View
0
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
2
AURKEZPENA .................................................................................................................................. 3
BIDE KOTZEPTUAK .......................................................................................................................... 4
Bide Hezkuntza .......................................................................................................................... 4
Bide Formakuntza ...................................................................................................................... 4
Bide Segurtasuna ....................................................................................................................... 4
Bide segurtasunaren printzipioak .............................................................................................. 4
Trafikoa edo bide zirkulazioa ..................................................................................................... 5
MUGIKORTASUN SEGURURAKO KONPETENTZIAK .......................................................................... 7
PROGRAMA .................................................................................................................................. 11
MUGIKORTASUN SEGURUA ESKOLA GARAIAN ......................................................................... 11
Lehen Hezkuntza ................................................................................................................. 11
Bigarren Hezkuntza .............................................................................................................. 12
HELBURUAK, EDUKIAK ETA LORPEN IRIZPIDEAK ....................................................................... 14
METODOLOGÍA ........................................................................................................................ 24
Saio teorikoak ...................................................................................................................... 25
Saio teoriko-praktikoak ........................................................................................................ 25
BALIABIDEAK ............................................................................................................................ 25
KRONOGRAMA ......................................................................................................................... 26
EBALUAZIOA ............................................................................................................................. 26
Ikasleen ebaluazioa .............................................................................................................. 26
Proiektuaren balorazioa....................................................................................................... 27
Programaren ebaluazioa ...................................................................................................... 27
PROGRAMAREN LABURPEN ESKEMA ............................................................................................ 28
BIBLIOGRAFÍA ............................................................................................................................... 29
3
AURKEZPENA
Lehen eta bigarren hezkuntzako Bide Hezkuntza programaren helburu nagusia, edukiak,
helburuak eta mugikortasun segururako konpetentziak lerrokatu eta aldi berean, 6-16 urte
bitarteko ikasleriarentzako Hezkuntza Proiektuaren eraikuntzan gida-laguntzailea izatea da,
ikasleek hartzen dituzten erabakien arduradunak bilakatuz, balio eta jarrera seguruak handituz
eta mugikortasun prebentibo, autonomo eta arduratsua sustatuz.
Eusko Jaurlaritzako Trafiko Zuzenbide sailetik, mugikortasuna “Mugikortasun baldintzapen
egokietan eta seguruetan mugitzeko herritarren eskubidea da”, izan ere, Metropoliko
Mugikortasun Behatokiaren arabera (MMB) “ trafikoa da XXI. mendeko hirietan gehien larritzen
duen erronka”. Munduko Osasun Erakundeak (MOE) trafiko harrapaketak 10-19 urte bitartekoen
heriotza gai nagusi lez kokatzen dituzte, erabiltzaile hauek, bideko ahulenak oinezko, txirrindulari
edota motozaleak izanda.
Eusko Jaurlaritzako trafiko zuzendaritzaren segurtasun saileko Bide Segurtasunerako eta
Mugikortasun Segururako eta Iraunkorrerako Plan Estrategikoan 2015-2020, Estefanía Beltrán
Segurtasuneko Sailburuak, Bide Segurtasunean gai diren Administrazioei dei egiten die herritar
guztien Mugikortasun Segurua eta Iraunkorra sustatze lanetan jarraitzeko, Euskadiko trafiko
istripu heriotza tasa ahalik eta gehien gutxituz.
Arazo honi heltzeko, eta gure bideetako ezbeharren kopurua gutxitzearen murrizketan parte
hartzeko, Eusko Jaurlaritzaren Trafiko sailetik proposatzen dituzten Mugikortasun Seguruaren
konpetentziak ardatz dituen Lehen eta Bigarren hezkuntza programaren alde egiten dugu.
Prebenitzen dugu norbanakoaren autonomia eta erantzukizuna, guztiona bilakatuz.
4
BIDE KOTZEPTUAK
Programa hasi aurretik, bidearekin lotura duten kontzeptu ezberdinak era orokorrean argituko
ditugu.
Bide Hezkuntza: Elkarbizitzarako eta gizatasunarentzako hezitzea da. Trafiko fenomenoaren
aurrean jarrera ohiturak lortzean datza, jokabideak, ekintza sozial moduan aldatu edo sortu
daitezkeenak. Aldi berean ikasi eta nola ez, irakatsi ere egiten da. Bere helburu nagusia, pertsona
bakoitzaren, gizakia izaki soziala dela ulertuz, norberako identitatea, erabakitzeko gaitasuna eta
autonomia intelektuala eta morala garatzea da, erabateko formakuntza eta garapena
pertsonalaren bidez.
Bide Formakuntza: Bai oinezkoak eta bai gidariak izatean, bide publikoetatik ibiltzeko eta
gidatzeko kontzeptu, gaitasun eta abileziak eskuratzea.
Bide Segurtasuna: Bide hezkuntzaren mamia eta “harrapaketarik ez gertatzea bilatzen” duena
da. Kasu honetan, bideetako ezbeharren kopurua gutxitzea eta hauek sortu ditzaketen ondorio
kaltegarriak urritzeari deritzogu.
Bide segurtasunaren printzipioak
Trafiko fenomenoaren izaera, bide publikoetako portaera eta zirkulazio arazoari aurre egiten
dion jokabide soziala erregulatzeko, Bide Segurtasunaren Legeak biltzen dituen oinarrizko
printzipioak zehazten dira.
