เหตุการณ์พฤษภาทมิฬ 2535 - CHAIWUTระหว างวน ท...

เหตการณพฤษภาทมฬ 2535 เหตการณพฤษภาทมฬ เปนเหตการณทประชาชนเคลอนไหวประทวงรฐบาลท พล.อ.สจนดา คราประยร เปนนายกรฐมนตร และตอตานการสบทอดอ านาจของ คณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) ระหวางวนท 17-20 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 ซงเปนการรฐประหารรฐบาล พล.อ.ชาตชาย ชณหะวณ เมอเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2534 น าไปสเหตการณปราบปรามและปะทะกนระหวางเจาหนาทต ารวจและทหารกบประชาชนผชมนม มผเสยชวตและบาดเจบจ านวนมาก (พล.อ.สจนดาแถลงวามผเสยชวต 40 คน บาดเจบ 600 คน) และน าไปสการเปลยนแปลงทางการเมอง

ชนวนเหต

เหตการณครงน เรมตนมาจากเหตการณรฐประหาร 23 กมภาพนธ พ.ศ. 2534

หรอ 1 ปกอนหนาการประทวง ซง รสช. ไดยดอ านาจจากรฐบาล ซงมพลเอกชาตชาย ชณหะวณ เปน นายกรฐมนตร โดยใหเหตผลหลกวา มการฉอราษฎรบงหลวงอยางหนกในรฐบาล และรฐบาลพยายามท าลายสถาบนทหาร

โดยหลงจากยดอ านาจ คณะ รสช. ไดเลอก นายอานนท ปนยารชน เปนนายกรฐมนตรรกษาการ มการแตงตงสภานตบญญตแหงชาตขน รวมทงการแตงตงคณะกรรมการรางรฐธรรมนญ 20 คน เพอรางรฐธรรมนญใหม

หลงจากรางรฐธรรมนญส าเรจ กไดมการจดการเลอกตงทวไปเมอวนท 22 มนาคม พ.ศ. 2535 โดยพรรคทไดจ านวนผแทนมากทสดคอ พรรคสามคคธรรม (79 คน) ไดเปนแกนน าจดตงรฐบาล โดยมการรวมตวกบพรรครวมรฐบาลอน ๆ คอ พรรคชาตไทย พรรคกจสงคม และพรรคราษฎร[2] และมการเตรยมเสนอนายณรงค วงศวรรณ หวหนาพรรคสามคคธรรมในฐานะหวหนาพรรคทมผแทนมากทสด ขนเปนนายกรฐมนตร

แตปรากฏวา ทางโฆษกกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา นางมารกาเรต แทตไวเลอร ไดออกมาประกาศวา นายณรงค นนเปนผหนงทไมสามารถขอวซาเดนทางเขาสหรฐฯ ได เนองจากมความใกลชดกบนกคายาเสพตด

ในทสด จงมการเสนอชอ พล.อ. สจนดา คราประยร ขนเปนนายกรฐมนตรแทน ซงเมอไดรบพระราชทานแตงตงอยางเปนทางการแลว กเกดความไมพอใจของประชาชนในวงกวาง เนองจากกอนหนาน, ในระหวางทมการทกทวงโตแยงเกยวกบรฐธรรมนญทรางขนมาใหมวา ไมมความเปนประชาธปไตย, ซงรฐธรรมนญฉบบนกไดถกประกาศใช

พรรคเทพ พรรคมาร

พรรคเทพ พรรคมาร เปนค าทสอมวลชนใชเรยกกลมพรรคการเมองในเหตการณพฤษภาทมฬ ทแบงแยกเปน 2 ฝายชดเจน พรรคทถกเรยกวา พรรคเทพ คอพรรคทประกาศตวเปนฝายคาน ไมสนบสนนการด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรของ พล.อ.สจนดา คราประยร ผน าคณะรฐประหาร รสช. ทไมไดมาจากการเลอกตง และไดประกาศตอสาธารณะมาตลอดวาจะไมรบต าแหนงนายกรฐมนตร โดยทกระแส "นายกฯ ตองมาจากการเลอกตง" เปนกระแสหลกของสงคมไทยในขณะนน พรรคเทพ ประกอบดวย 4 พรรคการเมองคอ พรรคความหวงใหม (72 เสยง) พรรคประชาธปตย (44 เสยง) พรรคพลงธรรม (41 เสยง) และพรรคเอกภาพ (6 เสยง)

