FASIL 33 - AB Başkanlığı...• Hesapların Sunumu ve Muhasebesi • Dı Denetim ve Aklanması...

1

AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI

FASIL 33:

MALİ VE BÜTÇESEL

HÜKÜMLER

Ekim 2011

2

SUNUM PLANI

1. Faslın Kapsamı

2. İlgili AB Müktesebatı

3. AB Bütçesi

3. Müzakere Sürecinde Durum ve Yapılması Gerekenler

3

FASIL KAPSAMI

Bu fasıl Avrupa Birliği (AB) bütçesinin finansmanı (öz kaynaklar) için gerekli

olan mali kaynaklarla ilgili kuralları kapsamaktadır.

Üye Devletler öz kaynakların doğru hesaplanması, tahsil edilmesi, ödenmesi

ve kontrol edilmesini sağlayan ve bunu koordine eden yeterli idari kapasiteye

sahip olmalıdır.

Bu alandaki müktesebat doğrudan bağlayıcıdır ve ulusal hukuka aktarılması

gerekmemektedir.

Müktesebatın AB’ye katılımla birlikte uygulanmaya başlanması gerekmektedir.

4

İLGİLİ TEMEL MÜKTESEBAT

• AB’nin İşleyişi Hakkındaki Antlaşma’da Md. 310’dan itibaren yer alan Mali Hükümler Bölümü

• Avrupa Topluluklarının Genel Bütçesine Uygulanan Mali Tüzük (1605/2002 sayılı Konsey Tüzüğü)

• 1605/2002 sayılı Tüzüğün Uygulanmasına Yönelik Ayrıntılı Kuralları Ortaya Koyan 2342/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü

• 1605/2002 sayılı Tüzüğün 185 inci maddesinde atıf yapılan birimler hakkında 2343/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü

• Avrupa Topluluklarının Öz Kaynaklar Sistemi Hakkında 2007/436 sayılı Konsey Kararı

• Avrupa Topluluklarının mali çıkarlarının dolandırıcılık ve diğer usulsüzlüklere karşı korunmasına yönelik Komisyon tarafından yürütülen yerinde kontroller ve teftişlere ilişkin 2185/1996 sayılı Konsey Tüzüğü

• AB’nin mali çıkarlarının korunması hakkında 2988/1995 sayılı Konsey Tüzüğü

• Gayri Safi Milli Gelirin harmonizasyonuna ilişkin 1287/2003 sayılı Konsey Tüzüğü

• OLAF tarafından yürütülen soruşturmalara ilişkin 1074/1999 sayılı Konsey Tüzüğü

5

İLGİLİ TEMEL MÜKTESEBAT

1605/2002 sayılı Mali Tüzük (Financial Regulation)

• AB Bütçesinin İlkeleri

• Bütçenin Oluşturulması ve Yapısı (Gelir ve Giderler)

• Bütçenin Uygulanması

• İç Denetim

• İhale

• Hibeler

• Hesapların Sunumu ve Muhasebesi

• Dış Denetim ve Aklanması

• Özel Hükümler

• Geçici ve Nihai Hükümler

6

AB BÜTÇESİ (GELİR VE HARCAMALAR)

AVRUPA BİRLİĞİ BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

1- Öz Kaynaklar

2- Diğer gelirler

3- Önceki yıldan kalan bütçe fazlası

7

AB BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

1- Öz Kaynaklar (Own Resources)

Ulusal otoritelerin ilave bir kararına ihtiyaç duyulmaksızın otomatik olarak

AB’ye aktarılan gelirlerden oluşmaktadır. Türleri:

• Geleneksel öz kaynaklar

• KDV

• GSMH / GSMG

AB bütçesine aktarılan toplam öz kaynaklar, üye devletlerin toplam

GSYH’nin en fazla %1,23’ü kadar olabilir.

8

AB BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

1- Öz Kaynaklar (Own Resources)

a. Geleneksel Öz Kaynaklar (Traditional Own Resources-TOR)

Topluluğun üye olmayan üçüncü ülkelerden yapılan ithalat üzerinden Ortak

Gümrük Tarifesi kapsamında alınan gümrük vergilerinden (hem tarım

ürünlerini hem de tarım dışı ürünleri kapsar) ve üreticiler tarafından ödenen

şeker vergilerinden kaynaklanır.

Üye devletler tarafından tahsil edilir, toplam tutarın %25’i üye devlete kalır.

