View
78
Download
7
Category
Preview:
DESCRIPTION
C, C++
Citation preview
Li m u
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 1
LI M U
Khi bt u lm quen vi ngn ng lp trnh C th l ngn ng C Sinh Vin thng
gp kh khn trong vic chuyn vn l thuyt sang ci t c th trn my. Sch
Gio Trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh nhm cung cp cho cc Hc Sinh - Sinh
Vin Trng C Cng Ngh Thng Tin Tp. H Ch Minh h thng cc bi tp, nhng
k nng thc hnh c bn v nng cao v ngn ng lp trnh C. Cun sch ny c
xem nh ti liu hng dn tng bc cho Hc Sinh - Sinh Vin ca Trng trong vic
hc v p dng kin thc l thuyt trn lp mt cch thnh tho v su rng.
Gio trnh c chia thnh 10 chng theo tng ni dung kin thc, km theo Cc
thi mu v 1 ph lc hng dn vit chng trnh, chun on li v sa li. Mi
chng gm 2 phn:
Phn l thuyt: c tm tt ngn gn vi y v d minh ho km theo. Phn bi tp: vi nhiu bi tp c chia lm hai mc c bn v luyn tp
nng cao, bi tp c nh du * l bi tp kh dnh cho sinh vin luyn tp thm.
Phn kt lun: Tm tt ni dung v cc thao tc m sinh vin cn nm hay nhng lu ca chng .
Trong qu trnh bin son, chng ti c gng trch lc nhng kin thc rt c bn,
nhng li hay gp i vi ngi mi lp trnh. Bn cnh chng ti cng b sung
thm mt s bi tp nng cao rn luyn thm k nng lp trnh.
Tuy nhin, ch ch chnh ca gio trnh ny l phc v cho mt mn hc nn chc chn
khng th trnh khi nhng thiu st, v th, rt mong nhn c nhng gp qu bu
ca cc thy c, cc ng nghip v cc bn Hc Sinh Sinh Vin gio trnh ny
ngy cng hon thin hn. Chn thnh cm n.
Lch trnh thc hnh
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 2
LCH TRNH THC HNH
Tng thi gian: 90 tit.
STT NI DUNG S TIT
1 Chng 1: Lu thut ton 03
2 Chng 2: Cu trc iu khin 06
3 Chng 3: Hm con 12
4 Chng 4: Mng mt chiu 24
5 Chng 5: Chui k t 06
6 Chng 6: Mng hai chiu 12
7 Chng 7: Kiu d liu c cu trc 12
8 Chng 8: Tp tin 06
9 Chng 9: qui 06
10 Chng 10: Hng dn lp trnh bng phng php Project 03
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 3
CHNG 1 LU THUT TON (FLOWCHART)
Cc k hiu biu din lu thut ton, cch biu din cc cu trc iu khin r
nhnh, cu trc lp v cc k thut lin quan n lu thut ton.
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim
Lu thut ton l cng c dng biu din thut ton, vic m t nhp
(input), d liu xut (output) v lung x l thng qua cc k hiu hnh hc.
I.2. Phng php duyt
Duyt t trn xung. Duyt t tri sang phi.
I.3. Cc k hiu
STT K HIU DIN GII
1
Bt u chng trnh
2
Kt thc chng trnh
3 Lung x l
4
iu khin la chn
5
Nhp
6
Xut
7
X l, tnh ton hoc gn
8
Tr v gi tr (return)
9
im ni lin kt tip theo (S dng khi lu vt qu trang)
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 4
I.4. Cc cu trc iu khin c bn
a. Cu trc tun t
Tun t thc thi tin trnh. Mi lnh c thc thi theo mt chui t trn
xung, xong lnh ny ri chuyn xung lnh k tip.
V d: Nhp vo 3 s nguyn a, b, c v xut ra mn hnh vi gi tr ca mi
s tng ln 1.
a = a + 1
b = b + 1
c = c + 1
a, b, c
BAT AU
KET THUC
a, b, c
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 5
b. Cu trc la chn
im quyt nh cho php chn mt trong hai trng hp.
if Ch xt trng hp ng.
Bieu thc ieu kien ung
V d: Nhp vo s nguyn n. Kim tra nu n > 0 tng n ln 1 n v.
Xut kt qu.
ung
n
BAT AU
KET THUC
n
n > 0
n = n+1
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 6
ifelse Xt trng hp ng v trng hp sai.
Bieu thc ieu kien ungSai
V d: Nhp vo s nguyn n. Kim tra nu n chn xut ra mn hnh n
chn, ngc li xut n l.
c. Cu trc lp
Thc hin lin tc 1 lnh hay tp lnh vi s ln lp da vo iu kin.
Lp s kt thc khi iu kin c tha.
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 7
for / while (Kim tra iu kin trc khi lp)
ieu kien lap ung
Sai
V d: Nhp vo s nguyn n. Xut ra mn hnh t 1 n n.
ung
n
BAT AU
KET THUC
i
i n
Sai
i=1
i = i + 1
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 8
do while (Thc hin lp trc khi kim tra iu kin)
V d: Nhp vo s nguyn dng n. Nu nhp sai yu cu nhp li.
d. Cc v d
V d 1: Gii v bin lun phng trnh: ax+b=0.
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 9
BAT AU
a, b, c
Vo Nghiem
KET THUC
a=0
b 0
ung
ung
Vo So Nghiem
Sai
Sai
Nghiemx=-b/a
V d 2: Tnh tng: nS ++++= L321 , vi n>0
V d 3: Tnh tng:
2212...
65
43
21)( +
+++++=nnnS , vi n>0
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 10
BAT AU
n
i = 0S = 0t = 1
m = 2
i 0
BAT AU
n
i = 1S = 0
dau = 1
i
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 11
II. BI TP
V lu thut ton sau
II.1. Bi tp c bn
1. Nhp vo hai s x, y. Xut ra mn hnh tng, hiu, tch, thng ca hai s
trn.
2. Nhp vo s nguyn n, kim tra xem n chn hay l v xut ra mn hnh.
3. Nhp vo ba cnh a, b, c ca tam gic. Xut ra mn hnh tam gic thuc
loi tam gic g? (Thng, cn, vung, u hay vung cn).
4. Nhp vo s nguyn n. Xut ra n mn hnh (Nu n chn th gp i gi tr).
5. Nhp vo s nguyn n. Nu n>5 th tng n ln 2 n v v tr v gi tr n,
ngc li tr v gi tr 0.
6. Tnh n!, vi 0n 7. Tnh )12(5.3.1)( += nnP K , vi 0n 8. Tnh )12(531)( +++++= nnS L , vi 0n 9. Tnh nnS n 1)1(4321)( ++++= L , vi 0>n 10. Tnh nnS KL 3.2.13.2.12.11)( ++++= , vi 0>n 11. Tnh 2222 321)( nnS ++++= L , vi 0>n
12. Tnhn
nS 131
211)( ++++= L , vi 0>n
13. (*) Tnhn
nS +++++++++++= LL 3211
3211
2111)( , vi 0>n
14. Tnh yxyxP =),( . 15. Tnh )321()321()21(1)( nnS +++++++++++= LL , vi 0>n 16. Cho s nguyn n. Tnh tr tuyt i ca n.
17. Cho s nguyn dng n gm k ch s. Tm ch s c gi tr ln nht.
18. m s lng c s chn ca s nguyn dng n.
19. In ra ch s u tin ca s nguyn dng n gm k ch s.
20. Cho 2 s nguyn dng a, b. Tm USCLN ca a v b.
21. Cho 2 s nguyn dng a, b. Tm BSCNN ca a v b.
22. Cho s nguyn dng x. Kim tra xem x c phi l s nguyn t khng?
23. Cho s nguyn dng x. Kim tra x c phi l s chnh phng khng?
24. Cho s nguyn dng x. Kim tra xem x c phi l s hon thin khng?
Lu thut ton
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 12
II.2. Bi tp luyn tp v nng cao
25. Tnh nnnS ++++= L32 321)( , vi 0n
26. Tnh 143
32
21)( +++++= n
nnS L, vi 0>n
27. Tnh !1
!31
!211)(
nnS ++++= L
, vi 0>n
28. Tnh !321
!3321
!2211)(
nnnS +++++++++++= LL
, vi 0>n 29. Gii v bin lun phng trnh: 02 =++ cbxax 30. Gii v bin lun phng trnh: 024 =++ cbxax
31. (*) Tnh 1...)2()1()( ++++= nnnnS , vi 0>n
32. (**) Tnh nnS ++++= ...321)( , vi 0>n
III. KT LUN
Lu thut ton rt hu ch trong vic m t cch gii quyt ca mt bi ton.
Vic m t ny rt trc quan thng qua cc k hiu hnh hc, y l giai on u
tin trc khi bt tay vo lp trnh trn mt ngn ng lp trnh c th.
Khi xy dng lu thut ton, chng ta cn ch mt vi im sau:
Mt lu phi c im bt u v im kt thc (iu kin kt thc). Phi c d liu vo, d liu ra sau khi x l tnh ton. Ti mi v tr quyt nh la chn r nhnh phi ghi r iu kin ng hoc
sai th i theo nhnh no.
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 13
CHNG 2 CU TRC IU KHIN
Tm hiu v ci t cc cu trc r nhnh, la chn, lp v cc k hiu php ton trong ngn ng C. M t cch hot ng v hng dn chy tng bc chng trnh.
I. TM TT L THUYT
I.1. Cc k hiu
STT K HIU DIN GII V D
1 { } Bt u v kt thc hm hay khi lnh.
void main() { }
2 ; Kt thc khai bo bin, mt lnh, mt li gi hm, hay khai bo nguyn mu hm.
int x; void NhapMang(int a[], int &n);
3 // Ch thch (ghi ch) cho mt dng. Ch c tc dng i vi ngi c chng trnh.
//Ham nay dung de nhap mang void NhapMang(int a[], int &n);
4 /*
*/
Tng t nh k hiu //, nhng cho trng hp nhiu dng.
/* Dau tien nhap vao n. Sau do nhap cho tung phan tu */ void NhapMang(int a[], int &n);
I.2. Cc kiu d liu c bn trong C
STT KIU GHI CH KCH THC NH DNG
KIU LIN TC (S THC) 1 float 4 bytes %f 2 double 8 bytes %lf 3 long double 10 bytes %lf
KIU RI RC (S NGUYN) K t 1 byte %c 1 char S nguyn 1 byte %d
2 unsigned char S nguyn dng 1 byte %d 3 int S nguyn 2 bytes %d 4 unsigned int S nguyn dng 2 bytes %u 5 long S nguyn 4 bytes %ld 6 unsigned long S nguyn dng 4 bytes %lu 7 char * Chui %s
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 14
I.3. Bng k hiu cc php ton
STT PHP TON NGHA GHI CH
PHP TON S HC 1 + Cng
2 - Tr
3 * Nhn
4 / Chia ly phn nguyn
5 % Chia ly phn d
PHP TON QUAN H 1 > Ln hn
2 < Nh hn
3 >= Ln hn hoc bng
4 Dch phi
6 ~ Ly phn b theo bit
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 15
I.4. Cc hm c bn
STT TN HM TH VIN DIN GII V D
1 printf #include Xut ra mn hnh.
2 scanf #include Ly d liu t bn phm.
3 gotoxy #includeDi chuyn du nhy n ta (x, y) trn mn hnh vn bn.
4 textcolor #include t mu cho ch (c gi tr t 0 n 15).
5 cprintf #include Xut ra mn hnh vi mu ch nh lin trc .
6 delay #include Dng thc hin lnh tip sau mt khong thi gian.
7 kbhit #include Kim tra xem c nhn phm.
#include #include #include void main() { int c = 1, n; clrscr(); printf(Nhap n:); scanf(%d, &n); do{ textcolor(c); gotoxy(20, 10); cprintf(%d, n); c++; if (c>15) c = 1; delay(200); } while(!kbhit()); }
I.5. Cu trc r nhnh
a. Cu trc if
if (biu thc iu kin) {
; }
Nu biu thc iu kin cho kt qu khc khng th thc hin khi lnh.
V d: #include #include void main () { float number ; printf ( Nhap mot so trong khoang tu 1 den 10 => ) ; scanf ( %f, &number) ; if (number >5) printf ( So ban nhap lon hon 5. \n) ; printf ( %f la so ban nhap. , number); }
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 16
b. Cu trc if else
if (biu thc iu kin) { ; } else { ; } Nu biu thc iu kin cho kt qu khc khng th thc hin khi lnh 1,
ngc li th cho thc hin khi lnh th 2. Biu thc iu kin phi t trong
cp du ngoc trn.
