View
2
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Gorputz Hezkuntzaren
Hiztegia
Vitoria-Gasteiz, 2012
Argitaraldia: 1.a, 2012ko urria
Ale-kopurua: 1.500 ale
© argitaraldi honena: Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra
Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz
Internet: www.euskara.euskadi.net/euskalterm
Inprimaketa: XXXXXXXXXXXXXXXXXXX
ISBN: XXXXXXXXXXXXXX
Lege gordailua: XXXXXXXXX
Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzaren Liburutegi Nagusiaren katalogoan aurki daiteke:
http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka
3
HITZAURREA
Hizkuntza eroso eta erraz hitz egin eta erabiliko bada, baliabide eta tresna egokiak beharrezkoak dira, eta eginkizun horretan leku garrantzitsua betetzen dute hiztegiek. Hizkuntzak etengabe aldatzen dira bizirik badaude, garai eta behar berrie-tara egokitzeko, eta, horrenbestez, hizkuntza baten moderniza-zioaren eta eguneratzearen prozesua ez da inoiz amaitzen. Ho-rregatik, hizkuntzaren altxor lexikoa etengabe elikatu behar da, hizkuntza bera normalizatzeko batetik eta erabiltzaileen beharrei erantzuteko bestetik. Horregatik, helburu horri jarraituta argita-ratzen dugu eskuartean duzun hiztegi hau, zalantzarik gabe, eus-kararen erabilera erraztuko duena.
Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak, corpus-plangintzari eta euskararen kalitateari dagokienez, Hiztegi Batua amaitu eta argi-taratzea, eta datozen urteotarako terminologia-lanaren plangin-tza egitea agindu zuen (EBPN VI.3.3.a).
Hori horrela, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak (HPS) EBPNk agindutakoa gauzatzeko, hainbat ekimen jarri zuen mar-txan: batetik, “EUSKALTERM Euskal Terminologia Banku Publi-koa” sortu zuen 2001ean; bestetik, Terminologia Batzordea era-tu zuen Euskararen Aholku Batzordearen barruan.
4
EUSKALTERM erabilera publikoko bankua da, Eusko Jaurlaritzak bideratu eta sustatu nahi duen terminologiaren produkzioaren, ku-deaketaren eta hedapenaren muina. Banku hori metodologia eta irizpide jakin batzuen arabera eguneratu eta elikatzen da, beti ere Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planak jarraituz.
Beraz, EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa etengabe elikatzen eta zabaltzen ari gara Hizkuntza Politikarako Sailbu-ruordetzatik IVAPekin lankidetzan, euskal terminologiaren nor-malizazioari eta zabalkundeari ekin eta eusteko. Terminologia Batzordeari dagokio, bestalde, terminologia-alorrean dauden lehentasunak finkatzea, lan-proposamenak egin, terminologia-la-nerako irizpideak ezartzea eta abar.
Lan horren guztiaren emaitza da eskuartean duzuen hiztegi hau. Hiztegia jorratzen duen eremuko erabiltzaileen premiak asetze-ko baliagarri izatea nahi genuke, bai eta gure hizkuntzaren nor-malizazio eta eguneraketaren bidean urrats garrantzitsua izatea ere. Hiztegi hau eta honekin batera argitaratzen ditugun guztiak eguneroko jardunean erabiltzera animatzen zaituztegu guztiok, euskaldunok lexiko gero eta aberatsagoa izan dezagun gure egu-neroko bizitzan ere.
Vitoria-Gasteiz, 2012ko urriaren 1a
Lourdes Auzmendi AyerbeHizkuntza Politikarako sailburuordea
5
HiztegiaRi BURUzKO aRgiBiDeaK
Hiztegi hau UZEI Terminologia eta Lexikografia Zentroak egin du EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa (www.euskara.euskadi.net/ euskalterm) eguneratzeko eta elikatzeko entitate horrek Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzarekin (HPS) izenpetutako kontratuen barruan. Kontratuok HPSk eta IVAPek finantzatu dituzte, bi erakunde horiek si natutako hitzarmenen bidez.
EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa da Terminologia Batzordeak finkatutako terminologialana zabaltzeko ardatza. Aldi berean esan behar da Terminologia Batzordeak onartutako jarduketaplanen barruan ezarritako lehentasunen arabera eguneratzen dela Terminologia Banku Publikoa.
Euskararen Aholku Batzordeko Terminologia Batzordeak1 euskarazko terminologialanerako finkatu zuen metodologiari jarraituta, hiztegi hau, lehenengoz, hizkuntzalariez eta eremuko adituez osatutako batzorde teknikoak aztertu eta landu zuen, Terminologia Batzordeari behin betiko proposamena luzatzeko. Normalizazioprozesuaren azken urratsa Terminologia Batzordeak onartzea izan da.
Beraz, hemen duzue eremu honetako terminologiaren erabiltzaileei Termi- nologia Batzordeak gomendatzen dien terminologia.
1 176/2007 DEKRETUA, urriaren 16koa, Euskararen Aholku Batzordeari buruzkoa
6
Hiztegian erabilitako ponderazio-markak:
(4) Termino normalizatua / gomendatua(3) Termino onartua (baina ez lehenetsia, beste bat gomendatzen delako)
Hiztegian erabilitako laburtzapenak:
eu euskaraes español
Sin. sinonimoaIk. ikus
7
NORmalizaziOa
Batzorde teknikoa
Alazne Mutiloa (Salesiarrak ikastetxea)Margari Gomendio (SHEEIVEF)Jabier Agirre (UZEI)Koordinatzailea: Izaskun Osinalde (HPS)
terminologia Batzordea
Lourdes Auzmendi Ayerbe, Hizkuntza Politikarako sailburuordeaMª Encarnacion Echazarra Huguet, IVAPeko zuzendari nagusiaIvan Igartua Ugarte, EABko idazkariaAraceli Díaz de Lezana Fernández de Gamarra, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako ordezkariaMaite Imaz Leunda, IVAPeko ordezkariaAndoni Sagarna Izagirre, Euskaltzaindiaren ordezkariaIker Etxebeste Zubizarreta, Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxeko (UZEIko) ordezkariaXabier Alberdi Larizgoitia, Euskal Herriko Unibertsitateko Euskara Institutuko ordezkariaIbon Olaziregi Salaberria, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Euskara Zerbitzuaren ordezkariaMertxe Olaizola Maiz, adituaAlberto Atxabal Rada, adituaJoseba Erkizia Itoitz, adituaMiel Loinaz Beristain, adituaAsier Larrinaga Larrazabal, adituaAlfontso Mujika Etxeberria, aditua
8
uzeiren lankide izan diren adituak
Antton Anasagasti. Durangoko Fr. Juan de Zumarraga Institutuko irakaslea
Eneko Garcia. Eibarko kiroldegiko teknikariaLuis Mari Zulaika. SHEE / IVEFeko irakaslea
9
eRemU - zUHaitza
1 Anatomia
1.1. Hezurrak
1.2. Giltzadurak
1.3. Muskuluak
2 Fisiologia
2.1. Erlaxazioa
2.2. Arnasketa
2.3. Gorputzaren garapena
3 Gimnastika
3.1. Ariketak
3.2. Aparatuak
3.3. Jolasak. Jokoak. Kirolak
3.4. Aisia. Olgeta
4 Kirol-medikuntza
4.1. Lesioak 4.2. Errehabilitazioa
5 Sasoian jartzea
5.1. Fitnessa
5.2. Aerobica
aURKiBiDea
Bokabularioa sailka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111. Anatomia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122. Fisiologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143. Gimnastika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204. Kirolmedikuntza . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345. Sasoian jartzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Euskarazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Gaztelaniazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . 50
Erreferentzia bibliografikoak. . . . . . . . . . . . 59
BOKaBUlaRiOa sailKa
12
Gorputz Hezkuntza
1. ANATOMIA
9gorputzaren zeharkako ardatz (4)Irudizko lerro zuzena, plano sagitalaren perpendikularra eta gorputzaren grabitatezentrotik pasatzen dena.es eje transversal del cuerpo
10hezur (4)es hueso
11kartilago (4)es cartílago
12lotailu (4)es ligamento
13muskulu (4)Sin. muskulu eskeletiko (4)es músculo; músculo esquelético
14muskulu abduktore (4)Sin. muskulu urruntzaile (4)es músculo abductor; músculo
separador
15muskulu aduktore (4)Sin. muskulu hurbiltzaile (4)es músculo aductor; músculo
aproximador
16muskulu agonista (4)es músculo agonista
17muskulu antagonista (4)es músculo antagonista
artikulazioIk. giltzadura
1behe-atal (4)es tren inferior
2biraketa-ardatz (4)es eje de rotación
3enbor (4)es tronco
4gihar (4)es masa magra
5giltzadura (4)Sin. artikulazio (4)es articulación
6goi-atal (4)es tren superior
7gorputzaren aurretik atzera-ko ardatz (4)Irudizko lerro zuzena, plano frontalaren perpendikularra eta gorputzaren grabitatezentrotik pasatzen dena.es eje anteroposterior del cuerpo
