การเลือกกลุ่มตัวอย่าง ขนาด...

การเลอกกลมตวอยาง

ขนาดตวอยางและการสมตวอยาง

ผศ.ดร.อารรตน นรนตสทธรชตton_oar@hotmail.com

ภาควชาทนตกรรมครอบครวและชมชน

สงทอยากร

สงทศกษา/สงทสงสย ใครร

เครองมอทใชในการศกษา

Statistical method :Inferential Statistics

Selection bias

Information bias

Confounding bias

3

ประชากร (population) หมายถง สมาชกทงหมดของสงทตองการศกษา ทสามารถน าผลไปประยกตใช อาจเปนสตว สงของหรอเหตการณกได

4

ประชากรเปาหมาย (target population) คอ ประชากรทผท าการวจยก าหนดกรอบใหเฉพาะเจาะจงขนตามวตถประสงคการวจยนนๆ

ประชากรศกษา (study population) หมายถงประชากรทผานเกณฑ

ในการคดเลอกทจะน ามาศกษา

โดยพยายามใหเปนประชากรทเปนตวแทนทด

การตงเกณฑมทง การคดเขา และการคดออก

5

ประชากรตวอยาง หรอ กลมตวอยาง

(Sample or Study sample)

ตวอยางทถกเลอกออกมาเพอเปนตวแทนของกลมประชากรเพอ

ท าการศกษาลกษณะบางอยาง โดยท าการเลอกโดยการสมตวอยาง

ประชากร (Population)

ประชากรเปาหมาย (Target population)

กลมตวอยาง

(Sample

or study population)วธการเลอกขนาดตวอยาง

วธการสม (Sampling)

ขนาดกลมตวอยาง (Sample size)

Control (reference) group vs Study group

7

การเลอกประชากรไปสกลมตวอยาง

ประชากร:นกศกษา

นกศกษาป 1 ม.เชยงใหม

เรยนแบบปกต เรยนหลกสตร inter

กลมตวอยาง: นกศกษา ป 1 มช. จ านวนหนง

สงทศกษา/สงทสงสย ใครร

เครองมอทใชในการศกษา

Selection bias

นกศกษา ป 1 มช

นกศกษา ป 1 มช200 คน

ตองเลอกกลมตวอยางในทกการศกษาหรอไม ???

นกศกษา มช

นกศกษาทอาศยในหอพก มช และ ทานอาหารคลนเปนประจ า จะมทศนคตตอรานอาหารสขภาพอยางไร Inclusion criteria

1.นศ ป 1 ปการศกษา 25602.พกหอพกใน มช.3.ทานอาหารคลน อยางนอย 5 มอตอสปดาห4. ซออาหารคลนทานเปนประจ า

Study population

Exclusion criteria1. นกศกษาแลกเปลยน2. นศ ป 1 ทเรยนซ าชน3. นกศกษาป 1 ทยายมาจากคณะอน ของ มช

Inclusion criteria: เปนการก าหนดลกษณะประชากรทผวจยตองการศกษาเปนประชากรทตองการจะอางผลการศกษาไปถง (generalization) อาจเพมเตมเกณฑเกยวกบ สถานท ลกษณะภมศาสตร เวลาในการศกษา

Exclusion criteria: เปนระบลกษณะบคคลทจะไมน ามาศกษา แมวาจะมคณสมบตตามเกณฑคดเลอก เพอลดปญหาทอาจเกดในงานวจย

12

ประชากรตวอยางทด

➢ตองเปนตวแทนทด คอตองมลกษณะทส าคญของประชากรทจะ

ศกษา และเลอกออกมาโดยไมล าเอยง โดยใชวธการสมตวอยางท

เหมาะสม จงสามารถเปนตวแทนทดประชากร

➢มขนาดพอเหมาะ คอมความเพยงพอทจะอางสรปไปถงกลม

ประชากรได

13

▪ ผลการศกษามความถกตอง แมนย ามากขน▪ เกบขอมลทมรายละเอยดไดชดเจนมากขน ▪ ไมสามารถด าเนนการเกบรวบรวมขอมลไดครอบคลมทกๆหนวยประชากร

อาท ระยะทางทหางไกล/อนตราย มเวลาทจ ากด เปนตน▪ ประหยดเวลาในการเกบรวบรวมขอมล เพอน ามาสรปผลไดรวดเรวมากขน ▪ ประหยดการใชงบประมาณในการเกบรวบรวมขอมล▪ น าผลการวเคราะหมาใชประโยชนไดสอดคลองกบเหตการณ▪ สามารถสรปผลอางองไปสประชากรได

ท ำไมตองสมตวอยำง หรอ เลอกประชำกรศกาำ

1) จ าเปนตองเลอกกลมตวอยาง

ในทกการศกษาหรอไม ???

