View
2.195
Download
7
Category
Preview:
DESCRIPTION
Selección de textos de las "Catilinarias" de Cicerón elaborada por Carlos Viloria para el alumnado del I.E.S. Diego de Praves (Valladolid)
Citation preview
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 1
1)
Catilina, abusas de nuestra paciencia
Quo usque1 tandem abutere2, Catilina, patientia nostra? quam diu3
etiam furor iste tuus nos eludet? quem ad finem4 sese5 effrenata
iactabit audacia6?
In Catilinam oratio prima, I, 1
abutor, abuteris, abuti, abusus sum :
abusar de (abl.). ad, :[prep.ac.] a, hacia; hasta. audacia, -ae, f. : audacia. Catilina, -ae, m. : Catilina. effrenatus, -a, -um : desenfrenado, -a. eludo, -is, eludere, elusi, elusum : esquivar, engañar, burlarse de. etiam, : [adv. modo] también. finis, finis, f. : límite, frontera; fin, término. furor, furoris, m. : furor, locura, delirio. iacto, -as, iactare, iactavi, iactatum :
echar, arrojar. iste, ista, istud : ese, esa, eso. nos, nostrum : nosotros.
noster, nostra, nostrum : nuestro, -a. patientia, -ae, f. : paciencia. quamdiu : [adv.interr. tiempo] ¿cuánto tiempo?
quis, quae, quid : [interr.] ¿quién? ¿cuál? ¿qué? quousque, : Hasta cuándo (adverbio
interrogativo de tiempo).
sese, : [pron. reflexivo reduplicado] se, a si mismo, a él/ellos mismos. tandem, : [adv.] finalmente. tuus, -a, -um : tu; tuyo, -a.
1 Quo usque = quousque (adverbio interrogativo con valor temporal).
2 Abutere = abuteris (la terminación –ere es una desinencia pasiva arcaica de 2ª persona). Véase abutor
+ ablativo. 3 Quam diu = quamdiu (adverbio interrogativo con valor temporal).
4 Quem ad finem = ad quem finem (quem es un pronombre-adjetivo interrogativo; véase quis).
5 Sese = se (es una forma arcaica y reduplicada del pronombre personal).
6 Effrenata …audacia: Estas palabras van juntas, aunque estén separadas.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 2
2)
¿No ves todas nuestras precauciones?
Nihilne7 te nocturnum praesidium Palatii, nihil8 urbis vigiliae, nihil
timor populi, nihil concursus bonorum omnium, nihil hic munitissimus
habendi senatus locus, nihil horum ora voltusque moverunt?
In Catilinam oratio prima, I, 1
bonus, -a, -um : bueno. concursus, -us, m. : concurso, afluencia; reunión, encuentro. habeo, -es, habere, habui, habitum +
senatum: tener una sesión en el senado. hic, haec, hoc : este, esta, esto (Pr. demostrativo).
locus, -i, m. : lugar. moueo, -es, movere, moui, motum : mover; conmover. munitus, -a, -um : fortificado, reforzado, protegido. ne : [partícula enclít. interrogativa] acaso, si; nihil: nada [Pr. indefinido, neutro sing. también
nil]
nocturnus, -a, -um : nocturno
omnis, -e : todo os, oris, n. : boca; cara, rostro
Palatium, -ii, n. : monte Palatino populus, -i, m.. : pueblo
praesidium, praesidii, n. : guarnición; destacamento. senatus, -us, m. : senado. timor, timoris, m. : temor, miedo, pavor tu, tui : tu; te; a ti. vigilia, -ae, f. : vigilancia, centinela; turno de guardia durante la noche. voltus, -us, m. : rostro, cara; aspecto, apariencia. urbs, urbis, f. : ciudad; Roma. vultus, -us, m. : rostro, cara; aspecto, apariencia.
7 -Ne: Partícula interrogativa enclítica. Nunca aparece en primer lugar de la frase. No se suele traducir,
Significa ¿acaso…?. 8 Nihil: En este texto todas las formas funcionan como adverbios de negación.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 3
3)
Tus planes están al descubierto
Patere tua consilia non sentis, constrictam iam horum omnium scientia
teneri9 coniurationem tuam non vides?
