View
0
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საქმიანობის
შინაარსი
შესავალი 2
საერთო კრება 2
თვითრეგულირების გაძლიერება 4
საბჭოსსაქმიანობა 4მედიაგარემოს გაუმჯობესება 7
საბჭოსგანცხადებები 7 საპროტესტოაქციები 7 საკანონმდებლოპროცესშიჩართულობა 9 რეაგირებაგამოხატვისთავისუფლებისთვისსახიფათოინიციატივებზე 9მედიის სტანდარტების განვითარება 10 ტრენინგები 10 სახელმძღვანელოწესები 11 პუბლიკაციები,მედიამონიტორინგები 12 მედიაკრიტიკა 14 კონსულტაციაჟურნალისტებისთვის 14ორგანიზაციული განვითარება 15
ადგილობრივ და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან თანამშრომლობა 15
AIPCE 2019 წელს საქართველოში გაიმართება 16
საბჭოს რამდენიმე გადაწყვეტილება 17
ელისოჯანაშიადავითკაკულიასდანოდარმელაძისწინააღმდეგ 17 გიორგიმგალობლიშვილიგიორგიჩომახაშვილისწინააღმდეგ 18 სსიპქალაქხობის№2საჯაროსკოლადიტოჩუბინიძისწინააღმდეგ 19 PHRნატატაბიძისწინააღმდეგ 21 პარტია„თავისუფალისაქართველო“ლევანჯავახიშვილისდაბელა ზაქაიძისწინააღმდეგ 23 თანასწორობისმოძრაობაინგაგრიგოლიასწინააღმდეგ 25 აუდიტორია115გიორგიკვიტაშვილისწინააღმდეგ 26 PHRმარიმალაზონიასწინააღმდეგ 27 თბილისისმერიდავითნარმანიაგიორგიგაბუნიასდამაიალომიძისწინააღმდეგ 29 სახალხოდამცველიგიორგიმგელაძისწინააღმდეგ 31 სახალხოდამცველინათიაამირანაშვილისწინააღმდეგ 33 საიაირაკლიკიკნაველიძისდათამარჩერგოლეიშვილისწინააღმდეგ 36 PHRნანიკოხაზარაძის,სოფიკონარჩემაშვილის,ეკაამირეჯიბის, ლელამებურიშვილისდათამარღვინიანიძისწინააღმდეგ 37
გვ. 2
წესდების თანახმად საერთო კრება ყოველწლიურად იკრიბება დეკემბრის თვეში დაორგანიზაციის განვითარებისთვის საჭირო საკითხებს განიხილავს, ამასთან ირჩევს საბჭოსახალ 3 წევრს ერთს დედაქალაქიდან, ორსკირეგიონისმედიასაშუალებებიდან.2016წელს საერთო კრება 24 დეკემბერს გაიმართა.
შესავალი
2017 წელს მედია ახალი გამოწვევების წინაშე დადგა არაერთი ინიციატივა გაისმა, რომელიც მედიის და ზოგადად გამოხატვის თავისუფლების საფრთხეს უქმნიდა იქნებოდა ესმოსამართლეთა კრიტიკის შეზღუდვის სურვილი, ჟურნალისტისთვის წყაროს გათქმის დავალდებულება, მედიაომბუდსმენის ინსტიტუტისშექმნა თუ სიძულვილის ენის თვითრეგულირებიდან რეგულირებაში გადატანა. არც ერთიაღნიშნული მცდელობა ვერ რეალიზდა, თუმცაცხადად გამოჩნდა მედიის კონტროლის სურვილიდამოსალოდნელია,რომამთემებზემსჯელობა გაგრძელდება. ცალკე უნდა აღინიშნოსაზერბაიჯანელი ჟურნალისტის, ავფგან მუხტარლის თბილისიდან გატაცების საქმე, რომელიცკვალავცბურუსითაამოცულიდაჟურნალისტებმავერ მიიღეს ბევრ კითხვაზე პასუხი. ამიტომაცგანსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს მედიისწარმომადგენელთა შეთანხმებული პოზიცია დაღირებულებები.
ამპროცესშიკისულუფროძლიერდებამედიისთვითრეგულირების, შესაბამისად ქარტიის როლი. ჟურნალისტებმა უნდა შეძლონ აჩვენონსაზოგადოებას, დაინტერესებულ პირებს, რომთავად შესწევთ უნარი დაშვებული ხარვეზებისგამოსწორების,სტანდარტებისგაუმჯობესებისდააღარ დატოვონ ადგილი რეგულირების სურვილისთვისაცკი.
წინამდებარე ანგარიში ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის 2017 წლის მუშაობას ასახავს არსებული გამოწვევების საპასუხოდ. ქარტიასაკუთარი სტრატეგიული გეგმის თანახმადრამდენიმე მიმართულებით მუშაობს, მათ შორისაა ქარტიის მუშაობის ეფექტიანობის ამაღლება, ჟურნალისტთა პროფესიული განათლება, უფლებები და მედიაგარემო, ქარტიისორგანიზაციული მართვის დახვეწა და ქარტიისფინანსური შესაძლებლობების განვითარება.განხორცილებულიაქტივობებისწორედამძირითადიგეგმისშესაბამისადარისწარმოდგენილი.
1. საერთო კრება
საკუთარი მოხსენებები გააკეთეს აღმასრულებელმა დირექტორმა და სარევიზიო კომისიისთავმჯდომარემ.წელსპირველადორგანიზაციისწლიური ანგარიში შეიქმნა და მისი გაცნობისსაშუალებაქარტიისწევრებისსაერთოკრებაზევეჰქონდათ.
გვ. 3
ქარტიის წევრებმა იმსჯელესორგანიზაციის შემოსავლებისდივერსიფიკაციაზე,განიხილესსაწევროების დაწესების შესაძლებლობა, თუმცასაბოლოოდ შეთანხმდნენ, რომ სავალდებულოგადასახდელის ნაცვლად ყოფილიყო ნებაყოფლობითიშემოწირულობა.რაშიდაიხარჯებაშეგროვებულითანხა,შეთანხმებისთანახმად,უნდაგაირკვეს2017წლისსაერთოკრებაზე.
გასულიწლებისმსგავსადდისკუსიისასგანსაკუთრებულიკამათიგამოიწვიასაბჭოსწევრებისთვისკვოტების მოხსნის საკითხმა. საბჭოსთავმჯდომარემ აღნიშნა, რომ თანამედროვე ტექნოლოგიების განვითარებასთან ერთად სულ უფრო რთულდება იმის გარკვევა, თუ რომელიმედიასაშუალებაარეგიონულიდარომელიდედაქალაქის. გარდა ამისა, კვოტები ხელოვნურბარიერად იქცა კანდიდატთა არჩევისას. საბჭოს წევრები კი უნდა ირჩეოდნენ საკუთარიგამოცდილებისა და მოტივაციის საფუძველზედა მნიშვნელობა არ უნდა ჰქონდეს იმას სადმუშაობენ ტერიტორიულად დედაქალაქში თურეგიონებში. საერთო კრებაზე მიღწეული შეთანხმების თანახმად, საკითხი დადგა ელექტრონულკენჭისყრაზე,სადაცქარტიისწევრებმაარ დაუჭირეს მხარი კვოტების გაუქმების ინიციატივას.
კიდევ ერთი ორგანიზაციული ცვლილება, რომელიც ამავე ელექტრონულ კენჭისყრაზე გადაწყდა,იყოსარევიზიოკომისიისწევრისინტერესთა კონფლიქტი. წესდებაში ნათქვამია,რომ სარევიზიო კომისიის წევრი არ შეიძლებაიყოს ქარტიის “მუდმივი ანაზღაურების მქონე”თანამშრომელი. რადგან ქარტიიდან ანაზღაურებას ყველა პირი პროექტების შესაბამისადიღებს, რეალურად არ არსებობს “მუდმივიანაზღაურება”. ამასთან სალომე ცეცხლაძე,რომელიც სარევიზიო კომისიის წევრი იყო,პარალელურად მონაწილეობდა ქარტიის მედიამონიტორინგის პროექტში და შესაბამისად,გარკვეულ ანაზღაურებას იღებდა. ამიტომაცდადგა საკითხი, გამჭვირვალობის უფრო მაღალი სტანდარტის დაწესებულიყო და არსებული ჩანაწერი გაგებულიყო ისე, რომ სარევიზიო კომისიის წევრს არ აეღო რაიმე სახისანაზღაურებაქარტიიდან.ელექტრონულკენჭისყრაშიმონაწილეთაუმრავლესობამმიიჩნია,რომსარევიზიოკომისიისწევრსუნდაეკრძალებოდესრაიმე სახის ანაზღაურების მიღება ქარტიიდან.ამ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ სალომეცეცხლაძემ დატოვა სარევიზიო კომისია, მისიადგილი კიდაიკავალაშა ზარგინავამ, რადგანსარევიზიო კომისიის წევრთა არჩევისას ხმებისრაოდენობითისიყოშემდეგადგილზე.საერთო
კრებაზე ტრადიციისამებრ გამოვლინდნენ ქარტიისპრიზი2017ისგამარჯვებულებიშემდეგ• კატეგორიებში:საუკეთესოსტატია/ნარკვევი• საუკეთესოსატელევიზიო/ვიდეორეპორტაჟი• საუკეთესომულტიმედიაპროექტი• საუკეთესოჟურნალისტურიგამოძიება• ბავშვთასაკითხებისსაუკეთესოგაშუქება
პირველ ოთხ კატეგორიაში კონკურსი გამოცხადდაIREXისპროექტისმხარდაჭერით,ხოლო“ბავშვთასაკითხები”დაწესდაგაეროსბავშვთაფონდის საქართველოს წარმომადგენლობისმიერ.შესაბამისად,გამარჯვებულისთვისგადასაცემიპრიზისშეძენისხარჯიცგაიღოიუნისეფმა.
„ქარტიის პრიზი 2016-ის” გამარჯვებულები
გვ. 4
ჟიურიმშემოსულისაკონკურსონამუშევრებიდანგამოავლინაგამარჯვებულები:• საუკეთესოსტატია–თამუნაუჩიძე–სადავოსამკვიდრებელი(სამხრეთისკარიბჭე)
• საუკეთესო მულტიმედია პროექტი – ნეტგაზეთი,პროექტი“უჩინრები”
• საუკეთესოჟურნალისტურიგამოძიება–ნინორამიშვილი,გიორგიმგელაძე–აგენტი
• პროვოკატორი ხელსუფლების სამსახურში 2(სტუდიამონიტორი)
• ბავშვთასაკითხებისსიღრმისეულადგაშუქება–სასკოლოგანათლება“რეალურ
• სივრცეში”(საზოგადოებრივიმაუწყებელი)
აღსანიშნავია, რომ წელს პირველად გაეროსქალთა ორგანიზაციამ გამოთქვა ქარტიასთანთანამშრომლობა და ქალთა უფლებების შესახებ დაწერილი სტატიების წახალისება. ჟიურის გადაწყვეტილებით, ქალთა უფლებებისმიმართულებით მნიშვნელოვანი პრობლემისწარმოჩენაშიქარტიისდაგაეროსქალთაორგანიზაციის სპეციალური პრიზი გადაეცა აიდამირმაკსუმოვას სტატიისთვის „საქართველოშიგოგონათაწინადაცვეთისფაქტებიგამოვლინდა“(ომისადამშვიდობისგაშუქებისინსტიტუტი).ჟიურის გადაწყვეტილებით, 2016 წელს პრიზიარგაიცანომინაციაში“საუკეთესოვიდეორეპორტაჟი”.
ქარტიის, როგორც ქვეყანაში არსებული მედიის დამოუკიდებელი თვითმარეგულირებელიორგანოსთვის პრიორიტეტია ამ მექანიზმისეფექტიანობის გაზრდა, რათა მოქალაქეებსჰქონდეთ შესაძლებლობა ჟურნალისტის მიერეთიკური პრინციპების დარღვევის შემთხვევაშიმიმართოს ამ ორგანოს. ამ მიმართულებითპროგრესსაჩვენებსქარტიაშიმიღებულიგანცხადებების რაოდენობით ზრდა და აპლიკანტებისმრავალფეროვნება.
თვითრეგულირების მექანიზმის გაძლიერებაშიფუნდამენტური როლი აკისრია საბჭოს და მისმიერსაქმეებისდროულადდამიუკერძოებლადგანხილვას.
საბჭოს საქმიანობა2016წელსუფლებამოსილებისვადაამოეწურაქარტიის საბჭოს სამ წევრს: ნინო ზურიაშვილს,ირინაყურუასდანინონარიმანიშვილს.ქარტიისწევრებმა მათ ნაცვლად აირჩიეს სამი ახალიწევრი დედაქალაქის კვოტით გიორგი მგელაძე(სტუდია მონიტორის ჟურნალისტი), რეგიონისკვოტითკითამარუჩიძე(სამხრეთისკარიბჭისჟურნალისტი)დათეაზიბზიბაძე(ქუთაისიპოსტისრედაქტორი). საბჭოსწევრებმათავმჯდომარედაირჩიესგიორგიმგელაძე.
თვითრეგულირების გაძლიერება
შესაბამისად, 2017 წელს ქარტიის საბჭოს შემადგენლობაასეთიიყო:1.გიორგიმგელაძე2.მაიამეცხვარიშვილი3.თაზოკუპრეიშვილი4.ნინოჯაფიაშვილი5.თამარუჩიძე6.თეაზიბზიბაძე7.ჯაბაანანიძე8.გერონტიყალიჩავა9.მაიამამულაშვილი
განხილული საქმეები:საერთოჯამშისაბჭომ2017წლის1იანვრიდან1დეკემბრამდე51საქმეგანიხილა.აპლიკანტებისმრავალფეროვნებით გამოირჩეოდა მიმდინარეწელი.მათშორისიყვნენროგორცრიგითიმოქალაქეები ასევე არასამთავრობო ორგანიზაციების,მედიის,კერძოკომპანიებისწარმომადგენლები. ქარტიას განცხადებით მომართაშინაგან საქმეთა სამინისტრომ, სასულიეროპირმა.2017წელსგანიხილასაბჭომპირველადარასრულწლოვანისგანცხადებაერთერთიგაზეთისწინააღმდეგდადისკრიმინაციადაადგინა.
გვ. 5
გვ. 6
გამორჩეულიიყოსაქმისგანხილვახობში,სადაცგასვლითისხდომაჩაატარასაბჭომდაიმსჯელახობის N2 საჯარო სკოლის განცხადებაზე „ასავალდასავალის“ჟურნალისტის,დიტოჩუბინიძისწინააღმდეგ.საბჭომადგილზემოუსმინასკოლისმოსწავლეებს, რომლებიც აღწერდნენ თუ რაზიანი მოუტანა მათ გაზეთის მიერ მათ შესახებგამოქვეყნებულმამასალამ. საბჭომსაქმისგანხილვის შემდეგ სადავო მასალაში რამდენიმეპრინციპისდარღვევადაადგინა.
განხილული საქმეებიდან მხოლოდ რამდენიმეშემთხვევაიყო,როდესაცმოპასუხეჟურნალისტმაარ ითანამშრომლა საბჭოსთან, არ დაესწროსხდომას და არც შეპასუხება გამოგზავნა წერილობითისახით.
რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, გაიზარდა მედიაციისრაოდენობა. 2017 წელს ჯამში 11 საქმეზე შედგა მედიაცია, მაშინ როდესაც 2016
წელს არც ერთი მედიაცია არ ყოფილა. ამმექანიზმს საბჭო იყენებს მაშინ, როდესაც მედიასაშუალება თანახმაა ჩაასწოროს მასალაანდააკმაყოფილოსგანმცხადებლისსხვამოთხოვნა. ორივე მხარესთან შეთანხმების შემდეგსაბჭოაღარიხილავსსაქმეს,არიღებსგადაწყვეტილებასდაფორმდებამედიაცია.
ამ მექანიზმის გამოყენების გაზრდა მიუთითებს,რომსულუფრომეტიჟურნალისტიაცნობიერებსსაკუთარ პასუხისმგებლობას და თუკი შესაძლებელია თანახმაა ჩაასწოროს მასალა, გაასწოროსუზუსტობის გასწორება ანდა მოხსნას ისფოტო,რომელიცზიანსაყენებსამათუიმპირსდააშ.
რამდენიმე შემთხვევაში საბჭოს გადაწყვეტილების შემდეგ მედიასაშუალებამ ჩაასწორა მასალა ან შემდეგ გამოაქვეყნა დამაზუსტებელიინფორმაცია.
35
51
27
0
10
15
20
25
30
35
40
45
50
2015 2016
განხილული საქმეები
2017
3
11
00
2
4
6
8
10
12
2015 2016
მედიაცია
2017
35
51
27
0
10
15
20
25
30
35
40
45
50
2015 2016
განხილული საქმეები
2017
3
11
00
2
4
6
8
10
12
2015 2016
მედიაცია
2017
გვ. 7
ქარტია, როგორც პროფესიული გაერთიანება,ადვოკატირებას უწევდა სხვადასხვა პროცესს.ცდილობდა ხელი შეეწყო მედიაგარემოს გაუმჯობესებისთვის. ამისათვის ჩართული იყოკანონპროექტების განხილვაში, ავრცელებდაგანცხადებებს, აორგანიზებდა აქციებს, მონაწილეობდადისკუსიებში,კონფერენციებში,აწვდიდაინფორმაციასადგილობრივდასაერთაშორისოორგანიზაციებს, ხვდებოდა მედიის, უმაღლესისასწავლებლების წარმომადგენლებს, სკოლისმოსწავლეებს. ქარტიის საბჭო და აღმასრულებელირგოლიმედიისთვისმიცემულიინტერვიუების საშუალებით აფიქსირებდნენ ორგანიზაციის პოზიციას აქტუალურ საკითხებთანდაკავშირებით.
საბჭოს განცხადებებიადვოკატირების ერთერთი ფორმაა ქარტიისმიერ განცხადების გამოქვეყნება და ამა თუ იმთემაზე გამოხმაურება, რაც ხშირად ხვდებასხვაორგანიზაციების ანგარიშში. ქარტია მედიაგარემოსთან დაკავშირებით საბჭოს მიერდადგენილი წესის შესაბამისად აქვეყნებს განცხადებას ან უერთდება სხვა ორგანიზაციებისმიერშემუშავებულდოკუმენტს.
საანგარიშო პერიოდში ქარტიამ გამოაქვეყნა19 განცხადება, როგორც დამოუკიდებლად,ასევესხვაპარტნიორორგანიზაციებთანერთად.2017 წელს აქტუალური იყო საზოგადოებრივმაუწყებელზე მიმდინარე მოვლენები, შესაბამისად ქარტიის საბჭოს განცხადებების დიდინაწილი სწორედ ახალი მენეჯმენტის მიერმიღებულ გადაწყვეტილებებს ეხებოდა. გარდაამისა,წლისდასაწყისშიაქტუალურიიყოტელეკომპანია „რუსთავი2თან“ დაკავშირებით მიმდინარე სასამართლო პროცესები, რასაც ასევეგამოეხმაურაქარტია.
ასევე გამოაქვეყნა განცხადებები გურიანიუსისვებსაიტზე ჰაკერულ თავდასხმასთან დაკავშირებით, გამოეხმაურა ჟურნალისტ მაია ასათიანის შვილის გარდაცვალების ფაქტით მანიპულირებას,აგრეთვესათემორადიომარნეულისჟურნალისტებზეზეწოლისადამუქარისფაქტებს,ჟურნალისტ თამარ მეარაყიშვილის დაკავებასოკუპირებულრეგიონში.
ქარტიის საბჭო ყურადღებით აკვირდებოდააზერბაიჯანელი ჟურნალისტის, აფგან მუხტარლის თბილისიდან გატაცების საქმეს და სხვააქტივობებთან ერთად განცხადებითაც გამოეხმაურამომხდარფაქტს.
წინასაარჩევნოდ გავცელებულ განცხადებაშიკი აღნიშნა,რომ ამ პერიოდში შენარჩუნებულიუნდა იყოს ჯანსაღი მედიაგარემო, რათა ამომრჩევლებმამიიღონსაჭიროინფორმაციაგაცნობიერებული გადაწყვეტილების მისაღებად,აუცილებელია უზრუნველყოფილი იყოს ჟურნალისტებისთავისუფალიდაუსაფრთხომუშაობა.ბოლოს კი გაავრცელა განცხადება საბაჟოზეაჭარის ტელევიზიის ჟურნალისტის საქმიანობისხელშეშლასთანდაკავშირებით
საპროტესტო აქციებიჟურნალისტური ეთიკის ქარტია საკითხზე ფოკუსირებისთვის საპროტესტო აქციის ფორმასმხოლოდიმშემთხვევაშიმიმართავს,როდესაცმედიისთუჟურნალისტისუფლებებისშეზღუდვააშკარაა და არსებობს ეჭვები და კითხვები ხელისუფლებისმიმართ.
2017 წლის 29 მაისს თბილისის ცენტრში გაუჩინარდა აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი აფგანმუხტარლი, რომელიც მეორე დღეს ბაქოს ციხეში აღმოჩნდა. ქარტიამ გამართა რამდენიმესაპროტესტოაქციადახელისუფლებასსთხოვდაეპასუხათუროგორგადაკვეთააზერბაიჯანელმაჟურნალისტმა ქვეყნის საზღვარი პირადობისდამდასტურებელიდოკუმენტისგარეშე,რაროლი ჰქონდა ამ პროცესში ქართულ მხარეს,ითხოვდასაქმისდროულგამოძიებას.ერთგვარიპერფომანსი “ტომრების აქცია” პარლამენტშიცგაიმართა. ტომრები გამოყენებული იყოს გატაცების ერთგვარ სიმბოლოდ, რადგან ცნობილიარომაფგანმუხტარლისწორედტომარაჩამოცმულიგაიტაცეს.