V d: Gii v bin lun phng trnh: ax+b=0
#include #include void main () { float a, b; printf ( \n Nhap vao a:); scanf ( %f, &a); printf ( Nhap vao b:); scanf ( %f, &b) ; if (a= = 0) if (b= = 0) printf ( \n PTVSN); else printf ( \n PTVN); else printf ( \n Nghiem x=%f, -b/a); getch (); }
I.6. Cu trc la chn switch
switch (biu thc) { case n1:
cc cu lnh ; break ;
case n2: cc cu lnh ; break ; case nk: ; break ;
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 17
[default: cc cu lnh] }
ni l cc hng s nguyn hoc k t. Ph thuc vo gi tr ca biu thc vit sau switch, nu:
o Gi tr ny = ni th thc hin cu lnh sau case ni. o Khi gi tr biu thc khng tha tt c cc ni th thc hin cu lnh sau
default nu c, hoc thot khi cu lnh switch.
o Khi chng trnh thc hin xong cu lnh ca case ni no th n s thc hin lun cc lnh thuc case bn di n m khng xt li iu kin
(do cc ni c xem nh cc nhn) V vy, chng trnh thot khi lnh switch sau khi thc hin xong mt trng hp, ta dng lnh break.
V d: To menu cp 1 cho php chn menu bng s nhp t bn phm.
#include #include int ChonTD () { int chon ; printf ("Thuc Don") ; printf ("\n1. Lau thai!") ; printf ("\n2. Nuoc ngot!") ; printf ("\n3. Ca loc hap bau!") ; printf ("\n4. Chuot dong!") ; printf ("\n Xin moi ban chon mon an!") ; scanf ("%d",&chon) ; return chon ; } void TDchon(int chon) { switch (chon) { case 1: printf ("\nBan chon lau thai!") ; break ; case 2: printf ("\nBan chon nuoc ngot!") ; break ; case 3: printf ("\nBan chon ca loc hap bau!") ; break ; case 4: printf ("\Ban chon chuot dong!") ;
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 18
break ; default: printf ("\nBan chon khong dung!") ; } } void main() { clrscr() ; int c ; c=ChonTD() ; TDchon(c) ; getch() ; }
I.7. Cu trc lp
a. for
for (; ; ) { ; }
Bt k biu thc no trong 3 biu thc ni trn u c th vng nhng phi
gi du chm phy (;).
Hot ng ca cu trc iu khin for:
Bc 1: Khi gn cho biu thc 1
Bc 2: Kim tra iu kin ca biu thc 2.
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 19
Nu biu thc 2 0 th cho thc hin cc lnh ca vng lp, thc hin biu thc 3. Quay tr li bc 2.
Ngc li thot khi lp. V d: In ra mn hnh bng m ASCII t k t s 33 n 255.
#include #include void main() { for (int i=33;i while ( ) { lnh/ khi lnh; < tng/gim ch s lp>; } # Lu : Cch hot ng ca while ging for
V d: Tnh gi tr trung bnh cc ch s ca s nguyn n gm k ch s.
#include #include void main() { long n, tong=0; int sochuso=0; float tb; printf ("Nhap vao gia tri n gom k chu so") ; scanf ("%ld",&n) ; while(n>0) { tong=tong+n%10 ; sochuso++ ; n=n/10 ; } tb=1.0*tong/sochuso ; printf ("Gia tri trung binh la: %f", tb) ;
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 20
getch () ; }
c. do while
do { < khi lnh> ; } while (biu thc iu kin) ;
Thc hin khi lnh cho n khi biu thc c gi tr bng 0.
V d: Nhp k t t bn phm hin th ln mn hnh m ASCII ca k t ,
thc hin n khi nhn phm ESC (M ASCII ca phm ESC l 27).
#include #include void main() { int ma ; do{ ma=getch (); if (ma !=27) printf ("Ma ASCII %c:%d\t", ma, ma); }while (ma!=27) ; getch () ; }
# Lp while kim tra iu kin trc khi thc hin lp, cn vng lp dowhile thc hin lnh lp ri mi kim tra iu kin. Do vng lp do...while thc hin
lnh t nht mt ln.
I.8. break v continue
a. break
Dng kt thc vng lp trc tip cha n khi tha iu kin no .
V d: Cho php ngi dng nhp lin tc gi tr n cho n khi nhp m th
dng.
#include #include void main() {
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 21
while (1) { printf(\nNhap n: ); scanf(%d, &n); if(n
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 22
# Lu tng lnh v biu thc iu kin trong on chng trnh
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 23
V d: Cho bit kt qu ca on chng trnh sau:
void main()
{
int i, a = 4;
clrscr();
for(i = 0 ; i
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 24
if(a%2==0)
printf("Gia tri cua a la chan);
printf(Tong cua a va b la: %d, a+b) ;
2. Cho bit kt qu ca on chng trnh sau:
int a=7, b=8;
a++;
a=a+(b--);
--b;
a--;
a=(--a)+(--b);
if(a%2!=0)
printf("\n a la so le");
else
printf("\n a la so chan");
printf("\na = %d",a);
3. Cho bit kt qu ca on chng trnh sau:
int x=5, y;
y=x++ + 5;
printf(x=%d, y=%d\n, x, y);
y*=6;
x=y%7;
printf(x=%d,y=%d,y/x=%d, x, y, y/x);
4. Nhp vo hai s nguyn a, b. In ra mn hnh gi tr ln nht.
5. Cho ba s a, b, c c vo t bn phm. Hy tm gi tr ln nht ca ba s
trn v in ra kt qu.
6. Cho ba s a, b, c c vo t bn phm. Hy in ra mn hnh theo th t tng
dn cc s. (Ch c dng thm hai bin ph).
7. Vit chng trnh nhp vo mt s nguyn n gm ba ch s. Xut ra mn
hnh ch s ln nht v tr no?
V d: n=291. Ch s ln nht nm hng chc (9).
8. Vit chng trnh nhp vo s nguyn n gm ba ch s. Xut ra mn hnh
theo th t tng dn ca cc ch s.
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 25
V d: n=291. Xut ra 129.
9. Nhp vo ngy, thng, nm. Kim tra xem ngy, thng, nm c hp l
hay khng? In kt qu ra mn hnh.
10. Nhp vo gi, pht, giy. Kim tra xem gi, pht, giy c hp l hay
khng? In kt qu ra mn hnh.
11. Vit chng trnh nhp vo ngy, thng, nm hp l. Cho bit nm ny c
phi l nm nhun hay khng? In kt qu ra mn hnh.
12. Vit chng trnh tnh din tch v chu vi cc hnh: tam gic, hnh vung,
hnh ch nht v hnh trn vi nhng thng tin cn c nhp t bn phm.
13. Vit chng trnh tnh tin cc TAXI. Bit rng: - KM u tin l 5000.
- 200m tip theo l 1000.
- Nu ln hn 30km th mi km thm s l 3000.
Hy nhp s km sau in ra s tin phi tr.
14. Nhp vo 3 s nguyn dng a, b, c. Kim tra xem 3 s c lp thnh tam
gic khng? Nu c hy cho bit tam gic thuc loi no? (Cn, vung,
u, ).
15. Vit chng trnh nhp vo s nguyn dng n. Kim tra xem n c phi l
s chnh phng hay khng? (s chnh phng l s khi ly cn bc 2 c kt
qu l nguyn).
b. Cu trc lp
16. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
int a=18;
for(int i=1; i
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 26
}
18. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
int i=10, s=0;
while(i>0)
{
if(i%2= =0)
s+=i;
else
if(i>5)
s+=2*i;
i--;
}
printf(s = %d,s);
19. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
int a=18, i=1;
do{
if(a%i==0)
printf("\t %d",i);
i++;
} while(i
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 27
while( i20)
break;
}
printf("%d",s);
23. Vit chng trnh in ra mn hnh hnh ch nht c kch thc nm (m, n nhp t bn phm).
V d: Nhp m=5, n=4
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
24. Vit chng trnh in ra mn hnh hnh ch nht rng kch thc nm (m, n nhp t bn phm).
V d: Nhp m=5, n=4
* * * * * * * * * * * * * *
25. Vit chng trnh in ra mn hnh tam gic vung cn c c cao h (h
nhp t bn phm).
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 28
V d: Nhp h=4
* * * * * * * * * *
26. Vit chng trnh in ra mn hnh tam gic cn rng c cao h (h nhp t
bn phm).
V d: Nhp h=4
* * * * * * * * *
27. Vit chng trnh in ra mn hnh tam gic cn c c cao h (h nhp t
bn phm).
V d: Nhp h=4
* * * * * * * * * * * * * * * *
28. Vit chng trnh in ra mn hnh tam gic cn rng c cao h (h nhp t
bn phm).
V d: Nhp h=4
* * * * * * * * * * * *
29. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n. Lit k n s nguyn t u tin.
30. Vit chng trnh nhp vo hai s nguyn dng a v b. Tm c s chung
ln nht v bi s chung nh nht ca a v b.
31. Vit chng trnh nhp vo mt s nguyn n gm ti a 10 ch s (4 bytes).
In ra mn hnh gi tr nh phn ca s trn. (Hng dn: chia ly d cho 2 v
xut theo th t ngc li dng hm gotoxy, wherex, wherey).
32. Vit chng trnh m s c s ca s nguyn dng N.
V d: N=12
s c s ca 12 l 6
33. Mt s hon thin l mt s c tng cc c s ca n (khng k n) bng
chnh n. Hy lit k cc s hon thin nh hn 5000.
V d: s 6 l s han thin v tng cc c s l 1+2+3=6.
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 29
34. Nhp vo ngy, thng, nm. Cho bit l ngy th my trong nm.
35. In ra dy s Fibonaci
f1 = f0 =1 ;
fn = fn-1 + fn-2 ; (n>1)
II.3. Bi tp luyn tp v nng cao
36. Ci t tt c cc lu v chng 1.
37. Nhp vo ngy, thng, nm. Kim tra xem ngy, thng, nm c hp l
hay khng, nu hp l cho bit ngy sau l bao nhiu.
V d: Nhp 31/12/2003
Ngy sau 01/01/2004
38. Nhp vo ngy, thng, nm. Kim tra xem ngy, thng, nm c hp l
hay khng, nu hp l cho bit ngy trc l bao nhiu.
V d: Nhp 01/01/2003
Ngy trc 31/12/2002
39. (*) Nhp vo ngy, thng, nm ca nm 2003. Hy kim tra xem d liu c
hp l hay khng? Nu hp l hy cho bit l ngy th my trong tun.
(hai, ba, t, , CN).(Hng dn: ly ngy 01 thng 01 nm 2003 l ngy
th t lm mc).
40. Nhp vo gi, pht, giy. Kim tra xem gi, pht, giy c hp l hay
khng, nu hp l cho bit gi sau 1 giy l bao nhiu.
V d: Nhp 01:59:59
Gi sau 1 giy 02:00:00
41. Nhp vo gi, pht, giy. Kim tra xem gi, pht, giy c hp l hay
khng, nu hp l cho bit gi trc 1 giy l bao nhiu.
V d: Nhp 02:00:00
Gi trc 1 giy 01:59:59
42. Vit chng trnh in ra bng cu chng t 2 n 9.
43. (*) V hnh cnh qut sau:
Cu trc iu khin
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 30
S dng cc hm cprintf(), textcolor(), delay(), kbhit(), thay i mu
to cm gic cho cnh qut xoay cho n khi nhn mt phm bt k.
III. KT LUN
Cu trc lp v r nhnh (la chn) l hai cu trc chnh hnh thnh nn chng trnh. Da vo nhng cu trc iu khin ny ta c th xy dng
thnh nhng chng trnh phc tp hn. V vy phi nm r cch hot ng
ca nhng cu trc iu khin ny ci t ng yu cu bi ton.
Khi s dng phi lu iu kin thc hin hay kt thc ca mt thao tc no .
Bn trong mt pht biu iu khin phi l mt lnh hay mt khi lnh (khi lnh c t bn trong cp du ngoc {}).
Nhng bin khng ph thuc vo vng lp nn t bn ngoi vng lp. Khi s dng cu trc iu khin lng nhau phi lu v tr m ngoc hay
ng ngoc cho hp l.
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 31
CHNG 3 HM CON
Trnh by cu trc ca mt chng trnh, cc bc xy dng ci t chng trnh theo
phng php th tc hm v mt s k thut lin quan.
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim
Hm l mt on chng trnh c lp thc hin trn vn mt cng vic nht
nh sau tr v gi tr cho chng trnh gi n, hay ni cch khc hm l s
chia nh ca chng trnh.
