajjanAH |
anye badarikA AkArAH bahiH eva manoharAH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
nArikela
AkAra
dR^ish.h
drishyante
api
sajjana
anya
badarikA
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 125|267
bahiH
manohara
ବୋଲୋଥମ
ୄଠ ୄକୋଦ୍ ୄଭନ୍ ୄଵଏମ୍ ୄତୋ ୄଫ ରିୄଓ ୄଚ୍ୋୄଚ୍ୋନୁର୍ତ୍.୍ (ୄଟୋଉଘ୍ ନ୍ ୄଥ ଉର୍ତ୍ିୄ ଦ ଫୁତ୍
ୄଵୋfତ୍ ଇନିସୄଦ). Oୄଥସ୍ମ ଅୄଯ ରିୄଓ ୄଥ ଜୁଜୁୄଫ fଯୁଇତ୍, ୄଫତfିଉଲ୍ ନେୟ୍ ନ୍ ୄଥ ଉର୍ତ୍ିୄ ଦ
ୄଠ ଫ୍ରୄଵ "୍ିଳୟୄନ୍ତ୍ ଅି" ୄଭଅନସ୍ ୄଥୟ୍ (ୄଚ୍ୋୄଚ୍ୋନୁର୍ତ୍)୍ ଅୄଯ ଅୄରସୋ ୄଵଏନ୍. ଇ.ଏ.
ଇf ୄ ୋଉ ୄରୋକ୍ fର୍ ୄଥମ୍ ଶଦ୍ମ ଏୄନୋଉଘ୍, ୄ ୋଉ ଡ୍O fଇନ୍୍ଦ ୄଥମ୍ ଇ.ଏ. ୄଥୟ୍ ଅୄଯ ଵେୄଯ
ୄତୋ fଇନ୍୍ଦ. ଈନ୍ ୄଚ୍ୋରସ୍୍ତ ୄଥ "ୄଫଯ" (ଃ ଇନ୍ଦ)ି ର୍ "ୄଫୋଯ" (ଃଂଅଯଥି) ର୍ ୄଫଯମୟ୍
ଉର୍ତ୍ିୄ ଦ, ୄଵୋfତ୍ ଇନିସୄଦ ଅନ୍୍ଦ ଅୄଯ ଵେୄଚ୍ମ ୄତୋ fଇନ୍୍ଦ, ଫଦ୍ ୄୄେ ଅୄଯ ରିୄଓ
ୄଫଯଏିସ୍, ୄଵୋfତ୍ ଉର୍ତ୍ିୄ ଦ, ଶଦ୍ମ ଇନିସୄଦ, ଅନ୍୍ଦ ଅୄଯ fଉନ୍୍ଦ ଅ ୄରୋତ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 126|267
ଠସି୍ ଇସ୍ ୄଳେୋକ୍ ୯୩ ଇନ୍ ଃ ଇୄତୋୄଦଳ 'ସ୍ fଇସ୍ତମ୍ ଚ୍ୄପ୍ତର୍ "ଃଂଇତ୍ରରୋଭ୍"
ଆୄନୋୄଥର୍ ୄଯରୄତଦ୍ ଳୁବଳତି fୄଯୋମ୍ ଃ ଇୄତୋୄଦଳ ଇନ୍ ୄଥ ୄଯରୄତଦ୍ ୄତୋିଚ୍.
ୄଳେୋଓ ୧୦୦ ଵୄଭ ଚ୍ୄପ୍ତର୍ ଇସ୍:
ଭନଵୟ ଅନୟତ୍ ଲଚ୍ଵୟ ଅନୟତ୍ ଓ ମମ୍ ଅନୟତ୍ ଦୁଯୋତ୍ମନୋମ୍
ଭନସୟ ଏଓମ୍ ଲଚ୍ଵୟ ଏଓମ୍ ଓଭମଣୟ ଏଓମ୍ ଭଶୋତ୍ମନୋମ୍
ଇ.ଏ ୄଥ ଏଲଲି୍ ୄୄେ ଥିେ୍ ୄଵୋୄଭଥିଙ୍୍ଗ୍ ଏୄରସ, ଵୟ୍ ୄଵୋୄଭଥିଙ୍୍ଗ୍ ଏୄରସ ଅନ୍୍ଦ ୄଦୋ
ୄଵୋୄଭଥିଙ୍୍ଗ୍ ଏୄରସ. ୄଠ ୄରଅତ୍ (ୄକୋଦ୍) ୄୄେ ଥିେ୍, ଵୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଦୋ ୄଥ ଵୄଭ
ଥିଙ୍୍ଗ୍.
ୠଏଭିନ୍ଦସ୍ ୄଭ f ଅ ୄଜୋୄଓ ଈ ୄଯଅଦ୍ ଅ ୄରୋଙ୍୍ଗ୍ ତିୄ ଭ ଫଚ୍କ.୍ ଆ ୄଯୄୋୄତମର୍ ଅୄସ୍କଦ୍ ୄଥ
ୄୋରିତଚି୍ଲ୍ fଇକୁୄଯ ଶସି୍ ୄଵୄେତ୍ f ଵୁୄ େସ୍ ସ୍, ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄୋରିତଚି୍ଅିନ୍ ୄଯିେଏଦ୍:
ୄଵୋୄଭଥିଙ୍୍ଗ୍ ଏୄରସ ଶୄପ୍ପନସ୍!! Bଏଅର୍ତ୍ ୍ୄଭ!!" :))
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 127|267
ଳଔିନ୍୍ତ୍ ୄଝୋଳ ି
parAnnaM prApya durbuddhe mA prANeShu dayAM kuru |
durlabhAni parAnnAni prAnAH janmani janmani !!
ଳବ୍ଦୋଥମ
para
anna
pra + Ap.h
durbuddhi
prAN.h
dayA
kR^i
durlabha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 128|267
janman.h
ବୋଲୋଥମ
ୄମୋଉ ଇଦିତ୍, ୄଦୋନ୍୍ତ୍ ୄଳୋ ୍ ଅନୟ୍ ିତୟ୍ fର୍ ୄ ୋଉର୍ ରିfଏ ଇf ୄ ୋଉ ଅୄଯ ୄକତ୍ତଙ୍ି୍ଗ୍
fଦ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଵୋୄଭୄନ ଏୄରସ (fୄଯଏ fଦ୍). (ୄଖୋ ନ୍, ସୁ୍ତfff ୄ ୋଉୄଵମଲ୍f ! fଅେ୍ ଵଚି୍କ ୍!)
Fୄଯଏ fଦ୍ ଇସ୍ ଯୄଯ , ୄ ହୄଯଅସ୍ ଅସ୍ fଅର୍ ଅସ୍ ରିୄଲସ୍ ଅୄଯ ୄଚ୍ୋୄନେୄନମଦ୍, ୄ ୋଉ ିେ୍ ୄକତ୍ ୄନ ଅତ୍
ଏୄଲୟ୍ମ
ଫଥି୍ମ !! (ଈ ଅମ୍ ଵୁୄ ଯ ଅେ୍ ଉର୍ fଏୄେୋ ୍ ରଦ୍ ସୁ୍ତୄଦନ୍ତ୍ସ ୍ ିେ୍ ୄେୋଙ୍ଗ୍େୟ୍ ଅୄରଏ ିଥ୍
ଥିସ୍ : )
na durjanaH sajjanatAmupaiti bahuprakArairapi sevyamAnaH |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 129|267
bhUyo.api siktaH payasA ghR^itena na nimbavR^ixo madhuratvameti ||
sandhi vigraha
na durjanaH sajjanatAM upaiti bahu prakAraiH api sevyamAnaH |
bhUyaH api siktaH payasA ghR^itena na nimbavR^ixaH madhuratvaM eti ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
durjana
sajjana
upa + I
bahu
prakAra
sev.h
bhUyaH
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 130|267
sikta
payas.h
ghR^ita
nimba
vR^ixa
madhuratva
ବୋଲୋଥମ
ଆ ିୄଚ୍କଦ୍ ୄୄଵମୋନ୍ ଳେ୍ ୄନୄଲର୍ ୄଫୄଚ୍ୋୄଭ ୄକୋଦ୍ ଏୄଲନ୍ ଇf ୄଵୄଲମଦ୍ ଇନ୍ ଭନୟ୍ ସ.୍
ଆ ୄନଏମ୍ ୄତ୍ରଏ, ଏୄଲନ୍ ଇf ୄଯୄଅୄତଦେୟ୍ େିୄ ଦ୍ ିଥ୍ ଭିଲ୍୍କ ଅନ୍୍ଦ ୄଖଏ ଳେ୍
ୄନୄଲର୍ ୄଫୄଚ୍ୋୄଭ ୄସ୍ୱଏତ୍.
keyUrA na vibhUShayanti puruShaM hArA na chandrojjvalAH
na snAnaM na vilepanaM na kusumaM nAla.nkR^itA mUrdhajAH |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 131|267
vANyekA samala.nkaroti puruShaM yA sa.nskR^itA dhAryate
xIyante khalU bhUShaNAni satataM vAgbhUShaNaM bhUShaNaM ||
sandhi vigraha
keyUrAH na vibhUShayanti puruShaM hArAH na chandra ujjvalAH
na snAnaM na vilepanaM na kusumaM na ala.nkR^itAH mUrdhajAH |
vANI ekA samala.nkaroti puruShaM yA sa.nskR^itA dhAryate
xIyante khalU bhUShaNAni satataM vAgbhUShaNaM bhUShaNaM ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
keyUra
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 132|267
vi + bhUsh.h
puruSha
hAra
chandra
ujjvala
snAna
vilepana
kusuma
ala.nkR^ita
mUrdhan.h
mUrdhajA
vANI
sa.nskR^ita
dhR^i (dharati; passive dhAryate)
xI
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 133|267
bhUShaNa
vAk.h
ବୋଲୋଥମ
ଆୄଭମେର୍ତ୍ ୍ୄଦୋ ୄନୋତ୍ (ୄଯଅେୟ୍) ୄଦୄଚ୍ୋଯୄତ ଅ ୄୄଵମୋନ୍, ୄନଇୄଥର୍ ୄଦୋ କରମନ୍ଦସ୍
ଅସ୍ ଯଦଅିନ୍୍ତ୍ ଅସ୍ ୄଥ ୄଭୋନ୍. ୄଣୋର୍ ଅୄକୈନ୍, ୄଦୋଏସ୍ ୄଥ ଅଚ୍ି୍ f ଫଥିଙ୍୍ଗ୍ ର୍ ୄସ୍ମଅଯଙ୍ି୍ଗ୍, ର୍
fୄରୋୄ ସ୍ମ, ର୍ ନମୄଭୄନ୍ତ୍ଦ୍ ୄଶୈର୍. Bଏଅଯଙ୍ି୍ଗ୍ ଅ କିfତ୍ f ୄଯfଇୄନଦ୍ ୄେଏଚ୍ ଇସ୍ ୄଥ ନେୟ୍ ୄନ
ଥିଙ୍୍ଗ୍ ଥତ୍ ୄଯଅେୟ୍ ନମୄଭନ୍ତ୍ସ ୍ଅ ଭନ୍. ଆେ୍ ୄଥର୍ ନମୄଭନ୍ତ୍ସ ୍ଅରୱ ସ୍ ଦଭିିନଶି୍ ୄଥ
ନମୄଭନ୍୍ତ୍ f ୄେଏଚ୍ ଇସ୍ ୄଥ (ନେୟ)୍ ନମୄଭନ୍୍ତ୍ (ଥତ୍ ୄଚ୍ୋଉନ୍ତ୍ସ)୍.
and in contrast to the previous subhAshita here is one :
kiM vAsasetyatra vichAraNIyaM vAsaH pradhAnaM khalu yogyatAyai |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 134|267
pItAmbaraM vIxya dadau svakanAM digambaraM vIxya viShaM samudraH ||
sandhi vigraha
kiM vAsasA iti atra vichAraNIyaM vAsaH pradhAnaM khalu yogyatAyai |
pItAmbaraM vIxya dadau svakanAM digambaraM vIxya viShaM samudraH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
kiM
vAsas.h
vi + char.h
pradhAna
yogyatA
pIta
ambara
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 135|267
dadau
sva
kanyA
dik.h (dig.h)
vi + Ix.h
samudra
ବୋଲୋଥମ
Oୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ୄୋୄନ୍ଦର୍ ଉୄୋନ୍ ୄଥ qଉଏସି୍ତନ୍, "Wଶତ୍'ସ୍ ଇନ୍ ୄନ'ସ୍
ଅପ୍ପୄଯଲ୍ ?". ଆପ୍ପୄଯଲ୍ ଇସ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଇୄପୋତମନ୍୍ତ୍ fର୍ ଅୄପ୍ପିୋପି୍ରଅୄତୄନସ୍ ସ୍. ଆfୄତର୍ ୄରୋଓଙ୍ି୍ଗ୍
ଅତ୍ ୄଥ ୄନ ୄ୍ସ୍ ୄ ଵଦ୍ ଇନ୍ ଅ ଯଚି୍ ୄ ୄେୋ ୍ ୄଚ୍େୋଥ୍ (ଲଳିନ)ୁ, ୄଥ ୄଵଅ କୄଲ ଶମି୍ ଶସି୍
ୄଦୌୄଖିର୍ (ରକି୍ଷ୍ମ) ଅନ୍୍ଦ ୄରୋଓଙ୍ି୍ଗ୍ ଅତ୍ ୄଥ ୄନ ୄ୍ସ୍ ୄ ଵଦନି୍ ୄନୋଥିଙ୍୍ଗ୍, (ିଲ) ୄଥ ୄଵଅ
କୄଲ ୄୋଇୄଵୋନ୍ ! (ଶରୋଶର)
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 136|267
guNairuttu.ngatAM yAti nottu.ngenAsanena vai |
prAsAdashikharastho.api kAko na garuDAyate ||
sandhi vigraha
guNaiH uttu.ngatAM yAti na uttu.ngena Asanena vai |
prAsAda shikhara sthaH api kAkaH na garuDAyate ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
guNa
utta.ngatA
yA
uttu.nga
Asana
prAsAda
shikhara
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 137|267
kAka
garuDa
ବୋଲୋଥମ
Oୄନ ଅଚ୍ଏିୄଲସ୍ ୄରଅୄତ୍ନସ୍ ସ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄନ'ସ୍ qଉଅରିତଏିସ୍, ୄନୋତ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ
f ଅ ଶଘି୍ ୄୋଵତିିନ୍. Eୄଲନ୍ ଇସ୍ େୄଚ୍ଦ୍ ଅତ୍ ୄଥ ୄତୋପ୍ f ୄଥ ରୄଚ୍.
ଅ ୄେୋ ୍ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ୄଫୄଚ୍ୋୄଭ ଅନ୍ ଏଅୄକେ
ashanaM me vasanaM me jAyA me bandhuvargo me |
iti me me kurvANaM kAlavR^iko hanti puruShAjaM ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 138|267
sandhi vigraha
ashanaM me vasanaM me jAyA me bandhu vargaH me |
iti me me kurvANaM kAlavR^ikaH hanti puruSha ajaM ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
ashana
vasana
jAyA
me
kurvANa
kAla
vR^ika
puruSha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 139|267
aja
bhAvArtha
ତିୄ ଭ ଓେିସ ୍ୄଥ ଭନ୍ ଇନ୍ ୄଥ fମ୍ମ f ଅ ୄକୋଅତ୍ ୄ ହୋ ଇସ୍ ଅରୱ ସ୍ ୄଦୋଇଙ୍୍ଗ୍ ଭୟ୍ ଭୟ୍ !
nAbhiSheko na samskAraha simhasya kriyate vane
vikramArjitasatvasya svayameva mrgendratA.
garudapurANa
Fର୍ ୄଥ ରିନ୍, ୄନୋୄଫୋଦୟ୍ ୄନଏଦ୍ େୄଚ୍ ଶମି୍ ନ୍ ୄଥ ୄେୋୄନ ଫୟ୍ ୄର୍fଭିଙ୍୍ଗ୍ ୄଚ୍ୄତୈନ୍
ୄରୋଦ୍ମ f ୄଥ ଅନଭିଲ୍ ଓିୄ ଙ୍ଗ୍ଦୋମ୍. ଠସି୍ ୄୋଵତିିନ୍ ଶସ୍ ୄଚ୍ୋୄଭ ନତୁଯେୟ୍ ୄତୋ ୄଥ
ରିନ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 140|267
ୄଠ ୄୋଏତ୍, ୄେୋଉଘ୍ ୄଥ ଏଚୄପେ f ୄଥ ରିନ୍'ସ୍ ଭିଖ୍ି ଅନ୍୍ଦ ନତୁଯଲ୍ ଅଫରିିତଏିସ୍.
