View
94
Download
5
Category
Preview:
DESCRIPTION
1. Dersin Tanıtımı. TARİHSEL JEOLOJİ ve PALEONTOLOJİ. “Zaman içinde yeryüzü ve yaşam ”. Füsun Alkaya. Yaklaşık 4.600.000.000 yıl önce… Cehennemi koşulların hüküm sürdüğü bir gezegen…….. DÜNYA. # 4.600.000.000 yıl önce Dünya ergimiş haldeydi. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Füsun AlkayaFüsun Alkaya
“Zaman içinde yeryüzü ve yaşam ”
1. Dersin Tanıtımı
Yaklaşık 4.600.000.000 yıl önce…
Cehennemi koşulların hüküm sürdüğü bir
gezegen……..DÜNYA
. # Yeryüzüne durmaksızın gökten taş ve asteroidler yağmakta….
# 4.600.000.000 yıl önceDünya ergimiş haldeydi
# Sürekli volkanlar patlamakta, yüzeyde kızgın lavlar akmaktaydı
Ergimiş haldeki Dünya’da....Katmanlar yoktu Elementlerin en ağırı olan demir damlacıklar halinde dünyanın merkezine doğru inip burada yoğunlaştı.. Çekirdek oluştu
Farklılaşma devam ettikçe katmanlar oluşmaya başladı
Günümüz
4.6 my önce
# Yüzey soğudukça…
# Volkanlardan çıkan gazlarla….
# Dünyaya çarpan, gaz ve buzdan oluşan kuyruklu yıldızlar sayesinde…
su buharı oluştu
# Su buharı atmosferin daha soğuk olan üst kesiminde yoğunlaşarak bulutları oluşturdu…# Su, sıcak yağmurlar halinde yer yüzüne indi, ancak yüzey çok sıcaktı, tekrar buharlaştı…
# Bu işlemler tekrar ettikçe yerkabuğu soğumaya başladı, kabuk soğudukça su buharları yoğunlaştı ve yağan yağmurlarla
okyanuslar oluştu
# Önce sadece okyanus ve okyanusal kabuk vardı…
# Okyanusal kabuk kırıldı, dalma-batma zonları oluştu, ada yayları gelişti…
# Adayayları su üstüne erişince…
ilk karalar oluştu, bunlar volkanik adalardı
# Adayaylarının çarpışması veya dalma-batma zonunun dönmesiyle protokıtalar oluştu
# Protokıtalar çarpışarak mikrokıtaları meydana getirdi
# Mikro kıtalar çarpışarak süperkıtaları meydana getirdi
mikrokıtaadayayı
protokıta
1 milyar 100 my önceki bir süperkıta
RODİNYA
# Süperkıtalar parçalandı…..birleşti…. parçalandı….. birleşti….. parçalandı birleşti…………….
600 my önceki bir süperkıta
PANNOTİYA
# Süperkıtalar parçalandı…..birleşti…. parçalandı….. birleşti….. parçalandı birleşti…………….
Yer: Grönland Yaş: 3.800.000.000 yıl
Bilinen en yaşlı sedimanter kayaç
İlk yaşam Sularda,prokaryotik tek hücreliler
- BAKTERİLER -
3.5 milyar yıl önce…..Atmosferin mimarları: CYANOBACTERIA
Siyanobakteriler fotosentez yaparak CO2 tüketip O2 ürettiler…
Bu sayede önce denizlerde sonra atmosferde oksijen birikmeye başladı
3.5-1.8 milyar yıl arasında: dünyaya prokaryotik hücreliler (siyanobakteriler,
bakteriler) egemen oldu
2.5-1.8 milyar yıl arasında: hidrosfer ve atmosferdeki önemli değişimler ökaryotik hücrelerin gelişmesini sağladı.
Proterozoyik sonları…… Dünya donarak yer tarihindeki en şiddetli buzul çağına girdi.
Milyonlarca yıl süren ısınma-buzullaşma, yaşamı hemen hemen yok olma noktasına getirdi.
Ancak....Buzul dönemini takiben… Çok hücreli yumuşak gövdeli organizmalar ortaya çıktı
Proterozoyik sonlarında yumuşak gövdeli çok hücreli hayvanlar sığ denizlerde yaşamaya başladı.
Mawsonites, deniz anası benzeri, Australia
Yer: Avustralya, Edikara alanı Yaş: 590-700 milyon yıl
Yaklaşık 542 milyon yıl önce…..
