View
271
Download
6
Category
Preview:
Citation preview
CLASSIFICEREN VAN DIEREN
Thema 4
Dieren zijn meercellig Eukaryote cellen Nooit celwand Nooit bladgroenkorrels Heterotroof Ingewikkelde lichaamsbouw
1 Basiskenmerken van dieren
kwalpoliephazelmuis
Vergelijkend onderzoek van 9 representatieve diersoorten.
O.b.v. classificatiecriteria groeperen we dieren in 9 stammen.
• Welke lichaamssymmetrie?• Darmzak of darmkanaal?• Is er segmentatie?• Zijn er gelede aanhangsels?• Welk skelet?• Is er een chorda?
2 Vergelijkend onderzoek van dierenstammen
2.1 Welke lichaamssymmetrie vertoont het dier? niet-symmetrisch
veelzijdig symmetrisch
tweezijdig symmetrisch
2.2 Darmzak of doorlopend darmkanaal?
Geen spijsverteringsstelsel sponzen kraagcellen
Darmzak neteldieren en platwormen
Darmkanaal meeste andere dieren
2.3 Vertoont het dier segmentatie?
Inwendige en uitwendige segmentatie ringwormen bv. regenworm
Alleen uitwendige segmentatie geleedpotigen
Inwendige segmentatie chordadieren wervelkolom
2.4 Draagt het dier gelede aanhangsels?
Geleedpotigen plaats van de aanhangsels functie van de aanhangsels
aan de kop voedselopname en zintuiglijke waarneming
aan het borststuk voortbeweging
aan het achterlijf voortbeweging (zwempoten) of voortplanting
2.5 Welk skelet is er aanwezig?
Skelet verleent stevigheid en bescherming exoskelet
endoskelet
hydroskelet
2.6 Is er een chorda aanwezig?
chorda: elastisch steunweefsel aan de rugzijde wordt bij de vertebrata vervangen door de
wervelkolom (tijdens embryonale fase)
Stam: chordadierenonderstam: vertebrata
2.7 Argumenten voor de classificatie van de representatieve diersoorten in hun respectievelijke stam 9 stammen
broodspons oorkwal
Sponzen
Niet symmetrisch Geen
spijsverteringsstelsel
Neteldieren
Veelzijdig symmetrisch Hydroskelet Darmzak
Platwormen
Tweezijdig symmetrisch Darmzak
trilworm
Ronde wormen
Tweezijdig symmetrisch Niet geleed Doorlopende darm
Gelede wormen
Tweezijdig symmetrisch Doorlopende darm Geen gelede aanhangsels
Geleedpotigen
Tweezijdig symmetrisch Segmenten met gelede
aanhangsels Exoskelet
regenwormwortelknobbelaaltje groene sabelsprinkhaan
Weekdieren
Tweezijdig symmetrisch Exoskelet Doorlopende darm Week lichaam
Stekelhuidigen
Tweezijdig symmetrisch Veelzijdig symmetrisch Endoskelet (kalkplaatjes)
Chordadieren
Tweezijdig symmetrisch Hebben als embryo een
chorda Endoskelet
tuinslak zeester buizerd
3 Vergelijkend onderzoek binnen de stam van geleedpotigen
Arthropoda
Taxonomische niveaus stam klasse orde familie geslacht soort
Morfologische kenmerken om in te delen in klassen:• segmentatie• aantal en soorten aanhangsels
3.1 Segmentatie
3.2 Aantal en soorten aanhangsels
3.2.1 Aanhangsels bij de klasse van insecten
1 paar antennes 3 paar looppoten monddelen soms 2 paar vleugels
woestijnsprinkhaankoninginnenpage
wesp
3.2.2 Aanhangsels bij de klasse van de spinachtigen
geen antennes 4 paar looppoten 1 paar kaakpoten met gifklier 1 paar tastpoten schorpioenen: scharen i.p.v. tastpoten
wolfsspin
kaakpotentastpoten
3.2.3 Aanhangsels bij de klasse van de schaaldieren
Noorse kreeft 2 grote antennes
(tast + chemische prikkels)
2 kleine antennes (chemische prikkels)
3 paar kaakpoten 5 paar looppoten
(voorste: grote scharen)
5 paar achterlijfspoten
