C’de Program Modülleri

C’de Program Modülleri• Fonksiyonlar

C’de modüllere fonksiyon denir.Programlar genellikle, programcının yazacağı fonksiyonlarla,

standart C kütüphanesinde tanımlı fonksiyonların birleştirilmesi ile yazılır.C’ kütüphanesindeki fonksiyonlar çok çeşitlidir.

• Fonksiyon çağrılarıFonksiyonları çağırırlar.

Fonksiyonun ismi ve argümanları(gerekli bilgiler) içerir.Fonksiyon operasyonları veya işlemleri gerçekleştirir.Fonksiyon sonuç döndürür.

• Fonksiyon çağrı benzetimi:Patron işçisine bir görev verir ve işin sonunda kendisine rapor

vermesini ister. İşçi bilgileri alır, görevi yapar, sonucu geri bildirir.

Matematik Kütüphanesindeki Fonksiyonlar• Matematik kütüphane fonksiyonlar

Programcının bazı genel matematik işlemlerini yapmasını sağlar.#include<math.h>

• Fonksiyonları çağırma formatı Fonsiyonİsmi( Argüman )

Eğer çoklu argüman varsa, virgülle ayrılmış argüman listesi yazarak kullanılır.

printf( "%.2f", sqrt( 900.0 ) ); sqrt fonksiyonunu çağırmak, parantez içindeki girilen argümanın kare

kökünün döndürür. Tüm matematik fonksiyonlarının döndürdüğü veri tipi double’dır

Argümanlar sabit sayılar, değişkenler ya da deyimler olabilir.

Fonksiyon Tanım Örnek

sqrt( x ) x’in karekökü sqrt( 900.0 ) = 30.0

sqrt( 9.0 ) = 3.0

exp( x ) ex üssel fonksiyonu exp( 1.0 ) = 2.718282

exp( 2.0 ) = 7.389056

log( x ) x’in e tabanına göre

logaritması log( 2.718282 ) = 1.0

log( 7.389056 ) = 2.0

log10( x ) x’in 10 tabanına göre

logaritması log10( 1.0 ) = 0.0

log10( 10.0 ) = 1.0

log10( 100.0 ) = 2.0

fabs( x ) x’in mutlak değeri fabs( 5.0 ) =5.0

fabs( 0.0 ) = 0.0

fabs( -5.0 ) = 5.0

ceil( x ) x kendinden büyük ilk

tansayıya yuvarlar ceil( 9.2 ) = 10.0

ceil( -9.8 ) = -9.0

Sıklıkla Kullanılan Matematik Kütüphanesi Fonksiyonları-1

Sıklıkla Kullanılan Matematik Kütüphanesi Fonksiyonları-2

Fonksiyon Tanım Örnek

floor( x ) x kendinden küçük ilk tamsayıya yuvarlar

floor( 9.2 ) = 9.0

floor( -9.8 ) = -10.0

pow( x, y ) xy pow( 2, 7 ) = 128.0

pow( 9, .5 ) = 3.0

fmod( x, y ) x/y işleminin kalanını bulur fmod( 13.657, 2.333 ) = 1.992

sin( x ) x’in sinüsünü hesaplar(x

radyan) sin( 0.0 ) = 0.0

cos( x ) x’in kosinüsünü hesaplar(x

radyan) cos( 0.0 ) = 1.0

tan( x ) x’in tanjantını hesaplar(x

radyan) tan( 0.0 ) = 0.0

Fonksiyon Tanımları• Fonksiyon tanımlama formatı

Geri dönüş tipi fonksiyon ismi ( parametre listesi){ bildirimler ve ifadeler}

Fonksiyon ismi: herhangi bir geçerli tanıtıcıGeri dönüş tipi: döndürülen sonuçların veri tipi(varsayılan int)

void tipi geri dönüş değer fonksiyonun herhangi bir değer geri döndürmeyeceğini gösterir.

Parametre listesi: virgülle ayrılmış liste, parametreleri bildirir. Her parametre için parametre tipi belirtilmelidir. Eğer tip

listelenmezse int olarak alınacaktır.

