DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE ÇOCUK SAĞLIĞININ DURUMU

DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE ÇOCUK SAĞLIĞININ DURUMU

Doç. Dr. Emine EFE

Pediatri: Çocuğun sağlık ve hastalık hallerinde

incelenmesi ve bakımı ile uğraşan bir bilim

dalıdır.

Çocukluk çağı: Konsepsiyon ile başlar ve

ergenliğin tamamlanmasına kadar (20 yaş)

devam eder.

ÇOCUK

Pediatrist

Genetikçiler

Pediatrik cerrah

Beslenme Uzmanı

Pediatrik Yan Dal Uzmanları

Deneyimli Pediatri Hemşiresi

Diyetisyen

Fizyoterapistler

ANNE SAĞLIĞI

AİLE SAĞLIĞI

SOSYOEKONOMİK

DURUMÇEVRE

SOSYAL DESTEK

SOSYO KÜLTÜREL DURUM

YOKSULLUK

Fiziksel Gerilik

Beslenmede Gerilik

Sosyal Yaşamda Gerilik

Sağlık Bakımında Yetersizlik

Eğitimde Yetersizlik

Çocuk İşçiliği

• Yoksulluk nedeni ile ailenin toplam harcama düzeyi azaldığından, çocuklara yönelik yapılan gerek gıda ve giyim gibi zorunlu harcamalar, gerekse eğitim ve sağlık gibi harcamaların da payı düşmektedir.

Yoksulluk, çocukluk hastalıkları ve ölümlerinin yüksek düzeyde seyretmesinin temel nedenidir.

• Türkiye, Yoksulluk Endeksi değeri açısından 135 ülke arasında 40. sıradadır. Türkiye’ de 3 milyon çocuk yoksulluk sınırında yaşamakta, her yıl 125.000 çocuk bu sebepten dolayı okula gidememektedir.

8

• Son 50 yıl içinde beklenen yaşam süresi tüm dünyada 20 yıl kadar artmıştır.

• Ancak gelişmiş ülkeler ile çok yoksul ülkeler arasındaki fark da artmıştır.

9

• İnsanların yaşama sürelerinin uzaması çocukluk dönemindeki sağlık sorunlarının çözümlenmesi ile yakından ilişkilidir.

10

• Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hastalık ve ölüm nedenleri arasında farklılıklar bulunmaktadır.

11

• Gelişmiş ülkelerde bütün yaş gruplarında olan ölüm nedenleri irdelendiği zaman kronik hastalıklar, malignensiler, ve kazalar ön sırada yer almaktadır.

12

Gelişmekte olan ülkelerde, toplum genelinde en sık görülen ölüm nedenleri sıralamasında;

• çocukluk yaş grubunun ölüm nedenleri (akut solunum yolu enfeksiyonları, tüberküloz, sıtma, ishalli hastalıklar, vs.),

• kronik hastalıklar, kasıtlı ve kasıtsız yaralanmalar ilk sıralarda dikkat çekmektedir.

13

14

15

• Dünya üzerindeki çocuk ölümlerinin %70’inden fazlası korunabilen ya da tedavi edilebilen hastalıklara bağlıdır.

• Bunlar yenidoğan dönemi hastalıkları (prematürelik), yetersiz beslenme, yoksulluk, sağlık hizmetlerine ulaşamama, zatüre, ishal, sıtma ve kızamıktır .

16

• Dünyanın birçok ülkesinde bebekler sosyal, ekonomik ve kültürel nedenlerden dolayı beslenme yetersizliklerine maruz kalmaktadırlar.

• Yetersiz ve dengesiz beslenme çocuklarda büyüme gelişme gerilikleri ile ölümlere neden olmaktadır .

17

Bu ölümlerin çoğunluğu;• vitamin A desteği, • anne sütü ve • oral rehidratasyon solüsyonlarının

kullanımının yaygınlaştırılması,• hastalık taşıyan parazitlerle,

tüberküloz ve sıtma ile savaş gibi etkin ve düşük maliyetli sağlık programları ile önlenebilir.

• Yılda en az iki milyon çocuk ölümünün, aşılarla önlenebileceği gösterilmiştir.