*Printzipio hauek, eskolako kurtso bakoitzean landu behar diren eduki multzoekin erlazionatzen
hurrengo taulan adierazten den moduan:
Giza faktorea da
90%ko kasuetan, arduraduna.
Abiadura ezegokiak
Kontrako errailean sartu
Droga edo alkohol menpean gidatzea
Bidea gurutzatu pasabideetatik kanpo
Ibilgailu batetik jeitsi begiratu gabe
Bide segurtasun uhala ez erabiltzea
Kaskoa besoan eramatea
Haurren aulkiak ez erabiltzea
5
Trafikoa edo bide zirkulazioa: Hiru Ikuspuntu
- Ekintza fisikoa da, mugimenduaren lege fisikoen menpe dago eta araubide teknikoen
bitartez erregulatzen ditu.
- Dimentsio soziala du, joan etorriak espazio eta denbora berberean eta aldi berean
ematen direnez, elkarbizitza soziala suposatzen du.
- Ekintza juridiko oinarria du, guztion, norberaren eta besteen segurtasunaren onurako,
bide elkarbizitza izateko aukera emanez.
Adina Printzipioa Definizioa Eduki
multzoa
6-8 urte
Seinaleztapen
printzipioa
Oztopo edota zirkulazio normalean
egon daitezkeen aldaketetan,
arriskua sortzeko gai diren egoera
horietan, ezin hobeto adierazita
egon behar dira.
Seinaleak
8-10 urte Erantzukizunar
en printzipioa
Bidearen erabiltzaile guztien
aldetik indarrean dagoen arauen
betekizunean datza.
Araua
10-12 urte Segurtasun
printzipioa
Gidatzea, erantzun egoki bat
emanez egoera honek sortu
ditzakeen kalteak, saihestu edo
gutxitzearen helburuarekin
Kasualitate
edo
kausalitate
12-14 urte Konfiantza
printzipioa
Era arduratsuan erabiltzen duen
edozein bide erabiltzailek,
eskubide osoa du, era berean
beste erabiltzaileek arauak
betetzearekin.
Arriskua eta
galzoria
14-16 urte Defentsa
printzipioa.
Ezarritako arauetatik kanpo
dauden jokabideak aurreikusi eta
saihestu sortu daitezkeen kalteak
ekiditeko edo murrizteko
helburuarekin
Influentziak
6
Paco Costas, Erabateko Gidatze Eskolaren eta Bide Segurtasunaren talde Automobilistakoaren
Zuzendaria (CEA), gazteei hurrengo pasartea eskaintzen die:
“…zuen erantzukizunen jabe izan zaitezen gertakizuna izan baino askoz ere aurretik, informazio
batzuk emango dizkizuet, aspertu ez nahian, jokoaren arauak ulertzeko lagungarriak izan
daitezkeenak, oinarrizko hiru zutabeen ingurukoak.
MAKINA berdin dio trizikloa, bizikleta, kart, ziklomotorra edo ibilgailua… BIDEA, mendiko lurrezko
bidea, zure auzoko kaleak, zure herritik ondoko hirira doan errepidea… eta azkenik, zu, GIDARIA.
Makina nola funtzionatzen duen ezagutzea, bere erabilpena, bidea maneiatzeko era egokiena eta
zein izan beharko litzateke bertan izan beharreko jarrera, izango dira jokoa menperatzeko irispide
baliagarrienak.”
(Costas, P.: gazteentzako gutuna. Web pacocostas.com - Educación Vial).
Paco Costak, trafikoa gazteei “joko” moduan aurkezten die. Arauak zehazki definituta dituen
jokoa eta beste edozein arautegi lez, bete, akatu, errespetatu egin behar dena eta berori ez
betetzean, erantzuleak izaten; gure parte hartzea ahalik eta egokiena eta seguruena izaten
ziurtatzen duen “joko” bat, bai guretzako eta bai beste “jokalarientzako” ere.
Bidea
MakinaGidaria
7
MUGIKORTASUN SEGURURAKO KONPETENTZIAK
2008. urtean, Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo sailetik Mugikortasun Segururako Konpetentzien
gida argitaratzen da. Gidak, 7 konpetentzia lerrokatuz “pertsona guztien mugikortasun segurua,
bizi osorako mugikortasun segurua, sustatzera xedatutako hezkuntza-ibilbide integral bat”
osatzen du. Bertan ageri diren lehenengo 6rekin lan egingo dugu, 7. Konpetentzia, gidari
profesionalentzako bideraturik dagoenez (kotxeak) ez du programa honetan parte hartuko.
Mugikortasun Segururako Konpetentziak:
1- Arreta
Egoera arriskutsuei aurrea hartzeko behar bezalako kontzentrazio-maila egokia erakustea,
ernetasun-maila egoeraren arabera egokituta.
2- Zaurgarritasunaren eta arriskuaren kontzientzia
Mugikortasunari lotutako egoeretan jasan daitekeen edo besteri egin dakiekeen kaltea edo
kaltearen probabilitatea kontuan izatea.
3- Ingurunearen azterketa
Inguruneari buruzko beharrezko informazioa modu interaktiboan aztertzea eta egoeretako bat
balioestea aukerarik seguruena hartuta.
4- Taldeko presioarekiko erresistentzia
Norbere irizpidearen arabera jardutea eta besteen eragina balioestea, norbere eta
gainontzekoen segurtasuna hobetsita
5- Egokitzapena eta malgutasuna
Bideko egoera ezberdinei erantzun desberdinak ematea, norbere edo testuinguruaren beharren
arabera, horrek dakarren aldaketa onartuta.
