View
3
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Vindplaats van geloof, hoop en liefde
Juli/Augustus 2020
inspiratie, informatie en opinie
Hoe je kerk wilt zijn, krijgt in een crisissituatie gezicht
In het geloofsgesprek kunnen verschillen op tafel komen
Weer gewoon van start in september?
Reflecteren. Met dit woord valt deze edi-tie van woord&weg goed samen te vatten. Het woord past bij de zomer. Het kerkenwerk ligt stil, we hebben va-kantie. De corona-crisis heeft het leven veel eerder en veel langer dan normaal stilgezet. Ons gemeente-zijn is aardig op de proef gesteld doordat we niet naar de kerk konden. Gemeenten bleken echter creatief in het vinden van manieren om betekenisvol te blijven (pag. 4-7).
In het dilemma (pag. 18-19) verwoorden vier predikanten hun gedachten - tussen hoop en vrees - over het nieuwe kerkenwerkseizoen. De blijvende impact van de coronacrisis op ons kerk-zijn is nog lastig te bepalen, zegt Marten van der Meulen (pag. 16). Dat de kerk een ba-ken van rust en hoop kan zijn in bange tijden - Houd moed, heb lief - liet de Protestantse Gemeente Heerenveen zien door een vlag (zie de cover) die inmiddels op veel plekken in Nederland wappert.
Terug naar het reflecteren. Martine Oldhoff schreef, op verzoek van de generale synode,
een boekje over de ziel. Niet het meest eenvou-dige onderwerp. Ze zegt erover (pag. 21): “Ik hoop dat het mensen kan hel-pen bij het nadenken over wie zij zijn voor God, over hun eigen innerlijk. Hoe gaat het met je eigen ziel? En op welke manier is de gemeente een plek waar de ziel opademt?” Het boekje heeft ge-spreksvragen zodat het niet blijft bij nadenken alleen.
Is uw ziel gevoed door het online aanbod van uw gemeente de afge-lopen maanden of mist u, net als ik, de fysieke kerkgang? Ik wens u deze zomer hoe dan ook een goede reflecterende tijd toe. En onthoud: ‘Houd moed, heb lief.’
Jurjen de Grootdirecteur dienstenorganisatie
4terug naar de kern
Heerenveen, Goor en Woerden over kerk-zijn in coronatijd
vraag van de maand
Wat leert de coronacrisis ons over de kern van kerk-zijn?
een goed gesprek
Maarten Wisse: “In het geloofsgesprek de Bijbel als uitgangspunt nemen”
inhouddeze maand
woord & weg • Juli/Augustus 20202
10
16
Kerk-zijn in coronatijd
8 Kerk&Zo14 De Kerkstraat in Werkendam15 Column ds. René de Reuver18 Dilemma: Weer gewoon van start,
of niet?20 Actueel: We zouden in de kerk meer
over de ziel moeten spreken23 Vacatures24 Het profiel van Theo Pieter de Jong
zinnig
3
Beeld: SolStock
KYRIE EN GLORIA
Ontferm u over ons in kwade dagen
als wij de zware last zo wankel dragen,
gebrandmerkt en gekrenkt tot op het bot,
ontferm u God.
Ontferm u over ons in stille uren
als wij de schaduw van de dood verduren,
onwetend van het ons beschoren lot,
ontferm u God.
Gij die ons nooit ontbreekt, zolang wij leven
zolang zult gij ons met uw licht omgeven
en met uw liefde – wonderbare macht,
gij geeft ons kracht.
Wij mogen in de avond, in de morgen,
ons veilig bij u weten en geborgen
tot in het diepe zwijgen van de nacht, o stille wacht.
René van Loenen, liedtekst bij ‘Goede machten’
van Dietrich Bonhoeffer
melodie: Liedboek 101
uit Bonhoeffer 75, Gedichten en gebeden in
gevangenschap, werkschrift 2019-2020
uitgave De Roos van Culemborg
terug naar de kern
Heerenveen, Goor en Woerden over kerk-zijn in coronatijd
“ Hoe je kerk wilt zijn, krijgt in een crisissituatie gezicht”
4 woord & weg • Juli/Augustus2020
Hoe kun je als kerk van betekenis
blijven als het gebouw gesloten
moet blijven en je elkaar niet
kunt opzoeken? Voor die vraag
zag elke gemeente zich de
afgelopen maanden gesteld. In
Heerenveen, Goor en Woerden
boorde het veel creativiteit aan.
In de Protestantse Gemeente Heeren-veen borrelden direct allerlei ideeën op om als kerk op afstand nabij te zijn. Een voor de gelegenheid ingestelde projectgroep kwam met vijf actiepun-ten.
Het onderhouden van het contact met de gemeenteleden was actiepunt nummer 1. Het resulteerde in de belactie ‘Geef me er 5!’ Ge-meenteleden konden aangeven dat ze met vijf personen, met name ouderen, telefonisch con-tact willen onderhouden. Velen gaven daaraan gehoor. “Omzien naar elkaar werd luisteren naar elkaar”, zegt ds. Anne-Meta Kobes, predi-kant in de Protestantse Gemeente.
Meer in het oog springend is de actie met vlaggen, posters en kaarten met de tekst ‘Houd moed. Heb lief ’, als antwoord op de vraag hoe de kerk een zichtbaar baken van rust en hoop
5
Tekst: Janet van Dijk Beeld: Sandra Haverman en PG Heerenveen
kerk ‘s ochtends nog open. Ook men-sen van buiten de gemeente kwamen daarop af, om een kaarsje op te steken. “Van een aantal van hen hebben we het telefoonnummer genoteerd om contact te blijven houden.”
Ook in Goor gaat het contact via de telefoon. De pastoraal medewerkers hebben de adressen van ouderen en kwetsbare mensen onderling verdeeld. De Jong: “Gewoon om te vragen hoe het gaat, of er behoefte is aan contact, bood-schappen of iets anders. We hebben veel mensen in het zicht. Zelf bel ik elke dag met mensen in een kwetsbare positie.”
Zichtbaar zijnDe Hofkerk heeft zichtbaar zijn
in de stad de afgelopen jaren tot een speerpunt gemaakt. Ze maakt deel uit van verschillende netwerken in de stad, en organiseert jaarlijks de ‘Dag van de dialoog’ en ‘Kleurrijk in de Hof ’, bedoeld om culturen te verbinden. Nieuw is dat Wim de Jong sinds begin april een van de vijf presentatoren is van het radioprogram-ma ‘Hofstreek verbindt’, in het leven geroepen vanwege de coronacrisis. “Mensen kunnen bellen in de uitzending. Ze hebben mij bena-derd omdat ik me blijkbaar heb laten zien als iemand die goed kan luisteren.”
Wat de afgelopen jaren gezaaid is, kan nu geoogst worden, ervaart De Jong. “Inzetten op zichtbaarheid, op netwerken, we plukken er nu de vruchten van. De kern van kerk-zijn is presentie. Hoe je kerk wilt zijn, krijgt in een crisissituatie als deze voluit gezicht. Mensen weten ons te vinden.”