• Fonksiyon tanımlama formatı(devam)Geri dönüş tipi fonksiyon ismi ( parametre listesi){ bildirimler ve ifadeler}

Bildirimler ve ifadeler: fonksiyon gövdesi(blok) Değişkenler bloklar içine tanımlanabilir ve yuvalanabilir. Bir fonksiyon tanımı hiçbir koşul altında başka bir fonksiyon içinde

yapılamaz. Bir fonksiyonun çağrıldığı yere geri dönmesini kontrol etmek için 3 yol

vardır: 1. Eğer bir fonksiyon bir sonuç ile geri dönmeyecekse, kontrol

fonksiyonun en son parantezine ulaşıldığında ya da 2. return; ifadesinin çalıştırılmasıyla döndürülür. 3. Eğer fonksiyon bir sonuç ile geri dönecekse return deyim;

ifadesi, deyimin değerini çağırıcıya döndürür.

Fonksiyon Tanımları

#include <stdio.h>#include <conio.h>int maximum( int, int, int ); int main(){ int a, b, c;

printf( "3 tamsayi giriniz: " ); scanf( "%d%d%d", &a, &b, &c ); printf( "Maksimum: %d\n", maximum( a, b, c ) ); getch(); return 0;}int maximum( int x, int y, int z ){ int max = x; if ( y > max ) max = y; if ( z > max ) max = z; return max;}

Fonksiyon prototipi

Fonksiyon tanımı

Fonksiyon çağrısı

Fonksiyon Prototipleri• Fonksiyon prototipleri

Fonksiyon ismiParametreleri – Fonksiyon ne alacak.Geri dönüş tipi – Fonksiyonun döndüreceği veri tipi(varsayılan int)Fonksiyon çağrılarını onaylamakta kullanılır.Bir fonksiyon prototipi

int maximum( int x, int y, int z ); 3 int alır. 1 int döndürür.

• Dönüştürme Kuralları ( Argümanların zorlanması)Daha düşük tiplere dönüştürmek hatalara sebep olabilir.

Veri Tipleri için Dönüşüm Hiyerarşisi

Veri Tipleri printf ile kullanımları

scanf ile kullanımları

Long double %Lf %Lf

double %f %lf

float %f %f

Unsigned long int %lu %lu

long int %ld %ld

unsigned int %u %u

int %d %d

unsigned short %hu %hu

short %hd %hd

char %c %c

Öncü(Header) Dosyalar

• Öncü dosyalarO kütüphanedeki her fonksiyon için prototiplerin yer

alır.<stdlib.h> , <math.h> ….#include <filename> ile yüklenir.

#include <math.h>• Programcı tarafından oluşturulan öncü dosyalar

Fonksiyonlarla oluşturulur.Filename.h şeklinde kaydedilir.Dahil etmek için #include "filename.h"

Bazı Standart Kütüphane Öncü Dosyaları

Fonksiyonları Çağırmak: Değere Göre ve Referansa Göre• Değerle çağırmak

Fonksiyona aktarılacak argümanı kopyalar.Fonksiyonda ki değişiklikler orijinal olanı etkilemez.Fonksiyonun argümanı değiştirmesi gerekmediğinde kullanılır.

Yanlışlık değişiklikleri önler.

• Referansla çağırmakOrijinal argümanı aktarır.Fonksiyondaki değişiklikler orijinali etkiler. Sadece güvenilir fonksiyonlarla kullanılır.

• Şimdilik sadece, değere göre çağırma üzerine yoğunlaşacağız.

Rasgele Sayılar Üretme

• rand fonksiyonu<stdlib.h>’ ı yükle0 ile RAND_MAX(en azından 32767) değeri arasında

bir tamsayı yaratır.i = rand();

• Dereceldirme1 ile n arasında rasgele sayı alabilmek için

1+(rand()%n) Rand()%n 0 ile n-1 arasında bir sayı döndürür. Buna 1 eklemek 1ile n arasında bir rasgele sayı üretir.1+(rand()%6)1 ile 6 arasında sayı

#include <stdio.h>#include <stdlib.h>#include <conio.h>int main(){ int i; for ( i = 1; i <= 20; i++ ) { printf( "%10d", 1 + ( rand() % 6 ) ); if ( i % 5 == 0 ) printf( "\n" ); } getch(); return 0;}