6- Neure burua eta nire emozioak kudeatzea
Norbere barne-egoera aztertzea, horrek dakartzan arriskuak balioestea, eta arrisku horiek
minimizatze aldera jardutea.
8
Konpetentzia hauek kontuan izanda, gida definitzen da: “Bide ezbeharrak trafiko-istripuak
prebenitzera eta adin nahiz eremu guztietako pertsona ororen mugikortasun segurua bultzatzera
zuzendutako hezkuntza-ibilbide integrala eskaintzen du.”
Aldi berean, prebentzioa lortzeko gidak hurrengo baloreak proposatzen ditu :
“Testuinguru horretan, prebentzioaren aldeko apustua egin da; prebentzioa, pertsonek
arriskuaren pertzepzioa areagotu eta beren jarrerak jarrera seguruagoengatik aldatzeko
beharrezkoa den oinarrizko estrategia eta balore gisa.
Baina, nola iritsi prebentziora? Zeintzuk dira prebentzioaren oinarrian egon behar duten
hezkuntza-baloreak? Prebentzioaren oinarria erantzukizuna eta autonomia dira.
Pertsonak, arrisku-egoerak prebenitzeko eta beren jarrerarekin arrisku horiei aurrea
hartzeko, beren buruaren eta beren egintzen erantzuleago bilakatu behar dira, eta beren
ekintza-esparruaren edo autonomiaren jakitunago egin behar dira. ”
9
Nola lortu dezakegu?
Konpetentziak lortzeko, gidak 5 mailako ibilbidea proposatzen digu:
Gida honetan bost maila desberdin bereizi dira konpetentzia bakoitzeko. Maila bakoitza,
bilakaeraren ikuspegitik, hurrengo maila baino txikiagoa eta aurreko maila baino
handiagoa da. Horrela, mailatan aurrera egiten den heinean, pertsonak geroz eta
autonomoagoak eta beren ekintzen eta horien ondorioen erantzuleagoak dira (gida honen
oinarri gisa ezarri diren baloreen arabera). Maila bakoitza HL. Dreyfusen eta SE. Dreyfusen
irakaskuntzaren sakontze-eskemaren arabera kategorizatu da.
Programa hau, lehenengo hiru mailak jabetzera egokituta dago
1. maila. Hasiberria
3-8 urte
Ohiko jarduera aurresangarriak testuinguru ezagunetan.
Autonomia eta erantzukizun pertsonal txikiak.
2. maila. Hasiberri aurreratua
8-14 urte
Ohiko jarduera aurresangarriak testuinguru ezberdinetan.
Nolabaiteko autonomia eta erantzukizun pertsonala, nahiz eta besteren
laguntzaren beharra izan daitekeen
3. maila. Gai dena.
14-25 urte
Ohiz kanpoko jarduera konplexuak testuinguru ezagunetan.
Barneratutako autonomia eta erantzukizun pertsonala, ohikoak diren bide-
egoeretan.
10
2018-2019 ikasturtean Durangoko 3. zikloko ikasleek mugikortasun segururako konpetentzien
maila aztertu egin zen.
1. Grafikoa
N=347; 3. Zikloko ikasleen Mugikortasun Segururako konpetentzien mailaren emaitzak
Gidak proposatzen duen bezala, 1. eta 2. konpetentziak (arreta eta zaurgarritasunaren eta
arriskuaren kontzientzia), 3. maila lortzeko helburuarekin baloratu ziren, besteekin aldiz, 2.
maila.
4,33 4,41 4,45
4,05
4,37 4,32
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
0 1 2 3 4 5 6Competencias
Dreyfus mailaren emaitzak
2. maila 3. maila
3.maila 2. maila 2.maila
2.maila
11
PROGRAMA
MUGIKORTASUN SEGURUA ESKOLA GARAIAN
Durangoko Udalak gidak proposatzen dituen konpetentziak ikasleei gerturatzeko, urtez urte Bide
Hezkuntzako programa lantzen du. Programak konpetentziekin erlazionatutako ziklo
ezberdinetarako eduki ezberdinen hurrenkera suposatzen du, era honetan, hezkuntza proiektu
lerrokatua, mailaz-mailakoa, orekatua, eta konstruktiboko izaera du
Lehen Hezkuntza
Heziberri 2020k proposatzen dituen fase guztiak ikasturte osoen zehar aurrera eramatea
bideraezina deritzogu, azken finean unitate didaktiko bakoitzak ordu kopuru gutxikoak dira.
Horregatik, eskola etapa bakoitzean faseak era bertikalean landuko dira.
Hasiera ematen dion arazo-egoera “Mugikortasun segururako txartela” lortzea izango da.
Txartela lehenengo lehen hezkuntzako 6 urte bakoitzaren faseak landu eta gero bananduko da.
Fase antolaketa:
1. eta 2. mailako ikasleek, hasierako fasea landuko dute “Seinale” izeneko eduki
multzoarekin
3. eta 4. mailako ikasleek, garapen fasea landuko dute, “Arauak” izeneko eduki
multzoarekin
5. eta 6. mailako ikasleek, aplikazio eta komunikazio fasea landuko dute, “Kasualitate edo
kausalitate” eduki multzoarekin.