Pastorale hulplijnPresent zijn. Ook de
Protestantse Gemeen-te Woerden zet daar vol op in. Ds. Gertjan Robbemond: “We willen met elkaar verbonden blijven, hebben duidelijk de
“De intentie nu
is: met elkaar
verbonden
blijven”
kan zijn in een angstige tijd. De vlag wappert bij de twee kerk-gebouwen van de Protestantse Gemeente, net als in 60 andere gemeenten in het land die de vlag besteld hebben. De posters wer-den verspreid via het kerkblad, om voor het raam te hangen. De kaarten konden gratis afgehaald
worden in de voortuinen van enkele gemeen-teleden.
Veel energieNog een actiepunt: kerkdiensten in een an-
dere vorm. Kobes “Samen met diverse gemeen-teleden denken we als predikanten na over hoe we online kunnen vieren. Op zondagmorgen streamen we een meditatie met muziek, op
woensdag een ochtendgebed en op vrijdag een vlog voor jongeren. Zo proberen we
iedereen betrokken te houden. Leuk is dat we hiervoor nieuwe kwaliteiten hebben aangeboord in de gemeente.”
Ook van de voorganger vragen online diensten andere kwaliteiten, en
een andere gerichtheid. Kobes: “Ik ben me bewust dat iedereen de viering kan aan-
klikken. De spanningsboog van online kijkers is korter. En er zijn kijkers die geen kerkdienst gewend zijn. Ik geef meer uitleg, en maak een toegankelijker dienst.”
De coronacrisis boort ongekende krachten aan. “We hebben lang gedacht dat we als kerk aan het afkalven zijn, maar er is ongelofelijk veel energie naar boven gekomen. We hebben blijkbaar een enorme veerkracht.”
Telefonisch contactDe kerkdiensten van de Hofkerk in Goor
hebben ook een andere vorm gekregen en zijn korter geworden. Ze waren al online te volgen, op kerkdienstgemist.nl. “Daar hoefden we niets extra’s voor te doen”, zegt ds. Wim de Jong. “Maar we zijn mensen gaan wijzen op deze mogelijkheid, via de mail en via de plaatselijke pers.”
De eerste twee weken nadat bleek dat kerkdiensten niet meer mogelijk waren, was de
6 woord & weg • Juli/Augustus 20206
mogelijkheden daartoe gecommuniceerd naar de gemeenteleden. We doen dat waar mogelijk over de kerkgrenzen heen, bijvoorbeeld met de pastorale hulplijn.” Die hulplijn, Het Oor, is er voor alle Woerdenaren die hun verhaal kwijt willen. Dit in plaats van het wekelijkse inloopspreekuur van de Woerdense predikan-ten en pastores in het wijkcentrum. Natuurlijk heeft dat een handicap. “Ik zie niet wat het bij mensen teweegbrengt als ik voor hen bid. In crisissituaties ga ik dan ook op huisbezoek.”
Als gemeenteleden aangeven dat ze het fijn vinden om een gezicht te zien, wordt gebruik-gemaakt van beeldbellen. En veel communica-tie gaat via WhatsApp. “Ik word blij als ik zie hoe creatief en vasthoudend mensen zijn om het omzien naar elkaar gestalte te geven.”
Oprechte aandachtCollega ds. Joost Schelling: “Normaal
gesproken denken we vanuit mensen die je op een bepaald moment bij elkaar hebt.
Daarbuiten zijn ‘de anderen’. Dat onderscheid is nu weggevallen. Ik ben ertoe overgegaan om álle gemeenteleden rond hun ver-jaardag te bellen, ook kinderen en jongeren. Daar krijg ik leuke reacties op. We geven nu meer dan anders oprechte aandacht. De aandacht was er wel, maar als kerk denk je al snel in aantallen mensen en in betrokkenheid van mensen. Nu hebben we een andere intentie: met elkaar verbonden blijven in deze tijd.”
We vallen als gemeente terug op de kern, ziet hij. “Normaal gesproken zijn we bezig een kerkelijke bedrijf gaande te houden. Nu gaat het erom wat geloven in je dagelijks leven be-tekent en hoe je dat handen en voeten geeft. In je directe omgeving kun je gelovige zijn en dat laten zien. Dat kunnen we nu ook goed zonder kerkgebouw doen.”
7
ds. Wim de Jong (foto gemaakt voor de coronacrisis)
kerk&zo
Kaarten van schilderijen Bonhoeffer
In tijden van weinig directe contacten is het
schrijven van kaarten en brieven weer sterk toe-
genomen. Bonhoeffer75 maakte een kaartenset
van de schilderijen van Jeltje Hoogenkamp bij
vier gedichten van Bonhoeffer: ‘Goede machten’,
‘De Vriend’, ‘Tegel’ en ‘Op weg naar de vrijheid’.
De set kost 3,50 euro en is te bestellen via
bonhoeffer75@kpnmail.nl o.v.v. het aantal setjes,
naam en adres. De factuur wordt met de setjes
meegestuurd.
Actie vakantietasKinderen uit kwetsbare gezinnen in Nederland kunnen
meestal niet op vakantie. Met de actie Vakantietas van
Kerk in Actie kunt u hen als gemeente verrassen met
een rugzak vol verrassingen voor de zomervakantie.
De tassen zijn fairtrade geproduceerd in Sri Lanka en
gemaakt van 100% organisch katoen. De vakantietas
kost 1 euro per stuk. Meer informatie en bestellen via
kerkinactie.nl/vakantietas.
Noodfonds biedt hulp
Voor gemeenten die door het wegvallen van baten acuut in liquiditeitsproblemen raken, wil de Solidariteitskas een vangnet bieden. Er is een noodfonds opgericht dat snel liquiditeitssteun kan bieden door een lening te verstrekken. Als de aanvraag wordt gehonoreerd, gebeurt dit binnen drie weken. Kijk voor voorwaarden en werkwijze op protestantsekerk.nl/noodfondscorona.
Boekje
Petrus vakantieboekje
Ook als we niet op vakantie kunnen deze zomer biedt het vakantieboekje van Petrus een dagelijks moment van bezinning of ontspanning: 28 dagen lang Bijbelse inspiratie, gespreksvragen, puzzels, een lied, gedicht of tip. U kunt het boekje in A6-formaat gratis aanvra-gen via petrus.protestantsekerk.nl/vakantieboekje.
Materiaal bij jaarthema'Het goede leven' is het jaarthema dat begint bij Startzondag in de maand september. Op protes-
tantsekerk.nl/startzondag vindt u allerlei suggesties om het thema handen en voeten te geven, op Start-zondag zelf en in het nieuwe kerkenwerkseizoen.
woord & weg • Juli/Augustus 20208
31 oktoberLANDELIJKE
ONTMOETINGSDAG
Bonhoeffer75
Afsluitende dag van het
project Bonhoeffer75 met
een gevarieerd programma
met onder meer lezingen
en muziek. deroosvanculemborg.nl
kijk voor de actuele agenda opprotestantsekerk.nl/
agenda
(030) 880 18 80 info@protestantsekerk.nl
U kunt met elke vraag bij ons terechtOns uitgangspunt is dat
we u binnen 48 uur (op
werk dagen) van een
bruikbaar antwoord
voorzien. Bij vragen om
informatie geven we
die. Wilt u dat we met u
meedenken, dan doen
we dat. Bent u op zoek
naar andere gemeenten
met vergelijk bare vragen
(en oplossingen!), dan
brengen we u met hen
in contact. Wilt u dat
iemand u in uw gemeente
begeleidt om een
vraagstuk op te lossen,
dan doen we u daarvoor
een suggestie.
in ‘t kort
Heeft u ook een vraag?
