Gökyüzünü İzlerken Kullandığımız Gözlem Araçları

Gökyüzünü İzlerken

Kullandığımız Gözlem AraçlarıAnkara Üniversitesi

Çocuk Üniversitesi

Gökbilim Okulu2013

Gökcisimlerinden elde edilen tek kaynak

IŞIKTIR

Atmosferimizi pencereye benzetip gökcisimlerinden gelen ışığın yoluna devam etmesini inceleyelim…

Bilinen ilk teleskop, 17. yy’ın başlarında Hollandalı gözlük üreticisi tarafından icat edilmiştir. (Hans Lippershey ve Zacharias Janssen)

Bunun üzerine İtalyan bilim adamı Galileo Galilei de kendi teleskobunu yapmıştır.

Uzayın ayrıntılı incelenmesi ancak 17.yy’da teleskobun icadı ile mümkün oldu. Bundan sonra astronomlar uzayın daha da derinliklerine bakmak için gittikçe karmaşıklaşan düzenekler kullandılar.

Galileo teleskop ile Ay’a bakar ve aşağıdaki çizimleri yapar.

Galileo’nun teleskop ile Jüpitere bakarak çizdiği Jüpiter ve uyduları.

Teleskopların İsimlendirilmesi

Teleskoplar gözlem yaptıkları elektromanyetik dalganın bölgesini göre isimlendirilir.

Örneğin, gözümüz ile gözlem yapabildiğimiz teleskoplara OPTİK TELESKOPLAR

Radyo bölgesinde gözlem yapan teleskoplara RADYO TELESKOPLARI

Kırmızı-öte bölgesinde yapanlara KIRMIZI-ÖTE TELESKOPLARI gibi…

Keck Gözlemevi (Hawaii’deki her iki teleskobun çapı da 10m’dir)

Tüm teleskop tiplerinin yaptıkları iş benzer olsa da tasarımları farklıdır.

Optik teleskoplar, görünür ışığı kullanarak görüntü oluştururlar. Işığı mercekler aracılığıyla toplayan teleskoplara mercekli teleskoplar

denir.

Teleskopların Optik DüzeneğiNewton Tipi Aynalı Teleskoplar

Cassegrain Türü Aynalı Teleskoplar

Mercekli Teleskoplar

Astronomlar, uzayın

derinliklerini görebilmek için gözlemevi adı verilen yapılarda, büyük teleskoplar ile gözlem yaparlar.

Aynalı teleskoplar, ışığı toplamak için aynaları kullanırlar. Dünya’daki en büyük aynalı teleskobun çapı 10.4 m’dir ve İspanya’dadır.

Kuzey Avrupa Gözlemevi

Konum: La Palma (Kanarya Adaları, İspanya)Yükseklik: 2,396 m

Dünya’daki en büyük teleskop (çapı 10.4 m’) buradadır.

ESO’s Very Large Telescope (VLT) Paranal, ŞiliYükseklik: 2,635 m

La Silla, Şili Yükseklik: 2,400 m

4 tane 8.4 m çaplı teleskobu var.

TUBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG)

Yükseklik: 2,450 m

Çapı: 1.5 m

Çapı: 1.0 m

Ankara Üniversitesi Gözlemevi

Gözlemevi’mizde bulunan Coude Teleskobu merceklidir.

Yükseklik: 2,450 m

En büyük mercekli teleskop Yerkes Gözlemevi’nde bulunur. 1897’de üretilmiştir. Merceğin çapı 1.02 m’dir.

Uzaydaki cisimlerin yaydığı sönük sinyalleri toplayabilen, çok büyük teleskoplardır.

En büyük radyo teleskop, Porto Riko’daki Arechibo çanağıdır. 305m çapındaki çanak, doğal bir vadi içerisine inşa edilmiştir.

Uzaya yerleştirilen teleskoplar, gezegenimizin atmosferi onların görüşünü ve görüş kalitesini engellemediğinden Dünya’dakilerden çok daha avantajlıdırlar.

Hubble Uzay Teleskobu

Neler Hatırlıyoruz?Teleskop çeşitlerinden bildiğiniz iki tanesini

söyleyin.

Bir gök cismini en iyi nerede gözleyebilirsiniz?

En büyük teleskop nerededir?

Mercekli Teleskoplarda Görüntü Ters Oluşur.

A -Teleskobun Tüpü I - mercek kapağıB - V-şeklinde ayak J - Büyük lastikC - 5 cm çaplı cam mercek K- L – Gözmerceği yuvalarıD - somun vidası M-N- Q gözmerceğinin parçalarıE - odak tüpü R- mercek tüpüF – odak tüpünü birleştirecek olan halkaG - küçük lastikH- Güneş uyarıcı yapıştırması

1. Teleskobun yarım tüpünden (A) birini V-şeklindeki ayağın (B) üstüne koyunuz.

2. 5 cm çaplı cam merceği (C) teleskop tüpünün geniş olan ucuna yerleştirin. Mercek aslında iki merceğin birleşiminden oluşmaktadır. Daha ince olan merceğin teleskobun dışarıya bakacak kısmına yerleştiriniz.

İzlenecek Adımlar

3. (D) somun vidasını teleskop tüpünün ortasında bulunan boşluğa yerleştirin.

4. Odak tüplerini (E) masanın üstüne koyun. Odak tüplerinin iç kısımlarına dokunduğunuzda bir tarafın pürüzlü diğer tarafın ise pürüzsüz olduğunu fark edeceksiniz. Pürüzlü kısımların üst üste gelecek şekilde birleştirin.

5. Odak tüpünü birleştirecek olan halka (F) odak tüpüne geçirirken halkanın dar kısmının U-şeklindeki çıkıntılara doğru bakması gerekir. Küçük lastikleri (G) tüpün iki ucuna geçiriniz.

U-şeklindeki çıkıntı

6. Odak tüpünü teleskobun diğer ucuna yerleştirin. U-şeklindeki çıkıntının ve halkanın teleskobun dışında olduğundan emin olunuz.

7. Teleskobun diğer tüpünü de üstüne yerleştirin. Büyük lastik (J)’leri de teleskobun üstüne geçirin.

Ve teleskobunuz hazır.. İYİ GÖZLEMLER!!