ამთემაზექარტიისწარმომადგენლებიშეხვდნენევროკავშირის ელჩ საქართველოში იანოშჰერმანს, ამერიკის შეერთებული შტატებისელჩს საქართველოში იან კელის, თუმცა სამწუხაროდ, აფგან მუხტარლი ამჟამად კვლავბაქოს ციხეში იმყოფება და ბევრი კითხვა
მედიაგარემოს გაუმჯობესება
გვ. 8
გვ. 9
კვლავპასუხგაუცემელია.ამგვარმაპროტესტმა,საზოგადოებაშისაკითხისგააქტიურებამ,მედიისგაშუქებამ საბოლოოდ მხოლოდ ის შედეგიგამოიღო,რომსახელმწიფოუსაფრთხოებისდასასაზღვროპოლიციისუფროსებიმოხსნეს. საკანონმდებლო პროცესში ჩართულობაადვოკატირებისპროცესისკიდევერთიგზაარისმედიასთან დაკავშირებით საკანონმდებლოპროცესებშიჩართვა,სხვადასხვაინიციატივებზემოსაზრებების დაფიქსირება როგორც წერილობით,ისესაჯაროგამოსვლებით,განხილვაშიმონაწილეობით.
მაგალითად, ეხმიანებოდა საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე რეორგანიზაციის დარეფორმების პროცესს. ყველა წამყვან არასამთავრობო ორგანიზაციასთან ერთად კი გამოაქვეყნა შენიშვნები და განცხადებები „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში დაგეგმილცვლილებებზე. მოგვიანებით IDFIს და GARBთან ერთად საკუთარი შენიშვნები კანონპროექტზე პარლამენტსაც გაუგზავნა. ქარტიისწარმომადგენელი ესწრებოდა პარლამენტშიგამართულსამუშაოშეხვედრებსდასაკომიტეტომოსმენებს. სამოქალაქო საზოგადოების პროტესტის შედეგად საჯარო ინფორმაციასთან დაბიუჯეტთანდაკავშირებულიორიმუხლიამოიღესპროექტიდან, ნაწილი კი მოდიფიცირებული ვარიანტითგავიდაპლენარულსხდომაზე.
გარდა ამისა, ქარტია აქტიურად იყო ჩართულისაზოგადოებრივი მაუწყებლის ირგვლივ განვითარებულმოვლენებში,უწევდამონიტორინგსახალი მენეჯმენტის ხედვას და აფიქსირებდაქარტიისპოზიციასროგორცმედიასაშუალებებისმეშვეობით, ისე სხვადასხვა შეხვედრაში მონაწილეობით.
ასევე მოამზადა საკუთარი პოზიცია კომუნიკაციებისეროვნულიკომისიისმიერმომზადებულსაკანონმდებლო ცვლილებებზე, რომლის თანახმადაცთვითრეგულირების სფეროდანრეგულირებაში გადადის რამდენიმე საკითხი, მათშორის სიძულვილის ენის გამოყენება. ქარტიამმიუთითა, რომ ევროპის დირექტივა ქვეყანასავალდებულებს შექმნას ეფექტიანი მექანიზმისიძულვილისენისთუარასრულწლოვანებზემავნეზეგავლენის წინააღმდეგ, თუმცა ეს მექანიზმი
რა იქნება, თავად ქვეყანამ უნდა გადაწყვიტოსადგილობრივი კონტექსტის გათვალისწინებით.საქართველოს მსგავს ქვეყანაში, სადაც დემოკრატიულიინსტიტუტები არარისმყარი,თვითრეგულირებიდან რეგულირებაში საკითხის გადატანა, ვერ ჩაითვლება პროგრესულ ნაბიჯად.ნაცვლად ამისა, უმჯობესია მარეგულირებელმაკომისიამ სამოქალაქო საზოგადოებასთან ერთად არსებული თვითრეგულირიების მექანიზმებისგააქტიურებაზეიმუშაოს.
რეაგირება გამოხატვის თავისუფლებისთვის სახიფათო ინიციატივებზე2017წელსმოსამართლეებისდასასამართლოპროცესების გაშუქების შეზღუდვის ინიციტივითგამოვიდაიუსტიციისუმაღლესისაბჭო,რომლისწევრებმაც წერილით მიმართეს ქარტიას, სადაც თვითრეგულირების არაეფექტურობაზეწუხდნენ. მათ ვრცლად უპასუხა ქარტიამ დაინიციატივა მედიისთვის ცენზურის დაწესებისმცდელობად შეაფასა. იქვე აუხსნა იუსტიციისსაბჭოს წევრებს, რომ ქარტია, ისევე როგორცმსოფლიოსდემოკრატიულქვეყნებშიარსებულითვითრეგულირების ორგანოები, შექმნილიაპროფესიული სტანდარტების გაუმჯობესებისმიზნით და არ ასრულებს სადამსჯელო ფუნქციებს. სწორედ ამიტომ ქარტია იღებს გადაწყვეტილებას დაირღვა თუ არა ქარტიის რომელიმე პრინციპი სადავო ჟურნალისტურპროდუქტშიდაარასანქცირებსმისავტორს.
•ინიციატივასგაგრძელებაარმოჰყოლიადაამსაკითხზედისკუსიაშეწყდა.
კიდევერთიინიციატივა,რომელიცქარტიამგააკრიტიკა უკავშირდებოდა მედიაომბუდსმენისინსტიტუტისშექმნას,რისი სურვილიცპრემიერმინისტრმა გამოთქვა. ქარტიის პოზიციით ხელისუფლებას დაქვემდებარებული ასეთიინსტიტუტი ვერ გააუმჯობესებდა არსებულ მედიაგარემოს. მედიაომბუდსმენი რამდენიმექვეყანაში თვითრეგულირების ფუნქციასასრულებს, რაც დღეს ქარტიის საქმიანობაა,ჟურნალისტების უფლებების დაცვისთვის კიარსებობსსახალხოდამცველისინსტიტუტი.
ამ თემაზე სასაუბროდ ქარტია შეხვდა ეუთოსმედიის ოფისის წარმომადგენლებსაც, რომლებსაც პრემიერ მინისტრმა ამ საკითხზე
გვ. 10
რეკომენდაციის შემუშავება სთხოვა. მათ მიერგამოქვეყნებულ საბოლოო რეკომენდაციებშიაღინიშნა,რომსაქართველოშიმოქმედინსტიტუციებს (სახალხო დამცველი, ჟურნალისტურიეთიკისქარტიადასხვა),რომლებიცუკვემუშაობენმედიისრეგულაციისადათვითრეგულაციისახალი გამოწვევები მედიამბუდსმენის გაჩენით არუნდაშეუქმნას.
•მედიაომბუდსმენისინსტიტუტზესაუბარიაღარგაგრძელებულა.
სხვა საქმიანობა:➔ პერსონალური მონაცემების დაცვის ინსპექტორისა და ევროპის საბჭოს მიერერთობლივად მომზადდა პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობისდაცვის შესახებ სა
ხელმძღვანელო წესები ჟურნალისტებისთვის, რის შესახებაც ქარტიამ საკუთარიკომენტარები მოამზადა,რიგი საკითხები სარედაქციო დამოუკიდებლობას ზღუდავდა,აღმასრულებელმა დირექტორმა ამ თემაზეშეხვედრა გამართა სტრასბურგშიც, სადაცევროპის საბჭოს წარმომადგენლებს, ვინცსახელმძღვანელოზე მუშაობდა და აუხსნაშეთავაზებულ დოკუმენტში არსებული ხარვეზები. ქარტიის რეკომენდაციები სრულადიყოგათვალისწინებული.
➔ ქარტიაასევემონაწილეობდატელეკომპანიარუსთავი2ისსაქმეზეუზენაესისასამართლოსმიერ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგდაწყებულდისკუსიებში.აღმასრულებელიდირექტორიესწრებოდაამავეთემაზეპრემიერმინისტრთანგამართულშეხვედრასაც.
მედიის სტანდარტების განვითარება
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სტრატეგიულიგანვითარების კიდევ ერთი მიმართულება არისმედიისპროფესიულიგანათლებისხელშეწყობა.მნიშვნელოვანია, რომ ქარტია არა მხოლოდგაშუქების ხარვეზებზე საუბრობდეს, არამედაწვდიდეს რეკომენდაციებსაც, რაც მათ სხვადასხვათემაზემუშაობისასდაეხმარებათ.
ტრენინგები2017წელსქარტიატრენინგებსორიფორმატითატარებდა IREXის დახმარებით 4 ტრენინგიჩაატარა სხვადასხვა მედიასაშუალების ჟურნალისტებისთვის, სწავლების თემას თავად ქარტიისწევრებიირჩევდნენ.5ტრენინგიკიგაეროსბავშვთა ფონდის მხარდაჭერით უშუალოდ რედაქციებშიჩატარდადაბავშვთასაკითხებისგაშუქებასმიეძღვნა.
ქარტიის ტრენინგები გამორჩეულია იმით, რომშერჩეულთემაზეჟურნალისტებიიღებენროგორცთეორიულცოდნას,ასევემსჯელობენიმაზე,თუროგორშეიძლებაამთემასთანდაკავშირებულიეთიკურიდილემებისგადაჭრა.
ტრენინგებიეხებოდაშემდეგსაკითხებს:➔ სასამართლო პროცესების გაშუქება ტრენინგს უძღვებოდნენ ნათია წკეპლაძე,უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულსაქმეთაპალატისყოფილიმოსამართლედაგიორგი მგელაძე სტუდია „მონიტორის“ გამომძიებელი ჟურნალისტი, საქართველოსჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოსთავმჯდომარე, რომელსაც სასამართლოპროცესების გაშუქების დიდი გამოცდილებააქვს. შესაბამისად საკითხი განხილული იყო
გვ. 11
როგორც მოსამართლის, ისე ჟურნალისტისპოზიციიდან. ტრენერებმა იმ ხარვეზზე ისაუბრეს რასაც ამ თემის გაშუქებისას უშვებსმედია.
➔ რელიგიასთან დაკავშირებული თემების გაშუქება ტრენერებად მოწვეულნი იყვნენ„ადამიანის უფლებების სწავლებისა დამონიტორინგის ცენტრის“ თანასწორობისპოლიტიკის პროგრამის დირექტორი თამთამიქელაძე,რომელსაცრელიგიურსაკითხებზეარაერთი კვლევა აქვს ჩატარებული დაკარგადიცნობსარსებულსიტუაციასდალევანსუთიძე,ჟურნალისტი,რომელიცდიდიხანიარელიგიურ საკითხებზე მუშაობს. პირველიდღეუფროარსებულისიტუაციისმიმოხილვასდაეთმო, მეორედღეს კი პრაქტიკულირჩევები მიიღეს ჟურნალისტებმა, მაგალითადროგორ ეურთიერთონ სასულიერო პირებს,როგორმიმართონმათ,ვინშეიძლებაგახდესმედიისთვის წყარო რელიგიაზე მუშაობისასდააშ
➔ ფსიქიკური ჯანმრთელობის გაშუქება ჟურნალისტებს ამ თემაზე ინფორმაცია მიაწოდეს ჯანა ჯავახიშვილმა, რომელიც არისსაქართველოსფსიქოტრავმისსაზოგადოებისპრეზიდენტი, ჟურნალისტიკისა და ტრავმისდარტ ცენტრის წარმომადგენელი სამხრეთკავკასიაშიდათიკოცომაიამ,ჟურნალისტიკისდა მედია მენეჯმენტის კავკასიური სკოლის(GIPA)პროფესორმა,რომელიცჯანმრთელობისსაკითხებს,ტრავმასადამედიასიკვლევს.
➔ ბუნებრივი კატასტროფების გაშუქება ტრენინგი გამართა სოფიკო მეგრელიძემ,Associated Press თბილისის ბიუროს პროდიუსერმა,,რომელსაცაქვსცხელწერტილებშიმუშაობის ოც წლიანი გამოცდილება. საუბარი შეეხოროგორც ჟურნალისტისთვის აუცილებელთავდაცვითუნარებსდაწესებს,ასევემასალისშინაარსობრივმხარესაც.
ბავშვთა საკითხების გაშუქების შესახებ ტრე-ნინგები კი უშუალოდ მედიასაშუალებებში ჩატარდა, რომლებიც კონკურსის საფუძველზეშეირჩნენ,ესენიარეგიონიდანპანკისისსათემორადიო, ტელეკომპანია გურჯაანი, livepress.ge(ზუგდიდი),თბილისიდანკიტელეკომპანიაპირველისსაინფორმაციოსამსახურიდარეგიონულმაუწყებელთაასოციაცია.ამგვარი ფორმატით სწავლება UNICEFისდახმარებით 2016 წელს დაიწყო და წელსაც
გაგრძელდა. ქარტიის ტრენერები ნინოჯაფიაშვილიდაზვიადქორიძენაცვლად3დღისა,უკვე 4 დღეს მუშაობდნენ ჟურნალისტებთან.ასეთი ფორმატი საშუალებას აძლევსრედაქციას დახმარება მიიღოს კონკრეტულადიმ მიმართულებით, რაც მის ჟურნალისტებსყველაზე მეტად სჭირდებათ იმისათვის, რომმაღალი ხარისხის მასალების მომზადებაშეძლონბავშვებთანდაკავშირებით.ტრენერებიაანალიზებდნენ მათ მიერ უკვე გამოქვეყნებულმასალებშიდაშვებულხარვეზებსდააწვდიდნენსაჭირო ცოდნას და ეხმარებოდნენ შემდგომმოსამზადებელითემებისდაგეგმვაში.
სახელმძღვანელო წესებიქარტიამ უკვე ტრადიციად აქცია სხვდასხვათემაზე სახელმძღვანელო წესების მომზადება,რჩევები, რაც საერთაშორისო მედიის სარედაქციო კოდექსებს ეყრდნობოდა. გასულმაწელმა აჩვენა, რომ ჟურნალისტები აქტიურადიყენებდნენ ამ რეკომენდაციებს, ქარტიის რჩევებს. ამიტომაც ამ მიმართულებით მუშაობაკვლავაც გაგრძელდა. 2017 წელს შექმნილისახელმძღვანელო წესების ნაწილი შეიქმნაჩატარებული ტრენინგების შემდეგ, სადაც არსებული პრობლემების იდენტიფიცირება ხდებოდა.ესკიკარგისაფუძველიიყოქარტიისთვისრეკომენდაციები შეემუშავებინა გამოვლენილხარვეზებზე. ნაწილი კი მედიაში არსებული გამოწვევებისსაპასუხოდშეიქმნა.
სასამართლო პროცესების გაშუქებაგაიწერაროგორც სამართლებრივი რეგულაციები,რაც ჟურნალისტს ეხება და უკავშირდება ფოტოვიდეო გადაღებას, ასევე გაშუქებასთანდაკავშირებული პროფესიული საკითხები,რაც მათ კონკრეტულ საქმეებზე მუშაობასა და
გვ. 12
სასამართლოპროცესშიმონაწილემხარეებთანურთიერთობაშიდაეხმარებათ.
გენდერული საკითხების გაშუქება გაიდლაინშითავმოყრილიარეკომენდაციებითუროგორ აირიდონ გენდერული ნიშნით ადამიანისსტერეოტიპულად გაშუქება. ამისათვის რა საკითხებზე უნდა გაამახვილონ ყურადღება, რატერმინებიგამოიყენონდააშ.
ფსიქიკური საკითხების გაშუქება მოიცავსრეკომენდაციებსთუროგორარუნდაგაშუქდესთემები, რომ არ შეუწყოს ჟურნალისტმა ხელიფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონეადამიანების სტიგმატიზებას და სტერეოტიპებისგაძლიერება.
არჩევნების გაშუქება დოკუმენტში ასახულიაროგორცსამართლებრივისაკითხები,რომელიცგანსაზღვრავსჟურნალისტისსაქმიანობას,ასევეკონკრეტული პრინციპები, რაც ეთიკურმა ჟურნალისტმაუნდადაიცვას.
ბავშვთა საკითხების გაშუქება გაშუქებისსახელმძღვანელო,რომელიც პასუხობს არსებულგამოწვევებს და კონკრეტულ რეკომენდაციებსაძლევსჟურნალისტებსეთიკურიდილემებისგადასაჭრელად.
დოკუმენტი მოიცავს რეკომენდაციებს შემდეგთემაზე:• მშობლისგან/მეურვისგანნებართვა• კომუნიკაციაბავშვთან• როდისდავფაროთბავშვი• ძალადობადატრავმა• ჯანმრთელობისპრობლემებისმქონედამძიმესოციალურმდგომარეობაშიმყოფიბავშვები
• არასრულწლოვანთასუიციდი• საჯაროპირთაშვილები
თითოეული სახელმძღვანელო ელექტრონულიფორმითეგზავნებოდათროგორცქარტიის წევრებს, ასევე სხვა დაინტერესებულ პირებს.განსაკუთრებით აქცენტი კეთდება უმაღლესსასწავლებლებზე, რომლებსაც ასევე გადაეცათსახელმძღვანელოწესებიდასულუფროხშირადგამოიყენებაისსწავლებისპროცესში.
სახელმძღვანელოების ელექტრონული ვერსიახელმისაწვდომიაქარტიისვებსაიტზე.
პუბლიკაციები, მედიამონიტორინგებიმედიამონიტორინგი ქარტიის ერთერთი მნიშვნელოვანი მიმართულებაა შეიძლება ითქვას,რომორგანიზაციამ ამ მიმართულებითდაიკავამნიშვნელოვანი ნიშა. ცხადია, ეს მედიაზე დაკვრივება, ხარვეზების, პრობლემებისა და ტენდენციებისგამოვლენამედისმუშაობისგაუმჯობესებასემსახურება.ქარტიამ2017 წელსმედიამონიტორინგისრამდენიმეპროექტიგანახორციელა:
➔ წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგიქარტიაუკვემეორეწელიათანამშრომლობსგაეროს განვითარების პროგრამასთან (UNDP) დაევროკავშირისმხარდაჭერითგანხორციელებულიპროექტის ფარგლებში აკვირდება წინასაარჩევნო პერიოდში ტელემედიის მუშაობას. 2017წელსაც ადგილობრივი თვითმმმართველობისარჩევნებისასქარტია19ივნისი 19ნოემბრისპერიოდში აკვირდებოდა 14 სამაუწყებლო მედიას, რომელთა შორის 9 რეგიონული ტელევიზია იყო. დაკვირვების ქვეშ მოექცა მათმიერ მომზადებული მთავარი საინფორმაციოგამოშვებადაპრაიმტაიმშიგასულისაზოგადოებრივპოლიტიკური ტოქშოუები. მომზადდა შუალედურიდაფინალურიანგარიში.საზოგადოებასსაშუალება ჰქონდა მიეღო ინფორმაცია თუროგორ აშუქებდა მედია წინასაარჩევნო პროცესს. მონაცემების წარდგენას ესწრებოდნენევროკავშირის ელჩი საქართველოში, UNDPსხელმძღვანელისაქართველოში,საერთაშორისოდა ადგილობრივი ორგანიზაციების და მედიისწარმომადგენლები.
მნიშვნელოვანია, რომ ქარტიის მედიამონიტორინგის შედეგები ციტირებული იყო სხვაორგანიზაციებისმიერმომზადებულგანცხადებებსათუანგარიშებში.
შედეგებისგამოქვეყნებასწინუძღოდარამდენიმეშეხვედრა სამონიტორინგო სუბიექტებთან, იმმედიასაშუალებებთან, რომლებიც დაკვირვებისქვეშ მოექცნენ. ქარტიის წარმომადგენლებიუხსნიდნენმათარსებულპრობლემებსდამსჯელობდნენმათიმოგვარებისგზებზე.
➔ ბავშვთა საკითხების გაშუქების მონიტორინგიჟურნალისტური ეთიკის ქარტია გაეროს ბავ
გვ. 13
შვთა ფონდის დახმარებით 1 აპრილიდან 1დეკემბრამდეაკვირდებოდაბავშვებთანდაკავშირებული საკითხების გაშუქებას. მონიტორებმაგააანალიზეს როგორც პრესაში, ისე ონლაინდასამაუწყებლომედიაშიგამოქვეყნებულიყველა მასალა, რომელიც პირდაპირ ან ირიბადეხებოდა ბავშვს. მონიტორები აკვირდებოდნენცალკეულ თემებთან დაკავშირებით ბავშვებისგაშუქებას, ასევე მათ შესახებ მომზადებულიმასალების ეთიკურ სტანდარტებთან შესაბამისობას. ყურადღებას აქცევდნენ თუ რა ჭრილში, რა კონტექსტში შუქდებოდა ბავშვებთანდაკავშირებული საკითხები. როგორ ჩანდნენ
ბავშვებიჟურნალისტურმასალებშიდარათემებისშესახებსაუბრობდნენისინი.
მონიტორინგის2ანგარიშიგამოქვეყნდამიმდინარე წელს. ბავშვთა საკითხების გაშუქებისმიმართულებითსულუფროშეინიშნებაგაუმჯობესება. აღარ ირღვევა უხეშად ეთიკური სტანდარტები, ახლა უკვე გვიწევს აქცენტის გაკეთება იმაზე, თუ როგორ მომზადდეს უფროსიღრმისეული მასალები, როგორ უნდა შეირჩესგაშუქებისკუთხეისე,რომბავშვებისმდგომარეობისშესახებინფორმაციამხოლოდფრაგმენტულადარმიეწოდოსსაზოგადოებას.