ଇସ୍ ଵପିେୟ୍ କିଲଙ୍ି୍ଗ୍ ଉସ୍ ଅ ଵଭିିୄର ୄତୋ ୄୈନ୍୍ତ୍ ଅ ିଚ୍ିୁ ୄଯ f ୄଥ ୄରଅତ୍ qଉଅରିତଏିସ୍ f
ୄରଅତ୍ ୄୄେ (ଭଶୋୁଯୁଳୋସ୍). ୄଠୟ୍ ୄତୋ, ଫୟ୍ ୄଥଇର୍ ନ୍ ୄେଙ୍ଗ୍ଥ,୍ ଚ୍ଯମୟ୍
ୄଥୄଭସୄରୱସ୍ f ମଦ୍ମ. ୄଠୄଵ ୄୄେ ୄନଏଦ୍ ୄନୋ ଇୄନ୍ତ୍ୄଭମଦଅିଯଏିସ୍ ୄତୋ ଭୄଓ ୄଥଇର୍
ଚ୍ୄଵ.
alpakAryakarAH santi ye narA bahubhAShiNaH |
sharatkAlinameghAste nUnaM garjanti kevalaM ||
sandhi vigraha
alpa kArya karAH santi ye narAH bahu bhAShiNaH |
sharat.h kAlina meghAH te nUnaM garjanti kevalaM ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 141|267
ଳବ୍ଦୋଥମ
alpa
kArya
kara
nara
bahu
bhAshin.h
sharad.h
megha
nUnaM
garj.h
kevalaM
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 142|267
ୄଠୋୄଵ ୄଭନ୍ ୄ ହୋ ତଲ୍୍କ ୄତୋ ଭଚୁ୍ ଅୄଯ ୄନସ୍ ୄ ହୋ ୄଦୋ ରିୄତ୍ତେ ୄ ୋକ୍ମ. ଟ୍ ଏୟ୍ ଅୄଯ ୄଥ
ୄଚ୍େୋଉଦସ୍ f ତୁଭନ୍; ୄଥୟ୍ ୄଯଅେୟ୍ ନେୟ୍ ୄଯୋଅର୍. (ଫୁତ୍ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ କିୄଲ ଅନୟ୍ ୄଯୈନ୍)
gate shoko na kartavyo bhaviShyaM naiva chintayet.h |
vartamAnena kAlena vartayanti vichaxaNAH ||
sandhi vigraha
gate shokaH na kartavyaH bhaviShyaM na eva chintayet.h |
vartamAnena kAlena vartayanti vichaxaNAH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
gata
shoka
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 143|267
kartavya
bhaviShya
chint.h
vartamAna
vartaya.h
vichaxaNa
bhAvArtha
Oୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ୄନୋତ୍ ୄଫ ୄଵୋୄଯମୋ ୍fଉଲ୍ ଅୄଫୋଉତ୍ ହତ୍ ଇସ୍ ସ୍୍ତ, ୄନୋର୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄନ ୄ ୋଯମୟ୍
ୄତୋ ଭଚୁ୍ ଅୄଫୋଉତ୍ ୄଥ fଉତୁୄଯ. ୄଠ ିୄଵ ୄଭନ୍ ୄଯୄତ ଫୟ୍ ୄଥ ୄପ୍ରୄଵନ୍୍ତ୍ ତିୄ ଭସ୍.
chitte bhrAntirjAyate madyapAnAt.h bhrAnte chitte pApacharyAmupaiti |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 144|267
pApaM kR^itvA durgatiM yAnti mUdhAstasmAnmadyaM naiva peyaM na peyaM ||
sandhi vigraha
chitte bhrAntiH jAyate madyapAnAt.h bhrAnte chitte pApa charyAM upaiti |
pApaM kR^itvA durgatiM yAnti mUdhAH tasmAt.h madyaM na eva peyaM na peyaM ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
chitta
bhrAnti
madya
pAna
pApa
charyA
upa + I
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 145|267
durgati
mUdha
yA
tasmAt.h
peya
bhAvArtha
ଡ୍ରେିିଙ୍୍ଗ୍ f ରିqଉର୍ ୄଚ୍ୌୄଵସ୍ ୄଚ୍ୋନ୍fଉଵିନ୍ f ୄଥ ଭିନ୍୍ଦ. Oୄନେ ୄଥ ଭିନ୍୍ଦ ଇସ୍
ୄଚ୍ୋନ୍fଉୄଵଦ୍ ୄନ ସ୍ତର୍ତ୍ମ ୍ପ୍ରଚ୍ିିଵଙ୍ି୍ଗ୍ ଅ ଵନି୍fଉଲ୍ ରିfଏ. ଆfୄତର୍ ପ୍ରଚ୍ିିଵଙ୍ି୍ଗ୍ ଵନି୍, ୄଥ
fରିଶ୍ ୄଭନ୍ ଵfୁfଏର୍ ଭିସ୍fତମୁ ୄନ. ଃ ଏୄନେ ରିqଉର୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄନୋତ୍ ୄଫ ଦୁେ୍ ! ୄଳୋଉଳ୍
ୄନୄଲର୍ ୄଫ ଦୁେ୍ !
ଈତ୍ ଇସ୍ ଵୁୄ ପ୍ପୋୄଵଦ୍ ୄତୋ ୄଫ ୄଵୈଦ୍ ଫୟ୍ ୠଅଜୄଵଔଯ ଇନ୍ ଶସି୍ ଓଲୟ ଃଂଇଭଭସ:
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 146|267
pratyaxa kavikaavyaM cha ruupaM cha kulayoShitaH |
gR^ihavaidyasya vidyaa cha kasmaichidyadi rochate ||
pratyaxa
kavi
kaavyaM
cha
kulayoShitaH
ruupaM cha
gR^ihavaidyasya
vidyaa
yadi
kasmai chit.h
rochate
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 147|267
ୄଠ ୄଚ୍ୋୄପୋଵତିିନ୍ f ଅ ୄଚ୍ୋୄନ୍ତ୍ୄପୋଯୟ୍ମ ୄୋଏତ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄଫତୟ୍ f ୄନ'ସ୍ ନ୍ ିfଏ ୄଦୋ ୄନୋତ୍
ଅୄପ୍ପଅଲ୍ ୄତୋ ଭନ୍, ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ ଇସ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ତୁଏ ୄକୄନଯେୟ୍ ଥତ୍ ୄନଇୄଥର୍ ଅ ୄଵୈନ୍୍ତ୍ ୄନୋର୍ ଅନ୍
ଅତସ୍ି୍ତ ଇସ୍ ଏୄଲର୍ ୄଯୄଚ୍ୋଗି୍ନzଏଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଶୋୄନୋଉୄଯଦ୍ ଇନ୍ ଶସି୍ ନ୍ ତିୄ ଭ ର୍ ଚ୍ିେୄଭ.
ୄଛୋଉଳ୍ ୄନୋତ୍ ୄଯଵସ୍ି୍ତ ଥିସ୍ ୄନ ଅfୄତର୍ ଶଲଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଵୈଦ୍ "ତସ୍ମୋତ୍ ଭଦୟଂ ୄନୈଲ
ୄ ଂ ନ ୄ ଂ" ଇନ୍ ୄଥ ୄପ୍ରଲିଉସ୍ ୄଳେୋଓ.
kintu madyaM svabhAvena yathauShadhaM tathA smR^itaM |
ayuktiyuktaM rogAya yuktiyuktaM yathA smR^itaM ||
sandhi vigraha
kintu madyaM svabhAvena yathA auShadhaM tathA smR^itaM |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 148|267
ayukti yuktaM rogAya yukti yuktaM yathA smR^itaM ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
kintu
madya
svabhAva
aushadha
smR^ita
yukti
yukta
roga
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 149|267
Bଉତ୍ ରିqଉର୍ ଇସ୍ ୄଓନୋ ନ୍ ୄତୋ ୄଫ ୄଭଦଚି୍ନିଲ୍ ଫୟ୍ ନତୁୄଯ. ଈf ୄନୋତ୍ ତୄଓନ୍ ଇନ୍ ୄଥ
ୄଚ୍ୋୄଯମଚ୍ି୍ ୄପ୍ରୋୄୋତିନ୍ ଇତ୍ ୄରଅଦସ୍ ୄତୋ ଦିୄ ଵଅୄଵ ; ତୄଓନ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄଚ୍ୋୄଯମଚ୍ି୍ ୄପ୍ରୋୄୋତିନ୍
ଇତ୍ ୄରଅଦସ୍ ୄତୋ ହତ୍ ଇସ୍ ୄଓନୋ ନ୍ ଅୄଫୋଉତ୍ ଇତ୍.. (ଥତ୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ୄଭଦଚି୍ନିଲ୍)...
vitara vAri da vAri dava Ature
chira pipAsita chAtaka potake |
prachalite maruti xaNaM anyathA
kva cha bhavAn.h kva payaH kva cha chAtakaH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
vi + tR^I
vAri
vArida
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 150|267
dava
Atura
chira
pipAsita
chAtaka
potaka
prachalita
marut.h
xaNaM
kva
payas.h
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 151|267
O ୄଚ୍େୋଉଦ୍, ଦେିିଫୁୄତ ୄତର୍ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ଏୄଲର୍ ଥିସ୍ତମୟ୍ ୄ ୋଉଙ୍୍ଗ୍ ୄନସ୍ f ୄଥ
ଚ୍ୋତଓ ଫଦି୍ମ ! Oୄଥ ିୄଵ ୄ ହନ୍ ଇନ୍ ଅ ୄଭୋୄଭନ୍୍ତ୍ ୄଥ ିନ୍୍ଦ ସ୍ତର୍ତ୍ମ ୍ୄଫେୋ ିଙ୍୍ଗ୍.
ୄ ହୄଯ ଳେ୍ ୄ ୋଉ ୄଫ, ୄ ହୄଯ ଳେ୍ ୄଥ ୄତର୍ ୄଫ ଅନ୍୍ଦ ୄ ହୄଯ ୄଥ ଚ୍ତଓ
ଫଦିମସ୍ ?
vanAni dahataH vahneH sakhA bhavati mArutaH |
sa eva dIpa nAShAya kR^ishe kasya asti sauhR^idaM ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
vana
dahat.h
vahni
sakhi
mAruta
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 152|267
dIpa
nASha
kR^isha
sauHR^ida
bhAvArtha
ୄଠ ିନ୍୍ଦ ୄଫୄଚ୍ୋୄଭସ୍ ୄଥ fଯଏିନ୍୍ଦ f fଇୄଯ ଥତ୍ ଫୁନମସ୍ fୄଯସ୍ତସ୍. ୄଠ ଵୄଭ
ିନ୍୍ଦ ୄଚ୍ୌୄଵସ୍ ୄଦେୁଚ୍ିିନ୍ f fଇୄଯ ଇନ୍ ୄଥ fମ୍ମ f ଅ ରିୄଖିଦ୍ ିଚ୍କ.୍
Wୄଶୋ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଶସ୍ fଯଏିନ୍ଦସ୍ ଇନ୍ ତିୄ ଭସ୍ f ୄ ଅୄଓନସ୍ ସ୍ ?
ୄଟୋଦୟ୍'ସ୍ Bଏତfିଉଲ୍ ୄଖମ୍: `ୄଠ Pଅସ୍ ଵୄକ f ଟିୄ ଭ' ଫୟ୍ Bଶତମୃ ଶଯ.ି
yatraAnekaH kvacidapi gR^ihe tatra tiShThatyathaiko
yatrApyekastadanu bahavastatra naiko.api cAnte
ittham naiyau rajanidivasau lolayan dvAvivAkShau
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 153|267
kAlaH kalyo bhuvanaphalake krIDati prANisAraiH
Wୄଶୄଯ ୄଥୄଯ ୄ ୄଯ ଭନୟ,୍ ଅତ୍ ୄଥ ଏନ୍୍ଦ ୄନୋୄନ ୄଯୄଭୈନସ୍!
Wଇଥ୍ ନଖ୍ିି ଅନ୍୍ଦ ଦୟ୍ ଅସ୍ ୄୱୋ ଅୄରିନମତଙ୍ି୍ଗ୍ ିଏୄଚ୍ସ୍ f ଦିୄ ଚ୍.
Oନ୍ ୄଥ ୄଚ୍ସ୍ ୄ ଵବୋଅଦ୍ମ f ୄଥ ୄ ୋଳ୍ମ, ଟିୄ ଭ େ ସ୍ ିଥ୍ ରିଲଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଫଇଙ୍ଗ୍ସ୍ ଅସ୍ ନସ.୍"
Adityasya gatAgatair aharahaH saMkShIyate jIvitaM
vyAparair bahukAryabhAragurubhiH kAlo na vijnAyate
dRShTvA janmajarAvipattimaraNaM trAsas' ca notpadyate
pItvA mohamayIM pramAdamadirAm unmattabhUtAM jagat
Eୄଙି୍ଗ୍ୋସ୍ ୄ ଵଦ୍ ଇନ୍ ଭନୁ୍ଦୄନ ତସ୍କସ୍, ଭନ୍ fଐରସ୍ ୄତୋ ୄନୋତିୄ ଚ୍ ୄଥ ସ୍ ଵୄକ f ତିୄ ଭ!
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 154|267
ୄଣୋର୍ ଅନିକିଏତୟ୍ ଇସ୍ fଏରି୍ ଅତ୍ ିୄତ୍ନସ୍ ଵଙ୍ି୍ଗ୍ ଫଥି୍ମ, ଅଦ୍ଵୄନେ f ୄ ଅସ୍ମ, ଵfୁfଏଯଙ୍ି୍ଗ୍
ଅନ୍୍ଦ fଇନେୟ୍ ୄଦଅଥ୍;
Oହ୍, ୄଥ ୄ ୋଳ୍ମ ୄଫୄଚ୍ୋୄଭସ୍ ଇୄନ୍ତ୍ୋଚିଚ୍ୄତଦ୍ ଅfୄତର୍ ୍ିେିଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ିୄନ f ୄଦରୁଵିନ୍!"
yadi vA yAti govindaH mathurAtaH punaH sakhi |
rAdhAyAH nayana dvandve rAdhA nAma viparyayaH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
yadi
yA
govinda
maturA
sakhi
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 155|267
rAdhA
nayana
dvandva
nAman.h
viparyaya
dhArA
bhAvArtha
ଈf ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ୄଦୋଏସ୍ ୄଖୋଲନି୍ଦ ୄକୋ ଅ ୟ୍ fୄଯୋମ୍ ଃଂଅଥୁଯ, ୄଥନ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ଏୄ ସ୍ f
ଯୋଧୋ ିେ୍ fୄରୋ ୍ ୄଥ ଇୄନୱଵିନ୍ f ଯୋଧୋ ( ଧୋଯୋ = ୄେଅଭସ୍)
ratnairmahArhaistutushurna devA na bhejire bhImaviSheNa bhItiM |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 156|267
sudhAM vinA na prayayurvirAmaM na nishchidArthAdviramanti dhIrAH ||
sandhi vigraha
ratnaiH mahA arhaiH tutushuH na devAH na bhejire bhImaviSheNa bhItiM |
sudhAM vinA na prayayuH virAmaM na nishchit.h arthAt.h viramanti dhIrAH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
ratna
mahA
arha
mahArha
tush.h
deva
bhaj.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 157|267
fମ୍ମ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ୄଯୋତ୍ ବଜ୍ )
bhIma
bhIti
sudhA
yA
virAma
nishchita
artha
vi + ram.h
dhIra
bhAvArtha
ୄଠ ୄକୋଦସ୍ ଦଦି୍ ୄନୋତ୍ ୄକତ୍ ଵତସି୍fଇଏଦ୍ ଫୟ୍ ୄରଅତ୍ ୄପ୍ରଚ୍ିଉସ୍ ୄସ୍ତୋୄନସ୍, ୄନୋର୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 158|267
ଦଦି୍ ୄଥୟ୍ ତୄଓ ୄଯୄଚ୍ୋଉୄଵମ ୄତୋ fଏଅର୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥ ୄତଯିୄ ଫେ ୄୋଇୄଵୋନ୍. ଟ୍ ଏୟ୍ ଦଦି୍ ୄନୋତ୍
ୄକୋ ୄତୋ ଅ ୄସ୍ତୋପ୍ ଉନ୍ତ୍ଲି୍ ୄଥୟ୍ ୄକୋତ୍ ୄଥ ୄନଚ୍ିର୍ f ଇୄମ୍ମୋତମରିତୟ୍. ଟ୍ ଏ ୄସ୍ତଅଦ୍fଅସ୍୍ତ ୄଭନ୍ ୄଦୋ
ୄନୋତ୍ ୄସ୍ତୋପ୍ ଉନ୍ତ୍ଲି୍ ୄଥୟ୍ ଶୄଲ ଅଚ୍ଏିୄଲଦ୍ ୄଥ ୄଦୄତଭିୄନଦ୍ ୄେଚ୍ିିୄଲ.
adya sa.nkrAntiH | paThatu etad.h subhAshitaM mama guruNA shri vasanta
nAnivaDekarmahodayen virachitaM
ୄଟୋଦୟ୍ ଇସ୍ ଃଂଅଓର୍ Sଅେିୋନ୍ତ୍.ି ଃ ଏୄଯ ଇସ୍ ଅ ଵବୁୋଳତି fର୍ ୄଥ େଵିନ୍
ୄଚ୍ୋୄପୋୄଵଦ୍ ଫୟ୍ ଭୟ୍ ୄତଅୄଚ୍ର୍ ଷି୍ର Vଅଵନ୍୍ତ୍ ଣନଲିୄଦଓର୍
tilavat.h snigdhaM mano.astu vANyAM guDavanmAdhuryaM
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 159|267
tilaguDaladdukavat.h sambandhe astu suvR^ittattvaM |
astu vichAre shubhasa.nkramaNaM ma.ngalAya yashase
kalyANI sa.nkrAntirastu vaH sadAhamAsha.nse ||
sandhi vigraha
tilavat.h snigdhaM manaH astu vANyAM guDavat.h mAdhuryaM
tila guDa laddukavat.h sambandhe astu suvR^ittattvaM |
astu vichAre shubha sa.nkramaNaM ma.ngalAya yashase
kalyANI sa.nkrAntiH astu vaH sadA ahaM Asha.nse ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 160|267
tila
snigdha
manas.h
vANI
guDa
mAdhurya
ladduka
sambandha
su vR^it tattva
vichAra
shubha
sa.nkramaNa
ma.ngala
yashas.h
kalyANa
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 161|267
sa.nkrAnti
sadA
A + sha.ns.h
bhAvArtha
ଃଂଅୟ୍ ୄଥ ଭିନ୍୍ଦ ୄଫ ଅffଏଚ୍ିିନୄତ ରିୄଓ ୄଵଵୄଭ ୄଵଏଦସ,୍ ଭୟ୍ ୄଥୄଯ ୄଫ
ୄସ୍ୱଏୄତ୍ନସ୍ ସ୍ ଇନ୍ ୄ ୋଉର୍ ୄ ୋଦମସ୍ ଅସ୍ ଇନ୍ ଜୄକିୟ୍ମ ଅନ୍୍ଦ ଭୟ୍ ୄଥୄଯ ୄଫ ୄକୋୄଦନସ୍ ସ୍ ଇନ୍
ୄ ୋଉର୍ ୄଯରତିନସ୍ ଅସ୍ ଇସ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄଯରତିନ୍ f ୄଵଵୄଭ ଅନ୍୍ଦ ଜୄକିୟ୍ମ ଇନ୍ ଅ ରୄେୋ.
