View
1
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
1
Istota zarządzania produkcją i usługami
Wprowadzenie do przedmiotu
Podstawowe pojęcia
22
Produkcja
PRODUKCJA – proces, w którym zasoby kapitałowe, osobowe i rzeczowe (nakłady)
są łączone w procesie transformacji lub konwersji dla wytworzenia produktów
(efekty), obejmujących wyroby i/lub usługi
ZASOBY
PRODUKCYJNE
Struktura systemu produkcyjnego
SYSTEM PRODUKCJI
transformacja
(konwersja)
Produkty
(wyroby, usługi)
Zasoby kapitałowe
Zasoby osobowe
Zasoby rzeczowe
NAKŁADY PRODUKCJA EFEKTY
OBIEKTOWE
zdolność produkcyjna
(pracownicy, wyposażenie)
ZASILENIOWE
materiały
(podstawowe, pomocnicze)
33
Infrastruktura systemu produkcyjnego
Zarządzanie produkcją
ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ – proces podejmowania decyzji w zakresie nabywania
i efektywnego wykorzystania zasobów celem wytworzenia pożądanych produktów
Struktura systemu produkcyjnego
SYSTEM PRODUKCJI
transformacja
(konwersja)
Produkty
(wyroby, usługi)
Zasoby kapitałowe
Zasoby osobowe
Zasoby rzeczowe
NAKŁADY PRODUKCJA EFEKTY
ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ
sprzężenia informacyjne decyzje
4
W firmie jak w samochodzie #
Podobny system
wskaźników, informacji
Osiągnąć cel … 400 km
(produkcja = 400 szt.)
Produkcja
dzienna
WYNIKI
Obciążenie
maszyn, załogi
Zużycie materiałów
EFEKTY
Wielkość produkcji
i sprzedaży (przychód)
NAKŁADY 1
Koszty materiałowe
NAKŁADY 2
Koszty operacyjne
5
Tadeusz Zbroja
Mierniki działalności produkcyjnej
Efekty osiągnięteSKUTECZNOŚĆ =
Efekty planowane
Wskaźnik oceny działalności
koncentrujący się na wyjściu systemu,
określany jako stopień osiągnięcia przez
system założonego celu, cel musi być
sensownie zdefiniowany!
SKUTECZNOŚĆ – rynkowa (effectiveness)
Wartość efektówEFEKTYWNOŚĆ =
Wartość nakładów
Iloraz osiągniętych efektów i nakładów
poniesionych na ich uzyskanie
w wymiarze wartościowym
(ekonomicznym) – koszty!!! Czy to co
trzeba robimy drogo?
EFEKTYWNOŚĆ – operacyjna (efficiency)
66
Skuteczność i efektywność systemu #
CO? – właściwy produkt (right product)
ILE? – właściwa ilość (right quantity)
JAK? – właściwa jakość (right quality)
GDZIE? – właściwe miejsce (right place)
KIEDY? – właściwy czas (right time)
KOMU? – właściwy odbiorca (right customer)
ZA ILE? – właściwa cena –naszych zasobów
(right price)
7W – 7R (ang.)
Uproszczona formuła logistyki
CEL ZARZĄDZANIA LOGISTYCZNEGO
Zapewnienie „dostępności” poprzez koordynację i synchronizację
podaży i popytu odbiorców na wyroby i usługi przy najmniejszym koszcie
Skuteczność rynkowa
Efektywność operacyjna
7
Tadeusz Zbroja
Mierniki działalności produkcyjnej
Efekty osiągnięteSKUTECZNOŚĆ =
Efekty planowane
Wskaźnik oceny działalności
koncentrujący się na wyjściu systemu,
określany jako stopień osiągnięcia przez
system założonego celu
SKUTECZNOŚĆ – rynkowa (effectiveness)
Wartość efektówEFEKTYWNOŚĆ =
Wartość nakładów
Iloraz osiągniętych efektów i nakładów
poniesionych na ich uzyskanie
w wymiarze wartościowym
(ekonomicznym)
EFEKTYWNOŚĆ – operacyjna (efficiency)
Wielkość efektówPRODUKTYWNOŚĆ =
Wielkość nakładów
Iloraz osiągniętych efektów i nakładów
poniesionych na ich uzyskanie
w wymiarze rzeczowym (ilościowym)
PRODUKTYWNOŚĆ (productivity) – miernik efektywności w wymiarze rzeczowym
Efektywność - produktywność
Zdolność do wykorzystania zasobów;
Stanowi o konkurencyjności (bez produktywności nie ma
możliwości rozwoju)
Efektywność: relacja wytworzonych dóbr (cel) do nakładów
czynników wytwórczych
Można maksymalizować stopień realizacji celu przy danym
nakładzie środków lub minimalizować nakład środków przy
danym stopniu realizacji celów;
Produktywność: podaje wynik w przeliczeniu na jednostkę
różnego typu nakładów– Wielkość wytworzonych dóbr na jednostkowe nakłady pracy
żywej – wydajność pracy
– Produktywność kosztów: stosunek przychodu ze sprzedaży do
kosztów sprzedanej produkcji;
– Produktywność majątku: stosunek przychodu ze sprzedaży do
wielkości majątku irp.
