Artrose 10 10 2011

ARTROSE EN ARTRITIS Roy Houben

Fysiotherapeut / Geriatriefysiotherapeut

Houben Fysiotherapie

Fontys Sport Hogeschool 10-10-2011

WIE BEN IK?

WAAR GAAN WE HET VANDAAG OVER HEBBEN?

 Wat is artrose en artritis?  Wat zijn de symptomen van artrose en artritis?  Hoe wordt de diagnose gesteld?  Wat is de rol van de beweegconsulent?  Waar moet ik rekening mee houden?  Hoe ga ik met deze mensen trainen?  En nu?

WAT? – EPIDEMIOLOGIE

 Meest voorkomende aandoening gewrichten   197.000 mannen / 353.000 vrouwen (knie/heup)  Per jaar 65.000 nieuwe!!!  Piek rond 78/79 jaar  >75 jaar minimaal 1 gewricht artrose  Artrose komt met name voor in wk, handen,

heupen en knieë (heup<knie)   In 2020 is 19,2% bevolking >65 jr. waarvan

37,7% klachten t.g.v. artrose  Top 4 belangrijkste oorzaken DISABILITY NB Gebaseerd op gegevens HA (wrs. 2,5-3x hoger!!)

WAT? – PATHOFYSIOLOGIE ARTROSE

Artrose is een degeneratieve aandoening van m.n. het kraakbeen, hierdoor ontstaat botwoekering (osteofytvorming).

Osteofytvorming heeft als doel het gewrichtsoppervlak te vergroten, waardoor er een betere verdeling van krachten op het oppervlak ontstaat.

Er ontstaat een verandering van het subchondrale bot door herhaaldelijke beschadiging cysten & osteosclerose

WAT? – PATHOFYSIOLOGIE ARTRITIS

 Door irritatie ontsteking = niet-bacteriele ontsteking van het gewrichtskapsel die o.a. kan worden veroorzaakt door kraakbeenpartikels die in aanraking komen met het gewrichtskapsel

 Symptomen: warm, dik stijf en pijn

WAT? – ANATOMIE

De dikte van gezond kraakbeen varieert van 0,1 – 0,5 cm. Afhankelijk van belasting in jeugd!!

Wat zijn de consequenties van de jeugd die steeds minder beweegt voor de toekomst?

WAT? – ANATOMIE

 Kraakbeen is opgebouwd uit drie delen:   Kraakbeencel (chondrocyt / chondroblast)   Vezels van het type 2 collageen   Grondsubstantie = proteoglycaanaggregaten

(hylonzuurketen & proteoglycaanmoleculen)

  De substantie heeft een sterke binding met water, waardoor een sterke viscositeit (elasticiteit) ontstaat

WAT? – FUNCTIE KRAAKBEEN

 Hyalienkraakbeen heeft als doel   Verminderen van wrijving tijdens translatie en

angulatie   Schokdemping

WAT? – INDELING ARTROSE

 Primaire artrose = t.g.v. fysiologische veroudering van het gewricht.

 Secundaire artrose = pathofysiologische verandering van het gewricht (RA, jicht etc.)

WAT? – SYMPTOMEN

 Pijn 1 (startpijn)  Stijfheid (m.n. ‘s ochtends)  ROM < ; volgens het capsulair patroon  Functieverlies van gewricht (o.a. Fs, stabiliteit <)  Pijn 2 (in rondom gewricht)  Pijn 3 (> in loop van dag, langdurig statische

belasting)  Pijn 4 (in rust en gedurende nacht)  Zwelling (weke delen of intra-articulair)  Crepitaties bij bewegen t.g.v. verruwing gewricht

en osteofytvorming (palpabel langs gewr. randen)

HOE? – DIAGNOSTISERING

 Diagnosestelling   Symptoombeschrijving   Bewegingsonderzoek   X-foto

  Versmalling van gewrichtsspleet   Subchondrale sclerose   Subchondrale cysten   Osteofyten en kapselossificaties

  Bloedonderzoek (alleen als er sprake is van inflammaties)   Echo (oppervlakkige weke delen!)