1 paar zwempoten
Ieder segment kan aanhangsels hebben
3.2.4 Aanhangsels bij de klasse van de duizendpoten en de klasse van de miljoenpoten
kleine kop met gesegmenteerd achterlijf 1 paar antennes duizendpoten: 1 paar poten per segment miljoenpoten: 2 paar poten pet segment
antennes lichaams-segmenten
poten ademhaling
klasse
klasse
klasse
klasse
klasse
4
2
0
2
2
kopborstuk achterlijfschaaldieren
insecten
spinachtigen
duizendpoot
miljoenpoot
10 +
6
8
1 paar/
segment
2 paar/
segment
kieuwen
tracheeën
tracheeën
boeklongen
tracheeën
tracheeën
kop borststuk achterlijf
kopborstuk achterlijf
kop + vele segmenten
kop + vele segmenten
4.1 Kenmerken van chordadieren
4 Chordadieren
In het embryonale stadium:• chorda• zenuwstreng aan rugzijde• kieuwzakjes• aanleg staart
In foetaal stadium:• chorda meestal vervangen door wervelkolom rond ruggenmerg vertebrata (gewervelden)
STAM CHORDATAOnderstam Cephalochordata ( ‘schedellozen’ )
Klasse Lancetvisjes
Onderstam Vertebrata ( gewervelden )
4.2 Criteria om gewervelden dieren van elkaar te onderscheiden
Criteria om de verschillende klassen te onderscheiden Transport en ademhaling Lichaamstemperatuur Voortplanting huidbedekking
Cladogram met recentere indeling
4.2.1 Transport en ademhaling
4.2.2 Lichaamstemperatuur
Koudbloedigen: afhankelijk van omgevingstemperatuur
Warmbloedigen: constante lichaamstemperatuur
kameleon zeeleguaan
koningspinguïn
lepelhaas
4.2.3 Voortplanting
Uitwendige bevruchting: vissen en amfibieën Inwendige bevruchting: reptielen, vogels en zoogdieren
Inwendige ontwikkeling nakomelingen: zoogdieren Uitwendige ontwikkeling nakomelingen: • vissen: eieren zonder schaal• amfibieën: eieren zonder schaal• reptielen: eieren met lederschaal• Vogels: eieren met kalkschaal
4.2.4 Huidbedekking
Kraakbeenvissen: schubben = kleine tandjes Beenvissen: benige schubben met slijmlaag Amfibieën: naakte huid met slijmlaag (+ soms gifklieren) Reptielen: schubben met hoornstof (keratine) Vogels: veren + schubben op de poten Zoogdieren: haren
KLASSENAlgemene kenmerken
VISSEN AMFIBÏEN REPTIELEN VOGELSZOOG-DIEREN
Vertegenwoordigers
BaarsSnoek
Kikkersalamander
Krokodilhagedis
Meeuwhuismus
MensHond
Ledematen Vinnen poten potenPotenvleugels
poten
Huidbedekkingbeenschubben met slijmlaag
naakte huid slijmklieren
hoorn- schubben
veren schubben
Haren + hoornnagels
Lichaams-temperatuur
wisselend wisselend wisselend Constant constant
Wervelkolom rugzijde rugzijde rugzijde rugzijde rugzijde
RuggenmergInwervelkolom
Inwervelkolom
Inwervelkolom
Inwervelkolom
Inwervelkolom
Ademhaling kieuwen
Huid, longenkieuwen(larve)
longenLongen metluchtzakken
Longen metlongblaasjes
Hart1 boezem1 kamer
2 boezems1 kamer
2 boezems2 (1) kamer
2 boezems2 kamers
2 boezems2 kamers
VoortplantingEieren zonder schaal
Eieren zonder schaal
Eieren metlederschaal
Eieren met kalkschaal
Levend-barend
Bevruchting uitwendig uitwendig Inwendig Inwendig Inwendig
4.3 Situering van de mens binnen de hiërarchische classificatieniveaus
Classificeren van zoogdieren
Klasse zoogdieren wordt onderverdeeld in orden
onevenhoevigenevenhoevigen haasachtigen
roofdieren
vleermuizenbuistandigen buideldieren
slurfdierenopperdieren knaagdieren
walvisachtigen
cloacadieren
CLASSIFICEREN VAN DIEREN
Einde
Thema 4
Recommended