KAMBRİYEN devrinin başlangıcında, belli başlı hayvan gurupları birdenbire ortaya çıktı ve çeşitlendi. Bu ani evrimsel gelişme Kambriyen patlaması olarak adlandırılır.
Yeryüzünde, Kambriyen’in ne öncesinde nede sonrasında böyle bir olay meydana gelmedi
Yaşam yine tamamıyla denizlere sınırlıydı.
Dünyanın oluşumu……..4.600.000.000 yılEn yaşlı kayaç…………..3.800.000.000 yılEn yaşlı fosil……………..3.500.000.000 yılKambriyen patlaması....542.000.000 yıl
……milyon yıllarla konuşmak yerine….
“4.600.000.000 yılın takvimi”
JEOLOJİK ZAMAN ÇİZELGESİ
PROTEROZOYİK 2.500-542 my
Kambriyen
Ordovisiyen
Siluriyen
Devoniyen
Karbonifer
Permiyen
PALEOZOYİK
542-251 my
MESOZOYİK
251-66 my
SENOZOYİK
66-0 my
FANEROZOYİK
DevirZamanÜst Zaman
ARKEEN 4.600-2.500 my
Ökaryotik çok hücreliler
Ökaryotik tek hücrelilerBakteriler-(prokaryotik hücreli) Dünyanın oluşumu
Kretase
Jura
Triyas
Neojen
Paleojen
Yaşamda ani gelişme
Geçmiş zamanın takvimini oluşturabilmek için gereken bilgiyi bize kimler verdi?
Dünya mezar taşları kayalardan ibaret olan geniş bir mezarlıktır.
Burada yatan ölüler kitabelerini bizzat
kendileri yazmışlardır
Louis Agassiz
Kitabelerini yazan ölüler
Kitabelerini yazan ölüler
Adımız Pleurodictyum,
Biz bir mercan cinsiyiz Bireyler bir araya gelerek koloni oluşturduk. Gördüğünüz kolonimizdir
Erken Devoniyen’de sığ sıcak denizlerde, kendimizi deniz tabanına bağlayarak yaşadık.
Erken Devoniyen sonunda yer yüzünden silinip gittik. Bizimde bir zamanlar var olduğumuzu bilin diye size fosilimizi bıraktık.
Not: nasıl fosilleştiğimizi çözebilirseniz size sedimanter ortam koşullarını da anlatırız
Kitabelerini yazan ölüler
Adım Crioceratites
Ben bir ammonit cinsiyim.
Erken Kretase’de açık denizlerde yüzerek yaşadım. Kendi ürettiğim dikenli bir kabuğum vardı.
Ölünce derin deniz tabanına indim. Gövdem çürüdü, kabuğumun içine o ortamdaki çökeller doldu.
Kabuğum aragonit mineralinden olduğu için o da zamanla çözüldü gitti.
Gördüğünüz kabuğumun iç kalıbıdır.
Kitabelerini yazan ölülerAdımız Planorbis
Biz, görünüşte benzemesekte, bir gastropod cinsiyiz.
Bizim cinsimiz ilk kez Jura’da ortaya çıktı, o günden beri varız.
Tatlı su göllerinde yaşadık-yaşarız. Fosillerimizi bulmak isterseniz gölsel kireçtaşlarında veya marnlarda arayın.
Fosiller……....Fosiller……....
Geçmişte yaşamış Geçmişte yaşamış organizmaların günümüze organizmaların günümüze kadar korunabilmiş kadar korunabilmiş kalıntıları veya izlerikalıntıları veya izleriLatince “fossilis= yerden çıkarılmış”
Onlar yazdıkları kitabelerde bize ne zaman, nerde, nasıl yaşadıklarını, nasıl öldüklerini, nasıl gömüldüklerini anlatırlar.
Bununla da kalmayıp yaşadıkları dönemde dünyada neler olup bittiğini hikayelerine eklerler.
Kendilerine özgü dilleri vardır, öğrenebilirsek, sessizce anlattıkları “dünyanın tarihi” ni anlayabiliriz
Onların dillerini bilmeyenler, anlattıklarını anlayamadıkları için, doğal olarak değerlerini de bilemezler.
Yunanca, paleos = eski, ontos = yaşam, logos = bilim “eski yaşam bilimi”
Paleontoloji, fosilleri inceleyerek geçmişte yeryüzünde var olmuş canlıları, bunların alan ve zamandaki dağılımlarını araştıran bilim dalıdır.