9

AB BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

1- Öz Kaynaklar (Own Resources)

b. KDV’ye dayalı öz kaynak

Üye devletlerin KDV matrahına her yıl belirli bir oranın uygulanması ile

hesaplanmaktadır. (Üye devletlerin KDV matrahı uyumlaştırılmıştır)

Matraha uygulanan oran 2007’den itibaren %0,30’dur.

10

AB BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

1- Öz Kaynaklar (Own Resources)

c. Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH)/ Gayri Safi Milli Gelir (GSMG) Bazlı Öz

Kaynak

• 1998 yılında, bütçenin diğer gelirlerle karşılanamayan kısmını finanse

etmek amacıyla getirilmiştir.

• Üye devletlerin GSMG’lerine aynı oranın uygulanması ile hesaplanır (2010

yılı için % 0,7488 olarak belirlenmiştir)

• Daha zengin üye devletlerin toplam gelirin nispeten daha büyük bir kısmını

finanse etmelerini sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.

• GSMH bazlı öz kaynağın büyüklüğü, her yıl bütçenin diğer gelirleri ile

kapatılamayan kısmının finansmanını sağlayacak şekilde yeniden

düzenlenmektedir.

• AB’nin uyguladığı yeni istatistik sistemi ile uyumlu olması açısından, artık

GSMH yerine GSMG kavramı kullanılmaktadır.

11

AB BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

Birleşik Krallık Düzeltmesi

Birleşik Krallık’ın üye olduktan sonra Topluluk bütçesine yapmış olduğu

katkılarla bütçe harcamalarından aldığı pay arasındaki dengesizliğin

giderilmesi amacıyla 1985’te oluşturulmuştur

Birleşik Krallık’ın bütçe dengesizliği, KDV ve GSMH bazlı ödemelerinde indirim

yapılarak azaltılmaktadır. Bu düzeltmenin maliyeti diğer Üye Devletler

tarafından AB GSMH’sı içerisindeki paylarına göre paylaşılmaktadır.

Buna ilaveten, Adalet ve İçişleri Politikalarına katılım sağlamak istemeyen

ülkeler için de gerekli düzenlemeler yapılmaktadır. (Danimarka, İrlanda ve

Birleşik Krallık)

12

AB BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

2- Diğer Kaynaklar:

• AB çalışanlarının gelir vergisi kesintileri,

• banka faizleri,

• üçüncü ülkelerin AB programlarına katılmak üzere yaptıkları katkılar,

• kullanılmayan AB mali yardımlarının geri ödenmesi ve

• gecikmiş ödemeler üzerinden alınan faizler

13

AB BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

Geleneksel Öz Kaynaklar

12% KDV Kaynağı

10%

GSMG Kaynağı 71%

Diğer Gelirler 5%

Önceki Yıldan Artan 2%

Öz Kaynakların Dağılımı, 2010 yılı bütçesi

14

AB BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

Öz Kaynakların Yıllar İçerisinde Dağılımı

15

AB BÜTÇESİNİN GELİRLERİ

0

5

10

15

20

25

Üye Ülkelerin Öz Kaynaklara Katkısı (%)

16

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

MALİ PERSPEKTİF

• AB bütçesine ilişkin orta vadeli harcama çerçevesidir

• Kurumlar arası Antlaşma ile kararlaştırılır (Avrupa Parlamentosu, Bakanlar

Konseyi ve Avrupa Komisyonu)

• Bütçedeki her başlık ve alt başlık ve her yıl için harcama tavanını belirler.

• Mali perspektiflerde, öngörülemeyen harcamalar için bir pay

bırakılmaktadır.

• Çok yıllıdır

• 1988-1992

• 1993-1999

• 2000-2006

• 2007-2013

• Yıllar içerisinde gerekli hallerde revize edilebilir

17

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

Taahhüt ödenekleri 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Toplam

1- Sürdürülebilir

kalkınma 50.865 53.262 55.883 54.860 55.400 56.866 58.256 385.392

2- Doğal kaynakların

korunması ve yönetimi 51.962 54.685 52.205 53.379 52.528 51.901 51.284 367.944

3-Vatandaşlık, özgürlük,

güvenlik ve adalet 1.199 1.258 1.380 1.503 1.645 1.797 1.988 10.770

4- Küresel partner

olarak AB 6.199 6.469 6.739 7.009 7.339 7.679 8.029 49.463

5- İdari Harcamalar 6.633 6.818 6.973 7.111 7.255 7.400 7.610 49.800

6- Telafi ödenekleri 419 191 190

800

Toplam taahhüt

ödenekleri 117.277 122.683 123.370 123.862 124.167 125.643 127.167 864.169

2007-2013 Dönemi Mali Perspektifi (milyon Euro)

18

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

• Sürdürülebilir büyüme

• Doğal kaynakların korunması ve yönetimi

• Vatandaşlık, özgürlük, güvenlik ve adalet

• Küresel bir aktör olarak AB

• İdari Harcamalar

- AB’nin 2010 yılı bütçesi yaklaşık 120 milyar Euro tutarındadır.

