Görsel ve Görsellikte Algı

GÖRSEL NEDİR? VE

GÖRSELLİKTE ALGI

GÖRSEL NEDİR?

Dünyamız görsellerle çepeçevre sarılmış durumdadır ve bunları algılayarak çevremizi anlamlandırabiliyoruz.

Bir düşünceyi, görüşü, yeni çıkan bir ürünün varlığını görsel yoluyla bir başkasına aktarıyoruz

Düşünmenin var olması, paylaşılması ve gelişmesi görsellere bağlıdır.

Görseller bir düşünceyi, görüşü, yeni çıkan bir ürünün varlığını gösterge yoluyla bir başkasına aktarır.

Görsellerin doğru biçimde algılanması ve yorumlanması da bir bakıma eğitimle, deneyimle ya da toplumsal olmakla ilgilidir.

Görsellik neden önemlidir?

3 saat sonra                       3 gün sonra

Sözlü            %70                                       %10

Görsel       %72                                       %30

Sözlü %85 %65

Ve

Görsel     

Görsellik algılama süreci ile anlam kazanır.

Bireyin genel eğilimi, nesne ve kişileri algılamaya yöneliktir

Nesnelerin algılanmasında o nesnelerin özellikleri değil, o özelliklere sahip nesneler algılanır.

Bir görselin algılanmasında belirli özellikler vardır.

DEĞİŞMEZLİK

Zihnimiz bir nesne yada şekli değişik durumlarda da olsa hep aynı biçimde algılar.

ÖRGÜTLÜLÜK

Duyu organlarımızı etkileyen uyarıcıları tek olarak değil, onları anlamlı bir ilişkiler bütünü içinde algılamamızdır.

Örneğin, bir insanın yüzüne baktığımızda, ayrı ayrı göz, ağız, burun gibi organlar değil, bütün bir yüz olarak algılarız

ŞEKİL ZEMİN ALGISI Nesnelerin üzerinde ya da içinde bulundukları

ortamdan ayrı olarak algılamalarını ifade eder.

Burada, algılanan nesne (şekil), nesnenin üzerinde ya da içinde bulunduğu ortam ise zemin olarak adlandırılır.

Şekil ve zemin birbirleri arasındaki zıtlık ile belirgin hale gelir

GRUPLAMA Gruplama da algılama sürecinin örgütlenme

özelliğinin bir başka örneğidir.

Burada da bir çok uyarıcıyı aynı zamanda algıladığımızda, bu uyarıcıları anlamlı bütünler oluşturacak şekilde gruplarız.

Bir başka ifade ile bazı uyarıcıları bir araya getirerek bu uyarıcılara bir bütünlük kazandırırız

YAKINLIK

Zaman ve mekan olarak birbirine yakın olan uyarıcılar anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde bir araya getirilirler.

BENZERLİK

Birbirine benzer uyarıcılar bir araya getirilerek gruplanır ve algılanır.

Örneğin, benzer kıyafet ya da üniformaya sahip kişiler, başkaları tarafından aynı işi yapıyormuş gibi algılanır

SÜREKLİLİK

Burada da birbirinin devamıymış gibi görülen uyarıcılar bir araya getirilerek gruplanır ve birbirine aitmiş gibi algılanır.

DERİNLİK ALGISI

Derinlik boyutunu algılayabilmemiz, ışığın geliş açısına bağlı olarak ortaya çıkan gölgeler, nesnelerin görünüş netliklerindeki farklılıklar ve nesnelerin iki gözün ağ tabakalarına düşen imgelerinin farklı olması gibi özellikler, derinlik boyutunu algılamamızdaki etkenlerdir.

Görsel anlatım denilince akla ilk gelen şey fotoğraftır.

Fotoğraf örneksemeci yapısı nedeniyle, görsel bir kod kullanarak iletisini oluşturur.

Fotoğraf konusunu, sınırını ve bakış açısını seçer ama seçtiği imgenin içine giremez.

Görsel dilin yazılı anlatıma göre bazı ayrıcalıklı ve kolay yanları vardır.

Fotoğraf kayıtları gibi görüntüsel göstergede gerçek,

doğrudan doğruya aktarılır.