I.2. V d
//Khai bo th vin hm #include #include #include #include #include //Khai bo bin ton cc v nguyn mu hm void ThayThe(char * S, char *St ); void Doc1Sector(int vt); void Ghi1Sector(int vt); //Hm chnh void main() { unsigned char buf[512]; char S[20], St[20]; printf("Nhap chuoi can tim: "); gets(S); printf("Nhap chuoi thay the:"); gets(St) ; printf("\nXin cho"); TimVaThayThe(S,St,buf); printf("\n Thanh cong."); getch(); } //Ci t cc hm con void ThayThe(char * S, char *St ) {
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 32
int l=strlen(St); for(int i=0;i
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 33
I.3. Cu trc mt chng trnh C
a. Khi khai bo
Bao gm cc khai bo v s dng th vin, khai bo hng s, khai bo hm
con (cc nguyn mu hm), khai bo cc bin ton cc v khai bo cc kiu
d liu t nh ngha.
b. Hm chnh (main())
Cha cc bin, cc lnh v cc li gi hm cn thit trong chng trnh.
c. Cc hm con
c s dng nhm mc ch:
Khi c mt cng vic ging nhau cn thc hin nhiu v tr. Khi cn chia mt chng trnh ln phc tp thnh cc n th nh (hm
con) chng trnh c trong sng, d hiu trong vic x l, qun l
vic tnh ton v gii quyt vn .
d. Nguyn mu hm
Tn hm ([ danh sch cc tham s]);
Nguyn mu hm thc cht l dng u ca hm thm du chm phy (;) vo
cui, tuy nhin tham s trong nguyn mu hm c th b phn tn.
Khi khai bo
Hm main()
Cc hm con (nu c)
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 34
I.4. Cch xy dng mt hm con
a. Kiu d liu ca hm
Xc nh da vo kt qu ca bi ton (Output). Gm 2 loi :
void: Hm khng tr v gi tr. Nhng hm loi ny thng ri vo nhng nhm chc nng: Nhp / xut d liu , thng k, sp xp, lit k.
void Tn_hm (danh sch cc tham s) { Khai bo cc bin cc b
Cc cu lnh / khi lnh hay li gi n hm khc. }
Kiu d liu c bn (ri rc/ lin tc) hay kiu d liu c cu trc: Kiu d liu ty theo mc ch ca hm cn tr v gi tr g thng qua vic
phn tch bi ton. Nhng hm loi ny thng c s dng trong cc
trng hp: m, kim tra, tm kim, tnh trung bnh, tng, tch,
Tn_hm ([danh sch cc tham s]) { kq; Khai bo cc bin cc b
Cc cu lnh / khi lnh hay li gi n hm khc. return kq;
}
# i vi nhng hm tr v nhiu loi gi tr cho tng trng hp c th (chng hn nh kim tra: ng hay sai, so snh: bng , ln hn hay nh
hn, ) th cn ghi ch r gi tr tr v l g cho tng trng hp .
b. Tham s
Xc nh da vo d liu u vo ca bi ton (Input). Gm 2 loi :
Tham s khng l con tr (tham tr): Khng thay i hoc khng cn ly gi tr mi ca tham s sau li gi hm. Tham s dng ny ch mang
ngha l d liu u vo.
Tham s con tr (tham bin): C s thay i gi tr ca tham s trong qu trnh thc hin v cn ly li gi tr sau khi ra khi hm. ng dng
ca tham s loi ny c th l d liu u ra (kt qu) hoc cng c th
va l d liu u vo va l d liu u ra.
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 35
c. Tn hm
t tn theo quy c t tn trong C sao cho tn gi ng vi chc nng
hay mc ch thc hin ca hm v gi nh.
d. V d
V d 1: Vit chng trnh nhp s nguyn dng n v in ra mn hnh cc c
s ca n
Phn tch bi ton:
Input: n ( xc nh tham s) - Kiu d liu: s nguyn dng (unsigned int).
- Gi tr n khng b thay i trong qu trnh tm c s Tham s ca hm khng l con tr.
Output: In ra cc c s ca n ( xc nh kiu d liu hm) - Khng tr v gi tr.
- Kiu d liu ca hm l void .
Xc nh tn hm: Hm ny dng in ra cc c s ca n nn c th t l LietKeUocSo
Ta c nguyn mu hm:
void LietKeUocSo ( unsigned int n );
#include #include //Khai bao nguyen mau ham void LietKeUocSo ( unsigned int n ); void main() {
unsigned int n; printf(Nhap n = ); scanf(%u,&n); printf("Cac uoc so cua n : " ); LietKeUocSo(n); getch( );
} void LietKeUocSo (unsigned int n) {
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 36
for(int i=1; i0 Phn tch bi ton:
Input: n ( xc nh tham s) - Kiu d liu: s nguyn dng (unsigned int).
- Gi tr n khng b thay i trong qu trnh tnh tng Tham s ca hm khng l con tr.
Output: Tng S ( xc nh kiu d liu hm) - Tr v gi tr ca S.
- S l tng cc s nguyn dng nn S cng l s nguyn dng Kiu tr v ca hm l unsigned int (hoc unsigned long cho trng hp gi
tr ca tng ln hn 2 bytes).
Xc nh tn hm: Hm ny dng tnh tng S nn c th t l TongS. Ta c nguyn mu hm:
unsigned long TongS ( unsigned int n );
#include #include //Khai bao nguyen mau ham unsigned long TongS ( unsigned int n ); void main() {
unsigned int n; unsigned long kq; printf(Nhap n = );
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 37
scanf(%u,&n); kq = TongS ( n ); printf(Tong can tinh la: %lu , kq); getch( );
} unsigned long TongS (unsigned int n) {
unsigned long S=0; int i=1; while(i0). Lit k tt c cc s nguyn t nh hn n.
5. Nhp s nguyn dng n (n>0). Lit k n s chnh phng u tin.
6. Nhp s nguyn dng n (n>0). m xem c bao nhiu s hon thin nh
hn n.
7. Nhp s nguyn dng n (0
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 38
Gi s rng:
- Tin tr cho mi gi trc 12 gi l 6000 v sau 12 gi l 7500.
- Gi vo ca sm nht l 6 gi sng v gi ra ca tr nht l 18 gi (Gi s
gi nhp vo nguyn).
10. Nhp vo 2 s nguyn p, q v tnh biu thc sau:
(-q/2+(p3/27+q2/4)1/2)1/3 + (-q/2 (p3/27+q2/4)1/2)1/3
11. Nhp vo 3 s thc a, b, c v kim tra xem chng c thnh lp thnh 3 cnh
ca mt tam gic hay khng? Nu c hy tnh din tch, chiu di mi ng
cao ca tam gic v in kt qu ra mn hnh.
- Cng thc tnh din tch s = sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c) )
- Cng thc tnh cc ng cao: ha = 2s/a, hb=2s/b, hc=2s/c.
(Vi p l na chu vi ca tam gic).
12. Nhp vo 6 s thc a, b, c, d, e, f . Gii h phng trnh sau :
=+ =+
cbyaxfeydx
13. Vit chng trnh nhp 2 s nguyn dng a, b. Tm USCLN v BSCNN ca
hai s nguyn .
14. Vit chng trnh tnh tng nghch o ca n giai tha.
15. Cho 2 s nguyn a, b. Vit hm hon v gi tr 2 s trn.
16. (*) Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm 5 ch s, kim tra xem
cc ch s n c phi l s i xng hay khng.
V d: i xng: 13531
Khng i xng: 13921
17. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s )50( < k , m xem n c bao nhiu ch s chn v bao nhiu ch s l.
18. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s )50( < k , m xem n c bao nhiu ch s l s nguyn t.
19. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s )50( < k , tnh tng cc c s dng ca n.
V d: Nhp n=6
Tng cc c s t 1 n n: 1+2+3+6=12.
20. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s )50( < k , tm c s l ln nht ca n.
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 39
V d: c s l ln nht ca 27 l 9.
21. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s )50( < k , kim tra xem cc ch s ca n c ton l hay ton chn khng.
22. (*) Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s )50( < k , sp xp cc ch s ca n theo th t tng dn.
V d: Nhp n=1536
Kt qu sau khi sp xp: 1356.
II.2. Bi tp luyn tp v nng cao
23. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s )50( < k , sau nhp mt s nguyn x, tm v tr xut hin ca ch s c gi tr x trong n.
V d: Nhp n=1526, x=2
Kt qu: Chu so 2 o vi tri thu 3.
24. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s )50( < k , kim tra xem cc ch s ca n c c sp th t khng.
V d: Nhp n=1569 hoc n=8521
Kt qu: C th t.
25. Vit chng trnh nhp 2 s a, b sao cho: s ln nht trong 2 s phi l mt s
dng v chia ht cho 7. Nu nhp sai phi yu cu nhp li cho n khi
ng.
26. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s )50( < k , tnh gi tr trung bnh cc ch s chn trong n.
27. (*) Vit chng trnh in ra mn hnh ngy/thng/nm ca ngy hin ti, cho
php s dng cc phm mi tn ln, xung tng hoc gim mt ngy.
28. (*) Vit chng trnh in ra mn hnh gi:pht:giy hin ti, cho php s dng
cc phm mi tn ln, xung tng hoc gim mt giy.
III. KT LUN
Trc khi xy dng mt hm ta phi xc nh mc ch ca hm l dng lm g, trn c s , ta mi xc nh c cc thnh phn ca hm v xy dng
nguyn mu hm.
Mi hm phi thc hin mt chc nng c lp v tch bit vi cc hm khc (khng c lng nhau).
Hm con
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 40
i vi hm c gi tr tr v phi lu kiu d liu phi tng ng kiu d liu c gi tr tr v v kiu d liu ca bin c gn khi gi hm. Trng hp hm
tr v t hai loi gi tr tr ln th phi c dng ch thch cho trng hp
tng ng khi gi hm bit c kt qu (chng hn nh tm kim, kim tra,
so snh, gi tr tr v c 2 trng hp: C hoc khng c phn t cn tm,
tha iu kin kim tra hay khng? Do vy ta phi quy c gi tr cho tng
trng hp).
Nn t tn hm sao cho gi nh c chc nng, t tn theo quy tc nht nh trnh vic gi sai tn hm do ln ln gia k t hoa v thng, c du
gch ni gia cc t trong hm hay khng?
Khi gi hm phi truyn tham s, ng kiu d liu v ng th t ca tham s.
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 41
CHNG 4 MNG MT CHIU
Cch khai bo d liu kiu mng, cc thao tc nhp xut, cc k thut thao tc trn
mng. ng dng cc k thut ny trong vic ci t cc hm tm kim, kim tra, xy
dng mng, tch v ghp mng.
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim
Mng thc cht l mt bin c cp pht b nh lin tc v bao gm nhiu bin
thnh phn.
Cc thnh phn ca mng l tp hp cc bin c cng kiu d liu v cng tn.
Do truy xut cc bin thnh phn, ta dng c ch ch mc.
I.2. Khai bo mng
khai bo mt mng, ta c 2 cch khai bo sau :
Cch 1: Con tr hng < Kiu d liu > < Tn mng > [ < S phn t ti a ca mng> ] ;
V d:
int a[100]; // Khai bao mang so nguyen a gom 100 phan tu
float b[50]; // Khai bao mang so thuc b gom 50 phan tu
Cch 2: Con tr ngha: Khi ta khai bo mt mng vi kiu d liu bt k (int, float, char,)
th tn ca mng thc cht l mt hng a ch ca phn t u tin.
< Kiu d liu > *< Tn mng >;
V d :
int *p; // khai bao con tro p
int b[100];
p = b; // p tro vao phan tu 0 cua mang b
Vi cch vit nh trn th ta c th hiu cc cch vit sau l tng ng
p[i] *(p + i) b[i] *(b+i)
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 42
# Lu : Khi s dng bin con tr truy xut mng, theo cch nh trn th thc cht con tr p ch chim 2 byte b nh cha a ch m thi. to
mng cha d liu thnh phn th ta phi cp pht vng nh cho con tr p.
Dng hm : malloc, calloc trong th vin cp pht vng nh.
V d:
+ Cch 1: dng malloc
int *px; //Khai bo con tr px
px = (int *) malloc (100); //Cp pht 100 nh kiu int cho con tr px
+ Cch 2: dng calloc
int *p; //khai bo con tr p
p=(int *) calloc (100,sizeof (int)); //cp pht 10 nh mi chim 2bytes
Sau khi s dng xong th nn gii phng vng nh bng hm free
V d : free (p) ; // gii phng vng nh cho con tr p.
I.3. Truy xut phn t ca mng
Vi khi nim v cch khai bo nh trn ta c hnh dng ca mng mt chiu
nh sau:
V d : int A[5] // Khai bo mng A gm ti a 5 phn t nguyn.
Ch s 0 1 2 3 4
A[0] A[1] A[2] A[3] A[4]
V d minh ho:
Khai bo v gn gi tr cho mng
#include #include void main ( ) {
clrscr ( ); int a[4] = {5,9,3,8}; for (int i = 0; i < 4 ; i++)
printf ( a [ %d ] = %d \t, i , a[i] ); getch ( );
}
i vi con tr: Ly a ch ca phn t trong mng ta dng du &
V d:
int a[7];
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 43
int *p = a[3]; //Ly a ch phn t th 3
V d :
int a[7];
int *px;
px = a; //px tr ti phn t th 0
px = px + 4; //px tr ti phn t th 4
T v d trn ta c th m hnh ho mng nh sau:
px a[0] a[1] a[2] a[3] a[4] a[5] a[6]
V d minh ho: Vit chng trnh nhp vo mng mt chiu 10 phn t kiu s
nguyn
#include #include void main ( ) { int a[10], i; int *p; for (i = 0 ; i < 10 ; i ++) { printf ( a [ %d ] = , i ); scanf ( %d, &a[i] ); } p = a; printf ( \n Noi dung mang vua nhap: ); for (i = 0; i < 10 ; i ++) printf ( %d \t , *(p + i)); getch ( ); }
II. BI TP
II.1. Mt s k thut c bn
a. K thut t c hiu
K thut ny thng c p dng cho nhng bi ton kim tra hay nh
du.