8gorputzaren luzetarako ardatz (4)Irudizko lerro zuzena, plano horizontalaren perpendikularra eta gorputzaren grabitatezentrotik pasatzen dena.es eje longitudinal del cuerpo
13
Gorputz Hezkuntza
23plano horizontal (4)Sin. zeharkako plano (4)Giza gorputzaren enborra goiko eta beheko zatietan banatzen duen planoa; plano horretan gertatzen dira errotazioko mugimenduak.es plano horizontal; plano
transversal
24plano sagital (4)Gorputza eskuineko eta ezkerreko aldeetan banatzen duen planoa; plano horretan gertatzen dira flexioa eta estentsioa.es plano sagital
25tendoi (4)es tendón
zeharkako planoIk. plano horizontal
zuntz muskularIk. muskuluzuntz
muskulu eskeletikoIk. muskulu
muskulu hurbiltzaileIk. muskulu aduktore
18muskulu sinergista (4)es músculo sinergista
muskulu urruntzaileIk. muskulu abduktore
19muskulu-masa (4)es masa muscular
20muskulu-zuntz (4)Sin. zuntz muskular (4)es fibra muscular
21pelbis-zoru (4)es suelo pélvico
22plano frontal (4)Giza gorputza aurreko eta atzeko aldeetan zatitzen duen planoa; abdukzio eta adukzioko mugimenduak plano horretan gertatzen dira.es plano frontal
14
Gorputz Hezkuntza
2. FISIOLOGIA
31arnas maiztasun (4)Sin. arnasketaren maiztasun (3)Minutuko ematen diren arnas zikloen kopurua, hau da zenbat arnas hartze eta arnasbotatze egiten diren minutu batean. Ariketa fisikoarekin aldatu egiten da arnas maiztasuna, baina egoera normalean adintarte bakoitzak du bere maiztasun propioa (70 ziklo/min 5 urteko umeentzat, 55 ziklo/min 1213 urteko gazteentzat eta 4045 ziklo/min 2530 urteko helduentzat).es frecuencia respiratoria
arnasbotatzeIk. espirazio
arnasketaren maiztasunIk. arnas maiztasun
artikulazioen mugikortasunIk. giltzaduramugikortasun
32automatismo (4)Sin. keinu automatiko (4)es automatismo; gesto automático
33azelerazio (4)es aceleración
34begi-eskuen arteko koordina-zio (4)es coordinación óculomanual
35begi-oinen arteko koordina-zio (4)es coordinación óculopédica
26abiadura (4)es velocidad
ahalmen fisikoakIk. gaitasun fisikoak
27albo batera aldentze (4)es separación lateral
28albo-flexio (4)es flexión lateral
29antebertsio (4)Gorputzaren zeharkako ardatza mugimenduardatz gisa hartuz, gerritik gorako zatia aurrerantz eramatean datzan mugimendua.es anteversión; flexión hacia delante
30arintasun (4)Gorputzak espazioan duen jarrera eta norabidea abiadura egokiarekin aldatzeko ahalmena. Horretarako, hainbat gaitasun (koordinazioa, abiadura, indarra eta malgutasuna) modu harmoniatsuan konbinatzen dira.es agilidad
arnas hartzeIk. inspirazio
15
Gorputz Hezkuntza
41errendimendu (4)Kirolekintza baten edo jarduera fisiko baten emaitza, une jakin batean. Parametro fisikoak zein fisiologikoak erabiliz neurtu edo agerian jar daiteke: esate baterako, minutuko arnas bolumena edo bihotzmaiztasuna, mugitutako halteren pisua edo proba jakin batean lortutako emaitza.es rendimiento
42erresistentzia aerobiko (4)es resistencia aeróbica
43erresistentzia anaerobiko (4)es resistencia anaeróbica
44erresistentzia-indar (4)es fuerza resistencia
45erretrobertsio (4)Gorputzaren zeharkako ardatza mugimenduardatz gisa hartuz, gerritik gorako zatia atzerantz eramatean datzan mugimendua.es retroversión; extensión hacia
atrás
46errotazio (4)es rotación
47esku nagusi (4)es mano dominante
48espazio-denboren egituraketa (4)es estructuración espaciotemporal
49espirazio (4)Sin. arnasbotatze (4)es espiración
36bihotz-maiztasun (4)Sin. bihotztaupaden maiztasun (3)Bihotzak minutuko egiten dituen taupaden kopurua. Bihotztaupaden edo bihotzzikloen osagaien erregulartasuna ere hartzen ditu kontuan.es frecuencia cardiaca
bihotz-taupaden maiztasunIk. bihotzmaiztasun
37doitasun (4)Mugimendu bat denborazko eta espaziozko zehaztasun jakin batzuetan egiteko ezaugarria.es precisión
elkarrekintzaIk. interakzio
38erlaxatu (4)es relajarse
39erlaxazio (4)es relajación
40erreakzio-ahalmen (4)Sin. erreakzionatzeko gaitasun (4)es capacidad de reacción
erreakzionatzeko gaitasunIk. erreakzioahalmen
16
Gorputz Hezkuntza
59gorputz-enborraren bihur-dura (4)es torsión del tronco
60gorputz-eskema (4)es esquema corporal
61gorputz-irudi (4)es imagen corporal
62gorpuztasun (4)es corporalidad
63grabitate-zentro (4)Gorputzaren pisu osoa, edo gorputzatal batena, kontzentratzen duen puntu teorikoa, normalean pelbis inguruan kokatu ohi dena. Gorputzeko puntu horretan orekatzen dira goiko eta beheko masak.es centro de gravedad
hautemateIk. pertzepzio
64hazkunde-erritmo (4)es ritmo de crecimiento
65ibili (4)es caminar; marchar
66ikuseremu (4)Sin. ikusmeneremu (4)es campo visual
ikusmen-eremuIk. ikuseremu
67ikuspen periferiko (4)es visión periférica; visión marginal
50estentsio (4)es extensión
51estimulu (4)es estímulo
52flexio (4)es flexión
53flexionatu (4)es flexionar
54gaitasun fisikoak (4)Sin. ahalmen fisikoak (4)es aptitudes físicas; capacidades
físicas
55gaitasun pertzeptiboak (4)es aptitudes perceptivas
56gaitasun psikomotorrak (4)es aptitudes psicomotrices
57garapen motor (4)es desarrollo motor
58giltzadura-mugikortasun (4)Sin. artikulazioen mugikortasun (4)Hezurgiltzaduren eta bizkarrezurraren prestazio eta ezaugarrietan oinarrituz mugimenduak sortzeko gaitasuna. Giltzaduren forma eta egiturak eta muskulu, tendoi eta lokailuen luzera eta elastikotasunak osatzen dute mugikortasunaren oinarria.es movilidad articular
17
Gorputz Hezkuntza
75laneko kargak (4)Sin. lankargak (4)es cargas de trabajo
76lateralitate (4)Gorputzaren alde bat besteari nagusitzea zeregin motorrak egitean. Hazkunde neurologikoko prozesu bat da, eta eboluzio bati esker albo bateko gorputzatal bat kontrako aldeko atalari nagusitzen zaio, modu naturalean, ariketa fisikoaren bidez zuzendua nahiz indartua izan daitekeen arren.es lateralidad
77lokomozio-aparatu (4)es aparato locomotor
78malgutasun (4)Giltzadura bat, minik edo deserosotasunik sentitu gabe, bere mugimenduzabaltasunik handienean mugitzeko gaitasuna. Ikertzaile edo aditu batzuek malgutasuna oinarrizko gaitasun fisikotzat jotzen dute; beste batzuentzat, ordea, bigarren mailako gaitasun motorra da, edo gainerako gaitasunak errazten dituen osagaia, mugimenduak erregulatu eta doitzera mugatzen delako.es flexibilidad
79mekanismo erreflexu (4)es mecanismo reflejo
80motrizitate (4)Gizabanakoak, gainerako animaliaespezie gehienek bezala, mugimendu autogenoak sortzeko duen gaitasuna.es motricidad
68indar (4)es fuerza
69indar esplosibo (4)es fuerza explosiva
70indar maximo (4)es fuerza máxima
71inspirazio (4)Sin. arnas hartze (4)es inspiración
72interakzio (4)Sin. elkarrekintza (4)es interacción
jokabide motorIk. portaera motor
keinu automatikoIk. automatismo
73kirol-hastapen (4)Sin. kirolean haste (4)es iniciación deportiva
kirolean hasteIk. kirolhastapen
74koordinazio (4)Gorputzak edo gorputzatal batek ekintza jakin bat modu orekatuan, harmonikoki eta eraginkortasunez egiteko duen gaitasuna.es coordinación
lan-kargakIk. laneko kargak
18
Gorputz Hezkuntza
87O2-kontsumo (4)Sin. oxigenokontsumo (4)es consumo de O288oin nagusi (4)es pie dominante
89oinarrizko gaitasun fisiko (4)es cualidad física básica
90oreka (4)es equilibrio
91orientazio espazial (4)es orientación espacial
92oxigeno-bolumen (4)es volumen de oxígeno
oxigeno-kontsumoIk. O2kontsumo
93oxigeno-zor (4)es deuda de oxígeno
p/mIk. pultsazio minutuko
94pertzepzio (4)Sin. hautemate (4)es percepción
95portaera (4)es comportamiento
96portaera motor (4)Sin. jokabide motor (4)es conducta motriz
81mugimendu (4)Norabide desberdinetan diharduten bi indar edo gehiagoren lehiaren ondorioz gertatzen den fenomenoa, espazioan gorputzak lekuz aldatzen direnean gauzatzen dena.es movimiento
muskulu-tonuIk. tonu muskular
82muskulu-uzkurdura (4)Muskulu baten ertzak edo muturrak laburtzearen ondorioa, estimulu egoki batek, bulkada nerbiosoak normalean, sortua.es contracción muscular
83muskulu-uzkurdura isome-triko (4)es contracción muscular isométrica
84muskulu-uzkurdura isotonikoes contracción muscular isotónica
85muskuluen elastikotasun (4)Muskuluak luzatu eta berriro bere hasierako atsedenjarrerara itzultzeko duen ahalmena, luzatzea eragin duen indarra amaitu ondoren, betiere luzatze hori gehiegizkoa izan ez bada.es elasticidad muscular