ในขณะท พรรคมาร คอพรรคทสนบสนน พล.อ.สจนดา คราประยร ประกอบดวยพรรคการเมอง 5 พรรค ไดแก พรรคสามคคธรรม (79 เสยง) พรรคชาตไทย (74 เสยง) พรรคกจสงคม (31 เสยง) พรรคประชากรไทย (7 เสยง) และพรรคราษฎร (4 เสยง) ซงกอนเกดเหตการณพฤษภาทมฬมกระแสเรยกรองใหแกไขรฐธรรมนญ ใหนายกรฐมนตรตองมาจากการเลอกตง และทง 5 พรรคนตางเคยตอบรบมากอน แตในทสดกลบหนมาสนบสนน พล.อ.สจนดา คราประยร และเหนวาเปนการพยายามสบทอดอ านาจของคณะรฐประหาร (รสช.)

การตอตานของประชาชน

พล.อ.สจนดา คราประยร ไดใหสมภาษณหลายครงวา ตนและสมาชกในคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาตจะไมรบต าแหนงทางการเมองใด ๆ แตภายหลงไดมารบต าแหนงรฐมนตร ซงไมตรงกบทเคยพดไว เหตการณน จงไดเปนทมาของประโยคทวา "เสยสตยเพอชาต" และเปนหนงในชนวนใหฝายทคดคานรฐธรรมนญฉบบนท าการเคลอนไหวอกดวย

การรบต าแหนงนายกรฐมนตรของ พล.อ.สจนดา ดงกลาว น าไปสการเคลอนไหวคดคานตาง ๆ ของประชาชน รวมถงการอดอาหารของ ร.ต. ฉลาด วรฉตร และ พล.ต. จ าลอง ศรเมอง (หวหนาพรรคพลงธรรมในขณะนน) สหพนธนสตนกศกษาแหงประเทศไทย ทมนายปรญญา เทวานฤมตรกล เปนเลขาธการ ตามมา

ดวยการสนบสนนของพรรคฝายคานประกอบดวยพรรคประชาธปตย พรรคเอกภาพ พรรคความหวงใหมและพรรคพลงธรรม โดยมขอเรยกรองใหนายกรฐมนตรลาออกจากต าแหนง และเสนอวาผด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรตองมาจากการเลอกตง

หลงการชมนมยดเยอตงแตเดอนเมษายน เมอเขาเดอนพฤษภาคม รฐบาลเรมระดมทหารเขามารกษาการในกรงเทพมหานคร และเรมมการเผชญหนากนระหวางผชมนมกบเจาหนาทต ารวจและทหารในบรเวณราชด าเนนกลาง ท าใหสถานการณตงเครยดมากขนเรอย ๆ

กระทงในคนวนท 17 พฤษภาคม ขณะทมการเคลอนขบวนประชาชนจากสนามหลวงไปยงถนนราชด าเนนกลางเพอไปยงหนาท าเนยบรฐบาล ต ารวจและทหารไดสกดการเคลอนขบวนของประชาชน เรมเกดการปะทะกนระหวางประชาชนกบเจาหนาทต ารวจในบางจด และมการบกเผาสถานต ารวจนครบาลนางเลง จากนนเมอเขาสวนท 18 พฤษภาคม รฐบาลไดประกาศสถานการณฉกเฉนในกรงเทพมหานครและใหทหารท าหนาทรกษาความสงบ แตไดน าไปสการปะทะกนกบประชาชน มการใชกระสนจรงยงใสผชมนมในบรเวณถนนราชด าเนนจากนนจงเขาสลายการชมนมในเขามดวนเดยวกนนน ตามหลกฐานทปรากฏมผเสยชวตหลายสบคน

กอนเทยงวนท 18 พฤษภาคม ทหารไดควบคมตว พล.ต. จ าลอง ศรเมอง จากบรเวณทชมนมกลางถนนราชด าเนนกลาง และรฐบาลไดออกแถลงการณหลายฉบบและรายงานขาวทางโทรทศนของรฐบาลทกชองยนยนวาไมมการเสยชวตของประชาชน แตการชมนมตอตานของประชาชนยงไมสนสด เรมมประชาชนออกมาชมนมอยางตอเนองในหลายพนททวกรงเทพ โดยเฉพาะทมหาวทยาลยรามค าแหง พรอมมการตงแนวปองกนการปราบปรามตามถนนสายตาง ๆ ขณะทรฐบาลไดออกประกาศจบแกนน าอกเจดคน คอ นายปรญญา เทวานฤมตรกล, น.พ. เหวง โตจราการ, น.พ. สนต หตถรตน, นายสมศกด โกศยสข, นางประทป องทรงธรรม ฮาตะ, น.ส. จตราวด วรฉตร และนายวระ มสกพงศ และยงปรากฏขาวรายงานการปะทะกนระหวางเจาหนาทกบประชาชนในหลายจดและเรมเกดการปะทะกนรนแรงมากขนในคนวนนนในบรเวณถนนราชด าเนน

