Gezi Direnişi ve Sokak Hekimliği

Gezi Direnişi ve Sokak Hekimliği

16 Kasım 2013 Kevser Vatansever

http://www.ttb.org.tr/kutuphane/kimyasalgosteri_tr.pdf

31 Mayıs – 24 Haziran tarihleri arasında• Yedi kişinin ölümü• 60’ı ağır olmak üzere 8 000 yaralı • 11 insanın gözünü kaybetmesi• 103 kafa travması • Toplam 191 açık yara ve 31 kırık11 155 kişi ile görüşüldüğünde;• %68,5 kimyasal gazdan çok yoğun etkilenme• %30’u 1 metreden az bir mesafede maruz kalma, • %38’i de 1-5 metre arasında maruz kalma• %33’ü gaza en yakın olduğu mesafede, beş

dakikadan daha uzun süreyle temas• %53’ü ise farklı zamanlarda toplam 1-8 saat temas• Gaz fişeği nedeniyle toplam 788 yaralanma (%7)• Etkilenenlerin %92’si sağlık yardımı almamış ya da

çevresindeki gönüllülerden • Hastaneye başvurma /götürülme %5

İstanbul• Hazırlık• Önleme• Hasarı azaltma• İyileşme• Öğrenme • Risk iletişimi

• 31 Mayıs günü sabaha karşı müdahale sonucu: bir kafa travması, bir kol ve bacak kırığı, yaklaşık 100 minör yaralanma, gaza bağlı çok sayıda zehirlenme

• Saatler içinde İstanbul MMO’nda ilk revir• Risk iletişimi, kriz önleme• Olay yerinde (1 dr+ 1-2 öğrenci) müdahale: triyaj, ilk

yardım• İzlem: İstanbul TO standart adli muayene formu

doldurup, gönüllü doktor refakatinde sağlık birimine ulaşım

İzmir Tabip Odası’nda revir

İki temel işlev planlandı 1. Hastanelere başvuru ve kapasiteyi değerlendirme eylem alanında ilk yardım2. Sağlık hizmeti ulaşılabilir mesafede acil yardım

Olayın başlangıcıİlk olgunun başvurusu-bir saat penceresinin başlangıcı

Acil servislere akut olguların yarısının başvurması

ORA

N

SAAT

İzmir Ambulans Servisi

• Toplumsal Olaylarda Acil Sağlık Organizasyonu Eğitim ve Çalıştayı 27 Haziran 2013

Eylem alanında ilk yardım

ulaşılabilir mesafede acil yardım

Kurallar –alanda –

Kurallar –revirde–

• KayıtGönüllülerBaşvurular

• 112’ye başvuru

Sokak sağlıkçıları

Sokak sağlıkçıları• 1932 Londra Açlık Yürüyüşleri• 1963’te ABD’nde siyahların başlattığı Sivil Haklar Hareketi

içinde

• 1968’de fark ediliyor;

Chicago Valisi Daley: «bunlar kesin şiddet eylemi planlıyorlar, kendi sağlık ekiplerini getirmişler»

Street / Action medics

https://chicagoactionmedical.files.wordpress.com/2012/03/medic-binder-chi-2012-03.pdf

Sokak sağlıkçıları

Uluslararası işbirliği yaygın

• ABD• Kanada• Avustralya• Almanya• Yunanistan• Hollanda• Rusya• İngiltere• Ukrayna• …

Örgütlenme ve çalışma ilkeleriÖNCESİNDE EĞİTİM• 20 saatlik sokak sağlıkçısı eğitimi• 8 saatlik afinite grubu eğitimi

Eğitim konuları• Öncelikler, «ÖNCE ZARAR VERME»• TYD• Sıcak-soğuk maruziyeti• Travma• Kimyasal silahlar• Dekontaminasyon (kimyasal, internal, ruhsal)• Hazırlıklı olma ve sonrasında yapılacaklar• Ekipman ve giyim

«alternatif tıp uygulamaları dışlanmıyor»

Örgütlenme ve çalışma ilkeleriİkili ekipler (buddy pair)• İkinci bir çift göz, el ve başka bir bakış açısı• Olay yeri değerlendirme, kalabalık kontrolü, hasta/yaralı taşıma• Gün sonunda birlikte debriefing• Temel ihtiyaçlar

Eylem öncesi • KENDİN: O günkü ruh hali, o güne özgü riskler, kişisel sınırlar, sağlık

sorunları, kötü deneyimler, umutları, amacı…• DENEYİM: Olay deneyimi ve tıbbi beceriler• PLANLAMA: Roller (kim müdahale edecek, kim karar verecek?), iletişim,

felsefe (polis, faşist, vb. tedavi edilecek mi?), eyleme katılım düzeyi (kürsüye çıkma, slogan, marşa katılım vb.), gün sonunda geri bildirim ve debriefing

Örgütlenme ve çalışma ilkeleriEylem sırasında grup olma (affinity group) (4-16 kişi)• Özel kıyafetli ekiplerin yanı sıra

eylemciler arasında «gerilla» sağlıkçılar• Söylenti kontrolü ve sakinleştirme• Çeşitli beceri alanları ve düzeyleri

(triyaj, ileri tedavi, yasal sorunlarla baş etme, ruh sağlığını koruma, malzeme yetiştirme, etrafı gözlemleme…)

• Gözaltı desteği• Hedef olması muhtemel üyeleri koruma

(etnik köken, cinsel kimlik, engellilik…)• Grubu sızmaların engellenebilmesi

Örgütlenme ve çalışma ilkeleri

Olay sonrası debriefing/değerlendirme ZORUNLU• Stres ve travmayı uzaklaştırmak• Gizli travma ve stresi tanımlamak• Başka perspektifleri fark etmek• Kendini/başkalarını desteklemek

Sokakta hizmet ilkeleri• Önce birincil korunma, eğitim ve güçlendirme• İkincil korunma ve güvenlik önlemleri• Halk sağlığı ve güvenlik önlemleri alarak olay yerini güvenli

hale getirme• Triyaj ve dikkatli bir hasta değerlendirmesi• Tehlike işaretlerinin tanınması, ilk yardım, TYD, kayıt, sevk,

gerektiğinde hastaya eşlik edilmesi• Tehlike belirtileri yoksa, hastanın güvenliği, ilk yardım, eğitim• Emosyonel ve fiziksel sağlığının iyileşmesi için ileri tedavi ve

destek almaya teşvik

YAPMA !• Reçeteli-reçetesiz ilaç dağıtımı• Hizmet için ücret alınması• Sözlü onay almadan dokunmak• Hasta gizliliğinin ihlal edilmesi• Kayıt tutulmaması• Söylenti yaymak, sağlık-dışı konularda bilgi kaynağı olmak• Hastanın yalnız bırakılması• Tarafsızlığın elden bırakılması

• MESLEKİ ETİK KURALLARA TÜMÜYLE UYULACAK

Sonuç • Deneyimi bilgiyle zenginleştirme• Uluslararası deneyimleri paylaşma• Başka bir sağlık sistemi için mücadele