3. zikloko azken fasea landu eta gero, ikasleek 4. fasera helduko dira, orokortze era transferentzia
fasea. Ezagutza zehatz bat, egoera zehatz batean bilakatu dezakeen fasea eta eduki orokor bat,
antzeko egoeratan erabil daitekeena. Gure testuinguruan, ikasleek eduki nahikoak izango dituzte
era prebentibo, autonomo eta arduratsuan mugitzeko, ikasketa prozesuaren aldetik, orokortze
eta transferentzia faseak, ebaluazio batukaria lantzeko balio du, bai taldearen eta bai ikasle
bakoitzaren aurrerapen maila aurkezten duelako. Ikasleen ikuspuntutik, ikasitakoaren eta
ikasketa prozesuaren hausnarketa egiteko balio du, ikasitakoa beste egoera batzuetan aplikatu
daitekeelako.
12
Bide batez, azken fase hau, zubi moduan aurkezten da bigarren hezkuntzako hasierako fasearekin
hasteko.
Bigarren Hezkuntza
Lehen hezkuntzan bezala, Heziberriko fase guztiak lantzea ezinezkoa denez, berriz ere, urte
guztietan sakabanaturik faseak era bertikalean antolatu ditugu. Etapa honetan, ziklo bakoitzak
Heziberri 2020k proposaturiko 4 faseetatik 2 landuko dira.
Hasiera ematen dion arazo egoera, ikasleek galtzada era sentikorrean, kontzientziatuta eta
beharrezko edukazio emozionalarekin erabiltzean datza.
Fase antolaketa:
1. eta 2. mailako ikasleek, hasierako fasea eta garapen fasea landuko dute “Arriskua eta
galzoria” eduki multzoarekin
3. eta 4. mailako ikasleak, garapen fasea eta aplikazio eta komunikazio fasea landuko dute
“Influentziak” eduki multzoarekin.
6-8 urte 8-10 urte 10-12 urte
Oro
ko
rtze
eta
tra
nsf
ere
ntz
ia fa
sea
12-14 urte 14-16 urte
Oro
ko
rtze
eta
tra
nsf
ere
ntz
ia fa
sea
Hasierako
fasea
Garapen
fasea
Aplikazio eta
komunikazio
fasea
Hasierako
fasea eta
garapen
fasea
Garapen fasea
eta aplikazioe
ta komunikazio
fasea
Seinaleak Arauak Kasualitate edo
Kausalitate
Arriskua eta
galzoria Influentziak
13
Hurrengo infografiak aurkezten dira edukiak argiago uler daitezen:
14
HELBURUAK, EDUKIAK ETA LORPEN IRIZPIDEAK
Helburuak eta edukiak zehazteko, finkatzeko eta definitzeko, lehen eta bigarren hezkuntzako
ikasleak desberdindu behar ditugu.
Lehen hezkuntzako ikasleak
Lehen hezkuntzako ikasleak, Piageten eragiketa zehatzen estadioan kokatzen dira, era logikoan
pentsatzeko ezaugarria nabarituz. Aldi berean, Montessori Doktoreak etapa honetan gehitzen
dituen ezaugarriak, adimen arautua, independentzia intelektuala eta ideien azterketa “zergatik
”eta “zertarako” dira. Etapa honetan arauak duen garrantzia, edozein alorrean, ezinbestekoa da.
Aurreko arrazoiengatik, etapa honetan bide inguruko arauen edukiak lantzen eta ikasten hasteko
momenturik aproposena dela deritzogu.
Bigarren hezkuntzako ikasleak
Bigarren hezkuntzako etapan aldiz, etapa formal edo abstraktura bideratzen gara. Ezaugarri
aipagarrienak adimen humanistikoa, independentzia sozial eta emozionala eta esparru familiar
batetik esparru sozial baterako trantsizioan datza. Etapa honetan, aurrekoan landutako arauen
inguruko edukiak lantzen dira baina oraingo honetan aldiz, bide-elkarbizitzako edukiekin
erlazionatuz.
15
Programaren jarduerak garatu eta lantzeko, kontuan hartu behar dira ezarritako edukien
sekuentziazioa. Horretarako, taula hauek aurkezten ditugu:
Taula espezifikoa, jarduerak egiteko kontuan hartu beharko diren eduki nagusiak zehazten
dituena.
IKASTURTE MAILA JARDUERAK GARATZEKO EDUKI NAGUSIAK
Lehen Hezkuntzako
1. eta 2. maila SEINALEAK. Seinaleak diseinatzea, irakurtzea eta idaztea.
Lehen Hezkuntzako
3. eta 4. maila
ARAUA. Zirkulazio kodigoa, udal ordenantza, arauak ezarri eta
errespetatu beharra, arau motak...
Lehen Hezkuntzako
5. eta 6. maila
KAUSALITATEA ETA KASUALITATEA. IRTEERA BIZIKLETAZ. Ekintzen
kausarekin eta ondorioarekin lotutako kausa- eta kasualitate-
kontzeptuak bereiztea. Udalerrian zehar bizikleta erabiltzeko
trebetasunak garatzea.
Bigarren
Hezkuntzako 1. eta
2. maila
ARRISKUA ETA GALZORIA. Kontzeptu bakoitzaren esanahia ulertzea,
egiten diren joan-etorriak aztertzeko eta ekintza seguruak hautatzeko
gai izateko. Hartutako erabakien erantzule izaten ikastea.
Bigarren
Hezkuntzako 3. eta
4. maila
INFLUENTZIAK. Barneratuta dauden ohitura seguruen eta ez-
seguruen jakitun izatea eta jokabide arriskutsuen eragina ez jasateko
beharrezkoak diren tresnak garatzea.
