View
1
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
10/1982 Legea, azaroaren 24koa, Euskararen erabilera normalizatzeko oinarrizkoa Euskadiko herritar guztiei jakinarazten diet Eusko Lege-biltzarrak azaroaren 24ko 10/1982 “Euskara-ren erabilera normalizatzeko oinarrizko Legea”, onartu duela. Ondorioz, Euskadiko herritar guz-tiei, norbanako zein agintari, bete eta beteara-zi dezatela agintzen diet. Gasteizen, 1982ko azaroaren 24ean. ZIOEN ADIERAZPENA Konstituzioak eta Autonomia Estatutuak Eu-skal Autonomia Erkidegoko herri-aginteen esku jartzen dute euskararen erabilera normalizatze-ra eta garatzera bideratutako neurriak hartzea, bere bi ikuspegiak kontutan hartuz: bai euskal herriaren kultura-ondarearen funtsezko osagai denez eta bai, gaztelaniarekin batera, Autono-mia Erkidegoko lurraldean erabilera ofizialeko hizkuntza denez. Horretaz, bada, euskara gure Erkidegoaren nortasunaren ezaugarri nabarme-nena eta objetiboena dela ezagutzen dugu eta, euskara jakinez eta erabiliz, gizakiak erkidegoan 10/1982 Legea, azaroaren 24koa, Euskararen
erabilera normalizatzeko oinarrizkoa Euskadiko herritar guztiei jakinarazten diet Eusko Lege-biltzarrak azaroaren 24ko 10/1982 “Euskara-ren erabilera normalizatzeko oinarrizko Legea”, onartu duela. Ondorioz, Euskadiko herritar guz-tiei, norbanako zein agintari, bete eta beteara-zi dezatela agintzen diet. Gasteizen, 1982ko azaroaren 24ean. ZIOEN ADIERAZPENA Konstituzioak eta Autonomia Estatutuak Eu-skal Autonomia Erkidegoko herri-aginteen esku jartzen dute euskararen erabilera normalizatze-ra eta garatzera bideratutako neurriak hartzea, bere bi ikuspegiak kontutan hartuz: bai euskal herriaren kultura-ondarearen funtsezko osagai denez eta bai, gaztelaniarekin batera, Autono-mia Erkidegoko lurraldean erabilera ofizialeko hizkuntza denez. Horretaz, bada, euskara gure Erkidegoaren nortasunaren ezaugarri nabarme-nena eta objetiboena dela ezagutzen dugu eta, euskara jakinez eta erabiliz, gizakiak erkidegoan
EUSKARAREN ERABILERAREN
NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IV. plangintzaldia (2008-2012)
Ebaluazio txostena2013ko maiatza
��������������������������������������
�� � ����������������� ��������� �
��������������������������������������
�� � ����������������� ��������� �
NORMALIZACIÓN DEL USO DEL EUSKERA EN
LAS ADMINISTRACIONES PÚBLICAS
IV periodo de planificación (2008-2012)
Informe de evaluaciónMayo de 2013
EUSK
ARA
REN
ERA
BILE
RARE
N N
ORM
ALI
ZA
ZIO
A H
ERRI
AD
MIN
ISTR
AZ
IOET
AN
■ IV
. pla
ngin
tzal
dia
(200
8-20
12)
NO
RMA
LIZ
AC
IÓN
DEL
USO
DEL
EU
SKER
A E
N L
AS
AD
MIN
ISTR
AC
ION
ES P
ÚBL
ICA
S ■
IV p
erio
do d
e p
lani
ficac
ión
(200
8-20
12)
HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKAETA KULTURA SAILA
DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN,POLÍTICA LINGÜÍSTICA Y CULTURA
Vitoria-Gasteiz, 2013
Euskararen erabileraren normalizazioa herri administrazioetan
IV. plangintzaldia (2008-2012)
Ebaluazio txostena
2013ko maiatza
Argitaraldia: 1.a, 2013ko iraila
Ale kopurua: 700 ale
© Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa
Hezkuntza, Politika Linguistika eta Kultura Saila
Internet: www.euskadi.net
Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia
Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco
Donostia-San Sebastián 1 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Diseinua: EkipoPo
Inprimaketa: Irudi
Lege-gordailua: VI 589-2013
Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzako Liburutegi Nagusiaren katalogoan aurki
daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka
5EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IV. plangintzaldiaren amaierako ebaluazio txosten honen jatorria dago apirilaren 15eko 86/1997
Dekretuan; izan ere, xedapen horren bidez arautzen da Euskal Autonomia Erkidegoko herri
administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko prozesua. Bada, dekretu horren 6. artikuluaren 1.
paragrafoan esaten den legez, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak txostena igorriko dio Eusko
Jaurlaritzaren Kontseiluari, plangintzaldi bakoitza amaitutakoan, hizkuntza normalizaziorako prozesuan
herri administrazioetako bakoitzerako ezarritako helburuak zein neurritan bete diren begira eta ebalua
dezan.
Hori ez ezik, arau bereko 2. paragrafoan ageri denez, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak, txosten
hori oinarri harturik, plangintzaldiaren amaieran igarritako gabeziak zuzentzeko hartu beharreko neurriak
aztertuko ditu, eta, horrezaz gainera, horiek erabiliko ditu hurrengo plangintzaldian zuzendu ahal izateko
hutsune horiek.
Beraz honelatan, IV. plangintzaldiaren amaierako txosten honek balio bikoitza du: alde batetik, egindako
jardunaren gabeziak azaleratuko ditu, eta, bestetik, hurrengo plangintzaldiari begirako neurri zuzentzaileak
proposatuko ditu.
Ildo beretik esan dezakegu ebaluazioak berealdiko garrantzia duela, herri administrazioetan, oro har, eta
Eusko Jaurlaritzan, bereziki, hizkuntza politikaren etengabeko hobekuntza lortzeko. Betiere, gogorarazi
behar dugu plangintzaldi bakoitzeko erabilera planak bitartekoak direla helburu jakin bati begira: Eusko
Jaurlaritzaren, beraren erakunde autonomiadunetan eta, oro har, herri administrazio guztietan hizkuntza
ofizial bien arteko benetako berdintasuna lortzeko, berdintasun hori maila teoriko-juridikotik harantzago
doalarik.
Bitarteko dinamikoak dira, epe jakin baterako ezarri eta haiek arian-arian neurtuz errealitate
soziolinguistikoari ahalik ondoen erantzuteko jarraibideak eskaintzen dituztenak.
Bada, IV. plangintzaldiaren amaierako txosten honek egoki erantzuten die arautegiak berarentzat
ezarritako helburuei.
Cristina Uriarte toledo Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kulturako sailburua
6 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Hamasei urte bete dira apirilaren 15eko 86/1997 Dekretu onartu zenetik. Betiere, xedapen hori ez zen
hutsetik sortu, bera argitaratu zeneko I. plangintzaldia burutua zelako. Eta I. plangintzaldi horren
esperientziatik sortu zen hain arrakastatsu suertatu den arau hori.
Ez da dudarik, dekretu horren oinarrian zetzan hizkuntza errealitatea eta gaur egungoa ez dira berdinak.
Beharrik! Horregatik, xedapen horren ibilbidea edozein ikuspegitatik aztertu nahi dugunean, aurretik
gogoratu behar dugu nola geunden Euskal Autonomia Erkidegoan hizkuntza ofizial bien mailaren aldetik,
eta nola gauden gaur egun. Badugu zer hobeturik, baina ez genuke ahaztu beharko, dekretu horrek
zabaldutako ateek itxita iraun balute, gaur egun egoera bestelakoa izango zela, eta ez hobea, alajaina!
Orduko egoera soziolinguistikotik gaur egungora alde handia dago. Jakin badakigu, era berean, egindakoa
handia izanagatik, egiteko duguna ikaragarria dela. Ez dugu ahaztu behar belaunaldietako lana behar
dela hizkuntza gutxitu bat biziberritzeko, eta, beste neurri batzuen artean, dekretu horrek merezi du
aitorpen hori egitea, bai eta bera pentsatu zuten gizon-emakumeek ere.
Horrenbestez, plangintzaldia dekretu haren umea da, baina ume hori ez da helburua edo xedea berez,
bitarteko bat baizik. Zein da hark bete behar dituen eginkizunetarik garrantzitsuenetako bat? Bada,
hiritarren hizkuntza eskubideak bermatzea, hizkuntza eskubideak norbanakoentzat baitira eta, aldi
berean, hiritarren eskubide diren neurrian betebehar dira herri administrazioarentzat. Herri administrazioak
behar beste tresna erabili behar ditu hiritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko, eta plangintzaldiak eta
erabilera planak lanabes haietakoak dira.
IV. plangintzaldi honetarako ezarritako helburu nagusia izan zen euskara lan hizkuntza bihurtzea. Bada,
txosten honetan ikusiko den legez, helburu hori lortzeko oraindik tarte bat falta dugu, eta IV. plangintzaldiaren
amaierako ebaluazio txosten honek agerian jarri nahi ditu hobetzeko guneak, bai eta hutsune horiek
albait ondoen betetzeko ildoak proposatu ere, euskara lan hizkuntza benetan izate hori geroago eta
hurrago izan dezagun.
Arauak arau eta planak plan, herritarrak, herri-langileak eta ordezkari eta arduradun politikoak dira herri
administrazioetan euskararen erabilera areagotzeko jardunaren protagonista nagusiak.
Patxi Baztarrika GalParsoro Hizkuntza Politikarako sailburuordea
7EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
A U R K I B I D E A
1. Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2. Aztergaien aurkezpena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
2.1. Euskal Autonomia Erkidegoko herri administrazioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
2.2. Sozietate publikoak eta zuzenbide pribatuko erakunde publikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
3. Datuen azterketa: herri administrazioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
3.1. Erakundeak eta erabilera planak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
3.2. Hizkuntza eskakizunen betetze maila herri administrazioetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
3.2.1. Derrigortasun data ezarria duten lanpostuak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
3.2.2. Derrigortasun datarik ez duten lanpostuak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
3.3. Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3.4. Ahozko komunikazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3.4.1. Erakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
3.4.2. Erakundearen ahozko kanpo harremanak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
3.4.3. Erakundearen ahozko barne harremanak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
3.5. Idatzizko komunikazioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.5.1. Tramitazio telematikoak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.5.2. Erakundeen idatzizko kanpoko hizkuntza eskaera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.5.3. Erakundeen idatzizko kanpo harremanak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
3.5.4. Euskara sortze hizkuntza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
3.5.5. Erakundeen idatzizko barne harremanak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
3.6. Langileen prestakuntza orokorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
3.7. Tresna eta aplikazio informatikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
3.7.1. Berariazko aplikazio eta programak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
3.7.2. Aplikazio eta programa informatiko orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
3.8. Internet eta intranet sareak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
3.9. Argitalpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
8 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
3.10. Hizkuntza paisaia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
3.10.1. Erakunde barruko hizkuntza paisaia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
3.10.2. Administrazioen eraginpeko dibe seinaleetako hizkuntza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
3.11. Iragarkiak, publizitatea eta kanpainak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
3.12. Hizkuntza irizpideak diru-laguntzetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
3.13. Hizkuntza irizpideak kontratazio administratiboetan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
4. Herri administrazioen balorazio kualitatiboetako ondorioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
4.1. Erabilera planen kudeaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
4.2. Euskararen ezagutza: erabilerarako oinarria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
4.3. Ezagutzatik erabilerara: jorratu beharreko bidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
4.4. Hizkuntza irizpideak erakundetu eta jarraipena egin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
4.5. Sentsibilizazioa eta parte hartzea: komunikazioa giltzarri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
4.6. Erabilera planen lidergoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
5. Aurrera begirako lan ildoen proposamena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
5.1. Erabilera planen kudeaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
5.2. Euskararen ezagutza: erabilerarako oinarria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
5.3. Ezagutzatik erabilerara: jorratu beharreko bidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
5.3.1. Euskara sortze hizkuntza eta itzulpen politika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
5.3.2. Zerbitzu hizkuntza: herritarrekiko harremanak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
5.3.3. Lan hizkuntza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
5.3.4. Erakundeen arteko harremanak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
5.3.5. Langileen prestakuntza orokorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
5.3.6. Lan tresnak eta baliabideak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
5.4. Hizkuntza irizpideak erakundetu eta jarraipena egin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
5.5. Sentsibilizazioa eta parte hartzea: komunikazioa giltzarri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
5.6. Erabilera planen lidergoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
6. IV. plangintzaldiko ahuleziak eta indarbideak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
7. Sozietate publikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
7.1. Erakundeak eta erabilera planak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
7.2. Langileen euskararen ezagutza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
7.3. Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
7.4. Ahozko komunikazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
7.4.1. Erakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
7.4.2. Erakundearen ahozko kanpo harremanak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
7.5. Idatzizko komunikazioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
7.5.1. Erakundeen idatzizko kanpo hizkuntza eskaera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
7.5.2. Erakundeen idatzizko kanpo harremanak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
9EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
7.6. Web orriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
7.7. Euskalduntze ikastaroak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
7.8. Lan tresnak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
7.9. Paper-gauzak, errotulu eta noizbehinkako oharrak, eta argitalpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
7.10. Megafonia, iragarkiak, publizitatea eta prentsa oharrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
7.11. Kontratazioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
8. Sozietate publikoen balorazio kualitatiboetako ondorioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
8.1. Erabilera planen kudeaketa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
8.2. Euskararen ezagutza: erabilerarako oinarria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
8.3. Euskararen erabilera: jorratu beharreko bidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
8.4. Hizkuntza irizpideak, erakundetu eta jarraipena egin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
9. Sozietate publikoak: aurrera begirako lan ildoen proposamena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
9.1. Erabilera planen kudeaketa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
9.2. Euskararen ezagutza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
9.3. Euskararen erabilera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
9.4. Hizkuntza irizpideak erakundetu eta jarraipena egin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
9.5. Sentsibilizazioa eta parte hartzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
9.6. Erabilera planen lidergoa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
I. eranskina: Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
I.1. Aztergaien aurkezpena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
I.1.1 Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
I.2. Datuen azterketa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
I.2.1. Eusko Jaurlaritzaren sailak eta beraren erakunde autonomiadunak, eta erabilera
planak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
I.2.2. Hizkuntza eskakizunen betetze maila Eusko Jaurlaritzaren sailetan eta beraren
erakunde autonomiadunetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
I.2.2.1. Derrigortasun data ezarria duten lanpostuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
I.2.2.2. Derrigortasun datarik ez duten lanpostuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
I.2.3. Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
I.2.4. Ahozko komunikazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
I.2.4.1. Sailen eta erakunde autonomiadunen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera . . . . 117
I.2.4.2. Sailen eta erakunde autonomiadunen ahozko kanpo harremanak . . . . . . . . . 118
I.2.4.3. Sailen eta erakunde autonomiadunen ahozko barne harremanak . . . . . . . . . . 119
I.2.5. Idatzizko komunikazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
I.2.5.1. Tramitazio telematikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
I.2.5.2. Sailen eta erakunde autonomiadunen idatzizko kanpoko hizkuntza eskaera 121
10 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I.2.5.3. Sailen eta erakunde autonomiadunen idatzizko kanpo harremanak . . . . . . . . 121
I.2.5.4. Euskara sortze hizkuntza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
I.2.5.5. Sailen eta erakunde autonomiadunen idatzizko barne harremanak . . . . . . . . 124
I.2.6. Langileen prestakuntza orokorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
I.2.7. Tresna eta aplikazio informatikoak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
I.2.7.1. Berariazko aplikazio eta programak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
I.2.7.2. Aplikazio eta programa irformatiko orokorrak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
I.2.8. Internet eta intranet sareak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
I.2.9. Argitalpenak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
I.2.10. Hizkuntza paisaia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
I.2.10.1. Erakunde barruko hizkuntza paisaia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
I.2.10.2. Administrazioen eraginpeko bide seinaleetako hizkuntza . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
I.2.11. Iragarkiak, publizitatea eta kanpainak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
I.2.12. Hizkuntza irizpideak diru-laguntzetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
I.2.13. Hizkuntza irizpideak kontratazio administratiboetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
II. eranskina: Galdetegiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
II.1. Herri administrazioak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
II.2. Sozietate publikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
III. eranskina: Galdetegiari erantzun dioten erakundeak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
III.1. Herri Administrazioak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
III.2. Sozietate Publikoak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
11EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
1. S A R R E R A
Apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuaren bitartez Euskal Autonomia Erkidegoko herri administrazioetan
euskararen erabilera normalizatzeko prozesua arautu zen. Dekretu horren arabera, Euskal Herriko
administrazioetako hizkuntza normalizazio prozesua hezurmami zedin, entitate bakoitzak euskararen
erabilera normalizatzeko plana onartu eta gauzatu behar zuen.
Dekretu horren 6. artikuluari jarraiki, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak, aurrerantzean HPS,
plangintzaldi bakoitzaren amaieran balorazio txostena igorriko dio Eusko Jaurlaritzaren Kontseiluari herri
administrazioetan1 hizkuntza normalizazioa zertan den ezagutzera emateko. 2010. urtean, IV.
plangintzaldiaren (2008-2012) tarteko balorazio txostena aurkeztu zuen Hizkuntza Politikarako
Sailburuordetzak. Orain, aurkezten den hau, aldiz, plangintzaldi bukaerako ebaluazio txostena izango da.
IV. plangintzaldiaren ebaluazio txosten hau osatzeko, hizkuntza eskakizunen betetze mailari dagozkion
datuak eguneratu dira; erabilera esparru bakoitzari buruzko informazioa bildu da, eta, txostenaren
bukaeran, V. plangintzaldiari begirako gogoetak txertatu dira.
IV. plangintzaldiaren ebaluazio prozesua aurrera eramateko, ezinbestekoa izan da herri administrazio
guztien partaidetza bilatzea. Gainera, lehenengo aldiz, herri administrazioen mendeko sozietate publikoek
eta zuzenbide pribatuko erakunde publikoek (aurrerantzean sozietate publikoak) ere parte hartu dute
aurkezten dugun ebaluazio honetan.
Horretarako, HPSk diseinatu eta erakunde guztien eskura jarri duen IRATI aplikazio informatikoko
galdetegia erabili da datu bilketa burutzeko euskarri nagusi gisa. Hartara, datuak biltzeko prozesua
erraztu eta homogeneizatu nahi izan da. Hala ere, aurrerago aipatuko den moduan, hizkuntza eskakizunen
betetze maila aztertzeko, lanpostu zerrendetako datuak erabili dira. IRATIko galdetegien bidez herri
administrazioei eskatu zaizkien datuetan bi motatako informazioa jaso nahi izan da:
• Informazio kuantitatiboa: erabilera planak osatzen dituzten esparruen inguruko gogoeta
aztertzeko hainbat adierazleren gaineko zenbakizko datuak.
• Informazio kualitatiboa: bakoitzak bere erabilera planari buruz duen iritzi orokorra.
1. Ebaluaziorako herri administrazio ez diren hainbat erakunde ere kontuan hartu dira, apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuko 2. artikuluak eta uztailaren 6ko 6/1989 Funtzio Publikoaren Legeak arautzen dutenaren arabera. Txostenean zehar herri administrazioaren izenpean kokatu ditugu beste erakunde horiek ere.
12 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Azterketa kuantitatiboari dagokionez, mugak egon dira administrazioetan euskararen erabilerari buruzko
helburuak zein neurritan bete diren jakin ahal izateko. Alde batetik, administrazio guztiek ez dituzte
erabilera planak definitu. Bestalde, erabilera planak definitu dituzten guztiek ere ez dituzte helburuak
modu berdintsuan kuantifikatu. Entitate guztietan erabilera planak ezartzeko erabilitako irizpideak ez dira
beti berdinak izan, eta, batzuek entitate osorako plana egin badute ere, beste batzuk lehentasunezko
ataletan eragitera mugatu dira. Horregatik, helburuen betetze maila aztertu ordez, hainbat aldagai
identifikatu dira herri administrazioetan euskararen erabilera zenbaterainokoa den neurtzeko, eta aldagai
horien gaineko informazioa eskatu da.
Beraz, txosten honetan, Euskal Autonomia Erkidegoko (aurrerantzean EAE) herri administrazioetan eta
sektore publikoan oro har erabilera planak zein neurritan dauden definituta eta zenbateraino aurreratu
den haien ezarpenean baloratu da, hots, administrazio publikoan euskararen erabilera zenbaterainokoa
den. Horrela, planik definituta ez dutenei ere galdetegia betetzeko eskatu zaie, bertako erabilera neurtzeko
asmotan.
Galdetegiaren arabera, erakundeekin izandako harremanetan, kasu batzuetan eskatu dira datu
absolutuak, eta horregatik azaltzen dira tauletan kopuru absolutuak, ehunekoak eta batez besteko
haztatuak; beste kasu batzuetan, berriz, erabileraren ehunekoak bakarrik eskatu dira, eta horregatik
ehunekoak eta batez besteko haztatuak baino ez dira agertzen.
Era berean, kontuan izan behar da, kasu batzuetan, jasotako emaitzak ez direla neurketa zehatz baten
ondorio izan, baizik eta galdetegia bete duenaren pertzepzioaren ondorio, eta besteetan, berriz, urteko
balorazio txostena egiteko datu bilketan oinarritu dira.
Informazio kualitatiboa aztertzeko, berriz, galdetegien bidez herri administrazio eta sozietate publikoetan
jasotako informazioarekin lantaldeetako hausnarketa bideratu da euskara teknikari, erakunde-ordezkari
eta erabilera planetako bestelako langileen artean.
Txosten hau osatzeko erabili den metodologiaren eskema hurrengoa da:
13EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Azkenik, prozesuan jasotako informazioa sailkatzeko txosten hau honako ataletan antolatu da:
1. Aztergaien aurkezpena: azterketarako kontuan hartuko dugun unibertsoa eta jasotako erantzunei
buruzko azalpen laburra.
2. Erakundeak eta erabilera planak: erakundeetako erabilera planei buruzko informazio orokorra.
3. Datuen azterketa, atalka: erabilera planei buruzko datu kuantitatiboak esparruka jaso eta
aztertu dira: hizkuntza gaitasuna, ahozko eta idatzizko harremanak, langileen prestakuntza
orokorra… Datu horiek aurkezteko, ikuspegi orokorra eman da lehenik eta behin, eta, ondoren,
IV. plangintzaldiaren tarteko ebaluazioan erabilitako sailkapen berbera errespetatu da, hau
da: erakunde motak, lurraldeak2 eta, udalen kasuan, derrigortasun indizearen araberakoa,
konparagarritasuna errazteko asmoarekin3.
4. Erabilera planei buruzko balorazio kualitatibo orokorra eta ondorioak: herri administrazioetako
erantzun kualitatiboen azterketa.
5. Aurrera begirako lan ildoen proposamena: datu kualitatiboen azterketan eta ondorioetan
oinarritutako aurrera begirako lan ildo orokorrak.
2. Lurralde bakoitzean barneratu dira bertako udalak, mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak, eta lurralde horretako Foru Aldundi eta Batzar Nagusiak. Aldiz, EAE moduan sailkatu dira hiru lurraldeetan eragina duten gainerako erakundeak, hots, Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak, Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa, Euskal Herriko Unibertsitatea, Herri Kontuen Euskal Epaitegia, Lan Harremanen Kontseilua, Datuak Babesteko Euskal Bulegoa, Uraren Euskal Agentzia, eta Haurreskolak Partzuergoa.
3. III. plangintzaldiaren bukaerako ebaluazioan egin zen datu bilketan erabilitako metodologia bestelakoa izan zen. Horregatik ezin izan dira oraingokoan jasotako datuak III. plangintzaldiaren amaierakoekin alderatu. Salbuespenak hizkuntza eskakizunen egiaztatzeari buruzko datuak izan dira, bietan metodologia bera erabili baita.
14 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
2. A Z T E R G A I E N A U R K E Z P E N A
IV. plangintzaldiaren ebaluaziorako kontuan hartu dira batetik, 86/1997 Dekretuko 2. eta 3. artikuluetan
zehaztutako herri administrazioak, eta, lehenengo aldiz, sozietate publikoak eta zuzenbide pribatuko
erakunde publikoak. Azken hauen izaera bereziagatik, prozesuan zehar aparte landu dira, eta horien
emaitzak ere atal berezi batean aurkeztuko ditugu txosten honen 7. atalean.