9
dienstencentrum
ma. t/m do.
9.00-21.00vr. 09.00-16.00
Als de dokter somber kijkt - Over leven, kanker en geloven Je bent dominee, geeft cursussen rouwverwerking en krijgt te horen dat je uitgezaaide kanker hebt. Het overkwam Wouter Schraven (1962), predikant van de Brugkerk in Lopik. Troostend en getroost schrijft hij over zijn leven in de schaduw van de dood, waarin hij ervaart dat schaduw niet ontstaat zonder licht.Uitgeverij Anderszins, € 17,50.
ISBN 9789492994127
Religieus leiderschap in post-christelijk NederlandDe kerk is in de marge terechtgekomen en blijft krimpen. Hoe moeten leiders van kerken anticiperen op deze post-christelijke samenleving? In dit boek buigt een groep theologen zich over nieuwe vormen van pionierend leider-schap. Ze laten de uitdagingen zien, de consequenties van nieuwe vormen van leiderschap en hoe bestuurskunde kan helpen te begrijpen wat er gebeurt.KokBoekencentrum, € 29,99.
ISBN 9789043532624
Gratis e-book voor tienerleidersWat is er mogelijk qua online jongerenwerk in deze coronatijd? Jong Protestant schreef samen met de HGJB en Youth for Christ het e-book ‘Eerste hulp bij quarantaine voor tienerleiders in de kerk’. Gratis te downloaden: jongprotestant.protestantsekerk.nl/ebook.
Leestips
Vraag van deze maand:
Wat leert de
coronacrisis ons
over de kern
van kerk-zijn?
Kijk voor inspiratie
op pagina 16
9
een goed gesprek
Maarten Wisse schreef
‘De Bijbel in het midden’
“In het geloofsgesprek kunnen verschillen op tafel komen”
10 woord & weg • Juli/Augustus 2020
Hoe meer we leren over diepgaande thema’s met
elkaar te spreken, des te relevanter wordt de kerk voor
ons leven. Voor het voeren van dit geloofsgesprek zou
Maarten Wisse de Bijbel als uitgangspunt willen nemen.
Maarten Wisse, hoogleraar Dog-matiek aan de Protestantse Theologi-sche Universiteit, schreef in opdracht van de synode De Bijbel in het midden, een pleidooi voor het voeren van een geloofsgesprek te midden van de ver-schillen die de kerk kent.
We spreken elkaar per telefoon. De coronacrisis verhindert een fysieke ontmoeting en zal vooralsnog ook het geloofsgesprek belemmeren.
Wisse: “Afgelopen zondag werd in mijn kerk de tekst uit Deuteronomium 8 gelezen: ‘Houd je aan alle geboden die ik jullie bied, dan zul je blijven le-ven.’ Als je zo’n zin hoort in deze tijd, dan denk je aan het coronavirus. Alsof de voorganger de RIVM-voorschriften wil bevestigen via Deuteronomium 8. Je zou er een goed geloofsgesprek over kunnen voeren. Wij moderne mensen hebben moeite om zo wettisch te den-ken als Deuteronomium doet. Maar in sommige situaties kan het onvermij-delijk zijn: anderhalve meter afstand houden, handen wassen, niezen in je elleboog. Daarna gaan we het wel
hebben over wat we van de regels vonden.”
Waarom zouden we een geloofsgesprek willen voeren?
“Omdat je daardoor ontdekt wat de diepte, breedte en hoogte zijn van het geheim van Christus. Dat kan alleen
samen met ‘alle heiligen’, zoals de Bijbel zegt. Dat zijn je broers en zussen in de gemeente, mensen met wie je verbonden bent en van wie je kunt leren. En dan niet alleen degenen die hetzelfde denken als jij. Ik pleit ervoor om in het geloofsgesprek de Bijbel als uitgangspunt te nemen. Andere bijbellezers helpen jou om in de Bijbel te vinden waar je zelf nooit toe zou komen.”
De Bijbel zorgt ook voor meningsverschillen.
“Dat is nooit anders geweest. De eerste christenen leefden vanuit de ervaring van de op-standing van Christus. Zij vertelden de verhalen daarover op hun eigen manier aan elkaar door. In het Nieuwe Testament leggen de evangelis-ten hun accenten, Paulus doet dat ook.
Bij al die verscheidenheid is er eenheid in Christus, maar de invulling daarvan verschilt. Er waren gemeenten met vooral joodse gelovigen, of met vooral heidenen, of met van alles door elkaar. Al die verschillen balanceerden tussen oud en nieuw, traditie en vernieuwing.
Hou de Bijbel in het midden, zodat deze bij niemand op schoot of in handen terechtkomt. Hij wordt niet helemaal van jou. Zo blijft ook Christus in ons midden. Dat creëert bij iedereen het bewustzijn dat zijn of haar opvatting niet per se de opvatting van Christus is. Dat maakt je open om te luisteren naar andere mensen, met andere opvattingen.”
Binnen de Protestantse Kerk zijn identiteitsgemeenten, waarbinnen mensen het doorgaans met elkaar eens zullen zijn.
“Is dat wel zo? Elke gemeente draagt een flinke diversiteit in zich, om te beginnen in dorpskerken. In andere gemeenten kan het zijn dat een bepaalde groep de dominante identiteit
Tekst: Kees Posthumus Beeld: Sandra Haverman
”Iemands
opvatting is
niet per se de
opvatting van
Christus”
11
gijzelt en daarmee anderen, bewust of onbewust, het spreken verhindert. Ook binnen gemeenten die een duidelijke kleur lijken te hebben is er altijd di-versiteit en noodzaak tot gesprek. Het is de kunst dat onder ogen durven te zien. De Bijbel helpt daarbij, als gemeenschappelijk referentiepunt.
Het geloofsgesprek kent twee polen: de veilig-heid onder elkaar en de uitdaging van het verschil. Het liefst wil je je diepste zieleroerselen op tafel hebben. Dat kan alleen in wederzijds vertrouwen. Dan kunnen ook grote verschillen ter tafel komen.
Tijdens deze coronacrisis dringt zich de vraag op: hoe zie jij God? Als iemand die niets met het kwaad te maken wil hebben? Of heb je Hem nodig om af en toe eens flink aan zijn mouw te schudden: wat heb jij hiermee te maken, kun je ons misschien een beetje helpen? Hoe meer we leren over deze diepgaande thema’s met elkaar te spreken, des
te relevanter de kerk wordt voor ons leven.”
Met welk bijbelgedeelte moeten we niet beginnen?