19 พฤษภาคม เจาหนาทเรมเขาควบคมพนทบรเวณถนนราชด าเนนกลางได และควบคมตวประชาชนจ านวนมากขนรถบรรทกทหารไปควบคมไว พล.อ. สจนดา คราประยร นายกรฐมนตร แถลงการณย าวาสถานการณเรมกลบสความสงบและไมใหประชาชนเขารวมชมนมอก แตยงปรากฏการรวมตวของประชาชนใหมทมหาวทยาลยรามค าแหงในคนวนเดยวกน และมการเรมกอความไมสงบเพอตอตานรฐบาลโดยกลมจกรยานยนตหลายพนทในกรงเทพมหานคร เชนการทบท าลายปอมจราจรและสญญาณไฟจราจร

วนเดยวกนนนเรมมการออกแถลงการณเรยกรองใหนายกรฐมนตรลาออกจากต าแหนงเพอรบผดชอบตอการเสยชวตของประชาชน ขณะทสอของรฐบาลยงคงรายงานวาไมมการสญเสยชวตของประชาชน แตส านกขาวตางประเทศไดรายงานภาพของการสลายการชมนมและการท ารายผชมนม หนงสอพมพในประเทศไทยบางฉบบเรมตพมพภาพการสลายการชมนม ขณะทรฐบาลไดประกาศใหมการตรวจและควบคมการเผยแพรขาวสารทางสอมวลชนเอกชนในประเทศ

ซงการชมนมในครงน ดวยผชมนมสวนใหญเปนชนชนกลางในเขตตวเมอง เปนนกธรกจหรอบคคลวยท างาน ซงแตกตางจากเหตการณ 14 ตลา ในอดต ซงผชมนมสวนใหญเปนนสต นกศกษา ประกอบกบเทคโนโลยโทรศพทมอถอทเพงเขามาในประเทศไทย และใชเปนเครองมอส าคญในการตดตอสอสารในครงน เหตการณพฤษภาทมฬนจงไดชอเรยกอกชอนงวา "มอบมอถอ"

ไอแหลม

ไอแหลม เปนชอทเรยกบคคลลกลบซงไมทราบวาเปนผใดจนถงทกวนน เปนชายทสงเสยงรบกวนวทยสอสารของทหารและต ารวจตลอดระยะเวลาการชมนม โดยมกกวนเปนเสยงแหลมสง และมประโยคดาทอรฐบาล ทหารและต ารวจดวยวาทะทงเจบแสบ

แผนไพรพนาศ

แผนไพรพนาศ เปนแผนยทธการจดวางกองก าลงและสลายการชมนม ในลกษณะของแผนเผชญเหต จดท าขนโดยกองก าลงรกษาพระนครตงแตป พ.ศ. 2524 เพอใหหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของกบการรกษาความสงบ ไดแก ทหาร ต ารวจ และขาราชการพลเรอน น าไปปฏบต ตอมาในป พ.ศ. 2527 และ พ.ศ. 2529 ไดมการพฒนาปรบปรงแผนใหสอดคลองกบสถานการณมากขน

สวนแผนทมผลบงคบใชขณะเกดเหตการณพฤษภาทมฬ คอ แผนไพรพนาศ/33 ซงม 4 ขนตอน ไดแก

1. ขนการเตรยมการ โดยใหทกกองก าลงออกหาขาว รวบรวมขาวสาร และเตรยมก าลง เจาหนาท รวมถงอปกรณตาง ๆ ในการปฏบตการ

2. ขนปองกน ใชกองก าลงต ารวจในการสกดกน ใหการประชาสมพนธเพอใหผกอความไมสงบ ทราบถงขอเทจจรงเกยวกบสถานการณโดยถกตองและยตการกระท าเอง ทางเจาหนาทจะปดลอมพนทส าคญ เพอปองกนมใหเกดความเสยหายเพมขน พรอมทงอารกขาสถานทและบคคลส าคญของประเทศ