მედიას შესაძლებლობა ენახა თუ რა პრობლემები არსებობს ამ მიმართულებით. ასევე,მონიტორინგის შედეგების შესახებ გაიმართადისკუსია უმაღლესი სასწავლებლების წარმომადგენლებთანდათავად მოსწავლეებთა. შეხვედრისასგანხილულიიყოთუროგორშეიძლებამონიტორინგისას გამოვლენილი ტენდენციები,მაგალითები გამოიყენონ სწავლების დროს იმუმაღლეს სასწავლებლებში, სადაც ბავშვთა
საკითხების გაშუქება ცალკე საგანია, ან სხვაკურსთან არის ინტეგრირებული. პროექტშიჩართულმა პირებმა თავად მოსწავლეებისგანმიიღეს ინფორმაციათურა ხარვეზებს ხედავენისინი მედიის მიერ მათი გაშუქებისას,რა პრობლემები ექმნებათ და როგორ აისახება მათცხოვრებაზებავშვებისშესახებსტიგმებისგაძლიერება.
გვ. 14
ამავე პროექტის ფარგლებში კიდევ ერთი შეხვედრა გაიმართა საბავშვო არხებისა და გადაცემების წარმომადგენლებთან, რომლებსაცბავშვებიც ესწრებოდნენ და უშუალოდ მათგანშეეძლოთმოესმინათთურაარმოსწონთმათთვის მომზადებულ გადაცემებში. ამავე შეხვედრისასშედგაშეთანხმებაარხ“ბასტიბუბუსა”დაბავშვებსშორის,რომლებიცმიიწვიესგადაცემისმოსამზადებლად.
➔ მონიტორინგი რუსული პროპაგანდის გავ-რცე ლების შესახებ აღმოსავლეთ პარ ტნიო-რო ბის ქვეყნებში2017 წელს გამოქვეყნდა მედიამონიტორინგისანგარიში თუ როგორ ვრცელდება რუსულიპროპაგანდისტული მესიჯები აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში საქართველოში,მოლდოვაში, უკრაინაში, სომხეთში, აზერბაიჯანსა და ბელარუსიაში. ამ ქვეყნებში არსებულ მედიაორგანიზაციებთან ერთად ქარტიააკვირდებოდარუსულიარხებისმიერგავრცელებული44პროპაგანდისტულიმესიჯიდანრომელიგამოიყენებოდაყველაზეხშირადთითოეულზემოთ აღნიშნულ ქვეყანაში. ამგვარმა დაკვირვებამშესაძლებლობამოგვცაგვენახა,თურაზეაკეთებს ფოკუსს პროპაგანდა და რა ნარატივსამკვიდრებსქვეყანაში.
➔ სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა სასა-მარ თლოს და სხვა გადაწყვეტილებები გამო-ხატვის თავისუფლების საკითხებზეევროპის საბჭოს დახმარებით ქარტიამ ქართულ ენაზე თარგმნა ადამიანის უფლებათაევროპული სასამართლოს მიერ მიღებულიგადაწყვეტილებები, რომლებიც მედიასაშუალებებს და გამოხატვის თავისუფლებას ეხება.ასევე ითარგმნა ბრიტანული პრესის საბჭოს გადაწყვეტილებებიც და გამოქვეყნდა ქარტიისმედიაკრიტიკისპლატფორმაზეmediachecker.ge
მედიაკრიტიკამედიასტანდარტების გაუმჯობესებას ითვალისწინებს ქარტიის კიდევ ერთი პროექტი mediachecker.ge, რომლის მიზანია ჯანსაღი მედიაკრიტიკის განვითარებით ხელი შეუწყოსმედიის თვითრეგულირების გაძლიერებას, შეც
დომების გამოსწორებას, მედია პროდუქტის გაუმჯობესებას,რაც შესაბამისად, მედიის ნაკლებრეგულირებასდადამოუკიდებლობის ხარისხისგაზრდასიწვევს.
ფონდი „ღია საზოგადოებასაქართველოს“დახმარებით მედიაჩეკერის გუნდის წევრებიყოველდღიურ რეჟიმში აკვირდებოდნენ მედიასაშუალებებს თუ რამდენად შესაბამებაგაშუქება ეთიკურ პრინციპებს, რა ტენდენციადა სარედაქციო პოლიტიკა აქვთ ამ არხებსდამყისიერად წერენ მის შესახებ. დაკვირვებისშედეგები ხდება ინსპირაცია ანალიტიკური მასალების მომზადების. მედიაჩეკერი ცდილობს,საზოგადოების ფოკუსირება მოახერხოს სხვადასხვა თემაზე, წამოწიოს პრობლემატურისაკითხები და ამასთან საერთაშორისო თუადგილობრივისახელმძღვანელოდოკუმენტებიდან შესთავაზოს რეკომენდაციები უკეთესადგასაშუქებლად.
კონსულტაცია ჟურნალისტებისთვისქარტიის როგორც აღმასრულებელი რგოლი,ისე საბჭო საჭიროების შემთხვევაში უწევსჟურნალისტებს კონსულტაციას თუ როგორგააშუქონ ესა თუ ის საკითხები, როგორ გადაჭრან წარმოშობილი ეთიკური დილემები.ქარტიას რჩევებისთვის უკავშირდებიან როგორც დედაქალაქის, ასევე რეგიონში ბაზირებული მედიასაშუალებებიდან. წლის განმავლობაში ქარტიამ 63ჟურნალისტს გაუწიაკონსულტაცია. მათ სჭირდებოდა დახმარებაისეთსაკითხებზე,როგორიცაასუიციდი,ბავშვთასაკითხები,ხანძრებისგაშუქება,წყაროსკონფიდენციალურობა, პირთაიდენტიფიკაცია,ტერორიზმისგაშუქებადაა.შ.
გვ. 15
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის, როგორცინსტიტუტისგანვითარებისთვისარაერთიდოკუმენტიშეიქმნა.მათშორისაა:
➔ აღმსრულებელი დირექტორის დებულება გაიწერა დირექტორის უფლებამოსილებისფარგლები.მიუხედავადიმისა,რომწესდებაშიაღნიშნულია, რომ დირექტორი სწორედ ამდოკუმენტითუნდასარგებლობდეს,ამდრომდედებულებაარარსებობდა.
➔ ქარტიის წესებიგანისაზღვრასახელმძღვანელო პრინციპები ისეთი საკითხებისა, როგორიცაა ქარტიის სახელით სხვდასხვაღონისძიებების გამართვისასა, მედიასთანდა სხვა ორგანიზაციებთან ურთიერთობა,ტრენინგების ჩატარება, სხდომების ორგანიზება და გადაწყვეტილებების გამოქვეყნება,საერთოკრებისორგანიზებადააშ
➔ შესყიდვების სახელმძღვანელო დარეგულირდა და გაიწერა თუ როგორ უნდა განხორციელდეს ორგანიზაციაში შესყიდვები,როდისუნდაჩატარდესბიდინგი,ტენდერი,რაპროცედურებით უნდა გადაირიცხოსთანხებიდააშ
➔ შეიქმნა საშვებულებო ფორმები,რომელიცგამოყენებულიათანამშრომლების მიერ შვებულებისმოთხოვნისას.
➔ სარევიზიო კომისიის რეგლამენტიმიუხედავადიმისა,რომწესდებისთანახმადუნდაარსებული რეგლამენტი, რომელიც განსაზღვრავდა კომისიის მუშაობას, ამგვარი
დოკუმენტი აქამდე არ არსებობდა. საანგარიშო პერიოდში რეგლამენტი შეიქმნა დაგადაგზავნილია კომისიაში განსახილველადდადასამტკიცებლად.
2017წელსქარტიამგანაახლავებსაიტი(www.qartia.ge), რომელიც გახდა უფრო მეტადმომხმარებელზე ორიენტირებული. საიტისმეშვეობით ონლაინ არის შესაძლებელი როგორც განცხადების გაგზავნა, ასევე ქარტიაშიგაწევრიანება. გაადვილდა გადაწყვეტილებისძებნაც,საქმეებისპოვნაშესაძლებელიაროგორცწლის, ისე დარღვეული პრინციპის, მოპასუხეჟურნალისტისა და განმცხადებლის მიხედვით.გაუმჯობესდა ვიზუალური მხარეც. ვებსაიტზექვეყნდება ქარტიის მიერ განხორციელებულიყველააქტივობისშესახებ.
საიტზე გამოქვეყნებულია ასევე ქარტიის დოკუმენტები წესდება, საქმის წარმოების წესი,სტრატეგიული განვითარების გეგმა, ორგანიზაციული სტრუქტურა. დაინტერესებულ პირსასევეშესაძლებლობააქვსმიიღოსქარტიისდაფინანსებისშესახებინფორმაცია.
უფრო მეტად დეტალური ინფორმაციის მიღება პარტნიორებს და პირველ რიგში ქარტიის წევრებს, შეეძლოთ ყოველთვიური საინფორმაციო ბიულეტენის მეშვეობით, რომელიცეგზავნებოდათ ელექტრონულად და ქვეყნდებოდავებსაიტზე.
ქარტია აქტიურად თანამშრომლობს არასამთავრობოორგანიზაციებთან,უმაღლესსასწავლებლებთან,საერთაშორისოორგანიზაციებთანქარტიის წარმომადგენლებმა მონაწილეობა მიიღეს არაერთ კონფერენციასა და შეხვედრაში,რომელიც ორგანიზებული იყო ისეთი ორგანიზაციების მიერ, როგორიცაა ევროპის საბჭო,ეუთო, საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს, ბიოლის ფონდი, კოალიცია მედია ადვოკატირებისთვის, ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, კოალიცია ბავშვისა დაახალგაზრდობისთვის, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის ინსპექტორის აპარატი, მედიისგანვითარების ფონდი, აღმოსავლეთდასავლე
ორგანიზაციული განვითარება
ადგილობრივ და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან თანამშრომლობა
თისმართვისინსტიტუტიდააშ.
ცალკე შეხვედრა გაიმართა კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის, ივ. ჯავახიშვილისსახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის ფაკულტეტის სტუდენტებთან, სადაც განიხილეს მედიაჩეკერის მიერმომზადებული მასალები, ისაუბრეს თვითრეგულირებისმნიშვნელობაზეესაუბრნენ.ბავშვთასაკითხების გაშუქების შესახებ ქარტიის წარმომადგენლები მოსწავლე ახალგაზრდობის მოსწავლეებსაცშეხვდნენ.ქარტიისაღმასრულებელიდირექტორიევროპისსაბჭოს მიწვევით იმყოფებოდა სტრასბურგში,
გვ. 16
სადაც სამუშაო შეხვედრაზე ისაუბრა იმთანამშრომლობის შედეგებზე, რაც ქარტიასდა ევროპის საბჭოს აქვთ. ბრიუსელში კი მონაწილეობდა აღმოსავლეთ პარტნიორობისქვეყნებისსამოქალაქოსაზოგადოებისფორუმისპირველი სამუშაო ჯგუფის შეხვედრაში, რომლის წევრიც არის ქარტია. ასევე დაესწროეუთოს მიერ ორგანიზებულ კონფერენციას ვენაში, სადაც პროპაგანდის საკითხებზე იმსჯელეს.მონაწილეობდაკიევშიგამართულმედიაკონფერენციასა და OSECEს ორგანიზებითვენაშიგამართულვორქშოფში.
ქარტიამ მონაწილეობა მიიღო მედიის თვითრეგულირებისორგანოებისქსელისშეხვედრაშიკიშინიოვში, კიევსა და თბილისში. უახლესიეთიკური გამოწვევების შესახებ კიშინიოვშიმოხსენება გააკეთა საბჭოს მდივანმა, დავითკლდიაშვილმა და საბჭოს წევრმა მაია მეცხვარიშვილმა. მაია საქართველოს წარმომადგენელია ამ ქსელის საჩივრების განმხილველკომისიაში, ამიტომ ის მონაწილეობდა კიევშიგამართული საქმის განხილვებში. ამ დღესკომისიამ სხვა საჩივრებთან ერთად განიხილაქარტიის საჩივარი რუსული და აზერბაიჯანული
მედიასაშუალებების მიერ მომზადებული პროპაგანდისტულიმასალებისწინააღმდეგ.
პირველი საჩივარი ეხებოდა mir24.tvს მიერგამოქვეყნებულ მასალას, სადაც საუბარია იმაზე, რომ თითქოს საქართველოში უწყლობისადა უშუქობის გამო მამაკაცმა პროტესტისფორმას მიმართა და ქალაქში აბაზანა დადგა.სინამდვილეში ეს იყო პერფომანსი, რომელიც„ლიბერალმა“გააშუქა.
მეორე საჩივარი კი haqqin.azს წინააღმდეგიყო.მასალაში„ანტიაზერბაიჯანულიმიწისქვეშათბილისში: გამოჩენა, ფული, ინსტრუქციები“.ე.წ„ფერადირევოლუციები“საქართველოშიდაუკრაინაში, რომელთა ძირითადი საფუძვლებიიყო ეკონომიკური პრობლემები ქვეყანაში დაცხოვრების დაბალი სტანდარტი, შეფასებულია,როგორც „დასავლური ჰეგემონიის“ ნაყოფი,თავის მხრივ დასავლური ჰეგემონია წარმოჩენილია როგორც საფრთხე, რომელიც იწვევსდესტაბილიზაციას.
საჩივრებისგანმხილველმაკომისიამორივეშემთხვევაშიპროპაგანდადაადგინა.
ევროპის დამოუკიდებელი პრესის საბჭოებისალიანსის (AIPCE) წლიურ კონფერენცია 2019წელსსაქართველოშიგაიმართება.ესგადაწყვეტილება ცნობილი გახდა 13 ოქტომბერს ბუდაპეშტშიგამართულკრებაზე.
AIPCE 1999 წელს შეიქმნა და აერთიანებს34 ქვეყნის თვითრეგულირების ორგანოებს.საქართველოდან ალიანსის წევრია ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, როგორც ერთადერთიდამოუკიდებელი თვითრეგულირების ორგანოქვეყანაში.წელსAIPCEსწევრთარიცხვსმიემატათურქეთიც.
ალიანსის წვერები ყოველ წელს იკრიბებიანდაეთიკურიჟურნალისტიკისგამოწვევებსგანიხილავენ. 2018 წელს წლიური კონფერენციაჰელსინკიში გაიმართება, 2019 წელს კი ამღონისძებას თბილისი უმასპინძლებს. ბორდისშემადგენლობაში იმ 3 ქვეყანის წარმომად
AIPCE 2019 წელს საქართველოში გაიმართება
გენელი შედის, სადაც წლიური კრება მიმდინარეწელსგაიმართადამომდევნოორწელშიჩატარდება.წელსშესაბამისადბორდისწევრებიარიან უნგრეთის, ფინეთის და საქართველოსთვითრეგულირებისორგანოების წარმომადგენლები.
გვ. 17
ელისო ჯანაშია დავით კაკულიას და ნოდარ მელაძის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე: გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები:ჯაბაანანიძე,ნინოჯაფიაშვილი,გერონტი ყალიჩავა, თაზო კუპრეიშვილი, მაიამეცხვარიშვილი, თეა ზიბზიბაძე, მაია მამულაშვილი,თამარუჩიძე.განმცხადებელი:ელისოჯანაშიამოპასუხე:დავითკაკულიადანოდარმელაძე
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ელისოჯანაშიამ, რომელიც მიიჩნევდა, რომ ტელეკომპანია “რუსთავი 2ის” ეთერში, 06 ოქტომბერს, გადაცემა კურიერში გასულ სიუჟეტშიდაარღვიაქარტიისმე11პრინციპი[პლაგიატი].განმცხადებელის აზრით დარღვევა გამოიწვიააღნიშნული მედიასაშუალების მიერ წყაროსმითითების გარეშე იმ ვიდეო კადრების გამოყენებამ,რომელიცგადაღებულიიყოინტერნეტგამოცემა TSpressის მიერ. მოპასუხე პირებადგანისაზღვრნენ სიუჟეტის ავტორი დავით კაკულია,ასევეტელეკომპანია“რუსთავი2ის”საინფორმაციოსამსახურისხელმძღვანელინოდარმელაძე.
საქმის გამოკვლევის შედეგად დადგინდა, შემდეგიფაქტობრივიგარემოებები:1. “რუსთავი 2ის” ეთერში, 06 ოქტომბერს,გადაცემა„კურიერში”გასულსიუჟეტში,რომელიცეხებოდაფოთისმერობისკანდიდატგოჩაკურდღელიასშეხვედრებსამომრჩევლებთან,გამოყენებული იყო ინტერნეტგამოცემა TSpressისმიერ 19 სექტემბერს და 02 ოქტომბერს გამოქვეყნებული ვიდეო კადრები ისე, რომ პირველწყარომითითებულიარიყო.
საქმის განხილვის თავისებურება: გადაწყვეტილება მიღებული იქნა საბჭოს წევრების მიერპოზიციათადისტანციურადგამოვლენისშედეგად,
თანახმადქარტიისწესდებისა:„საბჭოსწევრებსსაკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთანდაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოსმუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციურიელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენების საშუალებით (სოციალური ქსელი,ელექტრონულიფოსტა,onlineვიდეოდააუდიოზარები“.
სამოტივაციო ნაწილიქარტიის მე11 პრინციპის თანახმად: „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულადუნდამიიჩნიოსშემდეგიქმედებები:პლაგიატი“.დადგენილია ფაქტობრივი გარემოებაა, რომსადავო სიუჟეტში არ იყო მითითებული ვიდეოკადრების პირველწყარო. მოპასუხე ჟურნალისტმა ნოდარ მელაძემ ეს ფაქტი ტექნიკურისაკითხით ახსნა, კერძოდ სოციალურ ქსელFACEBOOშიკომენტარისსახითაღნიშნა„თქვენვებ გვერდზე [იგულისხმება ინტერნეტგამოცემაTSpress] ვიდეომასლის განთავსება ხდებაფორმატით16/9ჩვენისამაუწყებლოფორმატია4/3დაშესაბამისადკონვერტაციისდროსმოიჭრაროგორცმარჯვენა ველი, იქ სადაცლოგოიყოგანთავსებული,ასევემარცხენამხარეც“.
საბჭომიიჩნევს,რომმსგავსი სახითტექნიკურიშეუთავსებლობა არ შეიძლება ჩაითვალოსსაპატიო მიზეზად, რის საფუძველზეც მედიასაშუალებამ შესაძლოა არ მიუთითოს გამოყენებული მასალის პირველწყარო. თუ ვერხერხდებოდა ვიდეოს განთავსება Tspressისლოგოს გამოსახულებით, სიუჟეტის მიმდინარეობისას შესაძლებელი იყო ჟურნალისტსსაკუთარ ტექსტში აღენიშნა, რომ მათ მიერგამოყენებული და გავრცელებული ვიდეოკადრები ეკუთვნოდა ინტერნეტგამოცემაTspressს ან ტიტრის სახით მითითებულიყოინფორმაცია პირველწყაროს შესახებ. პლაგიატი აქტუალური პრობლემაა მედიაში,ვინაიდან თანამედროვე ტექნოლოგიები იძლევიან ვიდეო, აუდიო თუ ტექსტური მასალისმარტივად კოპირების ან/და ჩამოტვირთვისდა გამოყენების საშუალებას, შესაბამისად
საბჭოს რამდენიმე გადაწყვეტილება
დანართი
გვ. 18
ეთიკური ჟურნალისტიკის მიზნებისათვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს პლაგიატისთავიდანაცილებას.
სარეზოლუციო ნაწილიყოველივეზემოაღნიშნულიდანგამომდინარე:1. დავით კაკულიამ და ნოდარ მელაძემ დაარღვიეს ქარტიის მე11 პრინციპი პლაგიატისნაწილში.
გიორგი მგალობლიშვილი გიორგი ჩომახაშვილის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე:გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები: ჯაბა ანანიძე, ნინო ჯაფიაშვილი,გერონტი ყალიჩავა, თაზო კუპრეიშვილი, მაიამეცხვარიშვილი.განმცხადებელი:გიორგიმგალობლიშვილიმოპასუხე:გიორგიჩომახაშვილი
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოსგანცხადებითმომართაგიორგიმგალობლიშვილმა,რომელიცმიიჩნევდა,რომრუსთავისსაინფორმაციო პორტალმა INFORUSTAVI,დაარღვია ქარტიის მე4 და მე11 პრინციპი[პლაგიატი].განმცხადებელისაზრითდარღვევაგამოიწვია აღნიშნული მედია საშუალების მიერწყაროსმითითებისგარეშეიმვიდეოკადრებისგამოყენებამ, რომელიც გადაღებული იყო ქვემო ქართლის ტელერადიო კომპანიის შენობაზე განთავსებული, გარე ჩართვებისათვისგანკუთვნილივიდეოკამერით.მოპასუხეპირადგანისაზღვრა გიორგი ჩომახაშვილი. საქმისგანხილვას დაესწრო განმცხადებელი, ხოლომოპასუხესხდომასარდასწრებიადაშეპასუხებაწერილობითისახითწარმოადგინა.
საქმის გამოკვლევის შედეგად დადგინდა, შემდეგიფაქტობრივიგარემოებები:1. ქვემო ქართლის ტელერადიო კომპანიისმფლობელობაში არსებულმა ვიდეო კამერამდააფიქსირა ავტოავარია,რომელიც მოხდა ქალაქ რუსთავში. ავარიის ამსახველი კადრებიმაუწყებელმაგანათავსასაკუთარფეისბუქგვერდზე.