Vit hm kim tra xem mng cc s nguyn c th t tng dn khng?
(Tr v 1: Nu mng tng dn, ngc li tr v 0).
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 44
int KiemTraTang (int a[ ], int n) {
int flag = 1; for (int i = 0; i < n-1; i ++ )
if ( a[i] > a[i+1] ) // Vi phm iu kin tng dn {
flag = 0; break;
} return flag;
}
Vit hm kim tra xem trong mng cc s nguyn c tn ti s nguyn
l ln hn 100 hay khng?
(Tr v 1: Nu c tn ti s l v ln hn 100, ngc li tr v 0).
int KiemTraLe (int a[ ], int n) {
int flag = 0; for (int i = 0; i < n; i ++ )
if ( a[i] % 2 != 0 && a[i][j] > 100 ) //Gp phn t tho {
flag = 1; break;
} return flag;
}
b. K thut t lnh canh
K thut ny thng c p dng cho nhng bi tp v tm kim, lit k
theo mt iu kin nht nh no .
Vit hm tm v tr v gi tr ln nht trong mng mt chiu cc s
nguyn.
int TimMax (int a[], int n) {
int max, i = 1; max = a[0]; while ( i < n ) { if ( a[i] > max ) max = a[i] ; i++; }
return max; }
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 45
II.2. Bi tp c bn
a. Nhp xut mng mt chiu
Phng php c bn
Vit chng trnh nhp xut mng mt chiu cc s nguyn.
#include #include #define MAX 100 void NhapMang (int a[], int &n) { printf (Nhap so phan tu: ); scanf ( %d , &n); for (int i = 0; i < n; i ++) { printf ( a [%d] = , i); scanf ( %d , &a[i]);
} } void XuatMang (int a[], int n) { printf (\nNoi dung mang: ); for (int i = 0; i < n; i ++) printf ( %d \t , a[i]); } void main ( ) { clrscr ( ); int a[MAX] , n; NhapMang (a,n); XuatMang (a,n); getch ( ); }
Bi tp
1. Vit chng trnh nhp xut mng mt chiu cc s thc.
2. Vit chng trnh khi to gi tr cc phn t l 0 cho mng mt chiu cc
s nguyn gm n phn t.
3. Vit chng trnh pht sinh ngu nhin mng mt chiu cc s nguyn
m.
4. Vit chng trnh pht sinh ngu nhin mng mt chiu cc s nguyn sao
cho mng c th t tng dn (Khng sp xp).
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 46
5. Vit chng trnh nhp mng cc s thc v xut cc phn t m trong
mng.
6. Vit chng trnh nhp mng cc s nguyn v xut cc phn t l c
trong mng.
7. Vit chng trnh nhp vo mng mt chiu cc s nguyn v xut ra cc
phn t chn nh hn 20.
8. Vit chng trnh nhp vo mng mt chiu cc s nguyn v xut ra mn
hnh cc phn t l s nguyn t.
9. Vit chng trnh nhp vo s nguyn n v lit k cc s nguyn t nh
hn n, nu mng khng tn ti s nguyn t no nh hn n th phi xut ra
mt cu thng bo.
10. Vit chng trnh nhp vo mng mt chiu cc s nguyn v xut ra mn
hnh cc phn t l s chnh phng nm ti nhng v tr l trong mng.
b. Tm kim trn mng mt chiu
Phng php c bn
Vit hm tm phn t c gi tr x xut hin u tin trong mng mt
chiu.
(Nu tm thy tr v v tr xut hin x, ngc li tr v -1)
int TimX (int a[], int n, int x) { for (int i = 0; i < n ; i ++) if ( x==a[i] ) return i; return -1; }
Bi tp
11. Vit hm tm v tr phn t c gi tr x xut hin cui cng trong mng.
12. Vit hm tm v tr ca phn t nh nht trong mng cc s nguyn.
13. Vit hm tm v tr ca phn t ln nht trong mng cc s nguyn.
14. Vit hm in v tr cc phn t nguyn t trong mng cc s nguyn.
15. Vit hm in v tr cc phn t nguyn t ln hn 23.
16. Vit hm tm v tr phn t m u tin trong mng. Nu khng c phn t
m tr v 1.
17. Vit hm tm v tr phn t m ln nht trong mng.
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 47
18. Vit hm tm v tr phn t dng u tin trong mng. Nu khng c
phn t m tr v 1.
19. Vit hm tm v tr phn t dng b nht trong mng.
20. Vit hm in cc phn t l bi ca 3 v 5.
21. Vit hm tm s chn cui cng c trong mng, nu khng tn ti s chn
hm tr v -1 .
22. Vit hm tm s l ln nht c trong mng, nu khng tn ti s l hm tr
v -1.
23. Vit hm tm v i ch phn t ln nht vi phn t nh nht trong
mng.
24. Nhp vo X. Vit hm in ra mn hnh nhng phn t c gi tr t 1 n X
c trong mng.
25. Vit chng trnh nhp vo mt dy s a gm n s thc ( 100n ), nhp vo dy s b gm m s thc ( 100m ). In ra nhng phn t ch xut hin trong dy a m khng xut hin trong
dy b.
In ra nhng phn t xut hin c hai dy.
c. m Tn sut
Phng php c bn
Vit hm m cc phn t chia ht cho 5 trong mng cc s nguyn.
int Dem (int a[], int n ) {
int dem = 0; for (int i = 0; i < n ; i++ ) if ( a[i] % 5 == 0 ) dem++;
return dem; }
Bi tp
26. Vit hm m cc phn t m, dng trong mng.
27. Vit hm m cc phn t chn, l trong mng.
28. Vit hm m s ln xut hin ca phn t x trong mng.
29. Vit hm m cc phn t nh hn x trong mng.
30. Vit hm m cc phn t l s nguyn t trong mng.
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 48
31. Vit hm m cc phn t l s hon thin trong mng.
32. Vit hm m cc phn t l bi ca 3 v 5 trong mng cc s nguyn.
d. Tnh tng Trung bnh c iu kin
Phng php c bn
Vit hm tnh tng cc phn t trong mng.
long TinhTong (int a[], int n ) {
long tong = 0; for (int i = 0; i < n; i++ ) tong = tong + a[i] ;
return tong; } Vit hm tnh gi tr trung bnh cc phn t c gi tr m trong mng.
i vi hm tnh trung bnh c iu kin phi lu khi chia gi tr (C th
mng khng c phn t no tho iu kin, nu ta chia tc l chia cho 0).
float TrungBinhAm (int a[], int n ) {
long tong = 0; int spt=0; for (int i = 0; i < n; i++ ) if( a[i]
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 49
V d : 1 5 2 6 3 5 1 8 6 40. Vit hm tnh tng cc phn t cc tiu trong mng cc s nguyn ( phn
t cc tiu l phn t nh hn cc phn t xung quanh n ).
V d : 6 4 2 9 5 3 7 1 5 8 41. Vit hm tnh tng cc phn t l bi ca 3 v 5 trong mng cc s
nguyn.
42. Vit hm tnh tng cc phn t l s hon thin trong mng cc s nguyn.
43. Vit hm tnh gi tr trung bnh ca cc s hon thin trong mng cc s
nguyn.
e. Sp xp
K thut c bn
Vit hm sp xp mng theo th t tng dn.
void HoanVi (int &a, int &b) { int tam = a; a = b; b = tam; } void SapTang (int a[], int n) { for (int i = 0; i < n-1 ; i++) for (int j = i+1; j < n; j++) if (a[i] > a [j])
HoanVi (a[i], a[j]); }
Bi tp
44. Vit hm sp xp mng theo th t gim dn.
45. Vit hm sp xp mng theo th t tng dn ca cc phn t l s nguyn
t.
46. Vit hm sp xp cc phn t l tng dn.
47. Vit hm sp xp cc phn t chn gim dn.
48. Vit hm sp xp cc phn t chn nm bn tri theo th t tng dn cn
cc phn t l bn phi theo th t gim dn.
49. Vit hm sp xp cc phn t m gim dn t tri sang phi, phn t
dng tng dn t phi sang tri.
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 50
f. Xo
K thut c bn
Duyt mng t tri sang phi . Xut pht t v tr cn xo tin hnh di ln lt
cc phn t v pha trc cho n khi kt thc mng, sau gim kch thc
mng.
Vn t ra l tm v tr cn xa theo iu kin bi ton ri thc hin xa.
Vit hm xo phn t u tin ca mng.
void XoaDau (int a[], int &n) { for (int i = 0; i < n-1 ; i++) a[i] = a[i+1];
n--; }
Vit hm xo phn t ti v tr (vitri) cho trc trong mng.
void XoaTaiViTri (int a[], int &n, int vitri) { for (int i = vitri; i < n-1 ; i++) a[i] = a[i+1];
n--; }
Bi tp
50. Vit hm xo phn t ti v tr l trong mng.
51. Vit hm xo phn t c gi tr ln nht trong mng.
52. Nhp vo gi tr X. Vit hm xo tt c cc phn t c gi tr nh hn X.
53. Nhp vo gi tr X. Vit hm xo phn t c gi tr gn X nht.
g. Chn
K thut c bn
Duyt mng t phi sang tri. Xut pht t cui mng tin hnh y ln lt
cc phn t v pha sau cho n v tr cn chn, chn phn t cn chn vo v
tr chn v tng kch thc mng.
Trc khi chn ta phi xc nh v tr cn chn theo iu kin bi ton.
Thm phn t c gi tr X vo cui mng.
void ThemCuoi (int a[], int &n, int X) { a[n]=X; n++;
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 51
}
Chn phn t c gi tr X vo mng ti v tr cho trc
void ChenX (int a[], int &n, int X, int vitri) { for (int i = n; i >vitri ; i--) a[i] = a[i-1] ; a[vitri] = X; n++; }
Bi tp
54. Vit hm chn phn t c gi tr X vo v tr u tin ca mng.
55. Vit hm chn phn t c gi tr X vo pha sau phn t c gi tr ln nht
trong mng.
56. Vit hm chn phn t c gi tr X vo trc phn t c gi tr l s
nguyn t u tin trong mng.
57. Vit hm chn phn t c gi tr X vo pha sau tt c cc phn t c gi
tr chn trong mng.
h. Tch / ghp mng
K thut tch c bn
Cho mng a kch thc n (n chn). Tch mng a thnh 2 mng b v c sao
cho: b c phn t u ca mng a, phn t cn li a vo mng c.
void TachMang(int a[], int n, int b[], int &m, int c[], int &l) { int k=n/2; m=l=0; for(int i=0; i
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 52
K thut ghp c bn
Cho 2 mng s nguyn a v b kch thc ln lt l n v m. Vit chng
trnh ni mng b vo cui mng a.
void NoiMang(int a[], int &n, int b[], int m) { for(int i=0; i
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 53
Mng b: 1 8 10 4 12 6
Mng c: 6 12 4 10 2 8 3 1 7 5 9
II.3. Bi tp luyn tp v nng cao
60. Vit chng trnh nhp vo mng A gm n phn t, trong qu trnh nhp
kim tra cc phn t nhp vo khng c trng, nu trng thng bo v
yu cu nhp li.
61. Vit hm tnh tng ca tng dy con gim c trong mng.
62. (*) Cho mng cc s nguyn a gm n phn t ( 30000n ) v s dng k ( nk ). Hy ch ra s hng ln th k ca mng. V d: Mng a: 6 3 1 10 11 18
k = 2
Kt qu: 10
63. (*) Cho 2 dy A, B cc s nguyn (kch thc dy A nh hn dy B). Hy
kim tra xem A c phi l con ca B hay khng?
64. Vit hm lit k cc b 4 s a, b, c, d trong mng cc s nguyn (c t nht
4 phn t v i mt khc nhau) sao cho a + b = c + d.
65. (*) Vit chng trnh tnh trung bnh cng ca cc tng cc dy tng dn
c trong mng cc s nguyn.
V d: 1 2 3 4 2 3 4 5 6 4 5 6 => TB = 15.
66. Vit chng trnh tnh tng tt c cc phn t xung quanh trn mng cc
s nguyn. (Phn t xung quanh l hai phn t bn cnh cng lai bng
chnh n (V d: 1 3 2 1,2 l hai phn t xung quanh ca 3). V d : 1 3 2 5 3 9 6 tng 17
67. (**) Vit chng trnh nhp vo hai s ln a, b nguyn ( a, b c t 20 ch
s tr ln). Tnh tng, hiu, tch, thng ca hai s trn.