3. ขนปราบปรามรนแรง หากการปฏบตการขนท 2 หรอกองก าลงต ารวจไมสามารถทจะระงบสถานการณไดส าเรจ และสถานการณทวความรนแรงจนไมสามารถควบคมไดแลว จงใชกองก าลงของกองทพบก กองทพเรอ และกองทพอากาศ เขาระงบยบย งยตภยคกคาม

4. ขนสดทาย คอ การสงมอบพนทและความรบผดชอบ ใหแกเจาหนาทฝายพลเรอนหรอต ารวจรบผดชอบตอไป เมอสถานการณคลคลายแลว

พระราชทานพระราชด ารส

เมอเวลาประมาณ 20.00 น. ของวนพธท 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให ศาสตราจารย สญญา ธรรมศกด ประธานองคมนตร และ พลเอก เปรม ตณสลานนท องคมนตรและรฐบรษ น าพลเอก สจนดา คราประยร นายกรฐมนตร และ พลตร จ าลอง ศรเมอง เขาเฝาทลละอองธลพระบาท โอกาสน ทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอม พระราชทานพระราชด ารสแกคณะผเขาเฝาทลละอองธลพระบาทดวย ทงน มการน าเทปบนทกภาพเหตการณดงกลาว

ออกอากาศทางโทรทศนรวมการเฉพาะกจแหงประเทศไทย เมอเวลา 24.00 น. ของวนนนดวย หลงจากนนประมาณ 1 สปดาห พลเอก สจนดา จงกราบถวายบงคมลาออกจากต าแหนงนายกรฐมนตร และมอบหมายให นายมชย ฤชพนธ รองนายกรฐมนตร รกษาการในต าแหนงนายกรฐมนตรไปพลางกอน

ล าดบเหตการณตงแตป พ.ศ. 2534 ถง พ.ศ. 2535

พ.ศ. 2534

23 กมภาพนธ - คณะ รสช.ยดอ านาจจากรฐบาล พล.อ.ชาตชาย ชณหะวณ

พ.ศ. 2535

22 มนาคม - มการเลอกตงใหญทวประเทศ พรรคสามคคธรรม ของนายณรงค วงศวรรณ ไดรบเลอกตงมาเปนล าดบหนง แตถกขนบญชด าผคายาเสพยตดจากสหรฐอเมรกา

7 เมษายน - พล.อ.สจนดา คราประยร ขนด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร

8 เมษายน - ร.ต.ฉลาด วรฉตร เรมอดอาหารประทวงวนแรก

17 เมษายน – มพระบรมราชโองการแตงตงคณะรฐมนตรชดใหม

20 เมษายน - พรรคฝายคานเรมการปราศรยทลานพระบรมรปทรงมามผรวมชมนมเกอบ100,000คน

4 พฤษภาคม - พล.ต.จ าลอง ศรเมอง เรมอดอาหารและน าประทวงวนแรก

7 พฤษภาคม - พล.อ.สจนดา แถลงนโยบายตอรฐสภา แตพรรคฝายคานไมเขารวม ขณะเดยวกนบรเวณหนารฐสภามผชมนมรวมประทวง จนตองมการปดประชมโดยกะทนหน

8 พฤษภาคม - พล.อ.สจนดา แถลงถงเหตผลทตองมารบต าแหนงนายกรฐมนตร

9 พฤษภาคม - นายอกฤษ มงคลนาวน ประธานรฐสภาประสานใหพรรครวมรฐบาลและพรรคฝายคานรวมกนตกลงวาจะแกไขรฐธรรมนญบางประการ และ พล.ต.จ าลอง ประกาศเลกอดอาหาร

11 พฤษภาคม - พล.ต.จ าลอง ประกาศสลายการชมนมและประกาศชมนมใหมอกครงในวนท 17 พฤษภาคม หากในวนท 15 พฤษภาคม ซงเปนวนทพรรครวมรฐบาลใหสญญาวาจะแถลงถงเรองแกไขรฐธรรมนญไมมความคบหนา

15 พฤษภาคม - พรรครวมรฐบาลเปลยนทาทเรองแกไขรฐธรรมนญ โดยอางวาเปนการใหสมภาษณโดยพลการของ นายอาทตย อไรรตน ประธานสภาผแทนราษฎร โดยอางวาจะแกใหมบทเฉพาะกาล วา นายกรฐมนตรตองมาจากการเลอกตง ซง พล.อ.สจนดา ตองด ารงต าแหนงจนครบวาระ 4 ป เสยกอน