2.ავარიისამსახველიკადრებიგამოიყენარუსთავისსაინფორმაციოპორტალმაINFORUSTAVმა,კერძოდ:1. საკუთარ youtube არხზე განათავსა სიუჟეტი, რომელიც ეხებოდა ავარიას და სადაცგამოყენებული იყო ქვემო ქართლის ტელერადიო კომპანიის მიერ მოპოვებული და გავრცელებულიკადრები,ამასთან,არიყომითითებულირომ ეს კადრები ეკუთვნოდა ტელერადიოკომპანიას.2.მოამზადასტატია,რომელშიცმიუთითავიდეოკადრებისპირველწყარომედიასაშუალება.3.განმცხადებელისადავოდხდიდაyoutubeზეგანთავსებულსიუჟეტს.
სამოტივაციო ნაწილიქარტიისმეოთხეპრინციპისმიხედვით“ინფორმაციის,ფოტოებისანდოკუმენტებისმოპოვებისასჟურნალისტმა მხოლოდ კეთილსინდისიერი დასამართლიანი მეთოდები უნდა გამოიყენოს”ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ აღნიშნულ შემთხვევაში არ დარღვეულა ქარტიის მე4 პრინციპი.განმცხადებელმამიუთითა,რომმანვიდეოკადრები თავად გახადა საჯარო, შესაბამისად,სამართლებრივად,ნებისმიერპირსშეეძლოგამოეყენებინაისინი.
გამოყენების წესთან დაკავშირებით საბჭოეთიკური ჟურნალისტიკის მიზნებისათვის რეკომენდაციის სახით მიუთითებს, რომ სხვაპირის მიერ მოპოვებული ვიდეოს საკუთარვებსაიტზეგამოყენებისასსასურველიასტატიაშიგანთავსდესჩანართისსახით[ე.წ.embedcodeით]. სხვისი ვიდეოს ჩამოტვირთვა, სოციალურქსელში საკუთარ არხზე ან საკუთარ საიტზეატვირთვამიჩნეულიუნდაიყოსმედიისმხრიდანარაკეთილსინდისიერ ქმედებად. ამგვარი ქმედებით ერთი მედიასაშუალება მეორეს ართმევს ვიდეოს ნახვების რაოდენობას, რაცპოტენციურადაისახებააღნიშნულიმედიასაშუალების რეიტინგსა და შემოსავლებზე. თუ პირველწყაროს ვებპლატფორმაზე ატვირთულვიდეოს არ გააჩნია სხვა საიტზე კოდით ჩასმისფუნქცია, ამ შემთხვევაში ეთიკურმა მედიამ უნდა უნდა გამოიყენოს იმ გვერდის ბმული, სადაც ვიდეო არის განთავსებული. საკუთარპლატფორმაზე ვიდეო მხოლოდ ავტორისგანნებართვისმიღებისშემდეგუნდაატვირთოსდამასცხადადუნდამიუთითოსავტორიდაპირველადიწყარო.
გვ. 19
ქარტიის მე11 პრინციპის თანახმად: „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: პლაგიატი“.მეოთხე პრინციპის მიმართ მსჯელობისას საბჭომ მიუთითა,რომ მოპასუხეს ჰქონდა უფლებაგამოეყენებინა სხვა მედიასაშუალების მიერმოპოვებული ვიდეო კადრები, მაგრამ მასეკისრებოდა ეთიკური ვალდებულება, რომმიეთითებინამასალისპირველწყარო.როგორცაღწერილობით ნაწილში აღინიშნა, მოპასუხისმიერგამოქვეყნებულსტატიაშივიდეოკადრებისწყარო მითითებული იყო, შესაბამისად პლაგიატი არ დგინდება. რაც შეეხება youtubeზე განთავსებულ ვიდეო სიუჟეტს, დადგენილიფაქტია, რომ სადავო ვიდეო სიუჟეტში არ იყომითითებული ვიდეო კადრების პირველწყაროდა მაყურებელსრჩებოდა შთაბეჭდილება,რომკადრებითავადINFORUSTAVIსმიერიყომოპოვებული.
საბჭომ მიზანშეწონილად მიიჩნია ემსჯელაიმაზეც, რომ სადავო სიუჟეტის ქვემოთ მითითებულიიყოშემდეგიტექსტი„მეტიინფორმაციისთვის ეწვიეთ ვებ–გვერდს: http://inforustavi.ge/“, იმის გათვალისწინებით, რომ თავად inforustavi.geზე იყო სტატია ვიდეო კადრებისპირველწყაროს მითითებით, ამით ხომ არ იყოუზრუნველყოფილიჟურნალისტისეთიკურივალდებულება,რომთავიდანაეცილებინაპლაგიატი.ამასთან დაკავშირებით საბჭო აღნიშნავს, რომბმულ http://inforustavi.ge ზე მითითება არიყო საკმარისი, ვინაიდან თუ INFORUSTAVIს youtube არხის გამომწერი [სულ 1900 ზეგამომწერი] ან სხვა ნებისმიერი პირი ძებნისშედეგად ნახავდა სადავო სიუჟეტს და შემდეგგადავიდოდა მითითებულ ბმულზე, მას წვდომაექნებოდა ზოგადად INFORUSTAVI ს ვებსაიტზედა არა კონკრეტულ იმ სტატიაზე, რომელშიცმითითებულ იყო კადრების წყარო. ვებსაიტზეგადასულ მომხმარებელს კი არ შეიძლებოდალოგიკურადგასჩენოდავარაუდი,რომვიდეოსავტორი სხვა პირი შეიძლება ყოფილიყო დასაიტზემოეძებნადამატებითისტატია,რომელშიცმითითებული იყო პირველწყარო. მხოლოდსიუჟეტის ნახვის შემდეგ, თუნდაც მითითებულისაიტის ბმულის გამოყენებით, ლოგიკურადარ იყო მოსალოდნელი, რომ მომხმარებელსდაედგინა ვიდეო კადრების პირველწყარო.აღნიშნულიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს,რომ მოცემულ შემთხვევაში მოპასუხის მიერ
დაირღვაქარტიისმე11პრინციპიდადადგინდაპლაგიატი.
შენიშვნა: განცხადების განხილვის შემდეგ მოპასუხისმიერდარედაქტირდასადავოსიუჟეტიდაისაღარშეიცავსსადავოვიდეოკადრებს.ქარტიისსაბჭომიესალმებამოპასუხისამგვარქმედებას,როგორც ეთიკური ჟურნალისტიკის თანმდევიპასუხისმგებლობისგათვიცნობიერებას.
სარეზოლუციო ნაწილი:ყოველივე ზემო აღნიშნულიდან გამომდინარე:1. გიორგი ჩომახაშვილმა დაარღვია ქარტიისმე11პრინციპიპლაგიატისნაწილში.2.გიორგიჩომახაშვილს არ დაურღვევია ქარტიის მე4პრინციპი.
სსიპ ქალაქ ხობის №2 საჯარო სკოლა დიტო ჩუბინიძის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე:გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები: თაზო კუპრეიშვილი, თამარუჩიძე, ჯაბა ანანიძე, გერონტი ყალიჩავა, მაიამამულაშვილი.განმცხადებელი:სსიპქალაქხობის№2საჯაროსკოლამოპასუხე:დიტოჩუბინიძე
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოსგანცხადებითმომართასსიპქალაქხობის№2საჯაროსკოლამ,რომელიცმიიჩნევდა,რომგაზეთ„ასავალდასავალის“2017წლის№32შიგამოქვეყნებულსტატიაში“ესმოხდახობის№2ე.წ.მომავლისსკოლაში,რომელიცთავისდროზესააკაშვილმაგახსნა“დაამავეგაზეთის№33შიგამოქვეყნებულ სტატიაში „ხობის #2 სკოლაშილგბტ კლიპთან დაკავშირებული სკანდალიგრძელდება“ დაირღვა ქარტიის 1ლი, მე3,მე4,მე7დამე8პრინციპი.სტატიისავტორიაჟურნალისტიდიტოჩუბინიძე.მასალაეხებოდასსიპქალაქხობის№2საჯაროსკოლის მოსწავლეების მიერ გადაღებულ ვიდეოს,სადაცისინიმხარსუჭერდნენადამიანებს
გვ. 20
შორის თანასწორობას მიუხედავად სქესისა,რასისა, რელიგიური აღმსარებლობისა თუ სექსუალური ორიენტიაციისა. მოსწავლეების მიერგადაღებულვიდეოსთანდაკავშირებით სადავოსტატიებშიძირითადადსაუბრობსრესპონდენტიგურამფალავანდიშვილი.
სხდომა გაიმართა ქალაქ ხობში, რომელსაცესწრებოდა განმცხადებლის წარმომადგენელი,ხოლო მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არდასწრებიადაარცშეპასუხებაარწარმოუდგენია.სხდომას ესწრებოდნენ და საბჭოს ფაქტობრივგარემოებებზე ინფორმაცია მიაწოდეს ვიდეოსშემქმნელმა არასრულწლოვნებმა, სსიპ ქალაქხობის №2 საჯარო სკოლის მოსწავლეებმა.სხდომის მიმდინარეობისას განმცხადებელმამოხსნა საკუთარი მოთხოვნა მე3 და მე4პრინციპებთანდაკავშირებით.
სამოტივაციო ნაწილიქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს დასაზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”. ქარტიის საბჭოს მიერ ფაქტებისგამოკვლევის შედეგად დადასტურებულად დადგინდა, რომ სსიპ ქალაქ ხობის №2 საჯაროსკოლის უფროსკლასელებმა საკუთარი ინიციატივით შეადგინეს ტექსტი და ჩაწერეს ვიდეო,რომელშიც ისინი მხარს უჭერდნენ ადამიანებსშორის თანასწორობის იდეას. ვიდეოს ჩაწერის ინიციატორი არ იყო და პროცესს არხელმძღვანელობდა რომელიმე მასწავლებელიან/და სხვა პირი. ვიდეოში გაჟღერებულიტექსტის შექმნაში მონაწილეობა არ მიუღიათგარეშე პირებს, გარდა თავად ვიდეოში მონაწილე მოსწავლეებისა. ვიდეოში მონაწილემოსწავლეებმა, რომლებიც საქმის განხილვასესწრებოდნენ,საბჭოსდაუდასტურეს,რომისინიგააზრებულადუჭერდნენმხარსვიდეოშიგაჟღერებულთანასწორობისიდეას,ასევემშობლებმაიცოდნენვიდეოსმომზადებისდაშემდგომმისიგამოქვეყნებისშესახებ.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე სიმართლესარ შეესაბამება სადავო საგაზეთო სტატიებშირესპონდენტისმიერმითითებულიგარემოებები,მაგალითად:„ლგბტპედაგოგებიხობშიჩავიდნენ,
გამოიყვანეს ბავშვები და დაამზადეს კლიპი“,თავად ჟურნალისტი თანასწორობის შესახებვიდეორგოლსმოიხსენიებს„ლგბტკლიპად“,რაცასევეარშეესაბამებასიმართლეს.ჟურნალისტსარცდირექტორთანანმასწავლებლებთანუცდიაფაქტების გადამოწმება. მოცემულ შემთხვევაშიპირველიპრინციპისდარღვევაგანსაკუთრებულმნიშვნელობასიძენს, ვინაიდანარასწორიფაქტების გაშუქებით ჟურნალისტი ხელს უწყობსსექსუალურიუმცირესობისმიმართსიძულვილისგავრცლეებას, შთაბეჭდილებას ქმნის, რომარასრულწოვნები არიან კონკრეტული პირებისაგან „მავნე ზეგავლენის“ მსხვერპლი,რაც არშეესაბამებასიმართლეს.
ქარტიის მეშვიდე პრინციპის თანახმად:„ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერდისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერიპირისდისკრიმინაციისთავიდან ასაცილებლადრასის,სქესის,სექსუალურიორიენტაციის,ენის,რელიგიის,პოლიტიკურიდასხვაშეხედულებების,ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზეანრაიმესხვანიშნით”.სადავოსტატიასრულადდისკრიმინაციულია.კერძოდროგორცჟურნალისტი, ისე რესპონდენტი იყენებენ ისეთტერმინებს, რომლებიც ჰომოფიბიურია, სექსუალური უმცირესობა მოხსენიებულია როგორც„ლგბტ ჯოგი“, „მამათმავალი“, „პედერასტი“,ჟურნალისტიარათუცდილობდა,რომთავიდანაეცილებინა რესპონდენტის ჰომოფობიურიგამონათქვამები, არამედ იყო დისკრიმინაციისწყარო. ორივე სტატიას ფონად გასდევს მკვეთრადგამოხატულიზიზღისექსუალურიუმცირესობისმიმართ.ყოველივეაღნიშნულიდანგამომდინარესაბჭომიიჩნევს,რომსადავოსტატიებშიდაირღვაქარტიისმე7პრინციპი.
ქარტიის მე8 პრინციპი: „ჟურნალისტი ვალ-დებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პრო-ფე სიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნე-ლობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისე თი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურ-ნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გა და უღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურ-
გვ. 21
ვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომ-ლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება“.საბჭომიიჩნევს,რომგანსაკუთრებული ყურადღებისღირსია ბავშვთაუფლებების უხეში დარღვევა სადავო სტატიაშიდა ჟურნალისტის დამოკიდებულება ამ ფაქტისმიმართ. კერძოდ, ორივე სტატია შეიცავსარასრულწლოვანთა ფოტოებს, რომლებმაცმონაწილეობა მიიღეს ვიდეოში და ზოგიერთიმათგანის სახელს და გვარს, ანუ ჟურნალისტისრულად ახდენს ბავშვების იდენტიფიცირებას,ამასთანმათმიერკლიპისგადაღებასუწოდებს„ამაზრზენ ფაქტს“ და მოსწავლეები გამოჰყავს„მორალურ“სამსჯავროზე.
როგორც მეშვიდე პრინციპთან დაკავშირებისასმსჯელობისას აღინიშნა, თავად სტატიებისძირითადი ხაზი სექსუალური უმცირესობებისდა მათი მხარდამჭერების მიმართ სიძულვილის გაღვივებაა. შესაბამისად, მასალა მიზნადისახავდა ფოტოებზე გამოსახული არასრულწლოვნების, როგორც თანასწორობის იდეისმქონე პირთა მიმართაც აგრესიის გაღვივებას.ჟურნალისტმა პირველ სტატიაში გამოაქვეყნამხოლოდ 4 არასრუწლოვნის ფოტო, ხოლომომდევნო ნომერში არა თუ გააცნობიერაარასრუწლოვანთა უფლებების დარღვევა,არამედ განზრახულად გამოაქვეყნა ყველამოსწავლის ფოტო. სხდომის მიმდინარეობისასდამსწრე მოსწავლეებმა დაუდასტურეს საბჭოს,რომ მათმა იდენტიფიცირებამ ნეგატიურიშედეგი მოიტანა, სოციუმში [მეზობლებისგან,ნათესავებისაგან] იქცნენ კრიტიკის ობიექტადდა მათ ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაზეამ ფაქტმა უარყოფითად იმოქმედა. საბჭოცალსახად და უხეშად დარღვეულად მიიჩნევსქარტიის მე8 პრინციპს. ჟურნალისტმა არათუ დაიცვა არასრუწლოვანთა ინტერესები,არამედ ყველა პირობა შექმნა [არასწორიინფორმაციის შემცველ, დისკრიმინაციულსტატიაში ბავშვთა ფოტოების გამოქვეყნება დამათი იდენტიფიცირება], რომ შელახულიყობავშვთა საუკეთესო ინტერესი და მათ მიეღოთფსიქოლოგიურემოციურიტრავმა.
სარეზოლუციო ნაწილი:1.დიტოჩუბინიძემდაარღვიაქარტიისპირველი,მე7დამე8პრინციპი.
პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის ნატა ტაბიძის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე:გიორგიმგელაძესაბჭოსწევრები: თაზოკუპრეიშვილი,თამარუჩიძე,ჯაბაანანიძე,გერონტიყალიჩავა,თეაზიბზიბაძე.განმცხადებელი: პარტნიორობა ადამიანისუფლებებისთვისმოპასუხე:ნატატაბიძე
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოს განცხადებით მომართა ორგანიზაციამ„პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისათვის“.განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ ქარტიის 1,მე3 და მე8 პრინციპი დაირღვა ნატა ტაბიძისავტორობით მომზადებულ სიუჟეტში, რომელიცგადაიცა 2017 წლის 14 ივნისს ტელეკომპანიაიმედის ეთერში, „იმედის დილაში“ და ეხებოდა არასრულწლოვნებს შორის ბულინგისპრობლემას. საკითხი გაშუქდა ერთი კონკრეტულიტრაგიკულიშემთხვევისფონზე,კერძოდ,სიუჟეტი შეეხებოდა არასრულწლოვნის თვითმკვლელობის ფაქტს, არსებობდა მოსაზრება/ვარაუდი,რომარასრულწლოვანიმასზეგანხორციელებულმა ბულინგმა თვითმკვლელობამდემიიყვანა.
სხდომას დაესწრო განმცხადებლის წარმომადგენელი, მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არდასწრებია და არც შეპასუხება წარმოუდგენია.სხდომის მიმდინარეობისას განმცხადებლისწარმომადგენელმამოხსნასაკუთარიმოთხოვნაქარტიისმესამეპრინციპთანდაკავშირებით.
სამოტივაციო ნაწილიქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურ-ნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორ მაცია”. სიუჟეტი შეიცავს ინტერვიუსმხოლოდ იმ რესპონდენტებთან, რომლებიცფაქტისსახითავრცელებენშემდეგინფორმაციას:
1. არასრულწლოვანი,რომელმაცთვითმკვლელობა ჩაიდინა, თანატოლებისაგან განიცდიდაბულინგს.2. თვითმკვლელობისაკენ არასრულწლოვანსმასზე განხორციელებულმა ბულინგმა უბიძგა.
გვ. 22
სიუჟეტის ხაზიც მსგავსად არის აგებული დამაყურებელსრჩებაშთაბეჭდილება,რომორივეზემოთმითითებულიგარემოებადადასტურებულიფაქტია.რეალურადკიარარსებოსარავითარიმტკიცებულება,რომთვითმკვლელობასწორედბულინგმა გამოიწვია, მიზანშეწონილი იყო,რომ ჟურნალისტს პოზიციის დაფიქსირება ეთხოვა სამართალდამცავი ორგანოებისათვის,რომლებიც აღნიშნულ ფაქტს იძიებდნენ, ანთავადჟურნალისტისხაზგასმითაღენიშნა,რომრესპონდენტთამიერმითითებულიფაქტობრივიგარემოებები მხოლოდ მათი პოზიცია იყო დაარადადასტურებულიფაქტი,რათამაყურებელსსრული და ამომწურავი ინფორმაცია მიეღოთვითმკვლელობის გამომწვევი სავარაუდო მიზეზებისშესახებ.
აღნიშნულიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს,რომდაირღვაქარტიისპირველიპრინციპი.
ქარტიისმე8პრინციპისთანახმად„ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პრო ფე სიული საქმიანობისას უპირატესი მნი-შვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურ-ნალისტმა არ უნდა ჩა მოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება“.
1. როგორც პირველი პრინციპის მიმართ მსჯელობისასაღინიშნა,სიუჟეტიმაყურებელსუქმნისშთაბეჭდილებას,რომარასრულწლოვანსთვითმკვლელობის ფაქტისაკენ უბიძგა მასზე მოძალადე სხვა არასრულწლოვანმა, ამასთან,ეს გარემოება [ძალადობა/ბულინგი] არ იყოდადასტურებულიფაქტი.რესპონდენტებისმიერ„ბრალდებული“ არასრულწლოვანი რომ „მოძალადედ“ იქნა აღქმული, ამას ადასტურებსსიუჟეტზე გამოხმაურებები სოციალურ ქსელებში, რომლებიც მტკიცებულების სახითიქნა წარმოდგენილი, ერთ ერთი მაგალითი:„დედაბუდიანად ხართ დასახოცები ვინც ამანგელოზსჩაგრავდადაამცირებდა,ქართულადვაჟკაცობა დღეს სუსტის დაჩაგვრაში გამოიხატება“.
2. სიუჟეტში მითითებული გარემოებები „მოძალადე“არასრულწლოვანზე,დიდიალბათობითიძლევა მისი იდენტიფიცირების საშუალებას:დასახელდა სოფელი და სკოლა, „მოძალადე“არასრულწლოვანის სქესი, ინფორმაცია რომდაძმანი არიან, რომ არ სწავლობდნენ ორიწელისკოლაშიდაახლაბრუნდებიან.
ზემოთ მითითებული გარემოებების ურთიერთშეჯერებისშედეგადსახეზეა,რომარასრულწლოვანი იდენტიფიცირებადია, იგი აღქმულიამოძალადედ,რომელსაცბრალიმიუძღვისსხვაარასრულწლოვანის თვითმკვლელობამდე მიყვანაში, ეს რეალურად საფრთხეს უქმნისმას და თვალნათელია შესაძლო ნეგატიურიშედეგები. მეტიც, როგორც სიუჟეტი, ისე სიუჟეტზე გამოხმაურებები შეიცავენ მუქარებს ამარასრულწლოვანისმიმართ,შესაბამისადცალსახაა, რომ სიუჟეტის მომზადებისას არ იქნაგათვალისწინებული არასრულწლოვანის საუკეთესო ინტერესები, რამაც გამოწვია ქარტიისმე8პრინციპისდარღვევა.
ცალკე აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ სიუჟეტიშეიცავსარასრულწლოვანისთვითმკვლელობისდეტალებს, ქარტიის რეკომენდაციები „სუიციდის გაშუქების სახელმძღვანელო წესები“ერთმნიშვნელოვნად მიუთითებს, რომ „სუიციდის განხორციელების ადგილი და დეტალებისგასაჯაროვება საჭირო არ არის. ამგვარ დეტალებზეყურადღებისგამახვილებითშესაძლოა,უნებურად თავად ვასწავლოთ, თუ როგორ გააკეთონეს“,„ეცადეთ,არგამოაქვეყნოთიმპირისფოტო,ვინცსუიციდისშედეგადგარდაიცვალა“.