8
Produktywność jedno- i wieloczynnikowa
W mianowniku jeden czynnik produkcji lub wiele czynników
produkcji
Przykład: W wydawnictwie CTC pracują 4 osoby, po 8 godzin
każda, każda z nich zarabia dziennie 640$. Koszty ogólne nie
związane z kosztami pracy wynosiły do teraz 400$ dziennie, a
przetwarzano dziennie 8 tytułów. Ostatnio zmieniono system
pracy: system komputerowy pozwala na obsługę 14 tytułów
dziennie. Koszty wynagrodzeń pozostały bez zmian, ale
koszty ogólne wzrosły do 800$ dziennie. Policzyć
jednoczynnikową produktywność pracy (czyli wydajność)
oraz wieloczynnikową produktywność wszystkich kosztów w
starej i nowej sytuacji.
9
Problemy związane z pomiarem produktywności
Jakość (można produkować więcej, ale gorzej)
Wpływ czynników zewnętrznych (poprawa w dostawie prądu)
Różne surowce po różnych cenach (nie wszystkie
samochody wymagają takich samych surowców)
W usługach wyjątkowo trudny pomiar (jakość usługi
fryzjerskiej, usługi prawniczej)
Niemierzalny wpływ technik sprzedaży czy zmian w
asortymencie
niemierzalne cechy usługi (szybkość, wygoda,
bezpieczeństwo, dopasowanie do klienta)
10
Jak zwiększyć produktywność?
Poprzez zmiany w zakresie:– Pracy (zdrowsi, lepiej wykształceni i lepiej odżywieni
pracownicy) – młodzi Amerykanie i Europejczycy są gorzej
wykształceni niż Japończycy
– Kapitale (lepsze maszyny, narzędzia0 – inwestycje są większe
wtedy, kiedy niższy koszt kapitału, niższa inflacja itp.;
– Zarządzania: zarządzanie jest odpowiedzialne za to, by używać
pracy i kapitału tak, by zwiększać produktywność. Wymaga to
wykształconych menedżerów. Należy wybrać najlepsze
inwestycje kapitałowe i najlepszych pracowników i ich najlepszy
rozwój.
11
Produktywność usług
Jest trudna do zwiększenia, bo:– Jest wysoce zależna od pracy (bardzo intelektualna, bardzo
zależna od indywidualnych umiejętności)
– Nie zawsze jest głównym celem (opieka nad dziećmi,
przygotowanie zdrowego jedzenia)
– Wymaga bardzo dobrego wykształcenia
– Trudno ją zmechanizować i zautomatyzować;
– Trudno ocenić jej jakość.
12
Przykład
Producent skrzyń na jabłka produkuje aktualnie 240 skrzyń
ze 100 belek drewna. Kupuje teraz 100 belek dziennie, a
każda bela wymaga trzech godzin obróbki. Ma na oku
zaopatrzeniowca, który mógłby kupować za tę samą cenę
belki lepszej jakości, tak że ze stu belek mógłby produkować
260 skrzyń, dokładając 8 godzin pracy. Jak zmieni się
wydajność pracy?
13
Przykład c.d.
Ten sam producent postanowił przyjrzeć się produktywności
wieloczynnikowej. Zużycie wszystkich czynników produkcji
przeliczył na dolary:
A) koszt godziny pracy: 10$
B) cena jednej belki: 10$
C) dzienny koszt kapitału: 350 $
D) cena energii zużywanej dziennie: 150 $
Policzyć produktywność wieloczynnikową przed i po
zatrudnieniem zaopatrzeniowca.