ଃଂଅୟ୍ ୄଥୄଯ ୄଫ ଇନ୍ ୄ ୋଉର୍ ୄଥୋଉଖିସ ୍ଅ ୄଚ୍ୋନେୁୄ ଯମୄନେ ୄତୋ ଦମସ୍ େିଚ୍ିଉସ୍ ୄକେୋୟ୍ମ, ଈ
ଅରୱ ସ୍ ୄଦଵିୄ ଯ ଥତ୍ ୄଥ fଏସି୍ତଲଲ୍ f ଵେିନ୍୍ତ୍ ଭୟ୍ ୄପ୍ରୋୄଲ ୄତୋ ୄଫ ୄଫେସ୍ ୄ ଵଦ୍ ଅନ୍୍ଦ
େିଚ୍ିଉସ୍ fର୍ ୄ ୋଉ ଅେ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 162|267
drAxA mlAna mukhI jAtA sharkarA chAshmatAm gatA |
subhAshita rasam drushTvA sudhA bhItA divam gatA ||
ପ୍ରତିଦୋଥମ:
drAxA
mlAna
mukhI
jAtA
sharkarA
cha
ahmatAm
gata
subhAshita
rasam
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 163|267
drshTvA
sudhA
bhItA
divam
gatA
ବୋଲୋଥମୋ:
Sଏଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ତୄସ୍ତ f ଵବୁୋଳତି, ୄଥ ରୄ ୄଫଚ୍ୄଭ ଵୁୄ େନ୍ fଅୄଚ୍ଦ୍ (୍ୟ/୍ ିିୄେେଦ୍
fଅୄଚ୍), ଵକୁର୍ ୄଫଚ୍ୄଭ ୄସ୍ତୋୄନ (ଅସ୍ ଇନ୍ ଫଗି୍ ଵକୁର୍ େ୍ ସତରସ୍) ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄନଚ୍ିର୍ ସ୍ ଅfୄଯୈଦ୍
ଅନ୍୍ଦ ଯନ୍ ୄତୋ ୄଶଅୄଲନ୍.
ଭୄଶଶ୍
sarvatra deshe guNavAn.h shobhate prathitaH naraH |
maNiH shIrshe gale bAhau yatra kutra api shobhate ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 164|267
ଳବ୍ଦୋଥମ
sarvatra
desha
guNavAn.h
shobh.h
prathita
maNi
shIrsha
gala
bAhu
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 165|267
ଆ fଅୄଭୋଉସ୍ ଭନ୍ ିଥ୍ ୄକୋଦ୍ qଉଅରିତଏିସ୍ ଇସ୍ ୄଚ୍ୋନିସୄଦୄଯଦ୍ ଅନ୍ ଅସ୍ ୄ ଵତ୍ ଅନ୍ୄ ୱେୄଯ ଇନ୍
ୄଥ ୄଚ୍ୋଉରୟ୍. (ଝୂସ୍୍ତ ଅସ୍) ଅ ୄକମ୍ ୄରୋକ୍୍ସ ୄଫତfିଉଲ୍ ୄ ହନ୍ ୄ ୋନ୍ମ ଅନ୍ୄ ୱେୄଯ :
ନ୍ ୄଥ ୄଶଅଦ୍, ଇନ୍ ୄଥ ୄନଚ୍କ ୍ର୍ ନ୍ ୄଥ ଅମ୍ମ..
yena kena prakAreNa yasya kasyApi dehinaH |
santoshaM janayetprAGYaH tadeveshvarapUjanaM ||
sandhi vigraha
yena kena prakAreNa yasya kasyApi dehinaH |
santoshaM janayet.h prAGYaH tad.h eva Ishvara pUjanaM ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
prakAra
dehin.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 166|267
santosha
jan.h
janayet.h
prAGYa
Ishvara
pUjana
bhAvArtha
Bୟ୍ ୄଵୋୄଭ ୟ୍ ର୍ ୄଥ ୄଥର୍ ୄଥ ିୄଵ ଭନ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଚ୍ୌୄଵ ୄଥ ଵତସି୍fଅଚ୍ିିନ୍ f
ୄଵୋୄଭ ୄନ ର୍ ୄଥ ୄଥର୍ ; ଥତ୍ ଇୄର୍ତ୍ଲ୍f ଇସ୍ ୄଥ ୄ ୋଳପି୍ f ୄଖୋଦ୍.
ଇଦ୍ ଆଆ୮୨୧୯୦୨୬୭୩; Wଏଦ୍, ୧୭ ଝନ୍ ୯୬ ୧୦:୧୭:୩୭ ESଟ୍
ପି୍ରଅ ଵଭସରତୁ ଫୋନ୍ଧଲୋହ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 167|267
fୄେୋ ିଙ୍୍ଗ୍ ଇସ୍ ଅ ଵବୁୋଳତି ୄ ସୁ୍ତଦଏିଦ୍ ଇନ୍ ୧୦ଥ୍ ରୄଦ (ଈ ଥିେ୍ ଫୟ୍ ବତମୁଶଯ)ି
ିହଚ୍ ୄେଅକ୍୍ସ ୄଥ ୄୋୄ ର୍ f ଅସ୍ ୄ ଵୋଚ୍ଅିତିନ୍ ିଥ୍ ଯତିିଉସ୍ ୄୄେ.
କୁଣଲଜମନ ଵଭସକମୋତ୍ ୋସି୍ତ ନୀଚ୍Oି ୄକୋଉଯଲମ୍ |
ୁଳପଭୋରୋ ପ୍ରଵଙ୍୍ଗ୍Eନ ଵତୂ୍ରମ୍ ଳଯିଵଧିୋ ମତ୍E ||
sandhi vigraha
guNavat jana samsarga at ya asti nIcha api gouravam |
pushpa mAlA prasanga Ena sUtram shira asi dhAryatE ||
ପ୍ରତ ିଦୋଯଥ :
guNavat
jana
samsarga
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 168|267
nIcha
gouravam
pushpamAlA
prasangEna
sUtram
shirah
dhAryatE
ବୋଲୋଥମ
ଝୁସ୍୍ତ ରିୄଓ ୄଥ ୄେଅଦ୍ ୄଫଇଙ୍୍ଗ୍ ୄ ୋନ୍ମ ଇନ୍ ୄଥ ୄଶଅଦ୍ (ୄଯୄେୄଚ୍ିଦ୍) ଅୄରୋଙ୍୍ଗ୍ ିଥ୍ ୄଥ fୄରୋୄ ସ୍ମ
ଇନ୍ ଅ କରମନ୍୍ଦ, ଅ ୄଯୋଉୄକ ିେ୍ ଅୄରସୋ ଅଚ୍qଉଇୄଯ ୄଯୄେଚ୍ି୍ (fର୍ ଶିୄ ଭସଲ୍f) ିଥ୍ ୄଥ
ଅସ୍ ୄ ଵୋଚ୍ଅିତିନ୍ f (ୄଫଇଙ୍୍ଗ୍ ିଥ୍) ୄକୋଦ୍ ୄୄେ (ଵଜ୍ଜନ).
କୁଣଲଜମନ ଵଭସକମୋତ୍ ୋସି୍ତ ନୀଚ୍Oି ୄକୋଉଯଲମ୍ |
କୁଣଲଜ୍ଜନ ୋତ ି ନିୄ ଚ୍ୋଽି (ତ୍ରନିସ୍ୄତଯତିନ୍)
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 169|267
ୄନୋୄତ : ୋତ ିୄଭଅନସ୍ "ୄକୋଏସ୍"
pushpamAlA prasangEna sUtram shirasidhAryatE ||
ଳଯିଵ ିଧୋ ମୄତ (ୄୱୋ ୄଵଯୄତ ୄ ୋଦମସ୍)
sandhi vigraha
guNavat jana samsarga at ya asti nIcha api gouravam |
pushpa mAlA prasanga Ena sUtram shira asi dhAryatE ||
guNavat.h jana sa.nsargAt.h yAti nichaH api gauravaM |
puShpa mAlA prasa.ngena sUtraM shirasi dhAryate ||
ପ୍ରତ ିଦୋଯଥ :
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 170|267
guNavat
jana
samsarga
nIcha
gouravam
pushpamAlA
prasangEna
prasa.nga
sUtram
shirah
ୄଶଅଦ୍)
dhAryatE
ବୋଲୋଥମ
ଝୁସ୍୍ତ ରିୄଓ ୄଥ ୄେଅଦ୍ ୄଫଇଙ୍୍ଗ୍ ୄ ୋନ୍ମ ଇନ୍ ୄଥ ୄଶଅଦ୍ (ୄଯୄେୄଚ୍ିଦ୍) ଅୄରୋଙ୍୍ଗ୍ ିଥ୍ ୄଥ fୄରୋୄ ସ୍ମ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 171|267
ଇନ୍ ଅ କରମନ୍୍ଦ, ଅ ୄଯୋଉୄକ ିେ୍ ଅୄରସୋ ଅଚ୍qଉଇୄଯ ୄଯୄେଚ୍ି୍ (fର୍ ଶିୄ ଭସଲ୍f) ିଥ୍ ୄଥ
ଅସ୍ ୄ ଵୋଚ୍ଅିତିନ୍ f (ୄଫଇଙ୍୍ଗ୍ ିଥ୍) ୄକୋଦ୍ ୄୄେ (ଵଜ୍ଜନ).
yaH paThati likhati pashyati paripR^ichchhatI paNDitAn.h upAshrayati |
tasya divAkarakiraNaiH nalinI dalaM iva vistAritA buddhiH ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
paTh.h
likh.h
dR^ish.h (pashya)
pari+prachchh.h
paNDita
upa + A + shri
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 172|267
divAkara
kiraNa
nalinI
dala
vistArita
buddhi
bhAvArtha
Oୄନ ୄ ହୋ ୄଯଅଦସ,୍ ିିୄତସ୍, ୄଵଏସ୍, ଏନ୍qଉଇୄଯସ୍, ରିୄଲସ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄଚ୍ୋପନୟ୍ f ୄରଅୄନମଦ୍
ୄଭନ୍, ଶସି୍ ଇୄନ୍ତ୍ୄେଚ୍ି୍ ଏଚପନ୍ଦସ୍ ରିୄଓ ୄଥ ୄରୋତୁସ୍ ୄରଅf ୄଦୋଏସ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥ ଯ ସ୍ f ୄଥ
ଵନୁ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 173|267
bAlasyApi raveH pAdAH patantyupari bhUbhR^itAM |
tejasA saha jAtAnAM vayaH kutropayujyate ||
sandhi vigraha
bAlasya api raveH pAdAH patanti upari bhUbhR^itAM |
tejasA saha jAtAnAM vayaH kutra upayujyate ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
bAla
api
ravi
pAda
pat.h
bhUbhR^it.h
tejas.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 174|267
jAta
vaya
kutra
upa + yuj.h
bhAvArtha
Eୄଲନ୍ ୄଥ fଏଏତ୍ f ଅ ୄ ୋଉଙ୍୍ଗ୍ ଵନୁ୍ ଚ୍ନ୍ fଅେ୍ ନ୍ ୄଥ ୄତୋପ୍ f ୄଭୋଉୄନ୍ତ୍ୈନସ୍ ..
Fର୍ ୄଥୋୄଵ ୄଫୋନ୍ମ ିଥ୍ ବ୍ରେିିଅୄନେ, ୄ ହୄଯ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଇସ୍ ଅୄକ ଉୄଵଦ୍ (ୄଠ ଅୄକ ଇସ୍ ୄନୋତ୍
ୄଯୄରଲନ୍୍ତ୍ fର୍ ୄରଅତ୍ ୄଦଏଦସ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ବ୍ରେିିଅନ୍୍ତ୍)
yasya asti vittaM sa varaH kulinaH
sa paNditaH sa shrutavAn.h guNaGYaH |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 175|267
sa eva vaktA sa cha darshanIyaH
sarve guNAH kAJNchanaM Ashrayante ||
shabdArtha
vitta
vara
kulIna
shrutavAn.h
guNaGYa
vaktR^i
darshanIya
sarva
guNa
kAJNchana
A + shri
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 176|267
bhAvArtha
ୄଠ ବ୍ରିୄ ଦୄରୋମ୍ ୄ ହୋ ଶସ୍ ଅ ୄରୋତ୍ f ୄଭୋୄନୟ୍ ଇସ୍ ୄଥ ୄନ ୄ ହୋ ଇସ୍ fୄଯୋମ୍ ଅ ୄକୋଦ୍
fଅଭିରୟ୍. ଃ ଏ ନେୟ୍ ଇସ୍ ୄଥ ୄନ ୄ ହୋ ଇସ୍ ଅ ୄଵେୋରର୍, ୄ ହୋ ଇସ୍ ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କଅୄଫେ ଅନ୍୍ଦ ଇସ୍ ଅ
ୄତ୍ରୋନ୍ f ୄକୋଦ୍ qଉଅରିତଏିସ୍. ଃ ଏ ନେୟ୍ ଇସ୍ ୄଥ ୄରଅତ୍ ଯୄତୋର୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଶ ଇସ୍ ୄଥ ୄଭୋସ୍୍ତ
ଶୄନ୍ଦସୋୄଭ : ଆେ୍ qଉଅରିତଏିସ୍ ତୄଓ ୄଯfଉୄକ ଇନ୍ ୄକୋଳ୍... !( Oୄନେ ୄଵୋୄଭୄନ ଇସ୍ ୄଓନୋ ନ୍ ୄତୋ
ୄଫ ଯଚି୍ ୄଶ ଇସ୍ ୄପ୍ରୈୄଵଦ୍ fର୍ ଅେ୍ ୄଥର୍ qଉଅରିତଏିସ୍ ୄ ହୄଥର୍ ର୍ ୄନୋତ୍ ୄଥୟ୍ ୄଯଅେୟ୍ ଏଚିସ୍୍ତ
ଇନ୍ ଶମି୍)
paarvatii phaNi baalendu bhasma mandaakinii yutaa |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 177|267
apavarga pradaa muurtiH kathaM syaat.h tava shaMkara ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
phaNin.h
baala
indu
bhasma
mandAkinI
yuta
apavarga
pradA (from pra+dA, to give)
mUrti
kathaM
syAt.h (from as.h)
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 178|267
bhAvArtha
ଳଲି ! ୄମୋଉର୍ fମ୍ମ ଇସ୍ fଉେ୍ f ଲକମ. (Pଅଲମତ,ି ପଣି, ଫୋୄରନୁ୍ଦ, ବସ୍ମ ଅନ୍୍ଦ
ଭନ୍ଦୋଓନିୀ) ଃ ୍ ଳେ୍ ଥତ୍ fମ୍ମ ୄଫ ୄଥ ୄଫୄସ୍ତୋୄ ର୍ f ଅ ଲକମ (ୄଭୋଚ) ?