ქარტიის სახელმძღვანელო წესები „ბავშვთასაკითხების გაშუქება“ ასევე შეიცავს რეკომენდაციებს არასრულწლოვნის სუიციდის ფაქტის გაშუქებასთან დაკავშირებით, სადაცაღნიშნულია, რომ: „არ დაასახელოთ სუიციდის ერთი კონკრეტული მიზეზი, რადგან სუიციდს კომპლექსური პრობლემები იწვევს“.რეკომენდაციები განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს არასრულწლოვანის სუიციდის ფაქტის გაშუქებისას, მით უფრო როცა სუიციდიუაპელაციოდ დაკავშირებულია ბულინგთან, ესკიშეიძლებაბიძგიგახდესსხვაარასრულწლოვნებისათვის, რომლებიც ასევე განიცდიან ბულინგს, მსგავსს ფატალურ ხერხს მიმართონპრობლემებისაგანგასაქცევად.
გვ. 23
სარეზოლუციო ნაწილიყოველივეზემოაღნიშნულიდანგამომდინარე:
1.ნატატაბიძემდაარღვიაქარტიისპირველიდამე8პრინციპი.
პარტია „თავისუფალი საქართველო“ ლევან ჯავახიშვილის და ბელა ზაქაიძის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე:გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები:ჯაბაანანიძე,ნინოჯაფიაშვილი, თეა ზიბზიბაძე, თაზო კუპრეიშვილი, მაიამეცხვარიშვილი.განმცხადებელი: პარტია თავისუფალი საქართველომოპასუხე:ლევანჯავახიშვილიდაბელაზაქაიძე
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოს განცხადებით მომართა პარტიამ „თავისუფალისაქართველო“,რომელიცმიიჩნევდა,რომ 2017 წლის 11 აპრილს, ტელეკომპანია„იმედის“ეთერში,გადაცემა„ქრონიკაში“გასულსიუჟეტშიდაირღვაქარტიის1ლი,მე3,მე5დამე11პრინციპი.გადაცემისწამყვანიიყოლევანჯავახიშვილი, ხოლო სიუჟეტის ავტორი – ბელაზაქაიძე. სადავო მასალა შეეხებოდა პარტია„თავისუფალი საქართველოს“ ბრიფინგს, რომელიც გაიმართა სამცხეჯავახეთში პარტიისწევრების დევნის ფაქტების და მასთან დაკავშირებულისხვაგარემოებებისშესახებ.კერძოდ, ბრიფინგზე გაჟღერებული ინფორმაციისთანახმად სამცხეჯავახეთში პარტიის წევრები,აშოტდაკარლოსრაისიანები,სუსისდასამცხეჯავახეთისშსსამმართველოსმიერჩატარებულიერთობლივიოპერაციისდროსახალქალაქიდანგაიტაცესყოველგვარიბრალდებისდადაკავებისპროცედურებისგარეშე.ბრიფინგზეასევეითქვა,რომ პარტიის წევრებზე განხორციელდა ფიზიკურიდაფსიქოლოგიურიძალადობა.
საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებლისწარმომადგენელი, ხოლომოპასუხე ჟურნალისტმა, ბელა ზაქაიძემ საბჭოს კითხვებს დისტანციურისაკომუნიკაციოსაშუალებისგამოყენებით
უპასუხა. განმცხადებელმა სხდომის მიმდინარეობისას მოხსნა მისი მოთხოვნა ქარტიისმე5პრინციპისსავარუდოდარღვევისფაქტთანდაკავშირებით.
სამოტივაციო ნაწილი:ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს დასაზოგადოებისუფლებას–მიიღოსზუსტიინფორმაცია”.
ლევან ჯავახიშვილის ნაწილში: სიუჟეტს წინუძღვისლევან ჯავახიშვილის ტექსტი, სადაც ისაღნიშნავს, რომ: „ჩვენ დავინტერესდით რომელი აქტივობით დააფრთხო უსაფრთხოებისსამსახური კახა კუკავას პარტიამ, თუმცა ამკითხვაზეპასუხისავარაუდოდთავადპარტიაშიცარა აქვთ“. აღნიშნულთან დაკავშირებით განმცხადებელმა წარმოადგინა იმ ბრიფინგისსრულივიდეოჩანაწერი,რაცგაშუქდასიუჟეტით.ჩანაწერიდან ცალსახად ჩანს, რომ პარტიისწარმომადგენელი საუბრობს იმ მიზეზებზე, რომელმაცმათიაზრით,გამოიწვიაზეწოლისფაქტიპარტიის წევრებზე, კერძოდპარტიამრეგიონში[ახალქალაქში] არჩევნების დროს ხმების 29%მიიღო და მათი აზრით, სწორედ ეს შედეგებიგახდა პარტიის წევრების დაკავების მიზეზი.აღნიშნულგანმარტებასასევეშეიცავდაპარტიისპრესრელიზიც,რომელიცდაეგზავნამედიასაშუალებებს.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარესაბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტ ლევან ჯავახიშვილის ტექსტი – „ჩვენ დავინტერესდითრომელიაქტივობითდააფრთხოუსაფრთხოებისსამსახური კახა კუკავას პარტიამ, თუმცა ამკითხვაზეპასუხისავარაუდოდთავადპარტიაშიცარა აქვთ“, არ შეესაბამებოდა სიმართლეს,პარტიასჰქონდამოსაზრებაზეწოლისგამომწვევმიზეზებთანდაკავშირებით,რაცსაჯაროდაცგაავრცელა, შესაბამისად ლევან ჯავახიშვილისმიერდაირღვაქარტიისპირველიპრინციპი.
ბელა ზაქაიძის ნაწილში: ჟურნალისტი ბელაზაქაიძე სიუჟეტის დასკვნით ნაწილში უთითებს,რომ: „აღსანიშნავია, რომ კარლოს რაისიანმა[დაკავებულმა პირმა] ზეწოლის შესახებ საჯარო განცხადება 10 დღის შემდეგ გააკეთა“.განმცხადებელიაპელირებდა,რომინფორმაციაიყო არასწორი, რადგან დაზარალებულმა ზე
გვ. 24
წოლისშესახებგანაცხადასასამართლოსხდომაზევე. ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ამ საფუძვლით ქარტიის პირველი პრინციპი არ დარღვეულავინაიდან:1.საბჭოგაეცნოსასამართლოსაქტსრაისიანისდაკავებისშესახებ,სადაცარიყოაღნიშნულირომრაისიანიმიუთითებდამასზეგანხორციელებულიფიზიკურიანფსიქოლოგიურიზეწოლისშესახებ.2.რომცდავუშვათ,რომსასამრთლოსხდომაზედაკავებულმა ზეპირად მიუთითა ზეწოლაზერაისიანმა[დაარაისახასასამართლოსაქტში]ეს მაინც არ ჩაითვლება საჯარო განცხადებად.მართალია, სასამართლო სხდომები საჯაროა,მაგრამ საზოგადოების ინფორმირების მიზნებისათვის სასამართლო სხდომაზე გაჟღერებულიფაქტებიარწარმოადგენსსაჯაროგანცხადებას.ფართო აუდიტორიისთვის ინფორმაცია გასაჯაროვდა პრესრელიზის დაგზავნით და ბრიფინგით,სადაცმოწვეულიიყვნენჟურნალისტებიგასაშუქებლად.
მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა, ბელა ზაქაიძისმიმართ საბჭოს დამსწრე წევრთა პოზიციებიგაიყო. კერძოდ ერთი ნაწილი თვლიდა, რომპირველიპრინციპიმაინცდარღვევა,ვინაიდან:ლევან ჯავახიშვილის შესავალი ტექსტი: „ჩვენდავინტერესდით რომელი აქტივობით დააფრთხოუსაფრთხოებისსამსახურიკახაკუკავასპარტიამ,თუმცაამკითხვაზეპასუხისავარაუდოდთავადპარტიაშიცარააქვთ“დაბელაზაქაიძისბოლო განცხადება, რომ დაზარალებულმა ზეწოლის ფაქტის შესახებ საჯარო ათი დღისშემდეგ განაცხადა, მაყურებელს უტოვებდაკითხვებს/ეჭვებს, ხომ არ მალავდა რამე გარემოებას პარტია, შესაბამისად საჭირო იყობელა ზაქაიძეს გადაემოწმებინა თუ რატომგააკეთეს საჯარო განცხადება ფაქტიდან 10დღისშემდეგ.საბჭოსთანსაუბრისდროსთავადბელა ზაქაიძემ აღნიშნა, რომ ფაქტიდან 10დღისშემდეგბრიფინგიმასაცუჩენდაკითხვებს,შესაბამისად, საბჭოს იმ წევრებს, რომელნიცმხარსუჭერდნენპირველიპრინციპისდარღვევასუფროგაუმყარდათსაკუთარიპოზიცია,ვინაიდანთავად ჟურნალისტსაც გაუჩნდა კითხვა თურატომ მოხდა ინფორმაციის გასაჯაროვება 10დღისშემდეგ.
საბჭოს წევრების ნაწილის აზრით, იმის გათვალისწინებით რომ ზეწოლის ფაქტის შესახებსაჯაროდმართლაც10დღისშემდეგგახდაცნო
ბილი, ბელა ზაქაიძემ გარემოებები გადმოსცაზუსტად, შესაბამისად უზრუნველყო ქარტიისპირველი პრინციპის დაცვა და ის, რომ მანარ გამოარკვია მიზეზი, თუ რატომ გაიმართაბრიფინგი 10 დღის შემდეგ არ იყო არსებითიდა არ იწვევდა ქარტიის პირველი პრინციპისდარღვევას.
ქარტიის საქმისწარმოების წესის თანახმად –თუ კონკრეტულ გადაწყვეტილებას [პრინციპისდარღვევაანარდარღვევა]მხარიარდაუჭირამინიმუმ 5 წევრმა, გადაწყვეტილება ვერ იქნება მიღებული და მხოლოდ ქვეყნდება როგორცდარღვევისდადგენისმომხრე,ისემოწინაღმდეგესაბჭოსწევრთაარგუმენტები.
ქარტიის მესამე პრინციპის თანახმად: „ჟურნალისტმაუნდაგადასცესინფორმაციამხოლოდიმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყაროდადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდამიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდაგააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია“.განმცხადებელიმესამეპრინციპსდარღვეულადმიიჩნევდა იმავე საფუძვლით, რომელსაც უთითებდა პირველი პრინციპის ჭრილში, შესაბამისად საბჭომ აღნიშნულ საფუძვლებზეიმსჯელა პირველ პრინციპთან დაკავშირებით.განმცხადებელმადამატებითვერდაასაბუთათურა ინფორმაცია იქნა მიჩქმალული და გაყალბებულიმოპასუხეჟურნალისტებისმიერ.
ქარტიის მე11 პრინციპის თანახმად „მედიავალდებულია,შეასწოროსგამოქვეყნებულიარსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაცშეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. ვინაიდანპირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაარის მე11 პრინციპზე [ფაქტების განზრახდამახინჯებისკუთხით]მსჯელობისწინაპირობა,საბჭომ შეეფასა თუ რამდენად იკვეთებოდალევანჯავახიშვილისგანცხადებებშიგანზრახვა.საბჭომ იმსჯელა და მიიჩნია, რომ ლევანჯავახიშვილს არ ჰქონდა ფაქტის დამახინჯებისგანზრახვა და დიდი ალბათობით მის მიერგაკეთებული გნაცხადება, რომლის მიმართაცდადგინდა პირველი პრინციპის დარღვევა,განპირობებული იყო იმით,რომ მან არ იცოდაპარტიის წარმომადგენელმა ზეწოლის რამიზეზებზე ისაუბრა ბრიფინგზე ან ამ მიზეზებისსუბიექტურიაღქმით.
გვ. 25
სარეზოლუციო ნაწილი:ყოველივეზემოაღნიშნულიდანგამომდინარე:1.ლევან ჯავახიშვილმა დაარღვია ქარტიისპირველიპრინციპი.
2. ბელაზაქაიძისმიმართ,პირველპრინციპთანდაკავშირებით გადაწყვეტილება ვერ იქნამიღებული.
3. ბელა ზაქაიძეს და ლევან ჯავახიშვილს არდაურღვევიათქარტიისმესამედამე11პრინციპები.
თანასწორობის მოძრაობა ინგა გრიგოლიას წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე: გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები: ჯაბაანანიძე,ნინოჯაფიაშვილი,მაია მამულაშვილი, თაზო კუპრეიშვილი, მაიამეცხვარიშვილიგანმცხადებელი:თანასწორობისმოძრაობამოპასუხე:ინგაგრიგოლია
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოს განცხადებით მომართა თანასწორობისმოძრაობამ, რომელიც მიიჩნევდა, რომ 2017წლის 3 აპრილს ტელეკომპანია ,,პირველის’’პირდაპირ ეთერში ტოქშოუ ,,რეაქციაში“, რომლის წამყვანიც არის ჟურნალისტი ინგა გრიგოლია, დაირღვა ქარტიის მე7 პრინციპი. გადაცემის თემა იყო უმცირესობების უფლებრივიმდგომარეობა,კერძოდტრანსგენდერიადამიანებისუფლებები.
საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებლისწარმომადგენელი,ხოლომოპასუხეჟურნალისტისხდომასარდასწრებიადაარცშეპასუხებაწარმოუდგენია.
სამოტივაციო ნაწილიქარტიის მეშვიდე პრინციპის მიხედვით „ჟურ-ნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დის-კრიმინაციის წახალისების საფრთხე. ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რა სის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა
შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშ-ნით“.
ქარტიის საბჭომ არაერთ გადაწყვეტილებაში,რომელიც ეხებოდა მეშვიდე პრინციპის დარღვევას, აღნიშნა, რომ მეშვიდე პრინციპიჟურნალისტს აკისრებს პოზიტიურ ვალდებულებას. კერძოდ, ჟურნალისტი არა მხოლოდთავად არ უნდა იყოს დისკრიმინაციულიგანცხადებების და ზოგადად დისკრიმინაციისწყარო, არამედ ყველა ღონე უნდა იხმაროსსხვა პირთა დისკრიმინაციული განცხადებებისგავრცელებისთავიდანასაცილებლად.დისკრიმინაციული ტერმინოლოგიის შემცველი მოსაზრება შესაძლებელია ჟურნალისტურ მასალაშიმოხვდეს იმ შემთხვევაში, როდესაც გაშუქებისმიზანია იმის ჩვენება თურადისკრიმინაციულიტერმინოლოგიითსაუბრობსსაჯაროპირიან/დაასეთიგანცხადებაკეთდებაპირდაპირეთერში.ასეთდროსჟურნალისტმამაშინვეცხადადუნდადააფიქსიროს, რომ დისკრიმინაციული ტერმინოლოგია/დამოკიდებულება არის მიუღებელიროგორცმისთვის,ისემედიასაშუალებისათვის.
სადავო გადაცემაში მოწვეული სტუმრები იყენებდნენდისკრიმინაციულ, ჰომოფობიურ გამონათქვამებსსექსუალურიუმცირესობებისმიმართდა აყენებდნენ შეურაცხყოფას. მაგალითად,ხშირად მოიხსენიებდნენ მათროგორც „მამათმავლებს“.როგორცუკვესაბჭომაღნიშნაგადაწყვეტილებაში„ბექაგაბადაძეთეაადეიშვილისწინააღმდეგ“, ეს ტერმინი თავად სექსუალურიუმცირესობის წარმომადგენელი პირების მიერაღიქმებაშეურაცხყოფად,ასევემისიგამოყენებათანხვედრაშიაჰომოფობიურიჩაგვრის[როგორცვერბალური, ისე ფიზიკური] პრაქტიკაში დამკვიდრებულტერმინებთან.შეურაცხყოფისობიექტი იყო სექსუალური უმცირესობის წარმომადგენელი პირების ჩაცმულობა, ინტელექტი დაა.შ. არც ერთ ასეთ შემთხვევაში ჟურნალისტსარ დაუფიქსირებია საკუთარი პოზიცია და არშეუფასებია რესპონდენტების ტერმინები როგორცჰომოფობიურიდადისკრიმინაციული.
აღსანიშნავია ისიც,რომგადაცემაში მონაწილეპირების შერჩევისას სავარაუდო იყო მოსალოდნელი დისკრიმინაცია, ვინაიდან უმრავლესობა მათგანი ცნობილია ჰომფობიური გამონათქვამებით და განწყობით, შესაბამისად
გვ. 26
წაყვანს უნდა ჰქონოდა მოლოდინი,რომ ისინიკვლავ გაიმეორებდნენ დისკრიმინაციულ ტერმინებს. ამის გათვალისწინებით მით უფროდიდი მნიშვნელობა ენიჭებოდა ჟურნალისტისმიერ საკუთარი პოზიციის დაფიქსირებას, რომმიუღებელიადისკრიმინაცია.
გადაცემის სტუმრებს მიეცათ შეუზღუდავი შესაძლებლობა, ყოველგვარი ჯანსაღი შეფასებების და ოპონირების გარეშე მოეხდინათჰომოფობიური იდეების, დამოკიდებულებებისტირაჟირება, ასევე სიძულვილის ენის, დამამცირებელი, შეურაცხმყოფელი შეფასებების[არანორმალურები,არანორმალურიცხოვრებისწესის მქონენი, მამათმავლები, ცოდვილიადმიანები, ბილწი ადამიანები, გარყვნილები,მონები და ა.შ.] გამოყენებით ტრანსგენდერიადამიანებისთვის მიეყენებინათ შეურაცხყოფა,დაემცირებინათდამოეხდინათმარგინალიზაცია,წაეხალისებინათდაგაეღვივებინათმათმიმართმტრული დამოკიდებულება. ასეთ შემთხვევაშიწამყვანმა უნდა აიღოს პასუხისმგებლობა რესპონდენტების მოწვევაზე, მათთვის შეუზღუდავითავისუფლების მინიჭებაზე, კონფლიქტის პროვოცირებაზე, სიძულვილის და ჰომოფობიურიიდეებისსათანადოარშემჩნევასადაშეფასებაზე,გადაცემაშიპრობლემისრეალურადწარმოჩენისადა განხილვის ნაცვლად, ხელი შეეწყო საზოგადოებაშიარსებულისტერეოტიპებისადასტიგმებისგამყარებას.
თავად ჟურნალისტმა გადაცემის მიმდინარეობისას აღნიშნა, რომ მისი მიზანი იყო აესახა რეალობა. აღნიშნული არგუმენტი არამართლებს დისკრიმინაციის და ჰომოფობიისტირაჟირების ხელშეწყობას. პრობლემაზე საუბარი სრულად შესაძლებელია შეურაცხყოფისდა დისკრიმინაციის გარეშე, ხოლო თუ ესპრობლემა [შეურაცხყოფა და დისკრიმინაცია]გადაცემის მსვლელობისას იჩენსთავს, წამყვანმა უნდა უზრუნველყოს მისი შეზღუდვა.ჟურნალისტის ვალდებულებაა მიმართოს თავისი საქმიანობა საზოგადოებაში არსებულიირაციონალურიშიშებისდაზიზღისწინააღმდეგსექსუალური უმცირესობების მიმართ. ქარტიისმე7პრინციპისმიზნებისათვისშეუსაბამოაჟურნალისტურიპლატფორმისგამოყენებამხოლოდდისკრიმინაციის და ჰომოფობიის გასავრცელებლად.
სარეზოლუციო ნაწილი:ყოველივეზემოაღნიშნულიდანგამომდინარე:1. ინგა გრიგოლიამ დაარღვია ქარტიის მე7პრინციპი.
აუდიტორია 115 გიორგი კვიტაშვილის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე:გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები: ჯაბა ანანიძე, ნინოჯაფიაშვილი,თაზოკუპრეიშვილი,თეაზიბზიბაძე,თამარუჩიძე.განმცხადებელი:აუდიტორია115მოპასუხე:გიორგიკვიტაშვილი
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოს განცხადებით მომართა სტუდენტთაგაერთიანებამ „აუდიტორია 115მა“, რომელიცმიიჩნევდა,რომ2017წლის20თებერვალსგაზეთ„კვირის პალიტრაში“ გამოქვეყებულ სტატიაში„როგორი სქემითმოქმედებდა (მოქმედებს)“აუდიტორია115″“ბიბლუსის”წინააღმდეგ“დაირღვა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკისქარტიის პირველი და მე3 პრინციპი. სტატიისავტორი იყო გიორგი კვიტაშვილი. სადავოსტატიაეხებოდა„აუდიტორია115ის“პროტესტსმაღაზიათაქსელ„ბიბლუსის“წინააღმდეგ.სადავოსტატიაასევეგამოქვეყნდავებგვერდზეambebi.geდასტატიისერთინაწილივიდეოსსახითგანთავსდაhttp://www.palitravideo.geზე.
საქმის განხილვის დროს სხდომას დაესწროროგორც განმცხადებლის, ისე მოპასუხის წარმომადგენელი. მოპასუხე ჟურნალისტმა ასევეწარმოადგინა შეპასუხება წერილობითი სახით.განმცხადებელმა სხდომის მიმდინარეობისასმოხსნამისიმოთხოვნაქარტიისმე3პრინციპისდარღვევასთანდაკავშირებით.
სამოტივაციო ნაწილი:ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურ-ნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინ-ფორ მაცია”.