6-14 Yaş Arası Çocuklar 5-17 Yaş Arası Çocuklar0

5

10

15

20

25

30

4

28

Türkiye’de Çalıştırılma Yüzdeleri

Çalıştırılma Yüzdeleri

Neden göstergelere bakıyoruz???

Bir toplumun demografik yapısı, hastalık ve ölüm nedenleri; o toplumun gelişme düzeyi, sağlık durumu, yüksek riskli yaş grupları ve öncelikle ele alınması gereken sorunlar, sağlık hizmetlerinin hedefleri ile ilgili düzenlemelere ilişkin önemli bilgiler verir.

20

DÜNYADA 5 YAŞ ALTI ÇOCUKLARDA ÖLÜMLER

21

• Tüm dünyada beş yaş altı çocuk sayısı yaklaşık 626 milyondur. Bunların yalnızca 54 milyonu sağlıklı konutların, eğitim olanaklarının, temiz içme suyunun, yeterli besinin bulunduğu önlenebilir hastalıkların, savaş ve çatışmaların olmadığı gelişmiş ülkelerde yaşamaktadır.

22

• Oral rehidratasyon tuzlarının kullanımı, • anne sütünün yaygınlaştırılması, • aşılama, • gelişimin izlenmesi, • zatürrenin tedavisi gibi basit ve etkili programlar,

aile odaklı yaklaşımla bütün ülkelerde çocuk ölümlerinde belirgin bir azalma görülmüştür.

Son elli yıldır bütün dünyada önlenebilir 5 yaş altı çocuk ölümlerini azaltmak için büyük çabalar ve bütçeler sarf edilmektedir.

23

• Dünyada en düşük beş yaş öncesi çocuk ölümlülüğü Japonya ve İsveç’te görülmektedir (binde 4-5).

24

• Kadınların bağımsızlık kazanması,• Eğitimin (özellikle kadınların eğitiminin)

yaygınlaştırılması,• Ulaşılabilir sağlık merkezlerinin kurulması,• Sağlık hizmetlerinin etkin olarak sunulması,• Sağlık hizmetlerinde doğum öncesi ve doğum

sonrası hizmetlere özel yer verilmesi,• Sık doğumların önlenmesi,• En az düzeyde de olsa yeterli beslenmenin

sağlanması,• Tüm toplumun aşılanması.

25

• Dünya genelinde temel aşılardan DBT ve Kızamık için birincil aşılanma dozunun yaşamın ilk yılı içinde tamamlanma oranı gelişmiş ülkelerde %96 ve %93, gelişmekte olan ülkelerde %88 ve %78, geri kalmış ülkelerde ise %77 ve %74’tür.

• Bu durum dünya çocuklarının çoğunun yaşadığı gelişmekte olan ve geri kalmış ülkelerde aşı oranlarının hastalığın görülmesini önleyebilecek düzeylerin altında olduğunu göstermektedir .

26

• 2025 yılına kadar %97’si gelişmekte olan ülkelerde, her yıl 5 milyon civarında, beş yaş altı ölüm olacağı tahmin edilmektedir. On ölümden sekizi yetersiz beslenme ile bağlantılı olarak pnömoni ve ishal gibi bulaşıcı hastalıklara bağlı olacağı tahmin edilmektedir.

27

DÜNYADA YENİDOĞAN ÇOCUKLARIN DURUMU

• Dünyada her yıl yaklaşık 130 milyon bebek doğmakta ve yaşamının ilk dört haftası içinde dört milyon bebek kaybedilmektedir.

• Başka bir ifadeyle her saatte dünyada 450 yenidoğan ölmektedir.

28

• Gebeliğin son üç ayında , inutero (ölü doğum) ölen bebeklerin sayısıda üç milyondur.

• Anne ölümleri (her yıl 500.000) çok çarpıcı ve korkutucu istatistiğini son on yıldır fazla değişmeden korumaktadır.

29

• Anne ve yenidoğan ölümlerinin %99’u orta ve düşük gelir düzeyi olan ülkelerde, %1’i ise gelişmiş ülkelerde olmaktadır.