➔ ไม ในบางการศกษาอาจท าในกลมประชากรศกษา

2) การเลอกกลมตวอยาง

2.1 ก าหนด inclusion & exclusion criteria

2.2 สมตวอยาง

ก าหนดinclusion and exclusionCriteria

กระบวนการออกแบบการสมตวอยาง (Sampling Design Process)

ก าหนดกลมประชากรเปาหมาย (target population)

ก าหนดขอบเขตการสม (Determine Sampling Frame)

Inclusion criteria

Exclusion criteria

กระบวนการออกแบบการสมตวอยาง (Sampling Design Process)

ก าหนดกลมประชากรเปาหมาย (target population)

ก าหนดขอบเขตการสม (Determine Sampling Frame)

Inclusion criteria

Exclusion criteria

นกศกษามหาวทยาลย

นศ. ทลงทะเบยนในปการศกษา 2559

นศ. อายนอยกวา 18 ป และมากกวา 25 ป

นศ.ทไมใชสญชาตไทย

กระบวนการออกแบบการสมตวอยาง (Sampling Design Process)

ก าหนดกลมประชากรเปาหมาย (target population)

ก าหนดขอบเขตการสม (Determine Sampling Frame)

ก าหนดวธการสม(Sampling Procedure)

สมแบบไมใชความนาจะเปน- Convenience- Judgmental

- Quota- Snowball- volunteerก าหนดขนาดกลมตวอยาง

(Determine Sample Size)

ด าเนนการสมตามทออกแบบ(Execute Sampling Design)

Inclusion criteria

Exclusion criteria

สมแบบใชความนาจะเปน- Simple Random- Stratified- Systematic- Cluster

ชนดของการสมตวอยาง

➢การสมตวอยางโดยไมอาศยความนาจะเปน

(non-probability sampling)

➢การสมตวอยางโดยอาศยความนาจะเปน

(probability sampling)

21

▪ ตวอยำงแตละหนวยตองมควำมเปนอสระตอกน▪ โอกำสในกำรถกเลอกเทำๆกน▪ ปรำศจำก selection bias

การสมตวอยางโดยศยความนาจะเปน

22 ก. การสมตวอยางแบบงาย (simple random sampling)วธการ:

1) การจบฉลาก (labeling)

2) การใชตารางเลขสม (table of random numbers)

3) การใชเลขสมจากคอมพวเตอร

*เหมาะส าหรบประชากรมจ านวนไมมาก ผวจยมความรเกยวกบ/รจกประชากรนอย

Probability Sampling

23Population = 300 Sample = 100อานทละ 3 หลก

ตารางเลขสม

ข. การสมตวอยางแบบมระบบ (systematic random sampling)

▪ เปนวธทเหมาะสมกบประชากรทไดจดเรยงล าดบหนวยตวอยางไวแลวอยางมระบบ เชน เลขทบาน, หมายเลขโทรศพท, ชอคน เรยงล าดบตามตวอกษร ฯลฯ

▪ เปนวธคลายกบการสมตวอยางแบบงาย แตงายกวาคอเพอตดปญหาในการท าฉลาก เราจะใชหนวยตวอยางทมความถหางเทา ๆ กน ไดเลย

Probability Sampling

25

ก าหนดชวงการสม

(sampling interval)

26 ค) การสมตวอยางแบบแบงชนภม (stratified random sampling)

▪ โดยแบงประชากรทจะศกษาออกเปนกลม ๆ โดยจะเลอกแตละกลมวา

ชนภม (stratum)

เชน แบงตามเพศ, อาย, อาชพ, ระดบการศกษา, รายได, ศาสนา ฯลฯ

▪ โดยใหหนวยตางๆทอยในชนภมเดยวกนมลกษณะทสนใจศกษาเหมอนกนหรอใกลเคยงกน

▪ แตหนวยทอยตางชนภมกนมลกษณะแตกตางกนมากทสด และแตละหนวยประชากรจะตองอยในชนภมใดชนภมหนงเทานน

Probability Sampling

Simple random sampling

28ง.การสมตวอยางแบบแบงกลม (cluster random sampling)

Probability Sampling

จดกลมเปน Cluster กอน

Simple random sampling

Cluster Sampling

vs

Stratified sampling

ภาค

จงหวด

หมบาน

ครวเรอน

ขนท 1 เลอกจงหวดตวอยาง

ขนท 2 เลอกหมบานตวอยาง

ขนท 3 เลอกครวเรอนตวอยาง

จ. การสมตวอยางแบบแบบหลายขนตอน (multi- stage random sampling)

กระบวนการออกแบบการสมตวอยาง (Sampling Design Process)

ก าหนดกลมประชากรเปาหมาย (target population)

ก าหนดขอบเขตการสม (Determine Sampling Frame)

ก าหนดวธการสม(Sampling Procedure)

สมแบบใชความนาจะเปน- Simple Random- Stratified- Systematic- Cluster

สมแบบไมใชความนาจะเปน- Convenience- Judgmental

- Quota- Snowball- volunteerก าหนดขนาดกลมตวอยาง

(Determine Sample Size)

ด าเนนการสมตามทออกแบบ(Execute Sampling Design)

Inclusion criteria

Exclusion criteria

ขนาดกลมตวอยาง (Sample size)

รปจาก Facebook: DataRockie

ท าไมตองมการค านวณขนาดตวอยางNo one accept any “magic number”