სტატიაში აღწერილია ე.წ. „სქემა“, რომლითაც„აუდიტორია 115“ მოქმედებდა/მოქმედებსწიგნების მაღაზიათა ქსელ „ბიბლუსის“ წი
გვ. 27
ნააღმდეგ. საბჭო მიიჩნევს, რომ ე.წ. „სქემაში“მითითებულირიგიგარემოებებიუნდაშეფასდესროგორც ჟურნალისტის მიერ დადასტურებულიფაქტისსახითგავრცელება,ვინაიდან:
1.ჟურნალისტიმტკიცებითფორმაშიაღნიშნავს,რომსქემა„მოქმედებდა“/„მოქმედებს“ანუუკვეარსებობსდაარუთითებს,რომესმისიპირადიმოსაზრებაანვარაუდია.2. ჟურნალისტი ასევე აღნიშნავს, რომ „ბიბლუსმამოახერხაამსქემისჯაჭვისგაწყვეტა“ანურეალურადარსებობდასქემა,რომელიცგაწყვიტეს.
ზემოაღნიშნული მსჯელობის საფუძველზე სქემაშიმითითებულირამდენიმეგარემოებასაბჭოსმიერშეფასებულიიქნა,როგორცჟურნალისტისმიერ დადასტურებული ფაქტის სახით გავრცელება:
1.„კომპანიაში გავლენის აგენტის ჩანერგვა ან არსებული თანამშრომლების შერჩევა და გადაბირება“ჟურნალისტითავისშეპასუხებაშიუთითებდა, რომ ეს იყო არა ფაქტი, არამედვარაუდი,რასაცვერდაეთანხმებაქარტიისსაბჭო.წინადადება მოცემულია მტკიცებით ფორმაშიდამითითებულია,რომანმოხდა„შერჩევა“ან„გადაბირება“, ანუ ამორი გარემოებიდან ერთ–ერთიარსებობდა.შესაბამისიმტკიცებულებებიკი არც სტატიაში იყო მითითებული და ვერცშემდგომიქნაწარმოდგენილი.2.„კომპანიის თანამშრომლების ახალ – ახალი „მიმართვების“ ორგანიზება, პარალელურად, კომპანიაზე ზეწოლის გაგრძელება „ფეისბუქ-ში“ „აუდიტორიის“ აქტივისტების მიერ, მათ შორის ყალბი ფეისბუქ გვერდების გა მოყე-ნებით“ წინადადებაში მტკიცებით ფორმაშიმითითებულია, რომ „აუდიტორიის“ აქტივისტები ყალბ ფეისბუქგვერდებს იყენებდნენ.აღნიშნულთან დაკავშირებით მოპასუხემ წარმოადგინა ფეისბუქგვერდები, რომელთა მიმართ ობიექტურად შეიძლება გაჩენილიყოვარაუდი,რომისინიარიყვნენაქტიურიფეისბუქმომხმარებლები, მაგრამ ამით არ დასტურდებოდა, რომ ჟურნალისტის მიერ „ყალბად“მოხსენიებული ფეისბუქგვერდები „აუდიტორია115ის“ ან მასთან დაკავშირებული პირებისმიერიყოშექმნილი.
სარეზოლუციო ნაწილი:ყოველივე ზემო აღნიშნულიდან გამომდინარე,საბჭომმიიჩნია:1. გიორგი კვიტაშვილმა დაარღვია ქარტიისპირველიპრინციპი.
პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის მარი მალაზონიას წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე:გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები: ჯაბა ანანიძე, ნინო ჯაფიაშვილი,თაზოკუპრეიშვილი,თეაზიბზიბაძე,თამარუჩიძე.განმცხადებელი:პარტნიორობაადამიანისუფლებებისთვისმოპასუხე:მარიმალაზონია
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოსგანცხადებითმომართა„პარტნიორობამადამიანის უფლებებისთვის“, რომელიც მიიჩნევდა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლისეთერში, 2017 წლის 27 იანვარს გასულ გადაცემაში „პირადი ექიმი – მარი მალაზონია“,დაირღვასაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიის მე8 და მე10 პრინციპი. გადაცემისწამყვანი და ავტორი არის მარი მალაზონია.სადავო გადაცემა შეეხებოდა D ვიტამინისა დაკალციუმისნაკლებობასბავშვებშიდაშესაძლონეგატიურშედეგებს.გადაცემაშიმონაწილეობდაარასრულწლოვანი,რომლისნახევრადშიშველისხეული აჩვენეს კონკრეტულდაავადებაზე საუბრისას.
საქმის განხილვის დროს სხდომას დაესწროროგორც განმცხადებლის წარმომადგენელი,ისე მოპასუხე ჟურნალისტი. განმცხადებელმასხდომის მიმდინარეობისას მოხსნა მისი მოთხოვნაქარტიისმე10პრინციპისდარღვევასთანდაკავშირებით.
სამოტივაციო ნაწილიქარტიისმე8პრინციპისმიხედვით„ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნი-შვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ
გვ. 28
მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომ ლებიც საზიანო იქნება მათთვის.“
განმცხადებელიმე8პრინციპისდარღვევასმიიჩნევდა შემდეგი არგუმენტაციით: „გადაცემაშიმოწვეული ბავშვის მიმართ ადგილი ჰქონდამისი პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობისადა ღირსების უფლების დარღვევას. გადაცემისწამყვანმაბავშვისსხეულიგამოიყენასაჩვენებელობიექტად. შედეგად, მან ხელყო ბავშვის ღირსება, ხოლომისიდეფორმირებულიგულმკერდისჩვენებით,გაუმართლებლადშეიჭრაბავშვისპირად ცხოვრებაში. ამასთან, გადაცემაში ნაჩვენები კადრები, შესაძლოა, გამხდარიყო ბავშვებს შორის ბულინგის საფუძველი სასწავლოდაწესებულებაში“.
მოპასუხე მარი მალაზონიამ აღნიშნა, რომგადაცემაში ბავშვის მდგომარეობა არ იყოშეფასებული როგორც დაავადება, არამედ ესიყოგარდამავალი,შექცევადიმდგომარეობა,არიყოაღნიშნული,რომსწორედამბავშვსაქვსე.წ.„ქათმისგულმკერდი“.დამატებითასევეაღნიშნა,რომგადაცემაშიბავშვისმონაწილეობაზეარსებობდა მშობლის თანხმობა, აღნიშნული გარემოება დაადასტურა სხდომაზე დამსწრე არასრულწლოვნის დედამაც. მოპასუხემ ასევემიუთითა, რომ მათ მხოლოდ პოზიტიურიგანზრახვა ამოძრავებდათ და სურდათ საზოგადოების ინფორმირება იმ ფართოდ გავრცელებულ და ნეგატიურ შედეგებზე, რასაც არასრულწლოვნებში კალციუმის და ვიტამინ Dსნაკლებობაიწვევს.
ქარტიის საბჭო ვერ დაეთანხმება მოპასუხისარგუმენტაციას და ქვემოთ მითითებული გარემოებების საფუძველზე მიიჩნევს, რომ მაყურებელს დარჩებოდა შთაბეჭდილება, რომდაავადებაზუსტადგადაცემაშიმონაწილეარასრულწლოვანსაღენიშნებოდა:
1. წამყვანი მარი მალაზონია გადაცემაშიაშიშვლებსარასრულწლოვანისგულმკერდსდაპარალელურადამბობს–„მშობლებინაკლებადაქცევენ ყურადღებას როგორ გამოიყურებაბავშვის მუცელი და გულმკერდი“, შემდეგარასრულწლოვანი გადაინაცვლებს მოწვეულექიმთან,რომელიცხელითმინიშნებასაკეთებსარასრულწლოვანისსხეულზედააღნიშნავს,რომ
„თვალნათელია გულმკერდის დეფორმაცია,ადრე მას ქათმის, მეწაღისებურ გულმკერდსეძახდნენ“.2. შემდეგ უკვე მარი მალაზონია მიმართავსმაყურებელს და სთხოვს ყურადღებას ბავშვისსხეულზე, მოწვეულიექიმიკი აგრძელებს,რომ„გამოხატულია ჰარისონის ღარი, რომელიცერთ–ერთიდამახასიათებელინიშანიაკალციუმის ნაკლებობის“. „ხშირად მშობლები ამისგამოსწორებას [და უთითებს ისევ ბავშვისგულმკერდზე] ცდილობენ მასაჟებით“, შემდეგუკვე საჩვენებლად იყენებს ბავშვის მაჯას დააღნიშნავს რომ ერთ – ერთი ნიშანია რაქიტისგანვითარების.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე ცალსახაა, რომ დაირღვა ბავშვის ინტერესი, კერძოდ საზოგადოებამ იგი აღიქვა როგორცპირი, რომელსაც აქვს კონკრეტული დაავადებები, იმის მიუხედავად, რეალურად იყო თუარა დაავადებული იგი, მთავარია თუ რა ინფორმაცია გავრცელდა მის შესახებ. პირისჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ინფორმაციის საიდუმლოდ დაცვა თავის თავშიმოიცავს არა მხოლოდ რეალურად არსებულიდაავადების გაუმჟღვანებლობას, არამედ იმასაც, რომ პირდაპირ ან ირიბად არ უნდამოხდეს ისეთი შთაბეჭდილების შექმნა, რომთითქოსკონკრეტულპირსდაავადებააქვს,ვინაიდან ორივე შემთხვევას პირადი ცხოვრებისსაიდუმლოების და ღირსების დაცვის კუთხითერთი და იგივე ნეგატიური შედეგი შეიძლებამოჰყვეს.
საბჭო ასევე ყურადღებას ამახვილებს ტერმინ„ქათმისმკერდის“,„რაქიტის“გამოყენებაზედადაეთანხმებაგანმცხადებელს,რომესშესაძლებელია იყოს ბულინგის წინაპირობა, ბავშვიშეიძლება სხვადასხვა პირის მიერ მოხსენიებული იყოს როგორც „რაქიტიანი“, „ქათმისმკერდიანი“.
დაავადებისპრევენციისმიმართშესაძლებელიაარსებობდესსაზოგადოებრივიინტერესი,მაგრამამანარუნდახელყოსთავადბავშვისინტერესი.მისისხეულისჩვენებადააზრისშექმნა,რომმასაქვს სხეულისდეფორმაცია,დიდიალბათობითშეიძლება აღმოჩნდეს მისი ღირსების შემლახველი როგორც ახლო მომავალში, ისე ზრდასრულასაკში.
გვ. 29
რაცშეეხებამშობლისთანხმობას,საბჭოკიდევერთხელაღნიშნავს,რომბავშვთანდაკავშირებითარსებითია არა კანონიერი წარმომადგენლისთანხმობა, არამედ თავად ბავშვის ინტერესი.ეთიკური ჟურნალისტიკის პრინციპებიდანგამომდინარე ჟურნალისტის პოზიტიური ვალდებულებაა იზრუნოს ბავშვის ინტერესზე.მშობლის თანხმობა არ უნდა ჩაითვალოსპასუხისმგებლობისაგან განთავისუფლებისსაფუძვლად,როცალოგიკურიგანსჯისშედეგადცალსახაა, რომ არ არსებობს არასრუწლოვნისპირადიინტერესიდამეტიც,ხდებამისიპირადიცხოვრების ხელყოფა. ცალსახაა, რომ ბავშვივერაცნობიერებსმისგადაცემაშიმონაწილეობისშედეგებს. შესაძლებელია თავად მისთვისსახალისო და მოსაწონი იყოს ტელეეკრანზეგამოჩენა და იგივე მოტივი ამოძრავებდესმშობელსაც, მაგრამ უნდა შეფასდეს რადამოკიდებულება შეიძლება ჰქონდეს მასზრდასრულ ასაკში, როცა ბავშვობისას მასზემიუთითებდნენ როგორც „ქათმის მკერდიანს“დასხეულდეფორმირებულს.პირადიცხოვრებისშესახებინფორმაციისგავრცელებაქმედუნარიანიპირისდამოუკიდებელიგადაწყვეტილებაა,ასეთგადაწყვეტილებასვერმიიღებსბავშვიდახშირადმშობლის ინტერესიდათანხმობა შეიძლება არიყოსშესაბამისობაშიბავშვისინტერესთან.
სარეზოლუციო ნაწილი:ყოველივე ზემო აღნიშნულიდან გამომდინარე,საბჭომმიიჩნია:1. მარი მალაზონიამ დაარღვია ქარტიის მე8პრინციპი.
ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერი დავით ნარმანია და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მთავრობა გიორგი გაბუნიას და მაია ლომიძის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე:გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები:ჯაბაანანიძე,ნინოჯაფიაშვი
ლი,თაზოკუპრეიშვილი,თეაზიბზიბაძე,თამარუჩიძე.განმცხადებელი: ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტისმერიდავითნარმანიადაქალაქთბილისისმუნიციპალიტეტისმთავრობამოპასუხე:გიორგიგაბუნიადამაიალომიძე
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოსგანცხადებითმომართესქალაქთბილისისმუნიციპალიტეტის მერმა დავით ნარმანიამდა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მთავრობამ. ისინი მიიჩნევდნენ, რომ 2017 წლის12 თებერვალს ტელეკომპანია „რუსთავი2ის“ ეთერში, გადაცემა „კურიერი P.S.ში“გასულსიუჟეტში,რომელიცეხებოდათბილისშიარსებული საზოგადოებრივი საპირფარეშოებისკეთილმოწყობის პრობლემას, დაირღვა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიისპირველი,მე3,მე7დამე11პრინციპი.გადაცემის წამყვანი იყო გიორგი გაბუნია, სიუჟეტისავტორიკი–მაიალომიძე.
საქმის განხილვის დროს სხდომას დაესწრნენგანმცხადებლის წარმომადგენელები, მოპასუხეგიორგი გაბუნია სხდომას არ დასწრებია დაარც შეპასუხება წარმოუდგენია, ხოლო მაიალომიძეგანცხადებასკომენტარითგამოეხმაურასოციალურქსელFACEBOOKში.სხდომისდროსპირველი, მე7 და მე11 პრინციპების ჭრილშიმოპასუხე ჟურნალისტად დაზუსტდა გიორგიგაბუნია, ხოლო მე3 პრინციპის მიმართ – მაიალომიძე.
სამოტივაციო ნაწილი:როგორც აღინიშნა, სადავო სიუჟეტი ეხებოდათბილისში საზოგადოებრივი საპირფარეშოებისპრობლემას.ნაჩვენებიიყო,რომრიგიმათგანისაერთოდარფუნქციონირებსდაანტისანიტარიისწყაროდარისქცეული.
საბჭოსმიერგამოიკვეთაშემდეგიგარემოებები:1. სიუჟეტის ავტორი დაეყრდნო სახელმწიფოაუდიტის სამსახურისდასკვნასრომლისთანახმად:� საპირფარეშოების ნაწილი საერთოდ არფუნქციონირებს.�საპირფარეშოებისუფუნქციობისმიზეზადსახელდებამათიმოწყობისადგილებშისაკანალიზაციო ქსელის არ არსებობა, რაც შესას
გვ. 30
რულებელისამუშაოებისშესყიდვისარასწორდაგეგმვაზემიუთითებს.� იმ საპირფარეშოების კეთილმოწყობაზე,რომელიცნაჩვენებიიყოაუდიტისდასკვნაშიხელშეკრულებებიგაფორმებულიაი/მ„მერაბგულდენთან“2014წლის21მაისს,შპს„ირკ“თან,2014წლის12ივნისს.
2. სიუჟეტის ავტორი მაია ლომიძე გაცნობილიიყოაუდიტისდასკვნას.3. ქალაქ თბილისის მერის დავით ნარმიანიასუფლებამოსილება ოფიციალურად ცნობილიიქნა2014წლის02აგვისტოს.
ქარტიისპირველიპრინციპისთანახმად“ჟურნა-ლისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლესდა სა-ზოგა დოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინ-ფორ მაცია”.
სიუჟეტს წინ უძღოდა წამყვან გიორგი გაბუნიასტექსტი, სადაც მან აღნიშნა: „დავითნარმანიასშეუდარებელმაკოლექტივმაგადაწყვიტა,ადამიანობაგამოეჩინადათბილისისყველაზედატვირთულწერტილებშისაზოგადოებრივიტუალეტებიდაამონტაჟა“. როგორც უკვე აღინიშნა, [ფაქტობრივიგარემოებები1.3და3]სიუჟეტშინაჩვენები საზოგადოებრივი საპირფარეშოებისმოწყობის შესახებ გადაწყვეტილება მიღებულიიყოდავითნარმანიასუფლებამოსილებისცნობამდე, შესაბამისად ინფორმაცია, რომ „დავით ნარმანიას შეუდარებელმა კოლექტივმაგადაწყვიტა“ არ შეესაბამება სიმართლეს დაამითირღვევაქარტიისპირველიპრინციპი.
ქარტიის მე3 პრინციპის თანახმად: “ჟურნალისტმაუნდაგადასცესინფორმაციამხოლოდიმფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყაროდადასტურებულია.ჟურნალისტმა არუნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდაგააყალბოს დოკუმენტები დაინფორმაცია”.განმცხადებელი მიუთითებდა, რომ ადგილიჰქონდა იმ ფაქტის მიჩქმალვას, რომლის თანახმად გადაწყვეტილება, საზოგადოებრივი საპირფარეშოების მოწყობის შესახებ, მიღებულიიყოქ.თბილისისწინამთავრობისმიერ.
თავად მაია ლომიძემ დაადასტურა, რომ იგიიცნობდა სახელმწიფო აუდიტის სამსახურისდასკვნასდაშესაბამისადმისთვისცნობილიიყო,რომხელშეკრულებებიგაფორმდაქ.თბილისისწინამთავრობისმიერ.სიუჟეტშიაქცენტირებულია
რომ ისე შეირჩა და დაპროექტდა რიგი საზოგადოებრივი საპირფარეშო, რომ შესაბამისადგილზე კანალიზაციის ქსელი არ არსებობდადაშესაბამისადსაპირფარეშოსგამოუყენებელსხდიდა.კანალიზაციისქსელისარარსებობასთანდაკავშირებით ბრალდების ადრესატი ქ. თბილისის მერია იყო, იქმნებოდა ასოციაცია, რომდღეს მოქმედმა თბილისის მთავრობამ ისეშეარჩია ადგილები საპირფარეშოების მოსაწყობად, რომ არ გაითვალისწინა საკანალიზაციო ქსელის არსებობა/არ არსებობის ფაქტი. შესაბამისად იმ ფაქტის მიჩქმალვა, რომპრობლემურლოკაციებზე საზოგადოებრივი საპირფარეშოებისმოწყობაგადაწყდადადაიგეგმაქ.თბილისისწინამთავრობისმიერ,წარმოადგენსქარტიისმე3პრინციპისდარღვევას.
ქარტიისმე7პრინციპისთანახმად:“ჟურნალისტსუნდა ესმოდეს მედიის მიერდისკრიმინაციისწახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერიუნდა იღონოსნებისმიერიპირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის,სქესის, სექსუალურიორიენტაციის, ენის,რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების,ეროვნულიან სოციალური წარმოშობისსაფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით”.განმცხადებელი მე7 პრინციპის დარღვევადმიიჩნევდა წამყვან გიორგი გაბუნიას ტექსტს,როცა სიუჟეტის შემდეგ იგი აღნიშნავს: „ალბათ დავით ნარმანიას დაავიწყდა, რომ ისდედაქალაქის მერადაირჩიეს და ისევ სადმესოფელში ჰგონიათავი, სადაც ტუალეტებსდიდი ორმოების თავზეაშენებენ კანალიზაციისგარეშე.“ ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ წამყვანის ტექსტი არის დისკრიმინაცია გეოგრაფიული წარმომავლობის ნიშნით. დავით ნარმანიას წარმომავლობასა და უკანალიზაციოსაპირფარეშოების პრობლემის ერთმანეთთანდაკავშირება ატარებს დისკრიმინაციულ ხასიათს, რომ თითქოს კონკრეტულ გეოგრაფიულარეალში მცხოვრები პირებისთვის მისაღები და დამაკმაყოფილებელია ის რაც არშეეფერება ქვეყნის დედაქალაქს. ღირსეულისაცხოვრებელი პირობებით უზრუნველყოფისუფლება აქვს ყველა პირს, მიუხედავად მისისაცხოვრებელი ადგილისა. ის გარემოება, რომსხვადასხვა ინფრასტრუქტურული თუ ეკონომიკური მიზეზების გამო კონკრეტული პირებივერ ახერხებენ ღირსეული და სასურველისაცხოვრებელიპირობებისშექმნას,არნიშნავს,
გვ. 31
რომ მათთვის მიღებულია საყოფაცხოვრებოპირობებისდაბალისტანდარტი.
ქარტიის მე11 პრინციპის თანახმად: „ჟურნალისტმაუმძიმესპროფესიულდანაშაულადუნდამიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახდამახინჯება“.განმცხადებელიაღნიშნავდა,რომგიორგიგაბუნიამგანზრახგაავრცელაარასწორიინფორმაცია. საბჭო მიიჩნევს, რომ განზრახვასარ ჰქონია ადგილი. აღსანიშნავია,რომთავადგიორგი გაბუნია არ იყო სიუჟეტის ავტორი დალოგიკურად დასაშვებია, არ სცოდნოდა, რომსაზოგადოებრივი საპირფარეშოების მოწყობისშესახებგადაწყვეტილებამიღებულიიყოდავითნარმანიასუფლებამოსილებისცნობამდე.საბჭომიიჩნევს, რომ არასწორი ფაქტი გავრცელდაგიორგი გაბუნიას მიერ სიუჟეტის სუბიექტურიშეფასების/ინტერპრეტაციისდაფაქტებისგადაუმოწმებლობისსაფუძველზე.
სარეზოლუციო ნაწილი:ყოველივე ზემო აღნიშნულიდან გამომდინარე,საბჭომმიიჩნია:1.გიორგიგაბუნიამდაარღვიაქარტიისპირველიდამე7პრინციპი.2. მაია ლომიძემ დაარღვია ქარტიის მე3პრინციპი.3.გიორგიგაბუნიასარდაურღვევიაქარტიისმე11პრინციპი.