• Ölümler en fazla ilk haftada ve ilk 24 saatte görülmektedir. Afrika ve Güneydoğu Asya yenidoğan ölümlerinin en fazla görüldüğü kıtalardır.

• Son tahminler dünyada doğan 1000 bebekten 34’ünün 1. Ayına erişemeden öldüğünü göstermektedir .

30

• Yaşayan yenidoğanların morbiditeleri hakkında çok güvenilir istatistikler yoktur.

• Bu bebeklerin bir kısmı yaşam boyu özürlü kalabilmektedir.

• İstatistiklerin yetersiz olmasına karşın her yıl en az 1 milyon bebekte asfiktik doğuma bağlı cerebral palsy, öğrenme güçlüğü gibi sakatlıklar kaldığı bildirilmiştir.

31

• Yoksul ülkelerde doğan bebeklerin enfeksiyondan ölme riski 2 kat, asfiksiden ölme riskleri 8 kat daha fazladır.

32

DÜNYADA ÇOCUK İŞÇİLİĞİ

• Dünyada 218 milyon çocuğun çalıştığı, bu çocukların 126 milyonunun ise tehlikeli işlerde çalıştığı tahmin edilmektedir.

• Çocukların çalışması, onların fiziksel (anemi, büyüme-gelişme geriliği, kronik akciğer hastalığı, solunum yolu hastalıkları, göz enfeksiyonları, zehirlenmeler), ruhsal (anksiyete / depresyon, uyku bozukluğu, dikkat eksikliği vb.) ve sosyal sağlığını olumsuz etkileyen bir durumdur

33

• Bureau istatistik merkezinin verilerine göre dünyada 10-14 yaş arası 1.809.955 çocuk işçi olduğu tahmin edilmektedir.

• 5-14 yaş arası çocukların gelişmekte olan ülkelerde %16’sı, geri kalmış ülkelerde %29’u çalıştırılmaktadır.

34

• Çocuklar Afrika’da , Asya’da, Latin Amerika’da, Orta Doğu’da ve Güney Avrupa’nın bazı bölgelerinde başkalarının evlerinde hizmetçi olarak çalıştırılmaktadırlar (Dünya Çocuklarının Durumu 2008).

35

• UNICEF 2011 verilerine göre çocuk işçiliğinde kızların oranı %15 azalmış olup, aynı zamanda kız çocuklarının tehlikeli, güç işlerde çalıştırılması da %24 oranında azalmıştır.

36

TÜRKİYE’DE ÇOCUK SAĞLIĞININ DURUMU

37

TÜRKİYE’NİN SOSYO-DEMOGRAFİK YAPISI

• Türkiye nüfusunun yaş dağılımı, geçmişte yüksek doğurganlık deneyimi olan, ancak yakın zamanda hızlı bir doğurganlık düşüşü yaşanan ülkelerin belirgin özelliklerine sahiptir.

38

• Nüfus piramidinin tabanında görülen daralma Türkiye’de doğurganlık seviyesindeki hızlı azalmayı göstermektedir. Nüfus piramidi günümüzde sayıca en büyük kuşaklarının 10-29 yaşları arasında olan kuşaklar olduğunu ortaya koymaktadır.

39

Nüfus dağılımı:

Kaynak:TNSA 2008.

• Türkiye genç bir nüfus yapısına sahip olup nüfus yapısı, piramit şeklinden fıçı şekline doğru geçiş göstermiştir. Üretken olmayan 15 yaş altı ve 65 yaş üstü nüfusun 15-64 yaş nüfus oranını gösteren bağımlılık oranı 1990 nüfus sayımında 65 iken, 2008 yılı Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA 2008) sonuçlarına göre 52 ye düşmüştür.

41

Yerleşim yerine göre yaşa özel doğurganlık hızları:

Kaynak:TNSA 2008.

42

Yaşa göre doğurganlık hızındaki değişimler:

Kaynak:TNSA 2008.

43

• TNSA-2008’den son 20 yıllık dönem için hesaplanan yaşa özel doğum hızları, tüm yaş gruplarında doğurganlığın önemli ölçüde azaldığının bir kanıtıdır (TNSA 2008).