2.1. Euskal Autonomia Erkidegoko herri administrazioak
86/1997 Dekretuko 2. eta 3. artikuluetan adierazten den moduan, ebaluatu nahi diren erabilera planak
hurrengo erakundeetan ezarritakoak dira. Ondorioz, azterketa honetan EAEko herri administrazioak eta
erakundeak hartu ditugu kontuan eta jarraian azaldutako moduan sailkatu ditugu:
1. Udalak.
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak.
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak.
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak.
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa.
6. Euskal Herriko Unibertsitatea (EHU).
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia.
8. Lan Harremanen Kontseilua.
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa.
10. Uraren Euskal Agentzia4.
11. Garapenerako Lankidetzaren Euskal Agentzia (hizkuntza eskakizunen betetze mailarako
bakarrik).
4. Uraren Euskal Agentzia kontuan hartu zen IV. plangintzaldiaren tarteko ebaluazioan (2010). 379/2012 epaiaren ondorioz lanpostu zerrenda indargabetuta gelditu da. Hori dela eta, erakunde hau ez da sartu hizkuntza eskakizunen betetze mailaren azterketan. Dena den, kontuan hartu dira berak emandako datuak IV. plangintzaldiaren ebaluazioan sartu diren beste esparru guztietarako.
15EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
12. Haurreskolak Partzuergoa5.
13. Etxepare Euskal Institutua.
III. plangintzaldiaren ebaluazio txostenetik hiru erakunde berri barneratu dira: Uraren Euskal Agentzia,
Haurreskolak Partzuergoa eta Etxepare Euskal Institutua, eta tarteko balorazio txostenetik, azken hori.
Hauek dira talde hauetako bakoitzak biltzen dituen erakundeen kopuru erreala eta jasotako erantzunen
kopurua6:
AZTERGAIEN AURKEZPENA
Erakunde motakJasotako
erantzunak
Erakundeen
kopuru errealaErantzunen (%)
1. Udalak 239 251 95,22
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 31 41 75,61
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 6 6 100
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak 14 16 87,50
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 2 2 100
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 1 1 100
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 1 1 100
8. Lan Harremanen Kontseilua 1 1 100
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 1 1 100
10. Uraren Euskal Agentzia 1 1 100
11. Haurreskolak Partzuergoa 1 1 100
12. Etxepare Euskal Institutua 1 1 100
GUZTIRA 299 323 92,57
Jasotako erantzunen kopurua oso esanguratsua da, inoizko ebaluazioetan jaso den altuena: % 92
ingurukoa. Izan ere, III. plangintzaldian erantzun zutenak 275 izan ziren, % 85,94, orduko 321eko
multzoaren gainean.
Erantzunen kopuru handiena udalen taldean bildu da: 239. Talde hori anitza eta heterogeneoena denez,
erantzunen kopuruak lurraldeka aurkeztu nahi izan dira. Hiru lurraldeetan lortu diren erantzunen kopurua
benetan altua da. Hemen ere, inoizko altuenak.
5. Bere izaera bereziagatik, gainerako mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoetatik bereiztea erabaki da.
6. Erantzun duten erakunde guztien zerrenda txosten honen eranskinetan kontsulta daiteke.
16 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
AZTERGAIEN AURKEZPENA
Udalen lurraldekako
banaketa
Jasotako
erantzunak
Erakundeen
kopuru errealaErantzunen (%)
Araba 49 51 96,08
Bizkaia 104 112 92,86
Gipuzkoa 86 88 97,73
GUZTIRA 239 251 95,22
Udalak derrigortasun indizearen arabera aurkezten baditugu, lau multzoetako erantzunen kopurua ere
esanguratsua dela ikusten da.
AZTERGAIEN AURKEZPENA
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Jasotako
erantzunak
Erakundeen
kopuru errealaErantzunen (%)
% 0-25 39 40 97,50
% 25-45 41 43 95,35
% 45-70 42 44 95,45
% 70-100 117 124 94,35
GUZTIRA 239 251 95,22
Orokorrean, aipatu behar da, erantzun duten erakundeen mota guztiak kontuan hartuta (299 erakunde),
datuetan eragin handia izan dutela udalek (239), eta, udalen artean, bereziki, % 70-100eko derrigortasun
indizea dutenek (239 udaletik 117).
17EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
2.2. Sozietate publikoak eta zuzenbide pribatuko erakunde publikoak
IV. plangintzaldiaren ebaluazioan aztertu dira lehenengo aldiz sozietate publikoak eta zuzenbide pribatuko
erakunde publikoak (sozietate publikoak). Beraz, atal honetan aurkezten diren datuak lehen hurbilpen
modura ulertu behar dira, ez baitago eskura aurreko plangintzaldien ebaluazioetan konparagarria izan
daitekeen beste daturik.
Sozietate publikoen ebaluazio kuantitatiboa eta kualitatiboa egiteko herri administrazio eta erakundeetarako
erabili den prozesu eta metodologia berbera erabili da, baina, kasu honetan, erakunde hauen izaerari
egokitutako galdetegia erabili da.
Sozietate publikoen ezaugarriengatik, guztien erregistro eguneratua izatea zaila da. Egoera hori kontuan
hartuta, galdetegia Euskal Autonomia Erkidegoko 202 sozietate publikori helarazi zaie. Horietatik
guztietatik, 83k erantzun dute: % 40k7.
Jasotako erantzunen kopuru zehatza ikus daiteke ondorengo grafikoan:
Jasotako erantzunak
Jasotakoerantzunak
% 40
Erantzun ezdutenak
% 60
Bidalitako galdetegiak: 210
7. Erantzun duten erakunde guztien zerrenda txosten honen eranskinetan kontsulta daiteke.
18 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
3. D A T U E N A Z T E R K E T A : H E R R I A D M I N I S T R A Z I O A K
Herri administrazioen erabilera planei buruzko datu kuantitatiboak ondorengo esparruetan jaso eta
aztertu dira:
1. Hizkuntza eskakizunen betetze maila herri administrazioetan.
2. Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza.
3. Ahozko komunikazioa.
4. Idatzizko komunikazioa.
5. Langileen prestakuntza orokorra.
6. Tresna eta aplikazio informatikoak.
7. Internet eta intranet sareak.
8. Argitalpenak.
9. Hizkuntza paisaia (errotulazioa eta noizbehinkako oharrak).
10. Iragarkiak, publizitatea eta kanpainak.
11. Diru-laguntzak.
12. Kontratazio administratiboak.
Ondorengo orrietan, esparru horiek banan-banan aztertuko dira. Sarreran aipatu den moduan, datu
orokorrak eskaintzeaz gain, erakundeen moten araberako, lurraldekako eta, udalen kasuan, derrigortasun
indizeen helburu mailakatuen araberako analisia ere eskainiko da.
19EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
3.1. Erakundeak eta erabilera planak
ERAKUNDEAK BADU ERABILERA PLANIK?
Bai 242
Ez 57
Erakundeak badu erabilera planik?
Bai% 81242
Ez
57% 19
Galdetegia erantzun duten erakundeen kopuru handiak, hiru laurdenak baino gehiagok, % 81ek,
indarrean du euskararen erabilera normalizatzeko plana; beste % 19k ez du onartu. Beraz, erakundeen
laurden bat baino gutxiago dago momentu honetan erabilera planik gabe.
III. plangintzaldiaren ebaluazio datuen arabera, erantzun zuten erakundeen erdiek, gutxi gorabehera,
euskararen erabilera plan egituratu bat zuten. Beraz, eta erantzunen kopurua desberdina izan arren, bi
plangintzaldien artean erantzun duten erakundeen laurden batek onartu edo abian jarri du erakundeko
erabilera plana azken lau urteotan.
Betiere, nabarmendu behar dugu, IV. plangintzaldi honetan ere, badirela herri administrazio batzuk
apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuaren 4. artikulua oraindik betetzen ez dutenak. Arau horrek honetara
dio: «Euskal herri-administrazioetako hizkuntz normalkuntza-prozesua hezurmami dadin, entitate
bakoitzak euskararen erabilera normalizatzeko plana onartu eta gauzatu beharko du».
20 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Erakunde motak
Erakundeak badu
erabilera planik?
Bai Ez
1. Udalak 205 34
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 16 15
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 4 2
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak 13 1
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 1 1
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 1 0
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 1 0
8. Lan Harremanen Kontseilua 0 1
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 0 1
10. Uraren Euskal Agentzia 0 1
11. Haurreskolak Partzuergoa 1 0
12. Etxepare Euskal Institutua 0 1
GUZTIRA 242 57
Jasotako erantzunak: 299
Erakundeka, oso egoera ezberdinak agertzen dira. Erantzun duten udalen % 85ek indarrean du erabilera
plana; mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoen artean % 51k.
Hiru Foru Aldundiek definituta dituzte beren erabilera planak, eta, Batzar Nagusien kasuan, Gipuzkoak
badu erabilera plana onartuta, beste biek ez.
Eusko Jaurlaritzak ere plana onartua du, eta horrez gain sailez sail erabilera plan espezifikoak diseinatu
eta onartzeko prozesuari jarraitu dio. Datu bilketa egin zeneko gobernuko egitura8 hartu da kontuan. Hori
horrela, hamabi sail ziren beren berariazko plana garatzen ari zirenak. Jaurlaritzaren egitura berriarekin9
berriz, une honetan, 8 dira plana garatzen ari diren sailak.
III. plangintzaldiaren ebaluaziotik hona bi erabilera plan gehiago azaltzen dira onarturik. Bata, Haurreskolak
Partzuergoarena, aurreko plangintzaldian onartu gabe zuena, eta bestea, Etxepare Euskal Institutuarena.
Azken hori lehenengo aldiz sartu da ebaluazioan.
Lurraldeka, Bizkaian eta Araban dute, erantzun dutenen artean, % 86k plana definituta. Gipuzkoan,
berriz, % 73k, eta EAEn % 72k definitu dituzte planak. Paradoxikoa ematen du, euskaldun gehien duen
lurraldeak izatea plan gutxien. Ematen du, han ez dela beharrizanik ikusten erabilera plana egiteko, bai
guztia egiten delako euskaraz, bai, hori hala izan ez arren, euskara beti nagusi agertzen delako
administrazioaren jardueran.
8. Eranskinetan azaltzen dira datu bilketa bete zuten Eusko Jaurlaritzaren hamabi sail horiek.
9. Eranskinetan azaltzen da Eusko Jaurlaritzaren egitura berria.
21EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Lurraldeak
Erakundeak badu
erabilera planik?
Bai Ez
Araba 51 8
Bizkaia 100 15
Gipuzkoa 73 27
EAE 18 7
GUZTIRA 242 57
Udalen kasuan, derrigortasun indizearen arabera, oraingoan ere erabilera planen kopuru handiena
euskaldunen kopuru gehien duten udalerriek dute; bestelako udalerrien artean ez da alde nabarmenik
ikusten erabilera planen kopuruari dagokionez. Hala ere, ehunekoei begiratuta, udalerririk euskaldunenak
dira plan gutxien onartuta dutenak, eta arrazoiak izan daitezke goian lurraldeen eretzean aipatutako berberak.
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Erakundeak badu
erabilera planik?
Bai Ez
% 0-25 36 3
% 25-45 39 2
% 45-70 40 2
% 70-100 90 27
GUZTIRA 205 34
3.2. Hizkuntza eskakizunen betetze maila herri administrazioetan
Lehenengo, atal honetan aztertuko dena aurkeztu baino lehen, bertako edukiak hobeto ulertzen laguntzeko
hainbat kontzepturen inguruko azalpena emango dugu labur-labur.
• Hizkuntza eskakizuna (HE): hizkuntza eskakizunak lanpostua betetzeko eta bertan lan egiteko
beharrezkoa den euskarazko hizkuntzari buruzko gaitasun maila zehazten du, Euskal Funtzio
Publikoari buruzko uztailaren 6ko 6/1989 Legearen 97.2 artikuluak adierazten duen bezala. Lau
dira lanpostuei izendatu zaizkien hizkuntza eskakizunak: 1. HE, 2. HE, 3. HE eta 4. HE (86/1997
Dekretuaren 13.2 artikuluan arautzen da). Aipatu behar da lanpostuan bete beharreko zeregin
eta eginkizunen muina euskara bera denean (normalizazioko teknikarienak eta itzultzaileenak),
hasiera-hasieratik 4. HE egiaztatuta eduki behar dela; multzo hori 4TG moduan ezagutzen da
(86/1997 Dekretuaren 14. artikuluan arautzen da).
• Derrigortasun data (DD): derrigortasun datak zehazten du lanpostu bati ezarritako hizkuntza
eskakizuna noiztik aurrera bete behar den, hots, aginduzkoa izaten noiz hasten den.
22 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Derrigortasun data igarotakoan, lanpostu hori betetzeko ezinbestekoa izango da lanpostu horri
dagokion hizkuntza eskakizuna egiaztatua izatea.
• Derrigortasun indizea (DI): apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuak 11. artikuluan xedatzen
duenaren arabera, plangintzaldi bakoitzean nahitaez bete beharreko indizeak zehaztuko du
erakunde bakoitzean zenbat lanposturi esleituko zaion derrigortasun data. Indize hori finkatzeko,
herri administrazio bakoitzari dagokion jarduera esparruko egoera soziolinguistikoa hartzen
da kontuan (udalen kasuan udalerria izango da jarduera esparrua, foru aldundienean, berriz,
lurralde historikoa…). Horretarako, «euskaldunak+(ia euskaldunak/2)» formula erabili behar
da, eta plangintzaldi bakoitza hasten denerako indarrean dagoen Errolda edo Biztanleria eta
Etxebizitza Estatistikan jasotako azken datuak erabiliko dira.
Derrigortasun indizearen arabera, erakundeak lau multzotan sailkatu dira: % 0-25, % 25-45, % 45-70
eta % 70-100. Sailkapen hori 86/1997 Dekretuko 17. artikuluan arautzen da, eta multzo bakoitzean
kokaturiko erakundeek lortu beharreko gutxieneko helburuak ezartzen ditu.
Dokumentu honetako gainerako ataletan ez bezala, hizkuntza eskakizunen betetze maila aztertzeko
garaian erabili diren datuak HPSk IV. plangintzaldiaren ebaluazioa dela-eta burutu duen lanpostu
zerrenden eguneraketatik atera dira. Datu horiek derrigortasun data ezarria eta ezarri gabe duten
lanpostuei dagozkie.
3.2.1. Derrigortasun data ezarria duten lanpostuak
Analisi honetan adierazle hauei egin diegu jarraipena:
• Derrigortasun data ezarria izanik, lanpostuari dagokion hizkuntza eskakizuna egiaztatua duten
langile titularrak10 edo okupatzaileak11.
• Lanpostuari dagokion hizkuntza eskakizuna izan ez arren, hizkuntza eskakizun baxuagoren bat
egiaztatua duten titularrak edo okupatzaileak.
• Hizkuntza eskakizunik egiaztatu ez duten langile titularrak edo okupatzaileak.
• Adinagatik salbuesteko aukera duten titularren kopurua zehazten da.
Bertako informazioa ondorengo multzootan banatu da: egiaztatutako hizkuntza eskakizunen arabera,
erakunde motaka, lurraldeka eta derrigortasun indizearen arabera.
10. «Titular» deitzen zaio lanpostuaren jabea den langileari.
11. «Okupatzaile» deitzen zaio lanpostuaren jabea ez den langileari.
23EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
HIZ
KUN
TZA
ESK
AKI
ZU
NEN
BET
ETZ
E M
AIL
A
Erak
unde
mot
akLa
npos
tuak
guzt
ira
DD
dut
enak
DD
dut
en la
ngile
titu
larr
ak e
ta o
kup
atza
ileak
DD
dut
enak
guz
tira
Hut
sik
edo
info
rm.
gab
e*
Tit.
edo
okup
.
bet
eak*
*
Egia
ztat
u du
tena
kBa
xuag
oren
bat
egia
ztat
ua
Ez d
u ez
er
egia
ztat
uSa
lbue
tsia
k
kop
.%
kop
.ko
p.
kop
.%
kop
.%
kop
.%
kop
.%
Uda
lak
17.2
829.
251
53,5
358
08.
671
6.89
179
,47
786
9,06
585
6,75
409
4,72
Man
kom
unita
te, k
uadr
illa
eta
part
zuer
goak
819
401
48,9
633
368
275
74,7
326
7,07
277,
3440
10,8
7
Foru
Ald
undi
ak e
ta
Batz
ar N
agus
iak
8.20
4 4.
827
58,8
421
14.
616
3.78
882
,06
280
6,07
255
5,52
293
6,35
Eusk
o Ja
urla
ritza
eta
bera
ren
erak
unde
auto
nom
iadu
nak
6.64
43.
016
45,3
949
2.96
72.
518
84,8
718
66,
2712
94,
3513
44,
52
Eusk
o Le
gebi
ltzar
ra e
ta
Ara
rtek
oa14
310
271
,33
399
6868
,69
88,
087
7,07
1616
,16
Eusk
al H
errik
o
Uni
bert
sita
tea
1.54
879
951
,61
779
271
590
,28
141,
7723
2,90
405,
05
Her
ri Ko
ntue
n Eu
skal
Epai
tegi
a78
3443
,59
331
2477
,42
412
,90
13,
232
6,45
Lan
Har
rem
anen
Kont
seilu
a16
850
17
710
00
00
00
0
Dat
uak
Babe
stek
o Eu
skal
Bule
goa
167
43,7
53
44
100
00
00
00
Etxe
pare
Eus
kal I
nstit
utua
88
100
08
810
00
00
00
0
Gar
apen
erak
o
Lank
idet
zare
n Eu
skal
Age
ntzi
a
167
43,7
50
76
85,7
11
14,2
90
00
0
Hau
rres
kola
k Pa
rtzu
ergo
a1.
063
1.06
310
00
1.06
31.
062
99,9
11
0,09
00
00
GU
ZTIR
A35
.837
19.5
2354
,48
890
18.6
3315
.366
82,4
71.
306
7,01
1.02
75,
5193
45,
01
* H
utsi
k ed
o in
form
azio
rik g
abe:
lanp
ostu
a b
ete
gab
e da
go e
do e
z da
go in
form
azio
rik.
**Ti
tula
r edo
oku
pat
zaile
ak b
etea
k: la
npos
tua
bet
eta
dago
titu
larr
a ed
o ok
upat
zaile
arek
in.
24 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Datuek erakusten dutenaren arabera, lanpostuen % 54,5ek (19.523 lanpostuk) du derrigortasun data ezarria,
eta horietatik 18.633 daude beteta. Horien artean, langile titular edo okupatzaileen % 82,47k egiaztatua du
dagokion hizkuntza eskakizuna. Hizkuntza eskakizun bat egiaztatu dutenak eta dagokiena baino baxuagoren
bat dutenak kontuan hartzen baditugu, berriz, portzentaje hau % 90 ingurura gerturatzen da.
III. plangintzaldiaren ebaluazioan eta IV. plangintzaldiaren tarteko balorazioan lanpostuen titularren
inguruko datuak bakarrik eman zirenez, ondoren eskainiko diren datuak lanpostuen titularrei dagozkienak
dira. Izan ere, okupatzaileei dagozkien datuak izatea ezinezkoa da: alde batetik, hainbat erakundetatik
jasotzen ez direlako, eta, bestetik, lanpostu horietan mugikortasun handia dagoelako behin betiko datuak
eman ahal izateko.
Beraz, titularrei dagozkien datuak aurkeztuko ditugu egiaztatutako hizkuntza eskakizunen arabera,
erakunde eta lurraldeen arabera.
Derrigortasun data ezarria izanik, lanpostuari dagokion hizkuntza eskakizuna edo baxuagoren bat egiaztatua
duten lanpostuaren titular gehienak 2. eta 3. hizkuntza eskakizunekoak dira egiaztapen kopururik altuenak
dituztenak.
Hizkuntza eskakizunka, beraz, hauxe da egoera:
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Hizkuntza
eskakizunak
Lanpostuen kopurua DD dutenak DD duten titularrak
DD dutenak DD ez dutenak GuztiraTitularrik
gabe
Titularra-
rekinEgiaztatu dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez dute ezer
egiaztatuSalbuetsiak
kop. % kop. % kop. kop. kop. kop. % kop. % kop. % kop. %
1. HE 1.858 31,9 3.959 68,1 5.817 532 1.326 1.098 82,81 0 0,0 124 9,35 104 7,84
2. HE 9.136 56,2 7.118 43,8 16.254 2.224 6.912 5.768 83,45 323 4,67 425 6,15 396 5,73
3. HE 7.252 66,4 3.668 33,6 10.920 2.076 5.176 4.261 82,32 451 8,71 160 3,09 304 5,87
4. HE 1.277 44,9 1.569 55,1 2.846 405 872 507 58,14 206 23,62 29 3,33 130 14,91
GUZTIRA 19.523 54,5 16.314 45,5 35.837 5.237 14.286 11.634 81,43 980 6,86 738 5,17 934 6,54
Jarraian, orain arte aipatu ditugun datu horiek erakunde moten arabera aztertuko ditugu. Hainbat erakunde
mota identifikatu eta gero, horiek guztiak lau multzotan sailkatu dira. Hala, toki-entitate moduan batu dira
udalak; mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak; eta Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak. Bestalde,
Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak aparteko multzo batean kokatu dira. Ondoren,
EAE mailako gainerako entitateak batu dira: Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa, Euskal Herriko
Unibertsitatea, Herri Kontuen Euskal Epaitegia, Lan Harremanen Kontseilua, Datuak Babesteko Euskal
Bulegoa, eta Haurreskolak Partzuergoa12. Azkenik, Etxepare Euskal Institutua eta Garapenerako
Lankidetzaren Euskal Agentzia bestelakoen multzoan batu dira.
12. Haurreskolak Partzuergoaren lanpostu zerrendan jasota dauden lanpostu guztiak hezitzaileenak dira (1.063 lanpostu). Hezitzaile lanpostu horietan jarduteko, ezinbestekoa da Hezkuntzako 2. hizkuntza eskakizuna, EGA edo baliokidea edukitzea, urriaren 6ko 263/1998 Dekretuan ezarritakoari jarraiki.
25EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
HIZ
KUN
TZA
ESKA
KIZU
NEN
BET
ETZE
MAI
LA
Erak
unde
mot
ak
Lanp
ostu
en k
opur
uaD
D d
uten
akD
D d
uten
titu
larra
k
DD
dut
enak
DD
ez d
uten
akG
uztir
aTi
t.
gabe
Titu
larra
-
reki
nEg
iazt
atu
dute
nak
Baxu
agor
en b
at
egia
ztat
ua
Ez d
ute
ezer
egia
ztat
uSa
lbue
tsia
k
kop.
%ko
p.%
kop.
kop.
kop.
kop.
%ko
p.%
kop.
%ko
p.%
Toki
-
entit
atea
k
Uda
lak
9.25
153
,53
8.03
146
,47
17.2
822.
137
7.11
45.
653
79,4
661
58,
6443
76,
1440
95,
75
Man
kom
unita
te,
kuad
rilla
eta
part
zuer
goak
401
48,9
641
851
,04
819
116
285
208
72,9
822
7,72
155,
2640
14,0
4
Foru
Ald
undi
ak e
ta
Batz
ar N
agus
iak
4.82
758
,84
3.37
741
,16
8.20
41.
179
3.64
82.
958
81,0
921
85,
9817
94,
9129
38,
03
Eusk
o
Jaur
larit
za
Eusk
o Ja
urla
ritza
eta
bera
ren
erak
unde
auto
nom
iadu
nak
3.01
645
,39
3.62
854
,61
6.64
41.
085
1.93
11.
595
82,6
011
05,
7092
4,76
134
6,94
EAE
mai
lako
entit
atea
k
Eusk
o Le
gebi
ltzar
ra
eta
Ara
rtek
oa10
271
,33
4128
,67
143
1785
5767
,06
55,
887
8,24
1618
,82
Eusk
al H
errik
o
Uni
bert
sita
tea
799
51,6
174
948
,39
1.54
834
845
139
988
,47
51,
117
1,55
408,
87
Her
ri Ko
ntue
n
Eusk
al E
paite
gia
3443
,59
4456
,41
785
2922
75,8
64
13,7
91
3,45
26,
90
Lan
Har
rem
anen
Kont
seilu
a8
508
5016
44
410
00
00
00
0
Dat
uak
Babe
stek
o
Eusk
al B
uleg
oa7
43,7
59
56,2
516
43
310
00
00
00
0
Hau
rres
kola
k
Part
zuer
goa
1.06
310
00
01.