16
Eduki taula orientatzaileak bakoitzaren lortze irizpide eta konpetentziarekin erlazionaturik eta
aldi berean, eduki multzo bakoitzaren helburu orokor bat. Era honetan, konpetentziak
eskuratzeko bidea jartzen dugu, bakoitzean landu beharreko edukiak eta hauek ebaluatzeko
lortze irizpideak baliabide gisa aurkeztuz.
LEHEN HEZKUNTZA
6-8 urte
Eduki multzoa Seinaleak
Multzoaren helburua
Inguratzen gaituzten seinale
ezberdinak irakurtzeko eta
diseinatzeko oinarrizko
kriterioak ulertu.
Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak
Arreta Informazioaren hautaketa
bide egoeratan
Sentikorra da uneoro
gertatzen diren ikus-
estimuluekiko nondik datozen
eta bidean izan dezaketen
eragina baloratuz.
Zaurgarritasuna eta
arriskuaren kontzientzia
Segurtasun pasiboaren
oinarrizko kontzeptua
Segurtasun pasiboaren
berariazko elementuei
buruzko informazioa
Eguneroko mugikortasun
ekintzetan egon daitezkeen
arrisku egoerak aztertzea
Ingurunearen ikerketa
Alde segurua/ez segurua
oinarrizko kontzeptua
Bide-ingurunean dauden
oinarrizko arauak eta
seinaleak
Egoera zailetan jarraitu
beharreko arauak (galtzea…)
Hurbileko inguruneak ematen
dizkion informazioak biltzen
ditu eta egoera horri lotutako
portaera segurua hautatzen
du
Gai da seinaleak eratzen
dituzten oinarrizko
printzipioak ulertzeko eta
irakurketa egoki bat egiteko.
17
Talde presioarekiko
erresistentzia Autobabesa
Egoera emozionalak
identifikatzen ditu
Egokitzapena eta
malgutasuna
Ohiko bide-ingurunean
eman diren aldaketak
Espazio seguruak
identifikatzen ditu eta
seguruak ez diren horietatik
bereizten ditu eta laguntza
eskatzen du edo laguntza
onartzen du
Neure burua eta nire
emozioak kudeatzea
Oinarrizko egoera
emozionalak
Erreakzio emozionalak
desberdintzen ditu
18
8-10 urte
Eduki
multzoa Arauak
Multzoaren helburua
Gure inguruneko bide arauen
jatorrizko ezagutza eta
azterketa, eta honen beharra
gure egunerokotasunean.
Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak
Arreta
Borondatezko arreta eta
borondatezkoa ez dena.
Informazioaren hautaketa
Badaki arriskuaren
pertzepzioa norberaren
ikuspuntuaren eta
zaurgarritasunaren
araberakoa dela.
Zaurgarritasuna
eta arriskuaren
kontzientzia
Arriskuaren oinarrizko kontzeptua
Arriskuarekiko erreakzioa
Trafikoa elementu ugariren
elkarrekintza hartzen duen sistema
gisa
Badaki kalteak jasa
ditzakeela istripu bat
izanez gero, eta kalte
horiek oso larriak izan
daitezkeela.
Ingurunearen
ikerketa
Zirkulazio arauak
Bide-ingurunean oinezkoentzat
dauden oinarrizko arauak eta
seinaleak
Araua pertsona arteko akordio eta
jarraitu beharreko irizpide gisa.
Bide-ingurunera aztertzen
du, elementu ezberdinak
aintzat hartuz, eta aukera
ezberdinen artean
erabakitzeko gai da, bere
buruaren segurtasua
baloratuz.
Talde
presioarekiko
erresistentzia
Egoera emozionalak
Gizarte-presioaren oinarrizko
kontzeptua
Egoera emozionalak
identifikatzen ditu
Egokitzapena
eta malgutasuna
Arauaren kontzeptua
Bide-arauek mugikortasun
segururako beharrezkoa den
gizarte-adostasun gisa duten
erabilera.
Bide-ingurunea dinamikoa
eta aldakorra dela
konturatzen da, eta
oinarrizko ohitura
seguruak hartzen ditu.
19
Neure burua eta
nire emozioak
kudeatzea
Autobabesa Erreakzio emozionalak
desberdintzen ditu
10-12 urte
Eduki multzoa Kasualitate edo
Kausalitate
(Bidegorritik irteera)
Multzoaren helburua
Kasualitate eta kausalitatea
ezberdindu eta ekintza bakoitza
bere erantzunarekin edota kausa-
ondorio erlazioak egiteko kapaza
izatea bai oinezko moduan baita
txirrindulari moduan ere.
Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak
Arreta Arreta hautakorraren
kontzeptua
Gai da bere segurtasuna
mantentzeko, kanpoko
estimulu garrantzitsuetan
fokalizatu dezake arreta,
garrantzirik ez duten horiek
alde batera utzita
Zaurgarritasuna eta
arriskuaren
kontzientzia
Arriskuaren oinarrizko
kontzeptua
Bide-ingurunea aztertzen du,
elementu ezberdinak aintzat
hartuz, eta aukera ezberdinen
artean erabakitzeko gai da,
bere buruaren segurtasuna
baloratuz.
Ingurunearen ikerketa
Araua pertsona arteko
akordio eta jarraitu
beharreko irizpide gisa.