KELLGREN & LAWRENCE

Graad Beoordeling Bevindingen

0 Normaal Geen artrosetekenen

1 Verdenking artrose Onduidelijk, kleine osteofyten

2 Milde artrose Osteofyten, gewr. spleet normaal

3 Matige artrose Osteofyten + geringe GS versmalling

4 Ernstige artrose Osteofyten + GS versmal. + Subchondr. Scler.

PAUZE 10 MINUTEN!!!

DOE DE BURPEE!

 http://www.youtube.com/watch?v=W5oXadjFAlQ&feature=player_detailpage

ADVISEUR OP HET GEBIED VAN SPORTS & WELLNESS

 Wat zouden jullie kunnen betekenen?  Hoe zien jullie je rol?  Hoe ga je om met het overlappend werkveld met

huisarts, specialist, fysiotherapeut en fitness-instructeur

HOE? – PATIËNTEN CLASSIFICEREN

Niet in hokjes denken maar in doelen!

Artrose is niet reversibel…..

 Pre-operatieve trainingstherapie  Post-operatieve trainingstherapie  Onderhoudstraining / uitstel van operatie

HOE? – BEHANDELING

 Medicatie   Paracetamol, NSAID’s, tramadol,   Glucosamine?!

 Corticosteroïdeninjecties   1-3 maanden effectief, max 3-4 injecties   Veelvuldige injecties laten kwaliteit weefsel afnemen!

 Afvallen  Oefentherapie  Lifestyle adviezen  Fysiotherapie  Artroplastiek (THP, TKP, etc)

HOE? – GELE VLAGGEN

 Psycho-sociale risicofactoren bepalen vaak of er wordt besloten tot een operatie. Dit gebeurt meestal wanneer er consensus heerst tussen de verschillende behandelaars.

HOE? – TESTEN & TRAINEN

  Inflammatie = contra-indicatie voor training!   Warm, zwelling, pijn Niet trainen, wel mobiliseren!!!

 Meten   VAS vragenlijst   Bewegingsonderzoek (verslag vanuit behandelend

therapeut!!) anders eenmalig onderzoek aanvragen.   Gemodificeerde Astrand test / Steep Ramp Test /

MET’s vragenlijst, PSK etc.   10 RM test (1 RM schatting)

HOE? – TESTEN & TRAINEN

 Goede warming-up & cooling-down   Informeren van cliënten dat training de klachten

kan provoceren

 Afhankelijk van het tijdstip van de dag   ‘s ochtends mobiliserende oefeningen   i.c.m. medicatie juiste tijdstip van de dag (middag!)

 Goed schoeisel

HOE? – TESTEN & TRAINEN

 Cyclische bewegingen voorkeur t.o.v. impact oefeningen

 Trainingsadvies:   3-5x / week aerobe training UHV 5-10”150”/week   2-3x / week weerstandtraining start 10% 10-15HH   Dagelijks mobiliteitsoefeningen   Geïsoleerd totaal / functioneel trainen

HOE? – AFSLANKEN

 Expertise voedingsdeskundige / diëtist

 Afslanken & afvallen   70% voeding   30% bewegen

EN NU?

 Er komt een vrouw bij de beweegconsulent……

  63 jr   Artrose in beide knieën   Uitbehandeld bij fysiotherapeut   Advies: blijven bewegen   ROM: flexie beperking 130 gr / extensie 0 gr   Spierkracht normaal

Hoe gaan jullie te werk? Hoe bouwen jullie een trainingsschema op?

WERKPLAN

  Intakegesprek (fysiek, motivatie etc)  Onderzoek & Testen  Aanvullende gegevens  Beweegplan   Interventie  Controle  Uitstroom……

BRONNEN

 Nugeteren van, K en Winkel D – Onderzoek en behandeling van artrose en artritis, 2009

 Excercise prescription for other clinical population – artikel uit voorbereidingsopdrachten, ACSM

 CME-online: coxartrose 2011

YOUTUBE

Youtube bevat vele filmpjes over training en ook operaties van knieën en heupen

SMAKELIJK ETEN!