68. Vit hm tnh tng cc phn t l s Amstrong (s Amstrong l s c c
im nh sau: s c k k s, tng ca cc lu tha bc k ca cc k s
bng chnh s .
V d: 153 l s c cc k s 13+53+33= 153 l mt s Amstrong).
69. Vit hm tm v xa tt c cc phn t trng vi x trong mng mt chiu
cc s nguyn, nu khng tn ti phn t x trong mng th tr v -1.
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 54
70. Vit hm xo tt c nhng phn t trng nhau trong dy ch gi li mt
phn t trong .
V d: 1 6 2 3 2 4 2 6 5 1 6 2 3 4 5 71. (**) Vit hm xo nhng phn t sao cho mng kt qu c th t tng dn
v s ln xo l t nht.
72. Cho dy a gm n s nguyn c th t tng dn. Nhp vo mt phn t
nguyn X, vit hm chn X vo dy sao cho dy vn c th t tng dn
(khng sp xp).
73. Vit chng trnh tm s l nh nht ln hn mi s chn c trong mng.
74. Vit hm tm gi tr chn nh nht nh hn mi gi tr l trong mng cc
s nguyn.
75. Vit hm tm phn t xut hin nhiu nht trong mng cc s nguyn.
76. Vit chng trnh m v lit k cc mng con tng dn trong mng mt
chiu cc s nguyn.
V d: 6 5 3 2 3 4 2 7 cc dy con tng dn l 2 3 4 v 2 7
77. Vit chng trnh tm mng con tng dn c tng ln nht trong mng mt
chiu.
78. (*) Vit chng trnh nhp vo mt dy s a gm n s nguyn (n
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 55
(*) Trn 2 dy trn thnh dy c sao cho dy c vn c th t tng. Xut dy a, b, c ra mn hnh.
82. (*) Cho mng C c n phn t ( n < 200 ), cc phn t l cc ch s trong
h m c s 16 (Hexa) (iu kin mi phn t C = 54625682384, D = 45256236884.
84. Vit chng trnh nhp vo dy s a gm n s nguyn ( n
Mng mt chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 56
III. KT LUN
D liu kiu mng dng cho vic biu din nhng thng tin c cng kiu d liu lin tip nhau.
Khi ci t bi tp mng mt chiu nn xy dng thnh nhng hm chun dng li cho cc bi tp khc.
Cc thao tc trn mng u theo quy tc nht nh, chng ta c th ng dng mng trong vic biu din s ln, dng bng tra, kh qui,
Chui k t
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 57
CHNG 5 CHUI K T
Chui k t l trng hp c bit ca mng mt chiu. Chng ny m t mt s hm th vin thao tc trn chui v cc k thut ci t x l trn chui.
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim
Chui k t l mt dy cc phn t, mi phn t c kiu k t.
Lu : Chui k t c kt thc bng k t \0. Do khi khai bo di ca
chui lun lun khai bo d 1 phn t cha k t \0.
V d: char S[5]=CNTT //khai bo chui c 5 phn t kiu char v gn dy
k t CNTT v chui.
C N T T \0
Phn t S[0] Phn t S[1] Phn t S[2] Phn t S[3] Phn t S[4]
Chui rng l chui cha c k t no trong mng k hiu
I.2. Khai bo chui
khai bo mt chui, ta c 2 cch khai bo sau :
Cch 1: Con tr hng char < Tn chui > [ < S k t ti a ca chui > ] ;
V d: char chuoi[25];
ngha khai bo 1 mng kiu k t tn l chuoi c 25 phn t (nh vy ti a
ta c th nhp 24 k t v phn t th 25 cha k t kt thc chui \0 )
Cch 2: Con tr char *< Tn chui >;
V d : char *chuoi;
I.3. Cc thao tc trn chui
a. Nhp chui
C php : char *gets(char *s);
Nhn cc k t nhp t phm cho n khi nhn phm Enter v a vo s.
V d:
Chui k t
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 58
void main() {
char chuoi[80]; printf("Nhap vao chuoi:"); gets(chuoi); printf("Chuoi vua nhap la: %s\n", chuoi);
}
b. Xut chui C php : int puts(const char *s);
Xut chui s ra mn hnh.
V d:
void main() { char chuoi[] = "Vi du xuat chuoi\n"; puts(string); }
c. Cc hm th vin (string.h)
STT TN HM CHC NNG V D
1 int strlen(char s[]); Tr v di ca chui s.
char *s = "Borland International"; printf("Do dai s: %d\n", strlen(s)); Kt qu: Do dai s: 21
2 strcpy(char dest[], char src[]); Sao chp ni dung chui src vo chui dest.
char dest[10]; char *src = "abcdefghi"; strcpy(dest, src); printf("%s\n", dest); Kt qu: abcdefghi
3 strncpy(char dest[], char src[], int n);
Chp n k t t chui src sang chui dest. Nu chiu di src < n th hm s in khong trng cho n k t vo dest.
char dest[4]; char *src = "abcdefghi"; strncpy(dest, src, 3); printf("%s\n", dest); Kt qu: abc
4 strcat(char s1[],char s2[]); Ni chui s2 vi chui s1.
char *s1 = Khoa ; char *s2 = "CNTT"; strcat(s1, s2); printf("%s\n", s1); Kt qu: Khoa CNTT
5 strncat(char s1[],char s2[],int n) Ni n k t u tin ca chui s2 vo chui s1.
char *s1 = Khoa ; char *s2 = "CNTT"; strncat(s1, s2, 2); printf("%s\n", s1); Kt qu: Khoa CN
6 Int strcmp(char s1[],char s2[])
So snh 2 chui s1 v s2 theo nguyn tc th t t in. Phn bit ch hoa v thng.
char *s1 = abcd; char *s2 = "abCD"; if(strcmp(s1, s2)==0)
Chui k t
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 59
Tr v: 0 : nu s1 bng s2. >0: nu s1 ln hn s2.
Chui k t
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 60
Nu s2 khng xut hin trong s1 th kt qu chui tch vn l s1.
# Lu : Cch truy xut cc k t tng t nh mng mt chiu.
d. V d
Nhp vo mt chui k t, xut ra mn hnh chui b o ngc th t
cc k t.
V d: Nhp vo: Tran minh thai. Xut ra mn hnh: iaht hnim narT
#include #include #include void DaoChuoi(char *s1, char *s2) { int l=strlen(s1); for(int i=0; i
Chui k t
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 61
p = strtok(NULL, "");
strcpy(temp, p);
}while(p!=NULL);
printf(Chuoi temp: %s \n Chuoi input: %s, temp, input);
2. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
char s1[20]=Truong cao dang CNTT, s1[10]=Tp. HCM, *input, *s3;
strcpy(input, s1); strcpy(s3,aeiou); strcat(input, s2);
int n=strlen(input), k=0;
printf(Chuoi: %s,input);
for(int i=0; i
Chui k t
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 62
14. Vit chng trnh tm kim tn trong chui h tn. Nu c th xut ra l tn
ny nhp ng, ngc li thng bo l nhp sai.
15. Vit chng o v tr ca t u v t cui.
V d: nhp bo an co xuat ra co an bo
16. Vit hm ct chui h tn thnh chui h lt v chui tn.
V d: chui h tn l:Nguyn Vn A ct ra 2 chui l chui h
lt:Nguyn Vn,chui tn l:A
17. Nhp mt chui bt k, sau hi ngi dng cn tch bt u t u trong
chui tr v sau.
V d: Nhp chui S1:trng Cao ng Cng Ngh Thng tin. Ngi
nhp mun tch bt u t ch Cng th s xut ra chui Cng Ngh
Thng Tin ra mn hnh.
18. Vit hm kim tra xem chui c i xng hay khng?.
19. Vit hm tra xem trong chui c k t s hay khng nu c tch ra thnh
mt mng s ring.
20. Nhp mt chui bt k, yu cu nhp 1 k t mun xa. Thc hin xa tt c
nhng k t trong chui.
21. Vit chng trnh tm kim xem k t no xut nhin nhiu nht trong
chui.
22. Vit 1 chng trnh xo mt t no trong chui.
V d: Chui ban u: CAO DANG CNTT
Nhp: CNTT, v kt qu xut ra:CAO DANG
II.2. Bi tp luyn tp v nng cao
23. i cc t u cu sang ch hoa v nhng t khng phi u cu sang
ch thng.
V d: nGuYen vAN a i thnh: Nguyn Vn A
24. (*) Vit chng trnh o ngc th t cc t c trong chui
V d: Nhp Truong CD CNTT TpHCM
Xut ra mn hnh l: TpHCM CNTT CD Truong
25. Nhp 1 chui bt k, lit k xem mi k t xut hin my ln.
26. Vit hm kim tra xem trong 2 chui c bao nhiu k t ging nhau.
27. Vit chng trn mnh chy t tri qua phi mn hnh.
Chui k t
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 63
28. Vit 1 chng trnh chn 1 t bt c v tr no m ngi dng yu cu.
29. (*) Vit chng trnh nhp vo mt chui m xem chui c bao nhiu t.
Cc t cch nhau bng khong trng, du chm cu: du chm (.), du phy
(,), du chm phy (;), du hi (?) v du chm than (!).
30. (**) Vit chng trnh hin th mt chui k t. Chng trnh cho php di
chuyn du nhy sang tri, sang phi, ln dng hay xung dng bng phm
mi tn, chn hay xo k t ti v tr du nhy.
III. KT LUN
Cng ging nh kiu mng mt chiu, thao tc truy xut cc phn t trn chui hon ton tng t. Bn cnh , kiu d liu ny cn c ci t sn
mt s hm th vin rt hu ch nn trong qu trnh thao tc trn chui nn
khi ci t ta c gng tn dng ti a nhng hm lin quan.
Khng nn s dng hm scanf() nhp chui trong trng hp chui d liu nhp vo c cha khong trng.
Nu nhp chui pha sau hm scanf() nn chn hm fflush(stdin) hoc hm flushall() gia scanf v gets() xa vng m, trnh trng hp chng
trnh b qua hm gets() do trong vng m cn lu k t xung dng ca
phm ENTER.
Khi thao tc trn chui lu phi m bo chui c kt thc bng k t kt thc \0.
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 64
CHNG 6 MNG HAI CHIU
y l kiu d liu dng biu din d liu kiu bng, kiu d liu ny rt thch hp cho cc bi ton lin quan n th, biu din nh,
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim
Mng hai chiu thc cht l mng mt chiu trong mi phn t ca mng l
mt mng mt chiu, v c truy xut bi hai ch s dng v ct.
T khi nim trn ta c th a ra mt khi nim v mng nhiu chiu nh sau:
mng c t hai chiu tr ln gi l mng nhiu chiu.
I.2. Khai bo mng
T khi nim trn ta c c php khai bo mng hai chiu nh sau:
Cch 1: Con tr hng < Kiu d liu > < Tn mng > [ < S dng ti a > ][ < S ct ti a> ];
V d:
int A[10][10]; // Khai bo mng 2 chiu kiu int gm 10 dng, 10 ct
float b[10][10]; // Khai bo mng 2 chiu kiu float gm 10 dng, 10 ct
Cch 2 : Con tr < Kiu d liu > **;
V d :
int **A ; // Khai bo mng ng 2 chiu kiu int
float **B ; // Khai bo mng ng 2 chiu kiu float
Tng t nh mng mt chiu, s dng ta phi cp pht vng nh cho n
bng malloc hoc calloc v hu sau khi dng bng free
V d : Khai bo mng cc s nguyn A c kch thc 5x6
int **A; A = ( int **) malloc (5) ; for ( int i = 0 ; i < 5 ; i ++ ) A[i]=(int *) malloc (6) ;
I.3. Truy xut phn t ca mng
truy xut cc thnh phn ca mng hai chiu ta phi da vo ch s dng v
ch s ct.
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 65
V d:
int A[3][4] = { {2,3,9,4} , {5,6,7,6} , {2,9,4,7} };
Vi cc khai bo nh trn ta c :
A[0][0] = 2; A[0][1] = 3;
A[1][1] = 6; A[1][3] = 6;
Vi v d trn ta c hnh dng ca mt ma trn nh sau
0 1 2 3
0 2 3 9 4
1 5 6 7 6
2 2 9 4 7
# Lu : Khi nhp liu cho mng hai chiu, nu l mng cc s nguyn th ta nhp liu theo cch thng thng. Nhng nu l mng cc s thc th ta phi
thng qua bin trung gian.
