Acid Base Sarote Boonseng Department of Chemistry e-mail: sarote@mwit.ac.th

Preview:

DESCRIPTION

Acid Base Sarote Boonseng Department of Chemistry e-mail: sarote@mwit.ac.th. Mahidol Wittayanusorn School. Introduction. กรด เบส เป็นเรื่องเกี่ยวกับสมดุลอย่างหนึ่ง ที่เกิดจากสารจำพวกอิเล็กโทรไลต์. Mahidol Wittayanusorn School. สารละลายอิเล็กโทรไลต์และนอนอิเล็กโทรไลต์. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

LOGOwww.themegallery.com

Acid BaseSarote Boonseng

Department of Chemistrye-mail: sarote@mwit.ac.th

Mahidol Wittayanusorn School 1

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

Introduction

Mahidol Wittayanusorn School

กรด เบส เปนเรองเกยวกบสมดลอยางหนง

ทเกดจากสารจำาพวกอเลกโทรไลต

2

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

สารละลายอเลกโทรไลตและนอนอเลกโทรไลต

Mahidol Wittayanusorn School

สารอเลกโทรไลต คอ สารทเมอละลายนำ&าจะแตกตวเปนไอออน บวกและไอออนลบในสารละลาย

สารนอนอเลกโทรไลต คอ สารทไมแตกตวเปนไอออนเมอละลายนำ&า และเรยกสารละลายน&นวาสารละลายนอนอเลกโทรไลต

อเลกโทรไลตแก อเลกโทรไลตออน

3

www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

H

O

H H

O

H

HO

H

HO

H

H

O

H

H

O

H

H

O

H+ A-B ‑ C+ D-

H

O

H

H

O

H

H

O

H

H

O

H

สาร 2 ชนดมสตร AB และ CD เมอละลายนำ&าจะเกดการเปลยนแปลงดงรป a และ b ตามลำาดบ สารใดนาจะเปนสารอเลกโทรไลตเพราะเหตใด

a b

4

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

นยามกรด-เบส

Mahidol Wittayanusorn School

ลกษณะความเปนกรด เบสไดมนกวทยาศาสตรหลายทานใหคำานยามไวแตกตางกนไป คนแรกทนยามกรดและเบสกคอ รอเบรต บอยล ซงรอเบรต บอยล (1680) ใหนยามกรดและเบสวา กรดละลายสารไดหลายชนด เปลยนสยอมของสยอมธรรมชาต และเมอทำาปฏกรยากบดาง (เบส) จะเสยสภาพความเปนกรด

5

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

นยามของสวนเต เอากสต อารเรเนยส

Mahidol Wittayanusorn School

กรดเปนสารอเลกโทรไลตทละลายนำ&าแลวแตกตวใหไฮโดรเจนไอออนหรอโปรตอน (H+) และเบสเปนสารอเลกโทรไลตทละลายนำ&าแลวแตกตวใหโฮดรอกไซดไอออน (OH-)

ขอจำากด ของอารเรเนยส คอสารทเปนกรดหรอเบสจะตองละลายในนำ&าเทาน&น ถาไมละลายในนำ&าหรอละลายในตวทำาละลายอนจะไมจดวาเปนกรดหรอเบส และไมสามารถอธบายโมเลกลทไมม H+ หรอ OH- ได

6

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

เมอกรดและเบสตามนยามของอารเรเนยสทำาปฏกรยากนเกดปฏกรยาสะเทนไดผลผลตเปนเกลอและนำ&า โดยทเกลอทเกดข&นคอสารประกอบไอออนทประกอบดวยไอออนบวกและไอออนลบซงไมใช H+ และ OH-

HCl(aq) + NaOH(aq) NaCl(aq) + H2O(l)กรด เบส เกลอ น ำ&า

7

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

จากนยามของอารเรเนยสจงจำาแนกสารใดวาเปนกรด เบสหรอเกลอและหากเปนเกลอเกดจากกรดและเบสใด

HCN = ……………………………………………H2SO4 = ………………………………………….HNO3 = …………………………………………..Ca(OH)2 = …………………………………………CH3COONH4= ……………………………………………KBr = ……………………………………………HF = ……………………………………………ZnI2 = ……………………………………………Li2SO4 = ……………………………………………CH3COOH = …………………………………………… Ca(NO3)2 = ……………………………………………NaHSO4 = ……………………………………………

8

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

นยามของ โยฮนเนส นโคเลาส เบรนสเตด และ ทอมส มารตน ลาวล

Mahidol Wittayanusorn School

กรด คอสารทใหโปรตอน เบส คอสารทรบโปรตอน

9

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

คกรด-เบส

Mahidol Wittayanusorn School 10

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

คกรด-เบส

Mahidol Wittayanusorn School

OH- วาเปนคเบสของ H2O H2O วาเปนคกรดของ OH-

NH4+ วาเปนคกรดของ NH3

NH3 เปนคเบส NH4+

11

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

ANS.