ଃ ଏ ଶସ୍ ୄନୋ ଅ ଲକମ. ଃ ୍ ିେ୍ ଃ ଏ କିୄଲ ହତ୍ ଃ ଏ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ଶୄଲ? ୄଣୋ ୍ ୄଥ ୄଵୄନସ
f ଅଲକମ ଚ୍ୄଙ୍ଗ୍ସ୍ ୄତୋ ୄଭୋଚ. ଃ ଏ ଇସ୍ ୄଓନୋ ନ୍ ୄତୋ ୄଫ ୄଥ ୄଫୄସ୍ତୋୄ ର୍ f ୄଭୋଚ;
ଫୁତ୍ ୄଶୋ ୍ ଚ୍ନ୍ ୄଶ କିୄଲ ଥତ୍?
ୄଠ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ସ୍ ଲ୍କଙ୍ି୍ଗ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ୄଳୋୄଯ f ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍ ଅୄରୋଙ୍୍ଗ୍ ିଥ୍ ୄଥ ୄଚ୍ୋଉତ୍ମ ୄୋଏତ୍ ୄ ହୋ
ସ୍ ୄଳୋତ୍ମ. Oନ୍ ୄଶଅଯଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥ ୄଵୋଉନ୍୍ଦ f ୄଥ ୄଲସ୍, ୄଥ ୄୋଏତ୍ ଅୄେିସ୍ ୄ ଵଦ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍:
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 179|267
sumitraa nandana AsaktaM imaM raajaanaM iixya vaa |
atha vaa maaM kR^ishatanuM jaladhe rodiShi svayaM ||
shabdArtha
sumitrA
nandana
mitra
Anandana
Asakta
imaM
rAjan.h
IkSh.h
kR^isha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 180|267
tanu
jaladhi
rud.h
bhAvArtha
Wଶତ୍ fଏଅର୍ ଭୄଓସ୍ ୄ ୋଉ େୟ?୍
ଈସ୍ ଇତ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ ୄଵଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ୄ ହୋ ଇସ୍ ଏୄଲର୍ ଇୄନ୍ତ୍ନ୍୍ତ୍ ନ୍ ୄେଅଵଙ୍ି୍ଗ୍ ଶସି୍ ୄକୋଦ୍ fଯଏିନ୍ଦସ୍
ଵଭିୁତ୍ରୋନନ୍ଦନ ଚ୍ନ୍ ଅୄରସୋ ୄଫ ୄବ୍ରୋୄଓନ୍ ଉପ୍ ଅସ୍ ଵ ୁଭିତ୍ର ଆନନ୍ଦନ (ଶପ୍ପିୄନସ୍ ସ୍ f
ୄକୋଦ୍ fଯଏିନ୍ଦସ୍.
Wଶୟ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍ େୟ୍ ନ୍ ୄଵଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥମ୍? ୄଣୋ, ଈତ୍ ଇସ୍ ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ଯୋଭ, ୄ ହୋ ଇସ୍
ଅତ୍ତୄଚ୍ଦ୍ (ଆଵକ୍ତ) ୄତୋ ରକ୍ଷ୍ମଣ (ଵଭିୁତ୍ରୋନନ୍ଦନ) ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ଦ୍ଵର୍fଇଶ୍ ୄୄଵମୋନ୍ ଇସ୍
ଅକସ୍ତୟ ଶିୄ ଭସଲ୍f. ୄଠ ୄଚ୍ଅନ୍ ଭିସ୍ତୄଓସ୍ ୄଥ ୄୋଏତ୍ ୄତୋ ୄଫ ଅକସ୍ତୟ.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 181|267
Oୄଚ୍ଅନ୍ ଇସ୍ ଅfୄଯୈଦ୍ f ଯୋଭ ଅସ୍ ୄଶ ୄନେ ୄେଅୄତୄନଦ୍ ୄତୋ ୍ୟ୍ ଶମି୍ ଉପ୍ ୄ ହନ୍ ଅୄତ୍ତପିିଙ୍୍ଗ୍
ୄତୋ ୄେୋସ୍ ସ୍ ୄଲର୍ ୄତୋ ରେ. ୄଠ ଦ୍ଵର୍fଇଶ୍ ଵୄକ ଅକସ୍ତୟ ଇସ୍ ୄଵୈଦ୍ ୄତୋ ଶୄଲ ୍େ୍ ୄଥ
ୄଚ୍ଅନ୍. ଃ ଏୄନେ ୄଥ ୄଚ୍ୌୄଵ fର୍ fଏଅର୍.
ୄଛୋୄପୋୄଵର୍ V. Vଆଵଣୁ୍ଣି ୄଭୋସ୍ (ୄଓଯର)
ଠସି୍ ଇସ୍ ଅ ଦfିfଏୄଯନ୍୍ତ୍ ୄଲଵିନ୍ f ୄଥ ଵବୁୋଳତି ୄଵନ୍୍ତ୍ ଅସ୍ ଅଵଦ୍[୫]. ଠସି୍ ସ୍ ଓନି୍ଦେୟ୍
ୄପ୍ରୋଲିୄ ଦଦ୍ ଫୟ୍ ଷି୍ର ଃଂଅଶରିଙ୍ଗ୍ମ୍.
paarvatii phaNi baalendu bhasma mandaakinii yutaa |
apavarga pradaa muurtiH kathaM syaat.h tava shaMkara ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
phaNin.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 182|267
baala
indu
bhasma
mandAkinI
yuta
apavarga
pradA (from pra+dA, to give)
mUrti
kathaM
syAt.h (from as.h)
bhAvArtha
ଳଲି ! ୄମୋଉର୍ fମ୍ମ ଇସ୍ fଉେ୍ f ଲକମ. (Pଅଲମତ,ି ପଣି, ଫୋୄରନୁ୍ଦ, ବସ୍ମ ଅନ୍୍ଦ
ଭନ୍ଦୋଓନିୀ) ଃ ୍ ଳେ୍ ଥତ୍ fମ୍ମ ୄଫ ୄଥ ୄଫୄସ୍ତୋୄ ର୍ f ଅ ଲକମ (ୄଭୋଚ) ?
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 183|267
ଃ ଏ ଶସ୍ ୄନୋ ଅ ଲକମ. ଃ ୍ ିେ୍ ଃ ଏ କିୄଲ ହତ୍ ଃ ଏ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ଶୄଲ? ୄଣୋ ୍ ୄଥ ୄଵୄନସ
f ଅଲକମ ଚ୍ୄଙ୍ଗ୍ସ୍ ୄତୋ ୄଭୋଚ. ଃ ଏ ଇସ୍ ୄଓନୋ ନ୍ ୄତୋ ୄଫ ୄଥ ୄଫୄସ୍ତୋୄ ର୍ f ୄଭୋଚ;
ଫୁତ୍ ୄଶୋ ୍ ଚ୍ନ୍ ୄଶ କିୄଲ ଥତ୍?
ୄଠ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ସ୍ ଲ୍କଙ୍ି୍ଗ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ୄଳୋୄଯ f ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍ ଅୄରୋଙ୍୍ଗ୍ ିଥ୍ ୄଥ ୄଚ୍ୋଉତ୍ମ ୄୋଏତ୍ ୄ ହୋ
ସ୍ ୄଳୋତ୍ମ. Oନ୍ ୄଶଅଯଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥ ୄଵୋଉନ୍୍ଦ f ୄଥ ୄଲସ୍, ୄଥ ୄୋଏତ୍ ଅୄେିସ୍ ୄ ଵଦ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍:
sumitraa nandana AsaktaM imaM raajaanaM iikShya vaa |
atha vaa maaM kR^ishatanuM jaladhe rodiShi svayaM ||
shabdArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 184|267
sumitrA
nandana
mitra
Anandana
Asakta
imaM
rAjan.h
IkSh.h
kR^isha
tanu
jaladhi
rud.h
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 185|267
Wଶତ୍ fଏଅର୍ ଭୄଓସ୍ ୄ ୋଉ େୟ?୍
ଈସ୍ ଇତ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ ୄଵଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ୄ ହୋ ଇସ୍ ଏୄଲର୍ ଇୄନ୍ତ୍ନ୍୍ତ୍ ନ୍ ୄେଅଵଙ୍ି୍ଗ୍ ଶସି୍ ୄକୋଦ୍ fଯଏିନ୍ଦସ୍
ଵଭିୁତ୍ରୋନନ୍ଦନ ଚ୍ନ୍ ଅୄରସୋ ୄଫ ୄବ୍ରୋୄଓନ୍ ଉପ୍ ଅସ୍ ଵ ୁଭିତ୍ର ଆନନ୍ଦନ (ଶପ୍ପିୄନସ୍ ସ୍ f
ୄକୋଦ୍ fଯଏିନ୍ଦସ୍.
Wଶୟ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍ େୟ୍ ନ୍ ୄଵଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥମ୍? ୄଣୋ, ଈତ୍ ଇସ୍ ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ଯୋଭ, ୄ ହୋ ଇସ୍
ଅତ୍ତୄଚ୍ଦ୍ (ଆଵକ୍ତ) ୄତୋ ରକ୍ଷ୍ମଣ (ଵଭିୁତ୍ରୋନନ୍ଦନ) ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ଦ୍ଵର୍fଇଶ୍ ୄୄଵମୋନ୍ ଇସ୍
ଅକସ୍ତୟ ଶିୄ ଭସଲ୍f. ୄଠ ୄଚ୍ଅନ୍ ଭିସ୍ତୄଓସ୍ ୄଥ ୄୋଏତ୍ ୄତୋ ୄଫ ଅକସ୍ତୟ.
Oୄଚ୍ଅନ୍ ଇସ୍ ଅfୄଯୈଦ୍ f ଯୋଭ ଅସ୍ ୄଶ ୄନେ ୄେଅୄତୄନଦ୍ ୄତୋ ୍ୟ୍ ଶମି୍ ଉପ୍ ୄ ହନ୍ ଅୄତ୍ତପିିଙ୍୍ଗ୍
ୄତୋ ୄେୋସ୍ ସ୍ ୄଲର୍ ୄତୋ ରେ. ୄଠ ଦ୍ଵର୍fଇଶ୍ ଵୄକ ଅକସ୍ତୟ ଇସ୍ ୄଵୈଦ୍ ୄତୋ ଶୄଲ ୍େ୍ ୄଥ
ୄଚ୍ଅନ୍. ଃ ଏୄନେ ୄଥ ୄଚ୍ୌୄଵ fର୍ fଏଅର୍.
ୄଛୋୄପୋୄଵର୍ V. Vଆଵଣୁ୍ଣି ୄଭୋସ୍ (ୄଓଯର)
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 186|267
ଠସି୍ ଇସ୍ ଅ ଦfିfଏୄଯନ୍୍ତ୍ ୄଲଵିନ୍ f ୄଥ ଵବୁୋଳତି ୄଵନ୍୍ତ୍ ଅସ୍ ଅଵଦ୍[୫]. ଠସି୍ ସ୍ ଓନି୍ଦେୟ୍
ୄପ୍ରୋଲିୄ ଦଦ୍ ଫୟ୍ ଷି୍ର ଃଂଅଶରିଙ୍ଗ୍ମ୍.
paarvatii phaNi baalendu bhasma mandaakinii yutaa |
apavarga pradaa muurtiH kathaM syaat.h tava shaMkara ||
ଳବ୍ଦୋଥମ
phaNin.h
baala
indu
bhasma
mandAkinI
yuta
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 187|267
apavarga
pradA (from pra+dA, to give)
mUrti
kathaM
syAt.h (from as.h)
bhAvArtha
ଳଲି ! ୄମୋଉର୍ fମ୍ମ ଇସ୍ fଉେ୍ f ଲକମ. (Pଅଲମତ,ି ପଣି, ଫୋୄରନୁ୍ଦ, ବସ୍ମ ଅନ୍୍ଦ
ଭନ୍ଦୋଓନିୀ) ଃ ୍ ଳେ୍ ଥତ୍ fମ୍ମ ୄଫ ୄଥ ୄଫୄସ୍ତୋୄ ର୍ f ଅ ଲକମ (ୄଭୋଚ) ?
ଃ ଏ ଶସ୍ ୄନୋ ଅ ଲକମ. ଃ ୍ ିେ୍ ଃ ଏ କିୄଲ ହତ୍ ଃ ଏ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ଶୄଲ? ୄଣୋ ୍ ୄଥ ୄଵୄନସ
f ଅଲକମ ଚ୍ୄଙ୍ଗ୍ସ୍ ୄତୋ ୄଭୋଚ. ଃ ଏ ଇସ୍ ୄଓନୋ ନ୍ ୄତୋ ୄଫ ୄଥ ୄଫୄସ୍ତୋୄ ର୍ f ୄଭୋଚ;
ଫୁତ୍ ୄଶୋ ୍ ଚ୍ନ୍ ୄଶ କିୄଲ ଥତ୍?
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 188|267
ୄଠ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ସ୍ ଲ୍କଙ୍ି୍ଗ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ୄଳୋୄଯ f ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍ ଅୄରୋଙ୍୍ଗ୍ ିଥ୍ ୄଥ ୄଚ୍ୋଉତ୍ମ ୄୋଏତ୍ ୄ ହୋ
ସ୍ ୄଳୋତ୍ମ. Oନ୍ ୄଶଅଯଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥ ୄଵୋଉନ୍୍ଦ f ୄଥ ୄଲସ୍, ୄଥ ୄୋଏତ୍ ଅୄେିସ୍ ୄ ଵଦ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍:
sumitraa nandana AsaktaM imaM raajaanaM iikShya vaa |
atha vaa maaM kR^ishatanuM jaladhe rodiShi svayaM ||
shabdArtha
sumitrA
nandana
mitra
Anandana
Asakta
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 189|267
imaM
rAjan.h
IkSh.h
kR^isha
tanu
jaladhi
rud.h
bhAvArtha
Wଶତ୍ fଏଅର୍ ଭୄଓସ୍ ୄ ୋଉ େୟ?୍
ଈସ୍ ଇତ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ ୄଵଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ୄ ହୋ ଇସ୍ ଏୄଲର୍ ଇୄନ୍ତ୍ନ୍୍ତ୍ ନ୍ ୄେଅଵଙ୍ି୍ଗ୍ ଶସି୍ ୄକୋଦ୍ fଯଏିନ୍ଦସ୍
ଵଭିୁତ୍ରୋନନ୍ଦନ ଚ୍ନ୍ ଅୄରସୋ ୄଫ ୄବ୍ରୋୄଓନ୍ ଉପ୍ ଅସ୍ ଵ ୁଭିତ୍ର ଆନନ୍ଦନ (ଶପ୍ପିୄନସ୍ ସ୍ f
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 190|267
ୄକୋଦ୍ fଯଏିନ୍ଦସ୍.
Wଶୟ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍ େୟ୍ ନ୍ ୄଵଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥମ୍? ୄଣୋ, ଈତ୍ ଇସ୍ ୄଥ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ଯୋଭ, ୄ ହୋ ଇସ୍
ଅତ୍ତୄଚ୍ଦ୍ (ଆଵକ୍ତ) ୄତୋ ରକ୍ଷ୍ମଣ (ଵଭିୁତ୍ରୋନନ୍ଦନ) ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ଦ୍ଵର୍fଇଶ୍ ୄୄଵମୋନ୍ ଇସ୍
ଅକସ୍ତୟ ଶିୄ ଭସଲ୍f. ୄଠ ୄଚ୍ଅନ୍ ଭିସ୍ତୄଓସ୍ ୄଥ ୄୋଏତ୍ ୄତୋ ୄଫ ଅକସ୍ତୟ.
Oୄଚ୍ଅନ୍ ଇସ୍ ଅfୄଯୈଦ୍ f ଯୋଭ ଅସ୍ ୄଶ ୄନେ ୄେଅୄତୄନଦ୍ ୄତୋ ୍ୟ୍ ଶମି୍ ଉପ୍ ୄ ହନ୍ ଅୄତ୍ତପିିଙ୍୍ଗ୍
ୄତୋ ୄେୋସ୍ ସ୍ ୄଲର୍ ୄତୋ ରେ. ୄଠ ଦ୍ଵର୍fଇଶ୍ ଵୄକ ଅକସ୍ତୟ ଇସ୍ ୄଵୈଦ୍ ୄତୋ ଶୄଲ ୍େ୍ ୄଥ
ୄଚ୍ଅନ୍. ଃ ଏୄନେ ୄଥ ୄଚ୍ୌୄଵ fର୍ fଏଅର୍.