063
338
725
725
100
00
00
00
Best
elak
oak
Etxe
pare
Eus
kal
Inst
itutu
a8
100
00
82
66
100
00
00
00
Gar
apen
erak
o
Lank
idet
zare
n
Eusk
al A
gent
zia
743
,75
956
,25
162
54
801
200
00
0
GU
ZTIR
A19
.523
54,5
16.3
1445
,535
.837
5.23
714
.286
11.6
3481
,43
980
6,86
738
5,17
934
6,54
26 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Erakunde motaka, beraz, hauxe da egoera:
• Toki-entitateetan, langile titularren % 73tik gorako kopuruak lortu du berari dagokion hizkuntza
eskakizunaren egiaztapena hiru kasuotan: udaletan % 79k egiaztatu dute, mankomunitate
eta partzuergoetan % 73k, eta Foru Aldundi eta Batzar Nagusietan % 81ek, hurrenez hurren.
Gainera, III. plangintzaldiaren ebaluazioarekin erkatuz gero, egiaztatze kopuruak gora egin du.
2010eko datuen arabera, hizkuntza eskakizuna egiaztatu zuten titularren portzentajea ebaluazio
honetan atera dena baino txikiagoa zen, udaletan % 77koa, mankomunitate eta partzuergoetan
% 70ekoa, eta Foru Aldundi eta Batzar Nagusietan % 76koa, hurrenez hurren.
• Eusko Jaurlaritzan dagokien hizkuntza eskakizuna egiaztatua duten titularrak % 82 dira, eta
2007an % 72.
• EAE mailako entitateetan, berriz, egiaztatze maila % 67tik gora dago guztietan, betiere titularra
duten lanpostuez ari garela kontuan harturik. 2007an % 78tik gorakoa zen lanpostuen titularren
egiaztatze maila. Dena den, kontuan izan behar da lanpostuen kopuruak desberdinak direla
urte horietan guztietan.
• Jarraian, orain arte emandako datu orokor horiek lurraldeka aztertuko ditugu. Lurralde bakoitzean
barneratu dira bertako udalak, mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak, eta lurraldeko Foru
Aldundi eta Batzar Nagusiak. Aldiz, EAE moduan sailkatu dira hiru lurraldeetan eragina duten
gainerako erakundeak.
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Lurral-
deak
Lanpostuen kopurua DD dutenak DD duten titularrak
DD dutenak DD ez dutenak GuztiraTit.
gabe
Titula-
rrarekin
Egiaztatu
dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez dute ezer
egiaztatuSalbuetsiak
kop. % kop. % kop. kop. kop. kop. % kop. % kop. % kop. %
Araba 1.607 31 3.580 69 5.187 439 1.168 941 80,6 90 7,7 96 8,2 41 3,5
Bizkaia 6.775 51,5 6.369 48,5 13.144 1.723 5.052 4.012 79,4 400 7,9 311 6,2 329 6,5
Gipuzkoa 6.096 76,5 1.876 23,5 7.972 1.269 4.827 3.866 80,1 365 7,6 224 4,6 372 7,7
EAE 5.045 52,9 4.489 47,1 9.534 1.806 3.239 2.815 86,9 125 3,9 107 3,3 192 5,9
GUZTIRA 19.523 54,5 16.314 45,5 35.837 5.237 14.286 11.634 81,4 980 6,9 738 5,2 934 6,5
Kasu guztietan derrigortasun data ezarrita duten titularren % 80tik gorakoak dagokien hizkuntza
eskakizuna egiaztatua du. Hiru lurraldeen datuak antzekoak dira. Dena den, derrigortasun data duten
lanpostuen kopuru handiena Gipuzkoak dauka, % 77 eta gutxienak, berriz, Arabak, % 31. Bizkaiak eta
EAE mailako erakundeen lanpostuen erdiek dute derrigortasun data ezarrita.
27EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Azkenik, udaletako datuak derrigortasun indizearen (DI) sailkapenaren arabera aztertu dira:
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
UDALAK:
derrigortasun
indizearen
araberako
sailkapena
Lanpostu KopuruaDerrigortasun
data dutenakDerrigortasun data duten Titularrak
Der. Data
dutenak
Der. Data ez
dutenakGuztira
Tit.
gabe
Titula-
rrarekin
Egiaztatu
dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez dute ezer
egiaztatuSalbuetsiak
kop. % kop. % kop. kop. kop. kop. % kop. % kop. % kop. %
% 0-25 403 24,32 1.254 75,68 1.657 100 303 219 72,28 30 9,90 30 9,90 24 7,92
% 25-45 3.444 39,55 5.265 60,45 8.709 829 2.615 2.046 78,24 232 8,87 174 6,65 163 6,23
% 45-70 3.140 70,85 1.292 29,15 4.432 704 2.436 1.915 78,61 231 9,48 146 5,99 144 5,91
% 70-100 2.264 91,14 220 8,86 2.484 504 1.760 1.473 83,69 122 6,93 87 4,94 78 4,43
GUZTIRA 9.251 53,53 8.031 46,47 17.282 2.137 7.114 5.653 79,46 615 8,64 437 6,14 409 5,75
Derrigortasun indizearen arabera egindako lau multzo horietako datuak aztertzerakoan, ikus daiteke
hizkuntza eskakizunen egiaztatze mailak tokiko egoera soziolinguistikoaren araberako bilakaera logikoa
islatzen duela.
Dagokien hizkuntza eskakizuna egiaztatu duten titularren portzentajea lau taldeetan antzekoa izanik,
% 72tik gorakoa, derrigortasun data ezarrita duten lanpostuen kopurua oso desberdina da talde
bakoitzean. Izan ere, biztanleria gehien biltzen duena da, eta soziolinguistikoki ez hain euskaldunak diren
herrietan, derrigortasun data duten lanpostuak ez dira % 40ra iristen, eta % 0-25eko taldean derrigortasun
data dutenek doi-doi betetzen dute lanpostuen % 24.
3.2.2. Derrigortasun datarik ez duten lanpostuak
Hemen ere, derrigortasun datarik ez duten lanpostuetako titularren egoera aztertu da. Beraz, kontuan
hartu behar da, eskainiko diren datuak lanpostuen jabeei, titularrei, dagozkienak direla. Izan ere,
derrigortasun data eduki gabe dagokien hizkuntza eskakizuna egiaztatua duten langileek ere erakundeko
euskararen erabilera planetan borondatezko moduan sartzeko aukera dute.
Derrigortasun datarik ez duten lanpostuei dagokienez, erakundeka sailkatu dugu. Hemen ere lau
multzotan sailkatu ditugu erakundeak: toki-entitateak, Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde
autonomiadunak, EAE mailako gainerako entitateak, eta bestelakoak.
Erakundeka, beraz, egoera honako hau da:
28 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
HIZ
KUN
TZA
ESK
AKI
ZU
NEN
BET
ETZ
E M
AIL
A
Erak
unde
mot
ak
Lanp
ostu
en k
opur
ua
DD
ez
dute
nak
DD
ez
dute
n tit
ular
rak
DD
dut
enak
DD
ez
dute
nak
Guz
tira
Tit.
gab
e
Titu
la-
rrar
ekin
Egia
ztat
u du
tena
kBa
xuag
oren
bat
egia
ztat
ua
Ez d
ute
ezer
egia
ztat
u
kop
.%
kop
.%
kop
.ko
p.
kop
.ko
p.
%ko
p.
%ko
p.
%
Toki
-
entit
atea
k
Uda
lak
9.25
153
,58.
031
46,5
17.2
821.
874
6.15
71.
313
21,3
692
11,2
4.15
2 67
,4
Man
kom
unita
te,
kuad
rilla
eta
part
zuer
goak
401
4941
851
819
8433
410
531
,420
620
962
,6
Foru
Ald
undi
ak e
ta
Batz
ar N
agus
iak
4.82
758
,83.
377
41,2
8.20
468
42.
693
552
20,5
284
10,5
1.85
7 69
Eusk
o
Jaur
larit
za
Eusk
o Ja
urla
ritza
eta
bera
ren
erak
unde
auto
nom
iadu
nak
3.01
645
,43.
628
54,6
6.64
4 1.
195
2.43
369
728
,642
517
,51.
311
53,9
EAE
mai
lako
entit
atea
k
Eusk
o Le
gebi
ltzar
ra
eta
Ara
rtek
oa10
271
,341
28,7
143
2120
945
315
840
Eusk
al H
errik
o
Uni
bert
sita
tea
799
51,6
749
48,4
1.54
8 33
541
415
838
,248
11,6
208
50,2
Her
ri Ko
ntue
n Eu
skal
Epai
tegi
a34
43,6
4456
,478
440
820
1230
2050
Lan
Har
rem
anen
Kont
seilu
a8
508
5016
17
228
,62
28,6
342
,9
Dat
uak
Babe
stek
o
Eusk
al B
uleg
oa7
43,8
956
,316
27
00
571
,42
28,6
Hau
rres
kola
k
Part
zuer
goa
1.06
310
00
01.
063
00
00
00
00
Best
elak
oak
Etxe
pare
Eus
kal
Inst
itutu
a8
100
00
80
00
00
00
0
Gar
apen
erak
o
Lank
idet
zare
n Eu
skal
Age
ntzi
a
743
,89
56,3
166
30
03
100
00
GU
ZTIR
A19
.523
54,5
16.3
1445
,535
.837
4.20
612
.108
2.84
4 23
,51.
494
12,3
7.77
064
,2
29EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Guztira, derrigortasun datarik ez duten lanpostuen kopurua % 45,5ekoa izanik, horien % 23,5ek egiaztatu
du dagokiona eta % 12k dagokiona baino baxuagoren bat. Lanpostu horien titularren erdiak baino
gehiagok, % 64k, ez du ezer egiaztatu. Dena den, kontuan hartu behar da derrigortasun datarik ez duten
lanpostuen % 21,5ek ez duela titularrik.
Erakundeka, toki-entitateen eta Eusko Jaurlaritzaren egoera antzekoa da. % 20 eta % 28 inguruan dabil
hizkuntza eskakizuna egiaztatu dutenen portzentajea. Ezer egiaztatu ez dutenen portzentaje altuagoa
dute toki-erakundeek Eusko Jaurlaritzak baino.
EAE mailako gainerako entitateen artean egoera oso desberdina da, baina, oro har, ezer egiaztatu ez
dutenen kopurua handiagoa da egiaztatu dutenena baino.
3.3. Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza
Atal honetan, erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza aztertu dugu. Horretarako, galdetu zaie
euskaraz ulertzen duten, hitz egiteko, idazteko eta irakurtzeko gai diren, eta euskaraz lan egiteko mailarik
baduten. Datu hauek baloratzeko, kontuan izan behar da entitate bakoitzak emandako erantzunetara
mugatu garela.
Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza (%)
Ulertzen du Hitz egitekogai da
Idaztekogai da
Irakurtzekogai da
Lan egitekomaila du
0
10
20
30
40
50
60
70
80%
68,98
63,5157,24
65,0856,42
Jasotako erantzunak: Ulertu: 287. Hitz egin: 286. Idatzi: 285. Irakurri: 288. Lan egin: 285.
III. plangintzaldiaren ebaluazioaren datuen arabera erakunde-ordezkarien erdiek bazekiten euskaraz.
Beraz, datu haiekin alderaturik, egoera hobetu da. Datuek diotenaren arabera, idazteko garaian dute
muga gehien eta ulermenean gutxien. Izan ere, gutxi gorabehera, erakunde-ordezkarien bi heren baino
gehiago euskara ulertzeko eta euskaraz hitz egiteko gai da.
30 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
III. plangintzaldian azaltzen ez zen beste aldagai bat baloratu da oraingoan: euskaraz lan egiteko maila.
Erakunde-ordezkarien erdiak baino gehiagok dauka euskaraz lan egiteko gaitasuna.
Datuak erakunde motaka aztertzen baditugu, honako datu hauek bildu dira galdetegian:
ERAKUNDE-ORDEZKARIEN EUSKARAREN EZAGUTZA
Erakunde motak GuztiraUlertzen
du (%)
Hitz
egiteko gai
da (%)
Idazteko
gai da (%)
Irakurtzeko
gai da (%)
Lan
egiteko
maila du
(%)
1. Udalak 2.472 70,58 65,44 60,12 66,49 57,97
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 416 73,49 68,51 55,29 69,60 62,74
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 220 68,51 61,23 53,78 63,10 52,65
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde
autonomiadunak 183 42,23 31,04 29,94 38,22 27,19
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 107 65,35 64,65 53,3 66 54,63
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 15 86 80 80 100 80
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 8 25 12,5 12,5 25 12,5
8. Lan Harremanen Kontseilua 2 0 0 0 0 0
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa – – – – – –
10. Uraren Euskal Agentzia 1 100 100 100 100 100
11. Haurreskolak Partzuergoa – – – – – –
12. Etxepare Euskal Institutua 2 100 100 100 100 100
GUZTIRA 3.427 68,98 63,51 57,24 65,08 56,42
Nabarmendu behar da datu hauek 2012ko abenduaren 31 artekoak direla. 2013. urtean, legegintzaldi
berri honetan, Eusko Jaurlaritzaren eta beraren erakunde autonomiadunen eretzean, datuak hobeak
dira.
Udalek, mankomunitateek, kuadrillek eta partzuergoek, Foru Aldundiek eta Batzar Nagusiek, Eusko
Legebiltzarrak eta Arartekoak, eta Euskal Herriko Unibertsitateak dute erantzun guztietatik egoera onena,
bi heren horretatik gertu edo gainetik baitabiltza, % 65-85 inguruan.
Erakunde-ordezkarien artean, lan egiteko maila zertxobait baxuagoa da erakunde guztietan, Euskal
Herriko Unibertsitatean izan ezik. Erakunde gutxi batzuk daude erakunde-ordezkarien erdiak baino
gehiago daukatenak euskaraz lan egiteko gai.
Lurraldeka, Gipuzkoak du euskaraz dakiten erakunde-ordezkarien portzentaje altuena, eta, gainera, ia ez
dago alderik bost trebetasunen artean. Beste aldean, Araban, erakunde-ordezkarien ezagutza heren
batera iristen da.
31EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
ERAKUNDE-ORDEZKARIEN EUSKARAREN EZAGUTZA
Lurraldeak GuztiraUlertzen du
(%)
Hitz egiteko
gai da (%)
Idazteko gai
da (%)
Irakurtzeko
gai da (%)
Lan egiteko
maila du (%)
Araba 520 37,71 29,25 26,18 29,25 24,01
Bizkaia 1.292 68,03 61,99 53,95 68,03 49,96
Gipuzkoa 1.274 86,68 83,56 77,02 86,68 80,01
EAE 341 54,15 46,58 43,16 54,15 42,13
GUZTIRA 3.427 68,98 63,51 57,24 65,08 56,42
Derrigortasun indizearen araberako sailkapenean, argi ikusten da erakunde-ordezkarien euskararen
ezagutza tokiko egoera soziolinguistikoaren arabera aldatzen dela. Adibidez, laugarren multzoan
erakunde-ordezkarien artean 10etik 8k dauka lan egiteko gaitasuna, eta lehenengo multzoan, berriz,
10etik batek besterik ez.
ERAKUNDE-ORDEZKARIEN EUSKARAREN EZAGUTZA
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Guztira Ulertzen du
(%)
Hitz egiteko
gai da (%)
Idazteko
gai da (%)
Irakurtzeko
gai da (%)
Lan egiteko
maila du (%)
% 0-25 301 20,71 15,94 14,00 20,71 9,90
% 25-45 518 49,34 39,57 37,07 49,34 34,67
% 45-70 546 71,65 62,45 53,82 71,65 49,88
% 70-100 1.107 93,56 92,49 86,54 93,56 85,92
GUZTIRA 2.472 70,58 65,44 60,12 66,49 57,97
3.4. Ahozko komunikazioa
Ahozko komunikazioan alor hauek aztertu dira:
• Erakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera: herritarrak, beste administrazioak edo beste
sailak ebaluazio galdetegia bete duen herri erakundearekin harremanetan jartzen direnean
erabili duten hizkuntza aztertu da.
• Erakundeen ahozko kanpo harremanak: telefonoz eta leihatilan erabiltzen den euskara neurtu da,
bai harrera egiteko garaian erabiltzen dena, eta baita elkarrizketa osoan zehar erabilitakoa ere.
Azkenik, jendaurreko ekitaldietan erabili den hizkuntza ere aztertu da.
• Erakundeen ahozko barne harremanak: barne bileretan eta barneko harreman informaletan
euskara zenbat erabili den aztertu da.
32 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
3.4.1. Erakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera
Ahozko kanpo harremanetan ez dago alde handirik edozein dela ere harremanetarako solaskidea
(herritarra, beste administrazio bat…). Hala ere, kasu guztietan euskara gaztelania baino gutxiago
erabiltzen da. Ahozkoan baxuagoa da euskararen presentzia. Dena den, III. plangintzaldiaren ebaluazioan
erabilera % 30-40 artean kokatzen zen, edozein zela ere harremanetarako solaskidea. Oraingo datuen
arabera, berriz, % 45-55 artean dago ahozko erabilera.
Ahozko kanpo harremanak (%)
Euskaraz Gaztelaniaz Euskaraz Gaztelaniaz Euskaraz Gaztelaniaz0
10
20
30
40
50
60%
45,90
54,10
47,1552,85
48,1451,86
Herritarrak Beste administrazioak Beste sailak
Jasotako erantzunak: Herritarrak: 283. Beste administrazioak: 279. Beste sailak: 206.
Datuak erakunde motaka sailkatzerakoan, argi eta garbi ikusten da Haurreskolak Partzuergoa dela
euskarazko eskari portzentajerik handiena jasotzen duena, % 80tik gorakoa hiru kasuetan. Udalen
kasuan, portzentajea baxuagoa den arren, bai herritarrek, bai beste administrazioek, baita beste sailek
egiten dituzten ahozko eskarien ia erdiak ere euskaraz izaten dira.
33EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
ERAKUNDEAREN AHOZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA (%)
Erakunde motakHerritarrak
Beste
administrazioak Beste sailak
Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania
1. Udalak 48,76 51,24 48,01 51,99 49,79 50,21
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 39,72 60,28 48,18 51,82 48,98 51,02
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 32,50 67,50 57,50 42,50 37,50 62,50
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
20,96 79,04 34,19 65,81 29,75 70,25
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 30,10 69,90 32,85 67,15 46,60 53,40
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 45,50 54,50 44,50 55,50 50 50
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 20 80 20 80 10 90
8. Lan Harremanen Kontseilua 60 40 30 70 30 70
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 20 80 30 70 – –
10. Uraren Euskal Agentzia 27,22 72,78 28,52 71,48 – –
11. Haurreskolak Partzuergoa 90 10 80 20 100 0
12. Etxepare Euskal Institutua 40 60 80 20 80 20
GUZTIRA 45,90 54,10 47,15 52,85 48,14 51,86
Ahozko kanpoko hizkuntza eskaerak lurraldeka nolako egoera duen aztertzen badugu, ikus daiteke EAE
mailako erakundeetan euskarazko eskaera gehien erakundearen barruko beste sailetatik jasotzen dela.
Alabaina, argi dago lurraldeka ezberdintasun handiak daudela, baina alde horiek guztiz normaltzat jo
ditzakegu, bakoitzaren egoera soziolinguistikoa kontuan hartzen badugu. Dena den, III. plangintzaldiaren
ebaluazioaren datuak kontuan harturik, herritarren euskarazko ahozko eskaera lau urteko epealdian
herena izatetik ia eskaera guztiaren erdia izatera iritsi da. Beraz, ondoriozta daiteke euskaldunen ehuneko
handi bat euskaraz zuzentzen zaiola Administrazioari.
ERAKUNDEAREN AHOZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA (%)
LurraldeakHerritarrak Beste administrazioak Beste sailak
Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania
Araba 8,72 91,28 19,23 80,77 9,88 90,12
Bizkaia 45,28 54,72 47,72 52,28 39,41 60,59
Gipuzkoa 72,76 27,24 66,32 33,68 82,91 17,09
EAE 33,05 66,95 37,01 62,99 40,48 59,52
GUZTIRA 45,90 54,10 47,15 52,85 48,14 51,86
34 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Udalerrien tipologien arabera datuak aztertzen baditugu, herritarren euskarazko eskaerak % 50etik
gorakoak dira % 70-100eko indizea duten udalerrietan, horietan 10etik ia 8k egiten du euskarazko
hizkuntza eskaera. % 0-25eko indizeko tipologian, berriz, ia ez dago herritarren aldetik eskaerarik,
eskaera altuena beste administrazioena delarik.
ERAKUNDEAREN AHOZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Herritarrak Beste administrazioak Beste sailak
Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania
% 0-25 3,45 96,55 19,40 80,60 2,65 97,35
% 25-45 13,68 86,32 26,50 73,50 15,64 84,36
% 45-70 41,49 58,51 55,27 44,73 53,71 46,29
% 70-100 79,27 20,73 62,59 37,41 82,08 17,92
GUZTIRA 48,76 51,24 48,01 51,99 49,79 50,21
3.4.2. Erakundearen ahozko kanpo harremanak
Atal honetan, alde batetik, telefonoz eta leihatilan erabiltzen den euskara neurtu da, bai harrera egiterakoan
(lehen hitza), eta baita elkarrizketa osoan zehar erabilitakoa ere; bestetik, jendaurreko ekitaldietan euskara
zenbatean erabiltzen den aztertu da.
Erakundearen ahozko kanpo harremanetako euskararen erabilera (%)
Telefonozkoharrera
Telefonozkoelkarrizketa
Leihatilakoharrera
Leihatilakoelkarrizketa
Jendaurrekoekitaldiak
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90%
76,61
46,31
71,4
46,99
60,58
Jasotako erantzunak: Telefonozko harrera: 289. Telefonozko elkarrizketa: 287. Leihatilako harrera: 287. Leihatilako elkarrizketa: 286. Jendaurreko ekitaldiak: 277.
35EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Harremanekin jarraituz, galdetu egin da baita ere erakunde bakoitzean zein hizkuntzatan hartzen den
telefonoa, hots, lehen hitza zein hizkuntzatan izaten den. Grafikoan adierazten den moduan, erakundeen
% 76tik gorakoak telefonoa euskaraz hartzen duela adierazten du. Betiere, dei guztietatik % 46tan jarraitzen
da elkarrizketa euskaraz. Dena dela, aipatu behar da, harremana jarraitzeko erabiltzen den hizkuntza ez
dagoela erakundearen esku soilik, deitzen duenak ere aukeratzen baitu harremanetarako hizkuntza.
Leihatilaren kasuan ere antzeko joera ikusten da: harrera egiterakoan, euskara harremanen % 71n
erabiltzen da eta elkarrizketara pasatzerakoan, berriz, ia % 50ean. Harreratik elkarrizketarako jauzi
horretan hainbat faktorek eragiten dute, eta faktore horietako batzuk, hemen ere, ez dira erakundeen
esku egoten (beste pertsonak euskaraz ez jakitea; euskaraz jakin arren, hainbat gai lantzeko garaian
gaztelania erabiltzea nahiago izatea seguruago sentitzen delako…).
Azkenik, jendaurreko ekitaldietan erabiltzen den hizkuntzaren inguruan, esan daiteke euskarak baduela
presentzia, % 60an erabiltzen dela baitiote datuek.
ERAKUNDEAREN AHOZKO KANPO HARREMANAK (EUSKARAZ EGITEN DIREN HARREMANEN EHUNEKOA)
Erakunde motakTelefonozko
harrera
Telefonozko
elkarrizketa
Leihatilako
harrera
Leihatilako
elkarrizketa
Jendaurreko
ekitaldiak
1. Udalak 76,68 48,13 71,30 48,49 63,66
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 81,70 47,80 71,53 46,35 57,71
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 67,95 36,67 72,44 47,50 51,67
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde
autonomiadunak63,48 25,39 63,31 27,55 29,25
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 99 30,7 90,5 23,25 40
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 65,5 45 40,75 35,5 50,9
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 50 10 100 5 20
8. Lan Harremanen Kontseilua 80 15 100 60 0
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 100 20 100 100 10
10. Uraren Euskal Agentzia 62,14 32,64 70,32 29,68 10,9
11. Haurreskolak Partzuergoa 100 90 100 90 80
12. Etxepare Euskal Institutua 100 40 100 40 100
GUZTIRA 76,61 46,31 71,40 46,99 60,58
Erakunde mota gehienek % 75eko edo goragoko portzentajeetan egiten dute harrera euskaraz, bai
telefonoz, eta baita leihatilan ere. Horrenbestez, lehen hitza euskaraz egiteko irizpidea ongi txertatua dago
eta, hein handi batean, betetzen da. Arlo honetan euskararen erabilerak gora egin du.