Mahidol Wittayanusorn School 12

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

คกรด-เบส

Mahidol Wittayanusorn School

จงเขยนคเบสของ H2S HCN และ OH-

จงเขยนคกรดของ C5H5N CO32- และ Br-

หากโมเลกลดงกลาวไมมโปรตรอนจะรไดอยางไรวาเปนกรดหรอเบส?

13

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

นยามลวอส

Mahidol Wittayanusorn School

กรดลวอสคอสารทรบคอเลกตรอน และเบสลวอสคอสารทใหคอเลกตรอน

NB

F

F F

B

F

NH3

F

F

H

H

H

14

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School 15

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

จากนยามของลวอสจงจำาแนกกรดเบสตอไปน&AlCl3 = ……………………………………………I- = ……………………………………………Zn2+ = ……………………………………………

Zn2+ + 4NH3 Zn(NH3)42+

…… ……BF3 + F- BF4

-

....... .......

16

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การแตกตวของกรดและเบส

Mahidol Wittayanusorn School

สารละลายกรดและเบสเปนสารละลายอเลกโทรไลต กรดหรอเบสทเปนอเลกโทรไลตแกเรยกวา กรดแก

หรอเบสแก กรดหรอเบสทเปนอเลกโทรไลตออนเรยกวากรดออน

เบสออน

17

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

วธการพจารณากรดและเบส เปรยบเทยบจากรอยละการแตกตวเปนไอออนในตวทำาละลายชนดเดยวกน เปรยบเทยบจากโครงสรางโมเลกลของกรดและเบส คาคงท Ka, Kb

18

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การแตกตวของกรดแกและเบสแก

Mahidol Wittayanusorn School

กรดแกและเบสแกเปนสารอเลกโทรไลตแกทสามารถแตกตวเปนไอออนไดมากหรอแตกตวเปนไอออนไดอยางสมบรณ 100%

19

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

ความแรงของคกรดเบส

Mahidol Wittayanusorn School 20

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การคำานวณการแตกตว

Mahidol Wittayanusorn School 21

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

การแตกตวของเบส Ca(OH)2 เขมขน 0.1 mol/dm3 ปรมาตร 100 cm3 จะม OH- กโมล ถาเตมนำ&าใหมปรมาตรเปน 400 cm3 ความเขมขนของ OH- จะเปนเทาใด

22

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การแตกตวของกรดออนและเบสออน

Mahidol Wittayanusorn School

เปนสารอเลกโทรไลตแบบออน

แตกตวจะเปนแบบผนกลบได HA(aq) + H2O(l) H3O+(aq) + A-(aq)

จำานวนโมลของกรดทแตกตวจำานวนโมลของกรดท&งหมด

รอยละการแตกตวของกรด = X 100

23

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

สารละลายกรด HB เขมขน 0.2 mol/dm3 แตกตวไดเพยง 0.05 mol/dm3 จงคำานวณหาปรมาณการแตกตวเปนรอยละ

24

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

การเปรยบเทยบความแรงของกรดออน

รอยละการแตกตว

รอยละการแตกตวมาก กรดทแรง รอยละการแตกตวนอย กรดทออน

25

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

จากเปอรเซนตการแตกตวของกรดเหลาน& จงเรยงลำาดบความแรงของกรดท&งสามชนด

HSO4-(aq) + H2O(l) SO4

2-(aq) + H3O+(aq) แตกตวเปนไอออน 29%HNO2(aq) + H2O(l) NO2

-(aq) + H3O+(aq) แตกตวเปนไอออน 6.5%CH3COOH(aq) + H2O(l) CH3COO-(aq) + H3O+(aq) แตกตวเปนไอออน 1.3%

26

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

ความแรงของกรดกบโครงสรางโมเลกล

Mahidol Wittayanusorn School

เปรยบเทยบจากโครงสรางโมเลกล กรดไฮโดร สตรทวไป HX

พนธะ บอนดเอนทาลป

(kJ/mol)

ความแรงของกรด

H-F 568.2 ออนH-Cl 431.9 แกH-Br 366.1 แกH-I 298.3 แก

27

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

กรดออกซ คอ กรดทมสตทวไป OmE(OH)n กรดออกซทมอะตอมกลางตางกน แตเปนธาตในหมเดยวกนและมเลขออกซเดชนเทากน ความเปนกรดเพมข&นตามคาอเลกโทรเนกาตวตของอะตอมกลาง

28

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

กรดออกซทมอะตอมกลางเหมอนกนแตมกลมขางเคยงตางกน ความแรงของความเปนกรดข&นอยกบเลขออกซเดช&น

29

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

จงวาดรปโครงสรางโมเลกลของกรดตอไปน& HIO4, HBrO4, HClO4 และเปรยบเทยบวากรดชนดใดแรงกวากน