სახალხო დამცველი გიორგი მგელაძის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე: მაიამეცხვარიშვილისაბჭოს წევრები:ნინოჯაფიაშვილი,თაზოკუპრეიშვილი,ჯაბაანანიძე,თეაზიბზიბაძე,თამარუჩიძე.განმცხადებელი:სახალხოდამცველიმოპასუხე:გიორგიმგელაძე
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოს განცხადებით მომართა სახალხო დამცველის აპარატმა. განმცხადებელი მიიჩნევდა,რომ2016წლის10ივნისს,„სტუდიამონიტორის“მიერ გამოქვეყნებული ვიდეო სიუჟეტით: „ვის
თვის შეიძინა უჩა ნანუაშვილმა 105 ლარიანიავტომანქანა“ და 16 ივნისს გამოქვეყნებულკიდევერთივიდეოსიუჟეტში,რომელიცეხებოდასახალხო დამცველის მოადგილის, ნათიაკაციტაძისმძღოლისმიერსახალხოდამცველისმფლობელობაშიარსებულიავტომობილისშეძენას,დაირღვაქარტიისპირველი,მე7დამე11პრინციპი.აღნიშნულსიუჟეტებთანდაკავშირებითსარედაქციო პასუხისმგებლობა აიღო „სტუდიამონიტორის“რედაქტორმაგიორგიმგელაძემ.
საქმის განხილვას დაესწრო როგორც განმცხადებლისწარმომადგენელი,ისემოპასუხეჟურნალისტი.
სამოტივაციო ნაწილი:1. ვიდეო სიუჟეტი: „ვისთვის შეიძინა უჩა ნანუაშვილმა 105 ლარიანი ავტომანქანა“.ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით, „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლესდასაზოგადოებისუფლებას–მიიღოსზუსტიინფორმაცია“.
განმცხადებლის აზრით, სიუჟეტში პირველიპრინციპი დაირღვა ჟურნალისტის შემდეგიფრაზით: „სტუდია მონიტორის ინფორმაციით,უჩა ნანუაშვილის გადაწყვეტილებით Mercedesbenz GLA მის მოადგილეს ნათია კაციტაძეს უნდა ესარგებლა“. განმცხადებელიაპელირებდა, რომ ინფორმაცია, MercedesbenzGLAითნათიაკაციტაძესუნდაესარგებლაარასწორი იყო. განმცხადებელმა წარმოადგინასახალხო დამცველის 2016 წლის 5 აპრილისN118ბრძანება,რომლისთანახმად,Mercedesbenz GLA განთავსებული იყო ავტოსადგომზედაკონკრეტულიპირისათვისარიყომფლობელობაშიგადაცემული.
საბჭო ვერ დაეთანხმება განმცხადებლის შეფასებასდამიიჩნევს,რომჟურნალისტსმტკიცებითფორმაში არ გაუვრცელებია ინფორმაცია, რომMercedesbenzGLAით ნათია კაციტაძეს უნდაესარგებლა,შემდეგგარემოებათაგამო:
1. ჟურნალისტი უთითებს, რომ ინფორმაცია[შეძენელი Mercedesbenz GLA სარგებლობისათვის გადაეცა ნათია კაციტაძის მძღოლს]მას მიაწოდა წყარომდა მთელი სიუჟეტის განმავლობაში ჟურნალისტი ცდილობს ამ ინფორმაციის გადამოწმებას. სადავოფრაზას წინ
გვ. 32
უძღვის ჟურნალისტის ტექსტი: „ვისთვის არისგანკუთვნილი 105 000 ლარად შეფასებულიავტომანქანა?“ანუჟურნალისტისვამსკითხვას,შემდეგ მაყურებელს აწვდის მისთვის კონფიდენციალური წყაროს მეშვეობით ცნობილინფორმაციას და შემდეგ მისი გადამოწმებისმიზნით კითხვებით მიმართავს მეორე მხარეს– სახალხო დამცველს უჩა ნანუაშვილს და მისმოადგილეს ნათია კაციტაძეს. ჟურნალისტიუჩა ნანუაშვილს სთხოვს კომენტარს სახალხოდამცველის 2016 წლის 28 მარტის N113ბრძანებაზე, რომლის თანახმად ავტომობილიგადაეცა ნათია კაციტაძის მძღოლს, ნიკოლოზბალიაშვილს.თავისმხრივსახალხოდამცველიპასუხობს, რომ ავტომობილი არ არის განპირობებული რომელიმე თანამშრომელზე და ისგამოიყენება საჭიროებისამებრ. ჟურნალისტიკომენტარისათვის ასევე უკავშირდება ნათიაკაციტაძეს, რომელიც თავის მხრივ ასევე უარყოფს, რომ მას [მისი მძღოლს] გადაეცა შეძენილიMercedesbenzGLA.2. ჟურნალისტმა ერთდროულად, ერთ დღესგაგზავნილიორისხვადასხვაწერილითსახალხოდამცველისოფისისგანგამოითხოვა2016წლის28 მარტის N113 ბრძანება და ასევე ყველაის ბრძანება, რომელიც დაკავშირებული იყოავტომობილMercedesbenzGLAსშეძენასთან.• ჟურნალისტს ოფისისგან დაშტრიხული[წაშლილი იყო იმ პირის სახელიდა გვარი,რომელსაც სარგებლობაში გადაეცა Mercedesbenz GLA] სახით მიეწოდა 2016წლის 28 მარტის N113 ბრძანება. თავისმხრივ ჟურნალისტი ასევე აქვეყნებს კონფიდენციალური წყაროს მიერ მიწოდებულდაუშტრიხავ N113 ბრძანებას, რომელშიცმითითებულია, რომ ავტომობილი გადაეცანათია კაციტაძის მძღოლს ნიკოლოზ ბალიაშვილს, რომელიც ნათია კაციტაძის მძღოლია,ესფაქტოარცერთმხარესარუარუყვია.• სიუჟეტის მომზადებამდე სახალხო დამცველის ოფისიდან ჟურნალისტისთვის არმიუწოდებიათ სხვა ბრძანებები, მათ შორის2016 წლის 5 აპრილის N 118 ბრძანება,რომლისმიხედვითMercedesbenzGLAგანთავსდა ავტოსადგომზე და არ იყო მფლობელობაში გადაცემული კონკრეტული პირისათვის.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარესაბჭოთვლის,რომქარტიისპირველიპრინციპი
არდარღვეულავინაიდან:•ჟურნალისტსინფორმაცია[MercedesbenzGLAით ნათია კაციტაძეს უნდა ესარგებლა]მტკიცებითფორმაშიარგაუვრცელებია.•მიუთითა,რომინფორმაციამასკონფიდენციალურმაწყარომმიაწოდა.• წარმოადგინა მტკიცებულება [2016 წლის28 მარტის N113 ბრძანება], რომელიც წყაროსინფორმაციასამყარებდა.• კომენტარისათვის მიმართამეორემხარეს[უჩანანუაშვილს,ნათიაკაციტაძეს]დამათიკომენტარებიგააცნომაყურებელს.•მოთხოვნისმიუხედავად,სახალხოდამცველის ოფისისაგან არ მიუღია 2016 წლის 5აპრილისN118ბრძანება.
შესაბამისად, ჟურნალისტი შეეცადა გადაემოწმებინამიღებულიინფორმაცია,ყველაშესაძლორესურსი გამოეყენებინა ინფორმაციის გადასამოწმებლად,რათასაზოგადოებასფაქტთანდაკავშირებითმიეღოყველაინფორმაცია, ყველაშესაძლო რელევანტური მხარის პოზიცია დათავად მაყურებელს შეეფასებინა MercedesbenzGLAგანკუთვნილიიყოთუარანათიაკაციტაძისთვის.
ამავესიუჟეტთანდაკავშირებითგანმცხადებელიასევე მიუთითებდა, რომ ჟურნალისტისტექსტი: „ომბუდსმენის აპარატში მალავენვისთვისაა გადაცემული მერსედესი“ ასევეარღვევდა ქარტიის პირველ პრინციპს. საბჭოვერ გაიზიარებს განმცხადებლის პოზიციას დაფიქრობს, რომ ჟურნალისტს სრული უფლებაჰქონდამიეჩნია,რომიმალებოდაინფორმაცია,ვინაიდან:
1.მასარმიაწოდესავტომობილთანდაკავშირებულიყველაბრძანება.2. მიუხედავად იმისა, რომ ჟურნალისტს ხელთჰქონდა2016წლის28მარტისN113ბრძანება,რომლის მიხედვითაც ავტომობილი გადაეცანათიაკაციტაძისმძღოლს,ესინფორმაციაუარყოროგორცუჩანანუაშვილმა, ისენათიაკაციტაძემ.
ქარტიის მე7 პრინციპის თანახმად: „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე. ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირისდისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რა
გვ. 33
სის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის,რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების,ეროვნულიანსოციალურიწარმოშობისსაფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“. განმცხადებელი მიუთითებდა, რომ ვიდეო სიუჟეტებისგავრცელებამ გამოიწვია ნათია კაციტაძისგენდერული ნიშნით დისკრიმინაცია, კერძოდვიდეოს გაზიარებისას ან მისი კომენტარებისასაქცენტსაკეთებდნენ,რომავტომობილისშეძენაიყო სარგებელი, რომელიც ნათია კაციტაძემდაიმსახურამისისქესისგამო.
საბჭო მიუთითებს რომ, თავად სადავო ჟურნალისტურპროდუქტშიპირდაპირანირიბადარსადგვხვდებამითითებასავარაუდოსარგებლისმიმღები პირის სქესზე ან სქესიდან გამომდინარეუპირატესობაზე. ვიდეოს გამავრცელებელიმედიასაშუალების [სტუდია მონიტორი] მიერპერიოდულად იშლებოდა ყველა კომენტარი,რომელიც შეიცავდა შეურაცხმყოფელ მოსაზრებებს,რაცშეეხებასხვაპირებისმიერთავიანთგვერდზე გაკეთებულ შეფასებებს, მათზე ვერგავრცელდებაჟურნალისტისპასუხისმგებლობა.ქარტიის მე11 პრინციპის თანახმად: „ჟურნალისტმაუმძიმესპროფესიულდანაშაულადუნდამიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახდამახინჯება“ვინაიდანარდადგინდაპირველიპრინციპისდარღვევა,შესაბამისად,მე11პრინციპივერდაირღვეოდა.
2. ვიდეო სიუჟეტი, რომელიც ეხებოდა სახალ-ხო დამცველის მოადგილის, ნათია კაციტაძის მძღოლის მიერ სახალხო დამცველის მფლო-ბე ლობაში არსებული ავტომობილის შეძენას
ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით, „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს დასაზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.
განმცხადებელი აპელირებდა იმ ტექსტზე, რომელიც აღწერის სახით თან ახლდა ვიდეოსიუჟეტს კერძოდ: „სტუდია “მონიტორმა”გაარკვია, რომ სახალხო დამცველის მოადგილის, ნათია კაციტაძის მძღოლი, ნიკოლოზბალიაშვილი კიდევ ერთ მანქანას HyundayTucsonსფლობს. “სტუდია მონიტორი” გასულკვირასმოგითხრობდათ,რომ სახალხოდამცველმა105 ათას ლარად ავტომანქანა Mercedes–BenzGLAშეიძინა“.
განმცხადებელმა აღნიშნა, ტექსტის და თავადსიუჟეტის მიხედვით რჩებოდა შთაბეჭდილება,რომ ნიკოლოზ ბალიაშვილი სწორედ იმიტომ ფლობდა Hyunday Tucsonს,რომ ნათიაკაციტაძის მძღოლი იყო. ამასთან განმცხადებელმა ვერ მიუთითა, კონკრეტულად რა ინფორმაციაიყოარასწორი,შესაბამისად,პირველიპრინციპის [არასწორი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება] დარღვევა არ დადგინდა.
სარეზოლუციო ნაწილი:ყოველივეზემოაღნიშნულიდანგამომდინარე:1.გიორგიმგელაძესარდაურღვევიაპირველი,მე7დამე11პრინციპი.
სახალხო დამცველი ნათია ამირანაშვილის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე:გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები: ჯაბა ანანიძე,თეა ზიბზიბაძე,თამარუჩიძე,თაზოკუპრეიშვილი,მაიამეცხვარიშვილი.განმცხადებელი:სახალხოდამცველიმოპასუხე:ნათიაამირანაშვილი
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოს განცხადებით მომართა სახალხო დამცველმა. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ2016 წლის16 ივნისს, ვებგვერდზე liberali.ge,ნათია ამირანაშვილის ავტორობით გამოქვეყნებული სტატიებით “105 000ლარიანი მანქანა ნათია კაციტაძისთვის” დამალათუ არანანუაშვილმა ინფორმაცია” და “ჭანტურაია:სახალხო დამცველს პირდაპირ აქვს ნათქვამი,რომ ჭორაობის გამო დამსჯიდა”, დაირღვა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიისპრინციპები.
საქმის განხილვას დაესწრო როგორც განმცხადებლის წარმომადგენელი, ისე მოპასუხეჟურნალისტი.
შენიშვნა: საქმის განხილვის დახურულ ეტაპშიმონაწილეობა არ მიუღია გიორგი მგელაძეს,რომელმაც სტატიებში მითითებულ საკითხზეთავადაც მოამზადა ჟურნალისტური პროდუქტი.
გვ. 34
მანშესაძლოინტერესთაკონფლიქტისთავიდანაცილების მიზნით თავი შეიკავა განხილვაშიმონაწილეობისაგან.
სამოტივაციო ნაწილი:1. სტატია: “105 000-ლარიანი მანქანა ნა-თია კაციტაძისთვის” - დამალა თუ არა ნა ნუ-აშვილმა ინფორმაცია”, სადავო პრინცი პები: პირველი, მე-3, მე-4, მე-7 და მე-11.
ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით, “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს დასაზოგადოებისუფლებას–მიიღოსზუსტიინფორმაცია”.
სადავო სტატია ეხებოდა სახალხო დამცველისაპარატის მიერ 105 000 ლარის ღირებულისავტომობილის, Mercedesbenz GLAს შეძენას.სტატიაში ჟურნალისტი ცდილობდა გაერკვია,თუ ვისთვის იყო განკუთვნილი შეძენილიავტომობილი, კერძოდ, ის მოემსახურებოდაკონკრეტულპირსსახალხოდამცველისაპარატშითუგამიზნულიიყოსაერთოსაჭიროებებისთვის.ასევე, დამალა თუ არა სახალხო დამცველმაინფორმაცია ავტობობილის შეძენის მიზნებთანდაკავშირებით.
სტატიისსათაურიმკითხველსატყობინებს,რომ105ათასლარიანიმანქანანათიაკაციტაძისთვისარისშეძენილი.საბჭოსსხდომაზეჟურნალისტმაგანმარტა,რომ სტატიის მიზანი იყოეჩვენებინა მალავდა თუ არა სახალხო დამცველი ინფორმაციას, რადგან მოპოვებული მასალებითმანვერშეძლოდაედასტურებინა,რომმანქანაკაციტაძისთვის იყო შეძენილი. ჟურნალისტმაგანმარტა,რომსათაურისპირველინაწილი105ათასლარიანი მანქანა ნათია კაციტაძისთვის ჩასმული იყო ბრჭყალებში, რაც მიუთითებდა,რომესიყოერთერთიწყაროს,ილიაჭანტურაიაციტატა, თუმცა, არც სათაურშია მითითებულიდა არც სტატიაში იძებნება მსგავსი ციტატა,რაც გაამართლებდა სათაურის ბრჭყალებშიჩასმასდა შემდგომ მკითხველისათვის ნათელიიქნებოდა, რომ სათაური არადადასტურებულიფაქტი, არამედ კონკრეტული პირის მოსაზრებაიყო. შესაბამისად, საბჭოსათაურსგანიხილავს,როგორც ჟურნალისტის მიერ დადასტურებულიფაქტის [105 000ლარიანი მანქანა ნათიაკაციტაძისთვის] გავრცელებას. საბჭომ მიიჩნია,რომ ეს ინფორმაცია არ არის ზუსტი, ვინაიდან
ზუსტ ინფორმაციად ითვლება მინიმუმ ორ წყაროსთანგადამოწმებულიინფორმაცია.
ჟურნალისტმა საბჭოს განუმარტა, რომ მასჰქონდა სახალხო დამცველის 2016 წლის 28მარტის N113ე ბრძანება, რომელშიც მითითებული იყო, რომ ავტომობილი Mercedesbenz GLA კონკრეტულ პირს გადაეცა, ოღონდაღნიშნული ბრძანებიდან არ დგინდებოდა[წარმოდგენილი იყო დაშტრიხული სახით] ამპირის საიდენტიფიკაციო მონაცემები [სახელიდა გვარი]. სტატიაში, წყაროზე [სახალხოდამცველის აპარატის ყოფილითანამშრომელიილია ჭანტურაია] დაყრდნობით ჟურნალისტიუთითებდა, რომ პირი, რომლის მონაცემებიცარდგინდებოდა ბრძანებით, იყონიკოლოზბალიაშვილი, სახალხო დამცველის მოადგილის,ნათიაკაციტაძისპირადიმძღოლი.
ამდენად,ჟურნალისტიდაეყრდნოერთწყაროსილიაჭანტურაიას.ამასთანესერთიწყაროციყომიკერძოებული პირი, ვინაიდან მას შრომითიურთიერთობებიდან გამომდინარე, სახალხოდამცველისაპარატისმიერდაკისრებულიჰქონდადისციპლინარულიპასუხისმგებლობადასახალხო დამცველის, უჩა ნანუაშვილის მიმართკრიტიკული პოზიცია ჰქონდა,რაც წყაროს სანდოობის სტატუსს ამცირებს და ასეთი წყაროსმიერ მოწოდებული ინფორმაცია კიდევ უფრომეტგადამოწმებასსაჭიროებს.
ჟურნალისტს ასევე მიღებული ჰქონდა ინფორმაციასახალხოდამცველისაპარატისაგან[2016წლის 09 ივნისის წერილი], რომ Mercedesbenz GLA განთავსებულია ავტოსადგომზე დასამსახურებრივი მიზნებისთვის მისი მიმაგრებაკონკრეტულთანამშრომელზესაჭიროებისშესაბამისადხდება.
რეალურად,სათაურიდარესპონდენტჭანტურაიასგანმარტება,რომკაციტაძისმძღოლზეიქნამანქანა განკარგვისთვის გადაცემული, მოიცავსინფორმაციის დადასტურებულად გადმოცემისმცდელობას,რომმანქანაიყოშეძენილინათიაკაციტაძისთვის, რისი დამტკიცებაც, როგორცთავად ჟურნალისტიცდაეთანხმა საბჭოს სხდომას, არმოუხდენიადა ეს არც იყომისი მიზანიმოცემულსტატიაში.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე
გვ. 35
ჟურნალისტმა დადასტურებული ფაქტის სახითარ იცოდა, რომ ავტომობილი Mercedesbenz GLA გადაეცა ნათია კაციტაძის მძღოლს,ნიკოლოზბალიაშვილსდაშესაბამისად,პირველპრინციპთან შეუსაბამოდ უნდა ჩაითვალოსსტატიისდასათაურება.
ქარტიის მესამე პრინციპის თანახმად: “ჟურნალისტმაუნდაგადასცესინფორმაციამხოლოდიმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყაროდადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდამიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდაგააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია”.განმცხადებელი აღნიშნულ პრინციპთან მიმართებით აღნიშნავდა,რომ ჟურნალისტმა იცოდა,რომ ავტომობილიარიყოგანკუთვნილინათიაკაციტაძისათვისდამანესინფორმაციადამალა.სადავოჟურნალისტურპროდუქტშიმითითებულიიყო სახალხო დამცველის პასუხი: “Mercedesbenz GLA განთავსებულია ავტოსადგომზე დასამსახურებრივი მიზნებისთვის მისი მიმაგრებაკონკრეტულ თანამშრომელზე საჭიროების შესაბამისადმოხდება”.შესაბამისად,ჟურნალისტმამასალაში სრულად ასახა ის ინფორმაცია, რაცმან მიიღო სახალხო დამცველისგან და არმიუჩქმალავსფაქტები.
ქარტიის მე4 პრინციპის თანახმად: “ინფორმაციის, ფოტოების ან დოკუმენტების მოპოვებისას ჟურნალისტმა მხოლოდ კეთილსინდისიერი და სამართლიანი მეთოდები უნდაგამოიყენოს”. განმცხადებელი უთითებდა,რომ აღნიშნული პრინციპი დაირღვა სტატიაზეთანდართული ფოტოსურათის გამოყენებით.ორივემხარემდაადასტურაშემდეგიგარემოები:ფოტოსურათი, რომელიც გამოყენებული იყოსტატიაში და სადაც ერთად დგანან საჯაროპირებისახალხოდამცველიუჩანანუაშვილიდამისიმოადგილენათიაკაციტაძე,გადაღებულიაარაფორმალურ გარემოებაში, მოპოვებულიასაჯაროდხელმისაწვდომიწყაროდან,ორიგინალფოტოსურათშიარისოთხიპირი,რომელთაგანაცორი ჩამოჭრილია ისე, რომ ფოტოსურათზეპირების განლაგება არ არის შეცვლილი დადაუმუშავებელ ფოტოშიც უჩა ნანუაშვილი დანათია კაციტაძე ერთმანეთის გვერდითდგანან.ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე,საბჭო მიიჩნევს, რომ არ მომხდარა ფოტოსარაკეთილსინდისიერიმოპოვებაანგამოყენება.განმცხადებელიაპელირებდა,რომჟურნალისტს
შეეძლო გამოეყენებინა ოფიციალურ გარემოშიგადაღებული სხვა ფოტო, მაგრამ მსგავსი საკითხისგანხილვადაამკუთხითსარედაქციოპოლიტიკაშიჩარევა,არარისსაბჭოსკომპეტენცია.