#include <stdio.h>#include <stdlib.h>#include <conio.h>int main(){ int face, roll, frequency1 = 0, frequency2 = 0, frequency3 = 0, frequency4 = 0, frequency5 = 0, frequency6 = 0;

for ( roll = 1; roll <= 6000; roll++ ) { face = 1 + rand() % 6;

switch ( face ) { case 1: ++frequency1; break; case 2: ++frequency2; break; case 3: ++frequency3; break;

case 4: ++frequency4; break; case 5: ++frequency5; break; case 6: ++frequency6; break; } } printf( "%s%13s\n", "Yüz", "Frekans" ); printf( " 1%13d\n", frequency1 ); printf( " 2%13d\n", frequency2 ); printf( " 3%13d\n", frequency3 ); printf( " 4%13d\n", frequency4 ); printf( " 5%13d\n", frequency5 ); printf( " 6%13d\n", frequency6 ); getch(); return 0;}

Programı tekrar çalıştığında sonuçlar hep aynı çıkmaktadır. Öyleyse nasıl rassal olabilir? rand fonksiyonu gerçekte sahte rasgele sayılar üretir.. rand fonksiyonunu tekrar tekrar çağırmak, rasgele gibi görünen bir dizi sayı oluşmasına sebep olur. Ancak bu dizi, program her çalıştırıldığında kendini tekrar etmektedir. Programın hataları tamamen ayıklandığında, her çalıştırılmada rasgele sayıların farklı bir dizisinin üretilmesi sağlatılabilir. Buna, rassallaştırma denir ve standart kütüphane fonksiyonu olan srand sayesinde yapılır.

Rasgele Sayılar Üretme

• srand fonksiyonu <stdlib.h>unsigned tipte bir tamsayıyı argüman olarak kullanır ve

rand fonksiyonunu besleyerek, programın her çalıştırıldığında farklı bir dizide rasgele sayılar oluşturulmasını sağlar.srand(seed)

srand( time( NULL ) );/*load <time.h> */Time( NULL ): o anki saati saniye biçiminde

oluşturur.

#include <stdlib.h>#include <stdio.h>#include <conio.h>int main(){ int i; unsigned seed; printf( "Beslemeyi girin: " ); scanf( "%u", &seed ); srand( seed ); for ( i = 1; i <= 10; i++ ) { printf( "%10d", 1 + ( rand() % 6 ) ); if ( i % 5 == 0 ) printf( "\n" ); } getch(); return 0;}

Örnek: Şans Oyunu

• Oyuncu iki zarı aynı anda atar. İki zarında altı yüzü vardır. Bu yüzlerde 1,2,3,4,5 ve 6 adet nokta bulunur. Zarlar durduktan sonra her iki zarında üste gelen yüzleri toplanır. Eğer toplam ilk atışta 7 ya da 11 ise oyuncu kazanır. Eğer toplam ilk atışta 2,3 ya da 12 gelirse (buna barbut denir) oyuncu kaybeder. Eğer ilk atışta toplam 4,5,6,8,9,10 ise bu toplam oyuncunun sayısı haline gelir. Kazanmak için oyuncu sayısını bulana kadar zarları atmaya devam eder. Zarları atmaya devam ederken kendi sayısı yerine 7 atarsa kaybeder.

#include <stdio.h>#include <stdlib.h>#include <time.h>#include <conio.h>int rollDice(void);int main(){ int gameStatus, sum, myPoint; srand( time( NULL ) ); sum = rollDice( ); switch( sum ) { case 7: case 11: gameStatus = 1; break; case 2: case 3: case 12: gameStatus = 2; break; default: gameStatus = 0; myPoint = sum; printf( "Oyuncunun kazanacagi zar: %d\n", myPoint ); break; }

while ( gameStatus == 0 ) { sum = rollDice( );

if ( sum == myPoint ) gameStatus = 1; else if ( sum == 7 ) gameStatus = 2; } if ( gameStatus == 1 ) printf( "Oyuncu kazanadi\n" ); else printf( "Oyuncu kaybettti\n" ); getch(); return 0;}int rollDice(void) //rollDice fonksiyonu argüman almamaktadır.{ //Bu sebepten, fonksiyon parametresi void kullanılmıştır. int die1, die2, workSum; die1 = 1 + ( rand() % 6 ); die2 = 1 + ( rand() % 6 ); workSum = die1 + die2; printf( "Oyuncunun attigi zar: %d + %d = %d\n", die1, die2, workSum ); return workSum;}