ୄଛୋୄପୋୄଵର୍ V. Vଆଵଣୁ୍ଣି ୄଭୋସ୍ (ୄଓଯର)
jIvite yasya jIvanti loke mitrANi bAndhavAH |
saphalaM jIvitaM tasya ko na svArthAya jIvati ||
shabdArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 191|267
jIvita
jIv.h
loka
mitra
bAndhava
saphala
svArtha
bhAvArtha
ଈନ୍ ଥିସ୍ ୄ ୋଳ୍ମ, Oନେୟ୍ ଥତ୍ ଭନ୍, ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄ ହୋମ୍
fଯଏିନ୍ଦସ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଯରତିୄ ଲସ୍ ଅୄଯ ଅୄଫେ ୄତୋ ରିୄଲ, ଶସ୍ ରିୄଲଦ୍ (ଇନ୍ ୄଥ ତୁଏ ୄଵୄନସ f ୄଥ
ୄ ୋଦ୍ମ). Oୄଥ ିୄଵ, ୄ ହୋ ଇନ୍ ଥିସ୍ ୄ ୋଳ୍ମ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ରିୄଲ ୄଵୋୄରରୟ୍ ୄତୋ ୄଭଏତ୍ ୄନ'ସ୍ ନ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 192|267
ଏନ୍ଦସ୍ ?
chAtaka dhUma samUhaM dR^iShTvA mA dhAva vAri dhara buddhyA |
iha hi bhaviShyati bhavataH nayana yugAdeva vAriNAM pUraH ||
shabdArtha
chAtaka
dhUma
samUha
dR^ish.h
dhAv.h
vAri
vAri dhara
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 193|267
iha
bhav.h
bhavAn.h
nayana
yuga
pUra
bhAvArtha
O ଚ୍ତଓ, ୄଵଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ୄରୋଉପ୍ f ୄସ୍ମୋୄଓ ୄଚ୍େୋଉଦସ୍ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ଯୁନ୍ ୄତୋ ୄଥମ୍ ଥିେିଙ୍୍ଗ୍
ୄଥୟ୍ ଅୄଯ ୄତର୍ ଚ୍ଯଏିସ୍ମ ! ଃ ଏୄଯ ୄଥୄଯ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଳେ୍ fୄରୋ ୍ fୄଯୋମ୍ ୄ ୋଉର୍ ନ୍ ଏୄ ସ୍ ଅ
fୄରୋଦ୍ f ୄତର୍ !
Sଉୄେଚ୍ି:୍ ଆSଆଡ୍[୧୦୬]
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 194|267
ଠସି୍ ୄଲୄଵମ ଇସ୍ ଅ ୄଚ୍ୋପିେୄଭନ୍୍ତ୍ ୄତୋ ୄଥ ୄରଅତ୍ ଵନିସରିତ୍ ୄଥୋର୍ Bଆନବତ୍ତ ୄ ହୋ
ସ୍ ୄଓନୋ ନ୍ fର୍ ଶସି୍ ଯୄଥର୍ ୄଚ୍ୋୄପେଚ ୍ସ୍୍ତୄ େ f ିିତଙ୍ି୍ଗ୍ ିଥ୍ ୄଵୄନ୍ତ୍ୄନେସ୍ ରସି୍ତଙ୍୍ଗ୍ fର୍
ୄକସ୍ ୄତୋୄକୄଥର୍.
jAtA shikhaNDinI prAk.h yathA shikhaNDi tathAvagachchhAmi |
prAgalbhyamadhikamAptuM vANI bANo babhUveti ! ||
sandhi vigraha
jAtA shikhaNDinI prAk.h yathA shikhaNDi tatha avagachchhAmi |
prAgalbhyaM adhikaM AptuM vANI bANaH babhUva iti ! ||
shabdArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 195|267
jAta
prAk.h
ava + gam.h
prAgalbhya
Ap.h
vANI
babhUva
bhAvArtha
ଝୁସ୍୍ତ ଅସ୍ ଳଓିନ୍ଦନି,ି ଅ ୄରୋଙ୍୍ଗ୍ ତିୄ ଭ ଅୄକୋ ୄଫଚ୍ୄଭ ଳଔିନ୍ଦ,ି ଵଭିିରରମୟ୍ ଈ ୄନୋ ୍
ୄଯଅରିzଏ ଥତ୍ ଇନ୍ ୄଦମର୍ ୄତୋ ଅଚ୍qଉଇୄଯ ୄଭୋୄଯ ଭତୁଯତିୟ୍, ୄଥ ରଙୁ୍ଗ୍ଅୄକ (f ଵନିସରିତ୍)
ଇୄର୍ତ୍ଲ୍f ୄଫଚ୍ୄଭ ୄଯ ଇନେନମୄତଦ୍ ଅସ୍ ୄଥ ୄଥୋର୍ ଫୋଣ !
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 196|267
dakShiNe lakShmaNo yasya vAme tu janakAtmajA |
purato mArutiryasya taM vande raghunandanaM ||
sandhi vigraha
dakShiNe lakShmaNo yasya vAme tu janaka aatmajA |
purataH mArutiH yasya taM vande raghu nandanaM ||
shabdArtha
dakhiNa
vAma
janaka
AtmajA
purataH
vand.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 197|267
nandana
bhAvArtha
ଈ ୄଫୋ ୍ ୄଦୋ ନ୍ ୄତୋ ଥତ୍ ଚ୍ଳି୍ f ୄଥ ୠଅଖସୁ୍ ୄତୋ ୄ ହୋୄଵ ଯଖ୍ିି ଇସ୍ ରକ୍ଷ୍ମନ.
ୄତୋ ୄ ହୋୄଵ ୄରfତ୍ ଇସ୍ ୄଥ ୄଦୌୄଖିର୍ f ଝନଓ ଅନ୍୍ଦ ଇନ୍ fୄଯୋନ୍୍ତ୍ f ୄ ହୋମ୍ ଇସ୍ ଃଂଅଯୁତ.ି
dAtavyaM bhoktavyaM dhanaviShaye sa.nchayo na kartavyaH |
pashyeha madhukarINAM sa.nchitArthaM harantyanye ||
sandhi vigraha
dAtavyaM bhoktavyaM dhana viShaye sa.nchayaH na kartavyaH |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 198|267
pashya iha madhukarINAM sa.nchita arthaM haranti anye ||
shabdArtha
dAtavya
bhoktavya
dhana
sa.nchaya
kartavya
pashya
iha
madhukarI
hR^i (harati)
anya
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 199|267
bhAvArtha
ଈତ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄଫ କିୄଲନ୍ ର୍ ଏୄଜୋୄ ଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄେନ୍୍ତ୍. ଆସ୍ fଅର୍ ଅସ୍ ୄଭୋୄନୟ୍ ଇସ୍ ୄଚ୍ୋୄନେୄନମଦ୍
ଇତ୍ ୄଳୋଉଳ୍ ୄନୄଲର୍ ୄଫ ୄସ୍ତୋୄଚ୍କଦ୍ ଉପ୍. ୄୋକ୍ ୄଶୄଯ, ୄଥ ୄଚ୍ୋୄେୄଚ୍ିଦ୍ ଵଲଙି୍ଗ୍ସ୍ f ୄଥ ୄଫଏସ୍
ଅୄଯ ୄସ୍ତୋୄରନ୍ ଫୟ୍ ୄଥସ୍ମ.
tyajanti mitrANi dhanairvihInaM dArAshcha putrAshcha suhR^ijjanAshcha |
taM arthavantaM punarAshrayanti artho hi loke puruShasya bandhuH ||
sandhi vigraha
tyajanti mitrANi dhanaiH vihInaM dArAH cha putrAH cha suhR^id.h janAH cha |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 200|267
taM arthavantaM punaH Ashrayanti arthaH hi loke puruShasya bandhuH ||
shabdArtha
tyaj.h
mitra
dhana
vihIna
dArA
suHR^id.h
arthavAn.h
A+shri
loka
puruSha
bandhu
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 201|267
bhAvArtha
Fଯଏିନ୍ଦସ୍ ୄରଅୄଲ ୄଥ ଭନ୍ ିୄଥୋଉତ୍ ୄଭୋୄନୟ୍, ୄଵୋ ୄଦୋ ିୄଲସ୍, ୄଵୋନସ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥର୍
ଅffଏଚ୍ିିନୄତ ୄୄେ. ୄଠୟ୍ ଅେ୍ ୄଚ୍ୋୄଭ ଫଚ୍କ ୍ଅfୄତର୍ ୄଥ ଭନ୍ ଇସ୍ ଅୄକୈନ୍ ୄ ଅରଥୟ୍ : Wଏଅରଥ ୍
ଇସ୍ ୄଥ ନେୟ୍ ୄଯଅଲ୍ ୄବ୍ରୋୄଥର୍ f ଭନ୍ ଇନ୍ ଥିସ୍ ୄ ୋଳ୍ମ.
tR^iNAdapi laghustUlastUlAdapi cha yAchakaH |
vAyunA kiM na nIto.asau mAmayaM prArthayediti ||
sandhi vigraha
tR^iNAt.h api laghuH tUlaH tUlAt.h api cha yAchakaH |
vAyunA kiM na nItaH asau mAM ayaM prArthayet.h iti ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 202|267
shabdArtha
tR^iNa
tUla
yAchaka
laghu
vAyu
nIta
asau
ayaM
prArth.h
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 203|267
ଆଇର୍ ଇସ୍ ରିୄଖିର୍ (ଇନ୍fଏଯିର୍ ୄତୋ) ରସ୍ ସ୍, ଅନ୍୍ଦ ଅ ୄଫକିର୍ ଇସ୍ ଇନ୍fଏଯିର୍ ୄତୋ ଐର୍.
Wଶୟ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଚ୍ନ୍ ୄଥନ୍ ୄଥ ୄଫକିର୍ ଚ୍ୄନୋତ୍ ୄଫ ତୄଓନ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ିନ୍୍ଦ ? "ଃ ଏ ିେ୍ ୄଫଗ୍ ୄଭ
ୄତୋ ! " (ଵ ସ୍ ୄଥ ିନ୍୍ଦ) ......
ayaM nijaH paro vA iti gaNanA laghu chetasAM |
udAra charitAnAM tu vasudhaa eva kuTumbakaM ||
shabdArtha
ayaM
nija
para
gaNanA
laghu
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 204|267
chetas.h
udAra
charita
vasudhA
kuTumbaka
bhAvArtha
ନେୟ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ନୄଯମୋ ୍ ଭିୄନ୍ଦଦ୍. Fର୍ ୄଥୋୄଵ ୄ ହୋ ଅୄଯ ୄକୄନୄଯୋଉସ୍ ଇନ୍ ନତୁୄଯ, ୄଥ ୄ ହୋୄର
ୄ ୋଳ୍ମ ଇସ୍ ରିୄଓ ୄଥଇର୍ ନ୍ fଅଭିରୟ୍.
ayaM nijaH paro vA iti gaNanA laghu chetasAM |
udAra charitAnAM tu vasudhaa eva kuTumbakaM ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 205|267
shabdArtha
ayaM
nija
para
gaNanA
laghu
chetas.h
udAra
charita
vasudhA
kuTumbaka
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 206|267
ନେୟ୍ ଫୟ୍ ୄଥ ନୄଯମୋ ୍ ଭିୄନ୍ଦଦ୍. Fର୍ ୄଥୋୄଵ ୄ ହୋ ଅୄଯ ୄକୄନୄଯୋଉସ୍ ଇନ୍ ନତୁୄଯ, ୄଥ ୄ ହୋୄର
ୄ ୋଳ୍ମ ଇସ୍ ରିୄଓ ୄଥଇର୍ ନ୍ fଅଭିରୟ୍.
atiparichayAdavaGYA santatagamanAdanAdaro bhavati |
malaye bhillapurandhrI chandanatarukAShThamindhanaM kurute ||
sandhi vigraha
ati parichayAy.h avaGYA santata gamanAt.h anAdaraH bhavati |
malaye bhilla purandhrI chandana taru kAShThaM indhanaM kurute ||
shabdArtha
ati
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 207|267
parichaya
avaGyA
santata
gamana
anAdara
malaya
bhilla
purandhrI
chandana
taru
kAShTha
indhana
kurute
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 208|267
Eୄଚେସ୍ ଵିୄ ଲ fଅଭିରିଅଯତିୟ୍ ୄବ୍ରଏଦସ୍ ୄଚ୍ୋୄନ୍ତ୍ପ୍ି, ୄଖୋଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଯୄଅୄତଦେୟ୍ (ୄତୋ ୄଵୋୄଭୄନ ଏୄରସ'ସ୍
ୄଶୋଉୄଵ) ୄଚ୍ୌୄଵସ୍ ଦିୄ େୄେଚ୍ି୍ ୄତୋ ୄ ୋଉ. Oନ୍ ଭର ୄଭୋଉୄନ୍ତ୍ୈନ୍ ( ିହଚ୍ ଇସ୍ ୄଲୟ୍ମ ଯଚି୍ ଇନ୍
ଵନ୍ଦୄରୱୋଦ୍ ୄତ୍ରଏସ୍) ୄଥ fିଏ f ଅ ତ୍ରଫିଲ୍ ଉୄଵସ୍ ଵନ୍ଦୄରୱୋଦ୍ ଏୄଲନ୍ fର୍ ୄଥ ୄଦୈରୟ୍ fଉଏଲ୍
ୄନଏଦସ.୍
atiparichayAdavaGYA santatagamanAdanAdaro bhavati |
malaye bhillapurandhrI chandanatarukAShThamindhanaM kurute ||
sandhi vigraha
ati parichayAy.h avaGYA santata gamanAt.h anAdaraH bhavati |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 209|267
malaye bhilla purandhrI chandana taru kAShThaM indhanaM kurute ||
shabdArtha
ati
parichaya
avaGyA
santata
gamana
anAdara
malaya
bhilla
purandhrI
chandana
taru
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 210|267
kAShTha
indhana
kurute
bhAvArtha
Eୄଚେସ୍ ଵିୄ ଲ fଅଭିରିଅଯତିୟ୍ ୄବ୍ରଏଦସ୍ ୄଚ୍ୋୄନ୍ତ୍ପ୍ି, ୄଖୋଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଯୄଅୄତଦେୟ୍ (ୄତୋ ୄଵୋୄଭୄନ ଏୄରସ'ସ୍
ୄଶୋଉୄଵ) ୄଚ୍ୌୄଵସ୍ ଦିୄ େୄେଚ୍ି୍ ୄତୋ ୄ ୋଉ. Oନ୍ ଭର ୄଭୋଉୄନ୍ତ୍ୈନ୍ ( ିହଚ୍ ଇସ୍ ୄଲୟ୍ମ ଯଚି୍ ଇନ୍
ଵନ୍ଦୄରୱୋଦ୍ ୄତ୍ରଏସ୍) ୄଥ fିଏ f ଅ ତ୍ରଫିଲ୍ ଉୄଵସ୍ ଵନ୍ଦୄରୱୋଦ୍ ଏୄଲନ୍ fର୍ ୄଥ ୄଦୈରୟ୍ fଉଏଲ୍
ୄନଏଦସ.୍
chhaayaaM anyasya kurvanti tiShThanti svayaM Atape |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 211|267
phalAni api para arthAya vR^ikShAH satpuruShA iva ||
shabdArtha
chhAyA
anya
kurvanti
tiShThani
svayaM
Atapa
phala
para
artha
vR^ikSha
sat.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 212|267
puruSha
bhAvArtha
ୄଠୟ୍ ଭୄଓ ଳୄଦ fର୍ ୄଥସ୍ମ ଅନ୍୍ଦ ସ୍ତନ୍୍ଦ ଇନ୍ ୄଥ ୄଶଅତ୍ ୄଥୄଭସୄରୱସ୍. Eୄଲନ୍
fଯୁଇର୍ତ୍ ୍ଅୄଯ fର୍ ୄଥ ୄକୋଦ୍ f ୄଥସ୍ମ: ୄେଏସ୍ ଅୄଯ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ରିୄଓ ୄକୋଦ୍ ୄଭନ୍.
chhaayaaM anyasya kurvanti tiShThanti svayaM Atape |
phalAni api para arthAya vR^ikShAH satpuruShA iva ||
shabdArtha
chhAyA
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 213|267
anya
kurvanti
tiShThani
svayaM
Atapa
phala
para
artha
vR^ikSha
sat.h
puruSha
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 214|267
ୄଠୟ୍ ଭୄଓ ଳୄଦ fର୍ ୄଥସ୍ମ ଅନ୍୍ଦ ସ୍ତନ୍୍ଦ ଇନ୍ ୄଥ ୄଶଅତ୍ ୄଥୄଭସୄରୱସ୍. Eୄଲନ୍
fଯୁଇର୍ତ୍ ୍ଅୄଯ fର୍ ୄଥ ୄକୋଦ୍ f ୄଥସ୍ମ: ୄେଏସ୍ ଅୄଯ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ରିୄଓ ୄକୋଦ୍ ୄଭନ୍.
lAlayet.h pa.ncha varShANi dasha varShANi tADayet.h |
prApte tu ShoDashe varshe putre mitravad.h Acharet.h ||
shabdArtha
lAl.h
pa.ncha
varSha
dasha
taD.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 215|267
prApt
ShoDasha
putra
mitra
A+char.h
bhAvArtha
Oୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ୄପର୍ ୄନ'ସ୍ ୄଵୋନ୍ fର୍ fଇୄଲ ୄ ଅସ୍ମ ୄଥନ୍ ଦଵିିେିେୄନ ଶମି୍ fର୍
ୄତନ୍ ୄ ଅସ୍ମ. ଃ ୄ ୄଲର୍ ୄନେ ୄଶ ୄଯଅୄଚ୍ସ୍ ୄଥ ଅୄକ f ଵିୄ ଚିଏନ୍ ୄନ ୄଳୋଉଳ୍ ୄତ୍ରଅତ୍ ଶମି୍
ଅସ୍ ଅ fଯଏିନ୍୍ଦ
vaidhyarAja namastubhyam yamarAja sahodhara
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 216|267
yamo harati prANAn vaidhyah prANan dhanAni ca
Sଅରୁତତିନସ୍ ୄତୋ ୄ ୋଉ, ୄଡୋୄଚ୍ିୋର୍, ୄଥ ୄବ୍ରୋୄଥର୍ f ମଭ (ୄଖୋଦ୍ f ୄଦଅଥ୍)
ମଭ ୄସ୍ତଅରସ୍ (ତୄଓସ୍ ଅ ୟ୍) ୄଥ ରିfଏ; ଅ ୄଡୋୄଚ୍ିୋର୍ ରିfଏ ଅନ୍୍ଦ ୄ ଅରଥ ୍ଅସ୍ ୄ େ୍.