Paleontoloji dersinde fosillerini inceleyeceğimiz bazı gruplar
SÜNGERLER
Çok hücreli organizmaların en basit tiplerini kapsarlarHücre düzeni süngerlerden daha ileri derecededir
Filum BRYOZOAFilum BRYOZOAyosun hayvanlaryosun hayvanlar
FilumBRAKİYOPODLAR
FilumMOLLUSCAFilumMOLLUSCA
Sınıf BivalviaSınıf Bivalvia
Sınıf GastropodaSınıf Gastropoda
Sınıf CephalopodaSınıf Cephalopoda
GASTROPODLAR, BİVALVLER, SEFALOPODLAR
Sınıf AsteroideaSınıf Ophiuroidea
Sınıf Echinoidea
Sınıf Holothuroidea
Sınıf Crinoidea
Filum Echinodermata
DERİSİ DİKENLİLER
FilumTRİLOBİTLER
PALEOZOYİK
Filum
GRAPTOLİTLER
Tarihsel Jeoloji, Jeolojik devirler boyunca dünyada meydana gelen levha hareketlerini, orojenezleri, yaşamı, kitlesel yok olumları ve iklimsel değişimleri inceler.
Geleceği anlayabilmek için “GEÇMİŞE YOLCULUK” yapar.
Geçmişten- Günümüze Dünya’nın coğrafyası nasıl değişti ?
Son 600 milyon yıl
GEÇ PROTEROZOYİK (600 my önce )
http://www4.nau.edu/geology/master.html?http://www4.nau.edu/geology/blakey.html
GEÇ PROTEROZOYİK (560 my önce)
Sibirya
Lavrensiya
Baltika
ERKEN KAMBRİYEN (540 my önce)
Lavrensiya
Sibirya
Baltika
GEÇ KAMBRİYEN (500 my önce)
Lavrensiya
ORDOVİSİYEN ORTASI (470 my önce)
Baltika
Lavrensiya
Sibirya
GEÇ ORDOVİSİYEN (450 my önce)
Baltika
Lavrensiya
Sibirya
Avalonta
SİLURİYEN (430 my önce)
Lavrensiya
Sibirya
ERKEN DEVONİYEN (400 my önce)
Sibirya
Lavrusya
Gondwana
GEÇ DEVONİYEN (370 my önce)
Sibirya
Gondwana
Lavrusya
ERKEN KARBONİFER (340 my önce)
Gondwana
Lavrusya
GEÇ KARBONİFER (300 my önce)
ERKEN PERMİYEN (280 my önce)
GEÇ PERMİYEN (260 my önce)
PANJEA
ERKEN – ORTA TRİYAS (240 my önce)
PANJEA
GEÇ TRİYAS (220 my önce)
ERKEN JURA (190 my önce)
ORTA JURA (170 my önce)
GEÇ JURA (150 my önce)
ERKEN KRETASE (120 my önce)
GEÇ KRETASE (99 my önce)
GEÇ KRETASE (90 my önce)
KRETASE – TERSİTER sınırı (65.5 my önce)
EOSEN (50 my önce)
OLİGOSEN (30 my önce)
MİYOSEN (20 my önce)
PLEYİSTOSEN (1.8 my önce)
Son Buzul Dönemi
GÜNÜMÜZ
Paleontoloji dersinde işlenecek konular: BacteriaBölüm (?Filum) Cyanobacteria: Mavi-yeşil bakteriler EukaryaAlem Animalia
Filum Porifera - süngerler Filum Archaeocyathida -arkeosiyatidlerFilum Cnidaria – mercanlarFilum Bryozoa - bryozoerler Filum Brachiopoda – brakiyopodlarFilum Mollusca – bivalvler, gastropodlar, sefalopodlarFilum Echinodermata – deniz kestaneleri, deniz laleleriFilum Arthropoda - trilobitler Filum Hemichordata - graptolitler
Alem ProtoctistaFilum Sarcomastigophora -foraminiferler
Tarihsel dersinde işlenecek konular:
ArkeenProterozoyikFanerozoyik
Paleozoyik
KambriyenOrdovisiyenSiluriyenDevoniyenKarboniferPermiyen
MesozoyikTriyasJuraKretase
SenozoyikPaleojenNeojen
Kronolojik sıra içinde levhasal hareketler, belli başlı orojenezler, yaşam, kitlesel yok olumlar, iklimsel değişimler.
Recommended