Görsellik insanlar için kolay algılama biçimlerindendir

Araba tanıtım kataloglarında arabayla ilgili yazılı bilgiler; motor gücü, büyüklüğü gibi bir sayfa yer alırken arabanın önden, arkadan, yandan, yolda, park halinde fotoğrafları daha fazla yer kaplıyor.

Kafelerdeki, restoranlardaki menüler, yemek resimleri ile tasarlanıyor.

Çocuklar çizgi filmlerle eğitiliyor.

Tarih, fotoğraflarla anlatılıyor.

GÖRSELLİK VE İLETİŞİM İletişimde görselin önemi çok büyüktür.

Dikkat çeker.

Okuması kolaydır.

Akılda daha rahat kalır.

Etkisi büyüktür. 

Yazılı metni okumak daha zahmetlidir. Sessizlik ister. Zamana bazen de gözlüğe ihtiyaç olur.

Görsel anlatım denilince akla ilk gelen şey fotoğraftır.

Fotoğraf örneksemeci yapısı nedeniyle, görsel bir kod kullanarak iletisini oluşturur.

Fotoğraf konusunu, sınırını ve bakış açısını seçer ama seçtiği imgenin içine giremez.

MELTEM KÜÇÜK

Görsel Mesaj Nedir?

Görsel Mesaj

Görsel mesajlar oluşturma ve görsel mesajları yorumlama süreci olarak tanımlanmaktadır.

Görsellerin mesajlarla aktarılmasında en önemli rol, mesajlara, fikirlere somut anlamlar yüklemesidir. Kelimelerin yetersiz kaldığı anlarda görseller yardımımıza yetişmektedir.

Görsel mesajları doğru olarak yorumlamak ve aynı zamanda böylesi mesajları yaratmak amacıyla öğrenilen yetenek görsel okuryazarlıktır.

İnsanlar içinde yaşadıkları dünya ile görsel işitsel kitle iletişim araçlarının sunduğu dünyadan bir anlam çıkarmak, gösterilen enformasyonun ötesine gitmek, gözlediklerine bir anlam vermek isterler. 

Görsel mesaj tasarımında sözcükler, ses, görüntü vb. çok sayıda öğenin ilişkisi kurulmaktadır.

Tasarımlarda gereksiz görünen ilişkilerin varlığından bile söz edilebilir.Mesaj tasarımı, öğrenene, gereksinimi olan bilgiyi alması için yol gösterir. Tasarım öncelikli olarak mesajın açıklığına odaklanır.

Görsel mesajın iletilmesinde, alıcının deneyimleri ve mesajın veriliş biçimi önemlidir.

Görsel mesajı etkili tasarlanmış bir sembol ile karşılaşan bireyler görsel okuryazarlık eğitimi de almışsa verilmek istenen mesajı anlama ve yorumlama da güçlük çekmeyecektir.

Mesajın dili olarak görüntüleri okuma ya da görme ve görsel mesajların farkında olmayı kapsayan bu dil ayrı bir iletişim aracı olarak kabul edilmektedir.

Görsel mesaj neden bu kadar çok önemlidir? Görsel okuryazarlık, görsellerden anlam

çıkartabilmek ve onları yorumlayabilmektir. Görselleri anlamak günlük hayat içinde çok önemlidir ve hiç ummadığınız durumlarda çok yardımcı olabilir.

Dilini bilmediğiniz bir ülkede bile ortak işaretler ve semboller sayesinde birçok şeyi yapabilirsiniz.

Kısacası diyebiliriz ki, görsel dil yazılı dilden çok daha anlaşılır ve etkilidir. Kolayca anlaşılır ve her yerde aynıdır.

Merve Erkan

Görsel Okuryazarlıkta

İletişimin ÖnemiDamla Özman

Görsel, - Dikkat çeker, -Okuması kolaydır, -Akılda daha rahat kalır, -Etkisi büyüktür. 

Mekan düzeni, Ortamdaki objeler, Beden diline: mimiklere, duruşa, kılık kıyafet

önemlidir.