14
15
Produktywność (wydajność) #
Czym różni się upiór nocny od dziennego ?
Upiór
nocny
Upiór dzienny – wydajność pralni miejskiej
16
Główne obszary integracji
Marketing (skuteczność rynkowa) – co, ile i kiedy będziemy sprzedawać?
Produkcja (produktywność) – co, ile i kiedy będziemy wytwarzać?
– co, ile i kiedy będziemy kupować?
Finanse (efektywność ekonomiczna) – jak będziemy finansować działalność produkcyjną?
Produkcja
Marketing
Finanse
SKUTECZNOŚĆ
EFEKTYWNOŚĆPRODUKTYWNOŚĆ
17
Procesy produkcyjne
Produkcja generatorów
Produkcja sprzętu AGD
Montaż samochodów
Przemysł odzieżowy
Przemysł elektroniczny
Przemysł meblowy itp..
PRZEMYSŁ
rafineryjny
metalurgiczny
energetyczny
chemiczny
cukrowniczy itp.
Konstrukcja satelitów
Budowa statków
Budowa domów
Produkcja filmu
Kampania prezydencka
Praca dyplomowa itp.
Wzrost powtarzalności produktów i procesów produkcyjnych
Procesy dyskretneProcesy typu projekt Procesy ciągłe
PROCES PRODUKCYJNY
Uporządkowany ciąg działań (operacji), w wyniku którego materiały wejściowe
systemu produkcyjnego przekształcane są w jego produkty końcowe
(wyroby i/lub usługi)
18
Typy produkcji i procesów produkcyjnych
PROCESY DYSKRETNE
Produkcja
seryjna
Produkcja
masowa
Produkcja
jednostkowa
Procesy
ciągłe
Procesy
projektowe
ZRÓŻNICOWANIE ASORTYMENTOWE PRODUKTÓW
Żadne Małe Średnie Wysokie Bardzo wysokie
SKALA
PRODUKCJI
Bardzo
duża
Duża
Średnia
Mała
1
Wzrost jednostkowych kosztów produkcji
1919
Typy produkcji w procesach dyskretnych
Duża
SKALA
PRODUKCJI
Mała
ZRÓŻNICOWANIE ASORTYMENTOWE PRODUKCJI
DużeMałe
JEDNOSTKOWE KOSZTY PRODUKCJI
WysokieNiskie
PRODUKCJA
POWTARZALNA
Produkcja
masowa PRODUKCJA
NIEPOWTARZALNA
Produkcja
seryjna
Produkcja
jednostkowa
2020
Charakterystyka typów produkcji
Masowa Seryjna Jednostkowa PRODUKCJA
Asortyment
produktów
Szeroki
(nie ustalony)Stały
Większe lub mniejsze
zróżnicowanie
Przykład wyrobów Żywność, kosmetyki
samochody, opony.
Książki, buty, ubrania,
telewizory, meble.
Samoloty, statki,
generatory
Standaryzacja
wyrobówNiska Wysoka Średnia
Mała
(kilka lub 1) Duża
Średnia
(zróżnicowane serie)
Skala
produkcji
Maszyny
i wyposażenieUniwersalne
Średnio
specjalizowane Specjalistyczne
PracownicyWysokie
kwalifikacje
Niskie
kwalifikacje
Średnie
kwalifikacje
Przykład usług Usługi komunikacyjne,
usługi z bankomatu.
Kursy uniwersyteckie,
wycieczki turystyczne.
Program komputerowy,
pisanie książek.
Częstotliwość
zmian produktu
Żadna
(lub bardzo mała)Średnia Bardzo częsta
Przykład
Dwa przedsiębiorstwa mają identyczne hale produkcyjne i
identyczne maszyny. Miesięczne koszty stałe wynoszą w obu
4000, oba wytwarzają miesięcznie 500 sztuk wyrobów, z
których każdy potrzebuje 2 m2 blachy. Dostawca blachy
stosuje rabat 10% przy zamówieniu przynajmniej 600 m2
blachy. Podstawowa cena blachy to 5$ za m2.– Przedsiębiorstwo A stosuje produkcję seryjną. Wszystkie 500
sztuk jest identycznych (jest to wyrób X). Cena sprzedaży 15 $
za wyrób.