30

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

จงวาดโครงสรางของกรด H3PO4, H2SO4 และ HClO4 พรอมเรยงลำาดบความแรงของกรดพรอมอธบายเหตผล

31

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

ความแรงของกรดแกทแตกตวรอยเปอรเซนต

Mahidol Wittayanusorn School

กรดแกแตกตวไดรอยเปอรเซนตในนำ&าเราจงไมสามารถเปรยบเทยบความเปนกรดของกรดแกไดเมอใชนำ&าเปนตวทำาละลาย

เปลยนตวทำาละลาย

ปรากฏการณทตวทำาละลายไมสามารถบอกความแตกตางของความแรงของกรดไดเรยกวา ปรากฏการณการปรบระดบ (leveling effect)

ตวทำาละลายตวน&นจะเรยกวาตวทำาละลายทใหปรากฏการณการปรบระดบ (leveling solvent)

32

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

HClO4 + H2O H3O+ + ClO4-

HNO3 + H2O H3O+ + NO3-

กรดใดแกกวากนเมออยในนำ&า…………………Leveling solvent คอ…………………….Leveling solvent ทำาหนาทเปน กรด หรอ เบส

Differentiating solvent คอ สารททำาหนาทแบงแยกความแตกตาง ระหวางความแรงของกรดหรอเบสได

33

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School 34

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

จงบอกวธการทสามารถเปรยบเทยบความแรงของกรดตอไปน& HClO4, HCl, HNO3, H2SO4 และกรดตอไปน&กรดไดเปนกรดทแรงกวากนเมอใชวธดงกลาว

35

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

คาคงทการแตกตว

Mahidol Wittayanusorn School

HA(aq) + H2O(l) H3O+(aq) + A-(aq)

O][HA][H]][AO[H

K2

3

ในสารละลายมนำ&าอยปรมาณมากเมอเปรยบเทยบกบปรมาณของตวละลาย จงถอวาความเขมขนของนำ&าคงท จดเปนรปใหมจะได

[HA]]][AO[H

O]K[HK 32a

36

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

POLYPROTIC ACIDS

Mahidol Wittayanusorn School

การแตกตวของกรดบางชนดแตกตวไดหลายคร&งจงมคา Ka ไดหลายคาเชน Phosphoric acid (H3PO4) ซงมคาการแตกตวสามคา

คา Ka ซงจะบอกความสามารถของการแตกตวของกรด คา Ka มากแสดงวาเปนกรดแก คา Ka นอยแสดงวาเปนกรดออน

37

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

สารละลายกรด CH3COOH, HF, HClO และ HNO2 ความเขมขนเทากนและมคา Ka ตามลำาดบดงน& 1.75 x 10-5,

6.94 x 10-4, 2.81 x 10-8 และ 5.98 x 10-4

จงเรยงลำาดบจากคา Ka มากไปนอย ……………………………………………………กรดชนดใดมความเปนกรดสงใหเรยงลำาดบจากมากไปนอย……………………………เรยงลำาดบความเปนเบสจากมากไปนอย…………………………………………………

38

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

ประเภทของกรด

Mahidol Wittayanusorn School

Monoprotic acid เชน HCl, HBr, CH3COOH เปนตน Diprotic acid เชน H2SO4, H2CO3 เปนตน Triprotic acid ตวอยางเชน H3PO4

39

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

หากพจารณาความเปนกรดเบสจากการแตกตวตามคกรดเบสตามนยามของเบรนสเตดและลาวลระหวาง HA กบ H2O ซงเขยนความสมพนธไดดงน&

HA + H2O H3O+ + A-

40

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

กำาหนดคา Ka ของปฏกรยากรดเบสตอไปน& HF + H2O H3O+ + F- Ka = 6.7 10-4

HCN + H2O H3O+ + CN- Ka = 4.0 10-10

CH3COOH + H2O H3O+ + CH3COO- Ka = 1.8 10-5

จงเปรยบเทยบลำาดบความแรงของกรดและความแรงของคเบสของกรดน&น

41

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

คาคงทสมดลของเบส

BOH(aq) B+(aq) + OH-(aq)

[BOH]]][OH[BK b

แบงประเภทตามจำานวน OH- เบสทม OH- หมเดยว ไดแก NaOH, LiOH, NH4OH เปนตน เบสทม OH- สองหม ไดแก Ca(OH)2, Mg(OH) 2 เปนตน เบสทม OH- สามหม ไดแก Al(OH)3, Fe(OH)3 เปนตน

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

สารแอมโฟเทอรก

Mahidol Wittayanusorn School

สารททำาหนาทไดท&งกรดและเบส H3O+

H2OOH-

NH4+

NH3

NH2-

S2-

HS‑

H2S

43

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การคำานวณการแตกตวของกรด-เบส (Ka และ Kb)