44

Adölesan kadınlarda doğurganlık ve annelik:

• 15-19 yaşlarındaki anne olmuş ya da ilk çocuğuna gebe olan adölesan kadınların temel özelliklere göre yüzdesi.

45

Temel özellikler

Anne olmuş İlk çocuğuna

gebe

Çocuk doğurmaya başlayanların yüzdesi

Adölesan kadın sayısı

Yaş

15 0.4 0.0 0.4 404

16 1.7 0.5 2.2 392

17 1.3 3.1 4.4 304

18 6.6 3.1 9.7 410

19 9.4 3.5 12.9 360

Yüzdeler

Kaynak:TNSA 2008.

46

Adölesan Doğum Oranı:

Kaynak: Binyıl Kalkınma Hedefleri Raporu Türkiye 2010.

1993 1998 2003 200818.5

19

19.5

20

20.5

21

21.5

22

22.5

23

20

21

22

23

ANNE YAŞI

ANNE YAŞI

Anne Yaşı

20080

10

20

30

40

50

60

18

52

9

21

İLKOKULU BİTİRMEMİŞİLKÖĞRETİM 1.KADEMEİLKÖĞRETİM 2. KADEMELİSE VE ÜZERİ

49

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLERİNDEKİ DÜZEY VE EĞİLİMLER

• Avrupa’da bebek ölümlerindeki azalma 50-60 yıl önce gerçekleşmiştir.

• Bu azalmada teknolojik gelişmeden çok sosyo-ekonomik kalkınma önemli rol oynamıştır.

50

Bebek ve çocuk ölümlülüğü:

Araştırmadan önceki yıllar

Yaklaşık referans tarihi

Neonatal ölüm hızı

Post neonatal ölüm hızı

Bebek ölüm hızı

Çocuk ölüm hızı

Beş yaş altı ölüm hızı

TNSA-2008

0-4 2003-2008 13 4 17 6 24

5-9 1998-2003 17 16 33 9 41

10-14 1993-1998 21 23 50 10 59

TNSA-2003

0-4 1998-2003 17 12 29 9 37

5-9 1993-1998 24 22 47 10 56

TNSA-1998

0-4 1993-1998 26 17 43 10 52

Kaynak:TNSA-2008

1993 1998 2003 20080

10

20

30

40

50

6053

43

29

17

BEBEK ÖLÜMLERİ BİNDE

BEBEK ÖLÜMLERİ BİNDE

1993 1998 2003 20080

10

20

30

40

50

60

7061

52

37

24

0-5 YAŞ ÖLÜMLERİ BİNDE

0-5 YAŞ ÖLÜMLERİ BİNDE

53

• Neonatal ölüm hızı: Doğumdan sonraki bir ay içinde ölme olasılığı.

• Post-neonatal ölüm hızı: Doğumdan sonraki bir aydan sonra, ancak bir yıldan önce ölme olasılığı.

• Bebek ölümhızı: Doğumdan sonraki bir yıl içinde ölme olasılığı.

• Çocuk ölüm hızı: Birinci ve beşinci doğum günleri arasında ölme olasılığı.

• Beş yaş altı ölüm hızı: Doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme olasılığı.

54

Bebek ve çocuk ölümlülüğündeki eğilimler:

55

Bebek ölüm hızı:

52,9

42,7

28,7

1713,1

10,1

0

10

20

30

40

50

60

1993 1998 2003 2008 2009 2010

Bebek Ölüm Hızı

Kaynak: Sağlık Bakanlığı 2010.

56

Bebek ve çocuk ölümlerinin nedenleri

• Yenidoğan hastalıkları (%49.3)• Konjenital anomaliler (%25.2)• Diğer enfeksiyonlar (%14.3)• Akut solunum yolu enfeksiyonları (%5.0)• İshalli hastalıklar (%1.8)• Diğer hastalıklar (%4.5).

Bebek Çocuk Ölüm Nedenleri

WHO 2005 yılı raporlarına göre neonatal ölüm nedenleri arasında ilk üç neden;

• Prematüre doğum ( %28)• Şiddetli enfeksiyonlar ( %26),• Doğumda asfiksi ( %23) dir.