Gazeteler, dergiler, radyo, televizyon, sinema ve kişisel bilgisayarlar aracılığıyla yayılan internet,hızlı teknolojik gelişim içindeolurken tüm bireyler yeni bir kavram olan okuryazarlık ile tanışmak zorunda kaldı.

Bu bağlamda geleneksel okuryazarlığın yanı sıra, yeni iletişim teknolojilerinin gelişimine paralel olarak görsel okuryazarlık,medya okuryazarlığı, sinema okuryazarlığı, televizyon okuryazarlığı ve bilgisayar okuryazarlığı alanlarının geliştirilmesi yolunda son yıllarda kuramsal olarak yoğun çalışmaların olduğu gözlemlenmektedir.

SEMBOLLEŞME

Beste ACAR

Tuğçe KAYHAN

‘‘Görme konuşmadan önce gelir.’’

John Berger

Sembol terimi Yunanca’da birleştiriyorum anlamına gelen ‘sumbolo’ sözcüğünden gelmektedir.

Sembol kavramı, içerdiği gizli anlama bağlı olarak işitsel ya da görsel öğeye indirgenmiştir.

Simgeler bağlama göre hem varolanı hem de varolmayanı aktarırlar.

Örneğin haç ‘’Hristiyan olanları ‘’ belirlerken, olmayanları da ‘’ayırt’’ eder.

Bir başka tanımla, belli anlamları yükler ve dışlar. Karşıtlık ilişkisi kurarlar.

Simgeler anlamı ‘’gizli’’ biçimde aktarırlar.

Sembol bir resim, bir şekil, bir ses, bir sayı, bir renk, bir olay, bir kişi olabilir.

Semboller fikirleri, kavramları ya da soyut şeyleri göstermeye yarayan işaretler,simgesel bir anlam taşıyan yapay belirtilerdir.

Sembolleşme“Benzer olma”

“Taklidi gibi olma”“Andırma”

Niteliklerine göre semboller

Biçimsel semboller;

Daire, küre, insanın biçimi. Sembolün anlamını anlamada, biçiminin özellikleri, doğadaki diğer biçimler arasındaki yeri ve diğer biçimlerle ilişkileri dikkat edilmesi gereken noktalardır. Örneğin üç boyutlu cisimler arasında, yüzeyindeki tüm noktaların merkeze eşit uzaklıkta olduğu tek cisim küredir.

Renklerle ilgili semboller;

Kimi zaman sembolün rengi de bir anlam taşır. Renklerin fiziksel ve psişik etkileri farklıdır. Doğada bulundukları yerler de ayrı ayrıdır. Sütün beyaz, göğün mavi, kanın kırmızı, bitkilerin genelde yeşil oluşu.

Doğadaki canlı sembolleri;

Nergis, arslan vs. Bu tür sembollerin çözümünde söz konusu canlının fiziksel özelliklerinin yanı sıra davranış özelliklerinin bilinmesi önem taşır. Köpeğin sadık oluşu, kurdun hiyerarşiye saygılı oluşu, guguk kuşunun başka kuşların yuvalarını yuva edinmesi, pelikanın şefkatli oluşu.

Kişi ve kişiliklerle ilgili semboller;

Sembolizme konu olan kimsenin sergilediği karakter

Sayısal semboller

Olaylarla ilgili semboller;

Olayların konusu ve olayların içerdiği mesaj. Neo-spiritüalist görüşe, sufilere ve kimi tradisyonlara göre insanın karşısına çıkan hiç bir olay tesadüfi değildir, karşılaştığı olayların bazılarında bir mesaj vardır.

Alanlarına Göre Semboller

Dinî semboller Sanatsal semboller Siyasi semboller Bilimsel semboller Askerî semboller Trafik işaretleri

Örneğin bir hükümdar asası, krallık simgesidir. Elle tutulan somut bir nesnedir, ancak simgesel amacına ancak bir hükümdar tarafından kullanıldığında ulaşır.

Görsel okuryazarlık, görsellerden anlam çıkartabilmek ve onları yorumlayabilmektir.

Temel olarak görselleri okumayı ve görselleri oluşturmayı içeren bir anlamlandırma ve yorumlama eylemidir.