86neke (4)Prozesu fisiologiko batek maila jakin batean funtzionatzen jarraitzeko duen ezintasuna eta/edo gorputz osoak aurrez ezarritako ariketaintentsitate bati eusteko duen ezintasuna.es fatiga
19
Gorputz Hezkuntza
102tentsio muskular (4)es tensión muscular
103tonu muskular (4)Sin. muskulutonu (4)es tono muscular
104tonu postural (4)es tono postural
105uzkurtu (4)es contraerse
106zangokaden luzera (4)es amplitud de la zancada
107zurruntze (4)es agarrotamiento
97pronazio (4)Eskuen barneerrotazioa, gorputzaren erdiko marra edo lerrorantz, eskuak aurrera begirako jarreratik abiatuz.es pronación
98pultsazio minutuko (4)Sin. p/m (4) ; taupada minutuko (3) ; t/m (3)es pulsaciones por minuto; p/m
99pultsometro (4)es pulsómetro; pulsímetro
100sinergia muskular (4)es sinergia muscular
101supinazio (4)Besaurrearen mugimendua, eskua barrutik kanporantz birarazten duena, eskuahurrak aurrealderantz erakutsiz.es supinación
t/mIk. pultsazio minutuko
taupada minutukoIk. pultsazio minutuko
20
Gorputz Hezkuntza
3. GIMNASTIKA
114aireratze (4)es despegue
115akrobazia (4)es acrobacia
116albo-gurpil (4)es rueda lateral
117albo-iraulketa (4)es volteo lateral
118albo-lekualdatze (4)Sin. alboranzko desplazamendu (3)es desplazamiento lateral
119albo-makurdura (4)Sin. albora makurtze (4)es inclinación lateral
albora makurtzeIk. albomakurdura
alboranzko desplazamenduIk. albolekualdatze
120aldagela (4)es vestuario
121alderantzizko bermatze (4)es apoyo invertido; pino
122apar-gomazko bloke (4)es bloque de espuma; bloque de
gomaespuma
108abdominal (iz.) (4)es abdominal
109abiapuntuko jarrera (4)Sin. abiatzeko jarrera (3)es posición de partida
abiatzeko jarreraIk. abiapuntuko jarrera
110adierazkortasun (4)es expresividad
ahaleginIk. esfortzu fisiko
111ahoz beherako etzanera (4)Sin. ahuspezko etzanera (4)Sostenguko oinarria kokotsak, bularrak, eta izterren, belaunen nahiz oinen aurrealdeak osatzen duten etzateko modua.es tumbado boca abajo; decúbito
prono; decúbito ventral
112ahoz gorako etzanera (4)Sostenguko oinarria garondoak, bizkarrak, ipurmasailek, eta izterren, hanken nahiz oinen atzealdeak (orpoek alegia) osatzen duten etzateko modua.es tumbado boca arriba; decúbito
supino; decúbito dorsal
ahuspezko etzaneraIk. ahoz beherako etzanera
113aireko itzulipurdi (4)es voltereta en el aire
21
Gorputz Hezkuntza
132aurreranzko itzulipurdi (4)es voltereta adelante
133baldartasun motor (4)es torpeza motriz
134baloi (4)es balón
135baloi medizinal (4)Larruzko, gomazko edo plastikozko objektu esferikoa, 1 kgtik 5 kgra bitarteko pisua izan ohi duena. Indarra lantzeko erabiltzen da, ariketa globalen nahiz ariketa lokalizatuen bidez batez ere goiko gorputzadarretako muskulutaldeak, baina baita enborrekoak eta zangoetakoak ere, lantzeko.es balón medicinal
136baloia atzerantz birarazi (4)es rodar el balón hacia atrás
137baloia aurrerantz birarazi (4)es rodar el balón hacia delante
138baloia botatu (4)es botar el balón
139baloia jaurti (4)es lanzar el balón
140baloia lurretik birarazi (4)es hacer rodar el balón
141banakako kirol (4)es deporte individual
123aparatuko ariketa (4)es ejercicio en aparato
124ariketa (4)es ejercicio
125ariketa estatiko (4)es ejercicio estático
ariketen taulaIk. gimnastikako taula
arrastaka ibiliIk. narrasean ibili
126artaziak egin (4)es hacer tijeras
ataza motorIk. zeregin motor
127atsedeneko jarrera (4)es posición de descanso
128atzeranzko itzulipurdi (4)es voltereta atrás
129aulki suediar (4)Sin. banku suediar (3)es banco sueco
130aurkari (4)Talde baten kontra ari den beste taldea (edo talde horretako jokalaria).es adversario; contrario; oponente
131aurrerantz murgildu (4)es lanzarse hacia delante
22
Gorputz Hezkuntza
150besoak luzatu (4)Sin. besoak zabaldu (4)es extender los brazos
besoak zabalduIk. besoak luzatu
151bira (4)Sin. itzuli (4) ; biraketa (3)Gorputzaren luzetarako ardatzaren inguruan, inolako puntu finkorik mantendu gabe, gorputz osoaren lekualdatzea dakarren mugimendu zirkularra. Eskuinaldera edo ezkerraldera egin daiteke.es giro; vuelta
bira eginIk. biratu
biraketaIk. bira
152biratu (4)Sin. bira egin (3)es girar
153bizkarra kakotu (4)es arquear la espalda
154borondatezko mugimendu (4)Sin. nahitako mugimendu (4)es movimiento voluntario
155bote (4)es bote
156bulkada (4)es impulso
banku suediarIk. aulki suediar
142barra finko (4)Gizonezkoen gimnastika artistikoan erabiltzen den aparatua: 2,75 mko altuera duten bi euskarri finkoren gainean ezarritako altzairuzko barra zilindrikoa da, eta 2,40 mko luzera eta 28 mmko zabalera ditu.es barra fija
barra paralelo asimetrikoakIk. paralelo asimetrikoak
barra paraleloakIk. paraleloak
143behaketa-erregistro (4)es registro de observación
144belauniko (4)es de rodillas; arrodillado
145beldurra kentzeko koltxoi (4)es colchoneta quitamiedos
146bermatzeko oin (4)es pie de apoyo
147beso egile (4)es brazo ejecutante; brazo ejecutor
148beso jaurtitzaile (4)es brazo lanzador
149besoak eta zangoak txanda-katze (4)es alternancia brazopierna
23
Gorputz Hezkuntza
167eredu motor (4)es patrón motor
168erorketa-fase (4)es fase de caída
erortzeko hobiIk. jausleku
169erreakzio-abiadura (4)es velocidad de reacción
170errelebo (4)es relevo
errenkadaIk. ilara
171errepikapen (4)es repetición
esekiIk. zintzilikatu
172esfortzu fisiko (4)Sin. ahalegin (3)es esfuerzo físico
173eskailera bertikal (4)es escalera vertical
174eskailera horizontal (4)es escalera horizontal
175eskuen gaineko bermatze (4)es apoyo de manos
176espazioaren okupazio (4)es ocupación del espacio
157bulkada hartu (4)es tomar impulso
158bulkada-fase (4)es fase de impulso; fase de batida
159defentsa (4)es defensa
160desplazamendu-abiadura (4)Sin. lekualdatzeabiadura (3)es velocidad de desplazamiento
161diagonal (4)es diagonal
162egite (4)es ejecución
163epaile (4)es juez
164eraginkortasun (4)es eficacia
165eraso (4)es ataque
166eraztunak (4)Gizonezkoen gimnastika artistikoan erabiltzen den aparatua: portiko moduko bat da, bertatik bi kable daude esekita, eta haietako bakoitzak 18 cmko diametroa eta 28 mmko lodiera dituen uztai bati eusten dio.es anillas
24
Gorputz Hezkuntza
185gimnastika erritmiko (4)Gimnastikako, balleteko eta dantzako elementuak konbinatzen dituen gimnastikako diziplina; ariketak musikaz lagunduta egiten dira, bakarka nahiz taldeka, eta soka, uztaia, baloia, mazoak edo xingola erabiltzen dira. Jatorrian emakumeen diziplina izan den arren, azken urteotan gizonezkoak ere aritzen dira gimnastika erritmikoan.es gimnasia rítmica
186gimnastikako aparatu (4)Gimnastika artistikoan, ariketak egiteko erabiltzen diren tresnetako bakoitza. Emakumeetan paralelo asimetrikoak, orekabarra, jauzizaldia eta zorua bereizi ohi dira, eta gizonezkoetan, berriz, jauzizaldia, barra finkoa, zaldi arkuduna, zorua, eraztunak eta paraleloak.es aparato de gimnasia
187gimnastikako taula (4)Sin. ariketen taula (4)es tabla de gimnasia; tabla de
ejercicios
188goma elastiko (4)es goma elástica
189gora egin (4)es trepar
190gorputz-adierazpen (4)es expresión corporal
191gorputzeko higiene (4)es higiene corporal
177etxeko talde (4)es equipo local
etzaneraIk. jarrera horizontal
178fantasiazko jolas (4)es juego de fantasía
179frisbee (4)es frisbee
180geldialdi (4)es parada
181gimnasio (4)Kirolarien entrenamendurako beharrezkoak diren gimnastikako tresnekin hornitua dagoen kirolinstalazioa.es gimnasio
182gimnasta (4)es gimnasta
183gimnastika (4)Ariketa fisiko sistematizatuen bitartez gorputza arindu, malgutu eta indartzeko artea; aparatu edo tresnekin nahiz gabe egin daiteke.es gimnasia
184gimnastika artistiko (4)Gimnastikako diziplina, hainbat aparatutan ariketak egitean datzana.es gimnasia artística
25
Gorputz Hezkuntza
199ibilaldi neurtu (4)es marcha regulada
200ibilbide (4)es recorrido; trayectoria
201ibilbideari aurrea hartu (4)es anticiparse a la trayectoria