ქარტიისმე7პრინციპისთანახმად:“ჟურნალისტსუნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციისწახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერიუნდაიღონოსნებისმიერიპირისდისკრიმინაციისთავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვაშეხედულებების, ეროვნული ანსოციალურიწარმოშობისსაფუძველზეანრაიმესხვანიშნით”.განმცხადებელიმიუთითებდა,რომსახეზეიყოგენდერულინიშნითდისკრიმინაცია,ვინაიდან სათაურში გამოტანილი იყო პირისსახელიდაგვარი[ნათიაკაციტაძე]დაარამისითანამდებობა, რაც იწვევდა ქალი მენეჯერებისდისკრიმინაციას. კერძოდ, ნათია კაციტაძისმიერ გარკვეული უპირატესობის მიღება[ავტომობილის შეძენა] მკითხველს შეიძლებააღექვა როგორც სარგებელი, რომელიც ნათიაკაციტაძემდაიმსახურამისისქესისგამო.საბჭომიუთითებს რომ, როცა ჟურნალისტი საუბრობსსაჯარო პირზე, მისთვის მნიშვნელოვანია ამპირის თანამდებობა და არ სქესი, აქვს ობიექტური მოლოდინი, რომ იგივე აღქმა იქნებამკითხველისგანაც.თავადსადავოჟურნალისტურპროდუქტში პირდაპირ ან ირიბად არსადგვხვდებამითითებასავარაუდოსარგებლისმიმღები პირის სქესზე ან სქესიდან გამომდინარეუპირატესობაზე, შესაბამისად, ქარტიის მე7პრინციპიდარღვეულიარყოფილა.
ქარტიის მე11 პრინციპის თანახმად: “ჟურნალისტმაუმძიმესპროფესიულდანაშაულადუნდამიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახდამახინჯება”.განსახილველ შემთხვევაში ქარტიის საბჭო მე11 პრინციპს დარღვეულად არმიიჩნევს,ვინაიდანარდგინდებაჟურნალისტისგანზრახვა თუ რატომ უნდა გაევრცელებინაარასწორი ინფორმაცია, ამასთან პირველიპრინციპისდარღვევადადგინდაიმსაფუძვლით,რომ ჟურნალისტს საკმაო მტკიცებულებები არჰქონდა იმისათვის, რომ კონკრეტული ფაქტიმტკიცებითფორმაშიეთქვადაარდადგენილა,რომ ჟურნალისტმა იცოდა სწორი ფაქტი დამიუხედავადიმისა,მაინცარაზუსტიინფორმაციაგაავრცელა.
გვ. 36
2. სტატია ჭანტურაია: “სახალხო დამცველს პირდაპირ აქვს ნათქვამი, რომ ჭორაობის გა-მო დამსჯიდა”, სადავო პრინციპები პირველი, მე-5 და მე-11.
ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს დასაზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”. განმცხადებელი მიუთითებდა,რომ სადავო სტატია შეიცავდა მხოლოდ ერთი მხარის, ილია ჭანტურაიას ინტერვიუს დაამით დარღვეული იყო მხარეთა ბალანსი,რომ მკითხველისათვის ჟურნალისტს მიეწოდებინა გადამოწმებული ინფორმაცია. სადავო ჟურნალისტური პროდუქტი შეიცავსამონარიდებს სხდომის ოქმიდან, რომელიცილია ჭანტურაიას შესაძლო გადაცდომისფაქტის შესწავლის მიზნით გაიმართა სახალხოდამცველისაპარატშიდაშესაბამისად,ინტერვიუეხებოდა თავად ჭანტურაიას შეფასებას ოქმშიმითითებულ გარემობებთან დაკავშირებით,შესაბამისად, სახეზე არ გვაქვს ინფორმაციისცალმხრივად გაშუქება. ამასთან ასეთი ოქმისნამდვილობა დაადასტურა განმცხადებელმამხარემაც,თუმცაისაპელირებდაკონტექსტიდანამოგლეჯილი ამონარიდების გავრცელებაზე.თუმცა კონკრეტულად რა ფაქტობრივ გარემოებებს გადმოსცემდა არასწორად მასალაშიგამოყენებულიოქმები,მხარესარმიუთითებია.
განმცხადებელი, ასევე, სადავოდ ხდიდა ქარტიის მე5 [“მედია ვალდებულია, შეასწოროსგამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავსსაზოგადოება”] და მე11 [ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახდამახინჯება],ვინაიდანარდადგინდაპირველიპრინციპისდარღვევა,შესაბამისად,მე5დამე11პრინციპებიცვერდაირღვეოდა.სარეზოლუციონაწილი:
ყოველივეზემოაღნიშნულიდანგამომდინარე:1. ნათია ამირანაშვილმა დაარღვია ქარტიისპირველიპრინციპი.2.ნათიაამირანაშვილსარდაურღვევიაქარტიისმე3,მე4,მე5,მე7დამე11პრინციპი.
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია ირაკლი კიკნაველიძის და თამარ ჩერგოლეიშვილის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე: გიორგიმგელაძესაბჭოს წევრები: ჯაბა ანანიძე, ნინო ჯაფიაშვილი,თეაზიბზიბაძე,თამარუჩიძე,მაიამამულაშვილი,მაიამეცხვარიშვილი.განმცხადებელი: საქართველოს ახალგაზრდაიურისტთაასოციაციამოპასუხე:ირაკლიკიკნაველიძედათამარჩერგოლეიშვილი
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოს განცხადებით მომართა საქართველოსახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ, რომელიცმიიჩნევდა, რომ 2016 წლის 06 აგვისტოს,ვებსაიტზე tabula.geზე გამოქვეყნებულ სტატიაში:“საია: ივანიშვილს კანონი არ დაურ-ღვევია, საზოგადოებრივი მოძრაობა დააფუ-ძნა”დაირღვაქარტიის1ლიდამე3პრინციპი.სტატია შეეხებოდა საქართველოს ახალგაზრდაიურისტთა ასოციაციის პოზიციას მიხეილსააკაშვილისდაბიძინაივანიშვილისქმედებებისმიმართ, კერძოდ ორივე მათგანის აქტივობის[როცაისინისხვაქვეყნისმოქალაქეებიიყვნენ]სამართლებრივშეფასებას.სადავოსტატიასთანდაკავშირებით პასუხისმგებლობა აიღო ჟურნალისტმა ირაკლი კიკნაველიძემ და რედაქტორმა თამარ ჩერგოლეიშვილმა. საქმისგანხილვას დაესწრო როგორც განმცხადებლისწარმომადგენელი,ისემოპასუხეჟურნალისტები.ზეპირი განხილვის დროს განმცხადებელმამოხსნა თავისი მოთხოვნა პირველი პრინციპისმიმართ.
სამოტივაციო ნაწილიქარტიის მესამე პრინციპის მიხედვით “ჟურ-ნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხო-ლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია.ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩ ქმა ლოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალ ბოს დოკუმენტები და ინფორ-მაცია”. განმცხადებელი ფიქრობდა, რომ
გვ. 37
სტატიაში მნიშვნელოვანი ფაქტი მიიჩქმალა.საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ[შემდგომ“საია”]მიიჩნია,რომმიხეილსააკაშვილმა დაარღვია საარჩევნო კოდექსის45ემუხლი,რომელიცუცხოქვეყნისმოქალაქესუკრძალავს წინასაარჩევნო აგიტაციას დამისი დაჯარიმება მოითხოვა. აღნიშნულიინფორმაციის გავრცელების შემდეგ მოპასუხეჟურნალისტმა ირაკლი კიკნაველიძემ მიმართასაიას,თუროგორაფასებდაორგანიზაციაბიძინაივანიშვილისაქტივობას2012წელსგამართულიარჩევნების წინასაარჩევნო პერიოდში, როცაბიძინაივანიშვილიასევეარიყოსაქართველოსმოქალაქე.საიასპასუხისტატიაშიგადმოცემულიაშემდეგისახით:“საიასგანმარტებით,ივანიშვილსდაფუძნებულიჰქონდაარაპოლიტიკური,არამედსაზოგადოებრივი მოძრაობა “ივანიშვილმა2011წლისოქტომბერშიდაკარგასაქართველოსმოქალაქეობა. შესაბამისად, უცხოელთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებკანონისთანახმად, მას არ ჰქონდა უფლებაგამხდარიყო პოლიტიკური გაერთიანების წევრი, მონაწილეობა მიეღო მის საქმიანობაში,ანდა დაეფუძნებინა პარტია.თუმცა, აღნიშნულიკანონი მას აძლევდა საზოგადოებრივი გაერთიანების შექნის უფლებას, რა უფლებითაცკანონიერად ისარგებლა კიდეც ივანიშვილმა.შეგახსენებთ, რომ ბიძინა ივანიშვილმა ჯერდააფუძნა საზოგადოებრივი მოძრაობა 2011წლისდეკემბერში,ხოლოპარტია2012წლის7მაისსდაფუძნდა”.
საია მე3 პრინციპის დარღვევად მიიჩნევდაფაქტს, რომ არ გამოაქვეყნდა საიას პასუხისრულად,კერძოდსტატიაარშეიცავდაპასუხისიმ ნაწილს, სადაც მითითებული იყო, რომსაიას არ გააჩნდა მტკიცებულება, რომელიცდაადასტურებდა ბიძინა ივანიშვილის მიერპოლიტიკურსაქმიანობაშიმონაწილეობას,ასევეისნაწილი,სადაცხაზგასმულიიყო,რომბიძინაივანიშვილს თავად პარტია არ დაუფუძნებიადა არც პარტიის წევრი იყო. განმცხადებლისმოსაზრებით, აღნიშნულის მითითება აუცილებელი იყო, ვინაიდან პასუხის მხოლოდნაწილის“შეგახსენებთ,რომბიძინაივანიშვილმაჯერ დააფუძნა საზოგადოებრივი მოძრაობა2011 წლის დეკემბერში, ხოლო პარტია 2012წლის 7 მაისსდაფუძნდა” გავრცელებით მკითხველს შეექმნებოდა შთაბეჭდილება, რომთითქოს პარტიის დაფუძნებაში 2012 წლის
07 მაისს მონაწილეობას იღებდა ბიძინა ივანიშვილი. ქარტიის საბჭო ვერ დაეთანხმებაგანმცხადებლისმოსაზრებას,ვინაიდანსტატიაშისაიას პოზიციას წინ უძღვის ჟურნალისტისტექსტი: “საიას განმარტებით, ივანიშვილს დაფუძნებული ჰქონდა არა პოლიტიკური, არამედსაზოგადოებრივი მოძრაობა”. შესაბამისად,მკითხველისათვის ცნობილი და აღქმადი იყო,რომბიძინაივანიშვილსოფიციალურადპარტიაარ დაუფუძნებია. საბჭო ასევე არ თვლისფაქტის მიჩქმალვად იმას, რომ სტატიაში არიყო მითითება იმ გარემოებებზე, რომელზედაყრდნობითაც საიამ ჩათვალა, რომ ბიძინაივანიშვილი პოლიტიკურ საქმიანობაში არ მონაწილეობდა. საია, როგორც პროფესიულიორგანიზაცია, აკეთებს და საზოგადოებას, მათშორისმედიასაშუალებებისმეშვეობით,აწვდისპოზიციას/მოსაზრებებს.მსგავსიტიპისსტატიაშიიმაზე არ მითითება თუ რა სიღრმისეული,ფაქტობრივითუსამართლებრივიკვლევაუდევსამ დასკვნას საფუძვლად, არ არის ფაქტისმიჩქმალვა. მთავარია, რომ მედიასაშუალებამუზრუნველყოსაიასპოზიციის[ბიძინაივანიშვილიარ იყო ჩართული პოლიტიკურ საქმიანობაში]მკითხველისადმიზუსტადმიწოდება.
სარეზოლუციო ნაწილიყოველივეზემოაღნიშნულიდანგამომდინარე:1.ირაკლიკიკნაველიძესდათამარჩერგოლეიშვილსარდაურღვევიათქარტიისმე3პრინციპი.
პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის ნანიკო ხაზარაძის, სოფიკო ნარჩემაშვილის, ეკა ამირეჯიბის, ლელა მებურიშვილის და თამარ ღვინიანიძის წინააღმდეგსაბჭოს თავმჯდომარე:გიორგიმგელაძესაბჭოსწევრები: ჯაბა ანანიძე, ნინოჯაფიაშვილი,თეაზიბზიბაძე, თამარ უჩიძე, მაია მამულაშვილი,მაიამეცხვარიშვილი.განმცხადებელი:პარტნიორობაადამიანისუფ
გვ. 38
ლებებისთვისმოპასუხე: ნანიკო ხაზარაძე, სოფიკო ნარჩემაშვილი, ეკა ამირეჯიბი, ლელა მებურიშვილიდათამარღვინიანიძე
აღწერილობითი ნაწილისაქართველოსჟურნალისტურიეთიკისქარტიისსაბჭოსგანცხადებითმომართა“პარტნიორობამადამიანის უფლებებისთვის”, რომელიც მიიჩნევდა,ტელეკომპანია“იმედის”ეთერში,2016წლის 31ოქტომბერს, გადაცემა “დღის შოუში”დაირღვა ქარტიის მე7 და მე8 პრინციპი.კერძოდ,განმცხადებლისპოზიციით,პრინციპებიდაირღვაერთერთიეპიზოდით,როცადედისდასხვა პირების თანდასწრებით რამდენიმე თვისასაკისბავშვსგაუხვრიტესყური.მოპასუხეებიდანნანიკო ხაზარაძე, სოფიკო ნარჩემაშვილი,ეკა ამირეჯიბი და ლელა მებურიშვილი იყვნენგადაცემისწამყვანები,ხოლოთამარღვინიანიძემთავარიპროდიუსერი.საქმისგანხილვასდაესწრო განმცხადებლის წარმომადგენელი, ხოლოსაპასუხო პოზიცია წერილობით მიწოდა საბჭოსთამარღვინიანიძემ.
სამოტივაციო ნაწილი: ქარტიისმე8პრინციპისთანახმად“ჟურნალისტივალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები,პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არმოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვებისშესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები,რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ დაარ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლებიასაკისმოზარდსმშობლისანმეურვისთანხმობისგარეშეიმსაკითხებზე,რომლებიცმისიანსხვარომელიმემოზარდისკეთილდღეობასეხება”.
როგორც აღწერილობით ნაწილში ითქვა,გადაცემის დროს დედის და სხვა პირებისთანდასწრებით ბავშვს ჩაუტარეს სამედიცინოპროცედურა, კერძოდ, გაუხვრიტეს ყურები.სიუჟეტიდანცალსახაიყო,რომარასრუწლოვანიგანიცდიდაფიზიკურდაემოციურტკივილს,რაცპროცედურის დაწყებამდე დამსწრე ექიმმაცდაადასტურა:“ერთდროულადარისცოტასტრესი,ტრამვა”. ბავშვზე საჯაროდ განხორციელდაიძულება [ყურების გახვრეტა] შესაბამისიაუცილებლობის გარეშე, რაც მოწონებული დაგავრცელებული იქნა მედია საშუალების მიერ.
საბჭო ეთანხმება განმცხადებლის პოზიციას,რომ“მედიასაზოგადოებასარუნდააძლევდესბავშვისმიმართძალადობრივიდაარაეთიკურიმოპყრობის მოდელს”. “პროცედურას [ყურისგახვრეტას] არ ჰქონდა არანაირი საგანმანათლებლოანსხვალეგიტიმურიმიზანი,არამედ,იყო შოუს ელემენტის შემცველი, რამაც დაარღვია ბავშვის ფუნდამენტური უფლება იყოსფიზიკური და ემოციური ძალადობისგან დაცული”. განსაკუთრებით აღსანიშნავია, რომბავშვზე იძულების ფაქტს ესწრებოდა დაუყურებდა სხვა არასრუწლოვანიც, რომელსაცასევე აქტიურად რთავდნენ წამყვანები პროცესშიდა მიმართავდნენ “ხომ არ გინდა შენცყურში ნახვრეტი?”, “ხომ არ გეშინია?”. ისდააყენეს მეორე არასრულწლოვნის გვერდით“დახმარების” მიზნით. მნიშვნელოვანია, რომდამსწრე, შედარებით უფროსი არასრულწლოვნის სტრესი, უყურებდა რა სხვა ბავშვისტირილს და უარყოფით ემოციებს, საერთოდუგულვებელყოფილიიქნა.
მოპასუხის პოზიციით, პირდაპირ ეთერშიმსგავსი სამედიცინო პროცედურის ჩატარებისშესახებ გადაწყვეტილება მიიღეს მას შემდეგ,რაც მათთვის ცნობილი გახდა პედიატრებისპოზიცია,რომადრეულასაკშიყურისგახვრეტაბავშვისთვის უმჯობესია, “ვინაიდან ბავშვიბიბილოზე ხელს ნაკლებად იკიდებს და ყურიცარ ღიზიანდება. თანაც, ყურის გახვრეტის ესმეთოდი იმდენად სწრაფია, რომ გამორიცხავსტკივილის შეგრძნებას”. ამასთან მოპასუხისთქმით, ვერ გაითვალისწინეს ბავშვის ისრეაქცია, რომელიც უშუალოდ პროცედურასშეიძლებოდა მოჰყოლოდა. მოპასუხემ ასევეაღნიშნა,რომ“სრულპასუხისმგებლობასვიღებთჩვენშეცდომაზე,თუმცაკიდევერთხელგვსურსაღვნიშნოთ, რომ “შოუს მოწყობის” წინასწარიბოროტი ზრახვები, რომლის მიზანიც ბავშვზეემოციურიზეწოლაა,არგვამოძრავებდა”.საბჭომიესალმება მოპასუხის პოზიციას, ვინაიდან ისშეესაბამება საქართველოს ჟურნალისტურიეთიკის ქარტიის ერთ ერთ მთვარ მიზანს,მოხდეს ეთიკურ ჟურნალისტიკასთან დაკავშირებული პრობლემების იდენტიფიცირება დაგააზრება მათი შემდგომში თავიდან აცილებისმიზნით, რათა განისაზღვროს და დაიხვეწოსეთიკური ჟურნალისტიკის პრინციპები საბჭოასევე მიზანშეწონილად მიჩნევს, იმსჯელოსრამდენად ათავისუფლებს ჟურნალისტს პასუ
გვ. 39
ხისმგებლობისაგანმშობლისთანხმობა/თანდასწრებაბავშვთანდაკავშირებულიჟურნალისტურიპროდუქტისმომზადებისას.საბჭომარაერთხელაღნიშნა[მაგალითადგადაწყვეტილებაშისაქმეზე“სამოქალაქოგანვითარებისინსტიტუტი”თამარფხაკაძის წინააღმდეგ], რომ “ჟურნალისტისვალდებულება,რომდაიცვასბავშვთაუფლებებიდაინტერესებიგამომდინარეობს,მისი,როგორცპროფესიონალის დამოკიდებულებიდან ასეთიუფლებებისადაინტერესებისადმი”დაამვალდებულებისაგან მას არ ათავისუფლებს კანონიერი წარმომადგენელის თანხმობა, ასეთითანხმობის არსებობის შემთხვევაშიც, ჟურნალისტმა დამატებით უნდა შეაფასოს, მის მიერმომზადებული ჟურნალისტური პროდუქტი ხომარხელყოფსარასრულწლოვნისინტერესებს.
ქარტიის მეშვიდე პრინციპის მიხედვით “ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე. ამიტომყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირისდისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის,რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების,ეროვნულიანსოციალურიწარმოშობისსაფუძველზეანრაიმესხვანიშნით”.გადაცემის
მიმდინარეობისას, ერთ ერთი წამყვანი ნანიკო ხაზარაძე, არასრულწოვანისათვის ყურის გახვრეტის პროცესში რეპლიკის სახითაღნიშნავს “შეხედე ნაღდი ქალია”, ხოლო მეორე წამყვანი ეკა ამირეჯიბი აღნიშნავს, რომ“ასეთასაკშიდედები იღებენ უფრომეტწილადგადაწყვეტილებას გაუხვრიტონ თუ არა ბავშვსყური”. ორივე ფრაზა თავისი შინაარსით სტიგმას აძლიერებს და შესაბამისად დისკრიმინაციულია. კერძოდ, პირველი ფრაზა ამყარებსშეხედულებას, რომ ესა თუ ის ქმედება ანგარეგნობის შტრიხი [ამ შემთხვევაში საყურე]მხოლოდქალებისთვისარისდამახასიათებელი,ხოლო მეორე ფრაზა ხაზს უსვამს მამებისროლისდაკნინებასბავშვისაღზრდისპროცესშიდა ზოგადად მეუღლეებს/მშობლებს შორისსაოჯახო ან ბავშვთა აღზრდის საკითხებთანდაკავშირებით“სფეროების”გადანაწილებას.
სარეზოლუციო ნაწილი:ყოველივეზემოაღნიშნულიდანგამომდინარე:1. ნანიკო ხაზარაძემ, სოფიკო ნარჩემაშვილმა,ეკაამირეჯიბმა,ლელამებურიშვილმადათამარღვინიანიძემდაარღვიესქარტიისმე8პრინციპი.2.ნანიკოხაზარაძემდასოფიკონარჩემაშვილმადაარღვიესქარტიისმე7პრინციპი.
გვ. 40
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საქმიანობის
Recommended