58

Ölü doğum ve bebek ölümleri

• 2007 yılı bildirim sayısı: 21.713 • 2008 yılı bildirim sayısı: 21.455• 2009 yılı bildirim sayısı: 23.538• 2010 yılı bildirim sayısı: 24.094

59

TÜRKİYE’DE BEŞ YAŞ ALTI ÇOCUK ÖLÜMLERİ

• İlk 60 ay içinde olan çocuk ölümleridir.

Kalp hast

alıkla

rı

Lenf h

astalı

ğı

Tanıla

namay

anlar

0

5

10

15

20

25

30

3534

17

11

5 yaş üstündeki ölüm nedenleri arasında ilk üç neden;

5 yaş üstündeki ölüm ne-denleri arasında ilk üç neden;

( US National Center for Health Statistics 2007)

Perinata

l morta

lite nedenleri

Kalp hast

alığı

Meningo

kok e

nfeksiyo

nları

01234

4.3

2.53.5

5 YAŞ ALTI ÖLÜMÜN İLK 3 NEDENİ

5 YAŞ ALTI ÖLÜMÜN İLK 3 NEDENİ

( US National Center for Health Statistics 2007)

62

Beş Yaş Altı Ölüm Hızı (1.000 Canlı Doğum):

Kaynak:Bin Yıl Kalkınma Hedefleri Raporu, Türkiye 2010.

63

Türkiye’de 0-5 yaş çocuk ölümlerinin ilk 10 nedeni:

64

Neden Türkiye(%) Kent (%) Kır (%)

Perinatal nedenler 43.7 41.4 45.6

Solunum yolu enfeksiyonları

15.9 13.0 15.8

Doğuştan anomaliler

11.9 16.1 7.4

İshalli hastalıklar 9.4 7.0 10.8

Menenjit 2.9 2.3 3.8

Beslenme eksiklikleri

2.8 1.9 3.3

Aşı ile korunabilir hastalıklar

2.6 2.0 3.5

Kazalar 2.5 3.4 2.3

Kalp damar hastalıkları

1.7 3.7 1.4

Solunum yolu hastalıkları

0.9 2.0 0.8

65

5 yaş altı çocuk ölümlerinde yıllık azalma oranlarına göre ülke sıralaması :

ÜLKELER 5 YAŞ ALTI ÇOCUK ÖLÜMÜ

1990

5 YAŞ ALTI ÇOCUK ÖLÜMÜ

2007

ORTALAMA YILLIK AZALMA

ORANI1990-2007

1990 YILINA GÖRE GELİŞME

(%)

Tayland 31 7 8.8 77

Peru 78 20 8 74

Maldivler 111 30 7.7 73

Portekiz 15 4 7.8 73

Vietnam 56 15 7.7 73

Türkiye 82 23 7.5 72

66

0-6 yaş grubundaki çocukların son 6 ay içinde geçirdiği hastalıkların oranı:

67

%

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın

Türkiye Kent Kır

Üst solunum yolu enfeksiyonu İshalKansızlık Ağız ve diş sağlığı sorunlarıBulaşıcı hastalıklar

Kaynak: TÜİK 2010 (www.tuik.gov.tr)

68

• 7-14 yaş grubundaki çocukların son altı ay içinde geçirdikleri hastalıkların oranı:

69

%

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın

Türkiye Kent Kır

Enfeksiyöz hastalıklar Ağız ve diş sağlığı sorunlarıGöz ile ilgili sorunlar Beslenme ile ilişkili hastalıklar Cilt hastalıkları

Kaynak:TÜİK 2010 (www.tuik.gov.tr)

70

ÇOCUKLARIN AŞILANMA ORANLARI

• Ülkemizde aşı uygulamalarına 1930’larda ‘’Çiçek Aşısı’’ ile başlanmıştır.

• DSÖ, aşının çocuk sağlığına katkılarını göz önünde bulundurarak 1974 yılında Gelişmiş Bağışıklama Programını başlatmış ve tüm dünyada aşılanma oranı yükselmiştir .