In Catilinam oratio prima, I, 1
coniuratio, coniurationis, f. : conjura, conjuración, conspiración. consilium, consilii, n. : decisión, proyecto. constringo, is, -ere, constrinxi, constrictum :
sujetar, ligar, encadenar; reprimir, contener. hic, haec, hoc : este, esta, esto (Pron.
demostrativo).
iam, : [adv.] ya, en este momento. non, : [adv. negación] no. omnis, -e : todo.
pateo, -es, patere, patui : estar a la vista; ser evidente. scientia, -ae, f.: conocimiento. sentio, -is, sentire, sensi, sensum :
percibir, sentir; comprender. teneo, -es, tenere, tenui, tentum : tener, coger, sujetar. tuus, -a, -um : tu; tuyo, -a. video, -es, videre, vidi, visum : ver.
9 Teneri: Puede traducirse por “estar” y lleva un predicativo.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 4
4)
Sabemos qué hiciste la noche pasada
Quid10 proxima11, quid superiore nocte egeris, ubi fueris, quos
convocaveris, quid consilii ceperis, quem12 nostrum ignorare
arbitraris?
In Catilinam oratio prima, I, 1
ago, -is, agere, egi, actum : hacer, actuar. aliquis, aliqua, aliquid : alguien, alguno .
arbitror, arbitraris, arbitrari, arbitratus
sum : [deponente] pensar, juzgar. capio, -is, capere, cepi, captum : tomar. consilium, consilii, n. : decisión, proyecto. convoco, -as, convocare, convocavi,
convocatum : convocar. ignoro, -as, ignorare : ignorar, desconocer. nostrum : gen. plural de nos, nosotros, -as.
nox, noctis, f. : noche. proximus, -a, -um : [superl. de propior]
pasado, -a. quis, quae, quid : [pr.interr.] ¿quién? ¿cuál? ¿qué? sum, es, esse, fui : ser, estar; haber, existir. superior, superioris : [comp. de superus]
anterior. ubi : [adv.rel.-interrogativo] dónde .
10
Quid, ubi, quos, quem: Son pronombres o adverbios interrogativos 11
Proxima = proxima nocte 12
Quem = aliquem (pronombre-adjetivo indefinido; véase aliquis).
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 5
5)
Y sin embargo, vives
O tempora, o mores! Senatus haec intellegit. Consul videt; hic tamen
vivit. Vivit?
In Catilinam oratio prima, I, 2
consul, consulis, m. : cónsul hic, : [adv.] aquí hic, haec, hoc : este, esta, esto
(Pr. demostrativo)
intellego, -is, intellegere, intelllexi,
intellectum : comprender, saber mos, moris, m. : costumbre
o : [interj.exclamativa] ¡oh! senatus, -us, m. : senado. tamen, : [adv.] sin embargo. tempus, temporis, n. : tiempo. video, -es, videre, vidi, visum : ver. vivo, -is, vivere, vixi, victum : vivir.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 6
6)
Y nos señalas como futuras víctimas
immo vero etiam in senatum venit, fit13 publici consilii particeps, notat
et designat oculis ad caedem unum quemque14 nostrum.
In Catilinam oratio prima, I, 2
ad, :[prep.ac.] a, hacia, junto a; para. caedes, caedis, f. : muerte, matanza, masacre. consilium, consilii, n. : deliberación; consejo; decisión, proyecto. designo, -as, -are : marcar, diseñar; indicar, señalar. et, : [conj. coord. copul.] y. etiam, : [adv.] también. fio, fis, fieri, factus sum : [pasiva del verbo
facio] ser hecho; suceder. immo, : [adv.] sí, por cierto. in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra.
nostrum : gen. plural de nos, nosotros. noto, -as, notare : señalar, marcar. oculus, -i, m. : ojo. particeps, participis: participante; partícipe. publicus, -a, -um : público; común. qui, quae, quod : [Pr. relat.] el cual, la cual, lo cual; que; quien. senatus, -us, m. : senado. unusquisque, unaquaeque, unumquodque:
cada uno, cada una. venio, -is, venire, veni, ventum : venir. vero : [conj.advers.] pero, sin embargo
13
Fit: Véase el verbo “fio”. 14
Unum quemque = unumquemque (Pronombre indefinido compuesto. Véase “unusquisque”)
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 7
7)
Pero nosotros evitaremos tu locura
Nos autem fortes viri satis facere rei publicae videmur15, si istius
furorem ac tela vitemus.