202ibilketa atletiko (4)Lekualdatzemodalitate bat: bi oinetako batek beti egon behar du zoruarekin kontaktuan, eta, gorputzaren grabitatezentroa bermatzeoinaren ardatzaren gainetik pasatzen den arte, zango hori ezin da belaunetik flexionatu.es marcha atlética
203igotzeko soka (4)es cuerda de trepa
204ilara (4)Sin. errenkada (4)es hilera
205imitaziozko jolas (4)es juego de imitación
206indargetze (4)es amortiguación
207iraulketa (4)Gorputz osoa bere zeharkako ardatzaren gainean lekuz aldatzea eragiten duen mugimendu zirkularra, ardatz horizontalean gertatzen dena. Aurreranzko nahiz atzeranzko iraulketa izan daiteke.es volteo
hanka-puntetanIk. oinpuntetan
192harrera (4)Sin. hartze (3)es recepción
hartzeIk. harrera
193hautazko ariketa (4)es ejercicio libre
194hegaldi (4)es vuelo
195hegaldi-fase (4)es fase de vuelo
herrestan ibiliIk. narrasean ibili
196herri-kirol jaialdi (4)es festival de deporte popular
197horma-barrak (4)Pareta baten kontra ezarritako zurezko saremodukoa. 1 mko zabalera duten hiru gorputzez osatua dago, eta gorputz bakoitzak 10 maila ditu. Malgutasuna lantzeko, abdominalak egiteko edota giza gorputzaren muskulatura indartzeko erabiltzen da.es espalderas
198ibilaldi (4)Luzera eta intentsitate oso aldakorreko txango edo paseoa.es marcha
26
Gorputz Hezkuntza
215jauzi egin (4)Sin. salto egin (4)es saltar
jauzi egiteko tranpolinIk. tranpolin
216jauzi nagusi (4)Gimnastikan, gorputzaren zeharkako ardatzaren inguruan airean biraketa osoa egitean datzan ariketa; edozein aparatutan egin daiteke.es mortal; salto mortal
217jauzi nagusi bikoitz (4)es doble salto mortal
218jauzi nagusi hirukoitz (4)es triple salto mortal
219jauzi-zaldi (4)Gimnastika artistikoan, gainetik jauzi egiteko erabiltzen den gimnastikako aparatua. Larruz estalitako egurrezko gorputz bat da, altueran erregulatzeko modua ematen duten euskarrien gainean bermatua. Hainbat neurritakoa izan daitekeen arren, hauek dira lehiaketa ofizialetako neurriak: 120 cmko luzera, 95 cmko zabalera, eta 135 cmko altuera.es caballo de saltos; potro
220jauziak lotze (4)es enlaces de saltos
221joko (4)Lehiaketasistemaren edo zoriaren ondorioz irabazlea eta galtzailea sortzen dituen jarduera arautua.es juego
208itu (4)es blanco; diana
itzuliIk. bira
209itzulipurdi (4)Zeharkako ardatzaren inguruan eta eskuak, bizkarra eta burua bermatuz egindako 360ºko biraketa. Aurrerantz nahiz atzerantz egin daiteke.es voltereta
210jarrera (4)es actitud
211jarrera (4)Sin. posizio (4)Gimnastikan gorputza ezartzeko erabiltzen diren oinarrizko moduetariko bakoitza. Gorputzadarren, enborraren edo buruaren posizioa aldatuz, gainerako abiatzeko jarrerak sortzen dira: tente edo zutikakoa, belaunikokoa, eseritakoa, etzanekoa eta esekitakoa.es posición
212jarrera horizontal (4)Sin. etzanera (4)es posición horizontal
213jausleku (4)Sin. erortzeko hobi (4)es foso de caída
214jauzi (4)Sin. salto (4)es salto
27
Gorputz Hezkuntza
229keinu-abiadura (4)es velocidad gestual
230kirol (4)es deporte
231kirol aurreko joko (4)es juego predeportivo
232kirol-gimnastika (4)es gimnasia deportiva
233kirol-ikaskuntza (4)es aprendizaje deportivo
234kirol-instalazio (4)es instalación deportiva
235kirol-irakaskuntza (4)es enseñanza deportiva
236kirol-jai (4)es fiesta deportiva
237kirol-joko (4)Sin. kiroljolas (3)es juego deportivo
kirol-jolasIk. kiroljoko
238kirol-pista (4)es pista deportiva; pista de deportes
239kokoriko (4)Sin. pikotxean (3)es en cuclillas
222joko-eremu (4)es espacio de juego; terreno de
juego
223jolas (4)Sin. jostaketa (3)Olgeta edo atsegin hartzea beste helbururik ez duen jarduera fisiko edo mentala, arautua nahiz arautu gabea.es juego
224jolas funtzional (4)es juego funcional
jolaslekuIk. jolastoki
225jolastoki (4)Sin. jolasleku (4)es patio de recreo
jostaketaIk. jolas
226kanpoko talde (4)es equipo visitante
katamarkaIk. lau hankan
katamarrean ibiliIk. lau hankan ibili
227keinu (4)es gesto
keinu biziIk. keinu esplosibo
228keinu esplosibo (4)Sin. keinu bizi (3)es gesto explosivo
28
Gorputz Hezkuntza
248lau hankan ibili (4)Sin. lau oinean ibili (4) ; katamarrean ibili (3)es gatear; andar a gatas
lau oinean ibiliIk. lau hankan ibili
249lehia (4)es competencia
250lehiaketa (4)es competición
251lehiazko jolas (4)es juego competitivo
lekualdaketaIk. lekualdatze
252lekualdatze (4)Sin. lekualdaketa (4)Aurrerantz, atzerantz, zeharka eta abar emandako pausoak, norabide jakin batean mugitzeko modua ematen dutenak. Ondorengoak izaten dira, normalean, gehien erabiliak: ibilketa edo ibilera; lasterketa; lau oinean ibiltzea; narrasean, herrestan edo arrastaka ibiltzea; gora egitea eta lerradura.es desplazamiento
lekualdatze-abiaduraIk. desplazamenduabiadura
253lerraduraes deslizamiento
254lerroes fila
240koltxoneta (4)es colchoneta
241kontraeraso (4)es contraataque
korrika eginIk. lasterka egin
korrikaldiIk. lasterketa
korrikaldi suabeIk. lasterketa lasai
242lankidetza-jolas (4)es juego cooperativo
laster eginIk. lasterka egin
243lasterka egin (4)Sin. korrika egin (4) ; laster egin (3)es correr
244lasterketa (4)Sin. korrikaldi (3)es carrera
245lasterketa lasai (4)Sin. korrikaldi suabe (3)es carrera suave
246lasterketarako korridore (4)es pasillo de carrera
247lau hankan (4)Sin. katamarka (3)es a cuatro patas; en cuadripedia
29
Gorputz Hezkuntza
264mugimendu pendular (4)Sin. pendulumugimendu (4)es movimiento pendular
265mugimendu zirkular (4)es movimiento circular
266mugimenduen arintasun (4)es soltura de los movimientos
267mugimenduen kateamendu (4)es encadenamiento de movimientos
268nahitaezko ariketa (4)es ejercicio obligatorio
nahitako mugimenduIk. borondatezko mugimendu
269narrasean ibili (4)Sin. herrestan ibili (4) ; arrastaka ibili (4)es andar a rastras
270norabide-aldaketa (4)es cambio de dirección
271ohe elastiko (4)es cama elástica
272oin-puntetan (4)Sin. hankapuntetan (4)es de puntillas
273oinarrizko abilezia motor (4)Sin. oinarrizko trebetasun motor (4)Bere ekintzak eraginkortasun, adimen eta trebeziamaila handiarekin egiten dituen kirolariaren kualitatea.es habilidad motriz básica; destreza
motriz básica
255luzatu (4)es estirarse
256malabarismo (4)es malabarismo; juegos malabares
257manipulazioak (4)es manipulaciones
258marruskadura (4)Kontaktuan dauden bi azalen artean sortzen den indarra. Azal bat bestearen gainean lerratzeari edota elkarren aurka biratzeari kontra egiten dio indar horrekes rozamiento
259martxan jartze (4)es puesta en acción
260mazo (4)Gimnastika erritmikoan, egurrez edo material sintetikoz egindako birlaitxurako eskuzko aparatua, luzeran 4050 cmkoa eta pisuan gutxienez 150 gkoa.es maza
261minitramp (4)es minitramp
262mugikortasun-ariketa (4)es ejercicio de movilidad
263mugimendu erritmiko (4)es movimiento rítmico
30
Gorputz Hezkuntza
278partida (4)es partido; encuentro
pendulu-mugimenduIk. mugimendu pendular
279pertzepziozko trebetasun (4)es habilidad perceptiva
280pika (4)es pica
pikotxeanIk. kokoriko
281pilota (4)es pelota
282pirueta (4)Gorputzaren luzetarako ardatzaren inguruan 360ºko bira bat edo gehiago egitean datzan ariketa gimnastikoa.es pirueta
283plantxa (4)Hanka bat jaso eta gorputza kontrako noranzkoan inklinatzean datzan ariketa gimnastikoa. Hankaren jarrera eta igoeraren arabera, izan daiteke bizkarplantxa (hanka aurrerantz eta gorputza atzerantz), aurpegiplantxa (gorputza aurrerantz eta hanka atzerantz) eta alboplantxa (gorputza alde baterantz eta hanka kontrako alderantz).es plancha
oinarrizko trebetasun motorIk. oinarrizko abilezia motor
274oldar (4)es batida
275oreka-barra (4)Emakumeen gimnastika artistikoan erabiltzen den aparatua: aluminiozko barra horizontal bat da, larruz edo material sintetikoz estalia, 5 m luze eta 10 cm zabal, lurretik 1,20 mko altueran kokatua, eta zertxobait inklinatutako bi euskarriren gainean ezarria.es barra de equilibrio
276paralelo asimetrikoak (4)Sin. barra paralelo asimetrikoak (4)Emakumeen gimnastika artistikoan erabiltzen den aparatua: zuntz edo egurrezko bi barra dira, 2,40 mko luzera eta 4248 mmko diametroa dutenak, elkarrekiko paraleloan eta altuera diferenteetan kokatuak, eta bina euskarri finkoren gainean bermatzen dira.es paralelas asimétricas; barras