Zirkulazio arauak
Gidarientzako oinarrizko
arau eta seinaleak
Badaki eta onartzen du
taldearen eragina bizipen
komuna dela gizaki
ororentzat, eta hori negoziatu
egin daitekeela.
20
Talde presioarekiko
erresistentzia
Norberaren eta besteen
ikuspegia ulertzea
Presio-egoerak
trafikoaren arloan
Gizarte-presioaren
oinarrizko kontzeptua
Talde presioa hauteman
Egokitzapena eta
malgutasuna
Arauenganako errespetua,
gizarte adostasun gisa, eta
gainerakoen
segurtasunarenganako
errespetua
Ekintza-jarraibide seguruak
aplikatzea ohikoa eta ez
ohikoa duen bideingurunean
aldaketak gertatzen direnean
Neure burua eta nire
emozioak kudeatzea
Autokontzientziaren
kontzeptua
Egoera emozional
kontrolatu gabeak eta
horien ondorioak
Badaki barne-egoera jakin
batzuk istripu bat izatea
eragin dezaketela.
21
BIGARREN HEZKUNTZA
12-14 urte
Eduki
multzoa Arriskua eta galzoria
Multzoaren helburua
Arriskua eta galzoriaren arteko
ezberdintasunak ezagutu eta
ulertu eta aldi berean, gure
egunerokotasuneko ekintzak
identifikatu eta klasifikatzeko gai
izatea beharrezkoak diren
baliabide pertsonalak landuz
arriskutsuak diren egoera horiek
ekiditeko aukera izanez.
Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak
Arreta
Arreta hautakorraren kontzeptua
Arreta iraunkorraren kontzeptua
Arreta galarazten duten
elementuak: kontzeptua eta
identifikazioa
Arretaren kalitatea aitortzen
du, mugikortasun segurua
mantentzeko (arreta
hautakorra eta iraunkorra).
Zaurgarritasuna
eta arriskuaren
kontzientzia
Arrisku-faktoreak
Arriskua, galzoria eta
Zaurgarritasuna
Arriskua kaltearen eta
Zaurgarritasunaren arteko erlazio
gisa
Arrisku subjektiboa eta arrisku
objektiboa
Galzoriaren, arriskuaren eta
zaurgarritasuna
Trafikoaren arazoa eta horren
norberaren bizitzan dituen
inplikazioak ezagutzea
Bide-ingurunea aztertzen du,
elementu ezberdinak aintzat
hartuz, eta aukera
ezberdinen
artean erabakitzeko gai da,
bere buruaren segurtasuna
baloratuz.
22
Ingurunearen
ikerketa
Autoezagutza
Araua adostasun sozial
gisa onartzea
Badaki eta onartzen du
taldearen eragina bizipen
komuna dela gizaki
ororentzat, eta hori
negoziatu egin daitekeela.
Talde
presioarekiko
erresistentzia
Autonomia eta mendekotasun
emozionalaren kontzeptuak
Enpatia
Bere egoera emozionalak
erregulatzen ditu, eragin
negatiboak minimizatuz eta
eragin positiboak trafiko-
egoeretarako aprobetxatuz.
Egokitzapena
eta
malgutasuna
Ohituraren kontzeptua prebentzioa
arriskuari aurrea hartzeko
Segurtasunean oinarritutako
irizpide pertsonalak
erabiltzen ditu, araua
baloratuz, dagozkion
mugikortasun-egoeretara
egokitzeko
Neure burua
eta nire
emozioak
kudeatzea
Erregulazio emozionalaren
kontzeptua
Badaki emozioek bide-
portaeran nahiz gainerako
pertsonengan eragina izan
dezaketela, arriskua sortuz.
23
14-16 urte
Eduki
multzoa Influentziak
Multzoaren helburua
Kanpotik harturiko edo menpeko
ohiturak ezagutu eta hauteman
eta gai izan guztion
mugikortasunean kaltegarriak
diren horiek kudeatzeko eta
erregulatzeko.
Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak
Arreta
Arretaren aktibazio mailak
Arreta banatuaren kontzeptua
Arreta galarazten duten
elementuak: kontzeptua eta
identifikazioa
Arretaren kalitatea aitortzen
du, mugikortasun segurua
mantentzeko (Arretaren
aktibazio mailak eta Arreta
banatuaren)
Zaurgarritasuna eta arriskuaren
kontzientzia
Prebentzio estrategiak
Bide arriskuak aztertze
Arriskua, galzoria eta
Zaurgarritasuna
Sistematikoki planifikatzen du
bere ekintza, arriskuaren
prebentziorako eta
minimizaziorako irizpideei
jarraiki.
Ingurunearen ikerketa
Erabakiak hartzea
Aurreratzea
Ongi jarduten da bidearen
gainerako erabiltzaileekin,
baita egoera emozional
zailetan ere
Talde presioarekiko erresistentzia
Autonomia eta mendekotasun
emozionalaren kontzeptuak.
Enpatia
Norberarenganako
erantzukizuna
Arriskuari aurrea hartzea
ahalbidetzen duten
prebentzio-estrategiak
erabiltzen ditu
24
Egokitzapena eta
malgutasuna
Ohiturak mugikortasun-egoera
berrietara egokitzea
Prebentziorako ohiturak eta
estrategiak
Prebentzioa arriskuari aurrea
hartzeko
Arriskuari aurrea hartzea
ahalbidetzen duten
prebentzio-estrategiak
erabiltzen ditu.