“Dat zijn er heel veel! Ik zou geen geloofsgesprek organiseren op basis van een namenlijst uit Numeri of gedetail-leerde aanwijzingen voor het bouwen van de ark des verbonds. Of bijbelge-deelten waarvan je weet dat daarover de messen al geslepen zijn. Dat kan altijd nog.
Wil je gemakkelijker beginnen, dan adviseer ik het Johannesevangelie. Daarin staan heel diepe verhalen die je uit wel honderd perspectieven kunt bekijken. De betekenislagen stuiteren je recht in het gezicht. Ze doen een diep beroep op menselijk-heid en brengen dat in verband met God. Alleen al bij Johannes kun je met een kring maandenlang verblijven, op zoek naar de verschillende manieren waarop je er tegenaan kunt kijken.”
Wat is de rol van de predikant in het geloofsgesprek?
“Je moet als organisator genoeg context creë-ren om het gesprek goed te laten verlopen, maar niet te veel je eigen opvatting laten overheersen. Als predikant hoor je een veilige situatie te kunnen creëren, waarin ruimte is voor iedereen. Vertrouw erop dat er onder de deelnemers voldoende ver-schillende inzichten aanwezig zijn om samen dat
bijbelgedeelte te laten spreken. Als een predi-kant te veel programmeert of een eigen uitleg geeft, werkt het model van een geloofsgesprek niet. Als je de diversiteit in beeld wilt krijgen, moet de predikant een stapje terug doen.”
Er is ook nog zoiets als op de grondtekst gebaseerde exegese.
“Bijbelwetenschappers zullen misschien zeggen: als je op deze manier de Bijbel gaat lezen, krijg je allerlei idiote uitkomsten. Wat ie-mand in een bijbeltekst ziet, hoeft helemaal niet te zijn wat de auteur daarmee bedoeld heeft. Het gaat om teksten van duizenden jaren oud.
De kans dat we de tekst verkeerd interpre-teren, is heel groot. Daarom moeten er in de kerk plaatsen blijven waar de professionele lezing van de Bijbel een rol heeft. Maar bij een geloofsgesprek tussen gemeenteleden kan een professionele lezing niet de hoofdrol hebben. Je loopt dan het risico dat deelnemers denken dat je er allemaal hetzelfde in moet zien.”
“In elke
gemeente is
diversiteit en
noodzaak tot
gesprek”
Bestel ‘De Bijbel in het midden’
gratis via
protestantsekerk.nl/webwinkel.
Diverse ideeën en materialen voor
bijbelstudie en gespreksgroepen
over de Bijbel vindt u op
protestantsekerk.nl/bijbelstudie.
woord & weg • Juli/Augustus 202012
Advertentie
13
Het kerkgebouw
Kerk door de week: Een vrouwenvereniging, een man-
nenvereniging, vrouwenochtenden,
bijbelstudiegroepen, allerlei clubs
voor de jeugd, catechisatie ... “Door
de week is er voor alle leeftijden van
alles te doen.”
De Dorpskerk is in 1952 herbouwd nadat ze was opge-
blazen door de Duitsers op 21 april 1945, vlak voor de
bevrijding. “Die vernietiging had een enorme impact. Er
was wel van tevoren gewaarschuwd omdat de Duit-
sers geen burgerslachtoffers wilden. Enkele specifieke
dingen van waarde zijn nog uit de kerk gehaald, zoals
de predikantenborden. Het huidige gebouw heeft een
gelaagde bouw en veel achthoeken, waaronder de toren
en het doopvont. Onder in de kerk, in het souterrain, zijn
vergaderzalen. De kerkenraad komt op zondag vanuit de
consistoriekamer via een trapje de kerkzaal in.”
Deze maand vertelt de Hervormde
Gemeente Werkendam (twee wijken,
twee kerkgebouwen, twee predikanten)
bij monde van Theo van Vuuren,
ouderling in wijk 2, over haar grootste
vreugde en haar grootste verdriet.
Werkendam
De Kerkstraat
de kerkstraat
Veel protestantse gemeenten hebben hun adres in de Kerkstraat. In deze
rubriek zoeken we ze op en vragen we naar het kerkelijk leven. Wat gaat er
goed en wat kan beter?
”Je kunt niet
geloven zonder
de kerk”
Grootste vreugde“De grootste vreugde is dat we elke week
samenkomen in de erediensten. Dat is ook het belangrijkste van kerk-zijn: het eren, loven en prijzen van God. Dat je er zelf wat aan hebt komt op de tweede plaats. ‘Wie de kerk niet als moeder heeft, kan God niet als Vader hebben’ luidt een uitspraak van Cyprianus. Je kunt niet geloven zonder de kerk. Die overtuiging leeft in de beide wijken. Beide zijn orthodox maar verschillend in de liturgie. In wijk 2 zingen we nog de psalmen uit 1773, op hele noten. Wijk 1 zingt uit Liedboek en Evangelische Liedbundel. Beide wijken hanteren de herziene Sta-tenvertaling.”
Grootste verdriet“Het grootste verdriet is dat het moeilijk
is om de oudere jeugd en jonge gezinnen bij de kerk te houden. Mensen die geen belang hechten aan Gods heil lopen gevaar het heil mis te lopen. Ontzettend triest om mensen te zien wegglijden. Het is telkens onderwerp van gesprek. Bij het beroepen van een nieuwe predikant bijvoorbeeld is aansprekend kunnen preken een voorwaarde. We willen dit tij graag keren.”
Theo van Vuuren
woord & weg • Juli/Augustus 202014
Tekst: Janet van Dijk Beeld: Hervormde Gemeente Werkendam
De Kerkstraat is
onderdeel van een
lange straat met
verschillende namen.
Het stukje Kerkstraat
is slechts 100 meter
lang. De Dorpskerk
staat op nummer 5, het
verenigingsgebouw De
Bron op nummer 3 en
de pastorie van wijk 1
op nummer 4.
column
15
Waarover spraken zij …
U kent vast nog wel dat kinderliedje over drie
kleine kleutertjes.
‘Waarover spraken zij, die drie daar op dat hek,
boven op dat hek?
Op een mooie warme dag in september.’
Het mooie van een goed kinderliedje is dat het
lang meegaat. Ook al past het beeld dat het
oproept misschien niet meer zo, we zingen die
liedjes nog graag. Niet zozeer uit nostalgie maar
omdat ze iets wezenlijks bezingen.
Zo vergaat dat mij althans met het liedje over
de kleine kleutertjes. Je ziet ze voor je, met
bungelende beentjes op een hek.
Druk pratend over wat ze zien,
hun eigen goede gesprekken
voerend.
Hoe waardevol is het om
naast iemand te zitten, of
om samen op te lopen en in
gesprek te raken. Om zonder
die ander in de ogen te hoeven
kijken, je hart voor elkaar te openen. In deze tijd
waarin we afstand van elkaar moeten houden,
is dit een pijnlijk gemis. Zeker, online kun je een
goed gesprek voeren. Maar het haalt het niet bij
zo’n gesprek als de drie kleine kleutertjes voerden
op dat hek. Hopelijk zijn komend seizoen zulke
dichtbij-gesprekken weer volop mogelijk!