- 2010 yılında AB bütçesinin toplam %91,1’i Üye Devletlere harcanmıştır.

19

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

1- Sürdürülebilir Büyüme

a. Büyüme ve istihdam için rekabet edebilirlik

rekabet edebilirliğin ve girişimciliğin artırılması, küçük işletmelerin

desteklenmesi, kamu hizmetleri için bilgi teknolojilerine yatırım,

Avrupa çapında araştırma ve teknolojik gelişmenin artırılması ve

iyileştirilmesi..

• Ar-Ge (7. Çerçeve Programı)

• Trans-Avrupa ağları (ulaştırma ve enerji ağları)

• Life Long Learning Programı

(Comenius, Erasmus, Leonardo, Grundtvig)

• Galileo (küresel navigasyon uydu sistemleri)

• CIP (rekabetçilik ve yenilik programı-KOBİler, enerji, IT)

• Sosyal Politika Gündemi

• Customs ve Fiscalis Programları vs..

20

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

1- Sürdürülebilir Büyüme

b. Büyüme ve istihdam için uyum

en az gelişmiş üye devletler ve bölgelerin ekonomik, sosyal ve

bölgesel uyumu, rekabet edebilirlik ve istihdamın geliştirilmesi,

bölgesel işbirliğinin artırılması..

• Uyum Fonu,

• Yapısal Fonlar,

• Avrupa Sosyal Fonu vs..

21

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

2- Doğal kaynakların korunması ve yönetimi

• ortak tarım politikası kapsamında yapılan ödemeler,

• kırsal kalkınma

• balıkçılık politikası harcamaları (Avrupa Balıkçılık Fonu vb.),

• çevre politikası harcamaları (LIFE+)

• hayvan ve bitki sağlığı, vs…

22

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

3- Vatandaşlık, özgürlük, güvenlik ve adalet

• ortak mülteci alanı,

• kolluk kuvvetleri ve yargı organları arasında işbirliği (terörizm

ve suçla mücadele ve önleme)

• uyuşturucu ile ortak mücadele

• kamu sağlığı ve tüketicinin korunması

• sivil koruma

• kültür, gençlik, medya, iletişim vs..

23

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

4- Küresel bir aktör olarak AB

• katılım öncesi araç (IPA)

• aday ülkeler (Türkiye, Hırvatistan, İzlanda, Makedonya,

Karadağ) ve

• potansiyel aday ülkeler (Arnavutluk, Bosna Hersek, Kosova,

Sırbistan)

• Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı (ENPI)

• Kalkınma İşbirliği ve Ekonomik İşbirliği Aracı (DCI)

• Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası,

• makroekonomik yardım,

• insani yardım, vs…

24

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

5- İdari Harcamalar

• AB kurumlarında çalışan personelin maaş ve emeklilik ödemeleri,

• bina ve altyapıları,

• bilgi teknolojileri ve güvenlik

25

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

Sürdürülebilir Büyüme 40%

Doğal Kaynakların Korunması ve Yönetimi

47%

Vatandaşlık, Özgürlük, Güvenlik ve Adalet

1%

Küresel bir Aktör Olarak AB

6%

İdari harcamalar 6%

2010 yılı Bütçe Harcamaları

26

AB BÜTÇESİNİN HARCAMALARI

5,5

1,1

3,1

1,4

10,6

0,7

1,9

5,2

11,8 11,8

8,5

0,2 0,8

1,4 1,4

3,3

0,1

1,9 1,6

10,6

3,9

2,1

0,7

1,7 1,2

1,5

6,1

AB Harcamaları İçerisinde Üye Ülkelerin Payı (%)

27

ÜYE DEVLETLER VE AB BÜTÇESİ

2010 yılı (milyon Euro)