EAE mailako erakundeetan, aldea txikia bada ere, leihatilako harreran euskara gehiago erabiltzen da
telefonozko lehen hitzean baino. Nolanahi ere, erakunde guztietan jaitsiera dago harreratik elkarrizketara
pasatzerakoan, ia erdira jaitsiz.
36 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Amaitzeko, jendaurreko ekitaldietan, EAE mailako erakundeetan erabiltzen den euskara ez da % 50era
iristen, eta Araban kopuru horretara iristetik urrun dabiltza.
ERAKUNDEAREN AHOZKO KANPO HARREMANAK (EUSKARAZ EGITEN DIREN HARREMANEN (EHUNEKOA)
LurraldeakTelefonozko
harrera
Telefonozko
elkarrizketa
Leihatilako
harrera
Leihatilako
elkarrizketa
Jendaurreko
ekitaldiak
Araba 30,46 9,77 16,86 8,62 16,20
Bizkaia 82,83 45,29 77,56 46,70 64
Gipuzkoa 97,35 73,20 95,03 72,50 86,68
EAE 74,21 32,98 75,63 38,30 37,08
GUZTIRA 76,61 46,31 71,40 46,99 60,58
% 0-25eko multzoan oso gutxitan egiten da harrera euskaraz (bai telefonoz eta baita leihatilan ere).
Bestalde, % 25-45eko multzoko jendaurreko ekitaldietan erabiltzen den euskara bertako egoera
soziolinguistikoaren azpitik dago batez beste.
Etorkizunera begira, garrantzitsua izango da herri administrazioek, ahal duten neurrian, bai lehen hitzari
eta baita jendaurreko ekitaldietan erabilitako hizkuntzari ere arreta berezia eskaintzen jarraitzea,
Administrazioak herritarren artean duen irudia tokiko egoera soziolinguistikotik ahalik eta hurbilen egon
dadin.
ERAKUNDEAREN AHOZKO KANPO HARREMANAK (EUSKARAZ EGITEN DIREN HARREMANEN (EHUNEKOA)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Telefonozko
harrera
Telefonozko
elkarrizketa
Leihatilako
harrera
Leihatilako
elkarrizketa
Jendaurreko
ekitaldiak
% 0-25 18,48 4,90 12,47 6,28 16,80
% 25-45 54,86 17,22 37,08 12,09 27,43
% 45-70 88,72 44,24 83,60 40,91 62,69
% 70-100 99,03 74,52 97,44 77,74 91,14
GUZTIRA 76,68 48,13 71,30 48,49 63,66
3.4.3. Erakundearen ahozko barne harremanak
Ahozko barne harremanetan, telefonozko harrera, telefonozko elkarrizketa, lan bilerak eta harreman
informalak aztertu dira. Lan bileretan izan ezik, beste harreman mota guztietan erditik gora euskaraz
egiten dela adierazten dute datuek.
37EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Erakundearen ahozko barne harremanetako euskararen erabilera (%)
Telefonozko harrera Telefonozko elkarrizketa Lan bilerak Harreman informalak0
10
20
30
40
50
60
70%
65,85
52,4449,91 50,75
Jasotako erantzunak: Telefonozko harrera: 275. Telefonozko elkarrizketa: 274. Lan bilerak: 276. Harreman informalak: 276.
ERAKUNDEAREN AHOZKO BARNE HARREMANAK (EUSKARAZ EGITEN DIREN HARREMANEN (EHUNEKOA)
Erakunde motakTelefonozko
harrera
Telefonozko
elkarrizketaLan bilerak
Harreman
informalak
1. Udalak 66,38 53,89 52,16 51,96
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 67,41 53,50 50,72 53,77
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 56,25 40 30 33,33
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
59,31 36,74 23,88 31,82
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 68,3 40,5 28,25 30,05
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 46 35,4 25 35,5
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 15 10 20 20
8. Lan Harremanen Kontseilua 80 10 0 0
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 50 – – 50
10. Uraren Euskal Agentzia 62,14 35,2 11,46 43,65
11. Haurreskolak Partzuergoa 100 100 80 80
12. Etxepare Euskal Institutua 100 100 100 100
GUZTIRA 65,85 52,44 49,91 50,75
Erakundeen artean badago aldea barne harremanetan euskararen erabilerari dagokionez. Batetik, barne
harremanetan euskara batez ere erabiltzen duten erakundeak daude, Haurreskolak Partzuergoa eta
Etxepare Institutua, eta bestetik, nagusiki gaztelania erabiltzen dutenak, Herri Kontuen Euskal Epaitegia
eta Euskal Herriko Unibertsitatea. Tartean, erdiak baino gehiagok erabiltzen du euskara batez ere
38 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
telefonozko harreran, baina erakundeen arteko datuak oso aldakorrak dira beste hiru arloei dagozkienez.
Udalen kasuan erdiak baino gehiagok erabiltzen du euskara lau arlotan. Foru Aldundietan eta Batzar
Nagusietan, telefonozko harreran erdiak baino gehiagok ere erabiltzen du, baina heren batera doi-doi
iristen dira lan bilera eta harreman informaletako euskararen erabileran.
Lurraldeka, aldea nabarmena da, datuak arloka alderatuz gero. Gipuzkoako telefonozko harrera ia
euskaraz egiten da erabat, eta beste arlo guztietan ere kopuruak oso altuak dira. Araban, berriz, telefonozko
harrera altuena izanda ere, doi-doi artatzen da herritarra euskaraz % 15ean, eta bestelako arloetan
erabilera oso txikia da. Bizkaiko kasuan telefonozko harreran izan ezik, beste arlo guztietan euskararen
erabilera ez da erdira iristen.
ERAKUNDEAREN AHOZKO BARNE HARREMANAK (EUSKARAZ EGITEN DIREN
HARREMANEN (EHUNEKOA)
LurraldeakTelefonozko
harrera
Telefonozko
elkarrizketaLan bilerak
Harreman
informalak
Araba 13,94 7,18 5,30 7,35
Bizkaia 66,67 48,91 45,84 48,27
Gipuzkoa 95,81 84,94 84,38 83,17
EAE 65,03 45,62 35,43 42,92
GUZTIRA 65,85 52,44 49,91 50,75
ERAKUNDEAREN AHOZKO BARNE HARREMANAK (EUSKARAZ EGITEN DIREN
HARREMANEN (EHUNEKOA)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Telefonozko
harrera
Telefonozko
elkarrizketaLan bilerak
Harreman
informalak
% 0-25 5,66 1,90 0,49 2,47
% 25-45 29,81 13,17 6,76 12,36
% 45-70 74,98 53,57 45,50 45,64
% 70-100 95,58 85,66 87,60 83,83
GUZTIRA 66,38 53,89 52,16 51,96
Derrigortasun indizeari dagokionez, % 70-100eko multzoan, harreman informalek agertzen dute euskararen
erabilerarik txikiena.
Arestiko taulari dagokionez, aipatzekoa da mota guztietako udaletan gertatzen dela telefonozko harrera
izatea erabilera daturik onenak dituena. Bestalde, eta aurrekoaren segidan, mota guztietako udaletan
hobeak dira telefonozko elkarrizketen gaineko datuak, lan bileretakoak edo harreman informaletakoak
baino, % 0-25eko tarteko udaletan izan ezik. Badirudi, hastapenetan dauden erakundeetan errazago
39EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
erabiltzen dutela euskara esparru informalean formalean baino (% 0-25eko eta % 25-45eko tarteak).
Gainerakoetan, ostera (% 45-70eko eta % 70-100eko tarteak), esparru informalaren datuek ez dituzte
gainditzen esparru formalekoak.
3.5. Idatzizko komunikazioa
Administrazioetako idatzizko komunikazioak aztertzeko kontuan hartu diren itemak tramitazio telematikoak,
erakundeen kanpoko hizkuntza eskaera, erakundeen kanpo harremanak eta erakundeen barne
harremanak izan dira. Honako hau da puntu bakoitzean jasotako informazioa:
• Tramitazio telematikoak: erakundeek egiten dituzten tramitazio guztietatik zenbat diren
telematikoak eta horiek zein hizkuntzatan egiten diren (euskaraz, gaztelaniaz edo ele bietan).
• Erakundeen idatzizko kanpoko hizkuntza eskaera: herritarrek edota beste administrazioek,
erakunderen batekin harremanetan jartzeko garaian, erabilitako komunikazio idatzietan
baliaturiko hizkuntza.
• Erakundeen idatzizko kanpo harremanak: batetik, erakundeek herritarrekin zein beste
administrazioekin idatzien bidez harremanetan jartzerakoan erabiltzen duten hizkuntza aztertu
da. Bestetik, berriz, euskaraz sortutako komunikazioak eta gaztelaniatik euskarara eginiko
itzulpenak aztertu dira.
• Euskara sortze hizkuntza: hemen aztertu dira sortutako komunikazioetatik zenbat izan diren
jatorriz euskaraz eta zenbat izan diren gaztelaniatik euskarara itzulitakoak.
• Erakundeen idatzizko barne harremanak: erakundeen barne harreman ofizialetan eta ez-
ofizialetan erabilitako hizkuntza aztertu da.
3.5.1. Tramitazio telematikoak
Tramitazio telematikoetako hizkuntza (%)
Euskara% 28
Ele biak% 10
Gaztelania% 62
Jasotako erantzunak: 206
40 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Guztira, 206 erantzun jaso dira, eta, horien arabera, erakundeetako tramitazio guztien hizkuntza zehazteko
garaian, badirudi ia erdiak gaztelaniaz egiten direla. Hau da, tramitazio telematikoetan euskararen
presentzia % 28koa da, erdia baino gutxiago.
TRAMITAZIO TELEMATIKOETAKO HIZKUNTZA (%)
Erakunde motakTramitazio
telematikoakEuskara Gaztelania Ele biak
1. Udalak 25,50 27,92 48,67 23,41
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 47,29 38,70 45,43 15,87
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 85 1,67 10 88,33
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde
autonomiadunak64 11,20 62,80 26
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 100 31,92 53,08 15
6. Euskal Herriko Unibertsitatea – – – –
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 0 – – –
8. Lan Harremanen Kontseilua 20 5 15 80
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa – 5 95 0
10. Uraren Euskal Agentzia 40 0 80 20
11. Haurreskolak Partzuergoa 80 50 0 50
12. Etxepare Euskal Institutua – – – –
GUZTIRA 29,59 28,01 48,35 23,64
Erakunde motaka, tramitazio telematikoa gehien erabiltzen dutenak Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa,
eta Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak dira, hurrenez hurren.
Bestalde, tramitazio mota horietan erabiltzen den hizkuntzari dagokionez, Foru Aldundietan eta Batzar
Nagusietan, eta Lan Harremanen Kontseiluan ia guztia ele bietan egiten da. Bestetik, beste erakunde
guztien tramitazio hizkuntzari dagokionez, nagusiki gaztelania da gehien erabiltzen den hizkuntza,
aipatutako aurreko erakundeetan izan ezik.
Lurraldeka, Araban ia guztia gaztelania hutsez egiten da. Gipuzkoan, aldiz, erdia euskaraz eta ele bietan
eta beste erdia gaztelaniaz. Bizkaian, gaztelaniaren eta euskararen presentziak gora egin du, eta
elebitasunaren bidezko tramitazioa jaitsi da. Datu hauen arabera, gaztelaniaren presentziak tramitazio
telematikoan gora egin du bi lurraldetan eta erkidego osoaren erakundeetan, eta euskara hutsezko eta
ele bietako tramitazioa jaitsi da. Zehazki, horrela izan da Bizkaian, Gipuzkoan eta EAE mailako batez
bestekoan, ez ostera, Araban.
41EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
TRAMITAZIO TELEMATIKOETAKO HIZKUNTZA (%)
LurraldeakTramitazio
telematikoakEuskara Gaztelania Ele biak
Araba 31,07 1,15 92,36 6,49
Bizkaia 23,31 23,44 48,10 28,46
Gipuzkoa 32,00 49,51 22,18 28,31
EAE 52,73 21,53 54,62 23,85
GUZTIRA 29,59 28,01 48,35 23,64
% 70-100eko multzoa da tramitazio telematikoen erdietan euskara gehien bermatzen duena, euskara
hutsezko eta ele bietako tramitazioak kontuan hartuta. Beste multzoetan, gaztelania da nagusi edo
gaztelania erabiltzen da tramitazioen erdietan.
TRAMITAZIO TELEMATIKOETAKO HIZKUNTZA (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Tramitazio
telematikoakEuskara Gaztelania Ele biak
% 0-25 34,16 1,05 94,98 3,97
% 25-45 20,93 11,60 69,97 18,43
% 45-70 17,11 28,97 41,15 29,88
% 70-100 26,68 40,79 29,21 30
GUZTIRA 25,50 27,92 48,67 23,41
3.5.2. Erakundeen idatzizko kanpoko hizkuntza eskaera
Erakundeen idatzizko kanpoko hizkuntza eskaera aztertzerakoan, bai herritarrak eta baita beste
administrazioak ere erakunde batekin idatziz harremanetan jartzeko garaian erabiltzen duten hizkuntza
aztertu da.
Kanpoko hizkuntza eskaera aztertzeak ere garrantzia du, izan ere, langileak erabiltzen duen hizkuntza,
neurri batean behintzat, kanpoko eskariak baldintzatua egon daiteke. Azterketa hau burutzeko bi eskari
mota hartu dira kontuan: beste administrazioena eta herritarrek egindakoa.
III. plangintzaldiaren ebaluazioan erakundeko beste atalek egindako eskaria ere jasotzen zen, orain ez
bezala.
Herritarrak, oro har, hizkuntza batean edo bestean zuzentzen dira administrazioetara; hau da, ez dituzte
eskaerak ele bietan egiten. Hala, euskara harremanen % 31k erabiltzen dute, eta gaztelania, aldiz, % 61
inguruk.
42 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Administrazioen kasua ezberdina da, araututa baitago administrazioen arteko harremanetan bi hizkuntzak
erabili behar direla. Horietan elebitasuna da nagusi: % 63.
Jasotako idatzizko komunikazioak (%)
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak0
10
20
30
40
50
60
70%
31,23
61,28
7,4913,15
23,51
63,34
Herritarrak Beste administrazioak
Jasotako erantzunak: 280
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA (%)
Erakunde motakHerritarrak Beste administrazioak
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
1. Udalak 33,86 59,29 6,85 12,58 21,29 66,13
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 26,86 63,96 9,18 19,65 23,20 57,15
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 8,33 88,34 3,33 3,33 21,67 75
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde
autonomiadunak11,67 75,68 12,65 13,35 55,60 31,05
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 8,40 88,90 2,70 5 36,05 58,95
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 30,50 64,50 5 10 65 25
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 10 10 80 10 10 80
8. Lan Harremanen Kontseilua 5 90 5 3 7 90
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 2 98 0 7 77 16
10. Uraren Euskal Agentzia 10,36 81,66 7,98 8,53 40,87 50,60
11. Haurreskolak Partzuergoa 0 20 80 0 0 100
12. Etxepare Euskal Institutua 20 80 0 15 10 75
GUZTIRA 31,23 61,28 7,49 13,15 23,51 63,34
43EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Erakunde motaka, herritarrak euskaraz batez ere Euskal Herriko Unibertsitatera eta udaletara zuzentzen
dira. Kasu horietan euskararen erabilera da esanguratsuena, dena den, kopurua ez da % 40ra iristen.
Eskaera egiten dutenak beste administrazioak direnean, batez ere, ele bietan bidaltzen dituzte idatziak.
Erakundeen idatzizko kanpoko hizkuntza eskaera lurraldeka aztertzerakoan antzematen da Araban bai
herritarrekiko bai beste administrazioekiko harremana gaztelaniaz egiten dela nagusiki.
Lurraldeka, euskara erditik gora erabiltzen da Gipuzkoan herritarrekiko eta administrazioekiko
harremanetan, eta Bizkaian gaztelania gailentzen da herritarrekiko komunikazioetan, nahiz eta beste
administrazioekikoetan euskara gailendu. Araban, harremanak gaztelaniaz dira nagusiki.
Beste administrazioek eginiko eskaeretan gaztelania hutsezkoak % 50era iristen ziren aurreko ebaluazioan.
Beraz, ehuneko hori murriztu da.
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA (%)
LurraldeakHerritarrak Beste administrazioak
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
Araba 6,23 91,69 2,08 57,99 40,33 1,68
Bizkaia 28,15 66,78 5,07 73,15 17,94 8,91
Gipuzkoa 55,48 32,67 11,85 60,12 14,40 25,48
EAE 11,80 73,08 15,12 44,09 44,37 11,54
GUZTIRA 31,23 61,28 7,49 13,15 23,51 63,34
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Herritarrak Beste administrazioak
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
% 0-25 2,54 96,92 0,54 56,75 40,48 2,77
% 25-45 7,95 87,97 4,08 65,31 30,89 3,80
% 45-70 23,91 66,18 9,91 63,26 22,46 14,28
% 70-100 56,75 34,43 8,82 70,70 11,25 18,05
GUZTIRA 33,86 59,29 6,85 12,58 21,29 66,13
Herritarren eskaeraren kasuan, euskaraz eta ele bietan eginiko eskaerak aintzat hartuta, derrigortasun
indizea % 70-100 artean kokatzen diren udalen kasuan soilik lortzen da % 50etik igotzea.
Beste administrazioen kasuan, aldiz, multzo guztietan bermatzen da % 50etik gorako euskarazko
eskaeren presentzia, ele bietako eskaeretara jo behar izan barik.
44 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
3.5.3. Erakundeen idatzizko kanpo harremanak
Erakundearen idatzizko kanpo harremanak (%)
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50%
25,96
30,91
43,14
27,7932,26
39,95 39,3237,22
23,47
Herritarrak Beste administrazioak Erakunde barrukoak
Jasotako erantzunak: Herritarrak: 282. Beste administrazioak: 280. Erakunde barrukoak: 269.
Atal hau lantzen hasteko, administrazioetatik herritarrei, beste administrazioei eta erakunde barruko atal
edo sailei helarazten zaizkien idatzietan erabiltzen den hizkuntza aztertu da.
Grafikoetan ikus daitekeenaren arabera, herritarrei igorritako komunikazioetan erabiltzen da euskara
gehien, euskara eta idazki elebidunak batuz gero. Gaztelania hutsezko komunikazioa % 30 inguruan
kokatzen da. Antzeko datuak jaso dira beste administrazioei eta barruko atalei bidaltzen zaizkienen
eretzean, horietan guztietan euskarak idatzizko komunikazioaren bi heren inguru osatzen du.
45EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO KANPO HARREMANAK (%)
Erakunde motakHerritarrak Beste administrazioak
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
1. Udalak 28,70 31,23 40,07 30,61 32,93 36,46
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 19,03 21,93 59,04 23,45 29,23 47,32
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 5 3,33 91,67 7,50 5 87,50
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
7,63 41,38 50,99 6,10 41,01 52,89
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 3 76,50 20,50 4,55 9,10 86,35
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 35 55 10 15 44,50 40,50
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 0 0 100 2 8 90
8. Lan Harremanen Kontseilua 3 7 90 2 3 95
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 2 98 0 7 77 16
10. Uraren Euskal Agentzia 6,30 55,31 38,39 6,27 42,23 51,50
11. Haurreskolak Partzuergoa 5 5 90 5 5 90
12. Etxepare Euskal Institutua 40 20 40 40 0 60
GUZTIRA 25,96 30,91 43,13 27,79 32,26 39,95
Erakunde motak kontuan hartuta, argi ikusten da batzuek herritarrei zuzentzen dizkieten komunikazio
guztiak edo ia guztiak ele bietan egiteko duten irizpidea: Herri Kontuen Euskal Epaitegia, Foru Aldundiak
eta Batzar Nagusiak, Lan Harremanen Kontseilua, eta Haurreskolak Partzuergoa. Erdara hutsez gehien
bidaltzen duten erakundeak Datuak Babesteko Euskal Bulegoa, Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa,13 eta
Uraren Euskal Agentzia dira, hurrenez hurren.
Bestalde, euskara hutsez gehien bidaltzen dutenen artean, Etxepare Euskal Institutua (% 40), Euskal
Herriko Unibertsitatea (% 35) eta Udalak (% 28,70) dira.
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO KANPO HARREMANAK (%)
Erakunde
motak
Herritarrak Beste administrazioak
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Bilingüe
Araba 3,74 78,78 17,48 3,18 84,17 12,65
Bizkaia 17,55 24,59 57,86 21,42 27,91 50,67
Gipuzkoa 53,30 6,66 40,04 53,98 6,20 39,82
EAE 12,15 38,80 49,05 12,11 31,50 56,39
GUZTIRA 25,96 30,91 43,13 27,79 32,26 39,95
13. Arartekoan indarrean dagoen irizpide nagusia hauxe da: kexak aurkeztutako hizkuntza berean erantzuten dira. Jakina, kexa gehien-gehienak gaztelaniaz aurkeztu baziren erantzunak ere hizkuntza horretan eman ziren.
46 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Lurraldeka, Araban, bai herritarrekin eta baita beste administrazioekin ere, gaztelaniaz izaten dira
harreman gehienak. Bizkaiaren kasuan, berriz, elebitasunak presentzia garrantzitsua du: harremanen
erdiak, gutxi gorabehera. Gipuzkoari begiratuz gero, herritarrekiko harremanetan euskararen egoera oso
ona da, euskarazko (% 53) eta bi hizkuntzetako harremanen artean, euskararen erabilera % 90ean
bermatzen baita.
Azkenik, EAE mailako erakundeetan ere ezberdintasunak nabari dira herritarrekiko eta beste
administrazioekiko harremanetan: herritarren kasuan gaztelania hutsezko idazkiak eta idazki elebidunak
dira nagusi, eta, aldiz, beste administrazioen kasuan, euskarazkoak eta ele bietakoak.
% 70-100eko derrigortasun indizearen arteko udaletan, euskara hutsezko idatzien kopuruak gaztelaniazko
eta ele bietako idatzien kopuruak gainditzen ditu, herritarrekiko idatzizko gaztelaniazko harremanak
behera egin du, eta euskara hutsezko harremanak, berriz, gora. % 45-70eko tartean, elebitasuna izaten
da nagusi, nahiz eta euskara hutsezko harremana igo den bai herritarrekiko komunikazioetan bai beste
administrazioekikoetan.
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO KANPO HARREMANAK (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Herritarrak Beste administrazioak
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
% 0-25 2,59 85,60 11,81 1,74 84,21 14,05
% 25-45 2,47 51,11 46,42 5,89 53,93 40,18
% 45-70 15,63 22,21 62,16 22,75 22,74 54,51
% 70-100 51,13 9,18 39,69 51,01 12,15 36,84
GUZTIRA 28,70 31,23 40,07 30,61 32,93 36,46
3.5.4. Euskara sortze hizkuntza
IV. plangintzaldiaren ebaluazioan erakundearen idatzizko komunikazioan beste aldagai batzuk ere aztertu
dira:
• Sortutako komunikazioetatik zenbat izan diren jatorriz euskaraz
• Zenbat izan diren gaztelaniatik euskarara itzulitakoak
Erakundeka ez ditugu datu guztiak jaso.
Itzulpena sortze hizkuntzaren ordezko bihurtu da; izan ere, erakundeetatik igortzen diren dokumentuetatik
sortze hizkuntza euskara dutenak % 36,64 dira eta gaztelaniatik euskarara itzulpena egiten dutenak
% 57,86 dira.
47EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO KANPO HARREMANAK (%)
Erakunde motakEuskaraz sortutako
komunikazioak (%)
Ele biz hedatu diren komunikazioetatik,
gaztelaniatik euskararako itzulpenak (%)
1. Udalak 37,62 56,46
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 38,71 61,81
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 16,25 76
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
25,01 57,33
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 5 90
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 5 89
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 2 97
8. Lan Harremanen Kontseilua 3 95
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa – 100
10. Uraren Euskal Agentzia –
11. Haurreskolak Partzuergoa 70 30
12. Etxepare Euskal Institutua 90 10
GUZTIRA 36,64 57,86
Lurraldeka, Gipuzkoan euskaraz sortutako dokumentuak sortutako kopuru orokorretatik ia % 70 dira.
Beraz, kopuru esanguratsua. Bizkaian laurdena eta EAEko erakundeetan herena. Araban ia ez da
euskaraz sortzen. Gaztelaniatik euskarara itzulitako dokumentuak dira gehienbat itzultzen direnak lurralde
guztietan, Gipuzkoan izan ezik. Azken honetan, ez dira dokumentuen erdietara iristen.