Waarover spraken die drie daar eigenlijk op dat
hek? Over krekeltjes en korenbloemen blauw.
Gewoner kan het haast niet. In een goed gesprek
komt het hele leven aan de orde. Ook de
verwondering over de schepping. Gelukkig had
het coronavirus in de afgelopen maanden
geen vat op de ontluikende natuur.
Het liedje van de kleutertjes doet mij
verlangen naar mooie dichtbij-gesprekken
waarin het hele leven aan de orde komt.
Inclusief de bloemen die God om ons
heen laat bloeien.
Verlangen naar mooie
dichtbij-gesprekken
Wijk 1 voelt zich verbonden met de Confes-
sionele Vereniging, wijk 2 met de Gerefor-
meerde Bond. Het totale ledenaantal is een
kleine 4000. “Daar zitten veel papieren leden
bij.” De ochtenddiensten worden in beide
wijken goed bezocht, de avonddienst in wijk
2 ook, in wijk 1 minder. “We doen als wijken
veel apart maar gaan goed met elkaar om.
Eens per jaar vergaderen we als kerkenraden
gezamenlijk. En de diaconie en de kerkrent-
meesters trekken veel samen op.”
De straat (met zendingsmarkt) Ds. René de Reuver
scriba generale synode
De gemeente
15
16
De coronacrisis raakt ons in onze normale manier van kerk-zijn: kerkdiensten en andere ontmoetingen zijn maandenlang onmogelijk. Hoe gaan gemeenten hiermee om? En leert deze periode ons iets over de kern van kerk-zijn?
vraag van de maand
Alles is anders in deze coronatijd. Ook de
vragen die binnen gemeenten leven zijn van
een andere aard. Deze maand:
Dat de coronacrisis veel gevolgen voor de kerken heeft, is wel duidelijk. Maar de exacte en blijvende
impact is nog lastig te bepalen, denkt Marten van der Meulen, wetenschap-pelijk beleidsmedewerker Gemeente-opbouw bij de dienstenorganisatie en universitair docent aan de PThU. “Ik heb al meerdere keren de metafoor van ‘sneeuwstorm, winter en ijstijd’ voorbij zien komen. De vraag is: bevin-den we ons in een sneeuwstorm? Dan ga je even schuilen, en daarna ga je op hetzelfde pad verder. Of is het winter? In dat geval moet je je goed voorbe-reiden, voorraden aanleggen. Of is het een ijstijd? Dan moet je een totaal andere manier van leven ontwikke-
Wat leert de coronacrisis ons over de kern van kerk-zijn?
woord & weg • Juli/Augustus 202016
Neem even de tijdBespreek tijdens de eerste ‘normale’
kerkenraadsvergadering eens de volgende
vragen samen:
• Waar ben je verdrietig om?
• Wat heb je niet zo gemist?
• Welke nieuwe dingen heb je ontdekt?
• Wat ga je blijvend anders doen?
• Hoe heb je God, elkaar en de wereld
anders leren kennen?
Tekst: Jedidja Harthoorn Beeld: Studio Rebel
len.” Zelf denkt hij aan een van de laatste twee scenario’s. “Deze crisis verandert meer dan we denken. Maar hoeveel, dat moet nog blijken.”
Nieuwe ruimteGemeenten gaan verschillend met de crisis
om, ziet Van der Meulen. “Veel kerken hebben snel iets online opgezet. Pas in de loop van de tijd begonnen mensen zich te realise-ren dat een online kerkdienst om een heel andere aanpak vraagt.” In sommige gemeenten kwam veel creativiteit los, zoals in de gemeenten in Heer-enveen, Woerden en Goor (zie pag. 4-7). “Er is nieuwe ruimte ontstaan voor mensen die goed zijn in creatieve din-gen bedenken. Bijvoorbeeld als het gaat om het omzien naar elkaar. Of als het gaat om online vormen. Som-mige gemeenten hebben ontdekt: we kunnen online meer mensen bereiken, of juist kleinere groepen beter ondersteunen. Ik verwacht dat er na deze crisis verder geëxperimenteerd zal worden met hybride vormen van offline en online kerk-zijn.”
Tijd om te rouwenToch moeten we ons niet meteen afvragen
wat deze crisis ons kan leren, denkt Van der Meulen. “Het is belangrijk om straks eerst de tijd te nemen om te rouwen. Over wat we kwijtgeraakt zijn, over wat we gemist hebben. Veel gemeenten zijn leden verloren, we hebben elkaar een periode niet kunnen zien, er zijn misschien problemen in gezinnen ontstaan. Het is belangrijk om dat te benoemen: het is moeilijk geweest.” Tegelijkertijd bepaalt deze periode ons wél bij wat echt belangrijk is. “We worden teruggeworpen op ons gezin, op onze vrienden. De kerkdienst is nu even van minder betekenis. Maar de kerk hangt niet af van een kerkgebouw, van een kerkenraad, of van kerkdiensten. De kerk is daar waar Christus
is, en dat kan op heel veel verschillende plekken zijn. Ook in gezinnen, in vriendschappen, in kleine groepjes, in online groepen … Ik denk dat we dat nu herontdekken. Er blijkt veel te zijn dat leuk was, en goed, en belangrijk, maar toch niet tot de basis behoort. Het zijn de onderlinge relaties die de basis vormen: de relatie met God, met elkaar, met mensen van buiten.”
De kerk ‘gebeurt’Wat betekent die ‘herontdek-
king’ voor de toekomst? Van der Meulen: “Deze periode biedt gemeenten de kans om zich af te vragen: willen we straks weer terug naar hoe we het voorheen deden, nu we het een
tijd anders hebben moeten doen? Is er iets moois gegroeid dat we
kunnen versterken?” Dat hoeft niet overal op dezelfde manier, benadrukt hij.
“Niet elke gemeente hoeft te gaan vloggen. Ga uit van je eigen kracht.” Van der Meulen verlangt zelf inmiddels wel weer naar een ‘gewone’ kerkdienst. “Ik besef opnieuw hoe fijn de kerkdienst is, hoe goed het is om fysiek bij elkaar te kunnen zijn. En toch: deze crisis maakt duidelijk dat de kerk ‘gebeurt’, ook als de dingen wegvallen die eerder enorm belangrijk leken.”
“Neem ook
tijd om
te rouwen”
17
Kijk voor vergaderopeningen die speciaal
gaan over opstarten na de coronacrisis op
protestantsekerk.nl/ideeenbank.
het dilemma
Na de zomervakantie hopen we, net als andere jaren, gewoon weer te kunnen starten met het nieuwe kerkenwerkseizoen. Pakken we al gemaakte plannen gewoon uit de kast en gaan we op de oude voet door? Of is er iets ingrijpend veranderd? Dilemma: Weer gewoon van start, of niet?
Weer gewoon van
start, of niet?
18
Magda Hazeleger, predikant in de Protestantse Gemeente Beilen-Hijken-Hooghalen
“Vooruitkijken gaat
op dit moment bijna
niet. We zijn dan ook
terughoudend in onze plannen. We hebben in ieder
geval besloten met het thema ‘het goede leven’
door te gaan, dat waren we al van plan. Normaal
gesproken is veel aanbod gericht op onderlinge
contacten; we hebben veel gespreksgroepen.