Disiplinlere Göre Semboller

Grafik sembol bağlamında resim, heykel ve tasarım sanatları

Optik semboller bağlamında aynalar ve her türlü projeksiyon görüntüleri

Duyu bilgileri ile algılanan semboller

Rüyalar, anılar, düşsel fikirler gibi zihinsel etkinlik sonucunda ortaya çıkan semboller

Eğretileme ve tasvirler gibi sözcükler kullanarak zihinde yaratılan semboller

Sembolleşme temsil ettikleri gerçeklerinden daha fazla ilgi çekmektedir.

İnsanlar görmek istediklerini görürken, semboller görmek istemediklerimizi de gözler önüne sererler ve adeta bir silah kadar etkileyicidirler.

Görsel kültür ev ve sokak mobilyaları, trafik işaretleri, moda, tekstil, çömlekçilik-seramik,  arabalar, mimari tasarımlar, reklam, kişisel, kamusal veya popüler imgeler, film, televizyon, bilgisayar ortamları ve oyunlar, internet sayfaları, gazete ve dergi tasarımı, matbaacılık gibi çok geniş yelpazedeki ürünleri içine almaktadır.

Bugün görsel kültürün en önemli taşıyıcısı konumunda olan semboller tüm sınırları aşmakta, hemen herkes tarafından kolayca anlaşılmaktadır.

Sembolün Gücü

Sembolün doğası irdelendiğinde önce zihinde var olduğu bilinmektedir. Tarihin ilk günlerinden bu yana insanlar duygularını, düşüncelerini ve gördüklerini zihinlerinden çıkarıp her hangi bir yüzey üzerine aktarma girişiminde bulunmuşlardır.

Sümerler piktogram ve ideogram adı verilen 2000 farklı sembolü kullandılar. Temsil ettikleri nesnelerine benzeyen ikonlara ‘piktogram’, soyut fikirlere ise ‘ideogram’ adını verdiler. Bu anlamda insanoğlu için kendini görsel mesajlarla, sembollerle dışa vurmak geçmişten günümüze kadar gelmiştir.

SUNUM

Bir görselin sunumunu yaparken gerçeklik esas alınır ayrıca görsel deneyimlerin baskınlığı altındadır.Bir görsel sunum yapılırken görsel detaylı ve karakteristik özellikleriyle de tanımlanabilir genel şekli ile de tanımlanabilir.

Sunum bireysel bir takım sınıflandırmalara da sokulabilir. renk, orantı, boyut, hareket ve diğer kuşlardan farklılıklar gibi bütün bu görsel bilgiler görme deneyimi ile ilgili olarak oluşur.

Fotoğraf görsel gerçekliği sunan en güvenilir teknik araçtır. Ancak yansıtılan şey bize fotoğraf makinasın yada tv nin karesi ile sınırlıdır. Bunlar tanımlanırken "gerçek gibi" diye tanımlanır

Görsel mesjın sunum şekli sanat dallarının oluşumunda da etkilidir.

Örneğin heykel ve resim sanatında görsel sunulurken kullanılan materyaller ve görselin yapılış şekli farklıdır.

Görseller sunulurken bazı tasarım ilkelerine uymak zorundadır

-bütünlük

-denge

-vurgu

-hizalama

-yakınlık

BÜTÜNLÜK

Bir görseli meydana getiren öğelerin bir bütün görülmesini sağlayan öğeler arasındaki ilişkidir

Görsel mesaj içerisinde bütünlüğün sağlanmış olması algılamayı ve yorumlamayı kolaylaştırır

DENGE

Görselin yatay veya dikey olarak materyale eşit ağırlıkta dağıtılmasıyla olur

VURGU

Materyalde kullanılan görselin belli bir bölümü ön plana çıkarılmak istenebilir.Bu çeşitli tekniklerle yapılabilir;

-yön gösteren şekillerin kulanılması

-farklı renk kulanılması

-farklı boyutların kulanılması

HİZALAMA

Görsel materyalde hizalama yapılırken öğeler arasındaki ilişkinin yanı sıra matertyala göre de hizalama yapılır. Bu durum öğeler arasındaki ilişkinin anlaşılmasında önemli rol oynar.