citAm prajvalitAm drustvA vaidhyah vismayamAgatah
nAham gatah na may bhrAtA kasyedam hastalAgavam
Sଏଏଇଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ଫୁନଙ୍ି୍ଗ୍ ପ୍ୄେ ୄଥ ୄଡୋୄଚ୍ିୋର୍ ୄଫଚ୍ୄଭ ୄ ୋଯଏିଦ୍
ୄଣୋର୍ ଦଦି୍ ଭୟ୍ ୄବ୍ରୋୄଥର୍, ୄ ହୋୄଵ ଶନ୍ଦିୄ ୋକ୍ମ ଇସ୍ ଥିସ୍
ୄଡଅର୍ Fଯଏିନ୍ଦସ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 217|267
ୄଠ ୄଯଅଲ୍ ଃ ଉୄଭୋର୍ ର୍ ୄଝୋୄଓ ଇସ୍ ଥତ୍ ୄଥ fୄେୋ ିଙ୍୍ଗ୍ ୄଲୄଵମସ୍ ଅୄଯ ରିୄତଯେୟ୍ ତୁଏ. ୄଠ
ପ୍ରଚ୍ିିୄଚ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥୟ୍ମ f ୄଭଦଚି୍ିୄ ନ ଇସ୍ ୄଚ୍ୋୄପେୄତରୟ୍ ୄ ିୋଙ୍୍ଗ୍ ଇନ୍ ଇର୍ତ୍ ୍ଫଵସି୍. ଠସି୍ ଇସ୍
ତୁଏ f ଅେ୍ ୄଭଦଚି୍ିୄ ନ, ୄ ୄସ୍ତନ୍ମ, ଏଅୄସ୍ତନ୍ମ, ଯଏିନ୍ତ୍ଲ୍ ର୍ ୄଥ ିୄଵ. Bଏୄଚ୍ୌୄଵ, ଅସ୍
ୄ ୋଉ ୄଓନୋ ୍, ୄଥ ନତୁୄଯ fୄେୋ ସ୍ ଅନ୍ ଇମ୍ମତୁୄଫେ ୄଚ୍ୌୄଵ ଅନ୍୍ଦ ଏffଏଚ୍ି୍ ୄଯରତିନିିପ୍ fର୍
ଏୄଲ ିଥଙ୍୍ଗ୍ ଥତ୍ ଶୄପ୍ପନସ୍. ୄଠ ଦିୄ ଵଅୄଵ ଇସ୍ ୄପ୍ରୋଦୁୄଚ୍ଦ୍ ଫୟ୍ ଇର୍ତ୍ ୍ୄଚ୍ୌୄଵସ୍. ୄଠ
ପ୍ରଚ୍ିିୄଚ୍ f ୄଭଦଚି୍ିୄ ନ ୄଦୋଏସ୍ ୄନୋତ୍ ଅତ୍ ଅେ୍ ୄଦଅଲ୍ ିଥ୍ ୄଥ ୄଚ୍ୌୄଵ f ଅ ଦିୄ ଵଅୄଵ, ଫୁତ୍
ଇତ୍ ନେୟ୍ ୄଦଅରସ୍ ିଥ୍ େିଅତଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥ ସ୍ୄ ମିତୋଭସ୍ f ଅ ଦିୄ ଵଅୄଵ, fଉୄଥମର୍ ୄରତ୍ତଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥ
ୄଚ୍ୌୄଵସ୍ ୄତୋ ୄଚ୍ୋନ୍ତ୍ନୁିଏ. ଆୄନୋୄଥର୍, ୄଯଅଲ୍ ଫୁତ୍ ଵଦ୍ ୄଜୋୄଓ ଇସ୍ ଥତ୍ ଏୄଲନ୍ ୄଲୟ୍ମ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 218|267
ଇୄନ୍ତ୍େିୄକନ୍୍ତ୍ ୄୄେ, ୄ ହୋ ୄ ୋଉଳ୍ ୄଥ ିୄଵ ଇୄନୱସି୍ତକୄତ/ୄଯଅୄଵଅଚ୍ମ ଏୄଲ ିଥଙ୍୍ଗ୍
ୄଫfୄଯ ୄଥୟ୍ ପ୍ରଚ୍ିିୄଚ୍, ଵଫୁିସରି ୄଫ ୄତୋ ୄଥ ପ୍ରଚ୍ିିୄଚ୍ f ୄଭଦଚି୍ିୄ ନ ିୄଥୋଉତ୍
qଉଏସି୍ତନଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥ ୄରୋକିଚ୍.
yathaikena na hastena tAlikA samprapadyate |
tathodyamaparityaktaM karma notpAdayet.h phalaM ||
sandhi vigraha
yathaa ekena na hastena tAlikA samprapadyate |
tathaa udyama parityaktaM karma na utpAdayet.h phalaM ||
shabdArtha
hasta
tAlikA
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 219|267
sam.h + pra + pad.h
udyama
parityakta
karman.h
ut.h + pad.h
phala
bhAvArtha
ଝୁସ୍୍ତ ଅସ୍ ଅ ଚ୍େପ୍ ଚ୍ୄନୋତ୍ ଶୄପ୍ପନ୍ ିଥ୍ ଜୁସ୍୍ତ ୄନ ଶନ୍୍ଦ, ଵଭିିରରମୟ୍ ଅନୟ୍
ୄ ୋକ୍ମ ୄଦପି୍ରୄଲଦ୍ f ଏffତ୍ମ ିେ୍ ୄନୋତ୍ ୄଫୈିନ୍ fଯୁଇତ୍.
yathaikena na hastena tAlikA samprapadyate |
tathodyamaparityaktaM karma notpAdayet.h phalaM ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 220|267
sandhi vigraha
yathaa ekena na hastena tAlikA samprapadyate |
tathaa udyama parityaktaM karma na utpAdayet.h phalaM ||
shabdArtha
hasta
tAlikA
sam.h + pra + pad.h
udyama
parityakta
karman.h
ut.h + pad.h
phala
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 221|267
bhAvArtha
ଝୁସ୍୍ତ ଅସ୍ ଅ ଚ୍େପ୍ ଚ୍ୄନୋତ୍ ଶୄପ୍ପନ୍ ିଥ୍ ଜୁସ୍୍ତ ୄନ ଶନ୍୍ଦ, ଵଭିିରରମୟ୍ ଅନୟ୍
ୄ ୋକ୍ମ ୄଦପି୍ରୄଲଦ୍ f ଏffତ୍ମ ିେ୍ ୄନୋତ୍ ୄଫୈିନ୍ fଯୁଇତ୍.
priyaH sa.nskR^itapriyAH.
aShTAdasha purANAnAM sAraM vyAsena kIrtitaM |
paropakAraH puNyAya pApAya para pIDanaM ||
shabdArtha
aShTAdasha
sAra
kIrt.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 222|267
paropakAra
puNya
pApa
para
pIDana
bhAvArtha
ୄଠ ଏସ୍ ୄ ଵୄନେ f ୄଥ ଏଇୄଖିଏନ୍ ଵିେିପୁ୍ତୄଯସ୍ (ୁଯୋଣସ୍) ଇସ୍ ସ୍ତୄତଦ୍ ଫୟ୍ V ୋଵ :
priyaH sa.nskR^itapriyAH.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 223|267
arthAgamo nityamarogitA cha priyA cha bhAryA priyavAdinI cha |
vashyashcha putro.arthakArI cha vidyA ShaD.h jIvalokasya sukhAni rAjan.h ||
sandhi vigraha
artha AgamaH nityaM arogitA cha priyA cha bhAryA priya vAdinI cha |
vashyaH cha putraH arthakArI cha vidyA ShaD.h jIva lokasya sukhAni rAjan.h ||
shabdArtha
artha
Agama
nitya
arogita
priya
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 224|267
vAdinI
vashya
putra
vidyA
ShaD.h
jIva loka
rAjan.h
bhAvArtha
O ଖ୍ରଙ୍୍ଗ୍, ୄଠ ଅଯଲିଲ୍ f ୄଭୋୄନୟ୍, ଇୄନେସ୍ ଵନ୍୍ତ୍ ୄକୋଦ୍ ୄଶଅରଥ,୍ ଅ ୄଦଅର୍ ଅନ୍୍ଦ ୄସ୍ୱଏତ୍ ୄେଅଓଙ୍ି୍ଗ୍
ିfଏ, ଅ ୄଵୋନ୍ ଉୄନ୍ଦର୍ ୄନ'ସ୍ ୄଚ୍ୋୄରୋଲ୍ (ଅ ୄଵୋନ୍ ୄ ହୋ ଶସ୍ ୄନୋତ୍ େୄ ଦ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ଯଖ୍ିି
ଥ୍), ଅନ୍୍ଦ ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ ଚ୍ୄଫେ f ଏଅନଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଭୋୄନୟ୍ ଅୄଯ ୄଥ ଵଚି ୍ଶପ୍ପିୄନସ୍ ୄ ଵସ୍ f ୄଥ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 225|267
ୄଭୋତମଲ୍ ୄ ୋଳ୍ମ.
priyaH sa.nskR^itapriyAH.
akR^itvA para santApaM agatvA khala mandiraM |
sAdhoH mArgaM anusR^itya yat.h svalpaM api tad.h bahu||
shabdArtha
akR^itvA
agatvA
santApa
khala
mandira
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 226|267
sAdhu
mArga
anu + sR^i
svalpa
bahu
bhAvArtha
Wଇୄଥୋଉତ୍ ଶଯସ୍ ଵଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଥସ୍ମ, ିୄଥୋଉତ୍ ୄକୋଇଙ୍୍ଗ୍ ୄତୋ ୄଥ ଅୄଫୋୄଦ f ଏଲଲି୍ ୄଭନ୍.
ଅନ୍୍ଦ fୄେୋ ିଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ ଥ୍ ୄରୈଦ୍ ୄଦୋ ନ୍ ଫୟ୍ ୄକୋଦ୍ ୄଭନ୍, ହୄତୄଲର୍ ଅଚ୍ଏିୄଲଦ୍, ଏୄଲମ୍ ଇf
ରିୄତ୍ତେ, ଇସ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ଅ ୄରୋତ୍.
priyaH sa.nskR^itapriyAH.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 227|267
Apadi mitra parIkShA shUra parIkShA raNa a.ngaNe bhavati |
vinaye va.nsha parIkShA shiila parIkShA dhana kShaye bhavati ||
sandhi vigraha
ଆଦ୍
ଭିତ୍ର
ଯୀଚୋ
ଳୂଯ
ଯଣ
ଅଂକଣ
ଲନି
ଲଂଳ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 228|267
ଳୀର
ଧନ
ଚ
shabdArtha
ଆ fଯଏିନ୍୍ଦ'ସ୍ ୄତସ୍୍ତ ଇସ୍ ଇନ୍ ଚ୍ରଭିତୟ୍, ୄଥ ୄତସ୍୍ତ f ଅ ଲରିଅନ୍୍ତ୍ ୄୄଵମୋନ୍ ଇସ୍ ନ୍
ୄଥ ଫୄତ୍ତେfଇଏଳ୍. ୄଠ ୄତସ୍୍ତ f ଅ fଅଭିରୟ୍ ଇସ୍ ଇନ୍ ଇର୍ତ୍'୍ ଶୁଭିରିତୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄତସ୍୍ତ
f ୄନ'ସ୍ ଚ୍ଯୄଚ୍ିର୍ ଇସ୍ ଇନ୍ ୄୋୄଲତମୟ୍.
bhAvArtha
priyaH sa.nskR^itapriyAH.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 229|267
vidvattvaM cha nR^ipatvaM cha na eva tulye kadAchana |
svadeshe pUjyate rAjA vidvAn.h sarvatra pUjyate ||
shabdArtha
vidvattva
nR^ipatva
tulya
svadesha
pUj.h
rAjan.h
vidvat.h
sarvatra
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 230|267
bhAvArtha
Bଏଇଙ୍୍ଗ୍ ଅ ୄଵେୋରର୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଫଇଙ୍୍ଗ୍ ଅ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ଅୄଯ ୄନୄଲର୍ ଏୄଲର୍ ୄଚ୍ୋପଯୄଫେ. ଆ ଓଙ୍ି୍ଗ୍ ଇସ୍
ୄ ୋଳିୄ ପ୍ପଦ୍ ଇନ୍ ଶସି୍ ନ୍ ୄଚ୍ୋଉରୟ୍ ୄ ହୄଯଅସ୍ ଅ ୄଵେୋରର୍ ଇସ୍ ୄଯୄେୄଚ୍ିଦ୍ ଏୄଲୄ ମୱେୄଯ.
priyaH sa.nskR^itapriyAH.
ଆ ୄଚ୍ୋଉୄେ f ଵବୁୋଳତିସ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ଶଦ୍ମ ୄ ୋଓଙ୍ି୍ଗ୍ fଅୄଭମସ୍ମ
gaNayanti na ye sUryaM vR^iShTiM shItaM cha karShakAH |
yatante sasyalAbhAya taiH sAkaM hi vasAmi ahaM ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 231|267
shabdArtha
gaN.h
sUrya
vR^iShTi
shIta
karShaka
yat.h
sasya
lAbha
sAkaM
vas.h
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 232|267
ୄଠ fଅୄଭମସ୍ମ ୄଦୋ ୄନୋତ୍ ୄଚ୍ୋନିସୄଦର୍ ୄଥ ୄଶଅତ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ଵନୁ୍ ର୍ ୄଯୈନ୍ ର୍ ୄଥ ୄଚ୍ୋଳ୍
ିୄନ୍ତ୍ସ୍ମ ଫୁତ୍ ୄଚ୍ୋନିସୄସ୍ତନ୍ତ୍୍ୟ୍ େିୄଲ fର୍ ଅଚ୍ୱଇୁଯଙ୍ି୍ଗ୍ ୄରୈନ୍. ଈ (ୄଖୋଦ୍ ?) ଇୄନ୍ଦଏଦ୍
ରିୄଲ ିଥ୍ ୄଥମ୍.
Fର୍ ଭଯଥି ୄଯଅୄଦସ୍ମ : ନୄଵ ଯୋଉୀ ଲୋ ନୄଵ ଭନ୍ଦଯିୀ
ଜିୄ ଥ ଯୋଫତୀ ଶୋତ ୄତୄଥ ଶଯୀ .... ?
priyaH sa.nskR^itapriyAH.
mUrkhasya pa.ncha chihnAni garvo durvachanaM tathA |
krodhashcha dR^iDhavAdashcha paravAkyeShvanAdaraH ||
sandhi vigraha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 233|267
mUrkhasya pa.ncha chihnAni garvaH durvachanaM tathA |
krodhaH cha dR^iDhavAdaH cha paravAkyeShu anAdaraH ||
shabdArtha
mUrkha
pa.ncha
chihna
garva
durvachana
krodha
dR^iDha
vAda
para
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 234|267
vAkya
anAdara
bhAvArtha
ୄଠୄଯ ଅୄଯ fଇୄଲ ଵଗି୍ନସ ୍f ଅ fଲ୍ : Vଅନତିୟ୍, ିୄଚ୍କଦ୍ ୄଚ୍ୋୄନୱଵମତିନ୍, ଅୄଙ୍ଗ୍ର୍, ସୁ୍ତୄଲୋନ୍ମ
ଅକମୁୄଭନ୍ତ୍ସ,୍ ଅନ୍୍ଦ ଅ ରଚ୍କ ୍f ୄଯୄେଚ୍ି୍ fର୍ ୄଥର୍ ୄୄେ'ସ୍ ିନିନସ.୍
priyaH sa.nskR^itapriyAH.
aShTau guNA puruShaM dIpayanti praGYA sushIlatvadamau shrutaM cha |
parAkramashchAbahubhAShitA cha dAnaM yathAshakti kR^itaGYatA cha ||
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 235|267
sandhi vigraha
aShTau guNAH puruShaM dIpayanti praGYA sushIlatva damau shrutaM cha |
parAkramaH cha a bahu bhAShitA cha dAnaM yathA shakti kR^itaGYatA cha ||
shabdArtha
aShTau
guNa
puruSha
dIp.h
praGyA
sushIlatva
dama
shruta
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 236|267
parAkram
bahu
bhASh.h
dAna
shakti
kR^itaGYatA
bhAvArtha
Eଇଖ୍ି qଉଅରିତଏିସ୍ ଅୄଦୋନ୍ମ ଅ ଭନ୍ : ଈୄନ୍ତ୍ୄେଚ୍ି,୍ ୄକୋଦ୍ ଚ୍ଯୄଚ୍ିର୍, ୄଵଲ୍f ୄଚ୍ୋୄରୋଲ୍.
ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ, ଲୄରୋର୍, ୄନୋତ୍ ତଲ୍କଙ୍ି୍ଗ୍ ୄତୋ ଭଚୁ୍, ୄଫଇଙ୍୍ଗ୍ ଚ୍ଯତିୄଫେ ଅସ୍ ୄର୍ ଶସି୍ (fଇନନିେଅଲ୍)
ୄେଙ୍ଗ୍ଥ ୍ଅନ୍୍ଦ ରତତୁିୄଦ.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 237|267
kaH na yAti vashaM loke mukhaM pINDena pUritaH |
mR^ida.ngaH mukha lepena karoti madhuraM dhvaniM ||
ଵନ୍ଧ ିଲରିଶ
yA
vasha
loka
mukha
piNDa
pUr.h
mR^ida.nga
mukha
lepa
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 238|267
madhura
dhvani
shabdArtha
ଈନ୍ ଥିସ୍ ୄ ୋଳ୍ମ ୄ ହୋ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ୄ ୋନ୍୍ତ୍ ୄଚ୍ୋୄଭ ଉୄନ୍ଦର୍ ୄଚ୍ୋୄରୋଲ୍ ୄନେ ଶସି୍/ୄଶର୍
ୄଭୋଉଥ୍ ଇସ୍ fଇୄେଦ୍ ିଥ୍ fଦ୍ ? Eୄଲନ୍ ୄଥ ଭଇୃଦଂକ ଭୄଓସ୍ ଅ ୄସ୍ୱଏତ୍ ୄଵୋଉନ୍୍ଦ ଅfୄତର୍
ଇର୍ତ୍ ୍ୄଭୋଉଥ୍ ଇସ୍ ୄସ୍ମଅୄଯଦ୍.
aikyaM balaM samAjasyA tadabhAve sa durbalaH |
tasmAt.h aikyaM prasha.nsanti dR^iDhaM rAshtra hitaiShiNaH ||
shabdArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 239|267
aikya
bala
samAja
durbala
pra+sha.ns.h
dR^iDhaM
rAshTra
hitaiShin.h
bhAvArtha
ଊନତିୟ୍ ଇସ୍ ୄଥ ୄେଙ୍ଗ୍ଥ ୍f ଅନୟ୍ ୄଵୋଚ୍ଏିତୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ (ୄଵୋଚ୍ଏିତୟ୍) ଇସ୍ ୄ ଅକ୍ ିୄଥୋଉତ୍
ଇତ୍. ଃ ଏୄନେ ୄଥୋୄଵ ୄ ହୋ ିଶ୍ ୄଥ ୄକୋଦ୍ f ୄଥ ନତିନ୍ ୄେୋଙ୍ଗ୍େୟ୍ ୄପ୍ରୈୄଵ ଉନତିୟ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 240|267
Wଏ ଶଦ୍ ଅ ଫଗି୍ ୄେଅଦ୍ ନ୍ "ୠଅଭ ନ ଇନ୍ ଅ Sତନ୍zଅ" ଃ ଏୄଯ ଇସ୍ ୄଥ ବୋକଲତ
aadau devakidevagarbhajanana.n gopiigR^ihe vadha.rnam.h
maayaaputanajiivitaapaharaNa.n govadha.rnoddhaaraNam.h |
ka.nsachchhedanakauravaadihanana.n kuntiitanuujaavanam.h
etadbhaagavata.n puraaNakathita.n shriikR^iShNaliilaamR^itam.h ||16||
sandhi vigraha
aadau devaki deva garbha janana.n gopii gR^ihe vadha.rnam.h
maayaa putana jiivita apaharaNa.n govardhana uddhaaraNam.h |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 241|267
ka.nsa chchhedana kaurava aadi hanana.n kuntii tanuuja avanam.h
etad.h bhaagavata.n puraaNa kathita.n shrii kR^iShNa liilaa amR^itam.h ||16||
shabdArtha
Adau
garbha
janana
gR^iha
vardhana
jIvita
apaharaNa
uddhAraNa
chhedana
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 242|267
hanana
tanUja
avana
kathita
liilA
bhAvArtha
Fଇସ୍ତମ୍ ୄଥ ଫଥି୍ମ f ୄଥ ୄରୋଦ୍ମ ଇନ୍ ୄଥ ୄ ୋଭୱ୍ f ୄଦଲଓ,ି ୄଥନ୍ ୄଥ ୄରୋ ିଙ୍୍ଗ୍ ଉପ୍ ଇନ୍ ୄଥ
ୄଶୋଉୄଵ f ୄକୋିସ୍, ୄଥ ୄସ୍ତଅରିଙ୍୍ଗ୍ f ରିfଏ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ୄଦୄଚ୍ଇତ୍fଉଲ୍ ୂତନ, ୄଥ ରିfତଙ୍ି୍ଗ୍ ଉପ୍
f ୄଥ
ୄକୋଲଧମନ ୄଭୋଉୄନ୍ତ୍ୈନ୍, ୄଥ ଚୁ୍ତ୍ତଙ୍ି୍ଗ୍ (ୄଫୄଶଅଦଙ୍ି୍ଗ୍) f ଓନସ,ୄଥ ଓେିିଙ୍୍ଗ୍ f ୄଥ
ୄଓୌଯଲସ୍ ଏତେ.୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ ୄପ୍ରୋୄତଚ୍ିିନ୍ f ୄଥ ୄଵୋନସ୍ f ଓୁନ୍ତ୍ ି: ଠସି୍ ଇସ୍ ୄଥ Bଶୋକଲତ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 243|267
ଅସ୍ ୄତୋଳ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୁଯୋଣସ୍ ଅନ୍୍ଦ ିହଚ୍ ଇସ୍ ଇୄମ୍ମୋତମଲ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥ ୄରୄକନ୍ଦସ୍ f
ଷି୍ର ଖ୍ରିଳନ.
gururbandhurabandhUnAM gurushchakShurachakShuShAM |
guruH pitA cha mAtA cha sarveShAM nyAyavartinAM ||
sandhi vigraha
guruH bandhuH abandhUnAM guruH chakShuH achakShuShAM |
guruH pitA cha mAtA cha sarveShAM nyAyavartinAM ||
shabdArtha
guru
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 244|267
bandhu
abandhu
chakShus.h
achakShus.h
pitR^i
mAtR^i
sarva
nyAya
vartin.h
bhAvArtha
ୄଠ ୄତଅୄଚ୍ର୍ ଇସ୍ ୄଥ ୄବ୍ରୋୄଥର୍ ୄତୋ ୄଥୋୄଵ ୄ ହୋ ୄଦୋନ୍୍ତ୍ ଶୄଲ ଅନୟ୍ ଓିୄ ନମନ୍, ୄଥ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 245|267
ୄତଅୄଚ୍ର୍ ଇସ୍ ଅନ୍ ଏୄ ୄେୋଉଘ୍ ିହଚ୍ ୄଥ ଫିେନ୍୍ଦ ଚ୍ନ୍ ୄଵଏ. ୄଠ ୄତଅୄଚ୍ର୍ ଇସ୍ ଅ fଅୄଥର୍
ଅନ୍୍ଦ ୄଭୋୄଥର୍ ୄତୋ ଏୄଲୄ ମୋୄନ ୄ ହୋ ରିୄଲସ୍ ନ୍ ୄଥ ଥ୍ f ଜୁସି୍ତୄଚ୍.
garvAya parapIDAyai durjanasya dhanaM balaM |
sujanasya tu dAnAya rakShaNAya cha te sadA ||
shabdArtha
garva
para pIDA
durjana
dhana
bala
sujana
dAna
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 246|267
rakShaNa
sadA
bhAvArtha
ୄଠ ୄ ଅରଥ ୍ଅନ୍୍ଦ ୄୋୄ ର୍ f ଅ ିୄଚ୍କଦ୍ ୄୄଵମୋନ୍ ଅୄଯ fର୍ ଲନତିୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଶଯମୄସ୍ମନ୍୍ତ୍
f ୄଥସ୍ମ ୄଯୄେଚ୍ିିୄଲରୟ୍. ଃ ୄ ୄଲର୍ ିଥ୍ ଅ ୄକୋଦ୍ ଭନ୍ ୄଥୟ୍ ଅୄଯ ଅରୱ ସ୍ (ଉୄଵଦ୍) fର୍
ଚ୍ଯତିୟ୍ ଅନ୍୍ଦ fର୍ ୄପ୍ରୋୄତଚ୍ିିନ୍.
ambA yasya umAdevI janakaH yasya sha.nkaraH |
vidyAM dadAti sarvebhyaH sa naH pAtu gajAnanaH ||
shabdArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 247|267
ambA
umA
janaka
vidyA
dA
pA
gaja
Anana
bhAvArtha
ଃଂଅୟ୍ ୄଥ ଏୄରପନ୍୍ତ୍ fଅୄଚ୍ଦ୍ ୄନ (ଖନତ)ି ୄ ହୋୄଵ ୄଭୋୄଥର୍ ଇସ୍ ଉଭୋ ୄଦଲ.ି
ୄ ହୋୄଵ fଅୄଥର୍ ଇସ୍ ଳଂଓଯ ଅନ୍୍ଦ ୄ ହୋ କିୄଲସ୍ ୄଓନୋୄ େଦ୍ ୄ କ ୄତୋ ଏୄଲୄ ମବୋଦୟ୍, ୄଫେସ୍ ସ୍ ଉସ୍.
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 248|267
gauravaM prApyate dAnAt.h na tu vittasya sa.nchayAt.h |
sthitiH uchchaiH payodAnAM payodhInAM adhaH sthitiH ||
shabdArtha
gaurava
prAp.h
dAna
vitta
sa.nchaya
sthiti
uchchaiH
payoda
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 249|267
payodhI
adhaH
bhAvArtha
Fଅୄଭ ଇସ୍ ୄଫୈିୄନଦ୍ ଫୟ୍ କିଲଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଭୋୄନୟ୍, ୄନୋତ୍ ୄଚ୍ୋୄେଚ୍ିିଙ୍୍ଗ୍ ଇତ୍. ୄଛେୋଉଦସ୍ (କିୄଲସ୍ମ
f ୄତର୍) ଶୄଲ ଅ ଶଘି୍ ୄୋଵତିିନ୍ ୄ ହୄଯଅସ୍ ୄଥ ୄଵଅସ୍ (ୄସ୍ତୋୄଯସ୍ମ f ୄତର୍) ଶୄଲ
ଅ ୄରୋ ୍ ୄୋଵତିିନ୍.
udyamaH sAhasaM dhairyaM buddhiH shaktiH parAkramaH |
ShaD.h ete yatra vartante devaH tatra sahAyakR^it.h ||
shabdArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 250|267
udyama
sAhasa
dhairya
buddhi
shakti
parAkrama
ShaD.h
vR^it.h
deva
sahAya
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 251|267
ୄଖୋଦ୍ ୄପ୍ରୋଲିୄ ଦସ୍ ୄଶରପ୍ ୄ ହୄଯ ୄଥୄଵ ଵzି qଉଅରିତଏିସ୍ ଏଚିସ୍୍ତ : ଇନୁ୍ଦେିଉୄସ୍ନସ୍ ସ୍, ଅୄଦ୍ଵନୁ୍ତ୍ୄଯ.
ୄଚ୍ୋଉଯୄକ, ଇୄନ୍ତ୍େିୄକୄନେ, ୄେଙ୍ଗ୍ଥ ୍ଅନ୍୍ଦ ଅୄଦ୍ଵନୁ୍ତ୍ୄଯୋଉସ୍ ଅୄେୋପିେୄଳମନ୍୍ତ୍.
upadeshaH hi mUrkhANAM prakopAya na shAntaye |
payaH pAnaM bhuja.ngAnAM kevalaM viShavardhanaM ||
shabdArtha
upadesha
mUrkha
prakopa
shAnti
payas.h
pAna
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 252|267
bhuja.nga
viSha
vardhana
bhAvArtha
ଆଦ୍ଵଵିଙ୍ି୍ଗ୍ ଅନ୍ ଇଦିତ୍ ୄରଅଦସ୍ ୄତୋ ୄଭୋୄଯ ଅକିି ଲତିନ୍ ଥନ୍ ୄଅୄଚ୍. Fଏଏଦଙ୍ି୍ଗ୍ ଭିଲ୍୍କ
ୄତୋ ଅ ସ୍ନୄଓ ନେୟ୍ ୄଵୄଲମସ୍ ୄତୋ ଇୄନେିଅୄଵ ଇର୍ତ୍ ୍ୄୋଇୄଵୋନ୍.
AtmanaH mukha doSheNa badhyante shuka sArikAH |
bakAH tatra na badhyante maunaM sarvArtha sAdhanaM ||
shabdArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 253|267
Atman.h
mukha
doSha
shuka
sArikA
baka
badh.h
mauna
sarva
artha
sAdhana
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 254|267
ଣିଖିିଙ୍ଗ୍ୄରସ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଯମୋର୍ତ୍ ୍ଅୄଯ ତ୍ରୄପ୍ପଦ୍ ୄଫୄଚ୍ୌୄଵ f ୄଥ fରି୍ f ୄଥଇର୍ ନ୍ ୄଭୋଉଥସ.୍
ଃ ୄ ୄଲର୍, ୄସ୍ତୋକ୍ସମ୍ ଅୄଯ ୄନୋତ୍ ୄଚ୍ୌଖ୍ି. Sଇୄରୄନେ ଇସ୍ ଇୄନ୍ଦଏଦ୍ ୄଥ ଇନସତ ୁୄ ଭନ୍୍ତ୍ ଥତ୍
ଅଚ୍ଏିୄଲସ୍ ଅେ୍ ଏନ୍ଦସ୍.
karoti svamukhenaiva bahudhAnyasya khaNdanaM |
namaH patanashIlAya musalAya khalAya cha ||
bhAvArtha
Bୟ୍ ଶସି୍(ଇର୍ତ୍)୍ ନ୍ ୄଭୋଉଥ୍ ୄଶ (ଇତ୍) ଇଜୁୄ ଯସ୍ (ୄୋଉନ୍ଦସ୍) ଇନ୍ ଭନୟ୍ ସ୍ ୄଥର୍
ୄୄେ (ଅ ୄରୋତ୍ f ୄରୈନ୍). ଃଂୟ୍ ଵରୁତତିନସ୍ ୄତୋ ୄଥ ୄୄସ୍ତେ ଅନ୍୍ଦ ୄତୋ ୄଥ ିୄଚ୍କଦ୍
ଭନ୍ ୄ ହୋୄଵ ଚ୍ଯୄଚ୍ିର୍ ଇସ୍ ୄତୋ fଅେ୍ ୄଦୋ ନ୍.
