AS İ T VE BAZ TANIMLARI

ASİT VE BAZ TANIMLARI

ARHENİUS ASİT BAZ TANIMI:• Asitler, sulu çözeltilerine hidrojen iyonu ( H),

bazlar ise hidroksit iyonu ( OH-) verebilen maddelerdir.

• Bu tanıma göre H2SO4, HCl,HNO3,HBr,HI gibi maddeler asit,NaOH,KOH,Ba(OH)2 gibi maddeler de bazdır.

• HCl ( g ) → H+( suda ) + Cl-(suda) • NaOH(k)→Na+(suda ) + OH-( suda )• H2SO4 →2H+(suda)+SO4-2(suda)

Bu maddelerin suda çözünme denklemleri:• HCl ( g ) → H+( suda ) + Cl-(suda) • H2SO4 →2H+(suda)+SO4-2(suda)• NaOH(k)→Na+(suda ) + OH-( suda )• KOH(k) →K +(suda ) + OH-( suda )

LOWRY- BRONSTED ASİT BAZ TANIMI

Asitler, yüksek konsantrasyonda H+ iyonu (proton) içeren sulu çözeltilerdir.

Bazlar, yüksek konsantrasyonda OH¯ iyonu içeren sulu çözeltilerdir.

Suda çözündügünde H+iyonu ( proton ) veren maddeler asit, H+iyonu ( proton ) alan maddeler bazdır.

Buna göre bir asitin H+ iyonu vermiş hali,

tekrar H+ iyonu alabileceği için bazdır.Yine bir bazın OH iyonu vermiş hali, tekrar OH iyonu alabileceği için bir asittir. Bu çifte konjuge asit baz çfti denir.

• NH3(suda) + H2O( s ) → NH4+(suda)+OH- (suda)

baz asit asit baz

Burada NH3 ile NH4+ , H2O ile OH- konjuge

Asit- baz çiftlerini oluştururlar.• Hem asit, hem de baz gibi davranan

maddelere amfoter maddeler denir.

LEWİS ASİT BAZ TANIMI

• Elektron çifti alabilen maddelere asit, elektron çifti verebilen maddelere baz denir.

BF3 + F- → BF4-

AICI3 + CI- →AICI4-

BF3 , AICI3 gibi maddeler lewis asiti CI- , F- gibi maddeler lewis bazıdır.

ASiT VE BAZLARIN GENEL ÖZELLİKLERİASiTLER

• Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.• Mavi turnusol kağıdının rengini

kırmızıya çevirirler.• Tatları ekşidir. ( sirke , limon gibi )• Mg , Zn , Fe , Al , Na gibi soy olmayan

metallere etki ederek bunlaın tuzlarını oluturur ve hidrojen gazını açığa çıkarırlar.

• Soy metaller dışındaki metallerle H2 gazı çıkarırlar.

• Asitler , bazlarla etkileşerek nötrleşme ürünleri olan tuzları oluştururlar.

HCl + NaOH → NaCl + H2O• Asitler karbonat grubu içeren bileşiklere

etki ederek , CO 2 gazı açığa çıkarırlar.

MgCO 3 + 2HCl → MgCl 2 + H2O + CO2

BAZLAR:

• Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.• Çözeltilerinin tadı acıdır ve elde

kayganlık duygusu verir.• Kırmızı turnusol kağıdının rengini

maviye dönüştürür.• Asitlerle nötrleşme tepkimesi vererek

tuz oluştururlar.• NaOH + HNO3 → NaNO3 + H2O

• Genel olarak metallere etki etmezler. Ancak Al, Zn , Sn , Pb , Cr gibi amfoter metallerle H2 gazı açığa çıkarırlar.

Zn + NaOH → Na2ZnO2 + H2

2Al+ 6NaOH → 2Na3AlO3 + 3H2

ASİT VE BAZLARIN KUVVETİ

KUVVETLİ ASİTLER

Asidin kuvveti, asidin suda iyonlaşabilme derecesi ile ilişkilidir. Bazı asitler sulu çözeltilerinde % 100 iyonlaşırlar. Bu tür asitlere kuvvetli asit denir. HCl , HBr , HNO3 ,HClO , H2SO4 gibi.

• Aynı elementin oksi asitlerinde oksijen sayısı arttıkça, H+ iyonunun verilmesi kolaylaşır. Dolaysıyla asitlik kuvveti artar.

• Periyodik cetvelde aynı periyotta bulunan elementlerin asitleri ( HX türündeki asitlerde ) X elementinin elektronegatifliği arttıkça asidin kuvveti artar.

• CH 4 < NH 3 < H 2 O < HF

Aynı grup elementlerinde, grupta aşağı elementin atom çapının artışı ile asidin kuvveti artar.

HF HCl Asit kuvveti artar. HBr HI

ZAYIF ASiTLER

Bazı asitler ise sulu çözeltilerinde çok az oranda iyonlaşırlar. Bu tür asitlere zayıf asit denir. CH3 COOH , HF , H2 CO3 , HCN...

Kuvvetli bazlar

Sulu çözeltilerinde % 100 iyonlaşan bazlara kuvvetli baz denir. 1 A grubunun hidroksitleri ( LiOH , NaOH KOH , RbO, CsOH ) , 2 A grubunun hidroksitleri Sr ( OH)2 , Ba(OH)2 Kuvvetli bazlardır.

ZAYIF BAZLAR

Sulu çözeltilerinde çok az oranda iyonlaşan bazlara zayıf baz denir. NH 3 bir zayıf baz örneğidir.

NH3(g)+H2O(s)→NH4+(suda) +OH(suda)

Tamponlar

Zayıf bir asit (proton donörü) ve onun konjuge bazını (proton akseptörü) eşit miktarlarda içeren karışımlar tampon sistemi olarak bilinirler.

• Tamponlar, küçük miktarlarda asit (H+) veya baz (OH) eklendiğinde pH değişikliklerine karşı koyma eğiliminde olan sulu sistemlerdir

Sulu çözeltide ortamın H+ iyonu konsantrasyonuna (pH’ına) göre renk değiştiren maddeler indikatör olarak tanımlanırlar. İndikatörler, titrasyonlarda sık kullanılırlar

İndikatörün renk değiştirdiği noktaya dönüm noktası denir.

Sulu çözeltilerin pH’ı, elektrometrik yöntemler denen, iki elektrot arasındaki potansiyel farkının bir galvanometre ile ölçülmesi esasına dayanan yöntemlerle daha hassas olarak ölçülebilir.

pH metre denen aletlerde elektrottan çıkan sinyal, şiddetlendirilir ve pH’ı bilinen bir çözelti tarafından oluşturulan sinyal ile karşılaştırılır.