V d :
float a[10][10]; // Mang so thuc a float tmp; // Bien trung gian tmp scanf (%f, &tmp); // Nhap lieu cho bien trung gian a[2][2] = tmp; // Gan du lieu vao phan tu a[2][2]
I.4. Ma trn vung v cc khi nim lin quan
a. Khi nim
L ma trn c s dng v s ct bng nhau.
b. Tnh cht ca ma trn vung
ng cho loi 1
o ng cho loi 1 bao gm ng cho chnh v nhng ng cho song song vi ng cho chnh. Trong ng cho chnh
l ng cho c :
ch s dng = ch s ct
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 66
o Truy xut cc phn t trn ng cho loi 1 : truy xut cc phn t trn cc ng cho loi 1 ta c th da vo ch s dng v
ch s ct nh sau :
ct dng = hng s
V d : Cho ma trn vung A(n x n). Gi (io, jo) l to im xut pht, ta c th duyt ng cho xut pht t (io, jo) nh sau : for ( i = io, j = jo ; i < n ; i ++, j ++ ) printf (%4d,A[i][j]);
ng cho loi 2:
o ng cho loi 2 bao gm ng cho ph v nhng ng song song vi n. Trong ng cho ph l ng cho c:
ch s ct + ch s dng = s dng ( hoc s ct )
o Truy xut cc phn t trn ng cho loi 2 : truy xut cc phn t trn cc ng cho loi 1 ta c th da vo ch s dng v
ch s ct nh sau :
ct + dng = hng s
V d: Cho ma trn vung A(n x n). Gi (io, jo) l to im xut pht, ta c th duyt ng cho xut pht t (io, jo) nh sau : for ( i = io , j = jo ; i < n && j > = 0 ; i ++ , j --) printf (%4d,A[i]][j]);
II. BI TP
n gin trong vic khai bo ma trn, ta nh ngha kiu ma trn cc phn t
vi kiu d liu bt k nh sau:
#define MAX 100
typedef MATRAN[MAX][MAX];
V d: Khai bo ma trn cc s nguyn a.
#define MAX 100
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 67
typedef int MATRAN[MAX][MAX];
MATRAN a;
II.1. Mt s k thut c bn
Phng php nhp xut ma trn void Nhap (MATRAN a, int &d, int &c ) { printf (\nNhap so dong: ); scanf ( %d, &d ); printf (\nNhap so cot: ); scanf (%d, &c ); for ( int i = 0; i < d; i ++ ) for (int j = 0; j < c; j ++) { printf ( a[%d][%d] = , i, j ); scanf (%d, &a[i][j]); } } void Xuat (MATRAN a, int d, int c) { printf (\nNoi dung ma tran:\n); for (int i = 0; i < d; i++) { for (int j = 0; j < c; j++) printf ( \t %d , a[i][j] ); printf (\n);
} }
K thut t c hiu Vit hm kim tra xem trong ma trn cc s nguyn c tn ti cc s
nguyn l ln hn 100 khng?
int KiemTraLe (MATRAN a, int d, int c) { int flag = 0; //tra ve 1 neu co nguoc lai tra ve 0 for (int i = 0; i < d; i ++ ) for (int j = 0; j < c; j++) if ( a[i][j] % 2 != 0 && a[i][j] > 100 ) { flag = 1; break; } return flag; }
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 68
K thut t lnh canh Vit hm tm phn t nh nht trong ma trn.
int Min (MATRAN a, int d, int c ) { int min = a[0][0]; for ( int i = 0 ; i < d ; i ++ ) for (int j = 0 ; j < c ; j ++) if ( a[i][j] < min ) min = a[i][j]; return min; }
Phng php tnh tng Vit hm tnh tng cc phn t trong ma trn.
long Tong (MATRAN a, int d, int c) { long tong = 0; for ( int i = 0; i < d; i ++ ) for ( int j = 0; j < c; j ++) tong + = a[i][j]; return tong; }
Phng php sp xp Vit hm sp xp ma trn tng dn t trn xung di v t tri sang phi
khng dng mng ph.
void SapTang(MATRAN a, int d, int c) { for (int i = 0; i
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 69
for ( int i = 0 ; i < d ; i ++) for ( int j = 0 ; j < c ; j ++) if ( a[i][j] % 2 = = 0 ) dem ++; return dem; }
II.2. Bi tp c bn
a. Bi tp nhp xut
1. Vit hm nhp ma trn cc s nguyn dng (nhp sai bo li v khng cho
nhp).
2. Vit hm nhp/ xut ma trn cc s thc.
3. Vit hm in ra nhng phn t c k s tn cng l 5.
4. Vit chng trnh in ra cc phn t nm trn 2 ng cho.
5. Vit hm in ra cc phn t nm pha trn ng cho ph ca ma trn
vung cc s nguyn.
6. Vit hm in ra cc phn t nm pha di ng cho ph ca ma trn
vung cc s nguyn.
7. Vit hm in ra cc phn t nm pha trn ng cho chnh ca ma trn
vung cc s nguyn.
8. Vit hm in ra cc phn t nm pha di ng cho chnh ca ma trn
vung cc s nguyn.
9. Vit chng trnh khi to gi tr cc phn t l ngu nhin cho ma trn cc
s nguyn kch thc nm . 10. Vit hm to ma trn a cc s nguyn gm 9 dng 14 ct. Trong phn t
a[i][j] = i * j
11. Vit hm in tam gic Pascal vi chiu cao h.
V d : h = 5
1 1 1 1 2 1 1 3 3 1 1 4 6 4 1
b. Bi tp tnh tng
12. Vit hm tnh tng cc phn t trn cng mt dng.
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 70
13. Vit hm tnh tng cc phn t trn cng mt ct.
14. Vit hm tnh tng cc phn t chn c trong ma trn.
15. Vit hm tnh tng cc phn t nm trn ng cho chnh ca ma trn
vung.
16. Vit hm tnh tng cc phn t l s nguyn t c trong ma trn.
17. Vit hm tnh tng cc s hon thin trong ma trn cc s nguyn.
18. Vit hm tnh tng cc gi tr ln nht trn mi dng.
19. Vit hm tnh gi tr trung bnh ca cc phn t nh nht trn mi ct.
20. Vit hm tnh tng cc gi tr nh nht nm trn tng ng cho loi 2.
21. Vit hm tm ng cho c tng ln nht trong cc ng cho loi 1.
c. Bi tp tm kim
22. Vit hm tm v tr phn t ln nht trong ma trn cc s nguyn.
23. Vit hm tm v tr phn t nh nht trong ma trn cc s nguyn.
24. Vit hm tm v tr phn t chn cui cng trong ma trn cc s nguyn.
25. Vit hm tm phn t m l ln nht trong ma trn.
26. Vit hm tm phn t chn dng v nh nht trong ma trn.
27. Vit hm tm s hon thin u tin trong ma trn cc s nguyn.
28. Vit hm tm s hon thin ln nht trong ma trn cc s nguyn.
29. Vit hm tm v tr phn t nguyn t cui cng trong ma trn cc s
nguyn.
30. Vit hm tm phn t ln nht nm trn ng cho chnh ca ma trn
vung.
31. Vit hm in cc s nguyn t nm trn ng cho ph ca ma trn vung.
32. Vit hm tm trong 2 ma trn cc s nguyn, nhng phn t ging nhau.
33. Vit hm tm phn t nh nht trn mi ng cho loi 2 ca ma trn.
34. Vit hm tm v lit k nhng phn t cc i trong ma trn (mt phn t
c coi l cc i khi n ln hn cc phn t xung quanh n).
35. Vit hm tm dng c tng ln nht trong ma trn cc s thc.
36. Vit hm tm ct c tng nh nht trong ma trn cc s nguyn.
d. Bi tp m
37. Vit hm m cc gi tr m, dng trong ma trn cc s thc.
38. Vit hm m cc gi tr chn, l trong ma trn cc s nguyn.
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 71
39. Vit hm m s ln xut hin ca phn t x trong ma trn cc s thc.
40. Vit hm m cc gi tr nh hn x trong ma trn cc s thc.
41. Vit hm m cc phn t nguyn t trong ma trn cc s nguyn.
42. Vit hm n cc phn t nguyn t trn ng cho chnh ca ma trn
vung cc s nguyn.
43. Vit hm m cc gi tr chn trn ng cho chnh ca ma trn vung cc
s nguyn.
44. Vit hm m cc gi tr l bi ca 3 v 5 trn ng cho chnh ca ma
trn cc s nguyn.
45. Vit hm m cc gi tr nguyn t trn 2 ng cho (chnh, ph) ca ma
trn vung cc s nguyn.
46. Vit hm m cc gi tr cc i trong ma trn cc s nguyn.
47. Vit hm m cc gi tr cc tiu trong ma trn cc s nguyn.
48. Vit hm m cc cc tr trong ma trn cc s nguyn (mt phn t c
coi l cc tr khi n l gi tr cc i hay cc tiu).
49. Vit hm m cc gi tr l s hon thin trong ma trn cc s nguyn.
e. Bi tp sp xp
50. Vit hm sp xp ma trn theo th t tng dn t trn xung di v t tri
qua phi theo phng php dng mng ph.
Hng dn: ma trn sang mng mt chiu, sp xp trn mng mt chiu
theo th t tng dn, sau chuyn ngc mng mt chiu thnh ma trn
kt qu.
51. Vit hm sp xp ma trn theo th t gim dn t trn xung di v t tri
sang phi.
52. Vit hm sp xp cc dng trn ma trn theo th t tng dn.
53. Vit hm sp xp cc ct trn ma trn theo th t gim dn.
54. Vit hm sp xp ma trn theo ng ziczc ngang.
V d :
55. Vit hm sp xp ma trn theo ng ziczc cho
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 72
V du :
56. Vit hm sp xp ma trn theo ng xon c t ngoi vo trong theo chiu
kim ng h.
V d :
57. Cho ma trn vung, vit hm sp xp tng dn cc phn t nm trn cc
ng cho song song vi ng cho chnh.
58. Vit chng trnh nhp mt ma trn vung cc s nguyn, v thc hin
nhng cng vic sau :
Sp xp cc phn t nm trn cc ng cho loi 1 tng dn Sp xp cc phn t nm trn cc ng cho loi 2 gim dn. Sp xp vi iu kin: cc phn t trn ng cho chnh tng, cc phn
t trn cc ng cho song song vi ng cho chnh gim.
f. Bi tp Thm Xo Thay th
59. Vit hm xo mt dng i trn ma trn.
60. Vit hm xo mt ct j trn ma trn.
61. Vit hm xo dng c tng ln nht trn ma trn.
62. Vit hm hon v dng c tng ln nht vi dng c tng nh nht.
63. Vit hm tm v thay th cc phn t chn trong ma trn bng c s nh
nht ca n.
64. Vit hm thay th nhng phn t c gi tr x thnh phn t c gi tr y trong
ma trn (x , y nhp t bn phm).
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 73
II.3. Bi tp luyn tp v nng cao
65. Vit chng trnh tnh tng, tch ca hai ma trn cc s nguyn.
66. Vit hm kim tra xem ma trn vung cc s nguyn c i xng qua ng
cho chnh hay khng.
67. Vit hm kim tra xem trong ma trn vung cp n c hng no trng nhau
hay khng, nu c th ch r nhng hng no. (Trng gi tr v v tr).
68. Vit chng trnh nhp vo ma trn vung kch thc n x n ( 1002 n ). Hy vit hm thc hin nhng cng vic sau :
In ra cc phn t trn 4 ng bin ca ma trn. Tnh tng cc phn t trn bin.
69. (*) Vit chng trnh xoay ma trn cc s thc 900 ngc chiu kim ng
h.
V d:
70. Vit chng trnh dch phi xoay vng mt ct trong ma trn cc s thc.
71. Vit chng trnh dch xung xoay vng mt dng trong ma trn cc s
thc.
72. (*) Cho ma trn A ( nm ) cc s nguyn hy pht sinh ma trn B sao cho B l ma trn lt ngc ca ma trn A.
V d :
73. (**) Cho ma trn A ( nm ) hy pht sinh ma trn B ( nm ) sao cho phn
t B (i, j) l trung bnh cng ca cc phn t trong hnh vung 3x3 tm ti
(i,j) ca A.
V d :
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 74
74. (**) Cho ma trn cc s nguyn dng A ( nm ) . Hy xy dng ma trn B ( nm ). Sao cho phn t B ( i, j ) l s ln nht trong vung 3 x 3 tm ti (i, j) ca A.
V d :
75. (**) Cho ma trn A ( nm ). Hy xy dng ma trn B ( nm ) vi phn t
B(i,j) c xc nh theo qui tc sau: ti v tr (i, j) trn mng A k hai tia
vung gc vi nhau, to thnh vi trc honh mt gc 450 t trn xung
di; B(i, j) l tng ca tt c cc s ca vng mt phng to bi hai tia ny
v cc cnh ca bng.
V d :
76. (**) Cho ma trn vung A ( nn ). Hy xy dng mng B ( nn ) bng cch:
phn t B (i, j) l s ln nht trong tam gic vung v t A (i, j) ti ng
cho chnh.
V d :
77. (*) Vit chng trnh hin th ng h in t (gm gi pht), vi gi ly t
h thng v ng h c cp nht theo pht.
Hng dn: To 1 ma trn gi tr gm 0 hoc 1, v tr no cn hin th th
gn gi tr l 1, ngc li c gi tr l 0. Sau mi pht cp nht li ma trn
v hin th ln mn hnh.