17 พฤษภาคม - รฐบาลจดคอนเสรตตานภยแลงสกดมอบทสนามกฬากองทพบกและวงเวยนใหญ โดยขนรถสขาของกรงเทพ ฯ มาไวทนหมด ชวงเทยงคนเรมเกดการต ารวจปะทะกนระหวางผ ชมนมกบต าตอเนองถงเชาวนท 18 พฤษภาคม

18 พฤษภาคม - กอนรงสาง รฐบาลเรมน าทหารจดการกบผชมนมอยางรนแรงและประกาศสถานการณฉกเฉน เวลาบาย พล.ต.จ าลอง ศรเมอง และผชมนมบางสวนถกจบกม

19 พฤษภาคม - กลมผชมนมทไมไดถกจบกมยายสถานทชมนมไปทมหาวทยาลยรามค าแหง 20 พฤษภาคม - พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมรบสงใหผน าทงสองฝาย คอ พล.อ.สจนดา และ

พล.ต.จ าลอง เขาเฝา โดยผทน าเขาเฝาคอ พล.อ.เปรม ตณสลานนท

24 พฤษภาคม - พล.อ.สจนดา และ พล.ต.จ าลอง แถลงการณรวมกนผานโทรทศนรวมการเฉพาะกจแหงประเทศไทยและ พล.อ.สจนดา ลาออกจากต าแหนง

10 มถนายน - แกนน าจดตงรฐบาลเสนอชอ พลอากาศเอกสมบญ ระหงษ หวหนาพรรคชาตไทย เปนนายกรฐมนตร แตนายอาทตย อไรรตน รองหวหนาพรรคสามคคธรรม ในฐานะประธานสภาผแทนราษฎร และรกษาการประธานรฐสภา ตดสนใจน าชอนายอานนท ปนยารชน ขนทลเกลาฯ เพอโปรดเกลาฯ ให กลบมาด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรอกครง

13 กนยายน - มการเลอกตงใหญทวทงประเทศ พรรคประชาธปตยไดรบคะแนนเสยงมาเปนล าดบหนง นายชวน หลกภย ไดเปนนายกรฐมนตร

รายชอผเสยชวต

มผเสยชวตอยางนอย 44 ราย ดงน

กฤษฎา เนยมมศร:ถกตและถกกระสนปน กตตกรณ เขยวบรบรณ:ถกกระสน กตตพงษ สปงคลด:ถกกระสน เกรยงไกร จารสาร:ถกกระสน กอบกล สนธสงห:ถกกระสน จกรพนธ อมราช:ถกกระสน จกราวธ นามตะ:ถกกระสน เฉลมพล สงขเอม:สมองบอบช า ชยรตน ณ นคร:ถกกระสน ซฮง แซเตย:ถกกระสน ณรงค ธงทอง:ถกกระสน ทว มวยด:ถกตศรษะ ทวศกด ปานะถก:ถกกระสน นคร สอนปญญา:ถกกระสน บญม แสงสม บญม วงษสงโต:ถกกระสน บญคง ทนนา:ถกกระสน ปรชญา ศรสะอาด:ถกกระสน ประสงค ทพยพมล:ถกกระสน ปรดา เอยมส าอางค:ถกกระสน พพฒน สรยากล:ถกกระสน ภวนาท วศาลธรกล:ถกกระสน ภรมย รามขาว:ถกกระสน มะยนน ยดม:ถกกระสน

มนส นนทศร:ถกกระสน วระ จตตชานนท:ถกกระสน วงเดอน บวจนทร:ถกกระสน วรชย อศวพทยานนท:ถกกระสน ศรากร แยมประนตย:ถกกระสน สมชาย สธรตน:ถกกระสน ส ารวม ตรเขม:ถกกระสน สาโรจน ยามนทร:ถกกระสน สมเพชร เจรญเนตร:ถกกระสน สชาต พาปอ:ถกกระสน สรพนธ ชชวย สมาน กลนภ:ถกกระสน สญญา เพงสา:ถกกระสน หน แกวภมร:ถกกระสน อภวฒน มาสขาว:ถกกระสน เอกพจน จารกจไพศาล:ถกกระสน เอยน นวมเกน

ไมทราบชออก 3 ราย รวม 44 ราย

เหตการณสบเนอง

รฐบาลไดเปดใหเอกชนประมลจดตงสถานโทรทศนแหงใหมในระบบยเอชเอฟ เพอเปนทางเลอกในการรบขอมลขาวสารของประชาชน ภายใตชอสถานโทรทศนไอทว ซงตอมาไดกลายเปน สถานโทรทศนทไอทว และกลายเปน สถานโทรทศนทวไทยในปจจบน[4]