paralelas asimétricas
277paraleloak (4)Sin. barra paraleloak (4)Gizonezkoen gimnastika artistikoan erabiltzen den aparatua: zuntz edo egur leundu, gogor eta elastikozko bi barra dira, 3,50 mko luzera dutenak, elkarrekiko paraleloan eta bata bestetik 4252 cmra kokatuak, eta altuera erregulagarriko bina euskarriren gainean bermatzen dira.es paralelas; barras paralelas
31
Gorputz Hezkuntza
saltoIk. jauzi
salto eginIk. jauzi egin
294saltometro (4)es saltómetro
295saskiratze (4)es canastasoka igoIk. sokan gora egin
296sokan gora egin (4)Sin. soka igo (3)es trepar la soga
297sokasaltoan aritu (4)es saltar a la comba; saltar a la
cuerda
298sokasaltoko soka (4)es cuerda de saltar
299sostenguko oinarri (4)es base de sustentación
300talde-estrategia (4)es estrategia de conjunto
301talde-kirol (4)es deporte de equipo
302taldekide (4)es compañero de equipo
303tatami (4)es tatami
284plinto (4)Zenbait ariketa fisiko ikasi eta egiteko erabili ohi den aparatua, hainbat moduluz osatua: moduluak bata bestearen gainean jarriz, altuera diferenteak lortzen dira.es plinton; plinto
posizioIk. jarrera
285posizio-aldaketa (4)es permuta
286postura (4)es postura
287presionatu (4)Sin. zanpatu (3)es presionar
288proba fisiko (4)es prueba física
289progresio (4)es progresión
290pultsazioak hartu (4)Sin. taupadak hartu (3)es coger las pulsaciones
291punteria (4)es puntería
292puntuazio-sistema (4)es sistema de puntuación
293rol-banaketa (4)es reparto de roles
32
Gorputz Hezkuntza
311trostan ibili (4)es trotar
312txapelketa (4)es campeonato
313txingoka (4)es a la pata coja
314uzkurdura (4)es contracción
315uztai (4)Gimnastika erritmikoan, eskuz erabiltzeko aparatua, 8090 cmko diametroa eta gutxienez 300 gko pisua duen egurrezko edo plastikozko eraztun batez osatua.es aro
xingolaIk. zinta
316zaldi arkudun (4)Gizonezkoen gimnastika artistikoan erabiltzen den aparatua: ohiko jauzizaldi estandar bat da, eta muturretatik 11 cmko distantziara 4550 cmko altuera duten bi arku eransten zaizkio.es caballo con arcos
317zaldi-jauzi (4)es salto del potro
318zangalatrau eserita (4)es sentado a horcajadas
319zango batekin oldar egin (4)es batir con una pierna
taupadak hartuIk. pultsazioak hartu
teknika ikasteaIk. teknikaren ikaskuntza
304teknikaren ikaskuntza (4)Sin. teknika ikaste (4)es aprendizaje de la técnica
tenteko jarreraIk. zutikako jarrera
test-andanaIk. testbateria
305test-bateria (4)Sin. testandana (4)es batería de tests
306topaketa (4)es meeting; reunión
307tranpolin (4)Sin. jauzi egiteko tranpolin (4)Gimnastika artistikoan, hainbat tresnatara sartzeko unean kirolariaren bulkada handitzeko erabiltzen den aparatua.es trampolín; trampolín de salto
308trebetasun motor (4)es destreza motriz
309trosta (4)es trote
310trostan (4)es al trote
33
Gorputz Hezkuntza
328zintzilikatu (4)Sin. eseki (4)es suspenderse; colgarse
329zirkuitu (4)es circuito
330zirkundukzio (4)Gorputzatal baten edo gehiagoren desplazamendu zirkularra; besoak nahiz hankak hedatuta daudela, flexio, estentsio, abdukzio, adukzio eta errotazioko mugimenduak konbinatuz lortzen da.es circunducción
331zoru (4)es suelo
332zoruko ariketa (4)es ejercicio de suelo
333zubia egin (4)es hacer el puente
334zutikako jarrera (4)Sin. tenteko jarrera (3)Ohiko ariketa gimnastikoetan erabiltzen den funtsezko jarrera, gainerako jarrera guztien abiapuntua: zutik, oinak elkarren ondoan bilduta eta zuzen, enborra zuzen, burua aurrera begira eta besoak enborrari itsatsita.es posición de firmes
320zango biekin oldar egin (4)es batir con ambas piernas
321zango flexionatu (4)es pierna flexionada
322zango-gurutzatze (4)es cruce de piernas
323zango-jaurtitze (4)es lanzamiento de la pierna
324zangoak gurutzatuta eserita (4)es sentado con piernas cruzadas
325zangokaden maiztasun (4)es frecuencia de la zancada
zanpatuIk. presionatu
326zeregin motor (4)Sin. ataza motor (4)Gorputzhezkuntzan eta kirolean ikasleei agintzen zaizkien ariketa fisikoak; horietan, alderdi funtzional hutsez gain pertzepzio edo ezagutzamailako bestelako helburuak ere garatu eta lantzen dira.es tarea motriz
327zinta (4)Sin. xingola (4)es cinta
34
Gorputz Hezkuntza
4. KIROL-MEDIKUNTZA
342estropezu (4)Sin. behaztopa (3)es tropezón
343fisura (4)Sin. pitzadura (3)es fisura
344gainentrenamendu (4)es sobreentrenamiento
345gainkarga (4)es sobrecarga
346gainluzatze (4)Sin. gaintiramendu (3)es sobreestiramiento
gaintiramenduIk. gainluzatze
347hezur-haustura (4)es fractura de un hueso
348hiperaktibitate (4)es hiperactividad
349hipertrofia (4)es hipertrofia
350hipopresibo (4)Sin. ariketa abdominal hipopresibo (4)es hipopresivo; ejercicio abdominal
hipopresivo
akats posturalIk. jarrerazko akats
335akidura (4)Sin. akitze (4)Muskulu batek jarduerari eusteko duen erabateko ezintasuna.es agotamiento
akitzeIk. akidura
ariketa abdominal hipopresiboIk. hipopresibo
336azterketa mediko (4)Sin. medikuazterketa (4)es reconocimiento médico
behaztopaIk. estropezu
337bibrazio (4)es vibración
338bihurritu (iz.) (4)es esguince; torcedura
339eroriko (4)es caída
340esfortzu-proba (4)es prueba de esfuerzo
341eskoliosi (4)es escoliosis
35
Gorputz Hezkuntza
358muskulu-lesio (4)es lesión muscular
muskuluaren kontrakturaIk. kontraktura muskular
359muskuluetako arranpa (4)Sin. muskulukalanbre (3)es calambre muscular
pitzaduraIk. fisura
360talka (4)es choque
361tendinitis (4)es tendinitis
362zaintiratu (4)es tirón muscular; distensión
muscular
363zifosi (4)es cifosis
364zuntz-haustura (4)es rotura de fibras; desgarro
muscular
365zurruntasun (4)es rigidez
351jarrerazko akats (4)Sin. akats postural (4)es vicio postural
352kontraktura muskular (4)Sin. muskuluaren kontraktura (4)es contractura muscular
353lepoko zartako (4)es latigazo cervical
354lokadura (4)es luxación
355lordosi (4)es lordosis
356masaje (4)Muskuluak igurtzi, estutu edo kolpekatzean datzan praktika terapeutikoa. Muskuluak egoera hoberenean mantentzeko, nahiz tonifikatu, erlaxatu edota lesio baten ondotik suspertu eta egoera normala berreskuratzeko egin ohi da.es masaje
mediku-azterketaIk. azterketa mediko
357muskulaturaren hipertonia (4)es hipertonía de la musculatura
muskulu-kalanbreIk. muskuluetako arranpa
36
Gorputz Hezkuntza
5. SASOIAN JARTZEA
374ariketa fisiko (4)es ejercicio físico
375asimilazio-ariketa (4)es ejercicio de asimilación
atsedenIk. atsedenaldi
376atsedenaldi (4)Sin. atseden (4)Entrenamenduetan, gorputz eta kiroljarduerarik gabeko tartea. Atsedengaraiak saioen arteko erregeneraziomaila bizkortzen du, nekea arinduz, segidan karga edo esfortzu handiagoak egitea ahalbidetzen du, eta lesioak agertzeari aurrea hartzeko modua ematen digu.es reposo
aurkakotasun-kirolIk. aurkakotasuneko kirol
377aurkakotasuneko kirol (4)Sin. aurkakotasunkirol (4)es deporte de oposición
378beroketa (4)Sin. berotze (4)Ariketasaio baten aurretik egiten den jarduera fisikoa, intentsitate ertain edo moderatukoa, ondoren egingo diren lan gogorragoetarako prestatzeko gorputza.es calentamiento
berotzeIk. beroketa
3663. adinekoentzako gimnastika (4)es gimnasia para la 3ª edad
367aerobic (4)Hogei bat minutuz gutxienez, modu erritmiko, jarraitu eta atseginean egindako ariketakonbinazioen seriea. Aerobic hitzak, berez, «oxigenoarekin» esan nahi du; edozein jarduera aerobikok gizabanakoari dakarkion ahaleginak oxigenoa erabiltzea eskatzen du energia lortzeko, eta horrek gorputzaren arnas eta bihotzgaitasuna hobetzeko modua ematen du.es aerobic
368aisialdiko jarduera (4)Sin. olgetajarduera (3)es actividad recreativa
369aisialdiko kirol (4)es deporte recreativo
370aplikazio-ariketa (4)es ejercicio de aplicación
371aquafitness (4)es aquafitness
372aquagym (4)Sin. uretako gimnastika (3)es aquagym
373aquarunning (4)es aquarunning
37
Gorputz Hezkuntza
386eskola-kirol (4)es deporte escolar
387fartlek (4)Metodo jarraituaren barruan sartzen den entrenamendumodua: askotariko intentsitate, distantzia eta erritmoak txandakatzen dira etenik gabeko ahaleginaren barruan, inolako atsedenik gabe eta tartean gimnastikako ariketarik egin gabe.es fartlek