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO KANPO HARREMANAK (%)
LurraldeakEuskaraz sortutako
komunikazioak (%)
Ele biz hedatu diren
komunikazioetatik, gaztelaniatik
euskararako itzulpenak (%)
Araba 3,93 77,56
Bizkaia 25,97 69,06
Gipuzkoa 69,67 30,60
EAE 30,89 60,08
GUZTIRA 36,64 57,86
Derrigortasun indizearen arabera, udalerri euskaldunenetan sortzen da gehien euskaraz, eta udalerri
erdaldunenetan euskaraz sortutako dokumentuen kopurua oso txikia da. Itzulpenetan, % 25-45eko
multzoan egiten dira gaztelaniatik euskararako itzulpen gehienak.
48 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO KANPO HARREMANAK (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen
araberako sailkapena
Euskaraz sortutako
komunikazioak (%)
Ele biz hedatu diren
komunikazioetatik, gaztelaniatik
euskararako itzulpenak (%)
% 0-25 1,21 77,56
% 25-45 4,87 90,51
% 45-70 23,50 74,89
% 70-100 66,15 31,14
GUZTIRA 37,62 56,46
3.5.5. Erakundeen idatzizko barne harremanak
Erakundeen idatzizko barne harremanak aztertzeko, harreman ofizialak eta ez-ofizialak hartu dira kontuan.
Ofizialen kasuan, euskarazko, gaztelaniazko eta ele bietako idatzien portzentajea neurtu da. Aldiz, ez-
ofizialen kasuan, euskarazkoak soilik hartu dira kontuan.
Jasotako datuen arabera, euskara eta gaztelania hutsezko idatzizko barne harreman ofizialen portzentajea
parekatua dago, euskaraz % 39 eta gaztelaniaz % 37; ele bietan egindakoen kopurua % 23 dela kontuan
hartuta, esan liteke, harreman mota hauen % 62 inguruan euskararen presentzia bermatzen dela.
Idatzizko barne harreman ez-ofizialetan, berriz (181 erantzun jaso dira), euskara % 51n erabiltzen da.
Idatzizko barne harreman ofizialetan euskara eta gaztelania, orokorrean, parekatuak dauden arren,
erakunde motaka hainbat ezberdintasun antzematen dira. Hartara, badira euskara hutsean batere
harremanik ez duten erakundeak: Herri Kontuen Euskal Epaitegia, Lan Harremanen Kontseilua eta
Datuak Babesteko Euskal Bulegoa. Haurreskolak Partzuergoan, Foru Aldundietan eta Batzar Nagusietan
ere % 5 soilik egiten da euskara hutsean. Alabaina, kasu horietan guztietan, elebitasunak presentzia
handia duela aipatu behar da.
Harreman ez-ofizialetan, hainbat erakundek harreman mota horien erdiak edo gehiago euskaraz egiten
dituzte: udalek (% 53,23), mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoek (% 56), Eusko Legebiltzarrak eta
Arartekoak (% 56), Haurreskolak Partzuergoak (% 100) eta Etxepare Institutuak (% 100).
49EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO BARNE HARREMANAK (%)
Erakunde motakOfizialak Ez-ofizialak
euskarazEuskara Gaztelania Ele biak
1. Udalak 42,59 38,19 19,22 53,23
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 40,63 31,80 27,57 56,05
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 4,75 10,75 84,50 22,50
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
5,84 47,75 46,41 28,07
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 10,60 26,70 62,70 56,3
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 10 35 55 20
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 0 15 85 10
8. Lan Harremanen Kontseilua 0 50 50 10
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 0 0 100 –
10. Uraren Euskal Agentzia 11,47 54,41 34,12 23,62
11. Haurreskolak Partzuergoa 5 0 95 100
12. Etxepare Euskal Institutua 100 0 0 100
GUZTIRA 39,31 37,22 23,47 51,73
Jasotako erantzunak: 282
Lurraldekako datuen arabera, berriz, Gipuzkoan, bai harreman ofizial eta baita ez-ofizialetan ere euskara
asko erabiltzen da. Aldiz, Arabaren kasuan, harreman ez-ofizialak aparte utzita, ofizialetan ere euskararen
presentzia ez da % 5etik igotzen (euskarazko eta ele bietakoak kontuan hartuta).
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO BARNE HARREMANAK (%)
LurraldeakOfizialak Ez-ofizialak
euskarazEuskara Gaztelania Ele biak
Araba 3,75 91,52 4,73 5,51
Bizkaia 30,53 38,55 30,92 41,46
Gipuzkoa 73,93 6,98 19,09 87,06
EAE 16,61 35,57 47,82 40,49
GUZTIRA 39,31 37,22 23,47 51,73
Udaletako harreman ez-ofizialetan, harreman ofizialetan baino gehiago erabiltzen da euskara. % 70etik
gorako udaletan, berriz, nabarmen handiagoa da euskara hutsezko erabilera, harreman ofizialetan eta
ez-ofizialetan.
50 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
ERAKUNDEAREN IDATZIZKO BARNE HARREMANAK (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
OfizialakEz-ofizialak
euskarazEuskara Gaztelania Ele biak
% 0-25 0,33 95,34 4,33 0,71
% 25-45 3,59 75,60 20,81 8,17
% 45-70 29,32 31,55 39,13 52,70
% 70-100 72,96 10,07 16,97 86
GUZTIRA 42,59 38,19 19,22 53,23
3.6. Langileen prestakuntza orokorra
Euskarazko ikastaroez aparte, langileek jasotzen dituzten gainerako prestakuntza saioetan erabilitako
hizkuntza aztertu da esparru honetan. Orokorrean, eman diren ikastaroen % 65 gaztelaniaz izan direla
nabari da.1415
LANGILEEN PRESTAKUNTZA OROKORREKO EUSKARAREN ERABILERA (%)
Erakunde motak Euskara Gaztelania Ele biak
1. Udalak14 17,75 59,44 4,03
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 54,90 45,10 0
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 7,48 92,29 0,23
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
19,05 80,16 0,79
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 30 70 0
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 25 75 0
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 0 100 0
8. Lan Harremanen Kontseilua 0 100 0
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 14,30 85,70 0
10. Uraren Euskal Agentzia 7,69 92,31 0
11. Haurreskolak Partzuergoa 100 0 0
12. Etxepare Euskal Institutua 100 0 0
GUZTIRA15 20,52 65,42 2,54
Jasotako erantzunak: 174
14. Udalen erantzunek ez dute % 100 ematen. Guztira, erantzunik gabekoak eta okerrekoak % 18,78 izan dira.
15. Guztira lortutako emaitzak ez du % 100 ematen, erantzun horien % 11,52 ezin izan baita interpretatu (erantzunak gaizki zeudelako, portzentajeak gaizki zeudelako…).
51EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Erakundeen artean Haurreskolak Partzuergoa eta Etxepare Institutua dira ikastaro guztiak euskaraz
ematen dituzten bakarrak. Udaletan datuak zertxobait aldatu dira, erantzun dutenen artean euskarazko
prestakuntzak zertxobait gora egin baitu. Jaurlaritzan, aldiz, datuak jaitsi egin dira, eta Legebiltzarrean
nabarmen hobetu da.
LANGILEEN PRESTAKUNTZA OROKORREKO EUSKARAREN ERABILERA (%)
Lurraldeak Euskara Gaztelania Ele biakEz du
erantzun
Araba 3,62 89,80 0 6,58
Bizkaia 8,63 87,19 3,70 0,48
Gipuzkoa 27,21 40,56 3,22 29,01
EAE 41,03 58,77 0,20 0
GUZTIRA 20,52 65,42 2,54 11,52
Datuak lurraldeka aztertuz gero, Gipuzkoa eta EAE mailako erakundeak dira euskarazko prestakuntza
saio gehien dituztenak.
Derrigortasun indizearen arabera, gaztelaniaz ematen diren prestakuntza saioak gehiago dira multzo
guztietan. Ez datoz bat proportzioan euskaraz ematen diren prestakuntza saioak eta derrigortasun
indizearen arabera euskarak izan beharko lukeen presentzia, multzo guztietan azpitik baitago. Aipagarria
da, % 25-45eko multzoan gaztelaniaren presentzia % 90ekoa izatea, eta % 45-70eko multzoan
prestakuntza saioak % 16 bakarrik euskaraz izatea.
LANGILEEN PRESTAKUNTZA OROKORREKO EUSKARAREN ERABILERA (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Euskara Gaztelania Ele biak Ez du
erantzun
% 0-25 3,64 96,36 0 0
% 25-45 5,19 90,27 1,73 2,81
% 45-70 15,96 44,83 2,77 36,44
% 70-100 30,59 50,33 7,57 11,51
GUZTIRA 17,75 59,44 4,02 18,77
52 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
3.7. Tresna eta aplikazio informatikoak
Esparru honetan programa eta aplikazio informatikoak bi multzotan banatu dira: berariazkoak eta orokorrak.
3.7.1. Berariazko aplikazio eta programak
Multzo honetan 271 erantzun jaso dira, eta guztira 3.988 aplikazio identifikatu dira. Datuen arabera,
aplikazio horietatik 2.085 daude euskaraz erabilgarri. Erabilerari dagokionez, berriz, erabilgarri daudenen
erdira ez da iristen: % 34,86.
III. planaren ebaluazioarekiko bi datu hauek igo egin dira: bai erantzun dutenen kopurua eta bai
euskarazko aplikazioen kopurua.
IV. plangintzaldiaren ebaluazioan instalatutako programen euskarazko erabileraz ere galdetu da.
Erantzunen kopurua ez da % 100 izan, baina, erantzun dutenen artean, euskarazko programen erabilera
ez da guztiaren erdira iristen.1617
BERARIAZKO APLIKAZIO ETA PROGRAMA INFORMATIKOAK
Erakunde motakAplikazioak guztira
(kop.)
Euskaraz erabilgarri
eta lanpostuetan
instalatuta daudenak
(kop.)
Instalatutako
programen
euskarazko erabilera
(%)
1. Udalak 2.265 999 4,61
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 204 115 6,04
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 6.110 284 18,67
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
830 668 5,18
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 43 5 20
6. Euskal Herriko Unibertsitatea16 – – –
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 1 0 0
8. Lan Harremanen Kontseilua 7 1 0
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 5 5 50
10. Uraren Euskal Agentzia 14 4 –17
11. Haurreskolak Partzuergoa 5 4 75
12. Etxepare Euskal Institutua 4 1 25
GUZTIRA 3.988 2.086 34,86
Jasotako erantzunak: 271
16. Euskal Herriko Unibertsitateak ez du eman aplikazio kopururik; bestetik, euskarazko aplikaziorik ez duela esan du («0»), eta, azkenik, euskarazko erabilera % 25ekoa dela. Pentsa liteke euskaraz ez dauden aplikazioak darabiltzatenetarik % 25ek darabilela euskara; baina, atal honen eretzean, ezin dugu haren datua parametro neurgarrietara ekarri.
17. Uraren Euskal Agentziak ez du datu hau eman.
53EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Erakunde motaka, euskaraz erabilgarri dauden berariazko aplikazio eta programen portzentaje altuenak
dituztenak hauek dira: Datuak Babesteko Euskal Bulegoa (% 100), eta Haurreskolak Partzuergoa (% 80).
Gainerako kasuetan, Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunetan izan ezik, portzentajeak
ez dira % 50era heltzen. Erabilerari dagokionez, berriz, lurraldeka erabilera ez da esanguratsua.
BERARIAZKO APLIKAZIO ETA PROGRAMA INFORMATIKOAK
Lurraldeak Aplikazioak guztira (kop.)
Euskaraz erabilgarri eta
lanpostuetan instalatuta
daudenak (kop.)
Instalatutako programen
euskarazko erabilera (%)
Araba 201 26 0,30
Bizkaia 1.490 676 3,41
Gipuzkoa 1.381 690 9,24
EAE 916 694 3,65
GUZTIRA 3.988 2.086 34,86
Derrigortasun indizearen arabera, normala den moduan, egoera soziolinguistikorik euskaldunena duten
udaletan daude erabilgarri euskarazko berariazko aplikazio informatikorik gehienak, eta erabilera altuena
ere hemen izaten da. Dena den, proportzioan, % 25-45eko multzoko udalerrietan instalatutako programen
kopurua, beste multzoekin alderaturik, oso baxua da.
BERARIAZKO APLIKAZIO ETA PROGRAMA INFORMATIKOAK
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Aplikazioak guztira (kop.)
Euskaraz erabilgarri eta
lanpostuetan instalatuta
daudenak (kop.)
Instalatutako programen
euskarazko erabilera (%)
% 0-25 246 80 0,22
% 25-45 408 93 3,14
% 45-70 574 239 3,80
% 70-100 1.037 587 6,48
GUZTIRA 2.265 999 4,61
54 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
3.7.2. Aplikazio eta programa informatiko orokorrak
Aplikazio orokorren kasuan, 263 erantzun jaso dira eta guztira 2.971 programa identifikatu dira. Horietatik
% 34,86 dago euskaraz. Beraz, berariazko aplikazioetan aukera gehiago dago ordenagailua euskaraz
erabiltzeko.
APLIKAZIO ETA PROGRAMA INFORMATIKO OROKORRAK
Erakunde motak
Programa eta
aplikazio orokorrak,
guztira
Euskaraz erabilgarri
egon eta lanpostuetan
instalatuta daudenak
(%)
Instalatutako
programen
erabilera (%)
1. Udalak 2.559 32,10 26,51
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 317 34,23 74,72
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 9 15 –
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
62 71,43 34,37
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 12 50 22,90
6. Euskal Herriko Unibertsitatea – 25 25
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 3 0 0
8. Lan Harremanen Kontseilua 4 5,88 100,00
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 3 100 6,50
10. Uraren Euskal Agentzia – – 0
11. Haurreskolak Partzuergoa 1 – –
12. Etxepare Euskal Institutua 2 100 100
GUZTIRA 2.972 34,86 31,84
Jasotako erantzunak: 263
Erakundeka, erabileran gorabehera handiak daude: Eusko Jaurlaritzak eta beraren erakunde
autonomiadunek aplikazioen % 71 dituzte euskaraz erabilgarri. Datuak Babesteko Euskal Bulegoak eta
Etxepare Institutuak, berriz, % 100. Erabilerarik altuena, % 100ekoa, Lan Harremanen Kontseiluak eta
Etxepare Euskal Institutuak dute. Esanguratsua da mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoetan gertatzen
den erabilera; izan ere, instalatuta dauden aplikazioen artean erabilera nahiko altua da: % 74 ingurukoa.
Beste erakundeetan euskarazko aplikazioen erabilera ez da % 50era iristen.
55EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
APLIKAZIO ETA PROGRAMA INFORMATIKO OROKORRAK
LurraldeakPrograma eta aplikazio
orokorrak, guztira
Euskaraz erabilgarri egon
eta lanpostuetan instalatuta
daudenak (%)
Instalatutako programen
euskarazko erabilera (%)
Araba 311 7,33 0,36
Bizkaia 1.328 34,49 3,39
Gipuzkoa 1.239 42,71 7,33
EAE 94 60,62 3,43
GUZTIRA 2.972 34,86 31,84
Lurraldeka, EAE mailakoak dira euskarazko erabilgarritasuna gehien bermatzen dutenak. Bestalde,
lurraldeka eta hurrenez hurren honakoak dira datuak: Gipuzkoa (% 42,71), Bizkaia (% 34,49) eta Araba
(% 7,33).
APLIKAZIO ETA PROGRAMA INFORMATIKO OROKORRAK
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Programa eta aplikazio
orokorrak, guztira
Euskaraz erabilgarri egon
eta lanpostuetan instalatuta
daudenak (%)
Instalatutako programen
euskarazko erabilera (%)
% 0-25 217 6,84 2,79
% 25-45 677 18,24 7,03
% 45-70 525 38,11 23,44
% 70-100 1.140 42,84 44,01
GUZTIRA 2.559 32,10 26,51
Derrigortasun indizeen arabera, bi multzo bereiz litezke: % 45etik gorakoa eta hortik beherakoak.
Berariazko aplikazioekin gertatzen den moduan, hemen ere soziolinguistikoki euskaldunenak diren
udaletan dago erabilera esanguratsuena.
3.8. Internet eta intranet sareak
Esparru honetan internet, web orri publikoak eta barne erabilerarako intranet sareak aztertu dira: batetik,
orri horien edukien hizkuntza, eta bestetik euskarazko edukietara egindako sarrera edo bisitak. Gure
administrazioetako internet sare edo webguneetan zintzilikaturiko edukien % 82 inguru euskaraz
erabilgarri dago (259 erantzun jaso dira). III. planaren ebaluazioko datuak ezin dira alderatu amaierako
ebaluazio honetako datuekin, batez ere, epealdi horretan bakarrik web orrien edukiak aztertu zirelako,
baina esan dezakegu edukien aldetik lau urteko epean euskararen presentziak gora egin duela.
56 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
INTERNET ETA INTRANET SAREAK ETA WEB ORRIAK (%)
Erakunde motakIntranet sareak
euskaraz
Intranetera
euskaraz egin
diren sarrerak
Web orrietako
edukiak
euskaraz
Web orrira
euskaraz
egindako bisitak
1. Udalak 42,76 37,05 82,14 56,36
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 48 57,22 81,19 55,62
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 91,25 16,22 85,80 24,92
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
89 37,20 88,55 32,86
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 52,5 5 100 9,6
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 95 50 95 50
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia 80 – – –
8. Lan Harremanen Kontseilua – – 100 –
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 90 10 95 5
10. Uraren Euskal Agentzia 20 – 50 –
11. Haurreskolak Partzuergoa 100 100 100 75
12. Etxepare Euskal Institutua – – 100 16
GUZTIRA 51,91 37,84 82,64 52,72
Intranetaren edukiari dagokionez, hori daukatenen artean, Haurreskolak Partzuergoak, Foru Aldundiek
eta Batzar Nagusiek, eta Euskal Herriko Unibertsitateak dituzte edukiak euskaraz. Erabilerari dagokionez,
berriz, Haurreskolak Partzuergoan erabilera edukiarekin alderaturik % 100 mantentzen da; Foru
Aldundien eta Batzar Nagusien kasuan edukitik erabilerara laurdenera jaisten da; eta Euskal Herriko
Unibertsitatearen kasuan erdira jaisten da. Kopuru horretan dabiltza mankomunitate, kuadrilla eta
partzuergoak ere.
Web orrietako edukien inguruan, Uraren Euskal Agentzian izan ezik, besteetan % 80tik % 100era dago
euskaraz. Bisitak, berriz, udaletan, eta mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoetan % 50 inguru dabiltza,
eta Haurreskolak Partzuergoan % 75. Bestelakoetan, euskarazko sarrerak oso baxuak dira, eta, batez
ere, Datuak Babesteko Euskal Bulegoan, eta Eusko Legebiltzarrean eta Arartekoan.
Lurraldeka, euskararen presentzia baxuena Arabako intranetean eta webguneetan dago. Baina web orri
horietan ere edukien bi herenetan, gutxi gorabehera, bermatuta dago euskara.
Bestetik, EAE mailako erakundeen kasuan, edukien % 81-90 inguru dago euskaraz erabilgarri intranetean
eta web orrietan. Web orrietako euskarazko edukien datuak oso altuak dira. Ez hainbeste intraneteko
edukietan. Araban edukien heren bi euskaratuta daude, eta Bizkaian, ostera, edukien hiru laurden baino
gehiago.
Erabilerari dagokionez, bai intraneteko bai web orriko bisitetan Gipuzkoan bakarrik dabiltza erditik gora.
57EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
INTERNET ETA INTRANET SAREAK ETA WEB ORRIAK (%)
LurraldeakIntranet sareak
euskaraz
Intranetera euskaraz
egin diren sarrerak
Web orrietako
edukiak euskaraz
Web orrira euskaraz
egindako bisitak
Araba 26,41 8,77 64,07 19,28
Bizkaia 31,30 18,50 83,73 40,38
Gipuzkoa 66,51 63,26 88,98 70,80
EAE 81,18 39 90,70 35,79
GUZTIRA 51,91 37,84 82,64 52,72
INTERNET ETA INTRANET SAREAK ETA WEB ORRIAK (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Intranet sareak
euskaraz
Intranetera euskaraz
egin diren sarrerak
Web orrietako
edukiak euskaraz
Web orrira euskaraz
egindako bisitak
% 0-25 42 4 68,89 5,33
% 25-45 22,08 5,21 73,31 14,08
% 45-70 63,03 59,49 80,61 43,20
% 70-100 45,87 44,05 89,40 80,20
GUZTIRA 42,76 37,05 82,14 56,36
Derrigortasun indizeen arabera, antzeko egoerak ikusten dira lau multzoetan web orrietako edukietan.
Guztietan aurki daitezke webguneetako edukiak euskaraz % 69-90 inguruan. Erabileran, berriz, besteetan
gertatzen den bezala, multzo euskaldunenetan dago erabilerarik altuena.
Oso bestelako egoera dago intraneteko eduki eta erabilerari dagokionez. % 45-70eko multzoko udalerrietan
edukia % 63koa da, eta besteetan ez da erdira iristen. Erabilera intranetean multzo erdaldunenetan oso
baxua da.
3.9. Argitalpenak
Esparru honetan, erakundeek argitaratzen dituzten liburuak, katalogoak, aldizkariak, DVDak… hartu dira
aintzat. Jasotako datuen arabera, argitalpenen erdiak baino gehiago (% 61,66) gaztelaniaz egiten dira.
Lurraldeka, euskara hutsez gutxien argitaratzen dutenak Araba eta EAEko erakundeak diren arren, bi
lurralde horiek dira ele bietan gehien argitaratzen dutenak. Gipuzkoan, berriz, argitalpenen erdiak
euskaraz ateratzen dira, eta, ele bietako kopurua kontuan hartuz, esan dezakegu, lurralde honetan
euskararen presentzia gaztelaniarena baino altuagoa dela.
58 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
ARGITALPENETAKO HIZKUNTZA
LurraldeakArgitalpenak
guztiraEuskara (%)
Gaztelania
(%)Ele biak (%)
Araba 361 3,35 86,39 10,26
Bizkaia 462 16,76 79 4,24
Gipuzkoa 984 52,08 39,32 8,60
EAE 201 5,01 84,97 10,02
GUZTIRA 2.008 30,72 61,20 8,08
Gaztelaniazko argitalpenak nagusitzen dira guztira. Derrigortasun indizeen araberako sailkapenean lehen
hiru multzoetan, gaztelaniazko erabilera askoz altuagoa da, baina % 70-100eko derrigortasun indizea
duten udaletan euskara hutsezko argitalpenak guztien erdia baino gehiago dira (% 64).
ARGITALPENETAKO HIZKUNTZA
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Argitalpenak
guztiraEuskara (%)
Gaztelania
(%)Ele biak (%)
% 0-25 67 3,21 75,97 20,82
% 25-45 559 3,95 86,17 9,88
% 45-70 329 22,76 74,08 3,16
% 70-100 688 64,08 32,26 3,66
GUZTIRA 1.643 33,06 60,55 6,39
3.10. Hizkuntza paisaia
Hizkuntza paisaia honelaxe bereizi da: batetik, erakunde barruko hizkuntza paisaia; bestetik,
administrazioaren eraginpeko bide seinaleak:
• Erakunde barruko hizkuntza paisaia: puntu honen barruan, hiru aldagai aztertu dira: errotulu eta
noizbehinkako oharrak; paper-gauzak; eta tresneria (fotokopiagailuak, kafe makinak…).
• Administrazioaren eraginpeko bide seinaleak: kasu honetan, berriz, batetik, bide seinaleak eta,
bestetik, herriko izendegia hartu dira kontuan.
3.10.1. Erakunde barruko hizkuntza paisaia
Bai errotulazio eta noizbehinkako oharretan, bai paper-gauzetan ere euskarak oso presentzia esanguratsua
du; orokorrean, elebitasuna nagusi izateaz gain, euskara hutsezko datuek gaztelania hutsezko datuak
modu esanguratsuan gainditzen dituzte bi kasuetan.
59EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
ERAKUNDE BARRUKO HIZKUNTZA PAISAIA (%)
Erakunde motakErrotulu eta noizbehinkako oharrak Paper-gauzak Tresneria
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
1. Udalak 41,78 9,47 48,75 39,79 5,51 54,70 9,26 82,46 8,28
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak
39,45 13,03 47,52 40,34 9,10 50,56 9,64 85,90 4,46
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak
1 1 98 0,83 0,83 98,34 11,25 38,75 50
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
10,42 8,88 80,70 0,50 3,50 96 4,58 40 55,42
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa
2,50 0 97,50 0 0 100 0 25 75
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 0 0 100 0 0 100 0 10 90
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia
0 0 100 0 0 100 0 10 90
8. Lan Harremanen Kontseilua 3 5 92 0 3 97 0 100 0
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa
0 5 95 0 0 100 0 100 0
10. Uraren Euskal Agentzia 0 0 100 0 0 100 0 10 90
11. Haurreskolak Partzuergoa 90 0 10 100 0 0 0 100 0
12. Etxepare Euskal Institutua 100 0 0 0 0 100 0 100 0
GUZTIRA 38,71 9,43 51,86 36,21 5,55 58,24 8,85 79,32 11,83
Erakundeka, tresneriaren kasuan euskararen presentzia oso baxua da. Asko dira tresneria % 100 edo
inguru gaztelaniaz dutenak, eta kopuru horretan ele bietan dutenak bakarrik Uraren Euskal Agentzia,
Euskal Herriko Unibertsitatea eta Herri Kontuen Euskal Epaitegia dira.
Euskara hutsaren erabileraren presentzia handiena Gipuzkoan topa daiteke. Elebitasuna oso presente
dago bai Araban eta baita EAE mailako erakundeetan ere. Tresnerian, lurraldeka ere gaztelania da nagusi.
ERAKUNDE BARRUKO HIZKUNTZA PAISAIA (%)
Lurraldeak
Errotulu eta noizbehinkako
oharrakPaper-gauzak Tresneria
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
Araba 4,51 26,58 68,91 3,23 12,42 84,35 1,32 97,72 0,96
Bizkaia 35,30 7,24 57,46 30,10 5,36 64,54 3,26 88,30 8,44
Gipuzkoa 68,08 2,62 29,30 72,27 2,11 25,62 21,83 64,58 13,59
EAE 19,23 5,30 75,47 9,36 2,05 88,59 2,50 48,18 49,32
GUZTIRA 38,71 9,43 51,86 36,21 5,55 58,24 8,85 79,32 11,83
60 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Errotulu eta noizbehinkako oharretan, eta paper-gauzetan, orokorrean, elebitasuna da nagusi, % 70-
100eko derrigortasun indizea duten udaletan izan ezik, horietan euskara gailentzen baita. Tresneriaren
kasuan, datuak nahiko parekatuak daude multzo guztietan.
ERAKUNDE BARRUKO HIZKUNTZA PAISAIA (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Errotulu eta noizbehinkako
oharrakPaper-gauzak Tresneria
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
% 0-25 0,29 31,34 68,37 0,18 13,38 86,44 0,13 95,98 3,89
% 25-45 5,81 11,71 82,48 3,89 8,67 87,44 0,22 90,58 9,20
% 45-70 31,12 5,96 62,92 29,59 7,50 62,91 13,78 74,47 11,75
% 70-100 71,85 2,54 25,61 71,35 0,72 27,93 14,10 77,70 8,20
GUZTIRA 41,78 9,47 48,75 39,79 5,51 54,70 9,26 82,46 8,28
3.10.2. Administrazioen eraginpeko bide seinaleetako hizkuntza
Toki-entitateen eraginpeko bide seinaleetan eta herriko izendegietan euskara hutsezko testuen presentzia
% 46koa eta % 61ekoa da, hurrenez hurren. Zifra horiei ele bietan dauden seinaleen portzentajea batzen
badiegu, % 90etik gorako kasuetan euskararen presentzia bermatua dagoela esan daiteke.
Dena den, oraindik ere eta aurreko ebaluazio datuekin konparatuz gero, bide seinaleetan euskararen
erabilerak herri izendegietakoa baino baxuagoa izaten jarraitzen du.
Bide seinaleetako (%)
Euskara% 47
Ele biak% 46
Gaztelania% 7
Jasotako erantzunak: 226
61EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Herri izendegiko hizkuntza (%)
Euskara% 61
Ele biak% 30
Gaztelania% 9
Jasotako erantzunak: 240
Erakunde motaka, ikus daiteke, hainbaten erantzunak bakarrik azaldu ditugula; izan ere, bide seinaleen
inguruko eskumena, batez ere, udalek eta Foru Aldundiek izaten dute.
ADMINISTRAZIOAREN ERAGINPEKO BIDE SEINALEETAKO HIZKUNTZA (%)
Erakunde motakBide seinaleak Herriko izendegia
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
1. Udalak 48,19 7,25 44,56 62,25 8,66 29,09
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 38,85 6,84 54,31 54 8,33 37,67
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 0 0 100 0 0 100
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
0 0 100 0 0 100
GUZTIRA 46,57 7,06 46,37 61,13 8,54 30,33
Erantzun dutenen artetik, udalak eta mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak dira euskara hutsezko
bide seinale eta herriko izendegi gehien dituztenak; gainerako biek, Foru Aldundi eta Batzar Nagusiek,
eta Eusko Jaurlaritzak eta beraren erakunde autonomiadunek ele bietan dituzte bi arlo horiek.
62 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
ADMINISTRAZIOAREN ERAGINPEKO BIDE SEINALEETAKO HIZKUNTZA (%)
LurraldeakBide seinaleak Herriko izendegia
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
Araba 5,03 24,33 70,64 8,75 32,59 58,66
Bizkaia 40,18 6,71 53,11 62,56 4,22 33,22
Gipuzkoa 71,15 0,99 27,86 89,95 0,53 9,52
EAE 33,33 0 66,67 33,33 0 66,67
GUZTIRA 46,57 7,06 46,37 61,13 8,54 30,33
Lurraldeka, Arabak gaztelania hutsez dituen seinaleen eta herriko izendegien portzentajea altua duela
esan liteke, nahiz eta elebitasunak presentzia nabarmenagoa eduki. Gipuzkoan, berriz, euskararen
erabilera da nagusi bi arlo horietan, % 70-90eko tartean. Bizkaian, bide seinaleetan elebitasuna da
nagusi eta herriko izendegian euskara.
ADMINISTRAZIOAREN ERAGINPEKO BIDE SEINALEETAKO HIZKUNTZA (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Bide seinaleak Herriko izendegia
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
% 0-25 0,92 30,20 68,88 0,14 38,86 61
% 25-45 3,03 11,86 85,11 21,71 9,40 68,89
% 45-70 30,84 6,30 62,86 77,37 3,40 19,23
% 70-100 78,06 1,05 20,89 90,32 0,65 9,03
GUZTIRA 48,19 7,25 44,56 62,25 8,66 29,09
% 0-25eko derrigortasun indizea duten udaletan nahiko parekatuak daude bide seinaleetan eta herriko
izendegian erabilitako hizkuntzen datuak. % 25-45ekoetan, berriz, elebitasuna nagusi den arren, herriko
izendegia euskara hutsean aurki dezakegu % 21,71n. Gainerako bi multzoetan, herriko izendegian
euskara hutsa nagusitzen da, eta bide seinaleetan, aldiz, % 45-70eko multzoan bi hizkuntzak, eta
% 70-100ekoan, euskara hutsezkoak berriz ere.
63EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
3.11. Iragarkiak, publizitatea eta kanpainak
Iragarki, publizitate eta kanpainetan aldagai hauek aztertu dira: megafonia, publizitatea, iragarki taulak
eta prentsa oharrak.
Iragarki, publizitate eta kanpainetan, oro har, elebitasuna nagusitzen da, eta euskara hutsaren presentzia
oso esanguratsua da. Gaztelaniaren presentzia gehien iragarki tauletan topa daiteke, baina kasu horretan
ere euskara hutsezko portzentajearen oso parekoa da.
Iragarki publizitate eta kanpainetako hizkuntza (%)
Prentsa oharrak
Iragarkiak
Iragarki taulak
Publizitatea
Megafonia
% 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80 % 90 % 100
Euskara Ele biak Gaztelania
Jasotako erantzunak: 281
Erakunde motaka, hizkuntza paisaiarekin gertatzen zen moduan, argi ikusten da gehienek elebitasunaren
aldeko apustua egin dutela. Euskara hutsaren presentzia erabiltzen dutenak, batez ere, udalak dira.
Azken hauek megafoniatik ematen dituzten mezuetan euskara gailentzen da.
64 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
IRAG
ARKI
, PU
BLIZ
ITAT
E ET
A KA
NPA
INET
AN E
RABI
LITA
KO H
IZKU
NTZ
A (%
)
Erak
unde
mot
akPr
ents
a oha
rrak
Iraga
rkia
kIra
gark
i tau
lak
Publ
izita
te ka
npai
nak
Meg
afon
ia
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
1.
Uda
lak
36,6
112
,64
50,7
529
,11
8,53
62,3
620
,32
17,2
462
,44
37,9
79,
6652
,37
46,6
914
,56
38,7
5
2.
Man
kom
unita
te,
kuad
rilla
eta
p
artz
uerg
oak
15,6
74,
0780
,26
21,3
84,
9073
,72
257,
8267
,18
21,8
04,
2074
259
66
3.
Foru
Ald
undi
ak
eta
Batz
ar
Nag
usia
k0
16,6
783
,33
2,50
097
,50
00
100
30
970
010
0
4.
Eusk
o Ja
urla
ritza
et
a b
erar
en
erak
unde
au
tono
mia
duna
k
1,15
098
,85
1,15
098
,85
0,91
3,18
95,9
11,
150
98,8
50
010
0
5.
Eusk
o Le
geb
iltza
rra
eta
Ara
rtek
oa0
010
0,00
00
100
00
100
00
100
––
–
6.
Eusk
al H
errik
o U
nib
erts
itate
a0
010
00
010
05
1085
00
100
––
–
7.
Her
ri Ko
ntue
n Eu
skal
Ep
aite
gia
00
100
00
100
080
20–
–10
0–
––
8.
Lan
Har
rem
anen
Ko
ntse
ilua
00
100
00
100
1040
500
010
0–
––
9.
Dat
uak
Bab
este
ko
Eusk
al B
uleg
oa0
010
00
010
00
010
00
010
0–
––
10.
Ura
ren
Eusk
al
Age
ntzi
a0
010
00
010
00
3070
00
100
––
–
11.
Hau
rres
kola
k Pa
rtzu
ergo
a0
010
00
010
00
010
00
010
0–
––
12.
Etxe
par
e Eu
skal
In
stitu
tua
00
100
00
100
100
00
00
100
––
–
GU
ZTIR
A30
,61
10,7
858
,61
25,6
27,
3467
,04
19,5
615
,58
64,8
632
,31
8,05
59,6
441
,99
13,1
844
,83
65EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IRAG
ARKI
, PU
BLIZ
ITAT
E ET
A KA
NPA
INET
AN E
RABI
LITA
KO H
IZKU
NTZ
A (%
)
Lurra
ldea
kPr
ents
a oha
rrak
Iraga
rkia
kIra
gark
i tau
lak
Publ
izita
te ka
npai
nak
Meg
afon
ia
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Arab
a3,
2341
,66
55,1
11,
7431
,94
66,3
22,
9547
,23
49,8
24,
5044
,03
51,4
710
,75
43,7
045
,55
Bizk
aia
21,9
57,
8670
,19
20,0
12,
5077
,49
17,1
010
,13
72,7
726
,59
2,39
71,0
137
,23
13,3
549
,42
Gipu
zkoa
59,7
02,
3337
,97
50,9
60,
9948
,05
34,6
84,
4860
,84
57,8
11,
9140
,28
63,6
23,
9032
,49
EAE
4,79
095
,21
4,79
095
,21
10,2
38,
8680
,91
5,23
094
,77
00
100
GUZT
IRA
30,6
110
,78
58,6
125
,62
7,34
67,0
419
,57
15,5
864
,85
32,3
18,
0559
,64
41,9
913
,18
44,8
3
IRAG
ARKI
, PU
BLIZ
ITAT
E ET
A KA
NPA
INET
AN E
RABI
LITA
KO H
IZKU
NTZ
A (%
)
UDAL
AK: d
errig
orta
sun
indi
zear
en ar
aber
ako
sailk
apen
a
Pren
tsa o
harra
kIra
gark
iak
Iraga
rki t
aula
kPu
blizi
tate
kanp
aina
kM
egaf
onia
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
Eusk
ara
Gazt
elan
ia
Ele
biak
% 0
-25
0,89
50,8
648
,25
0,55
35,3
264
,13
0,42
59,3
240
,26
1,07
47,5
051
,43
7,75
74,1
218
,13
% 2
5-45
2,20
22,9
974
,81
5,36
10,9
383
,71
4,61
20,9
774
,42
5,20
6,09
88,7
16,
8732
,49
60,6
4
% 4
5-70
17,3
36,
1076
,57
18,0
52,
9778
,98
6,94
6,43
86,6
319
,68
1,67
78,6
522
,06
9,94
68
% 7
0-10
063
,12
1,62
35,2
649
,66
0,55
49,7
936
,80
5,96
57,2
465
,19
1,32
33,4
979
,91
1,72
18,3
7
GUZT
IRA
36,6
112
,64
50,7
529
,11
8,53
62,3
620
,32
17,2
462
,44
37,9
79,
6652
,37
46,6
914
,56
38,7
5
66 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Bai EAE mailako erakundeetan, bai Araban, elebitasunak presentzia handia duen arren, azken honen
kasuan, gaztelania hutsezko portzentajeak oso altuak dira. Gipuzkoan euskara hutsezko erabilera da
nagusi, eta Bizkaian ele bietan.
Udaleko derrigortasun indizea edozein delarik ere, elebitasuna da nagusi, % 70-100eko multzoan izan
ezik. Azken honetan euskara hutsezko komunikazioa handiagoa da arlo guztietan, iragarki tauletan izan
ezik.
3.12. Hizkuntza irizpideak diru-laguntzetan
Puntu honetan diru-laguntzak kudeatzerakoan hizkuntza irizpideek duten eginkizuna aztertu da. Hala,
hiru fase bereizi dira: arautzea, betetzea eta jarraipena.
• Arautzea: kontratazioaren pleguan eta diru-laguntzetan hizkuntza irizpideak arautzea.
• Aplikazioa: kontratazioa exekutatzeko garaian edo diru-laguntzaren exekuzioan hizkuntza
klausulak aplikatzea neurri batean edo bestean.
• Jarraipena: esleipena egin ondoren arestiko klausulari aplikazio mailaren inguruko jarraipena
egitean datza.
Jasotako datuen arabera, hizkuntza irizpideak % 50 inguruan arautzen dira. Alabaina, ez dira kasu
guztietan kontuan hartzen, aplikazio maila % 60 ingurukoa baita. Azkenik, hizkuntza irizpideak diru-
laguntzen araudian arautu eta exekuzioan kontuan hartu diren kasuen erdietan ere ez zaio irizpide horien
aplikazio mailari jarraipenik egiten.
Diru-laguntzen inguruko galderei erakunde mota batzuek soilik erantzun diete, hurrengo taulak azaltzen
direnak hain zuzen ere, batez ere, horiek kudeatzen baitituzte diru-laguntza deialdiak.
HIZKUNTZA IRIZPIDEAK DIRU-LAGUNTZETAN (%)
Erakunde motak Arautzen dira Aplikatzen dira Jarraipena egiten zaie
1. Udalak 50,80 61,78 47,30
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 41,67 46,67 45,56
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 38,33 50 24,38
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
54,53 51,67 15
10. Uraren Euskal Agentzia 5 10 –
12. Etxepare Euskal Institutua 66 100 100
GUZTIRA 50,11 60,47 45,67
Jasotako erantzunak: 208
67EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Arautze maila altuena Etxepare Euskal Institutuan izaten da, baita horien betetze maila eta jarraipena ere,
% 100 delarik. Ondoren, udaletan. Irizpide horiek betetzeari dagokionez, bai udalek eta baita Eusko
Jaurlaritzak eta beraren erakunde autonomiadunek ere % 50etik gora hartzen dituzte kontuan araututako
irizpide horiek exekuzioan. Eta jarraipenaren kasuan, udalak eta mankomunitate, kuadrilla eta
partzuergoak dira jarraipen estuena egiten dutenak, nahiz eta ez duten % 50eko muga igarotzen.
Lurraldeka, Gipuzkoa da diru-laguntzetan hizkuntza irizpideak gehien arautu, aplikatu eta jarraipena
egiten duena.
Derrigortasun indizearen arabera, % 45-75eko multzoko udalerrietan arautzen dira gehien diru-
laguntzetako hizkuntza irizpideak. % 70-100eko multzoan, berriz, horien aplikazio maila eta jarraipena
altuagoa da, nahiz eta txertatzea baxuagoa izan.
HIZKUNTZA IRIZPIDEAK DIRU-LAGUNTZETAN (%)
Lurraldeak Arautzen dira Aplikatzen dira Jarraipena egiten zaie
Araba 22,90 39,06 22,81
Bizkaia 47,77 51,60 33,72
Gipuzkoa 65,46 75,40 65,95
EAE 50,91 52,00 29,09
GUZTIRA 50,11 60,47 45,67
HIZKUNTZA IRIZPIDEAK DIRU-LAGUNTZETAN (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Arautzen dira Aplikatzen dira Jarraipena egiten zaie
% 0-25 12,60 43,13 13,78
% 25-45 41,09 42,07 36,52
% 45-70 70,64 65,03 48,65
% 70-100 55,56 68,09 53,59
GUZTIRA 50,80 61,78 47,30
68 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
3.13. Hizkuntza irizpideak kontratazio administratiboetan
Diru-laguntzekin egin den moduan, kontratazio administratiboetan ere hizkuntza irizpideen arautze maila,
aplikazio maila eta jarraipen maila aztertu dira. Komeni da gogoraraztea, ematen diren datuen irakurketa
egiterakoan, lehenengo, kontratazio guztiak kontuan hartu eta hizkuntza irizpideak horietako zenbatetan
arautu diren neurtu dela; ondoren, irizpideak arautu diren kasuak soilik kontuan hartuz, irizpide horiek
zenbatetan aplikatu diren aztertu dela; eta, azkenik, irizpideak bete diren kontratazioen jarraipena
zenbatetan egiten den aztertu dela.
Kontratazio administratiboak arautzeko garaian, % 49an arautzen dira hizkuntza irizpideak. Behin arautu
ostean, % 60an izaten dira kontuan kontratua aplikatzerakoan. Azkenik, kontuan izan diren horien % 43ri
egiten zaie jarraipena. Guztira jasotako erantzunak 242 izan dira.
HIZKUNTZA IRIZPIDEAK KONTRATAZIOETAN (%)
Erakunde motak Arautzen dira Aplikatzen dira Jarraipena egiten zaie
1. Udalak 46 60,47 45,61
2. Mankomunitate, kuadrilla eta partzuergoak 55,71 69,47 50,53
3. Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak 63,03 41 16,33
4. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
81,67 42,37 11,42
5. Eusko Legebiltzarra eta Arartekoa 87,5 75 87,5
6. Euskal Herriko Unibertsitatea 90 90 20
7. Herri Kontuen Euskal Epaitegia – 50 0
8. Lan Harremanen Kontseilua 0 0 0
9. Datuak Babesteko Euskal Bulegoa 100 100 100
10. Uraren Euskal Agentzia 1 1 1
11. Haurreskolak Partzuergoa 90 90 100
12. Etxepare Euskal Institutua 0 – 0
GUZTIRA 49,08 60,24 43,69
Jasotako erantzunak: 242
HIZKUNTZA IRIZPIDEAK KONTRATAZIOETAN (%)
Lurraldeak Arautzen dira Aplikatzen dira Jarraipena egiten zaie
Araba 16,04 60,88 61,77
Bizkaia 39,14 50,02 32,08
Gipuzkoa 70,16 72,94 55,30
EAE 68,38 49,01 25,51
GUZTIRA 49,08 60,24 43,69
69EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
HIZKUNTZA IRIZPIDEAK KONTRATAZIOETAN (%)
UDALAK: derrigortasun
indizearen araberako
sailkapena
Arautzen dira Aplikatzen dira Jarraipena egiten zaie
% 0-25 7,90 49,55 34,44
% 25-45 28,23 57,82 53,78
% 45-70 50,44 54,35 43,50
% 70-100 58,05 65,03 44,89
GUZTIRA 46 60,47 45,61
Kontratazio administratiboetan hizkuntza irizpideak txertatzearen inguruko erantzunak erakunde motaka
aztertu ondoren, ikus daiteke batzuen arautze maila oso altua dela: Eusko Legebiltzarrarena eta
Arartekoarena (% 87,5), Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunena (% 81,67), Euskal
Herriko Unibertsitatearena (% 90), Datuak Babesteko Euskal Bulegoarena (% 100) eta Haurreskolak
Partzuergoarena (% 90). Aplikazio maila altuenak, berriz, Euskal Herriko Unibertsitatean (% 90), Datuak
Babesteko Euskal Bulegoan (% 100) eta Haurreskolak Partzuergoan (% 90) ditugu. Gainera, azken bi
horiek jarraipena ere % 100ean egiten dutela diote.
Lurraldeka, Gipuzkoa eta EAE mailako erakundeak dira hizkuntza irizpideak gehien arautzen dituztenak;
aplikazio eta jarraipenaren kasuan ere Gipuzkoa da kopuru altuenak dituena. Dena den, Araban arautze
maila baxua izan arren, Bizkaiak baino aplikazio maila eta jarraipen datu altuagoak dauzka. Jarraipen
gutxien EAEko erakundeek egiten dute.
Diru-laguntzen kasuan ikusten zen moduan, kontratazio administratiboetan ere, hizkuntza irizpideak
sarriago arautu eta aplikatzen dira derrigortasun indize altuagoa duten udaletan.
70 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
4. H E R R I A D M I N I S T R A Z I O E N B A L O R A Z I O
K U A L I T A T I B O E T A K O O N D O R I O A K
Ondorengo lerroetan jaso dira erakundeek betetako balorazio kualitatiboetatik (ahuleziak eta indarguneak)
ateratako ondorioak.
Ondorio hauetara heltzeko, honako prozesua egin da: lehenengo, herri administrazio eta erakundeen
erantzun guztiak aztertu dira eta euren sintesia egin da. Hortik ateratako ideiak, ondoren, herri
administrazioetako eta erakundeetako normalizazioko teknikari, langile eta ordezkari politikoekin osatu
diren hausnarketa taldeetan berretsi eta osatu dira.
Beraz, bertan agertzen diren iritziak EAEko herri administrazioenak dira, eta txosten honetan iritzi/
pertzepzio horiek ondorengo ataletan egituratu dira:
• Erabilera planen kudeaketa.
• Euskararen ezagutza: erabilerarako oinarria.
• Ezagutzatik erabilerara: jorratu beharreko bidea.
• Hizkuntza irizpideak onartu, erakundetu eta jarraipena egin.
• Sentsibilizazioa eta parte hartzea: komunikazioa giltzarri.
• Euskara planen lidergoa.
4.1. Erabilera planen kudeaketa
Erabilera planen kopurua handituz doa, eta, ondorioz, EAEko biztanleriaren portzentaje gero eta handiago
bati eragiten dio. Alabaina, euskararen normalizaziorako bidean, oro har, hobetzen ari garen arren,
badago oraindik zeregina eta, batez ere, erabilera planen gisako «tresnen» bidez eragiteko beharra.
Euskara planak modu eraginkorrean garatzeko, kudeaketarekin zerikusia duten hainbat arlotan
antzematen diren arazoei irtenbideak topatzeko beharra ikusi da.
71EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Dena den, herri administrazioetan euskararen erabilera planen egoera desberdina da, batez ere, udalen
kasuan tipologiaren18 arabera. Desberdintasun horiek erabilera planek duten kudeaketan eta bere
txertatze mailan ere ondorioak dituzte.