Too large vs Too small

To justify with the sponsor and the Ethics Committee

To ensure:

adequate power to test a hypothesis (ความสามารถในการทดสอบสมมตฐาน)

desired precision to obtain an estimate (ความถกตองในการประมาณคา)

Summary…

Population, Study population and sample

การเลอกกลมตวอยาง การเลอกกลมตวอยางโดยอาศยความนาจะเปนการค านวณขนาดตวอยาง (next lesson)

Next…

การเลอกกลมตวอยางโดยไมอาศยความนาจะเปน

35

การสมตวอยางโดยไมอาศยความนาจะเปน

• เปนการเลอกตวอยางโดยไมค านงถงโอกาสทหนวยแตละหนวยของประชากรจะไดรบเลอก

• เปนการเลอกตวอยางโดยเจาะจงหรอเจตนา

อาศยการตดสนใจของนกวจยเปนหลก

•มกใชกบการศกษาทไมสามารถก าหนดขอบเขตของประชากรได (infinite population) เชน คนทแสวงหาการท าฟนเพอความสวยงามดวยวธตางๆ

36

•ผลการวจยจะใชสรป เฉพาะ กลมทศกษาเทานน

ไมสามารถสรปถงกลมประชากรได

•นอกจากผวจยมขอสนนษฐานอยางกวางๆ เกยวกบการกระจายของประชากรในเรองทศกษาและแนใจวาเกบตวอยางโดยครอบคลมคณลกษณะทส าคญของประชากรได

การสมตวอยางโดยไมอาศยความนาจะเปน

37

ก. การสมตวอยางแบบบงเอญ (accidental sampling)

ข. การสมตวอยางแบบก าหนดโควตา (quota sampling)

ค. การสมตวอยางแบบจงใจ (purposive sampling) หรอ (judgement

sampling)

ง. การสมตวอยางตามความสะดวก (convenience sampling)

จ. การสมตวอยางโดยอาสาสมคร (volunteer sampling)

การสมตวอยางโดยไมอาศยความนาจะเปน

ก. การเลอกกลมตวอยางแบบบงเอญ (accidental sampling)

เลอกตวอยางตามทมอย โดยไมมกฎเกณฑอะไรทแนนอน

จะเปนใครกได ทยนดตอบ

เชน การแจกแบบสมภาษณในหางสรรพสนคา โดยอาจตงเกณฑไววา 100 คนแรกทพบเหน แลว สมภาษณใหครบตามจ านวนทตองการ

Non-probability Sampling

ข. การเลอกกลมตวอยางแบบโควตา (quota sampling)

เปนการเลอกตวอยางตามตองการโดยอาศยสดสวนขององคประกอบของ

ประชากรในเรองตางๆ เชน เพศ อาย การศกษา ฯลฯ มาเปนเครองมอในการ

เลอก ยกตวอยาง เลอก เพศชายกคน เพศหญงกคน

** วธนจะใชเมอไมทราบขนาดประชากร แตพอจะทราบสดสวนของประชากร

Non-probability Sampling

ค. การเลอกกลมตวอยางแบบจงใจ(purposive sampling หรอ judgement sampling)

เปนการส ารวจทผท าการส ารวจจะเลอกกลมตวอยางเองโดยใชเหตผลและวจารณญาณสวนตวเปนทตง

จะมการก าหนดเกณฑในการเลอกคนเขามาศกษา

Non-probability Sampling

ง. การเลอกกลมตวอยางตามความสะดวก (convenience sampling)

เปนการเลอกกลมตวอยาง โดยพจารณาจากความสะดวกใน

การเกบรวบรวมขอมล

Non-probability Sampling

จ. การเลอกกลมตวอยางโดยอาสาสมคร (volunteer sampling)

เปนการเลอกกลมตวอยางโดยกลมตวอยางสมครใจเขารวมในการส ารวจเอง

Non-probability Sampling

ฉ. การเลอกกลมตวอยางโดยการบอกตอ (Snowball sampling)

เปนการเลอกกลมตวอยางโดยผวจยขอใหอาสาสมครใหขอมลแนะน าอาสาสมครคนตอไปๆ

Non-probability Sampling

กระบวนการออกแบบการสมตวอยาง (Sampling Design Process)

ก าหนดกลมประชากรเปาหมาย (target population)

ก าหนดขอบเขตการสม (Determine Sampling Frame)

ก าหนดวธการสม(Sampling Procedure)

สมแบบใชความนาจะเปน- Simple Random- Stratified- Systematic- Cluster

สมแบบไมใชความนาจะเปน- Convenience- Judgmental

- Quota- Snowball- Volunteerก าหนดขนาดกลมตวอยาง

(Determine Sample Size)

ด าเนนการสมตามทออกแบบ(Execute Sampling Design)

Inclusion criteria

Exclusion criteria

สงทอยากร

สงทศกษา/สงทสงสย ใครรเครองมอทใชในการศกษา

Statistical method :Inferential Statistics

Selection bias

Information bias

Confounding bias

Population and SampleSelection of sampleSampling methodSample size calculation