388fitness (4)Ariketa eta jardueramultzoa, pertsona bati bizikalitate hoberena izateko modua ematea bilatzen duen egoera lantzera bideratua.es fitness
389forma fisiko (4)Sin. sasoi (4)Kirolari baten gaitasun fisiko eta psikomotorra. Prestakuntza fisiko egokia beharrezkoa da forma fisikoa hobetzeko, hau da, ariketa fisikoak ahalik eta eraginkortasun handienez egiteko eta lesioei aurrea hartzeko.es condición física; forma física
390giltzadurak askatu (4)es soltar articulaciones
391Gorputz Hezkuntza (4)es Educación Física
392Gorputz Hezkuntza Berezi (4)es Educación Física Especial
379berotze-ariketa (4)es ejercicio de calentamiento
380besoa armatu (4)es armar el brazo
circuit trainingIk. zirkuituko entrenamendu
381egoera motor (4)es situación motriz
382egokitzapen fisiko (4)Sasoi fisikoaren maila jakin bat lortzeko, mantentzeko edo hobetzeko helburuarekin egiten den entrenamenduprozesua.es acondicionamiento físico
383entrenamendu (4)Pertsonaren gaitasun fisikoak, koordinaziokoak eta psikikoak mailarik gorenean garatzeko asmoz egiten den lanprozesu jarraitua, kirolerrendimendu maximoa lortzera bideratua.es entrenamiento
entrenamendua zatikatzeIk. entrenamenduaren periodizazio
384entrenamenduaren periodi-zazio (4)Sin. entrenamendua zatikatze (4)es periodización del entrenamiento
385errekuperazio (4)Kirola praktikatzean esfortzu bat egin ondoren, kirolariak sasoi fisiko egokia berreskuratzea.es recuperación
38
Gorputz Hezkuntza
lankidetza-kirolIk. lankidetzako kirol
403lankidetzako kirol (4)Sin. lankidetzakirol (4)es deporte de cooperación
404lasterketa jarraitu (4)es carrera continua
luzaketaIk. luzatze
405luzatze (4)Sin. luzaketa (3) ; tiramendu (3)Gorputzatalak beren mugimenduzabaltasunik handienean hedatzea, muskulatura eta giltzadurak ondorengo esfortzurako ahalik eta modurik hoberenean prestatzeko.es estiramiento
406muskuluak bigundu (4)es desentumecer músculos
407natura-inguruneko jarduerak (4)es actividades en el medio natural
408Oinarrizko Gorputz Hezkun-tza (4)es Educación Física de Base
olgeta-jardueraIk. aisialdiko jarduera
409Pilates (4)es Pilates
393Gorputz Hezkuntzako saio (4)es sesión de Educación Física
394guztiontzako kirol (4)es deporte para todos
395intentsitate baxuko gimnas-tika (4)es gimnasia de baja intensidad
396interval training (4)Esfortzuen artean atsedenaldiak tartekatuz, lana eta atsedena txandakatzen dituen entrenamendusistema. Horrek, ahalegin bakoitzaren ondotik nolabait errekuperatu, eta errepikapen bakoitzean nahi den intentsitatearekin lan egiteko modua ematen dio gorputzari.es interval training
397jarduera fisiko (4)es actividad física
398jazz-dantza (4)es danzajazz
399kirol egokitu (4)es deporte adaptado
400kirol hezitzaile (4)es deporte educativo
401kirol osasungarri (4)es deporte salud
402kirol-jarduera fisiko (4)es actividad físicodeportiva
39
Gorputz Hezkuntza
414uretako errehabilitazio (4)es rehabilitación acuática
uretako gimnastikaIk. aquagym
415zirkuituko entrenamendu (4)Sin. circuit training (4)Jatorrian, modu zirkularrean ezarritako etapa edo estazioak bananbanan pasatzean datzan entrenamenduko metodoa. Gaur egun, gorputzatalak lantzeko, askotariko ariketak egiten dira, jarraian edo txandaka, indarra eta erresistentzia aldi berean lantzeko.es circuit training; entrenamiento
en circuito
416zirkuituko lan (4)es trabajo en circuito
410prestakuntza fisiko (4)Kirolentrenamenduaren prozesua osatzen duten zatietako bat: bere helburua kirolariaren ezaugarri fisikoak hobetzea da, ondoren errendimendu hobea lortzeko.es preparación física
sasoiIk. forma fisiko
411spinning (4)es spinning
412stretching (4)es stretching
tiramenduIk. luzatze
413trebatze (4)es adiestramiento
eUsKaRazKO aURKiBiDea
42
Gorputz Hezkuntza
aquagym, 372aquarunning, 373ariketa, 124ariketa abdominal hipopresibo, 350ariketa estatiko, 125ariketa fisiko, 374ariketen taula, 187arintasun, 30arnas hartze, 71arnas maiztasun, 31arnasbotatze, 49arnasketaren maiztasun, 31arrastaka ibili, 269artaziak egin, 126artikulazio, 5artikulazioen mugikortasun, 58asimilazioariketa, 375ataza motor, 326atseden, 376atsedenaldi, 376atsedeneko jarrera, 127atzeranzko itzulipurdi, 128aulki suediar, 129aurkakotasuneko kirol, 377aurkakotasunkirol, 377aurkari, 130aurrerantz murgildu, 131aurreranzko itzulipurdi, 132automatismo, 32azelerazio, 33azterketa mediko, 336
Bbaldartasun motor, 133baloi, 134baloi medizinal, 135baloia atzerantz birarazi, 136
3. adinekoentzako gimnastika, 366
Aabdominal, 108abiadura, 26abiapuntuko jarrera, 109abiatzeko jarrera, 109adierazkortasun, 110aerobic, 367ahalegin, 172ahalmen fisikoak, 54ahoz beherako etzanera, 111ahoz gorako etzanera, 112ahuspezko etzanera, 111aireko itzulipurdi, 113aireratze, 114aisialdiko jarduera, 368aisialdiko kirol, 369akats postural, 351akidura, 335akitze, 335akrobazia, 115albo batera aldentze, 27alboflexio, 28albogurpil, 116alboiraulketa, 117albolekualdatze, 118albomakurdura, 119albora makurtze, 119alboranzko desplazamendu, 118aldagela, 120alderantzizko bermatze, 121antebertsio, 29apargomazko bloke, 122aparatuko ariketa, 123aplikazioariketa, 370aquafitness, 371
43
Gorputz Hezkuntza
Ccircuit training, 415
Ddefentsa, 159desplazamenduabiadura, 160diagonal, 161doitasun, 37
Eegite, 162egoera motor, 381egokitzapen fisiko, 382elkarrekintza, 72enbor, 3entrenamendu, 383entrenamendua zatikatze, 384entrenamenduaren periodizazio, 384epaile, 163eraginkortasun, 164eraso, 165eraztunak, 166eredu motor, 167erlaxatu, 38erlaxazio, 39eroriko, 339erorketafase, 168erortzeko hobi, 213erreakzioabiadura, 169erreakzioahalmen, 40erreakzionatzeko gaitasun, 40
baloia aurrerantz birarazi, 137baloia botatu, 138baloia jaurti, 139baloia lurretik birarazi, 140banakako kirol, 141banku suediar, 129barra finko, 142barra paralelo asimetrikoak, 276barra paraleloak, 277begieskuen arteko koordinazio, 34begioinen arteko koordinazio, 35behaketaerregistro, 143behaztopa, 342beheatal, 1belauniko, 144beldurra kentzeko koltxoi, 145bermatzeko oin, 146beroketa, 378berotze, 378berotzeariketa, 379beso egile, 147beso jaurtitzaile, 148besoa armatu, 380besoak eta zangoak txandakatze, 149besoak luzatu, 150besoak zabaldu, 150bibrazio, 337bihotzmaiztasun, 36bihotztaupaden maiztasun, 36bihurritu, 338bira, 151bira egin, 152biraketa, 151biraketaardatz, 2biratu, 152bizkarra kakotu, 153borondatezko mugimendu, 154bote, 155bulkada, 156bulkada hartu, 157bulkadafase, 158
44
Gorputz Hezkuntza
Ggainentrenamendu, 344gainkarga, 345gainluzatze, 346gaintiramendu, 346gaitasun fisikoak, 54gaitasun pertzeptiboak, 55gaitasun psikomotorrak, 56garapen motor, 57geldialdi, 180gihar, 4giltzadura, 5giltzaduramugikortasun, 58giltzadurak askatu, 390gimnasio, 181gimnasta, 182gimnastika, 183gimnastika artistiko, 184gimnastika erritmiko, 185gimnastikako aparatu, 186gimnastikako taula, 187goiatal, 6goma elastiko, 188gora egin, 189Gorputz Hezkuntza, 391Gorputz Hezkuntza Berezi, 392Gorputz Hezkuntzako saio, 393gorputzadierazpen, 190gorputzenborraren bihurdura, 59gorputzeskema, 60gorputzirudi, 61gorputzaren aurretik atzerako
ardatz, 7gorputzaren luzetarako ardatz, 8gorputzaren zeharkako ardatz, 9gorputzeko higiene, 191gorpuztasun, 62grabitatezentro, 63guztiontzako kirol, 394
errekuperazio, 385errelebo, 170errendimendu, 41errenkada, 204errepikapen, 171erresistentzia aerobiko, 42erresistentzia anaerobiko, 43erresistentziaindar, 44erretrobertsio, 45errotazio, 46eseki, 328esfortzu fisiko, 172esfortzuproba, 340eskailera bertikal, 173eskailera horizontal, 174eskolakirol, 386eskoliosi, 341esku nagusi, 47eskuen gaineko bermatze, 175espaziodenboren egituraketa, 48espazioaren okupazio, 176espirazio, 49estentsio, 50estimulu, 51estropezu, 342etxeko talde, 177etzanera, 212
Ffantasiazko jolas, 178fartlek, 387fisura, 343fitness, 388flexio, 52flexionatu, 53forma fisiko, 389frisbee, 179
45
Gorputz Hezkuntza
inspirazio, 71intentsitate baxuko gimnastika, 395interakzio, 72interval training, 396iraulketa, 207itu, 208itzuli, 151itzulipurdi, 209