Mahidol Wittayanusorn School

ตวอยางเชนมกรด HA H+ + A- ความเขมขน N mol/LHA H+ + A-

Initial (I): N - -

Change (C): X X X

Equilibrium (E): N-X X X

เราเขยนความสมพนธไดดงน& XNXK a

2][

Ca/Ka > 1000 หรอ รอยละการแตกตวนอยกวา 5 สามารถตด X ได

NXKa

2][จะได NKX a

44

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

กรดโมโนโปรตกชนดหนงแตกตวได 3.4% สารละลายกรดน&เขมขน 1 mol/dm3 จะมความเขมขนของ H+ เทาไร

45

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

กรดแอซตก (CH3COOH) แตกตวได 1.3% ทอณหภมปกต สารละลายกรดเขมขน 0.1 mol/dm3 จะแตกตวใหไฮโดรเนยมไอออนและแอซเตไอออนก mol/dm3 และมจำานวนโมลของกรดแอซตกทไมแตกตวอยในสารละลายกโมล

แตกตวให H+ และ CH3COO- = 1.3 x 10-3 molมจำานวน CH3COOH ทไมแตกตว = 9.9 x 10-2 mol

46

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

กรดฟอรมก (HCOOH) เขมขน 0.6 mol/dm3 แตกตวได 1.8% จงคำานวณหาความเขมขนของแตละสารทภาวะสมดล

แตกตวให H+ และ HCOO- = 0.011 mol/dm3

มจำานวน HCOOH ทไมแตกตว = 0.59 mol/dm3

47

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

จงคำานวณหาความเขมขนของ H3O+ ของสารละลายกรดแอซตกทมความเขมขน 0.5 mol/dm3 กำาหนดใหคา Ka ของกรดแอซตกเทากบ 1.8 10-5 mol/dm3

แตกตวให H3O+ = 3.0 10-3 mol/dm3

48

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

กรด HA เขมขน 0.01 mol/dm3 แตกตวไดรอยละ 2 คาคงทสมดลของกรดน&มคาเทาใด

Ka = 4.0 10-6

49

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

สารละลายแอมโมเนยทมความเขมขน 0.02 mol/dm3 มความเขมขนของ OH- เทาใด กำาหนด Kb ของ NH3 เทากบ 1.8 10-5

OH- = 6.0 10-4 mol/dm3

50

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

กรด CH3COOH เขมขน 0.5 mol/dm3 มคา Ka เทากบ 1.8 10-5 ม % การแตกตวเทาใด

มเปอรเซนตการแตกตว = 0.6%

51

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

ถาคาคงทไอออนไนเซชนของ NH4OH = 1.8 10-5

จงคำานวณหารอยละการแตกตวของ 0.2 mol/dm3 NH4OH

แตกตวให NH4OH = 0.95 %

52

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

สารละลายชนดหนงตดสลากไว 0.0200 M HNO2 จงหาความเขมขนของ H3O+, NO2

-, และ HNO2 ในสารละลายน&คาคงทของการแตกตวของกรดมคาเทากบ 4.5 x 10-4

แตกตวให H3O+ และ NO2- = 2.78 10-3 mol/dm3

HNO2 = 0.017 mol/dm3

Mahidol Wittayanusorn School 53

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การแตกตวหลายครง

Mahidol Wittayanusorn School

เราสามารถแบงการแตกตวไดหลายคร&งเปน 2 กรณคอ1.Solutions of Weak Polyprotic Acid2.Solutions of Strong Polyprotic Acid

กรณท 1 ทเหนไดชดกคอการแตกตวของ H2S ซงมคา K1 = 1.0 x 10-7

และ K2 = 1.2 x 10-13 (ถาเรมตนดวยความเขมขน 0.1 M จะไดความเขมขนของ H+ และ S2- เทาไร)

H S H HSI .C x x xE . x x x

x

2

4

01

011 10

HS H S

I . .C y y y

E . y . y y

y .

[H ] .

2

4 4

4 4

13

4

10 10 10 10

10 10 10 1012 10

10 10

54

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การแตกตวหลายครง

Mahidol Wittayanusorn School

กรณท 2 ทเหนไดชดกคอการแตกตวของ H2SO4 ซงมคา K2 = 1.3x10-2 (ถาเรมตนดวยความเขมขน 0.01 M จะไดความเขมขนของโปรตอนเทาไร)H SO H HSO

I .F . .

2 4 4

001001 001

HSO H SOI . .C x x xE . x . x x

x .

[H ] .