Oro har, esan daiteke, euskara planaren hastapenetan dauden udaletan, batez ere, 1. eta 2.
tipologietakoetan, euskara zerbitzua eratu berritan suertatzen diren ohiko zailtasunak antzematen direla:
euskara plana bera batez ere, bera hizkuntza eskakizunekin lotzea, eta euskara planak garatzeko euskara
zerbitzuen baliabide falta (mota guztietakoak: ekonomikoak, giza baliabideak, normalizaziorako
metodologia eta praktikak…). 3. eta 4. tipologietako udaletan, aldiz, arazo horiek ere azaltzen diren arren,
beste maila batekoak dira, eta, horietaz gain, erabilera planaren kudeaketarekin zerikusia duten bestelako
arazoak antzematen dira: euskararen zeharkakotasuna lortzeko zailtasuna, euskara planen lidergoa,
kudeaketarako metodologia estandarraren premia… Azken honen inguruan, euskara planeko kudeaketa
sistemetan sakontzeko beharra aipatu da: helburu eta epe zehatzak jartzeko urrats eta jarduera
estandarretarako metodoa, jarraipenerako mekanismoak…
Ondorio orokor gisa, herri administrazio eta erakunde gehientsuenetan azpimarratzekoa da euskara planen
kudeaketa Euskara Zerbitzuen ardurapetik ateratzeko eta erakundetzeko beharra. Hau da, euskara plana
Euskara Zerbitzuaren esku uzten da, eta, ondorioz, erakunde osoko sail guztietan eragitea zaila da.
Beraz, euskara zeharkako arloa izanik, aldagai bat azpimarratzen da: erakundeko gainontzeko sailetan
euskararen kudeaketa zeharkakotasunez lantzeak duen garrantzia. Horretarako, euskara planen
kudeaketan hobetze aldera eta arazo horiei aurre egiteko, euskara planen lidergoa erakundeen
arduradunen artean garatzea ezinbestekotzat jotzen da. Dena den, IV. plangintzaldiaren ebaluazioan
behin baino gehiagotan aipatu den lidergoaren arloari atal berezia eskaini diogu 4.6. atalean.
4.2. Euskararen ezagutza: erabilerarako oinarria
Erabilera planen helburua euskararen erabilera izan arren, helburu hori lortzeko oinarria ezagutza izanik,
azken honen inguruan bi egoera nagusi daude: lehenengo errealitatea da, hizkuntza eskakizuna duten
langile asko egon arren, hainbat lanpostu eta ataletan hizkuntza eskakizuna egiaztatu ez duten langileak
oraindik ere badaudela, eta bigarrena, euskararen erabilera ez dela ezagutza adina igo.
Euskararen ezagutzari dagokionez, Administrazioan azken urteotan euskararen ezagutza hazteko joera
mantentzen da. Horren adierazle nagusia den hizkuntza eskakizunen ezarpenean eta horien egiaztapenean
oinarritutako datuek adierazten digute, langileen gaitasuna ez ezik, erakunde-ordezkariena ere handitu
egin dela IV. plangintzaldi honen amaieran.
Dena den, hizkuntza eskakizunarekin lotutako hainbat gabezia aipatu dira, besteak beste, estatu mailako
lanpostuek hizkuntza eskakizuna ezarrita ez izatea, giltzarri diren zenbait lanpostutan legediak arautzen
18. Derrigortasun indizearen arabera sailkatu ditugu udalen erantzunak: 1. tipologiako udalak, % 0-% 25eko indizea dutenak. 2. tipologiako udalak, % 25-% 45eko indizea dutenak. 3. tipologiako udalak, % 45-% 70eko indizea dutenak. 4. tipologiako udalak, % 70-% 100eko indizea dutenak.
72 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
duena aplikatuz hainbat egoera sortzea (adinarengatik salbuetsita egotea…), eta ardura maila altuko
lanpostuetan egiaztatuta dagoen hizkuntza eskakizuna eta euskaraz lan egiteko beharko luketen maila
bat ez etortzea.
Horren guztiaren ondorioa da Herri Administrazioaren hizkuntza ezagutza finkatzen duen sistemak ahuleziak
dituela, eta, horiek antzemanez, hobekuntzak bideratu beharko liratekeela sistema osoa hobetzeko.
Amaitzeko, beraz, ezagutzatik erabilerarako jauzia ematearren, egun dauden oztopoei erantzuteko bideak
landu beharko lirateke. Izan ere, erabilerarako datuek adierazten dute, ezagutza nahikoa izanda ere,
erabilera ez dela proportzio berean hazten, bai inguruko, erakundeko edo norberaren ohitura faltagatik,
bai euskaraz lan egiteko erraztasun faltagatik, besteak beste. Eta erabilerarik ez dagoenean ezagutza
bera murrizten da; lortutako gaitasuna praktikan jartzen ez denez, denboraren poderioz ezagutza bera
galdu egiten da, eta inbertitutako ahaleginari (materiala eta ez-materiala) ez zaio behar beste etekin
ateratzen. Alabaina, ezagutza eta erabileraren arteko harremanak sorgin-gurpil bat osatzen du.
4.3. Ezagutzatik erabilerara: jorratu beharreko bidea
Ezagutzaren arloan aipatu dugun bezala, erabilera planen helburua da euskararen erabilera
Administrazioaren esparru guztietan normala bilakatzea.
IV. plangintzaldiaren ebaluazio txosten honetan jasotako datuak aztertu ostean, euskararen erabilerari
dagokionez, zerbitzu hizkuntza eta lan hizkuntzaren artean desberdintasunak daudela esan dezakegu
ondoren aipatuko diren faktoreen eraginez.
Udalen kasuan, 1. eta 2. tipologietako zenbait udaletan euskararen erabilera zerbitzu hizkuntzan ez dago
bermatuta. 3. eta 4. tipologietako udalek, berriz, gehienek zerbitzu hizkuntzan euskararen erabilera
bermatzen dutela esan daiteke. Erabilera hori kasu batzuetan euskara hutsezko komunikazioak eginez
edo euskarari lehentasuna emanez gorpuzten da (onartuta dituzten hizkuntza irizpideen arabera edota
ingurune soziolinguistikoak horretarako ahalbidetzen duelako).
Zerbitzu hizkuntzarekin jarraituz, esan dezakegu herritarrei egiten zaien ahozko arretan desberdintasun
nabarmenak daudela hemen ere, udalen tipologiaren arabera. 3. eta 4. tipologietako udaletan, oro har,
herritarrak aukeratutako hizkuntzan erantzuten zaio. Horietako kasu batzuetan euskararen aldeko
eskaeraren bilakaera positiboa nabarmentzen da. Aldiz, 1. eta 2. tipologietako udaletan langile
euskaldunen kopuru txikia izateak, besteak beste, gutxitu egiten du euskararen erabilera, oraindik ere,
herritarrak artatzerakoan. Era berean, tipologia horietako udaletan euskaraz artatua izateko gizartearen
eskaera txikia aipatzen da.
Idatzizko erabilerari dagokionez, 3. eta 4. tipologietan idatzizko komunikazioa bermatzeko gaitasuna
duen langile multzo handia dago, eta, ondorioz, salbuespenak salbuespen, euskararen erabilera zerbitzu
hizkuntza gisa bermatuta dagoela esan dezakegu. Dena den, tipologia horietako erakundeetan ere
hizkuntza eskakizunik egiaztatu gabe duen langile multzo bat egoteak (lanpostu estrategiko batzuetan,
sail batzuetan…) zaildu egiten du udalaren barneko nahiz kanpoko idatzizko komunikazioa euskaraz
izango dela bermatzea.
73EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Zerbitzu hizkuntzaz gain, euskara lan hizkuntza moduan erabiltzea ere garrantzitsua da. Izan ere, IV.
plangintzaldiaren helburua izan da. Ezagutzaren atalean esan dugun bezala, ezagutza handituz doan
heinean euskararen erabileran aurrera egiteko aukerak gehituz doaz, baina ez proportzio berean.
Ezagutzatik erabilerarako bidea jorratzen duten mekanismoetan, ondorengo lerroetan zehaztuko dugun
hainbat egoera ondorioztatu da.
Tresna eta aplikazio informatikoei dagokienez, bi multzo nabarmentzen dira. Batetik, euskarazko tresna
eta aplikazio informatikoak instalatu eta erabiltzen dituztenak, eta, bestetik, arlo horren inguruko ekimenik
egin ez dutenak eta, ondorioz, gaztelaniaz dituztenak. Aplikazioak euskaraz instalatuta dituztenen artean
arazoak aipatzen dira, beste administrazio batzuetako aplikazioekin sortzen diren bateraezintasunak eta
zenbait bertsioren euskara maila desegokia, besteak beste.
Langileen prestakuntza orokorra nagusiki gaztelaniaz ematen da, nahiz eta azken urteetan langileen
prestakuntzarako eskaintzak euskaraz egin diren. Zentzu honetan esanguratsua da Herri Arduralaritzaren
Euskal Erakundeak (IVAP) egindako lana; betiere, lantegi handia dugu aurrean oraindik ere.
Prestakuntzan gaztelaniaren nagusitasunaren arrazoiak desberdinak dira. Prestakuntza euskaraz
jasotzeko gaitasuna duten langileak dauden kasuetan, bi ahulgune multzo nabarmendu dira: batetik,
langileen eta prestakuntza antolatzen dutenen jarrerarekin zerikusia dutenak (euskarazko eskaintza egon
arren, gaztelaniazko formazioa aukeratzen duten langileen jarrera, gaztelaniazko formazioa eskaintzen
duten sail eta erakundeen jarrerak…); bestetik, baliabideen optimizazioarekin lotura dutenak (formazioa
bikoizteak dakarren kostua, euskarazko formazioaren eskaintza eskasa, eta hornitzaile eta material falta,
euskarazko ikastaroak sortzeko ratiora ez iristea…).
Erakundeen barruko idatzizko euskararen erabileran, jauzi kuantitatiboak emateko hainbat faktorek
zuzeneko eragina dute eta erabileran gora egiteko kontuan hartu beharko genituzke: administrazio
dokumentuen prozeduren abiapuntuan erabiltzen den hizkuntza, euskaraz idazteko ohitura, euskarazko
ereduen datu-baseak, langileek euskaraz lan egiteko duten gaitasuna, langilearen motibazioa eta
borondatea, itzulpengintza zerbitzuen saturazioa eta beraien kostu ekonomiko handia, besteak beste.
Azken arlo honetan, itzulpen arloan, egoera soziolinguistikoaren arabera egoera desberdina da. Bada IV.
plangintzaldiaren balorazioetan jasotako datu berezi bat udalen kasuan. Itzulpenez ari garen honetan, 3.
eta 4. tipologietako udalek soilik, eta horietako batzuek, aipatzen dute lan hizkuntza euskara dutela. Hau
da, udal horietako langile batzuek sortze hizkuntza euskara dute. Kasu horietan, itzulpena euskaratik
gaztelaniara egiten da batez ere, herritarren hizkuntza eskubideak errespetatuz zerbitzu hizkuntzarako
diren dokumentuetan.
Bada kontuan hartzeko itzulpen arloarekin hainbatetan aipatu den beste elementu bat: itzulpenen
kalitatea, alegia. Izan ere, testuen itzulpenaren kalitatearekin hainbat arazo ageri dira herri administrazio
eta erakunde guztietan: hizkuntza teknikoa eta estiloa zaindu beharra (gaztelaniatik euskarara itzultzeak
sortzen duen mendekotasuna, sortutakoa modu desegokian euskaratzea, kalitate eskasa eta bikoizketa)
eta itzulpenen kalitatea bermatzeko jarraipen sistemarik ez egotea.
74 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Ahozko barne harremanetan (barne bilerak zein harreman informalak) euskaraz egiteko aukerak gehituz
doaz. Herri Administrazioko langileen arteko ahozko harremanetan, aldeak dauden arren, harremanak
gaztelaniaz izateko joera dagoela dirudi. Joera hori azaltzeko aipatzen diren arrazoiak dira, besteak beste,
ohitura, harremanetan erdaldunen presentzia egotea eta euskal hiztunen hizkuntza kontzientzia falta.
Ezagutza eta erabileraren artean dagoen aldea murrizten duten hainbat aldagai ere aztertu dira. Herritarren
eskaera da euskararen erabilera sustatzeko elementu garrantzitsuenetako bat. Eskaera hori ere, ordea,
sarritan landu beharreko arloa izaten da, eta arlo horretan Administrazioak herritarrei begira jartzen dituen
beste elementuek eragina izan dezakete. Horietako bi elementu aztertuko ditugu ondoren: hizkuntza
paisaia eta erakundeetako web orriak.
Hizkuntza paisaian ere, kanpo irudiari dagokionez, erabilera oso desberdina da ingurune soziolinguistikoaren
arabera. Oraindik ere, gune erdaldunenetako zenbait herri administrazio eta erakundetan euskararen
presentzia ez da ziurtatzen, nahiz eta badirudien lehentasuna dutela helburu hori lortzearren egindako
ekintzek. Erakundeetako hainbat elementutan (errotulazio aldakorrean, etiketetan, paper-gauzetan,
oharretan… oro har, jarraipen sistematikoa egiteko zailtasuna duten elementuetan), oraindik gaztelaniaren
erabilera bakarrak presentzia handia du, salbuespenak salbuespen. Bestelakoetan, oro har, ageriko
hizkuntza paisaian euskara erabiltzen da. Beraz, indar berezia egin beharko litzateke elementu aldakorretan
euskararen presentzia ziurtatzeko. Izan ere, informazio maila handiena ematen duen hizkuntza paisaia
aldakorra da (aldakorra ez dena, behin irakurritakoan, ez baita berriro irakurtzen).
Erakundeen web orrien inguruan bi aldagai aztertu dira. Batetik, euskararen presentzia edo hizkuntzaren
erabilera webgune horietako edukietan eta, bestetik, herritarren euskarazko eduki horien erabilera.
3. eta 4. tipologietako erakunde eta udal askok, baita 2. tipologiako batzuek ere, ele bitan dituzte bere
webguneetako eduki gehienak. Webgune horietan landu beharreko hobekuntzak izango lirateke
euskararen kalitatea, URLak (Uniform Resource Locator) euskaraz ere egotea eta herritarren aldetik
euskarazko bertsioen erabilera txikian eragitea. Azken honetan aipatzen dute, herritarren euskarazko
bertsioa hautatu eta erabiltzeko, eragiten duela erakundeek webguneetan duten bertsio lehenetsia
euskarazkoa izateak. 1. tipologiako udalerrietan eta ingurune erdaldunetako erakundeetan, berriz, oso
bestelako egoera dago, web orria daukatenen artean gutxik baitute euskaraz.
Aplikazio informatikoei buruz nabarmendu den ideia da sarritan tresna informatikoak ikuspegi elebakarretik
sortzen direla, hizkuntza anitzetan lan egiteko aukera baztertuz. Arlo honetan euskararen erabilera apala
edo ia garatu gabea duten erakundeak daude. Horren arrazoiak aipatu dira: besteak beste, erakundeak
euskarazko aplikazioak erabiltzeko aukerarik ez ematea, edota, aukera emanda ere, aplikazio horiek
euskaraz erabiltzeko joera txikia egotea (ohitura faltagatik, trebakuntza faltagatik…). Bi multzo horien artean
herri administrazio eta erakundeen tipologiak ez du zerikusi nabarmenik, ondorioak orokorrak baitira.
4.4. Hizkuntza irizpideak erakundetu eta jarraipena egin
Euskararen normalizazioaren ikuspegitik egokiena da, hizkuntza irizpideak zehaztu eta gero, horien
jarraipena egin eta txertatze maila kontuan hartzea.
75EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Herri administrazioetan, oro har, hizkuntzaren erabilerarako irizpideak ezartzeko beharra dago
Administrazioaren eguneroko jardunean, eta, ondorioz, euskararen erabilera esparru ezberdinetan
(ahozko eta idatzizko harremanetan, argitalpenetan, webguneetan, diru-laguntzetan, kontratazioetan…)
bermatzeko irizpideak ezartzeko praktika hedatuz joan da. Hizkuntza irizpide horien aplikazioan,
herritarrekiko komunikazioan, adibidez, iragarki, publizitate eta kanpainen arloan, badirudi batez ere
elebitasuna nagusitzen dela hizkuntza irizpideak onartuta dituzten erakundeetan.
Hizkuntza irizpiderik onartu ez duten udalen kasuan, tipologiak ez du hizkuntza irizpideak onartuta izatea
baldintzatzen. Are gehiago, 3. eta 4. tipologietako multzoko udal batzuek ez dute hizkuntza irizpiderik
ezarrita hainbat arrazoirengatik (batzuek jada euskaraz lan egiten dutelako, irizpide beharrik ikusten ez
dutelako…).
Alabaina, hizkuntza irizpideak dituztenen artean, tipologiaren arabera desberdintasunak daude hizkuntza
irizpide horien nolakotasunean, hedapenean eta betetze mailan.
Betetze maila apurka-apurka hobetuz doalako sentsazioa edo pertzepzioa dago hizkuntza irizpideak
txertatuta dituzten erakundeetan, nahiz eta lantzen jarraitu beharreko arloa izan. Pertzepzio horietaz
aparte, ordea, jarraipena sarritan ahazten dela dirudi, ez baita hizkuntza irizpideen betetze maila neurtzeko
mekanismorik ezartzen, edo haiek ezarritakoan, betetzeko zailtasunak izaten dira. Are gehiago, irizpideak
onartuak izateak ez du bermatzen baliabideak edota ekintzak burutuko direnik irizpide horiek betetzeko,
horrek sortzen duen ezinaren sentsazioa areagotuz.
Egoera hori aldatzeko, hizkuntza irizpideak onartuta dituztenen artean aipatu da irizpide horien
komunikazioan hobetzeko beharra, eta baita horiek betearazteko prozedura edo sistema egokiaren premia.
Izan ere, euskararen zeharkakotasun eza aipatzen den ahulgunea da. Hau da, hizkuntza irizpideek ez
dute eragiten hainbat sail eta jardunetan (administrazio kontratazioa, diru-laguntzak, iragarki, publizitate
eta kanpainak…). Badirudi, hizkuntza irizpideak betetzea Euskara Zerbitzuaren ardura bakarrik dela, eta
ez dago barneratuta erakundeko sail bakoitzak berari dagozkion irizpideak betetzeko ardura duenik.
Horren guztiaren ondorioz, gehienetan ez da jarraipen mekanismo egokirik abian jarri irizpideak betetzen
direla ziurtatzeko, eta betetzen ez direnerako ez da neurri zuzentzailerik aplikatzen. Beraz, Euskara
Zerbitzuak irizpideen jarraipena egiteko zailtasun handiak ditu.
4.5. Sentsibilizazioa eta parte hartzea: komunikazioa giltzarri
Orokorrean, langileek ondo baloratzen dute erabilera plana edukitzea. Dena den, kontrako jarrerarik egon
ez arren, langileen parte hartzeak handiagoa izan beharko lukeela aipatzen da herri administrazio eta
erakunde gehienetan. Ez dugu ahaztu behar horrelako plan batean erakundeko langileek ezinbesteko
lekua hartzen dutela. Hein handi batean, horiek dira protagonista nagusiak, planeko ekintzak burutuko
dituztenak, euskara beren eguneroko lanean txertatuko dutenak… Garrantzitsua da, beraz, pertsona
horien inplikazioa lortzea. Euskara planetan parte hartzearekin zuzeneko lotura duten aldagaien inguruan,
hots, motibazioa eta komunikazioa, bi ideia ondoriozta ditzakegu: alde batetik, euskaraz lan egiteko
motibatuta dagoen langile multzoa badagoela, aldeko konpromiso, jarrera eta sentsibilizaziorekin.
76 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Bestetik, langile eta sail batzuen euskara planarekiko inplikazioa lortzeko zailtasunak daude: euskaraz lan
egitea gainkarga moduan ikusten da; euskara planak langile guztiei eragin beharko lieke; hizkuntza
ohituren aldaketa zaila da (aldaketa horren aldeko jarrera duten langileek eustea, eta besteak erakartzea).
Zailtasun horiek gainditzea izango da etorkizuneko euskara planen arrakastarako giltzarri.
4.6. Erabilera planen lidergoa
Aurreko arlo guztiak aztertuz, lidergoarekin lotutako ondorengo aldagaietan sakondu beharra ondorioztatu
dugu: ardurak partekatzea, erreferentzialtasuna eta eredugarritasuna, eta gidaritza.
Euskararen zeharkakotasunari dagokionez, euskara planak erakunde guztiaren (atal guztien) ardura
esparru izateko zailtasunak aipatu dira behin eta berriro. Ondorioztatu da sailen artean ez dagoela
partekaturiko lidergorik, eta, ondorioz, erakundea osatzen duten pertsona guztien inplikazioa eta ardura
lortzeko zailtasunak daudela.
Erakunde-ordezkarien erreferentzialtasun eta eredugarritasunaren inguruan, berriz, erakunde batzuetan
erabilera planak pauso kuantitatibo eta kualitatiboak eman baldin baditu, erakunde-ordezkarien
planarekiko inplikazioaren ondorioz izan da. Izan ere, aipatu da erakunde-ordezkarien erreferentzialtasuna
eta eredugarritasuna tresna baliagarriak izan direla euskara plana bera erakundetzeko eta euskara zehar-
lerro izateko. Hori horrela gauzatu ez den kasuetan, erabilera planaren garapenean alde nabarmenak
daude.
Azkenik, euskararen normalizazio planei dagokienez, lidergoa hainbat erakunde eta pertsonak partekatzen
dute. Horietako bati, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzari, eskatzen zaio erabilera planen gidaritza
hartzea. Izan ere, egun dauden sinergiak aprobetxatzeko nork berea egiten duenaz gain, erakunde eta
pertsona guztien gidaritza beharra ondorioztatu da.
77EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
5. A U R R E R A B E G I R A K O L A N I L D O E N P R O P O S A M E N A
IV. plangintzaldiaren balorazioa egiteaz gain, V. plangintzaldiaren lan ildoak proposatzea da txosten honen
helburua. Lan ildo horiek lantzeko abiapuntua IV. plangintzaldiaren ondorioak izan dira. Ondorio horietatik
abiatu dira oraingo honetan ere, normalizazioko teknikari, langile eta ordezkari politikoez osatutako
lantaldeak. Talde horietan landu da, V. plangintzaldirako lan ildoen proposamena, eta, ondorioz, horien
osaera da ondorengo lerroetan aurkeztuko duguna. Lan ildoak egituratzeko, ondorioetan azaldutako
atalei jarraituko diegu: erabilera planen kudeaketa, euskararen ezagutza, euskararen erabilera, hizkuntza
irizpideak, sentsibilizazioa eta euskara planen lidergoa, hurrenez hurren.
5.1. Erabilera planen kudeaketa
Herri administrazio eta erakundeetan euskararen normalizaziorako eta herritarren hizkuntza eskubideak
errespetatzeko tresna garrantzitsua, ezinbestekoa agian, bilakatu da euskararen erabilera plana. Jadanik
udalerri eta erakunde askok dute erabilera plana onartuta. Etorkizunera begira, bide horretan jarraitu
behar da Herri Administrazioko erakunde gehienentzako erabilera plana abian jartzen, baita modurik
eraginkorrena ezarri beraien normalizaziorako aurrerapausoak modu planifikatuan egiteko. Izan ere, horixe
da apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuak ezarritako betebeharra, lehen adierazi den moduan. Esan daiteke
xedapen horrek eskaintzen dituen aukera guztiak oraindik erabili barik dituztela hainbat herri administraziok;
areago, lege-ezarpen bat ez dute betetzen erabilera plana onartu barik duten herri administrazioek.
Betiere, abian jartzeak adina garrantzi du erabilera planaren kudeaketa eraginkorrak. Erabilera planak
egin eta kudeatzeko IRATI aplikazioa jarri zuen abian HPSk, baina eskura dauden berariazko tresnetan,
metodologian eta baliabideetan hobekuntza mekanismoak artikulatu behar dira, erabilera planen
kudeaketa estandarra bai, baina, era berean, tokian tokiko egoeretara egokitzeko malgua izan dadin.
Honek guztiak eskatzen du eskura dauzkagun baliabideen balorazioa egitea eta tresnak hobetzea.
Erabilera planak onartzeaz gain, ezinbestekoa da erabilera planeko bilakaerarako mekanismoak izatea.
Hau da, erabilera planen jarraipena (metodologia, tresnak, baliabideak…) izan da ondorioetan agertutako
ahulgune garrantzitsuetako bat. Hori dela eta, erabilera planen jarraipenari arreta berezia jartzea
garrantzitsua izango da.
Jarraipen hori Administrazioari egokitutako zertifikazio sistema egoki baten bidez egin daiteke. Zertifikazio
sistema ezartzeak erraztuko luke plangintzaldian zehar helburuei lotutako ebaluazioa burutzea, parametro
berdinekin ebaluatuko liratekeelako herri administrazio guztiak.