– Przedsiębiorstwo B stosuje produkcję zróżnicowaną, produkuje
po 250 sztuk wyrobów dwojakiego rodzaju: X i Y. Y wymaga
innego rodzaju blachy, zamawianego u innego producenta,
który nie stosuje żadnych rabatów. Cena sprzedaży X to 15 $,
cena sprzedaży Y to 18 $ Przezbrojenie maszyn z X na Y
kosztuje 200$
– Policzyć zyski przedsiębiorstw A i B.
21
22
Hierarchia decyzji w zarządzaniu produkcją
SKUTECZNOŚĆ
Czy robimy właściwe rzeczy?
(Are we doing the right things?)
KONCENTRACJA
EFEKTYWNOŚĆ
Czy robimy je właściwie?
(Are we doing the things right?)
DECYZJE STRATEGICZNE
projektowe
(przygotowanie działania)
DECYZJE OPERACYJNE
produkcyjne
(działanie)
Decyzje strategiczne
W jakim sektorze działamy?
Jaki produkt wytwarzamy?
Jak wytwarzamy nasze produkty?
Gdzie wytwarzany produkty?
Jak duża powinna być fabryka?
Jak dobre powinny być produkty?
Jak procesy produkcyjne powinny być zorganizowane
przestrzennie?
Kiedy powinno się wprowadzić nowy wyrób?
Jak osiągnąć planowaną jakość?
Jak zorganizować dystrybucję, jakich użyć środków
transportu?
Jak często powinno się remontować i wymieniać
wyposażenie?
Ilu i jakich zatrudnić ludzi?
Jaki poziom techniki?
Kupować czy wytwarzać?23
Decyzje operacyjne
W jakiej kolejności wytwarzać produkty?
Jak duże i jak częste powinny być dostawy?
Jak często występują awarie, jak można zmniejszyć ich
liczbę?
Czy produkty osiągają wymaganą jakość?
Jak najefektywniej wykonać pracę?
Ile czasu zajmują operacje?
24
25
Decyzje strategiczne w zarządzaniu produkcją
1. Wybór i projektowanie produktu (co wytwarzać, kupować czy produkować?)
2. Planowanie zdolności produkcyjnej (ile wytwarzać?)
3. Wybór i projektowanie procesu produkcyjnego (jak wytwarzać?)
4. Wybór lokalizacji (gdzie wytwarzać? - aspekt zewnętrzny)
5. Projektowanie rozmieszczenia (gdzie wytwarzać? - aspekt wewnętrzny )
6. Projektowanie pracy (jak organizować i mierzyć pracę?)
DECYZJE STRATEGICZNE (projektowe) przygotowanie działania
KoncentracjaSKUTECZNOŚĆ
„Robienie właściwych rzeczy” (Are we doing the right things ?)
FazaProjektowanie struktury produkcji (domen działalności)
i struktury (organizacji) systemu produkcyjnego
ZadanieUstalanie celów, strategii i przygotowanie przyszłych działań
(przewaga w budowie struktury systemu produkcyjnego)
26
Projekt wyrobu – błędy w przekazie informacji #
Differing
views
of design
created
through
lack of
information
Source: Education
Center Newsletter,
Minneapolis,
Minnesota
27
Decyzje operacyjne w zarządzaniu produkcją
DECYZJE OPERACYJNE (produkcyjne) działanie
KoncentracjaEFEKTYWNOŚĆ
„Robienie rzeczy właściwie” (Are we doing the things right ?)