24 4

3

001 001

001 001

47 1000147

55

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

Calculate the concentrations of H3O+, H2PO4

-, HPO42- and PO4

3- present in 0.100 M H3PO4. (Ka1 = 7.5 10-3, Ka2 = 6.2 10-8 and Ka3 = 3.6 10-13)

56

H3O+ = 0.024H2PO4

- = 2.4 x 10-2 HPO4

2- = 6.2 x 10-8 PO4

3- = 9.3 x 10-19

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การเจอจางสารมผลอะไรกบการแตกตว

Mahidol Wittayanusorn School

กรด CH3COOH เขมขน 0.50 mol/dm3 มคา Ka เทากบ 1.8 10-5 ม % การแตกตวเทาใดและถาเจอจางสารดงกลาวใหมความเขมขน 0.10 mol/dm3 จะม % การแตกตวเทาใด

สรป ทำาการเจอจางกรดจะทำาใหเปอรเซนตการแตกตวมากข&นกวากรดทเขมขน

แตตองจำาไววาคา K ไมข&นกบความเขมขนแตข&นอยกบอณหภมทเปลยนไป

57

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การแตกตวเปนไอออนของนำา

Mahidol Wittayanusorn School

นำ&าเปนอเลกโทรไลตออนมาก คอ แตกตวไดนอยจงวดดวยเครองตรวจการนำาไฟฟาธรรมดาไมได นำ&าแตละชนดจะนำาไฟฟาไดตางกนเนองจากมสารอนเจอปนอยไมเทากน

ปรากฏการณทแตกตวไดเองน&จะเรยกวา autoprotolysis หรอ self-ionization H2O + H2O H3O+ + OH-

]][OHO[HK 3w

Kw เปนคาคงท ผลคณของไอออนของนำ&าและจากการทดลองพบวามคา 1.0 10-14

ความเขมขนของ [H3O+] และ [OH-] ในนำ&าบรสทธท 25 OC มคาเทาไร?

58

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

[H3O+][OH-] = Kw = 1.0 10-14 ท 25OC เสมอ

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

สารละลายหนงม H3O+ ไอออน 1.0 10-4 mol/dm3 จงหาความเขมขนของ OH- ไอออน

60

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

ถาละลายกาซ HCl 3.65 กรม ในนำ&าและสารละลายมปรมาตร 5 dm3 จงหาความเขมขนของ H3O+ ไอออนและ OH- ไอออนในสารละลาย (H = 1, Cl = 35.5)

61

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

Relation between Ka and Kb

Mahidol Wittayanusorn School

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

จากปฏกรยาการแตกตวของกรดแอซตก (CH3COOH) คา Ka = 1.8 10-5 จงหาคา Kb ของคเบสของกรดน&

63

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

pH, pOH ของสารละลาย

Mahidol Wittayanusorn School

ซอเรสซน นกชวเคมชาวสวเดนเสนอมาตราวดเพอสะดวกในการใชงานน&นกคอ pH ซงมความสมพนธดงน&

pH = -log[H+] หรอ pH = -log[H3O+]โดยท pH (percent of Hydrogen ion concentration) pH < 7 จะมความเปนกรด pH > 7 จะมความเปนเบส pH = 7 จงมสภาพเปนกลางเราจงมกใชคา pH เพอบอกสภาพความเปนกรด เบส หรอกลางของสารละลาย

64

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

สารละลายทมความเขมขนของไฮโดรเนยมไอออน 2.0 10-7 mol/dm3 จะม pH เทาไร

65

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

สารละลายเบสมความเขมขนของไฮดรอกไซดไอออน 1.0 10-6 mol/dm3 จะม pH เทาไร

66

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

จากกความสมพนธของ [H+] กบ pH ดงน&น [OH-] กบ pOH จงมความสมพนธดงน&

pOH = -log[OH-]ความสมพนธระหวาง pH กบ pOH จาก [H+][OH-] = 1.0 x 10-14

Take –log ท&งจะได; -log[H+] – log[OH-] = -log(1.0x10-14) จะได

pH + pOH = 14

67

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

ความเขมขนของไฮโดรเนยมไอออนในสารละลายเปน 3.0 10-2 mol/dm3 จะม pH และ pOH เปนเทาใด

68 68

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

Ca(OH)2 เปนเบสแก นำ&าปนใสม Ca(OH)2 ละลายอย 0.37 g/100 cm3 จงหา pH ของสารละลายน&วามคาเทาไร (Ca = 40, O = 16, H = 1)

70

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

Reaction of acid and base

Mahidol Wittayanusorn School

เมอเรานำาสารละลายทมความเปนกรดและเบสผสมกนจะทำาใหปรมาณไฮโดรเนยมไอออนและไฮดรอกไซดไอออนเปลยนไป ดงน&นทำาใหความเปนกรดเบสเปลยนไป ข&นอยกบปรมาณของไฮโดรเนยมหรอไฮดรอกไซดไอออนทเปลยนไป ปรมาณไฮโดรเนยมไอออน > ไฮดรอกไซดไอออน กรด ปรมาณไฮดรอกไซดไอออน > ไฮโดรเนยมไอออน เบส

72

ปฏกรยาระหวางกรดกบเบส

Acid + Base salt + H2O

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

เมอหยด 0.10 mol/dm3 NaOH จำานวน 49 cm3 ลงในสารละลาย 0.10 mol/dm3 HCl จำานวน 50 cm3 สารละลายทไดจะม pH เทาใด

73

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School

ในการเตรยมสารละลายชนดหนงทำาโดยผสมสารละลายกรดแกท pH = 3 จำานวน 2 cm3 ลงในสารละลายเบสแกทม pH = 10 จำานวน 3 cm3 สารละลายทเตรยมไดจะม pH เทาใด

74

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

SOLVOLYSIS

Mahidol Wittayanusorn School 75

Solvolysis is the reaction of a substance with the solvent in which it is dissolved.