Jjarduera fisiko, 397jarrera, 210, 211jarrera horizontal, 212jarrerazko akats, 351jausleku, 213jauzi, 214jauzi egin, 215jauzi egiteko tranpolin, 307jauzi nagusi, 216jauzi nagusi bikoitz, 217jauzi nagusi hirukoitz, 218jauzizaldi, 219jauziak lotze, 220jazzdantza, 398jokabide motor, 96joko, 221jokoeremu, 222jolas, 223jolas funtzional, 224jolasleku, 225jolastoki, 225jostaketa, 223
Hhankapuntetan, 272harrera, 192hartze, 192hautazko ariketa, 193hautemate, 94hazkundeerritmo, 64hegaldi, 194hegaldifase, 195herrestan ibili, 269herrikirol jaialdi, 196hezur, 10hezurhaustura, 347hiperaktibitate, 348hipertrofia, 349hipopresibo, 350hormabarrak, 197
Iibilaldi, 198ibilaldi neurtu, 199ibilbide, 200ibilbideari aurrea hartu, 201ibili, 65ibilketa atletiko, 202igotzeko soka, 203ikuseremu, 66ikusmeneremu, 66ikuspen periferiko, 67ilara, 204imitaziozko jolas, 205indar, 68indar esplosibo, 69indar maximo, 70indargetze, 206
46
Gorputz Hezkuntza
Llankargak, 75laneko kargak, 75lankidetzajolas, 242lankidetzakirol, 403lankidetzako kirol, 403laster egin, 243lasterka egin, 243lasterketa, 244lasterketa jarraitu, 404lasterketa lasai, 245lasterketarako korridore, 246lateralitate, 76lau hankan, 247lau hankan ibili, 248lau oinean ibili, 248lehia, 249lehiaketa, 250lehiazko jolas, 251lekualdaketa, 252lekualdatze, 252lekualdatzeabiadura, 160lepoko zartako, 353lerradura, 253lerro, 254lokadura, 354lokomozioaparatu, 77lordosi, 355lotailu, 12luzaketa, 405luzatu, 255luzatze, 405
Kkanpoko talde, 226kartilago, 11katamarka, 247katamarrean ibili, 248keinu, 227keinu automatiko, 32keinu bizi, 228keinu esplosibo, 228keinuabiadura, 229kirol, 230kirol aurreko joko, 231kirol egokitu, 399kirol hezitzaile, 400kirol osasungarri, 401kirolgimnastika, 232kirolhastapen, 73kirolikaskuntza, 233kirolinstalazio, 234kirolirakaskuntza, 235kiroljai, 236kiroljarduera fisiko, 402kiroljoko, 237kiroljolas, 237kirolpista, 238kirolean haste, 73kokoriko, 239koltxoi, 240koltxoneta, 240kontraeraso, 241kontraktura muskular, 352koordinazio, 74korrika egin, 243korrikaldi, 244korrikaldi suabe, 245
47
Gorputz Hezkuntza
muskuluen elastikotasun, 85muskuluetako arranpa, 359
Nnahitaezko ariketa, 268nahitako mugimendu, 154narrasean ibili, 269naturainguruneko jarduerak, 407neke, 86norabidealdaketa, 270
OO2kontsumo, 87ohe elastiko, 271oin nagusi, 88oinpuntetan, 272oinarrizko abilezia motor, 273oinarrizko gaitasun fisiko, 89Oinarrizko Gorputz Hezkuntza, 408oinarrizko trebetasun motor, 273oldar, 274olgetajarduera, 368oreka, 90orekabarra, 275orientazio espazial, 91oxigenobolumen, 92oxigenokontsumo, 87oxigenozor, 93
Mmalabarismo, 256malgutasun, 78manipulazioak, 257marruskadura, 258martxan jartze, 259masaje, 356mazo, 260medikuazterketa, 336mekanismo erreflexu, 79minitramp, 261motrizitate, 80mugikortasunariketa, 262mugimendu, 81mugimendu erritmiko, 263mugimendu pendular, 264mugimendu zirkular, 265mugimenduen arintasun, 266mugimenduen kateamendu, 267muskulaturaren hipertonia, 357muskulu, 13muskulu abduktore, 14muskulu aduktore, 15muskulu agonista, 16muskulu antagonista, 17muskulu eskeletiko, 13muskulu hurbiltzaile, 15muskulu sinergista, 18muskulu urruntzaile, 14muskulukalanbre, 359muskululesio, 358muskulumasa, 19muskulutonu, 103muskuluuzkurdura, 82muskuluuzkurdura isometriko, 83muskuluuzkurdura isotoniko, 84muskuluzuntz, 20muskuluak bigundu, 406muskuluaren kontraktura, 352
48
Gorputz Hezkuntza
Rrolbanaketa, 293
Ssalto, 214salto egin, 215saltometro, 294saskiratze, 295sasoi, 389sinergia muskular, 100soka igo, 296sokan gora egin, 296sokasaltoan aritu, 297sokasaltoko soka, 298sostenguko oinarri, 299spinning, 411stretching, 412supinazio, 101
Tt/m, 98taldeestrategia, 300taldekirol, 301taldekide, 302talka, 360tatami, 303taupada minutuko, 98taupadak hartu, 290teknika ikaste, 304teknikaren ikaskuntza, 304tendinitis, 361
Pp/m, 98paraleloak, 277paralelo asimetrikoak, 276partida, 278pelbiszoru, 21pendulumugimendu, 264pertzepzio, 94pertzepziozko trebetasun, 279pika, 280pikotxean, 239Pilates, 409pilota, 281pirueta, 282pitzadura, 343plano frontal, 22plano horizontal, 23plano sagital, 24plantxa, 283plinto, 284portaera, 95portaera motor, 96posizio, 211posizioaldaketa, 285postura, 286presionatu, 287prestakuntza fisiko, 410proba fisiko, 288progresio, 289pronazio, 97pultsazio minutuko, 98pultsazioak hartu, 290pultsometro, 99punteria, 291puntuaziosistema, 292
49
Gorputz Hezkuntza
Zzaintiratu, 362zaldi arkudun, 316zaldijauzi, 317zangalatrau eserita, 318zango batekin oldar egin, 319zango biekin oldar egin, 320zango flexionatu, 321zangogurutzatze, 322zangojaurtitze, 323zangoak gurutzatuta eserita, 324zangokaden luzera, 106zangokaden maiztasun, 325zanpatu, 287zeharkako plano, 23zeregin motor, 326zifosi, 363zinta, 327zintzilikatu, 328zirkuitu, 329zirkuituko entrenamendu, 415zirkuituko lan, 416zirkundukzio, 330zoru, 331zoruko ariketa, 332zubia egin, 333zuntz muskular, 20zuntzhaustura, 364zurruntasun, 365zurruntze, 107zutikako jarrera, 334
tendoi, 25tenteko jarrera, 334tentsio muskular, 102testandana, 305testbateria, 305tiramendu, 405tonu muskular, 103tonu postural, 104topaketa, 306tranpolin, 307trebatze, 413trebetasun motor, 308trosta, 309trostan, 310trostan ibili, 311txapelketa, 312txingoka, 313
Uuretako errehabilitazio, 414uretako gimnastika, 372uzkurdura, 314uzkurtu, 105uztai, 315
Xxingola, 327
gaztelaNiazKO aURKiBiDea
52
Gorputz Hezkuntza
armar el brazo, 380aro, 315arquear la espalda, 153arrodillado, 144articulación, 5ataque, 165automatismo, 32
Bbalón, 134balón medicinal, 135banco sueco, 129barra de equilibrio, 275barra fija, 142barras paralelas, 277barras paralelas asimétricas, 276base de sustentación, 299batería de tests, 305batida, 274batir con ambas piernas, 320batir con una pierna, 319blanco, 208bloque de espuma, 122bloque de gomaespuma, 122botar el balón, 138bote, 155brazo ejecutante, 147brazo ejecutor, 147brazo lanzador, 148
Ccaballo con arcos, 316caballo de saltos, 219
Aa cuatro patas, 247a la pata coja, 313abdominal, 108aceleración, 33acondicionamiento físico, 382acrobacia, 115actitud, 210actividad física, 397actividad físicodeportiva, 402actividad recreativa, 368actividades en el medio natural, 407adiestramiento, 413adversario, 130aerobic, 367agarrotamiento, 107agilidad, 30agotamiento, 335al trote, 310alternancia brazopierna, 149amortiguación, 206amplitud de la zancada, 106andar a gatas, 248andar a rastras, 269anillas, 166anteversión, 29anticiparse a la trayectoria, 201aparato de gimnasia, 186aparato locomotor, 77apoyo de manos, 175apoyo invertido, 121aprendizaje de la técnica, 304aprendizaje deportivo, 233aptitudes físicas, 54aptitudes perceptivas, 55aptitudes psicomotrices, 56aquafitness, 371aquagym, 372aquarunning, 373
53
Gorputz Hezkuntza
contrario, 130coordinación, 74coordinación óculomanual, 34coordinación óculopédica, 35corporalidad, 62correr, 243cruce de piernas, 322cualidad física básica, 89cuerda de saltar, 298cuerda de trepa, 203
Ddanzajazz, 398de puntillas, 272de rodillas, 144decúbito dorsal, 112decúbito prono, 111decúbito supino, 112decúbito ventral, 111defensa, 159deporte, 230deporte adaptado, 399deporte de cooperación, 403deporte de equipo, 301deporte de oposición, 377deporte educativo, 400deporte escolar, 386deporte individual, 141deporte para todos, 394deporte recreativo, 369deporte salud, 401desarrollo motor, 57desentumecer músculos, 406desgarro muscular, 364deslizamiento, 253despegue, 114desplazamiento, 252
caída, 339calambre muscular, 359calentamiento, 378cama elástica, 271cambio de dirección, 270caminar, 65campeonato, 312campo visual, 66canasta, 295capacidad de reacción, 40capacidades físicas, 54cargas de trabajo, 75carrera, 244carrera continua, 404carrera suave, 245cartílago, 11centro de gravedad, 63choque, 360cifosis, 363cinta, 327circuit training, 415circuito, 329circunducción, 330coger las pulsaciones, 290colchoneta, 240colchoneta quitamiedos, 145colgarse, 328compañero de equipo, 302competencia, 249competición, 250comportamiento, 95condición física, 389conducta motriz, 96consumo de O2, 87contraataque, 241contracción, 314contracción muscular, 82contracción muscular isométrica, 83contracción muscular isotónica, 84contractura muscular, 352contraerse, 105