V d: 01 gi 25 pht
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 75
78. Nhp vo mng hai chiu gm n dng v m ct cc s nguyn. Hy tm
phn t ln nht trn mi dng v ng thi nh nht trn mi ct, hoc ln
nht trn mi ct v ng thi nh nht trn mi dng. C bao nhiu phn
t nh th?
V d:
79. Vit chng trnh to ngu nhin mt ma trn cc s nguyn (0 -> 50), tm
nhng phn t cc i (l phn t ln hn cc phn t xung quanh).
V d :
80. (**) Cho ma trn cc s nguyn A nm )3,3( mn . Hy tm ma trn con
(3x3) c tng ln nht.
V d :
81. Nhp ma trn vung cp nn (n < 10). In ra cc phn t ca ma trn ny
theo hng ca ng cho chnh.
V d : n = 4
82. (**) Hy in cc s t 1 n n2 vo ma trn cp n (n > 2), ch xt trng
hp n l s l vi tnh cht P l tng cc s bng nhau.
Hng dn : Ma phng ca mt bng vung cp n, trong mi nhn mt
gi tr sao cho, mi hng, mi ct v mi ng cho u tho mn mt tnh
cht P no cho trc.
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 76
V d : Vi n = 5
83. (*) Vit hm in ma trn cc s nguyn dng theo qui lut c m t nh
sau : cc phn t pha trn ng cho ph l gi tr bnh phng ca cc
gi tr 21 n , cc gi tr t ng cho ph tr xung l cc s nguyn t. Ma trn c sp xp nh v d bn di.
V d : n = 5
84. Cho ma trn vung a cp n ( n l, 153 n ), mi phn t u c gi tr
nguyn dng. Hy xy dng hm kim tra xem ma trn a c phi l ma
phng hay khng?
85. (**) Vit chng trnh gii bi ton 8 hu. Hy t 8 con hu trn bn c
8x8 sao cho chng khng n nhau (2 hu n nhau khi cng hng, cng ct
v cng nm trn ng cho).
Hng dn:
Dng ma trn 8x8 lu bn c. Mi c 3 trng thi :
C hu 1 trng 0 khng dc i -1
86. (**) Vit chng trnh gii bi ton m i tun. Hy i con m 64 lt i
trn bn c 8x8 sao cho mi ch i qua mt ln (xut pht t mt bt k)
Hng dn :
ng ti mt trn bn c con m c th i c 1 trong 8 hng sau .
Mng hai chiu
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 77
n o u p z t q s r
Khai bo 8 hng i ca m nh sau:
typedef struct DIEM
{
int x, y;
};
DIEM huongdi[8]={{-2,-1},{-2,1},{-1,2},{1,2},{2,1},{2,-1},{1,-2},{-1,-2}};
Trong mi thnh phn ca huongdi l lch ca dng v ct so vi v
tr ca con m.
V d: huongdi[0] (tc i n v tr n nh hnh v) c lch 2 dng v 1 ct. (Gi tr m biu th lch v bn tri ct hay hng ln ca dng).
Chn v tr i k tip sao cho v tr phi gn vi bin hay gc nht (tc s
ng i c th i l t nht).
87. Vit chng trnh gii bi ton Taci. Cho ma trn vung 3x3 gm cc s
nguyn t 0 -> 8 trong 0 l trng. Bi ton t ra l hy a ma trn
mt trng thi u v trng thi ch, mi ln ch dch chuyn c 1 .
V d : Trng thi u Trng thi ch
1 3 0 1 2 3 8 2 5 => 8 0 4 7 4 6 7 6 5
III. KT LUN
Kiu d liu mng hai chiu c ng dng rng ri trong cc bi ton v tm ng i trong th, x l nh, x l nhng d liu dng bng,
Lu khi nhp mng hai chiu cc s thc phi thng qua 1 bin trung gian.
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 78
CHNG 7 KIU D LIU C CU TRC
Cung cp c ch cho php khai bo cc kiu d liu mi gii quyt theo yu cu ca bi ton da vo nhng kiu d liu c bn c ci t sn trong ngn ng lp trnh.
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim
Cu trc (struct) thc cht l mt kiu d liu do ngi dng nh ngha bng
cch gom nhm cc kiu d liu c bn c sn trong C thnh mt kiu d liu
phc hp nhiu thnh phn.
I .2. nh ngha kiu d liu
C php
struct < tn cu trc > { Cc kiu d liu thnh phn ; };
Ngoi ra ta c th dng t kho typedef nh ngha mt tn mi cho kiu d
liu c.
C php
typedef struct < tn cu trc > < tn mi >;
V d1: Kiu d liu DATE gm cc thnh phn:
Th (thu): chui c ti a 4 k t. Ngy (ngay): s nguyn 1 byte. Thng (thang): s nguyn 1 byte. Nm (nam): s nguyn 2 bytes. Ta nh ngha DATE nh sau:
struct DATE { char thu[5]; unsigned char ngay; unsigned char thang; int nam; }; typedef struct DATE d;
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 79
Kiu d liu c cu trc c th lng vo nhau.
V d 2: nh ngha kiu d liu ca hc sinh HOCSINH gm:
M s hc sinh (MSHS): chui c ti a 5 k t. H tn (hoten): chui c ti a 30 k t. Ngy thng nm sinh (ngaysinh): kiu DATE. a ch (diachi): chui c ti a 50 k t. Gii tnh (phai): chui c ti a 3 k t. im trung bnh (diemtb): s thc. Ta nh ngha kiu HOCSINH nh sau:
struct DATE { char thu[5]; unsigned char ngay; unsigned char thang; int nam; }; typedef struct HOCSINH { char MSHS[6]; char hoten[31]; struct DATE ngaysinh; char diachi[51]; unsigned char phai[4]; float diemtb; };
# Khi nh ngha kiu d liu struct lng nhau, ta cn lu : Kiu d liu c s dng phi khai bo pha trn.
I.3. Khai bo
Khi ta nh ngha kiu d liu tc l ta c mt kiu d liu mi, mun s dng ta
phi khai bo bin. C php khai bo kiu d liu cng ging nh cch khai bo
ca cc kiu d liu chun.
struct < tn cu trc > < tn bin > ;
V d :
struct DATE x ; // Khai bao bien x co kieu du lieu DATE
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 80
Tuy nhin nu ta nh ngha struct c dng t kho typedef th ta c th khai bo
trc tip m khng cn t kho struct.
V d : DATE x ; // Khai bao bien x co kieu DATE
*Bin con tr kiu cu trc: Ngoi cch khai bo nh trn ta c th khai bo
theo kiu con tr nh sau
struct < tn cu trc > *< tn bin > ;
s dng ta cng phi cp pht vng nh ging nh kiu d liu chun.
V d : DATE *y; // Khai bao con tro y kieu cau truc DATE
y = ( DATE * ) malloc ( sizeof ( DATE )) ;
I.4. Truy xut
truy xut mt thnh phn d liu no bn trong cu trc ta c 2 trng hp
truy xut nh sau :
Bin x l mt bin cu trc thng thng, ta dng ton t du chm . C php :
< Tn cu trc >.< Bin thnh phn >;
V d :
DATE x ; // khai bao bien x kieu DATE
x.ngay = 5 ; // gan ngay bang 5
Bin x l mt bin con tr, ta dng ton t mi tn -> (Gm du tr v du ln hn >).
C php :
< Tn cu trc > -> < Bin thnh phn >;
V d :
DATE *x ; // khai bao bien x kieu con tro DATE
x -> ngay = 5 ; // gan ngay bang 5
# i vi kiu d liu c struct lng nhau phi truy cp n thnh phn cui cng c kiu d liu c bn.
V d: Gi s, c kiu HOCSINH nh trn
HOCSINH hs; // khai bao bien hs kieu HOCSINH
Mun in hc sinh A sinh vo thng my ta phi truy cp nh sau:
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 81
printf(Thang sinh cua hoc sinh A la: %d,(hs.ngaysinh).thang);
I.5. V d minh ho
Vit chng trnh nhp vo to hai im trong mt phng v tnh tng hai to
ny.
#include #include typedef struct DIEM //khai bao mot kieu du lieu DIEM gom toa do x va y { int x; int y; }; void Nhap (DIEM &d) { printf (\nNhap vao tao do diem\n); printf (Tung do : ); scanf (%d, & d. x); printf (Hoanh do : ); scanf (%d, & d.y); } void Xuat (DIEM d) { printf (\nToa do diem : (%d , %d),d.x,d.y); } DIEM Tong (DIEM d1,DIEM d2) { DIEM temp; temp.x = d1.x + d2.x ; temp.y = d1.y + d2.y ; return Temp; } void main () { DIEM A , B, AB; //khai bao 3 diem A, B, AB; clrscr (); Nhap ( A );
Xuat ( A ); Nhap ( B ); Xuat ( B ); printf (\n Tong cua hai diem vua nhap la : ); AB = Tong ( A, B); Xuat ( AB );
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 82
getch (); }
I.6. Mng cu trc
Cch khai bo tng t nh mng mt chiu hay ma trn (Kiu d liu by gi l kiu d liu c cu trc).
Cch truy cp phn t trong mng cng nh truy cp trn mng mt chiu hay ma trn. Nhng do tng phn t c kiu cu trc nn phi ch nh r
cn ly thnh phn no, tc l phi truy cp n thnh phn cui cng c
kiu l d liu c bn (xem li bng cc kiu d liu c bn) .
I.7. Nguyn tc vit chng trnh c mng cu trc
Do kiu d liu c cu trc thng cha rt nhiu thnh phn nn khi vit
chng trnh loi ny ta cn lu :
Xy dng hm x l cho mt kiu cu trc. Mun x l cho mng cu trc, ta gi li hm x l cho mt kiu cu trc
c xy dng bng cch dng vng lp.
V d 1: Cho mt lp hc gm n hc sinh (n50). Thng tin ca mt hc sinh c m t v d 2, mc I.2. Hy vit chng trnh nhp v xut danh sch hc
sinh sau m xem c bao nhiu hc sinh c ln lp (iu kin c ln lp
l im trung bnh 5.0). Cch lm:
- Trc ht ta phi xy dng hm nhp v xut cho 1 hc sinh.
- Xy dng hm nhp v xut ngy thng nm (Kiu d liu DATE).
- Sau mi xy dng hm nhp v xut cho danh sch hc sinh.
#define MAX 50 struct DATE { char thu[5]; unsigned char ngay; unsigned char thang; int nam; }; typedef struct HOCSINH { char MSHS[6]; char hoten[31]; struct DATE ngaysinh;
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 83
char diachi[51]; unsigned char phai[4]; float diemtb; }; void NhapNamSinh(DATE &d); void XuatNamSinh(DATE d); void Nhap1HS (HOCSINH &hs); void Xuat1HS (HOCSINH hs); void NhapDSHS(HOCSINH lh[], int &n); void XuatDSHS(HOCSINH lh[], int n); int DemHSLenLop(HOCSINH lh[], int n); void main() { HOCSINH lh[MAX]; //Khai bo mng lh gm c ti a 50 hc sinh int n, sohsdau; NhapDSHS(lh, n); XuatDSHS(lh, n); sohsdau = DemHSLenLop(lh, n); printf(\nSo luong hoc sinh duoc len lop la: %d, sohsdau); getch(); } void NhapNamSinh(DATE &d) { printf(\nNhap vao ngay: ); scanf(%u, &d.ngay); printf(\nNhap vao thang: ); scanf(%u, &d.thang); printf(\nNhap vao nam: ); scanf(%d, &d.nam); } void XuatNamSinh(DATE d) { printf(%02u / %02u / %4d, d.ngay, d.thang, d.nam); } void Nhap1HS(HOCSINH &hs) { float d; lushall(); //Xoa vung dem printf(\nNhap ma so hoc sinh: ); gets(hs.MSHS); printf(\nNhap ho ten hoc sinh: ); gets(hs.hoten); printf(\nNhap ngay thang nam sinh: );
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 84
flushall(); //Xoa vung dem NhapNamSinh(hs.ngaysinh); printf(\nNhap vao dia chi: ); flushall(); //Xoa vung dem gets(hs.diachi); printf(\nPhai: ); gets(hs.phai); printf(\nNhap vao diem trung binh: ); flushall(); //Xo vng m scanf(%f, &d);//Nhp vo bin tm d sau gn vo hs.diemtb hs.diemtb=d; } void NhapDSHS(HOCSINH lh[], int &n) { printf(\nNhap vao so luong hoc sinh: ); scanf(%d, &n); for(int i=0; i
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 85
d++; return d; }
Kt qu v d khi chy chng trnh: Nhap vao thong tin cua hoc sinh thu 1: Nhap ma so hoc sinh: 02313 Nhap ho ten hoc sinh: Nguyen Van A Nhap ngay thang nam sinh: Nhap vao ngay: 12 Nhap vao thang: 03 Nhap vao nam: 1980 Nhap vao dia chi: 60 Phan Dang Luu Q.Phu Nhuan Phai: Nam Nhap vao diem trung binh: 6.5 Nhap vao thong tin cua hoc sinh thu 2: Nhap ma so hoc sinh: 03852 Nhap ho ten hoc sinh: Ly Thi B Nhap ngay thang nam sinh: Nhap vao ngay: 05 Nhap vao thang: 12 Nhap vao nam: 1981 Nhap vao dia chi: 24 Ly Tu Trong Q.1 Phai: Nu Nhap vao diem trung binh: 3.5 Thong tin hoc sinh thu 1: Ma so hoc sinh: 02313 Ho ten hoc sinh: Nguyen Van A Ngay thang nam sinh: 12 / 03 / 1980 Dia chi: 60 Phan Dang Luu Q.Phu Nhuan Phai: Nam Diem trung binh: 6.50 Thong tin hoc sinh thu 2: Ma so hoc sinh: 03852 Ho ten hoc sinh: Ly Thi B Ngay thang nam sinh: 05 / 12 / 1981 Dia chi: 24 Ly Tu Trong Q.1 Phai: Nu Diem trung binh: 3.50 So luong hoc sinh duoc len lop la: 1
V d 2: Cho mt mng cc phn s (PHANSO) gm n phn t (n50). Hy vit chng trnh nhp v xut danh sch cc phn s sau tm phn s c gi tr
ln nht, tng v tch cc phn s v nghch o gi tr cc phn s trong mng.