They occur in aqueous solutions so they are called hydrolysis reactions.

we can identify four different kinds of salts.

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

SOLVOLYSIS

Mahidol Wittayanusorn School 76

1. SALTS OF STRONG BASES AND STRONG ACIDS

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

SOLVOLYSIS

Mahidol Wittayanusorn School 77

2. SALTS OF STRONG BASES AND WEAK ACIDS

The equilibrium constant for this reaction is called a (base) hydrolysis constantหนงสอบางเลมใช Kh เราสามารถหาคาคงทดงกลาวไดดงน&

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

SOLVOLYSIS

Mahidol Wittayanusorn School 78

3. SALTS OF WEAK BASES AND STRONG ACIDS

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

SOLVOLYSIS

Mahidol Wittayanusorn School 79

4. SALTS OF WEAK BASES AND WEAK ACIDS4.1 Salts of Weak Bases and Weak Acids for Which Kb = Ka

4.2 Salts of Weak Bases and Weak Acids for Which Kb > KaEx. NH4CN

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

SOLVOLYSIS

Mahidol Wittayanusorn School 80

4. SALTS OF WEAK BASES AND WEAK ACIDS4.3 Salts of Weak Bases and Weak Acids for Which Kb < Ka

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School 81

จงคำานวณหา pH ของเกลอ CH3COONa ทมความเขมขน 0.1 M กำาหนดใหKa ของ CH3COOH เทากบ 1.8x10-5

ANSWER = 8.88

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School 82

จงคำานวณหาความเขมขนของสารละลาย NaOAc ทตองเตมลงไป ทจะทำาใหแอซเตตไอออน ถกไฮโดรไลซ 0.015% กำาหนดใหคาคงทการแตกตวของHOAc เทากบ 1.8x10-5

ANSWER = 2.5x10-2

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.comMahidol Wittayanusorn School 83

จะตองใช NH4Cl กกรมละลายในนำ&า 0.200 ลตร จงทำาใหสารละลายม pH = 4.75กำาหนดให Kh ของ NH4Cl = 5.52 x 10-10 (H = 1 N = 14 และ Cl = 35.5)

ANSWER = 6.3

Mahidol Wittayanusorn School

เมอทำาการชงเกลอ CNNH4 นำ&าหนก 44.0 กรม มาละลายนำ&า จากน&นทำาการปรบปรมาตรใหเปน 1.00 ลตร เมอนำาสารละลายดงกลาวมาวดความเปนกรด-เบส (pH) จะไดสารละลายทม pH เทาใด

กำาหนดให นำ&าหนกโมเลกลของ CNNH4 เทากบ 44.0 g/mol คาคงท Kb ของ NH3 เทากบ 1.80x10-5

คาคงท Ka ของ HCN เทากบ 6.20x10-10

84

11.6

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

วธวด pH สารละลาย

Mahidol Wittayanusorn School

วธเทยบส ไมตองการความละเอยด–

วธวดความตางศกยไฟฟา เปนวธทละเอยดโดยใชเครอง – pH meter

85

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

ชวงของสอนดเคเตอร

Mahidol Wittayanusorn School

HIn(q) + H2O(l) H3O+(q) + In-(aq) รปกรด รปเบส

86

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

หลกการทำางานของอนดเคเตอร

Mahidol Wittayanusorn School 87

Bromthymol blue: KI = 7.9 x 10-8

ข&นอยกบ H3O+

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การประมาณชวงการทำางานของ pH

Mahidol Wittayanusorn School 88

จาก pKa = -log Ka จะได pKI = -log KIHIn(aq) + H2O(l) H3O+(aq) + In-(aq)

I

I

I

I

[H O ][In ]K[HIn]

[HIn][H O ] K[In ]

[HIn]pH pK log[In ]

pK

3

3

1

การเปลยนสเกดจากรปกรดหรอรปของอนดเคเตอรวาใครมมากกวากนชวง pH

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การประมาณชวงการทำางานของ pH

Mahidol Wittayanusorn School 89

กำาหนดตารางของอนดเคเตอร ชวง pH และการเปลยนสดงน&อนดเคเตอร ชวง pH การเปลยนสA 3.1 – 4.4 แดง เหลอง–B 4.4 – 6.0 แดง นำ&าเงน–C 6.0 – 7.6 เหลอง –