Nu moeten we daar andere vormen voor vinden.
Bijeenkomsten rond ‘kunst en kerk’ bijvoorbeeld die
we in de planning hebben, zouden in de vorm van
een college in de kerkzaal kunnen, of digitaal.
We weten ook niet hoe de geloofsgemeenschap
er straks uitziet. Wordt de gemeenschap digitaler?
We bedienen met onze internetkerkdiensten nu een
grotere groep mensen dan normaal, maar we weten
niet of nauwelijks wie dat zijn. De diensten zijn
korter geworden. Betekent dat dat de live kerkdienst
straks ook anders gaat worden? En vinden trouwe
kerkgangers het fijn als de diensten afwijkend zijn?
Kerk in het dorp zijn is ook lastig nu. Het aanwezig
zijn op markten, het openstellen van de kerk voor
concerten, de diensten in de verzorgingshuizen, het
kan nu allemaal niet. Het is natuurlijk een drama dat
de kerk niet open kan bij een crisissituatie
als deze. We zien onderlinge zorg en
openheid naar het dorp als kenmerk
van onze gemeente. We zullen
opnieuw moeten uitvinden hoe
we kerk-zijn zo vormgeven dat we
mensen bereiken.”
De Protestantse Kerk is een brede organisatie. De bron waaruit eenieder put is dezelfde, maar de onderlinge verscheidenheid in
meningen en overtuigingen is groot. Die diversiteit is de kracht van de Protestantse Kerk. Omdat je je eigen mening kunt scherpen
aan de mening van de ander, geven vier mensen die ieder een ander gezichtspunt vertegenwoordigen, een puntige reactie op het
onderwerp.
“Terughoudend in onze plannen”
Henk van Veldhuizen, predikant in de Protestantse Gemeente Hasselt
“We moeten loslaten wat achter ons ligt”
“Startzondag
vieren wij normaal
gesproken altijd
feestelijk en
uitbundig. Maar wat is er nog aan feestelijkheid over
na al onze verliezen? Corona trof onze stad en onze
gemeente hard. Daarnaast is er ook verlies als het
gaat om de vertrouwde vormen van contact, van
samenkomen. Hoe kunnen we elkaar vasthouden?
We zullen moeten accepteren dat we los moeten
laten wat achter ons ligt. Hoe geven we dan vorm en
inhoud aan geloof, hoop en liefde, aan kerk-zijn dat
een appel doet uitgaan naar de samenleving? En dat
zonder angst en de neiging deuren en ramen dicht
te houden? Het is moeilijk om daar nu over na te
denken. We kunnen nog niet goed overzien in welke
hoedanigheid we straks weer samen komen, en of
mensen dat durven.
De kerk in de traditionele vorm stond al onder druk,
maar dat is door de crisis versterkt. We moeten
met elkaar op zoek naar kansen en mogelijkheden
om het evangelie naar de mensen te brengen. De
mensen van nu en morgen. In de kern gaat het erom
in verbinding met elkaar de Bijbel open te leggen, en
daaruit te lezen, leren en geloven. En van
daaruit oog te hebben voor elkaar en de
mensen om ons heen. Het grote gebod
is nu van kracht: God liefhebben
boven alles en je naaste als jezelf.”
woord & weg • Juli/Augustus 202018
“De
omstandigheden
zijn anders,
onze roeping
is dezelfde”
19
Tekst: Janet van Dijk
Evelyn Quaak, predikant in de Protestantse Gemeente Prinsenbeek
“Deze tijd nodigt uit tot een andere betrokkenheid”
“Naast moeite en
verdriet - iedereen
hier kent wel
iemand die erg
ziek is geweest of
is overleden - brengt deze tijd ook veel moois. Op
de online vieringen stemmen naast kerkgangers
ook andere mensen af. Dat is al bijzonder, maar
meer nog wat dat doet met mensen. Ik begeleid
een kring van jonge vrouwen tussen 25 en 35 jaar.
Ze hebben een druk leven. Sommige komen nooit
in de kerk, andere nu en dan. Nu luisteren ze vaak
online naar de kerkdienst, bijvoorbeeld terwijl
ze wandelen. Een van hen zei: ‘Het geloof
is veel belangrijker voor me dan ik
dacht.’ Uit een andere kring meldde
een veertiger die nooit de dienst
bezoekt maar nu online luistert:
‘Zo fijn dat ik met geloof bezig
ben; het geeft me rust en inkeer.’
De meerderheid van de mensen
uit deze kringen wil doorgaan
met online luisteren. Dat heeft me
aangenaam verrast.
De drempel naar de fysieke kerkdienst
is hoog, naar online inschakelen niet. Het
nodigt uit tot een heel andere betrokkenheid;
een kans voor de kerk. We gaan ongetwijfeld
gewoon door met onze kerkdiensten en activiteiten,
maar we gaan ook wat anders doen. Vanuit de
ervaring met de online vieringen, met andersoortige
muziek en een andere dynamiek, moeten we na
gaan denken over de diensten. Dat geldt ook voor
online ontmoetingen. Je kunt mensen helpen in
hun geloofszoektocht terwijl ze thuis
zijn. Het is uitdagend om dat in te
zetten in ons programma van
verdieping en ontmoeting. We
moeten misschien twee sporen
gaan ontwikkelen. Dingen
uitproberen. Een boeiende
tijd.”
Pieter Versloot, predikant in de protestantse Martinikerk in Groningen
“We doen als
Martinikerk mee
met het IZB-
programma Focus
dat gemeenten
ondersteunt bij hun missionaire roeping. De
plannen voor dit jaar lagen al klaar tot en met
december. Dat traject gaan we nu anders invullen.
De vraag is nu: kunnen we wel gewoon verder?
Kunnen we straks alles weer doen? En wanneer is
straks? Het zou ook zomaar kunnen dat we met
een andere samenstelling van mensen doorgaan.
Wij hebben een enorm verloop, denk alleen al aan
de studenten die meestal maar een paar jaar
betrokken zijn. Daarnaast doet deze tijd
wat met de onderlinge verhoudingen.
Sommige mensen krijgen door
een nieuwe taak opeens meer
invloed. Misschien moeten we wel
opnieuw beginnen met elkaar.
Dat hoeft helemaal niet verkeerd
te zijn, als we dat maar koppelen
aan onze waarden: wat vinden we
als gemeente belangrijk? Ik zeg nu
ook steeds: de omstandigheden zijn
anders, maar onze roeping is dezelfde:
er zijn voor God, voor elkaar en voor de
samenleving. Dat moeten we vormgeven op een
passende manier in de situatie van het moment. Dat
geldt voor nu, dat geldt voor straks. Als voorganger
wil ik me zo goed mogelijk op de hoogte houden
om goed geïnformeerde voorstellen te doen en
beslissingen te nemen. Maar dan nog worden we
soms ingehaald door de actualiteit. Kijk vooruit,
maar niet te ver, en fundeer de
praktijk in de waarden van de
gemeente.”