YAKINLIK

Bazı görsel mesajda öğeler arasındaki ilişkiyi öğeler arasındaki yakınlık uzaklık belirler

Birbiri ile yakın olan öğeler ilişkili uzak olan öğeler ise ilişkisiz olarak anlamlandırılır.

MEHMET TOPRAK

SOYUTLAMA

Soyutlama, bir kavramın bilgi içeriğini azaltma veya indirgeme sürecine denir. Bu indirgeme, çoğunlukla belirli bir amaç için gerekli olan bilginin daha rahat elde edilebilmesi için yapılır.

Soyutlama, görsel iletişimde daha güçlü ve özü ortaya çıkartmaya ve anlamı vurgulama yönelik bir basitleştirme olarak tanımlanabilir.

Bir basitleştirme stratejisi olarak kullanılabilir.

Örneğin birçok nesne kırmızı olabilir. Bu açıdan, bir nesneye ait kırmızılık özelliği bir soyutlamadır. Soyutlamayı hiyerarşik bir düzende ve değişik seviyelerde yapmak olasıdır.

Soyutlama seviyeleri için aşağıdaki gibi bir örnek verilebilir:

(1) bir yayın

(2) bir gazete

(3) Hürriyet gazetesi

(4) Hürriyet'in 4 Mart 2013 sayısı

(5) Hürriyet'in 4 Mart 2013 sayısının bendeki nüshası

(6) Hürriyet'in 4 Mart 2013 sayısının bendeki nüshasının ilk satın aldığım durumu

Soyutlama, vurgulanması istenen etkiyi sağlamak amacıyla çeşitli şekillerde de ifade edilmektedir

Görsel hafıza ,soyutlama ile zenginleşir.

Eskiz de bir soyutlamadır.Eskizi yapan kişi seçicidir.Bir veya birkaç görünümü diğerleri arasından seçer, yorumlar, vurgular ve öne çıkarır.

İZZET BARAN

RESİM SANATINDA SOYUTLAMA

TanımSanatta soyut,bilinen bir konusu olmayan veya konusu içinde saklı olan, figüratif olmayan demektir.

Non-objektif sanat ve Non-figüratif sanat olarak da tanımlanan soyut sanat bütünüyle düş ürünü olabileceği gibi doğadaki bir nesnenin biçiminin giderek genelleşmesi ve arıtılmasıyla da elde edilebilir.

Empresyonizm,İnsanların taslak halindeki resimleri daha çok sevdiği düşüncesi ile resimlerde ayrıntıları bitirmeyip izleyenlerin hayal gücüne bırakmayı tercih ettiler.Bu şekilde resim sanatında duyguları ön plana çıkarmayı başarabildiler.

Kübistler“Katıksız” sanat eserini üretmek ve onu bir dil haline getirmeyi amaç edindiler.Kullandıkları her bir figürü bir kelime olarak kullanarak izleyicilerde aynı etkiyi bırakmayı amaç edindiler.

Fütürizm

Wassily KandinskySoyut sanat içerisinde anlatımcı soyutlamayı tercih etmiştir ve bu türün en öneli temsilcilerindendir.

Kazimir Malevich

Piet Modrian

Lirik soyutlama

Taşizm(lekecilik)

Geometrik Soyutlama

Halim BÜLBÜLTEŞEKKÜRLER

Soyutlama

Mimaride Soyutlama

Mimari açıdan soyutlama dizayn 

edilecek objenin, bölümün, kesitin ve/veya

alanın en küçük anlamlı parçaya kadar

indirgenerek okunabilirliğini artırmaktır.

Geçmiş çağlarda soyutlamalara mutlak bir

düzen yaratma düşüncesiyle başvurulmuştur.

Heavenly Altar, BeijingCennet Tapınağı,Pekin

18. yüzyıl’da Avrupa’da sanayi devriminin

başlamasıyla yasam biçimi ve üretim

sistemi değişmiştir.

Sant’Elia’nın yaptığı eskiz çalışması

Geometrik Soyutlama Örnekleri

Geometrik Olmayan Soyutlama Örnekleri

MURAT GÜZELDAĞ