In Catilinam oratio prima, I, 2
ac, atque : [conj.coord.copul.] y.
autem, [conj.] pero, en cambio.
fortis, -e : fuerte; valiente, animoso.
furor, furoris, m. : furor, locura, delirio. iste, ista, istud : ese, esa, eso. nos, nostrum : nosotros.
publicus, -a, -um : público; común. res, rei, f. : cosa, hecho, asunto. Res publica, rei publicae: República, Estado.
satisfacio, -is, satisfacere, satisfeci,
satisfectum: cumplir con su deber (+dativo)
si, : [conj. sub. condicional] si telum, -i, n. : dardo, jabalina, flecha.. videor: parecer (deponente); creer.
vir, viri, m. : hombre, varón. vito, -as, -are : evitar, esquivar.
15
Videmur = videmur nobis (el pronombre está omitido; se debe traducir el verbo por “creer”).
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 8
8)
Catilina, deberías estar muerto
Ad mortem te, Catilina, duci16 iussu consulis iam pridem oportebat17,
in te conferri pestem, quam tu in nos omnes iam diu machinaris.
In Catilinam oratio prima, I, 2
ad, :[prep.ac.] a, hacia, junto a; para.
Catilina, -ae, m. : Catilina.
confero, confers, conferre, contuli,
collatum : llevar.
consul, consulis, m. : cónsul. diu, : [adv.] de día; largo tiempo
duco, -is, ducere, duxi, ductum : conducir, llevar, guiar. iam, : [adv.] ya, en este momento. in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra. iussu, : [adv.] por orden de.
machinor, : maquinar, preparar. mors, mortis, f. : muerte.
nos, nostrum : nosotros.
omnis, -e : todo.
oporteo, : [verbo impersonal, se utiliza en 3ª
persona] conviene, es necesario, debe. pestis, -is, f. : ruina, destrucción. pridem, : [adv.] desde hace tiempo. qui, quae, quod : [Pr. relat.] el cual, la cual, lo cual; que; quien tu, tui : tu, te, a ti
16
Duci, conferri: Infinitivos presentes pasivos. 17
Oportebat: Verbo impersonal. Véase “oportet”.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 9
9)
Hay muchos precedentes:
a) Publio Escipión versus Tiberio Graco
An vero vir amplissimus, P. Scipio18, pontifex maximus, Ti. Gracchum19
mediocriter labefactantem statum rei publicae privatus20 interfecit;
In Catilinam oratio prima, I, 3
amplus, -a, -um : importante. an, [part. interrogativa.] ¿acaso?. Gracchus, -i : Graco. interficio, -is, interficere, interfeci,
interfectum : destruir; matar, asesinar. labefacto, -as, labefactare: debilitar, demoler. maximus, -a, -um:[superlativo de magnus, -a,
-um] máximo, -a. mediocriter, :[adv. modo] moderadamente; tranquilamente.
P, : abreviatura de Publio. pontifex, pontificis, m. : pontífice. privatus, -a, -um : privado, particular, propio. publicus, a, um : público; común. res, rei, f. : cosa, hecho, asunto. Scipio, Scipionis, m. : Escipión. status, -us, m. : posición, situación. Ti : abreviatura de Tiberius.
vero, : [adv.] verdaderamente, sí. vir, viri, m. : hombre, varón.
18
Publio Cornelio Escipión Nasica Serapión, siendo Pontífice Máximo, dirigió el año 133 a.C. a una
muchedumbre desde el Senado hasta el Capitolio, donde mataron a golpes a Tiberio Graco y a 300 de sus
seguidores. 19
Tiberio Graco fue un político reformista, impulsor de una reforma agraria que favorecía al pueblo y
perjudicaba a la nobleza, la gran propietaria de las tierras. Por esta razón la nobleza apoyó y favoreció su
asesinato. 20
Privatus: Acompaña a “P. Scipio” y debe traducirse “siendo un particular”. El cargo de Pontífice
Máximo no se consideraba una magistratura.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 10
b) ¿Y los cónsules no actuamos?