“Misschien moeten we opnieuw beginnen met elkaar”
19
actueel
Het fascineert theologe Martine Oldhoff al jarenlang: het feit dat columnisten, filosofen en tijdschriften als Happinez steeds gemakkelijker het
woord ‘ziel’ in de mond nemen. “In de theolo-gie is het begrip echter behoorlijk ondergestoft geraakt. En als gelovigen weten we vaak ook niet goed wat we met het woord ‘ziel’ aan moe-ten. Daarom heb ik in mijn promotieonderzoek de vraag gesteld: kunnen we nog van de ziel spreken en zo ja, hoe dan? In Kijk op de ziel
Buiten de kerk wordt het woord ‘ziel’ steeds
meer gebruikt, maar gelovigen zien het vaak
als een lastig begrip. Toch zouden we juist
in de kerk over de ziel moeten spreken, vindt
promovenda Martine Oldhoff (PThU). In haar
gespreks- en bezinningsboek ‘Kijk op de ziel’
reikt ze daarvoor handvatten aan.
Martine Oldhoff schreef ‘Kijk op de ziel’
“We zouden in de kerk meer over de ziel moeten spreken”
woord & weg • Juli/Augustus 202020
staat de betekenis van de ziel in het christelijk geloof centraal.”
De ziel in de BijbelGeeft de Bijbel eigenlijk wel aanleiding om
van ‘de ziel’ te spreken? Oldhoff: “Je kunt niet zozeer één woord in de Bijbel aanwijzen dat een-op-een ‘ziel’ betekent zoals wij het in onze taal gebruiken. Maar de Bijbel geeft wel rede-nen om van de ziel te spreken. Zo lezen we in de Bijbel dat we aangesproken kunnen worden door God en kunnen antwoorden, we kunnen een relatie met Hem aangaan. Dan moeten wij dus wel mensen zijn met een eigen beleving en een eigen verantwoordelijkheid: ‘een ik’. Ik zou de ziel definiëren als het ontvankelijke ‘ik’ dat in alle verandering toch steeds die ene persoon blijft: het ‘zelf ’ voor God.”
Dat maakt meteen duidelijk hoe het Bij-belse gebruik van het woord ‘ziel’ zich onder-scheidt van het culturele gebruik, vervolgt de theologe. “Je beeld van God heeft invloed op hoe je de mens ziet. Als je je God voorstelt als een kosmische kracht waar iedereen deel van uitmaakt, kun je de ziel zien als een soort goddelijke vonk. Ik denk echter dat er Bijbels gezien altijd een onderscheid blijft tussen mens en God. Dat de mens echt mens mag zijn, geschapen door God om in relatie met Hem te leven.”
Ziel en lichaamEr is nog een belangrijke reden om het
woord ‘ziel’ te gebruiken, zegt Oldhoff. “Hoe-wel ziel en lichaam in de Bijbel bij elkaar horen, vinden we daarin ook het geloof dat de mens na de dood nog in relatie met God kan leven.
Het kan
troostend zijn te
weten dat iemand
meer is dan zijn
lichaam
Tekst: Jedidja Harthoorn Beeld: Jan van de Lagemaat
Dat betekent dus dat ‘ik’ op de een of andere manier moet blijven bestaan na de lichamelijke dood. Dat ons mens-zijn bewaard blijft bij God. Daarom is het belangrijk om de ziel te kunnen onderscheiden van het lichaam.” Ook in het aardse bestaan hier en nu kan het troostend zijn te weten dat iemand meer is dan zijn lichaam, bijvoorbeeld als een naaste dementie heeft. “Ook als we lichamelijk aftakelen, als onze hersenen aftakelen, ziet God ons en weet Hij wie wij zijn. We kun-nen niet uitsluiten, gelukkig niet, dat God de ziel beroert van mensen met wie wij geen contact meer krijgen of die geen contact met anderen kunnen leggen.”
Met gespreksvragenHet boek Kijk op de ziel
gaat in op deze theologische aspecten van de ziel, maar wil de lezer niet alleen iets leren. Oldhoff: “Ik hoop dat het boekje mensen kan helpen bij het nadenken over wie zij zijn voor God, over hun eigen innerlijk. Daarvoor staan ook gespreks- en bezinningsvragen in het boekje. Hoe gaat het met je eigen ziel? En op welke manier is de gemeente een plek waar de ziel opademt?” Het onderwerp maakt veel los, merkt ze. “De voorbeelden in het boek komen uit het gewone leven en roepen herkenning op. En mensen ervaren denk ik ook dat ‘de ziel’ een wezenlijk onderwerp is. Juist in de kerk is het van belang om te spreken over wie wij zijn voor God.”
Het boekje ‘Kijk op de ziel’ bestellen? Dat kan
voor € 6,99 via KokBoekencentrum.nl.
21
Advertentie
Je komt als geroepen.Haal jij vooral energie uit ontmoetingen en gesprekken met mensen? En wil jij bijdragen aan de gemeente om vindplaats van geloof, hoop en liefde te zijn?
Kijk dan op de website van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Wij zijn voor diverse gemeenten op zoek naar voorgangers
die jong én oud weten aan te spreken. Wil jij anderen inspireren? Je komt als geroepen. Kijk voor meer informatie en vacatures op werkvoordekerk.nl
“Als voorganger
wil ik mensen vooral
inspireren.”
TroostEen boekje met troostvolle bijbelteksten en gebeden/gedichten. Als steuntje in de rug.
Bestellen via protestantsekerk.nl/webwinkel of (030) 880 18 80.
AANTREKKELIJKE ZOMERKORTING
dagkalender ‘Deel je leven’Tafelkalender met ringband met voor alle dagen van het jaar een korte, inspirerende tekst en pakkende afbeelding.
Aan tafel! Koken voor groepen in de kerkVan kookdominee Han Wilmink: kookboek met 20 recepten
voor maaltijden voor grote groepen. Eenvoudige gerechten met uitleg, symboliek en verhalen.
Kortinggeldt tot
15 september 2020.
NU VOOR
€ 5,00
NU VOOR
€ 2,50
NU VOOR
€ 2,50
woord & weg • Juli/Augustus 202022
vooruitblik
Editie 9 verschijnt 28 augustus 2020
#9september 2020
De volledige vacatures vindt u op protestantsekerk.nl/vacatures. Wilt u uw
eigen vacature vermeld zien in het volgende nummer van woord&weg
(verschijningsdatum 28 augustus)? Stuur dan vóór 28 juli uw vacature in via
protestantsekerk.nl/aanleveren-vacatures.