Neure burua eta nire
emozioak kudeatzea
Erregulazio emozionalaren
kontzeptua
Jarraibide seguruak
aplikatzen ditu ohikoak ez
diren testuinguru fisikoetan.
METODOLOGÍA
Aurretik aurkeztutako helburu, eduki eta konpetentziak ekintza konstruktiboen bitartez lortzen
dira, non ikasle bakoitzak aurretik izandako ezagutza maila abiapuntutzat izanda, erlazio kognitibo
eta sozial berriak sortzen dituen. Ekintzek, pentsamendua ikerketa, behaketa, interpretazioa,
asmakuntza… sustatu behar dute beti ere, errespetutik eta elkarbizitzatik era kooperatiboan lan
eginez. Ikasleek soilik ikusi eta entzun egiten duten saioak erabat saihestuko dira, hau da, klase
pasiboak indibidualtasuna sustatzen dituenak.
Programa hau aurrera eramateko Bide Hezkuntzako irakaslearen funtzioa nahitaezkoa da, hura
izango baita ikasleen eskuetan, edukiak barneratu ahal izateko behar besteko baliabide jarriko
dituena. Urtero, Bide Hezkuntzako irakasleak lehen eta bigaren hezkuntzako programazio
didaktiko bat antolatuko du bertan ageri diren helburuak, edukiak eta konpetentziak kontuan
izanda.
Saio bakoitzak estruktura aldetik patroi bat jarraituko dute:
1. Gaiaren aurkezpena
2. Aurreko ezagupen mailaren berri izan abiapuntua finkatzeko
3. Eduki berrien garapena
4. Amaiera eta eduki nagusiak komunean jarri
25
Saio teorikoak
Lehen eta bigarren zikloko lehen hezkuntzako ikasleek eta bigarren hezkuntzako ikasleek, saio
teorikoak jasoko dute, hau da, edukiak ikasgelan landuko dituzte. Saio hauek ordu beteko edota
ordu t’erdiko iraupena izango dute eta programaren hasieran eskola bakoitzarekin adostu
beharko da.
Adina 6-8 urte 8-10 urte 10-12 urte 12-14 urte 14-16 urte
Orduak saioko Ordu 1 1,5 ordu 2 ordu Ordu 1 Ordu 1
Saio teoriko-praktikoak
Hirugarren zikloko lehen hezkuntzako ikasleek saio teoriko praktiko bat izango dute eta honen
iraupena aurreko ikasturtekoekin alderatuta luzeagoa izango da. Saio honek aurrera eramateko,
bai eskola ezberdinekin eta bai Landako Guneko LESA enpresarekin zehaztuko dira. Barneko pista
erabiltzeaz gain, eta eguraldiaren aldetik arazorik ez badago, herriko bidegorria eta gune
ezberdinak ezagutzeko, ibilbide bat zehazten da bertako bidegorria erabiliz.
*SALBUESPENA Lehen hezkuntzako 2. zikloko ikasleek aukera izango dute Bide Hezkuntzako
pistara joateko beti ere LESA pabiloia libre dagoela ziurtaturik eta aukeratzen diren egunak
programaren barnean kokatzen direlarik.
BALIABIDEAK
Udal baliabideak
Landako
Gunea
- Bide Hezkuntzako pista mugikorra
- Seinaleak
- Bizikletak eta trizikloak pulgada desberdinekoak
- Bizikletak aparkatzekoak
- Kaskoak
26
Baliabide pertsonalak
Programa aurrera eraman behar duen erakundeak programa osoa aurrera eramateko landu
dituen baliabideak dira. Baliabide pertsonalez ulertzen dira; aurkezpenak egiteko erabiliko diren
Power Pointak, norberakoen ikus-entzuteko material, baia eskoletako saioetan eta bai Landako
Guneko saioetan ekintzak aurrera eramateko sorturiko materialak edota sortu daitekeen beste
edozein material irakaskuntza-ikaskuntza prozesua handitzen duena.
KRONOGRAMA
Bide Hezkuntza irakaslearen ardura izango da saio guztiak antolatzea eta planifikatzea
Adibide moduan hurrengo kronograma azaltzen da:
EBALUAZIOA
Hiru ebaluazio mota izango dugu. Horietako bi, Bide Hezkuntzako irakasleari dagozkio, alde
batetik irakaskuntza saioen bitartez ikasleak ebaluatu eta bestalde, hezkuntza proiektua.
Hirugarrena, Udaletxeari dagokio, fase guztiak igaro eta gero, 3. zikloko ikasleen konpetentzia
maila aztertuko du.
Bide hezkuntza irakaslearen ebaluazioak:
Ikasleen ebaluazioa
Ikasleen ebaluazioa, prozesu-ebaluazioaren bitartez lortuko da. Ebaluazio mota hauetan hiru
aldagai neurtzen dira:
1- Erreakzioa
2- Ikaskuntza
3- Jarrera
1. hiruhilabetea 2. hiruhilabetea 3. hiruhilabetea
Lehen hezkuntzako 1. zikloa eta
bigarren hezkuntza Saio teorikoa
Lehen hezkuntzako 2.zikloa eta
bigarren hezkuntza Saio teorikoa
Lehen hezkuntzako 3.zikloa Saio teoriko praktikoa
27
Prozesu hauek ebaluatzea Bide hezkuntzako irakasleari dagokio sorturiko ekintzen bitartez eta
bide batez, lorturiko emaitzak azken memorian islatzearen ardura izango du
Proiektuaren balorazioa
Proiektua hurrengo ezaugarriak kontuan harturik baloratzen da:
a) Hasierako proiektuan ezarritako helburuen lorpen maila.
b) Parte hartze maila
c) Irakasleen inplikazioa
d) Ikasleen inplikazioa
e) Proiektuan zehar Mugikortasun Segurua eta Bide eta Segurtasun hezkuntzan lorturiko
datu esanguratsuak gehitu.