นำ&าเงนD 8.3 – 10.0 ไมมส สชมพ–นำาสารละลายชนดหนงมาเตมอนเคเตอรตางๆ ไดผลดงน& หยด A ไดสารละลายส

เหลอง หยด B ไดส นำ&าเงน หยด C ไดส นำ&าเงน หยด D ไมมส จงหาวาสารละลายน&เปนกรดหรอเบส มชวง pH เปนเทาใด

Mahidol Wittayanusorn School

อนดเคเตอรชนดหนงมคาคงทการแตกตวเทากบ 1.0 x 10–4 และมชวงของการเปลยนสจากสแดงเปนสนำ&าเงน ถานำาอนดเคเตอรน&มาใชตรวจสอบสารละลาย A ทม pH เทากบ 1.0, 3.5, 4.4, 6.0 และ 9.0 สารละลาย A จะปรากฏสใดบาง

ท pH เทากบ 1.0 สารละลาย A จะปรากฏเปนส…………..……..…………… ท pH เทากบ 3.5 สารละลาย A จะปรากฏเปนส………………………………..ท pH เทากบ 4.4 สารละลาย A จะปรากฏเปนส………………………………ท pH เทากบ 6.0 สารละลาย A จะปรากฏเปนส…………………………………ท pH เทากบ 9.0 สารละลาย A จะปรากฏเปนส………………………………….

90

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การหาปรมาณสารดวยวธไทเทรต

Mahidol Wittayanusorn School 91

อปกรณทตองรจก

จดยต คอจดทสารละลายกรดกบสารละลายเบสทำาปฏกรยากนจนอนดเคเตอรเปลยนส

จดสะเทน คอจดทเน&อสารทำาปฏกรยากนพอด

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การหาปรมาณสารดวยวธไทเทรต

Mahidol Wittayanusorn School 92

ในการไทเทรตหาปรมาณกรด CH3COOH โดยใช NaOH 0.50 M ปรมาตร 20.00 cm3 ทำาปฏกรยาพอดกบกรดปรมาตร 10.00 cm3 จงหาความเขมขนของกรด CH3COOH

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com

การหาปรมาณสารดวยวธไทเทรต

Mahidol Wittayanusorn School 93

จงหาวาจะตองใชสารละลาย NaOH ความเขมขน 0.100 M กลกบาศกเซนตเมตร ในการไทเทรตกบสาละลายกรด H2SO4 0.040 M ปรมาตร 50.00 cm3

ANSWER = 40

Mahidol Wittayanusorn School

The Common-Ion Effect ละลาย 0.10 mol acetic acid กบ 0.10 mol sodium

acetate ในปรมาตรรวม 1 ลตรสารละลายประกอบดวยสารตอไปน&

กลไกทเกดข&น

www.themegallery.com94Mahidol Wittayanusorn School 94

Mahidol Wittayanusorn School

The Common-Ion Effect

แทนคาลงในความสมพนธ

ถาเปนกรดแอซตก 0.10 M จะได pH

www.themegallery.com95Mahidol Wittayanusorn School

ได pH = 2.89

พบวา pH มความแตกตางกน

95

Mahidol Wittayanusorn School

The Common-Ion Effect

กรณทเปนเบส 0.15 M NH3 0.45 M NH4Cl

www.themegallery.com96Mahidol Wittayanusorn School

จะเหนไดวาการแตกตวนอยลงเมอผสมกบเกลอ96

Mahidol Wittayanusorn School

Buffer Solutions

www.themegallery.com97

เปนการประยกตใชผลของไอออน Buffer solution เปนสารละลายทเปลยนแปลง pH เลกนอยเมอเตมกรด หรอ เบสลงไป

Mahidol Wittayanusorn School

หากพจารณาสาละลายกรดออนกบเกลอของกรดออนดงตวอยาง โดยผสม 0.10 M acetic Acid กบ 0.10 Sodium acetate ปรมาตรรวม 1 ลตร acid buffer solution

Mahidol Wittayanusorn School

หากเตม OH- ลงไปในสารละลายขางตน จะเกดปฏกรยากบ CH3COOH ข&น

ซงจะสงผลตอปรมาณ CH3COOH ดงน&พจารณาเมอเตม 0.01 mol OH- ลงไป (เมอการเตมไม

สงผลตอปรมาตรหรอปรมาตรเปลยนแปลงเลกนอย)

www.themegallery.com98Mahidol Wittayanusorn School

Buffer Solutions

98

Mahidol Wittayanusorn School

หากเตม 0.01 H+ ลงไปในสารละลายขางตน จะเกดปฏกรยาดงน&

www.themegallery.com99Mahidol Wittayanusorn School

Buffer Solutions

99

Mahidol Wittayanusorn School

The Henderson–Hasselbalch Equation

100

Buffer Solutions

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com101

Buffer Solutions

Mahidol Wittayanusorn School 101

Basic buffer solution

Mahidol Wittayanusorn School

Henderson–Hasselbalch equation of base

www.themegallery.com

Buffer Solutions

www.themegallery.com102Mahidol Wittayanusorn School 102

Mahidol Wittayanusorn School

pH Titration Curves

www.themegallery.com103

Strong Acid–Strong Base Titrations: ไทเทรตระหวาง 0.100M HCl ปรมาตร 40 mL กบ 0.100 M NaOH ทปรมาตรตางๆ