71

TAM AŞILI OLMA HİÇ AŞILI OLMAMA0

10

20

30

40

50

60

70

80

9081

2

15 26 AY ÇOCUKTA BAĞIŞIKLAMA

15 26 AY ÇOCUKTA BAĞIŞIKLAMA

ORTA DOĞU KENTSEL KIRSAL0

10

20

30

40

50

60

70

80

9090

64

84

71

TAM AŞILILAR

TAM AŞILILAR

1998 20080

10

20

30

40

50

60

70

80

90

46

81

4 2

AŞILAMA ORANIHİÇ AŞILANMAMA

75

Kızamık Aşısı Olan Bir Yaş Altı Çocukların Oranı:

1993 1998 2003 2009

Kızamık Aşısı Olan Çocukların

Oranı (%)

77.9 78,5 79,4 97

Kaynak: Binyıl Kalkınma Hedefleri Raporu Türkiye 2010.

76

• Dünya sağlık örgütü 2000 yılına kadar boğmaca insidansının 1/100.000’nin altına inmesini hedeflemiştir.

• Ancak aşağıdaki tabloda da görüldüğü gibi ABD’de dahil birçok gelişmiş ülkelerde hedeflenen insidansa henüz ulaşılamamıştır.

77

Ülke İnsidans

İspanya 2.3

ABD 2.7

İngiltere 4

Fransa 3.4

Avustralya 22-58

İsviçre 180

Kaynak: Kurugöl 2011. İnsidans 100.000 popülasyonda verilmiştir.

78

Yıllar göre aşılanma oranı (%) Türkiye:

Kaynak : Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.

*Hib-3 aşılamasına 2007 yılında başlanmıştır. 2008’dan itibaren DaBT+IPA+Hib 5’li aşı olarak uygulanmaktadır ** 2006’dan önce sadece kızamık aşısı olarak uygulanmıştır. *** KPA 3 aşılamasına Kasım 2008 yılında başlanmıştır.

79

Beşli Karma Aşı (DaBT+IPA+Hib) Birinci Doz Aşılama Oranı, (%), 2010

Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.

80

Beşli Karma Aşı (DaBT+IPA+Hib) İkinci Doz Aşılama Oranı, (%), 2010 :

Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.

81

Beşli Karma Aşı (DaBT+IPA+Hib) Üçüncü Doz Aşılama Oranı, (%), 2010 :

Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.

82

BCG Aşılama Oranı, (%), 2010 :

Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.

83

HBV 3 Aşılama Oranı, (%), 2010 :

Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.

84

KKK Aşılama Oranı, (%), 2010 :

Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.

85

KPA 3 Aşılama Oranı, (%), 2010 :

Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.

86

Antalya Bölgesinde 2010 Yılı Aşılanma Durumu:

DaBT-İPA-Hib-1Aşı Oranı

DaBT-İPA-Hib-3Aşı Oranı

KKKAşı Oranı

BCGAşı Oranı

Hepatit B-1 Aşı Oranı

Hepatit B-3 Aşı Oranı

MERKEZ 99,6 98,3 98 99 96,4 98,2

İLÇELER 96,6 97,6 98,1 95,6 94,9 96,6

İL

GENELİ

98,1 97,9 98,1 97,3 95,7 97,4

Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü/Antalya 2010.

87

TÜRKİYE’DE İSHAL YAYGINLIĞI VE TEDAVİSİ

• Türkiye’de dehidratasyonu önleyerek çocuk ölümlerini azaltma amacı ile 1986 yılından itibaren İshalli Hastalıkların Kontrolü Ulusal Programı yürütülmeye başlanmıştır.

88

• TNSA-2008 verilerine göre 6 aydan küçük ve 23 aydan büyük çocuklar, 6-23 aylık çocuklara göre daha çok ishale yakalanmaktadırlar.

• İshal yaygınlığı cinsiyete ve yerleşim yerine göre önemli bir farklılık göstermemektedir.

• Doğuda (%36), Orta Anadolu’da (%43), annesinin eğitimi olmayan (%36) ve düşük gelir düzeyinde olan çocuklarda (%31) ishal olma olasılığı daha yüksektir (TNSA 2008).