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 86
Cch lm:
- Trc ht ta phi xy dng hm nhp v xut cho 1 phn s.
- Xy dng hm tnh tng, hiu, tch, thng, rt gn, so snh v nghch o
cho 2 phn s.
- Sau mi xy dng hm nhp, xut, tnh tng, tch cho mng cc phn s.
#define MAX 100 typedef struct PHANSO { int tu, mau; }; void NhapPS(PHANSO &ps); void XuatPS(PHANSO ps); void NhapMangPS(PHANSO dsps[], int &n); void XuatMangPS(PHANSO dsps[], int n); PHANSO TimMax(PHANSO dsps[], int n); int KiemTra(PHANSO ps); //Tra ve 1: Neu hop le int USCLN(int a, int b); PHANSO RutGon(PHANSO ps); PHANSO NghichDao(PHANSO ps); PHANSO Nhan(PHANSO ps1, PHANSO ps2); PHANSO Chia(PHANSO ps1, PHANSO ps2); PHANSO Tru(PHANSO ps1, PHANSO ps2); PHANSO Cong(PHANSO ps1, PHANSO ps2); int SoSanh(PHANSO ps1, PHANSO ps2); //Tra ve 0: ps1=ps2 //Tra ve 1: ps1>ps2 //Tra ve -1: ps1
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 87
printf("\nTong gia tri cac phan so co trong mang: "); XuatPS(s); p=TichCacPS(a, n); printf("\nTich gia tri cac phan so co trong mang: "); XuatPS(p); NghichDaoCacPS(a, n); printf("\nMang phan so sau khi nghich dao cac phan tu: "); XuatMangPS(a, n); getch(); }
void NhapPS(PHANSO &ps) { do{ printf("\nNhap tu so: "); scanf("%d", &ps.tu); printf("\nNhap mau so: "); scanf("%d", &ps.mau); if(!KiemTra(ps)) printf("\nMau so khong duoc bang 0, nhap lai phan so\n"); else break; } while(1); ps=RutGon(ps); } void XuatPS(PHANSO ps) { printf("%d", ps.tu); if(ps.tu&&ps.mau!=1) printf("/%d", ps.mau); } void NhapMangPS(PHANSO dsps[], int &n) { printf("\nNhap so luong phan so: "); scanf("%d", &n); for(int i=0; i
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 88
for(int i=0; ib) a=a-b; else b=b-a; } return a; } PHANSO RutGon(PHANSO ps) { int us; if(ps.tu==0) return ps; us=USCLN(ps.tu, ps.mau); ps.tu=ps.tu/us; ps.mau=ps.mau/us; return ps; } PHANSO NghichDao(PHANSO ps) { PHANSO kq; kq.tu=ps.mau; kq.mau=ps.tu; return kq; } PHANSO Nhan(PHANSO ps1, PHANSO ps2)
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 89
{ PHANSO kq; kq.tu=ps1.tu*ps2.tu; kq.mau=ps1.mau*ps2.mau; kq=RutGon(kq); return kq; } PHANSO Chia(PHANSO ps1, PHANSO ps2) { PHANSO kq; kq=Nhan(ps1, NghichDao(ps2)); return kq; } PHANSO Tru(PHANSO ps1, PHANSO ps2) { PHANSO kq; kq.tu=ps1.tu*ps2.mau-ps1.mau*ps2.tu; kq.mau=ps1.mau*ps2.mau; kq=RutGon(kq); return kq; } PHANSO Cong(PHANSO ps1, PHANSO ps2) { PHANSO kq; kq.tu=ps1.tu*ps2.mau+ps1.mau*ps2.tu; kq.mau=ps1.mau*ps2.mau; kq=RutGon(kq); return kq; } int SoSanh(PHANSO ps1, PHANSO ps2) { ps1=RutGon(ps1); ps2=RutGon(ps2); if(ps1.tu==ps2.tu&&ps1.mau==ps2.mau) return 0; if(ps1.tu*ps2.mau>ps2.tu*ps1.mau) return 1; return -1; } PHANSO TimMax(PHANSO dsps[], int n) { PHANSO max; max=dsps[0]; for(int i=1; i
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 90
if(SoSanh(dsps[i], max)==1) max=dsps[i]; return max; } PHANSO TongCacPS(PHANSO dsps[], int n) { PHANSO s=dsps[0]; for(int i=1; i
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 91
Nhap tu so: 5 Nhap mau so: 6 Nhap vao phan so thu 5: Nhap tu so: 4 Nhap mau so: 7 Mang cac phan so vua nhap: 1/3 7/4 9/7 5/6 4/7 Phan so co gia tri lon nhat: 7/4 Tong gia tri cac phan so co trong mang: 401/84 Tich gia tri cac phan so co trong mang: 5/14 Mang phan so sau khi nghich dao cac phan tu: 3 4/7 7/9 6/5 7/4
II. BI TP
II.1. Bi tp c bn
1. Vit chng trnh s dng con tr cu trc hin th gi, pht, giy ra mn
hnh, v tnh khong cch gia 2 mc thi gian.
2. Vit chng trnh s dng con tr cu trc th hin ngy, thng, nm ra mn
hnh, v tnh khong cch gia 2 ngy.
3. Vit chng trnh khai bo kiu d liu th hin mt s phc. S dng kiu
ny vit hm tnh tng, hiu, tch ca hai s phc.
4. Vit chng trnh khai bo kiu d liu biu din mt phn s. Hy vit
hm thc hin nhng cng vic sau:
Tnh tng, hiu, tch, thng hai phn s. Rt gn phn s. Qui ng hai phn s. So snh hai phn s.
5. Vit chng trnh khai bo kiu d liu biu din mt hn s. Hy vit
hm thc hin nhng cng vic sau :
i hn s sang phn s Tnh tng, tch hai hn s
6. Vit chng trnh khai bo kiu d liu biu din mt im trong h ta
0xy . Hy vit hm thc hin cc cng vic sau:
Tm nhng im i xng ca n qua tung , honh , to tm. Hy tnh tng, hiu, tch ca hai im trong mt phng to 0xy. Tnh khong cch gia hai im.
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 92
7. Cho mt hnh tr c cc thng tin sau: BanKinh (bn knh hnh tr kiu s
thc), ChieuCao (chiu cao hnh tr kiu s thc). Hy thc hin cc cng
vic sau.
Nhp d liu cho hnh tr trn. Tnh din tch xung quanh, din tch ton phn, th tch hnh tr.
II.2. Bi Tp Luyn Tp
8. Vit chng trnh to mt mng cc s phc. Hy vit hm tnh tng, tch
cc s phc c trong mng.
9. Vit chng trnh to mt mng cc phn s. Hy vit hm thc hin cc
cng vic sau :
Tnh tng tt c cc phn s (kt qu di dng phn s ti gin) Tm phn s ln nht, phn s nh nht. Sp xp mng tng dn.
10. Vit chng trnh khai bo kiu d liu STACK (c ch LIFO). Vit hm
lm nhng cng vic sau :
Kim tra STACK rng Kim tra STACK y Thm phn t vo STACK Ly phn t ra khi STACK
11. T chc d liu qun l sinh vin bng cu trc mu tin trong mt mng
N phn t, mi phn t c cu trc nh sau:
- M sinh vin.
- Tn.
- Nm sinh.
- im ton, l, ho, im trung bnh.
Vit chng trnh thc hin nhng cng vic sau:
Nhp danh sch cc sinh vin cho mt lp hc. Xut danh sch sinh vin ra mn hnh. Tm sinh vin c im trung bnh cao nht. Sp xp danh sch lp theo th t tng dn ca im trung bnh. Sp xp danh sch lp theo th t gim dn ca im ton.
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 93
Tm kim v in ra cc sinh vin c im trung bnh ln hn 5 v khng c mn no di 3.
Tm sinh vin c tui ln nht. Nhp vo tn ca mt sinh vin. Tm v in ra cc thng tin lin quan
n sinh vin (nu c).
12. T chc d liu qun l danh mc cc b phim VIDEO, cc thng tin lin
quan n b phim ny nh sau:
- Tn phim (ta phim).
- Th loi (3 loi : hnh s, tnh cm, hi).
- Tn o din.
- Tn in vin nam chnh.
- Tn din vin n chnh.
- Nm sn xut.
- Hng sn xut
Vit chng trnh thc hin nhng cng vic sau :
Nhp vo b phim mi cng vi cc thng tin lin quan n b phim ny.
Nhp mt th loi: In ra danh sch cc b phim thuc th loi ny. Nhp mt tn nam din vin. In ra cc b phim c din vin ny ng. Nhp tn o din. In ra danh sch cc b phim do o din ny dn
dng.
13. Mt th vin cn qun l thng tin v cc u sch. Mi u sch bao gm
cc thng tin sau : MaSSach (m s sch), TenSach (tn sch), TacGia (tc
gi), SL (s lng cc cun sch ca u sch). Vit chng trnh thc hin
cc chc nng sau:
Nhp vo mt danh sch cc u sch (ti a l 100 u sch) Nhp vo tn ca quyn sch. In ra thng tin y v cc sch c tn
, nu khng c th tn ca quyn sch th bo l :Khng Tm Thy.
Tnh tng s sch c trong th vin. 14. Vit chng trnh to mt mng danh sch cc my tnh ca mt ca hng,
thng tin ca mt my tnh bao gm :
- Loi my
- Ni sn xut
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 94
- Thi gian bo hnh
Vit hm nhp mt dy cc loi my tnh c thng tin nh trn. Hy vit hm thng k xem c bao nhiu my c thi gian bo hnh l 1
nm.
In ra danh sch cc my tnh c xut x t M. 15. lp rp mt my vi tnh hon chnh cn phi c ti thiu 10 linh kin loi
A v c th lp b sung thm vo khong ti a 8 linh kin loi B. Ti mt
ca hng vi tnh cn qun l bn hng cc loi linh kin ti ca hng. Thng
tin v mt loi linh kin gm c: Tn linh kin, quy cch , loi, n gi loi
1 ( cht lng tt s nguyn), n gi loi 2 ( cht lng thng s
nguyn ). Vit chng trnh thc hin nhng cng vic sau :
Nhp vo thng tin v cc linh kin c ca hng. Xut danh sch cc linh kin nhp theo th t tng dn ca loi linh
kin v tn linh kin.
Cho bit c 10 linh kin loi A cn thit lp rp my hay cha? 16. Mt ca hng cn qun l cc mt hng, thng tin mt mt hng bao gm:
- M hng.
- Tn mt hng.
- S lng.
- n gi.
- S lng tn.
- Thi gian bo hnh (tnh theo n v thng).
Hy nhp vo mt danh sch cc mt hng. Tm mt hng c s lng tn nhiu nht. Tm mt hng c s lng tn t nht. Tm mt hng c gi tin cao nht. In ra nhng mt hng c thi gian bo hnh ln hn 12 thng. Sp xp cc mt hng theo th t tng dn ca s lng tn.
17. Vit chng trnh qun l h s nhn vin trong mt cng ty, chng trnh
thc hin nhng cng vic sau :
- H v tn.
- Phi.
Kiu d liu c cu trc
Gio trnh Bi Tp K Thut Lp Trnh Trang 95
- Ngy sinh.
- a ch.
- Lng c bn.
- Bo him x hi.
- Thng.
- Pht.
- Lng thc lnh = lng c bn + thng BH x hi pht.
Nhp vo h s ca cc nhn vin trong cng ty. Xut danh sch cc nhn vin theo lng thc lnh gim dn bng 2 cch
sau :
- Cp pht vng nh tnh.
- Cp pht vng nh ng.
18.
Recommended