Faza Funkcjonowanie systemu produkcyjnego
Zadanie
Planowanie i sterowanie realizacją produkcji
celem wytworzenia pożądanych produktów
(przewaga w infrastrukturze systemu produkcyjnego)
1. Planowanie produkcji (średniookresowe) – poziom rodzin wyrobów
2. Harmonogramowanie produkcji (krótkookresowe) – poziom wyrobów
3. Planowanie potrzeb materiałowych – poziom składników
4. Sterowanie zaopatrzeniem – poziom surowców i składników
5. Sterowanie produkcją – poziom operacji
28
Hierarchia systemu zarządzania produkcją
Sterowanie produkcją
(zlecenia produkcyjne)
Sterowanie zaopatrzeniem
(zlecenia zakupu)
Plan produkcji (zagregowany)
Harmonogram produkcji
Plan potrzeb materiałowych
Strategiczny program produkcji
informacje planistyczne informacje ewidencyjno-kontrolne
DECYZJE DŁUGOOKRESOWE
(PROJEKTOWANIE)
FAZA STEROWANIA
(realizacja)
PLANOWANIE
ŚREDNIOOKRESOWE
PLANOWANIE
KRÓTKOOOKRESOWE
FAZA
PLANOWANIA
29
Funkcje zarządzania produkcją
SPRZEDAŻPRODUKCJAZAOPATRZENIE
Funkcje rzeczowe (logistyczne)Funkcje
zarządzania
PLANOWANIE
ORGANIZOWANIE
PRZEWODZENIE
KONTROLOWANIE
Planowanie – ustalanie zadań produkcyjnych oraz sposobów ich efektywnej realizacji
Organizowanie – uruchamianie zasobów produkcyjnych celem realizacji zadań
Przewodzenie – motywowanie i kierowanie wykonaniem zadań produkcyjnych
Kontrolowanie – ocena wykonania zadań i podejmowanie działań korygujących
30
„Pętla” ciągłości zarządzania produkcją
System zarządzania produkcją = system planowania i sterowania produkcją
KONTROLOWANIE
PRZEWODZENIE
PLANOWANIE
ORGANIZOWANIE
Faza
planowania
produkcji
Faza
sterowania
produkcją
31
System planowania i sterowania produkcją
Sterowanie produkcją
(zlecenia produkcyjne)
Planowanie produkcji
(zagregowane)
Harmonogramowanie
produkcji
Planowanie potrzeb
materiałowych
Harmonogramowanie
montażu końcowego
Zarządzanie popytem
(prognozy, zamówienia)
Wstępne planowanie
zdolności produkcyjnej
Dokładne planowanie
zdolności produkcyjnej
Planowanie zasobów
produkcyjnych
Sterowanie zaopatrzeniem
(zlecenia zakupu)
PLANOWANIE ZASOBÓW
ZASILENIOWYCH
(materiałowych)
PLANOWANIE ZASOBÓW
OBIEKTOWYCH
(zdolności produkcyjnych)
Rodzaje zasobów
FA
ZA
PL
AN
OW
AN
IA
FAZA
STEROWANIA
32
Przekroje planowania produkcji
1. PRZEKRÓJ PRZEDMIOTOWY (struktura wyrobu) - co wytwarzać?
Ustalanie obiektu planowania
2. PRZEKRÓJ PODMIOTOWY (struktura produkcyjna) - kto będzie wytwarzać?
Ustalanie wykonawcy
3. PRZEKRÓJ CZASOWY (struktura czasu) - kiedy wytwarzać?
Ustalanie terminów
HORYZONT PLANOWANIA
Przedział czasu objęty planowaniem
OKRES PLANOWANIA
Ustalony w horyzoncie planowania odcinek czasu
dla potrzeb terminowania i bilansowania
33
Parametry planowania produkcji
POZIOM
PLANOWANIA
PRZEDMIOT
PLANOWANIA
PODMIOT
WYKONAWCZY
HORYZONT
PLANOWANIA
OKRES
PLANOWANIA
Decyzje strategiczne
(projektowanie)
domena
działalnościprzedsiębiorstwo
> rok
(kilka lat)rok
Planowanie produkcji
(zagregowane)
rodzina
wyrobówprzedsiębiorstwo 0,5 - 1 rok miesiąc
Harmonogramowanie
produkcji
wyrób
moduł opcjonalnyprzedsiębiorstwo < rok
tydzień
dzień
Planowanie potrzeb
materiałowych
element
(składnik)
wydział
zaopatrzenie< rok
tydzień
dzień
3434
Typy produkcji (c.d.n)
Duża
SKALA
PRODUKCJI
Mała
ZRÓŻNICOWANIE ASORTYMENTOWE PRODUKCJI
DużeMałe
JEDNOSTKOWE KOSZTY PRODUKCJI
WysokieNiskie
PRODUKCJA
POWTARZALNA
Produkcja
masowa PRODUKCJA
NIEPOWTARZALNA
Produkcja
seryjna
Produkcja
jednostkowa
Dziękuję za uwagę
POMINIĘTE
Recommended