Catilinam orbem terrae caede atque incendiis vastare cupientem nos
consules perferemus?
In Catilinam oratio prima, I, 3
atque, [conj.coord.copul.] y .
caedes, caedis, f. : muerte, matanza, masacre. Catilina, -ae, m. : Catilina.
consul, consulis, m. : cónsul. consulo, -is, consulere, consului, consultum :
deliberar; castigar; consultar.
cupio, -is, cupere, cupii o cupiui, cupitum :
desear, ansiar, anhelar.
incendium, -ii, n. : incendio.
nos, nostrum : nosotros.
orbis, -is, m. : círculo; orbis terrae = mundo.
perfero, perfers, perferre, pertuli,
perlatum: soportar hasta el fin. terra, -ae, f. : tierra.
uasto, -as, vastare, vastavi, vastatum:
destruir, devastar, asolar.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 11
c) Omito el enfrentamiento entre Espurio Melio y Cayo Servilio
Nam illa nimis antiqua praetereo, quod21 C. Servilius Ahala22 Sp.
Maelium23 novis rebus studentem manu sua occidit.
In Catilinam oratio prima, I, 3
antiquus, -a, -um : antiguo, -a. C, [= Caius, ii] m. : Gayo [abreviatura].
ille, illa, illud : aquel, aquella, aquello.
Maelius, -ii: Melio.
manus, -us, f. : mano.
nam, : [conj. coord.causal] pues, en efecto.
nimis, : [adv.] demasiado, en exceso.
novus, -a, -um : nuevo.
occido, -is, occidere, occidi, occisum :
matar; causar la muerte.
praetereo, -is, praeterire, praeterii,
prateritum : omitir, silenciar.
qui, quae, quod : [Pr. relat.] el cual, la cual, lo cual; que; quien. quod, : [conj. sub. completiva] el hecho de que, que. res, rei, f. : cosa, hecho, asunto.
Servilius : i, m. : Servilio.
Sp : (n. pr., abreviatura de Spurius)
Espurio.
studeo, -es, studere, studui : afanarse en, empeñarse en. suus, -a, -um : su; suyo, suya.
21
Quod: Conjunción subordinada completiva. 22
Gayo Servilio Ahala fue jefe de la caballería del dictador Cincinato. Asesinó el año 439 a.C. a Espurio
Melio. 23
Espurio Melio fue un rico miembro del orden plebeyo, tras ser acusado por los patricios de querer
convertirse en tirano fue llamado por el dictador Cincinato, pero como se negó a acudir ante él fue
asesinado en el foro a puñaladas por Gayo Servilio Ahala.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 12
d) En otros tiempos la República tuvo hombres valerosos
Fuit, fuit ista quondam in hac re publica virtus24, ut viri fortes
acrioribus suppliciis civem perniciosum quam acerbissimum hostem
coercerent.
In Catilinam oratio prima, I, 3
acer, acris, acre : duro, riguroso. acerbus, a, um : áspero, amargo, penoso, desagradable civis, -is, m. : ciudadano
coerceo, -es, coercere, coercui, coercitum :
castigar; contener; retener, mantener. fortis, e : fuerte, vigoroso, robusto; valiente, animoso. hic, haec, hoc : este, esta, esto (Pr.
demostrativo)
hostis, hostis, m. : enemigo; extranjero.
in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en.
iste, a, ud : ese, esa, eso; tal. publicus, a, um : público; común.
quam, : [adv. interr.] cuán, cuánto, qué; qui, quae, quod : [Pr. relat.] el cual, la cual, lo cual; que; quien.
quondam, : [adv. tiempo] en otro tiempo.
res, rei, f. : cosa, hecho, asunto. sum, es, esse, fui : ser, estar; haber, existir. supplicium, supplicii, n. : castigo, suplicio.
vir, uiri, m. : hombre, varón. virtus, virtutis, f. : valentía, bravura; virtud.
ut, : [conj.sub.+ Indicativo] como (comparativa);
[conj.sub.+ Indicativo] cuando (temporal);
[conj.sub.+ Subjuntivo] que (completiva);
[conj.sub.+ Subjuntivo] que, de tal manera que, tal que, tanto que (consecutiva);
[conj.sub.+ Subjuntivo] aunque (concesiva);
[conj.sub.+ Subjuntivo] para que, para + infinitivo (final).
