BİRİNCİ BASAMAKTA ANEMİLERE YAKLAŞIM

BİRİNCİ BASAMAKTA ANEMİLERE YAKLAŞIMBİRİNCİ BASAMAKTA

ANEMİLERE YAKLAŞIM

UZM.DR.F.GÖKŞİN CİHAN

• ANEMİ FİZYOPATOLOJİSİ

• DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ VE KRONİK HASTALIK ANEMİSİNİN AYIRICI TANISI

• MAKROSİTOZUN EN SIK NEDENLERİ VE B12 EKSİKLİĞİNDEN AYIRMA

Anemilerin SınıflandırılmasıAnemilerin Sınıflandırılması

• Mikrositik (< 80 Fl)– Demir Eksikliği– Thalasemiler

• Normositik(80-100 Fl)– Kronik hastalık– Böbrek hastalığı

• Makrositik (> 100 Fl)– B12/folat eksikliği– KC Hastalığı; Alkol bağımlılığı– Myelodisplastik sendrom– Hemolitik anemi

Birinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta Anemiler

• Birinci basamaktaki anemilerin çoğu normositiktir.

• Fe eksikliği anemisi bazen atlanır bazense gereğinden fazla tanı konur.

• Makrositik anemiler her zaman vitamin eksikliğinden kaynaklanmaz

• Bazen hastalar aslında anemik değildir!

Eritrosit yaşam döngüsüEritrosit yaşam döngüsüEritrosit yaşam döngüsüEritrosit yaşam döngüsü

• Hormones– Kidneys (EPO)– G-CSF

• Bone marrow– Iron deposition

• Reticulocytes

• Senescence

Demir MetabolizmasıDemir MetabolizmasıDemir MetabolizmasıDemir Metabolizması

Birinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta Anemiler

• Demir eksikliği

• Artmış kan kaybı

• Böbrek disfonksiyonu

• Kİ bozukluğu

• Artmış yıkım(hemoliz)

TestlerTestlerTestlerTestler

• Tam kan sayımı• Demir• TDBK• Ferritin• Vitamin B12/Folat

– MMA, HCY

• Retikülosit sayımı• Periferik yayma

• TSH• Laktat dehidrogenaz

(LDH)• Haptoglobin• Coombs testi• Kemik İliği

En sık yapılan yanlışlarEn sık yapılan yanlışlar

• Ferritin düzeyine bakmadan demir eksikliği tanısı koymak

• Kronik hastalık anemisinde demir tedavisi vermek

• Tüm makrositik anemilerde B12 eksikliği düşünmek– hemolitik anemi, myelodisplazi– Tedavi sonucunu takip

Demir eksikliği anemisi Demir eksikliği anemisi Demir eksikliği anemisi Demir eksikliği anemisi

• Demir kaybı > dietle alınan demir

• Malabsorbsiyon

• Kan kaybı– Akut– Kronik

• Total Demir Bağlama Kapasitesi transferrin saturasyonu ile

ilişkilidir. • Transferrin molekülü

– Artmış TDBK demir için boş koltuk– Düşük TDBK demir için boş yer az

• Transferrin sat: Demir/TDBK=% saturasyonu

TTDBK veDBK ve Transferrin Satura Transferrin SaturasyonusyonuTTDBK veDBK ve Transferrin Satura Transferrin Saturasyonusyonu

FerritinFerritinFerritinFerritin

• Vücudun total demir depolarını gösterir

• Demir kaybı ile ilk etkilenen parametredir

• Ferritin demir eksikliği anemisini en iyi ortaya koyan testtir

FerritinFerritinFerritinFerritin

• < 15: Demir eksikliği anemisi

• 15-44: olası DEA

• 45-100: şüpheli tanı

• > 100: DEA değil

Kronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık Anemisi

• İkinci sıklıkta görülen anemidir

• Demir metabolizmasında bozukluk– Demiri kullanamama– RES te demir retansiyonu

• Bozulmuş eritropoez

Kronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık Anemisi Kronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık Anemisi

• Enfeksiyonlar (18-95%)– Akut– Kronik

• Maligniteler (39-77%)

• Otoimmün (8-71%)

• Kronik Böbrek Hastalığı (23-50%)

Weiss et al. Anemia of Chronic Disease. NEJM 2005;352:1011-23

Kronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık Anemisi

• Demir normal veya düşüktür

• TDBK normal veya düşüktür

• Normositik veya mikrositik

• Yüksek ferritin düzeyi– Ferritin > 100 tanı koydurur

MaMakrositikkrositik Anemi AnemilerlerMaMakrositikkrositik Anemi Anemilerler

• MCV> 100 FL

• Etyoloji– Alkol– Kronik KC hastalığı– Vitamin B12/folat eksikliği– Myelodisplazi– Hemoliz– Retikülositoz

Akut Makrositik AnemiAkut Makrositik Anemi

Rule out hemoliz, retikülositculocytosis

• Reticulocyte count

• Peripheral smear

• Haptoglobin

• LDH

• Coombs test

Vitamin B12 deficiencyVitamin B12 deficiencyVitamin B12 deficiencyVitamin B12 deficiency

• Serum B12 not accurate– Methylmalonic acid (MMA)– Homocysteine (HCY)

• Macrocytic anemia– Invariably with low serum b12

Oh R. Brown DL. Vitamin B12 Deficiency. AFP 2003