Mahidol Wittayanusorn School 103

Mahidol Wittayanusorn School

pH Titration Curves

www.themegallery.com104

Strong Acid–Strong Base Titrations: ไทเทรตระหวาง 0.100M HCl ปรมาตร 40 mL กบ 0.100 M NaOH เมอพจารณาท pH จดตางๆ

Mahidol Wittayanusorn School

กอนเตม NaOH: pH = 1เตม NaOH 10 mL

ทจดสมมล pH = 7 เพราะในสารละลายมเฉพาะนำ&า เตม NaOH 60 mL

104

Mahidol Wittayanusorn School

Weak Acid–Strong Base Titrations: 100.0 mL of 0.100 M acetic acid with 0.100 M NaOH

www.themegallery.com105

pH Titration Curves

Mahidol Wittayanusorn School 105

กอนเตม NaOH: pH = 2.89เตม NaOH 20 mL

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com106

ทจดสมมล

ทจดสมมลเกด hydrolysis จงทำาใหเปน pH ชวง เบสpH ของ 0.0500 M solution CH3COONa คอ 8.72

pH Titration Curves

www.themegallery.com106Mahidol Wittayanusorn School 106

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com107

pH Titration Curves

Mahidol Wittayanusorn School 107

Mahidol Wittayanusorn School

ชนดของอนดเคเตอร

ชวง pH ของการเปลยนส

สทเปลยน

W 4.4-6.2 แดง-เหลองX 6.0-7.2 เหลอง-นำาเงนY 6.9-8.2 เหลอง-แดงZ 8.3-10.0 ไมมส-ชมพ

108

ตารางแสดงชวง pH ของอนดเคเตอร เปนดงน& นกเรยนไดทำาการศกษาหาชนดของอนดเคเตอรทเหมาะสมทสดสำาหรบใชในการไทเทรตระหวางกรดและเบสชนดตาง ๆ โดยนำาคา pH และปรมาตรของสารทเตมลงไป มาเขยนกราฟจำานวน 4 กราฟ คอ กราฟ A, B, C และ D ดงน&

จงเลอกชนดของอนดเคเตอร (W, X, Y หรอ Z) และรปของกราฟ (A, B, C หรอ D) ทสอดคลองและเหมาะสมทสดกบการไทเทรตระหวางกรดและเบส

 การไทเทรตระหวาง

อนดเคเตอรทเลอกใชในการ

ไทเทรต

รปกราฟการไทเทรต

สารทบรรจในบวเรต

18.1

KOH กบ HF  

18.2

NH3 กบ CH3COOH

18.3

NaOH กบ HBr

18.4

NH4OH กบ HNO3

Mahidol Wittayanusorn School www.themegallery.com109

Conductivity of titration curve

Mahidol Wittayanusorn School 109

Mahidol Wittayanusorn School

ในการวเคราะหหาความเขมขนของสารละลายกรดหรอเบส สามารถทำาการทดลองโดยใชวธการไทเทรตโดยตรง วธน&สามารถตดตามการทำาปฏกรยากนระหวางกรดและเบสไดโดยการสงเกตสของอนดเคเตอร หรอสงเกตจากคาการนำาไฟฟา แตมบางปฏกรยาสามารถตดตามการเกดปฏกรยาดวยการวดอณหภมทเปลยนแปลงไป เชนถานำาสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซดเขมขน 0.250 M มาบรรจในขวดรปชมพ ปรมาตร 25.00 cm3 แลวทำาการไทเทรตกบสารละลายกรดซลฟวรก ตดตามปฏกรยาโดยการวดอณหภม โดยเรมวดอณหภมภายในขวดรปชมพเมอปรมาตรรวมของสารละลายกรดและเบสภายในขวดรปชมพมคาเทากบ 47.3 cm3 นำาขอมลมาเขยนกราฟ โดยแกน Y คออณหภมทเกดข&นภายในขวดรปชมพ และแกน X คอปรมาตรรวมของสารละลาย จะไดกราฟดงน&

110

จงแสดงวธการคำานวณหาความเขมขนของสารละลายกรดซลฟวรกวาม

ความเขมขนกโมลตอลตร

LOGOwww.themegallery.com111

Mahidol Wittayanusorn School

Recommended