TERUG NAAR DE KERN
Pastoraat in coronatijd
EEN GOED GESPREK
Geestelijk verzorger Simone Visser over nabij zijn in tijden van afstand moeten houden
DILEMMA
Online kerk-zijn, kunnen we nog zonder?
vacatures
Protestantse Gemeente Varik-Heesseltpredikant (28 - 32 uur per week)reageren uiterlijk 29 juni
Gereformeerde Kerk Nieuwendijkpredikant (1,0 fte)reageren uiterlijk 29 juni
Dienstenorganisatie Protestantse Kerk5 juristen Werkgroep Kerkelijke Rechtspraak (vrijwilligersfunctie)reageren uiterlijk 30 juni
Dienstenorganisatie Protestantse Kerkarts/psycholoog GCA (vrijwilligersfunctie)reageren uiterlijk 1 juli
Protestantse Gemeente Aaltenkerkelijk werker (0,6 fte)reageren uiterlijk 1 juli
Gereformeerde Kerk Andelpredikant (28 uur per week)reageren uiterlijk 14 juli
Protestantse Gemeente Leeuwarden, Huizum-Westpredikant (0,8 fte)reageren uiterlijk 14 juli
Reformierte Gemeinde Wuppertalpredikant/pastorreageren uiterlijk 15 juli
Protestantse Gemeente Zoutelandepredikant (1,0 fte)reageren uiterlijk 15 juli
Protestantse Gemeente Haarlemdiaconaal werker (26 uur per week)reageren uiterlijk 30 juli
Protestantse Gemeente Noordwijkpredikant (0,5 fte)reageren uiterlijk 21 augustus
Protestantse Gemeente Houtenpredikant (0,8 fte)reageren uiterlijk 24 augustus
Protestantse Gemeente Meppel predikant (0,8 - 1,0 fte)reageren uiterlijk 30 augustus
Protestantse Gemeente Amstelveen-Buitenveldert (wijkgemeente Kruiskerk)predikant (1,0 fte)reageren uiterlijk 31 augustus Protestantse Gemeente Amstelveen-Buitenveldert (wijkgemeente Paaskerk)predikant (1,0 fte)reageren uiterlijk 31 augustus
Inspiratiemagazine
van de Protestantse
Kerk in Nederland,
verschijnt 9 keer
per jaar.
juli/augustus 2020
hoofdredacteur: Marloes Nouwens-Keller eindredacteur: Janet van Dijk
redactie: Hugo Bulk, Jedidja Harthoorn
vormgeving: tinekewerkt.nl illustratie: Studio Rebel coverfoto: Rens Hooyenga
redactie-adres: wew@protestantsekerk.nl, protestantsekerk.nl/woordenweg
abonnement: Een (gratis) abonnement nemen of wijzigen:
abonnementen@protestantsekerk.nl, tel. (030) 880 18 80.
druk: Habo DaCosta, Vianen
ISSN 2543-3261
Overname van artikelen is toegestaan met bronvermelding.
Voor mensen met een leesbeperking is woord&weg verkrijgbaar in
braille, grootletter, digitale en gesproken vorm.
Gratis abonnement via: CBB, (0341) 56 54 77, klantenservice@cbb.nl.
colofon
23
het profiel
Het schaap met de vijf poten bestaat niet. De een heeft nou eenmaal meer met jeugdwerk dan met jodendom, de ander meer met pastoraat dan met diaconaat. Predikanten en kerkelijk werkers onder de loep.
Tekst: Theanne Boer Beeld: Niek Stam
Wat betekent het voor u dat het christendom joodse wortels heeft en wat doet u hiermee?
“Het betekent steeds meer voor me. Dat komt vooral omdat twee gemeentele-den van mij getrouwd zijn met een Joodse vrouw. Dat maakt dat ik me er bewuster van ben, ik vraag me af hoe zij de dienst beleven. Ik vind dat winst, het is een ver-dieping, een verrijking voor mij.
Nog niet zo lang gele-den maakte ik een dienst mee in de synagoge van Dieren. Heel ontroerend en indrukwekkend. Het is zo’n andere cultuur, maar het kwam door de vertrouwde bijbelteksten zo dichtbij. Toen ik zag hoe de aanwezigen om de tafel heen stonden en met elkaar in gesprek gingen over de tekst, werd ik zelfs een beetje jaloers: zo intensief met z’n allen met de Bijbel bezig zijn, daar kunnen wij nog wat van leren.”
Welke boeken of auteurs inspireren u tot belangstelling voor de joodse wortels van het christendom?
“Ik heb ooit les gehad van dr. Henk Vreekamp die zich inzette voor de ontmoeting jodendom - christendom. Ik vond het inspirerend van-
wege zijn kennis van het jodendom, maar ook
vanwege zijn onder-zoek naar ons eigen heidendom. Dat was voor mij een eyeope-ner: ik ben een hei-
den, een Germaan. Ik ben gegrepen door
wat ik via het Joodse volk ontvang en door wat
ik beleef in de Anglicaanse liturgie, maar heb ook die Germaan in mij. Wij zijn van een andere wortel, en toch is de Jood Jezus ook mijn Heer.”
Wat heeft Theo Pieter de Jong met het jodendom?
Theo Pieter
de Jong is
predikant van de
wijkgemeente
Beatrixkerk van
de Protestantse
Gemeente Ede
“De Jood Jezus is ook mijn Heer”
woord & weg • Juli/Augustus 2020
Het ProfielTekst: Theanne Boer Beeld: Niek Stam
”In mijn eentje aan
het Meer van Galilea ...”
Bent u wel eens in Israël geweest, en zo ja, wat maakte de meeste indruk op u?
“Ik ben er één keer geweest, ik was 19 en zat op de Bijbelschool. Ik vond het onvergetelijk, die smeltkroes van religies, de plaat-sen waar zo veel geschiedenis ligt, het bezoek aan een Pales-tijns-christelijk gezin. De meeste indruk maakte toch wel dat ik in de vroege ochtend in mijn een-tje aan het Meer van Galilea zat. Toen kon ik mij zomaar voor-stellen dat Jezus daar in een bootje gevaren heeft.”
Besteedt u aandacht aan de joodse kalender (feesten/gedenkdagen)?
“Vorig jaar, tijdens de viering in de paasnacht, greep het me ineens aan: tussen de negen lezin-gen door zongen we steeds een psalm en dat vormde met elkaar zo’n eenheid. Toen dacht ik: ons Pasen is eigenlijk zo’n joods feest. Wij
zingen met Israël en Christus mee. Ik heb ook wel gedacht om er met
Pinksteren aandacht aan te schenken. Met het ene jaar de
nadruk op de wetgeving, ver-volgens op het oogstfeest, en dan weer Handelingen 2.”
Welke film of welk boek over het Jodendom zou ie-
dereen gelezen of gezien moeten hebben?
“Naast de boeken van Henk Vreekamp is God ontmoeten in Paulus van Rowan Williams erg inspirerend. En heb je weleens iets gehoord of gezien van The Yeshiva Boys Choir? Als je dat intikt op YouTube krijg je een hele rij film-pjes te zien. Zingen en muziek maken is in de joodse gemeenschap in New York een hele levendige cultuur. Erg mooi!”
Het schaap met de vijf poten bestaat niet. De een heeft nou eenmaal meer met jeugdwerk dan met jodendom, de ander meer met pastoraat dan met diaconaat. Predikanten en kerkelijk werkers onder de loep.
Wat heeft Theo Pieter de Jong met het jodendom?
Theo Pieter
de Jong is
predikant van de
wijkgemeente
Beatrixkerk van
de Protestantse
Gemeente Ede
KERK & ISRAËL onderweg
Recommended