54
Gorputz Hezkuntza
enseñanza deportiva, 235entrenamiento, 383entrenamiento en circuito, 415equilibrio, 90equipo local, 177equipo visitante, 226escalera horizontal, 174escalera vertical, 173escoliosis, 341esfuerzo físico, 172esguince, 338espacio de juego, 222espalderas, 197espiración, 49esquema corporal, 60estímulo, 51estiramiento, 405estirarse, 255estrategia de conjunto, 300estructuración espaciotemporal, 48expresión corporal, 190expresividad, 110extender los brazos, 150extensión, 50extensión hacia atrás, 45
Ffartlek, 387fase de batida, 158fase de caída, 168fase de impulso, 158fase de vuelo, 195fatiga, 86festival de deporte popular, 196fibra muscular, 20fiesta deportiva, 236fila, 254
desplazamiento lateral, 118destreza motriz, 308destreza motriz básica, 273deuda de oxígeno, 93diagonal, 161diana, 208distensión muscular, 362doble salto mortal, 217
EEducación Física, 391Educación Física de Base, 408Educación Física Especial, 392eficacia, 164eje anteroposterior del cuerpo, 7eje de rotación, 2eje longitudinal del cuerpo, 8eje transversal del cuerpo, 9ejecución, 162ejercicio, 124ejercicio abdominal hipopresivo, 350ejercicio de aplicación, 370ejercicio de asimilación, 375ejercicio de calentamiento, 379ejercicio de movilidad, 262ejercicio de suelo, 332ejercicio en aparato, 123ejercicio estático, 125ejercicio físico, 374ejercicio libre, 193ejercicio obligatorio, 268elasticidad muscular, 85en cuadripedia, 247en cuclillas, 239encadenamiento de movimientos, 267encuentro, 278enlaces de saltos, 220
55
Gorputz Hezkuntza
Hhabilidad motriz básica, 273habilidad perceptiva, 279hacer el puente, 333hacer rodar el balón, 140hacer tijeras, 126higiene corporal, 191hilera, 204hiperactividad, 348hipertonía de la musculatura, 357hipertrofia, 349hipopresivo, 350hueso, 10
Iimagen corporal, 61impulso, 156inclinación lateral, 119iniciación deportiva, 73inspiración, 71instalación deportiva, 234interacción, 72interval training, 396
Jjuego, 221, 223juego competitivo, 251juego cooperativo, 242juego de fantasía, 178juego de imitación, 205juego deportivo, 237
fisura, 343fitness, 388flexibilidad, 78flexión, 52flexión hacia delante, 29flexión lateral, 28flexionar, 53forma física, 389foso de caída, 213fractura de un hueso, 347frecuencia cardiaca, 36frecuencia de la zancada, 325frecuencia respiratoria, 31frisbee, 179fuerza, 68fuerza explosiva, 69fuerza máxima, 70fuerza resistencia, 44
Ggatear, 248gesto, 227gesto automático, 32gesto explosivo, 228gimnasia, 183gimnasia artística, 184gimnasia de baja intensidad, 395gimnasia deportiva, 232gimnasia para la 3ª edad, 366gimnasia rítmica, 185gimnasio, 181gimnasta, 182girar, 152giro, 151goma elástica, 188
56
Gorputz Hezkuntza
movilidad articular, 58movimiento, 81movimiento circular, 265movimiento pendular, 264movimiento rítmico, 263movimiento voluntario, 154músculo, 13músculo abductor, 14músculo aductor, 15músculo agonista, 16músculo antagonista, 17músculo aproximador, 15músculo esquelético, 13músculo separador, 14músculo sinergista, 18
Oocupación del espacio, 176oponente, 130orientación espacial, 91
Pp/m, 98parada, 180paralelas, 277paralelas asimétricas, 276partido, 278pasillo de carrera, 246patio de recreo, 225patrón motor, 167pelota, 281percepción, 94periodización del entrenamiento, 384
juego funcional, 224juego predeportivo, 231juegos malabares, 256juez, 163
Llanzamiento de la pierna, 323lanzar el balón, 139lanzarse hacia delante, 131lateralidad, 76latigazo cervical, 353lesión muscular, 358ligamento, 12lordosis, 355luxación, 354
Mmalabarismo, 256manipulaciones, 257mano dominante, 47marcha, 198marcha atlética, 202marcha regulada, 199marchar, 65masa magra, 4masa muscular, 19masaje, 356maza, 260mecanismo reflejo, 79meeting, 306minitramp, 261mortal, 216motricidad, 80
57
Gorputz Hezkuntza
Rrecepción, 192reconocimiento médico, 336recorrido, 200recuperación, 385registro de observación, 143rehabilitación acuática, 414relajación, 39relajarse, 38relevo, 170rendimiento, 41reparto de roles, 293repetición, 171reposo, 376resistencia aeróbica, 42resistencia anaeróbica, 43retroversión, 45reunión, 306rigidez, 365ritmo de crecimiento, 64rodar el balón hacia atrás, 136rodar el balón hacia delante, 137rotación, 46rotura de fibras, 364rozamiento, 258rueda lateral, 116
Ssaltar, 215saltar a la comba, 297saltar a la cuerda, 297salto, 214salto del potro, 317salto mortal, 216saltómetro, 294
permuta, 285pica, 280pie de apoyo, 146pie dominante, 88pierna flexionada, 321Pilates, 409pino, 121pirueta, 282pista de deportes, 238pista deportiva, 238plancha, 283plano frontal, 22plano horizontal, 23plano sagital, 24plano transversal, 23plinto, 284plinton, 284posición, 211posición de descanso, 127posición de firmes, 334posición de partida, 109posición horizontal, 212postura, 286potro, 219precisión, 37preparación física, 410presionar, 287progresión, 289pronación, 97prueba de esfuerzo, 340prueba física, 288puesta en acción, 259pulsaciones por minuto, 98pulsímetro, 99pulsómetro, 99puntería, 291
58
Gorputz Hezkuntza
trabajo en circuito, 416trampolín, 307trampolín de salto, 307trayectoria, 200tren inferior, 1tren superior, 6trepar, 189trepar la soga, 296triple salto mortal, 218tronco, 3tropezón, 342trotar, 311trote, 309tumbado boca abajo, 111tumbado boca arriba, 112
Vvelocidad, 26velocidad de desplazamiento, 160velocidad de reacción, 169velocidad gestual, 229vestuario, 120vibración, 337vicio postural, 351visión marginal, 67visión periférica, 67volteo, 207volteo lateral, 117voltereta, 209voltereta adelante, 132voltereta atrás, 128voltereta en el aire, 113volumen de oxígeno, 92vuelo, 194vuelta, 151
sentado a horcajadas, 318sentado con piernas cruzadas, 324separación lateral, 27sesión de Educación Física, 393sinergia muscular, 100sistema de puntuación, 292situación motriz, 381sobrecarga, 345sobreentrenamiento, 344sobreestiramiento, 346soltar articulaciones, 390soltura de los movimientos, 266spinning, 411stretching, 412suelo, 331suelo pélvico, 21supinación, 101suspenderse, 328
Ttabla de ejercicios, 187tabla de gimnasia, 187tarea motriz, 326tatami, 303tendinitis, 361tendón, 25tensión muscular, 102terreno de juego, 222tirón muscular, 362tomar impulso, 157tono muscular, 103tono postural, 104torcedura, 338torpeza motriz, 133torsión del tronco, 59
eRRefeReNtzia BiBliOgRafiKOaK
60
Gorputz Hezkuntza
BLÁZQUEZ SÁNCHEZ, D. [et al.]. Fundamentos de educación física para enseñanza primaria. Vol. I, II. Bartzelona: Inde, 1993. [La Educación Física en Reforma]
Gorputz Hezkuntzaren oinarriak Lehen Hezkuntzarako. I. eta II. libk. UZEI. Bilbo: EHU. 2003
CALQUIST, M.; AMYLONG,T. Gimnasia infantil. En busca del ritmo en la gimnasia. Buenos Aires: Paidos. 1976.
FERNANDEZ DE JAUREGI, D. Oinarrizko prestakuntza fisikoa (fitxa di-daktikoak). Debarroko Euskara eta Kirol Zerbitzuak. 2001
GALERA, A.D. Manual de Didáctica de la Educación Física. II. Bartzelona: Paidós. 2001
GENERALITAT DE CATALUNYA. Diccionari de Gimnàstica. Bartzelona: Generalitat de Catalunya; Enciclopèdia Catalana. 1992.
Diccionari general dels esports olimpics. Bartzelona: Generalitat de Catalunya; Enciclopèdia Catalana. 1992.
GONZALEZ ARAMENDI, J.M. Jarduera fisikoa, kirola eta bizitza. Ostoa, S.A. 2003.
JIMENEZ, F.J.; DIAZ, M. Diccionario de educación física en primaria. Huelva: Huelvako Unibertsitatea. 2001.
LAGARDERA, F. Diccionario Paidotribo de la actividad física y el deporte. Bartzelona: Paidotribo. 1999.
MUTILOA, A. Oinarrizko soin hezkuntza (fitxa didaktikoak). Debarroko Euskara eta Kirol Zerbitzuak. 2002.
PARLEBAS, P. Léxico de praxiología motriz. Bartzelona: Paidotribo. 2001
RUIZ PEREZ, L.M. Gaitasun motorra: eskolako heziketa fisikoaren ikasketa motorra ulertzeko elementuak. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza. Argitalpen Zerbitzu Nagusia. 2002.
Recommended