ଇନ୍ ଫଶୁଧୋନୟଵୟ ଇସ୍ ୄବ୍ରୋୄଓନ୍)
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 255|267
Fଇସ୍ତମ୍ ଅେ୍ f ୄ ୋଉ ଭସ୍ୁ୍ତ ତୄଓ ଅ ଵଘି୍ f ୄଯରିଏf ଥତ୍ ଈ ଅମ୍ ୄନୋତ୍
ତ୍ରନସ୍ତଙ୍ି୍ଗ୍ ଥିସ୍ ଇନ୍ ୠଉସ୍ ଵଅିନ୍. ଈ ଶୄଲ ଅ ଲରିଦ୍ ୄଚ୍ୋୄମ୍ମନ୍୍ତ୍. ୄଠ ଇୄନ୍ତ୍ୄପ୍ରମତତିନ୍
ଇସ୍ ଜୁସ୍୍ତ ୄନୋତ୍ ଯଖ୍ିି. ୄଠ ୄ ୋଦ୍ମ ଔର ଶସ୍ ୄୱୋ ୄଭଅନଙି୍ଗ୍ସ୍. ୄଔଦର୍ କିୄଲସ୍ ନେୟ୍
ୄନ ଅ ିୄଚ୍କଦ୍ ଭନ୍. ୄଠ ୄଵୄଚ୍ୋନ୍୍ଦ ଇସ୍ ଅ ୄଭୋତମର୍. ୄଠୋୄଵ ତଵିନସ୍ f ଥିସ୍ ରିସ୍୍ତ
ୄ ହୋ ୄ ୄଯ ୄଫୋନ୍ମ ଇନ୍ ଚ୍ତିଏିସ୍ ୄ ୋଉଳ୍ ୄନୋତ୍ ୄଓନୋ ୍ ହତ୍ ଥିସ୍ ଅତିୄ ଚ୍େ ଅନ୍୍ଦ ଇର୍ତ୍ ୍ଉୄଵ
ଇସ୍/ ସ୍. ଈତ୍ ଇସ୍ ଅ ିଏୄଚ୍ f ୄସ୍ତୋୄନ, ୄପ୍ରfଏଯଫେୟ,୍ ରନିୄ ତ ିହଚ୍ ଇସ୍ ଚ୍ୄଲମଦ୍ ରିୄଓ
ଅ ୄଭୋତମର୍. ଃଂତମର୍ ଅନ୍୍ଦ ୄୄସ୍ତେ ଅୄଯ ୄୱୋ ୄଚ୍ୋୄପୋୄନନ୍ତ୍ସ ୍f ଅ ୄଚ୍ୋୄମ୍ମୋନେୟ୍ ଉୄଵଦ୍
ୄୋଉନ୍ଦଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଭଚ୍ନସ୍ି୍ମ ଉୄଵଦ୍ ଇନ୍ ଅୄକସ୍ ଅେ୍ ୄଲର୍ ୄଥ ୄ ୋଳ୍ମ. Pଉନ୍ଦଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଯୄଭୋୄଲସ୍
ଚ୍ff fୄଯୋମ୍ ୄରୈନ୍. ଈର୍ତ୍ ୍ଉୄଵ ଇନ୍ ଈନ୍ଦଅି ୄଦଚ୍ିେୄନଦ୍ ଅfୄତର୍ ୄଭଚ୍ନଚି୍ଲ୍ ୄରୈନ୍
ବ୍ରୄ ସ୍ମ ୄ ୄଯ ଭୄଦ ଅୄଲୈରୄଫେ ଇନ୍ ଚ୍ତିଏିସ୍ ଇନ୍ Bଯତିଶି୍ ଯୁୄର. ୄଠ ଉୄଵ ୄଚ୍ୋନ୍ତ୍ନୁିଏଦ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 256|267
fର୍ ୄଵୋୄଭ ତିୄ ଭ ଇନ୍ ନୁୄଭୄଯୋଉସ୍ ଲେିୄକସ୍ ର୍ ଇନୄେସ୍ ଵିୄ ଫେ ୄଯକିନସ୍. ଃଂୟ୍ fଅୄଥର୍'ସ୍
ୄଶୋଉୄଵ ଅନ୍୍ଦ ଥତ୍ f ଅେ୍ ଭୟ୍ ୄଯରତିନସ୍ ଶଦ୍ ଅତ୍ ୄରଅସ୍୍ତ ୄନ. ଃଂୟ୍ ୄଭୋମ୍, ନ୍ତ୍ଏି ଅନ୍୍ଦ
ଵିୄ ସ୍ତସ୍ମ ୄ ୋଉଳ୍ ୄଓ ଉପ୍ ଏଅରମୟ୍ ଇନ୍ ୄଥ ୄଭୋନଙ୍ି୍ଗ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଦୋ ୄଥଇର୍ ୄଚ୍ୋୄଯସ୍ ିଥ୍
ୄଭୋତମର୍ ଅନ୍୍ଦ ୄୄସ୍ତେ ଵଙିି୍ଗ୍ଙ୍୍ଗ୍ ୄଵୋଙ୍ଗ୍ସ୍.
ୄଠ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ ଅସ୍ କିୄଲନ୍ ଫୟ୍ ୄଔଦର୍ ରଚ୍କସ ୍ୄଚ୍ୄତୈନ୍ ତୁଥ୍. Wଶୟ୍ ୄ ୋଉଳ୍
ୄୋଏତ୍, ର୍ fର୍ ଥତ୍ ଭୄତ୍ତର୍, ଅନ୍ୄ ବୋଦୟ୍ ଥେ୍ ଅ ିୄଚ୍କଦ୍ ଭନ୍ ୄ ହୋୄଵ ଚ୍ଯୄଚ୍ିର୍ ଇସ୍
ୄତୋ fଅେ୍ ୄଦୋ ନ?୍. ଈନ୍ ଚ୍ତୁଲମଣ୍ଣମୟ ୄଵେୄଭ fଉର୍ ଚ୍େସ୍ ୄ ଵସ୍ ୄ ୄଯ ଅସ୍ ଵିୄ ଗ୍ନଦ୍ ୄଚ୍ୄତୈନ୍
ଦୁତଏିସ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଯୄେୋନିସଫରିିତଏିସ୍. Wୄଶନ୍ ୄଥୟ୍ ୄର୍fୄଭମଦ୍ ଵଚୁ୍ ୄଵୋଚ୍ଅିଲ୍ ଫିେକତିନସ୍
ୄଥୟ୍ ଏଅୄନମଦ୍ ୄଥ ୄଵୋଚ୍ଅିଲ୍ ଅୄେପ୍ତୄନେ. Oନ୍ ଥିସ୍ ଫୄଚ୍କ୍ିୋଉନ୍୍ଦ ୄୋଏତ୍ ତୄଓସ୍ ଅ ଚ୍ୄଵ
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 257|267
f ଅ ଶଫତୁିଅେୟ୍ ଭିୄଵବଶଲଙ୍ି୍ଗ୍ ୄୄଵମୋନ୍ ତନିୀର ଅନ୍୍ଦ ଏଚଭିୄନସ୍ ଶସି୍
ୄଚ୍ୋରଫୁିତିନସ୍ ୄତୋ ୄଥ ୄଵୋଚ୍ଏିତୟ୍. Eୄଲନ୍ ୄଥୋଉଘ୍ ୄଶ ରଚ୍କସ ୍ୄଵୋଚ୍ଅିଲ୍ ଅୄେପ୍ତୄନେ ଦୁଏ
ୄତୋ ଶସି୍ ନତୁୄଯ, ୄଥ ୄୋଏତ୍ ିୄନସ୍, ଶସି୍ ୄଚୁ୍ରିଅର୍ ୄଫଶଲିର୍, ଅଚ୍ିୁଅେୟ୍
ୄଚ୍ୋରଫୁିୄତସ୍ ୄତୋ ୄଥ ୄଵୋଚ୍ଅିଲ୍ ୄନଏଦସ୍.
ଆନିେଏନ୍୍ତ୍ ଈନ୍ଦଅିନସ୍ ୄ ୄଯ ୄତୌଖ୍ି ୄତୋ ୄଫ ୄୋରିୄତ ୄତୋ ଏଅଚ୍ ୄଥର୍.
ୄଯୄେଚ୍ିf୍ଉଲ୍ ୄତୋ ଏଅଚ୍ ୄଥର୍, fଯଏିନ୍ଦେୟ୍ ଅନ୍୍ଦ fକିଲଙ୍ି୍ଗ୍ ୄତୋ ଏଅଚ୍ ୄଥର୍. ୄଠୄଵ
ୄଚ୍ୋୄଦସ୍ f ୄଚ୍ୋନୁ୍ଦଚ୍ିସ ୍ୄବ୍ରୋଉଖ୍ି ୄଵୋଚ୍ଅିଲ୍ ଶୄଭମୋନୟ୍, ଫୁତ୍ ୄେଅୄତଦ୍ ଅ ଵତୁିଅତିନ୍ ୄ ହୄଯ
ଫେନ୍ୁ୍ତ୍, ୄଫୋଳ୍ ଅଚ୍ିିନସ୍ ୄ ୄଯ fୄଯୋୄ ନଦ୍ ଉୄୋନ୍. Pଏୄେ, ୄଥୄଯfୄଯ, ୄ ୋଉଳ୍ ୄକତ୍ ଅ ୟ୍
ିଥ୍ ଭୁୄ ଦମର୍, ୄଵୋ ୄତୋ ଵୟ୍, ଅନ୍୍ଦ ୄନୋୄଫୋଦୟ୍ ୄ ୋଉଳ୍ େତିଚି୍zିଏ ର୍ ୄଚ୍ଚ୍କ ୍ୄଥଇର୍
ଅଚ୍ିିନସ.୍ ୠଏୄଭୄଭୱର୍ ୄୋରିୄତୄନସ୍ ସ୍ ଯୁୄରସ୍. Oଉର୍ ତନିୀର ସ୍ ଏୄଚେପି୍ତନ୍ ୄତୋ ଥିସ୍
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 258|267
ଯୁୄର. ୄଠୄଯfୄଯ, ୄ ହନ୍ ୄଶ ୄକୋତ୍ ଭଦ୍ ଅତ୍ ୄଵୋୄଭୱୋଦୟ୍ ର୍ ୄଵୋୄଭଥିଙ୍୍ଗ୍ ୄଶ ୄ ୋଉଳ୍ ରଶ୍
ଉତ୍ ଅତ୍ ୄଥମ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଵଯୄତ ୄଥଇର୍ ତୁଏ ୄଵୄରୱସ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥଇର୍ ଅୄରିର୍ ଏୄକୋସ୍. ଈନ୍
ୄଥର୍ ୄ ୋଦମସ୍ ୄଶ ୄ ୋଉଳ୍ ୄତଅର୍ ୄଥ ଭସ୍କସ୍ f ଦିୄ ଚ୍ୋୄତୋୄଭୋଉସ୍, ୄଚ୍ୋରଦିୄ ଚ୍ିୋୟ୍ମ.
ୄୄଵମୋନରିତଏିସ୍. Pଏତ୍, ଫିୱଉଵେୟ୍ ଇସ୍ ିଙ୍୍ଗ୍ ୄଚ୍ୋପିେୄଭନ୍ତ୍ସ ୍ୄତୋ ଵଚୁ୍ ଅ ୄୄଵମୋନ୍.
ଃ ୄ ୄଲର୍, ୄଶ ଚ୍ୄନୋତ୍ ୄନେୟ୍ ୄଚ୍ୋୄଭ ଉତ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄପ୍ରୈୄଵ ଵଚୁ୍ ଅ ଭନ୍ ର୍ ଶସି୍ ଅଚ୍ିିନସ.୍
ୄଠୄଯfୄଯ, ୄଥ ୄୋଏତ୍ ୄଯୄଵୋର୍ତ୍ମ ୍ୄତୋ ୄଥ ୄଦୋଉୄଫେ ତଲ୍୍କ, ଅମି୍ବକୁଇତୟ୍.
ୄଦୋଉୄଫେ ଏୄନ୍ତ୍ୄେ ୄତଚ୍ିନqଉଏ. Sଭତ୍ମ ୄୄଵମୋନ୍ ୄ ୋଉଳ୍ fଇନ୍୍ଦ ୄଥ ତୁଏ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍
ୄଫଶନ୍ି୍ଦ ୄଥ ଫିୱଉସ୍.
ୄଣୋୄଫୋଦୟ୍ ିିୄତସ୍ ଅ ୄଚ୍ୋଉୄେତ୍ ୄପ୍ରୈଵଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଭୋତମର୍ ଅନ୍୍ଦ ୄୄସ୍ତେ, ୄଥୟ୍ ଅୄଯ ୄଵୋ
ଉନ୍ ୄ ୋଏତଚି୍. S ୄଥ ତୁଏ ୄଭଅନଙ୍ି୍ଗ୍ f ଥିସ୍ ୄଚ୍ୋଉୄେତ୍ ଇସ୍:
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 259|267
Bୟ୍ ଶସି୍ ନ୍ ୄଭୋଉଥ୍ ୄଶ, ତନିୀର, ୄୋଉନ୍ଦସ୍ ୄଭୋସ୍୍ତ f ୄଥ ତିୄ ଭସ୍ ୄୄେ
ଶଦିଙ୍ି୍ଗ୍ ୄଫଶନ୍ି୍ଦ ୄଲୄନଏସ୍ମ ଅନ୍୍ଦ ଏୄଚପୋୄଵସ୍ ୄଥଇର୍ ତୁଏ ନତୁୄଯ, ଵରୁତିନସ୍ ୄତୋ ଶମି୍
ଅନ୍୍ଦ ଶସି୍ ଫୁୄତ fୄଚ୍ମ 'ଭଵୁର'.
khalaH karoti durvR^ittaM nUnaM phalati sAdhuShu |
dashAnano.aharat.h sItAM bandhanaM tu mahodadheH ||
sandhi vigraha
khalaH karoti durvR^ittaM nUnaM phalati sAdhuShu |
dasha AnanaH aharat.h sItAM bandhanaM tu mahA udadheH ||
shabdArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 260|267
khala
durvR^ittaM
nUnaM
phal.h
sAdhu
dasha
Anana
hR^i
bandhana
mahat.h
udadhi
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 261|267
ୄଠ ିୄଚ୍କଦ୍ ଭନ୍ ୄଦୋଏସ୍ ଅ ଫଦ୍ ୄଦଏଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଯଅେୟ୍ ଇତ୍ ୄଫଅସ୍ମ fଯୁଇତ୍ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ
ୄକୋଦ୍. ୄଠ ୄତନ୍ fଅୄଚ୍ଦ୍ ୄନ (ୠଅଲନ) ୄସ୍ତୋୄର Sଇତ, ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ ସ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍ ଥତ୍ ଶଦ୍ ୄତୋ
ୄଫ ୄଯେିୄଚ୍ଦ୍ ! (ଫୟ୍ ୠଅଭ'ସ୍ ବ୍ରଦି୍ ୄ କ)
khalaH karoti durvR^ittaM nUnaM phalati sAdhuShu |
dashAnano.aharat.h sItAM bandhanaM tu mahodadheH ||
sandhi vigraha
khalaH karoti durvR^ittaM nUnaM phalati sAdhuShu |
dasha AnanaH aharat.h sItAM bandhanaM tu mahA udadheH ||
shabdArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 262|267
khala
durvR^ittaM
nUnaM
phal.h
sAdhu
dasha
Anana
hR^i
bandhana
mahat.h
udadhi
bhAvArtha
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 263|267
ୄଠ ିୄଚ୍କଦ୍ ଭନ୍ ୄଦୋଏସ୍ ଅ ଫଦ୍ ୄଦଏଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଯଅେୟ୍ ଇତ୍ ୄଫଅସ୍ମ fଯୁଇତ୍ ଅୄଭୋଙ୍୍ଗ୍ ୄଥ
ୄକୋଦ୍. ୄଠ ୄତନ୍ fଅୄଚ୍ଦ୍ ୄନ (ୠଅଲନ) ୄସ୍ତୋୄର Sଇତ, ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ ସ୍ ୄଥ ୄଚ୍ଅନ୍ ଥତ୍ ଶଦ୍ ୄତୋ
ୄଫ ୄଯେିୄଚ୍ଦ୍ ! (ଫୟ୍ ୠଅଭ'ସ୍ ବ୍ରଦି୍ ୄ କ)
kAryArthI bhajate lokaH yAvat.h kAryaM na sidhyati |
uttIrNe cha pare pAre naukAyAH kiM prayojanaM ||
shabdArtha
kArya arthin.h
bhaj.h
loka
kArya
sidh.h
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 264|267
uttIrNa
para
pAra
naukA
prayojana
bhAvArtha
ୄଠ ୄ ୋଳ୍ମ (ୄଭନ୍ f ୄଥ ୄ ୋଳ୍ମ) ଇୄନ୍ତ୍ନ୍ଦଙ୍ି୍ଗ୍ ୄତୋ ୄକତ୍ ଇର୍ତ୍ ୍ୄ ୋକ୍ମ ୄଦୋୄନ.
ପ୍ର ସ୍ (ୄତୋ ୄ ୋଉ) ନେୟ୍ ଉନ୍ତ୍ଲି୍ ୄଥ ତସ୍କ ୍ଇସ୍ ୄନୋତ୍ ଅୄେୋପିେୄଳଦ୍. Oୄନେ ୄ ୋଉ ଶୄଲ
ୄେୋସ୍ ୄ ଵଦ୍ ୄଲର୍ ୄତୋ ୄଥ ୄଥର୍ ଫେ୍, ହତ୍ ଇସ୍ ୄଥ ଉୄଵ f ୄଥ ୄଫୋଅତ୍ ?
mano madhukaro megho madyapo matkuNo marut.h |
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 265|267
mA mado markaTo matsyo makArA dasha cha.nchalAH ||
sandhi vigraha
manaH madhukaraH meghaH madyapaH matkuNaH marut.h |
mA madaH markaTaH matsyaH makArAH dasha cha.nchalAH ||
shabdArtha
manas.h
madhukara
megha
madyapa
matkuNa
marut.h
mA
www.odia.org subhaashhita_kedar_odia.doc 266|267
mada
markaTa
matsya
makAra
dasha
cha.nchala
bhAvArtha
ୄଠ ଭିନ୍୍ଦ, ୄଥ ୄଫଏ, ୄଥ ୄଚ୍େୋଉଦ୍, ୄଥ ଦୁେଦ୍ମ, ୄଥ ୄଫଦ୍ ଫୁଗ୍, ୄଥ ିନ୍୍ଦ,
ୄ ଅରଥ,୍ ପି୍ରୄଦ, ୄଥ ୄଭୋୄେୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ୄଥ fଇଶ୍ ଅୄଯ ୄଥ ୄତନ୍ ଥିଙ୍ଗ୍ସ୍ ସ୍ତତଙ୍ି୍ଗ୍ ିଥ୍
ୄଥ ୄରୄତ୍ତର୍ "ଭ" ଥତ୍ ଅୄଯ ଅରୱ ସ୍ ଉୄନସତଅଦୟ୍.
ୄଠୄଵ ୄୋସି୍ତଙ୍ଗ୍ସ୍ ଫୟ୍ ୄଔଦର୍ ଶୄଲ ୄଫଏନ୍ ତୄଓନ୍ fୄଯୋମ୍ ୄଥ ଵନିସରିତ୍-ଦିୄ କସ୍୍ତ ଅଚ୍ିୄ ଲସ୍.
Recommended