24
Ista … virtus: Estas palabras van juntas, aunque estén separadas.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 13
e) Pero los cónsules actuales somos cobardes
Habemus senatus consultum25 in te, Catilina, vehemens et grave, non
deest26 rei publicae consilium neque auctoritas huius ordinis; nos, nos,
dico aperte, consules desumus.
In Catilinam oratio prima, I, 3
aperte : claramente, abiertamente, públicamente. auctoritas, auctoritatis, f. : prestigio, autoridad. Catilina, ae, m. : Catilina. consilium, consilii, n. : deliberación; consejo; decisión, proyecto. consul, consulis, m. : cónsul. consultum, -i, n. : decreto.
desum, es, esse, defui : faltar.
dico, -is, dicere, dixi, dictum : decir.
et, : [conj. coord. copul.] y. grauis, e : duro, riguroso; serio, triste.
habeo, -es, habere, habui, habitum : tener
hic, haec, hoc : este, esta, esto (Pr.
demostrativo).
in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra;
(prep.abl.) en.
neque, : [conj. copulativa, = nec] ni, y no.
non, : [adv. negación] no.
nos, nostrum : nosotros
ordo, ordinis, m. : orden. publicus, a, um : público; común.
res, rei, f. : cosa, hecho, asunto.
senatus, -us, m. : senado.
tu, tui : tu, te, a ti. vehemens, entis : impetuoso, violento, vehemente.
25
Senatus consultum = senatusconsultum (es una palabra compuesta, cuya primera parte está en
genitivo; significa “decreto del senado”). 26
Deest: Se construye con un complemento en dativo.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 14
f) El cónsul Lucio Opimio veló por la República
Decrevit quondam senatus, ut L. Opimius27 consul videret28, ne quid29
res publica detrimenti30 caperet31; nox nulla intercessit;
In Catilinam oratio prima, I, 4
capio, -is, capere, cepi, captum : tomar, capturar. consul, consulis, m. : cónsul. decerno, is, ere, decreui, decretum : decidir, decretar; luchar, combatir. detrimentum, i, n. : detrimento, daño. intercedo, is, ere, cessi, cessum:
interponerse, mediar; oponerse. ne, : [adv.] no; [conj. sub. completiva] que no ;
[conj. sub. final] para que no;
nox, noctis, f. : noche
nullus, -a, -um : ninguno, -a. publicus, a, um : público; común. quis, quae, quid : [indef..]: alguno, -a, algo. quondam, : [adv. tiempo] en otro tiempo.
res, rei, f. : cosa, hecho, asunto.
senatus, -us, m. : senado.
uideo, -es, videre, vidi, visum : procurar, ver.
ut, : [conj.sub.+ Indicativo] como
(comparativa);
[conj.sub.+ Indicativo] cuando (temporal);
[conj.sub.+ Subjuntivo] que (completiva);
[conj.sub.+ Subjuntivo] de tal manera que, tal que, tanto que (consecutiva);
[conj.sub.+ Subjuntivo] aunque (concesiva);
[conj.sub.+ Subjuntivo] para que, para + infinitivo (final);
27
Lucio Opimio suprimió el levantamiento de Gayo Graco (año 120 a.C.), a quien mató de forma violenta
junto con Marco Fulvio Flaco y un gran número de ciudadanos. Después creó un tribunal para juzgar a
todos los que él consideraba rebeldes y mató a unos 3.000 hombres. 28
Videret: debe traducirse por “procurar”. Véase el verbo “video + ut” o “video+ ne”. 29
Quid = aliquid (pronombre indefinido “aliquis”). Suele ir acompañado de una palabra en genitivo. 30
Detrimenti: Complementa a “quid”. 31
Caperet: Debe traducirse con el significado de “recibir”.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 15
g) Y acabó con Cayo Graco y Marco Fulvio
interfectus est propter quasdam seditionum suspiciones C.