89

ÇOCUĞUN YAŞINA GÖRE EMZİRİLME DURUMUAy olarak yaş

Emzirilmeyen

Sadece anne sütü

Anne sütü ve diğer süt

Anne sütü ve ek gıdalar

Biberon kullananların yüzdesi

Anne sütü ve sadece su

Çocuk sayısı

<2 1.5 68.9 22.2 0.0 21.8 7.3 85

2-3 2.3 42.0 23.3 2.3 36.1 28.3 133

4-5 7.5 23.6 29.3 18.8 57.0 15.7 143

6-7 16.2 1.6 10.9 65.5 59.8 4.7 105

8-9 23.6 1.6 2.1 69.9 49.7 2.8 91

Kaynak: TNSA-2008.

90

• TNSA-2008 verilerine göre hayatın ilk iki ayında bebeklerin %69’u sadece anne sütü ile beslendiğini göstermektedir, bu yüzde oranları TNSA-2003 verilerinden önemli ölçüde yüksektir(%44).

20080

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

23

97

39

73ANNE SÜTÜNDEN ÖNCE BAŞKA GIDALAR ALANLARBİR SÜRE EMZİRİLENLERDOĞUMDAN SONRA İLK 1 SAAT İÇİNDE EMZİRİLENLERDOĞUMDAN SONRAKİ İLK 1 GÜN İÇİNDE EMZİRİLENLER

20080

10

20

30

40

50

60

70

80

90

10099 98

93

84

77

69

57

3

2 AY ALTI BEBEKLERDE EMZİRME2. 3. AYLAR4. 5. AYLAR6. 7. AYLAR8. 9. AYLAR210. 11. AYLAR12. 15. AYLAR32. 35. AYLAR

2. AY 2 3 AY 4 5 AY 6 7 AY 8 9 AY 10 11 AY

12 15 AY

32 35 AY

0

10

20

30

40

50

60

70 67

42

24

2 20 0 0

YALNIZ ANNESÜTÜ ALAN BEBEK YÜZDESİ

YALNIZ ANNESÜTÜ ALAN BEBEK YÜZDESİ

2003 20080

5

10

15

20

25

30

35

40

45

21

42

6 AYDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE YALNIZ ANNESÜTÜ ALANLAR

6 AYDAN KÜÇÜK BEBEK-LERDE YALNIZ ANNESÜTÜ ALANLAR

2003 20080

5

10

15

20

25

25

18

6 AYDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE ANNESÜTÜ VE SU ALANLAR

6 AYDAN KÜÇÜK BEBEK-LERDE ANNESÜTÜ VE SU ALANLAR

BATI VE KUZEY GÜNEY VE ORTA

DOĞU13.5

14

14.5

15

15.5

16

16.5

17

17.5

18

15 15

18

AY CİNSİNDEN EMZİRME SÜRESİ

AY CİNSİNDEN EMZİRME SÜRESİ

• Ancak tüm bölgeler için ortak olan şu ki, bebeği sadece annesütü ile besleme süresi 2,2. ayı geçmemektedir.

98

TÜRKİYE’DE ÇOCUK İŞÇİLİĞİ

99

• Türkiye’de 6-17 yaş grubundaki çocuk sayısı 16 milyon 264 bindir.

• 6-17 yaş grubunda bulunan 16 milyon 264 bin çocuktan %5.9’u (958bin kişi) ekonomik bir işte çalışmaktadır.

• Çocuğu çalışma yaşamından uzak tutmak için en etkin araçlardan biri okuldur.

• Çalışan çocukların %31.5’i okula devam ederken, %68.5’i öğrenimine devam etmemektedir

6-14 Yaş Arası Çocuklar 5-17 Yaş Arası Çocuklar0

5

10

15

20

25

30

4

28

Çalıştırılma Yüzdeleri

Çalıştırılma Yüzdeleri

UNİTED NATIONS INTERNATIONAL CHILDREN’S EMERGENCY FUND

• UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu), savaş, afet gibi durumlarda ve Dünya çocuklarının acil ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 1946’da kurulmuştur.

102

TEŞEKKÜRLER