Bütçe harcamalarından aldığı miktar Bütçe gelirlerine yaptığı ödeme Fark

Belçika 6.145,1 4.783,2 1.361,9

Bulgaristan 1.222,5 352,6 869,9

Çek Cumhuriyeti 3.415,6 1.497,7 1.917,9

Danimarka 1.525,7 2.380,5 -854,8

Almanya 11.825,2 23.772,6 -11.947,4

Estonya 807,9 142,4 665,5

İrlanda 2.065,6 1.394,3 671,3

Yunanistan 5.748,7 2.310,1 3.438,6

İspanya 13.190,5 10.095,4 3.095,1

Fransa 13.105,1 19.580,8 -6.475,7

İtalya 9.497,5 15.332,4 -5.834,9

GKRY 178,0 184,5 -6,5

Letonya 843,6 175,0 668,6

Litvanya 1.601,9 269,1 1.332,8

Lüksemburg 1.554,3 261,2 1.293,1

Macaristan 3.650,0 955,0 2.695,0

Malta 112,4 61,2 51,2

Hollanda 2.146,1 5.613,6 -3.467,5

Avusturya 1.821,6 2.626,9 -805,3

Polonya 11.822,0 3.656,8 8.165,2

Portekiz 4.378,8 1.847,9 2.530,9

Romanya 2.317,4 1.143,1 1.174,3

Slovenya 755,7 386,6 369,1

Slovakya 1.905,0 647,3 1.257,7

Finlandiya 1.309,6 1.702,2 -392,6

İsveç 1.646,2 3.243,1 -1.596,9

Birleşik Krallık 6.745,6 14.659,4 -7.913,8

28

-15.000,0

-10.000,0

-5.000,0

0,0

5.000,0

10.000,0

ÜYE DEVLETLER VE AB BÜTÇESİ

2010 yılı (milyon Euro)

29

YENİ MALİ PERSPEKTİF ÖNERİSİ

Başlık Toplam ödenek

(milyon Euro)

Başlık Toplam ödenek

(milyon Euro)

Akıllı ve Kapsayıcı

Büyüme

490 908 Sürdürülebilir Büyüme 382 139

Sürdürülebilir Büyüme:

Doğal Kaynaklar

382 927 Doğal Kaynakların

Korunması ve Yönetimi

371 344

Güvenlik ve Vatandaşlık 18 535 Vatandaşlık, Özgürlük,

Güvenlik ve Adalet

10 770

Küresel Avrupa 70 000 Küresel Partner Olarak

AB

49 463

İdari Harcamalar 62 629 İdari Harcamalar 49 800

Toplam 1 025 000 Toplam 864 316

2014-2020 Mali Çerçevesi (Öneri) 2007-2013 Mali Çerçevesi

30

MÜZAKERE SÜRECİNDE DURUM

Mali ve Bütçesel Hükümler Faslı tanıtıcı tarama toplantısı 6 Eylül 2006

tarihinde, ayrıntılı tarama toplantısı ise

4 Ekim 2006 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilmiştir.

Tarama Sonu raporu halen Konsey’de görüşülmektedir.

33 no’lu fasıl ile ilgili olarak, Katılım Ortaklığı Belgesi’nde ve Ulusal

Programda herhangi bir öncelik yer almamaktadır.

Bu fasıl ile ilgili henüz herhangi bir proje gerçekleştirilmemiştir.

31

İlerleme Raporları:

Öz kaynaklar sisteminin uygulanmasına ilişkin politika alanlarında AB

müktesebatına uyum sağlanmasına devam edilmiştir. Ancak, tam uyuma ve

uygulamaya yönelik ilave çaba gösterilmesi gerekmektedir.

Öz kaynaklar sisteminin uygulanması için gerekli idari kapasite ve altyapı

konusunda ilerleme kaydedilmemiştir. Türkiye’nin, öz kaynakların doğru

oluşturulması, tahsil edilmesi, muhasebesi, izlenmesi, ödenmesi, kontrol

edilmesi ve bunların AB’ye raporlanmasına yönelik koordinasyon yapılarını ve

uygulama kurallarını oluşturması gerekecektir.

Mali ve bütçesel hükümler alanındaki hazırlıklar henüz erken aşamadadır.

YAPILMASI GEREKENLER

32

YAPILMASI GEREKENLER

İlgili Politika Alanları:

- Gümrük Birliği

- Tarım ve Kırsal Kalkınma

- Vergilendirme

- İstatistik

- Mali Kontrol

Müzakerelerin daha ileri bir aşamasında Türkiye’nin üyeliğinin bütçesel etkileri

üzerine bir etki değerlendirmesi yapılmalıdır

33

TEŞEKKÜRLER…

Nihal SAMSUN KARABACAK

Ekonomik ve Mali Politikalar Başkanlığı

e-mail: nkarabacak@ab.gov.tr Tel: 0 312 218 16 37