Gracchus32, clarissimo patre33, avo, maioribus, occisus est cum liberis
M. Fulvius34 consularis.
In Catilinam oratio prima, I, 4
Avus, avi: abuelo. C, [= Caius, ii] m. : Cayo, Gayo [abreviación]
clarus, -a, -um : famoso, -a; célebre.
consularis, e : consular.
cum, : [prep. abl.] con;
interficio, -is, interficere, interfeci,
interfectum : destruir; matar, asesinar.
liberi, liberorum, m. : [pl.] hijos
M, : [indecl.abreviatura de Marcus] Marco
maiores, maiorum, m. : mayores, antepasados. occido, -is, occidere, occidi, occasum : morir, matar, asesinar.
pater, patris, m. : padre.
propter, : [prep.acus.] por, por causa de;
quidam, quaedam, quoddam/quiddam : tal, cierto/a, alguno/a. seditio, onis, f. : sedición, revuelta; discordia; agitación, excitación. sum, es, esse, fui : ser, estar; haber, existir
suspicio, suspicionis, f. : sospecha, suposición.
32
Gayo Graco era el hermano menor de Tiberio Graco y siguió la misma política reformista y populista
de su hermano, motivo por el que también fue asesinado. 33
Patre, avo, maioribus: Son ablativos de origen y dependen de “natus”, palabra que el autor omite y
está sobreentendida. 34
Marco Fulvio Flaco ayudó a Cayo Graco en sus reformas políticas.
DEPARTAMENTO DE LATIN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES
CATILINARIAS - CICERÓN Página 16
h) También los cónsules Cayo Mario y Lucio Valerio velaron por la
República
Simili senatus consulto C. Mario35 et L. Valerio consulibus est
permissa36 res publica; num37 unum diem postea L. Saturninum38
tribunum pl.39 et C. Servilium40 praetorem mors ac rei publicae poena
remorata est?
In Catilinam oratio prima, I, 4
ac, atque : [conj.coord.copul.] y. C, [= Caius, ii] m. : Cayo, Gayo [abreviación]
consul, consulis, m. : cónsul
consultum, -i, n. : decreto.
dies, diei : [m. y f.] día. et, : [conj. coord. copul.] y. L, : [abrev.] Lucio.
mors, mortis, f. : muerte.
num, : [partícula interr.] acaso...; si. permitto,-is, permittere, permisi, permissum:
confiar.
poena, -ae, f. : castigo, pena. postea, : [adv.] luego, en seguida, después.
praetor, oris, m. : pretor.
publicus, a, um : público; común.
remoror, remoraris, remorari, remoratus
sum: detenerse, retrasarse.
res, rei, f. : cosa, hecho, asunto.
Saturninus, i, m. : Saturnino.
senatus, -us, m. : senado.
similis, -e : similar, parecido, semejante.
sum, es, esse, fui : ser, estar; haber, existir.
tribunus, -i, m. : tribuno. unus, -a, -um : uno, -a;. Valerius, ii, m. : Valerio.
35
Cayo Mario, general, político y estadista romano, reformó el ejército romano y se apoyó siempre en el
pueblo para alcanzar los más altos cargos de la política romana. 36
Est permissa = permissa est (debe traducirse por “confiar”, “entregar”). 37
Num: Partícula interrogativa. Significa “¿acaso …?. 38
Lucio Apuleyo Saturnino fue tribuno de la plebe, organizó el asesinato de Gayo Memmio y, tras ser
detenido por Mario, fue asesinado por la muchedumbre dentro del Senado, con las tejas del mismo
edificio. 39
Tribunum pl. = tribunum plebis. 40
Gayo Servilio Glaucia fue aliado y partidario de Saturnino, con quien murió el año 100 a.C. en el
edificio del Senado a manos de sus enemigos.
Recommended