Udalaren ebaluazioa
Programaren ebaluazioa
Udalaren ardurapean fase guztiak egin ondoren eta ebaluazio batukari baten bitartez lehen
hezkuntzan egiten den ebaluazioa da. Gure helburu nagusiena, Bide Hezkuntzako programa landu
ondoren, hau da lehen hezkuntzako 6. maila bukatzean, ikasleen konpetentzia maila ezagutzea
izango da eta horretarako, Lickert eskalan 51 galderaz osaturiko inkesta bati erantzun beharko
diote. Inkesta honen bitartez, programa baliagarria den edota zuzenketarik behar duen jakin
dezakegu. Aldi berean, konpetentzia bakoitzaren garapen maila ezagutzeko aukera eskaintzen
digu eta era honetan, hobetu beharrekoak identifikatu daitezke.
28
Marko legala
- 236/2015 DEKRETUA, abenduaren 22koa, Oinarrizko Hezkuntzaren curriculuma zehaztu eta
Euskal Autonomia Erkidegoan ezartzen duena.
-Heziberri 2020 Hezkuntza Plana
Marco teoriko
- Durangoko Zirkulazio arautegia 08/10/2010
- Mugikortasun segururako Hezkuntza Programa, Eusko Jaurlaritza 2011
- Mugikortasun segururako hezkuntza. Konpetentzien gida. Eusko Jaurlaritza 2008
Helburu
orokorra
- Mugikortasun Segururako hezkuntza garatu, beharrezko baloreak, jarrerak eta hezkuntza
gaitasunak landuz Mugikortasun prebentibo, autonomo eta erantzule bat lortzeko.
Urtea 6-8 urte 8-10 urte 10-12 urte 12-14 urte 14-16 urte
Eduki multzoa
Seinaleak Arauak
Kausalitate edo
Kasualitate
(bidegorritik
irteera)
Arriskua eta
galzoria Influentziak
Inguratzen
gaituzten
seinale
ezberdinak
irakurtzeko eta
diseinatzeko
oinarrizko
kriterioak ulertu
Gure
inguruneko
bide arauen
jatorrizko
ezagutza eta
azterketa eta
honen beharra
gure
egunerokotasu
nean.
Kasualitate eta
kausalitatea
ezberdindu eta
ekintza bakoitza
bere
erantzunarekin
edota kausa-
ondorio
erlazioak bai
oinezko eta
txirrindulari
erakoak egiteko
kapaza izatea
Arriskua eta
galzoriaren
arteko
ezberdintasuna
k ezagutu eta
ulertu eta aldi
berean, gure
egunerokotasu
neko ekintzak
identifikatu eta
klasifikatzeko
gai izatea
beharrezkoak
diren baliabide
pertsonalak
landuz
arriskutsuak
diren egoera
horiek ekiditeko
aukera izanez.
Kanpotik
harturiko edo
menpeko
ohiturak
ezagutu eta
hauteman eta
gai izan guztion
mugikortasune
an kaltegarriak
diren horiek
kudeatzeko eta
erregulatzeko.
Saio mota
Teorikoa (saio 1) Teorikoa
(saio 1)*
Teoriko-praktikoa
(saio 1) Teorikoa (saio 1) Teorikoa (saio 1)
Ordu 1 1,5 ordu 2 ordu Ordu 1 Ordu 1
PROGRAMAREN LABURPEN ESKEMA
29
BIBLIOGRAFÍA
236/2015 DEKRETUA, abenduaren 22koa, Oinarrizko Hezkuntzaren curriculuma zehaztu eta
Euskal Autonomia Erkidegoan ezartzen duena, berreskuratuta:
https://www.euskadi.eus/y22bopv/es/bopv2/datos/2016/01/1600141e.pdf
236/2015eko Dekretuaren II. Eranskina osatzen duen curriculum orientatzailea . berreskuratuta:
https://www.euskadi.eus/contenidos/informacion/inn_heziberri_dec_curriculares/eu_d
ef/adjuntos/OH_curriculumosoa.pdf
Durangoko Udala. (2010/10/08). Durangoko Udal Zirkulazio arautegia berreskuratuta:
http://www.durango-
udala.net/portalDurango/RecursosWeb/DOCUMENTOS/1/2_119_1.pdf
Herrizaingo saila. (2008). Mugikortasun segururako hezkuntza: konpetentzien gida. Vitoria-
Gasteiz: Eusko Jaurlaritza. Berreskuratuta: http://www.euskadi.eus/web01-
a2aznscp/es/k75aWebPublicacionesWar/k75aObtenerPublicacionDigitalServlet?R01HN
oPortal=true&N_LIBR=041215&N_EDIC=0001&C_IDIOM=eu&FORMATO=.pdf
Herrizaingo saila (2011). SEGURTASUNERAKO GAITASUNAK, BIZITZARAKO GAITASUNAK. Vitoria-
Gasteiz: Eusko Jaurlaritza Berreskuratuta:
http://trafikoa.bidehezkuntza.org/primaria/em.html
Recommended