Era berean, kudeaketa eredu eraginkorrak euskara zeharkakotasunez lantzea eskatzen du. Horregatik,
erabilera planean erakundeko esparru eta sail guztiek parte har dezaten ekimenak egitea garrantzitsua
78 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
izango da etorkizunera begira. Erabilera plana erakunde osoan zabaldu behar da, eta erakundeko sail
bakoitzak bere plangintzan txertatu behar ditu hizkuntza kudeaketaren helburuak eta epeak, horiek
betetzeko erantzukizuna hartuz. Balorazioetan aipatu denez, erabilera plana Euskara Zerbitzuaren kontua
dela irizten da. Beraz, egoera hori aldatzeko erabilera planaren eraginpeko parte hartzaile guztien
(normalizazioko teknikariarenak barne) zereginak eta ardurak definitzea lagungarria izango da, bakoitzak
berea egin dezan. Horretarako, ardurak partekatzeko mekanismoak jarri beharko dira.
5.2. Euskararen ezagutza: erabilerarako oinarria
Hizkuntza eskakizunen sistema herri erakundeetako langileen euskara gaitasuna handitzeko baliagarria
suertatu den mekanismoa izan da. Hala ere, oraindik ere, badira zenbait kontu hausnarketa edo
berrikusketa behar dutenak Euskararen Erabilera Normalizatzeko Planak adierazita dituen helburuak
beteko direla ziurtatu ahal izateko.
Gainera, hizkuntza gaitasuna hobetzea ulertu behar da bitarteko gisa euskararen erabilera areagotzeko,
hori baita benetako helburua. Honek guztiak eskatzen du egokitasunez, besteak beste, lanpostu bakoitzari
dagokion hizkuntza eskakizuna ezartzea eta zein lanpostutan ezarriko den hizkuntza eskakizuna
derrigortasunarekin ere zehaztea. Izan ere, lanpostu jakin bateko eginkizunak euskaraz ere bete ahal
izateko behar den euskara gaitasuna betetzen ez denean, ezinezko bihurtzen da erabilerari buruzko
helburuak planteatzea.
Honekin lotuta, ondorioen atalean jaso dugun bezala, hizkuntza gaitasuna lortu eta gero erabilerarik ez
baldin badago, gaitasun hori galdu egiten da. Beraz, ezagutzatik erabilerarako bidea jorratzen eta
ahalbidetzen duten mekanismoak berrindartzea izango da V. plangintzaldiaren lan arloetako bat. Dena
den, erabilera ezagatik gertatzen den gaitasun galera ekiditearren hizkuntza gaitasuna eta erabilera
lotzeko hainbat neurri har daitezke, besteak beste, lanpostuetako funtzioetan hizkuntzen erabilera jaso,
herri langile bakoitzak argi eta garbi finkatua izan dezan zer-nolako lan jarduerak edo funtzioak euskaraz
egin behar dituen; hizkuntza eskakizuna duten langileei lana euskaraz ere egiteko formazio jarduera
bereziak planifikatu; IVAPen eskaintza zabaldu eta berariazko mintegiak egin.
Aipatutakoaz gainera, bestalde, derrigortasun indizearen aplikazioari dagokionez, egoera desberdinak eta
askotan muturrekoak izaten dira. Derrigortasun indize baxua daukaten erakunde txikietan, adibidez,
gerta daiteke lanpostu bakar batean ere ezin ezarri izatea derrigortasun data (DD), era honetan sekula
bermatzen ez delarik euskara zerbitzu hizkuntza izatea herri administrazio batean. Alde honetatik, ikusten
da, erakundeak derrigortasun indize altuagoa aplikatzeko aukera ikusten badu, eta horrela onartu nahi
badu, derrigortasun indizeak ez lukeela horretarako muga izan behar. Alabaina derrigortasun indizea
abiapuntu gisa eta ez langa gisa aplikatzea baliagarri ikusten da.
Hori guztia kontuan hartuta, zilegi da proposatzea 86/1997 Dekretuaren azterketa egitea eta behar diren
egokitzapenak proposatzea.
79EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
5.3. Ezagutzatik erabilerara: jorratu beharreko bidea
Ondorioetan azaldu dugu ezagutzak, oinarri izanik, ez duela erabilera bermatzen eta, are gehiago,
erabilera ezak lortutako ezagutza murriztuz doala dagoeneko hizkuntza eskakizuna duten langileen
artean. Ezagutza handitzeko proposamenak aipatu ditugu aurreko atalean. Erabilerarako jauzirako bidean
zein arlo izan behar dugun kontuan aipatuko dugu ondoren.
5.3.1. Euskara sortze hizkuntza eta itzulpen politika
V. plangintzaldirako proposatzen diren erronketatik batek berezko garrantzia du, batez ere, ezagutza
maila nahikoa duten langileen artean: euskarazko sormenean jauzi kuantitatibo eta kualitatiboak ematea.
Salbuespenak salbuespen, orain arte sarritan, euskararen presentzia itzulpenen bidez bermatu da, baita
lana euskaraz egiteko gaitasuna erdietsita duten hainbat langileren kasuan ere. Praktika horren ondorioak
dira, besteak beste, esan dugun bezala, erdietsitako hizkuntza gaitasuna denboraren poderioz galtzea.
Gabezia hori estaltzeko, arian-arian, ezar daitezkeen hainbat neurri proposatu dira: euskaraz lan egingo
dutenak identifikatu eta beraien arteko zirkuituak sortzea; horretaz gain, lehenago aipatu diren
lanpostuetako funtzioetako lan jardunetan, zer zein hizkuntzatan egingo den zehaztea eta horren
jarraipena egitea. Kasu horietarako lagungarri suerta daitezkeen mekanismoak ere proposatu dira:
langileen eskura baliabideak jartzea (birziklatze ikastaroak, itzultzaile automatikoak, tresna informatikoak);
testuen zuzenketak sustatzea itzulpenen ordez; itzulpen zerbitzuaren funtzioen berrazterketa… Aukera
hauek baliatzeko, kontuan izan beharko dira erabilera planaren helburuak, baliabideak, eta erakundearen
eta beraren jarduera eremuaren egoera soziolinguistikoa.
Euskarazko sormenean aipatutako jauziak ematearekin batera, eta betiere herritarren hizkuntza
eskubideak bermatzen direla ziurtatuz, itzulpenetarako irizpideak jartzea komeni da; zer itzuli behar den
eta zer ez zehaztu, euskara hutsezko dokumentuak erabiltzeko dauden aukerak identifikatu eta baliatu,
adibidez. Zentzu horretan, dagoeneko euskaratik gaztelaniarako ibilbidea jorratzen hasi dira herri
administrazio batzuk eta ibilbide horri ekiteko moduan dauden herri administrazioentzat ere baliagarria
izan daiteke itzulpenetarako irizpideak jartzea.
Noski, jakin badakigu aurrerantzean ere gaztelaniatik euskararako itzulpen zerbitzuak erabili beharko
direla, hizkuntza gaitasun eta egoera soziolinguistikoaren arabera, gehiago edo gutxiago. Horregatik,
itzulpen horien kalitatea zaintzeko ekimenak abian jartzea proposatzen da, itzulitako testuen errebisioa
arindu eta erraztuko duten sistemak ezarriz.
Amaitzeko, langileen hizkuntza ohituren gain eragin beharko da, inertziak birbideratuz. Izan ere,
baliabideez gain, gaztelaniaz lan egiteko ohitura errotuta dago oraindik ere langileen artean. Ohitura
horietan eragiteko, euskarazko sormena lantzeko mekanismoez eta itzulpen irizpideez gain, langileen
kontzientziazio eta jabekuntza prozesuak abian jartzea lagungarri izango da.
80 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
5.3.2. Zerbitzu hizkuntza: herritarrekiko harremanak
Herritarrekiko harremanetan, zerbitzu hizkuntzan, euskararen erabilera bermatu behar da, bai ahozkoan
bai idatzizkoan. Beraz, oraindik ere herritarren euskararen aldeko hautua bermatzen ez duten erakundeek
lehentasuna ezarri beharko dute zerbitzu hizkuntza euskara izan dadin, bai herritarrekiko harreman mota
guztietan, bai erakundeen sail eta lan jardunetan ere.
Ondorioetan aztertu dugun bezala, erakundeen euskararen erabileran modu positiboan eragin dezaketen
faktoreetako bat herritarren eskaera da. Beraz, eskaera hori egoera soziolinguistikoaren arabera
desberdina izanik, gune erdaldunenetan batik bat langile euskaldunentzako identifikazio sistema egokiak
baliatzeko aukerak aztertzea egoki ikusten da.
Herritarren hizkuntza aukera errespetatuz, hala nahi duten herritar euskaldunei euskara hutsezko
komunikazioak bideratzeko aukerak abian jartzen hasi dira, eta hori izan daiteke bidea, herritarren artean
euskararen erabilera handitzeko. Herri administrazio guztien betebeharra da hiritarrei zerbitzu publiko on
eta kalitateduna ematea. Hori horrela, herri administrazioek hiritarrei jakinaraziko diete, hiritarrek nahi
badute, jo dezaketela euskaraz herri administrazioetara.
5.3.3. Lan hizkuntza
Euskara lan hizkuntza bihurtzea izan da IV. plangintzaldiaren helburu nagusietako bat. Alabaina, arestiko
ataletan berretsi ahal izan den legez, helburu horrekiko betetze maila hobetu daiteke nabarmen. Bada,
V. plangintzaldian berezko lehentasuna eman gura zaio helburu horri. Gauzak horrela, hizkuntza
eskakizunen betetze mailari zein derrigortasun indizeari jarraipena eginez, zehaztuko dira herri
administrazioetan helburu hori betetzeko baldintza eta egoera soziolinguistiko egokia duten atalak eta
unitateak; hain zuzen, helburua da atalok eta unitateok erabilera trinkoko esparru bihurtzea, alegia,
arnasgune bihurtzea.
Arnasguneotan, euskara lan hizkuntza bihurtzea helburu duten proiektu pilotuak abiatuko dira,
mikroplanak, eta horiexek diseinatzeko eta ezartzeko metodologia zehaztea HPSren ardura izango da.
Horretarako, tokian tokiko arduradun eta normalizazioko teknikariekin elkarlanean aritzea jotzen da
egokien. Mikroplan horiekin, gerora beste atal batzuetara heda daitezkeen ereduzko praktikak lortu nahi
dira, beraz, lehenetsi beharko dira erakunde bakoitzaren Erabilera Planaren barruan, prestakuntza
baliabide gehiago eskainiz, datu bilketak eta jarraipen batzarrak maizago eginez, bertakoen motibazio
berezia lortuz…
5.3.4. Erakundeen arteko harremanak
Datuek adierazten digute administrazioen arteko ahozko eta idatzizko harremanetan euskararen erabilera
handitzeko ekimenak abian jarri behar direla. Badirudi, harremanak euskaraz burutzeko programak,
adibidez, hitzarmengintza, praktikan jartzeko aukera egon daitekeela, betiere administrazio horien arteko
adostasuna sustatuz, antzeko egoera duten administrazioen artean.
81EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
5.3.5. Langileen prestakuntza orokorra
Euskara lan hizkuntza izan dadin, garrantzitsua izango da herri administrazioetako langileek, euskara
ikasi edo hobetzeko jasotzen duten berariazko trebakuntzaz gain, prestakuntza orokorra ere euskaraz
jaso ahal izatea. Beraz, prestakuntza iraunkorreko euskarazko eskaintza handitu beharko da. Horretarako,
urteko prestakuntza iraunkorrean, euskaraz emango diren ikastaroen gutxieneko kopurua («kupoa») ezar
daiteke, edota, euskaraz eman ahal izateko, taldeen ratioak (gutxieneko partaide kopurua) malgutu,
batez ere, horretarako aukera dagoen herri erakundeetan.
Prestakuntza iraunkorreko euskarazko ikastaroen eskaintza handituz, baliteke langileen artean eskaera
ere handitzea, askotan aipatzen baita langileek, oro har, gaztelaniazko prestakuntza hautatzen dutela
biak eskaintzen diren kasuetan. Beraz, euskarazko gaitasun altua duten langileentzat edota euskara
planean parte hartzen dutenentzat euskarazko prestakuntza lehenetsi daiteke.
5.3.6. Lan tresnak eta baliabideak
Euskararen erabilera handitzeko, Herri Administrazioko langileek behar dituzten baliabideen inguruan
estandarizazio lana egiteko premia ondorioztatu da, batetik, administrazio terminologian, eta, bestetik,
ohiko dokumentuen ereduetan.
Egun, egia da hainbat erakundek ohiko dokumentu eredu mota batzuk estandarizatuta dituztela.
Estandarizazio hori baliabide urri eta, batez ere, euskara planaren hastapenetan dauden herri erakundeei
zabaltzea landu daiteke langileen eskura jarriz. Adibidez, IVAPen euskarriak oinarri gisa erabil daitezke.
Lan tresna informatikoen erabileraren ohitura sustatzeko, erakunde batzuetan dagoeneko abian jarri
dituzten hainbat ekimenen ildotik jarraitzea proposatzen da, adibidez, aplikazioak instalatzerakoan
hizkuntza eskakizuna egiaztatuta duten lanpostuetan euskarazko bertsioak lehenestea eta horiek
erabiltzen ikasteko prestakuntza eskaintzea. Horretarako, sumatu diren hutsuneak gainditu behar dira
lehenengo; ondorik, erabiltzen diren aplikazio informatiko estandarren euskarazko bertsioen sormena
sustatu eta lehenetsi behar dira, eta, buruenik, bertsio horrek euskararen kalitatea bermatu behar da.
Beraz, lagungarri izango da, besteak beste, erakunde bakoitzak arlo honetan hizkuntza irizpideak
erabakitzea, eta euskarazko tresna eta aplikazioak instalatzeko ekimen bereziak egitea.
Interneteko web orriei begira, herri erakunde guztiek web orria euskaraz dutela bermatzea ezinbestekoa
da herritar guztien hizkuntza eskubideak errespetatzeko. Euskararen presentzia bermatzea ez ezik,
komunikagarritasuna zaintzeko mekanismoak ere garatu behar dira. Sarri aipatu dugun moduan,
eskaerak eta eskaintzak elkar elikatzen dute. Zentzu honetan, web orrietako euskarazko bertsioa
lehenesteak eragin dezake euskarazko bertsioen erabilera handitzea. Beraz, eta herritarren euskararen
erabilera sustatze aldera, horrelako ekimenak baliagarriak izan daitezke.
Azkenik, herri erakundeek etorkizunean herritarrekin dituzten harremanetan sare sozialek izango duten
garrantziari buruz hausnartu eta, horietan ere, Herri Administrazioak erabili beharreko hizkuntza irizpideak
82 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
zehaztea garrantzitsua izango da, gaur egun sare sozialek gero eta erabilera handiagoa izango baitute,
batez ere, adin tarte bateko belaunaldian.
5.4. Hizkuntza irizpideak erakundetu eta jarraipena egin
IV. plangintzaldian, Eusko Jaurlaritzan hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideak19 onartu ziren. Irizpide
horiek oinarri, hizkuntza irizpideak landu eta onartzea izango da lehenengo pausoa, hizkuntza irizpiderik
ez dagoen herri administrazioetan.
Izan ere, herri erakundeek lan ildo garrantzitsutzat jotzen dute bere jarduneko esparru guztietan hizkuntza
irizpideak zehaztu, komunikatu (erakundeko langileei zein herritarrei) eta jarraipenerako prozedura
ezartzea.
Irizpide horien ezaugarriei dagokienez, herri erakunde bakoitzak zehazten dituen heinean, komeni da,
egoera soziolinguistikoak ahalbidetzen duenean eta herritarren hizkuntza eskubideen kalterik gabe,
elebitasun sistematikoa gainditzeko formulak bilatzea, tipologia batzuetako erakundeetan elebitasuna
gainkarga gisa ikusten baita.
Onartzeaz gain, euskararen presentzia eta erabilera bermatzeko, ezarritako irizpide horiek bete behar
dira. Betetze maila horretan badirudi emaitza desberdina dela hizkuntza irizpideak oinarri edo erronka
bezala planteatzen direnean. Euskararen erabilerarako oinarri baldin badira, helburuak lortu ahala egokitu
beharko dira. Irizpide horiek, berriz, euskararen erabileraren «misioa» irudikatzen badute, plangintzaldi
bakoitzean irizpide horien garapena adieraziko duten adierazleak definitu beharko dira, planaren
garapena eta irizpideen betetze mailari jarraipena egin ahal izateko. Beraz, lotura egon behar du
plangintzaldi bakoitzeko helburu eta ekintzen, eta onartutako hizkuntza irizpideen artean.
Jarraipenari dagokionez, batez ere, kontratazioetako hizkuntza irizpideen betetze maila eta horien
jarraipenean aipatu da gabezia gehien. Herri erakundeak egiten dituen kontratazio esleipenetan, diru-
laguntzen deialdietan, jarduera publikoetarako baimenak ematerakoan edo udal instalazioen erabileraren
lagapena egiterakoan hizkuntza irizpideen klausulak gehitzea komeni da, eta, ondoren, baldintza horiek
betetzen direla ziurtatzeko jarraipen mekanismoak ezarri. Jarraipen horren harira, komeni da berriz ere
gogora ekartzea lehenengo atalean aipatutako euskara planen zeharkakotasuna. Kontratazio pleguen
baldintzen jarraipenak erakundeko sail bakoitzaren ardura izan behar du, beraren plangintzan txertatuta
egon behar da jarraipen hori egitea beste edozein gairen jarraipena egiten duen gisa.
Hurrengo plangintzaldirako lan ildoen artean, egoki ikusten da, hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideak
definitzeko, komunikatzeko, erakundetzeko eta euren jarraipenerako organoak eratzeko, irizpide
metodologikoak gehiago zehaztea.
19. Eusko Jaurlaritzaren Kultura Saila: Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Ofizialak Erabiltzeko Irizpideak. IV. plangintzaldia, (2008-2012), Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia, Gasteiz, 2008.
83EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Azkenik, kontratazioetako hizkuntza irizpideen betetze mailan azaldutako arazoetako bat oinarrizkoa da.
Alegia, esparru edo arlo batzuetan euskaraz lan egiten duten enpresak aurkitzeko zailtasuna. Hutsune
horri aurre egiteko neurri zehatzak hartu beharko lirateke, batetik, enpresei adierazteko hizkuntzaren
osagaia garrantzizkoa dela Administrazioarentzat lan egiteko, horretan urratsak eman ditzaten animatuz,
eta, bestetik, moduak bilatu hizkuntza baldintzak betetzen dituzten enpresen gizarteratzea bideratzeko,
Administrazioak eskaintza anitza eduki dezan.
5.5. Sentsibilizazioa eta parte hartzea: komunikazioa giltzarri
Etorkizunera begira, herri erakundeetako erabilera planen ezinbesteko lan ildoa izango da langileen
sentsibilizazioa eta parte hartzea handitzea. Langile guztien parte hartzea sustatzeko bideak landu behar
dira, erabilera planak erakunde osoari eragin diezaion. Horretarako, garrantzitsua izango da: 1) erakundeko
sail bakoitzak erabilera planaren helburuak bere ohiko jardueran txertatzea; eta 2) sailetan batzordeak
sortzea, erakundeko langileen parte hartzea bultzatzeko.
Parte hartzea handitzeko, komunikazio plan egokien beharra azpimarratu beharra dago. Komunikazio
plan egokia euskara planaren fase guztietan burutu beharko litzateke, hartzaile guztiak kontuan hartuta,
erabilera planeko langileak ez ezik, erakundearen langile guztiak ere parte senti daitezen; helburuak
adosteko, jardueretako ardurak nork bere egiteko… Azken finean, modu parte hartzaileagoan garatzeko
erabilera plana bera.
Maiz aipatu dugu IV. plangintzaldi honetako balorazioan herritarren eskaerak herri erakundearen
euskararen erabileran duen aldeko eragina. Beraz, barne komunikazioa ez ezik, herritarrei begirako
komunikazioa ere lantzea lagungarria izango da. Komunikazio plan horrek herritarren konplizitatea bilatu
beharko du, herritarrak aktibatuz eta bere hizkuntza eskubideak egikaritzeko aukeraren berri emanez.
Erabilera planen arrakastarako gako bihur daiteke herritarra herri erakundeetan.
5.6. Erabilera planen lidergoa
Ondorioen atalean, lidergoarekin lotutako hiru aldagai aipatu ditugu, eta lan ildoak zehazterakoan, horiek
ere kontuan hartuko ditugu.
Izan ere, lidergoak lotura du eredugarritasunarekin, erreferentzialtasunarekin, eta ardurak hartu eta
partekatzearekin.
Alde batetik, ezinbesteko osagaia izango da erabilera planetako erakunde-ordezkariek erabilera planarekiko
eredugarritasuna, erreferentzialtasuna eta erantzukizuna bereganatzea. Erakunde-ordezkarien
eredugarritasunak duen eragin biderkatzailea aprobetxatzeak berebiziko garrantzia izango du etorkizunera
begirako jardunean. Erakunde-ordezkarien hizkuntza portaera, horrek duen zabalkunde publikoaren
ondorioz, herri erakundeetako langileentzako eta, oro har, herritar guztientzako eredu bilakatzen da.
Horregatik, garrantzitsua izango da erakunde-ordezkariek, erabilera planaren aldeko erabakiak hartzeaz
gain, erabilera planarekiko koherentea izango den hizkuntza portaera agertzea. Horretarako, erakunde-
84 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
ordezkarien zeregin baliagarritzat jotzen da erakundearen komunikazio instituzionalean eta erakundearen
izenean egiten diren agerpen publikoetan euskararen presentzia eta lehentasuna bermatzea.
Bestetik, erabilera planean parte hartzen duten inplikatu guztien lidergo partekatua garatzea ezinbestekoa
da, hau da, euskara zeharkakotasunez lantzea. Sail bakoitzak erabilera planaren lidergoa bere egin
beharko du. Era berean, ez dugu ahaztu behar erabilera planetako eragile nagusiak erakundeko langileak
direla. Horiek dira ekintzak burutzen dituztenak; erabileran aurrerapausoak ematea, azken finean,
beraien esku dago. Beraz, tokian tokiko herri erakundeko arduradunen lidergoaz gain, «lidergo
horizontalaz» ere baliatzea estrategia garrantzitsua izango da erabilera planaren garapenerako. Lidergo
horizontala osatuko lukete jadanik erabilera planean modu aktiboan parte hartu eta euskararen aldeko
jarrera eta portaera duten langileek. Langile horien arteko lidergo sareak sustatzeak erabilera planerako
eragin biderkatzailea izango du. Zentzu horretan, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak erakundeetako
langileen arteko sareak sortzeko aukerak azter ditzake, esperientziak elkar trukatzeko eta erakundeen
arteko euskara hutsezko sareak sortzeko.
Bestalde, Eusko Jaurlaritzak, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak, hizkuntza politikaren eretzean,
herri erakundeetako organo goren gisa, herri erakunde guztietan erabilera planak ezarri, garatu eta
jarraipen eraginkorra egiteko lidergoa agertu beharko du sustapena eginez eta laguntza eskainiz.
Herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko lidergoa bere egin beharko du, herri administrazioetan
gerta daitezkeen urraketak identifikatu eta konponbidea jarriz. Herri Administrazioaren jokaera
eredugarriaren adibide eta akuilu gisa ELEBIDE, Hizkuntza Eskubideak Bermatzeko Zerbitzu Publikoa,
sustatu eta zabaldu beharko du.
Horrekin batera, ezinbestekoa da herri administrazio guztiekin lan mahaiak osatzea, euskara teknikari eta
adituekin (urrats metodologikoak proposatzeko, jarraipenerako tresnak lantzeko eta testeatzeko, gabezia
teknikoei aurre egiteko eta eztabaidaguneak eratzeko), herri administrazioetako agintari politikoekin
osatutako lan mahaiak indartzea (HAKOBA), sinergiak eta koordinazioa indartzeko.
Laburbilduz, beraz, ezinbestekoa izango da erabilera planetara egokitutako lidergo ereduak sortu eta
garatzea.
85EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
6. I V . P L A N G I N T Z A L D I K O A H U L E Z I A K E T A
I N D A R B I D E A K
Aurreko 4 eta 5. ataletan jasotzen diren ondorio eta lan ildoetan atzemandako hutsunerik eta konponbiderik
garrantzitsuenen inguruan esandakoak laburbildu ditugu ondorengo taulan, eurok guztiok argiago ikus
daitezen. Aurreko puntuen eskema berari jarraituz, edukiak arloka antolatu ditugu.2021
AHULEZIAK INDARBIDEAK
1. Erabilera planen kudeaketa
Orokorrak20
• Zeharkakotasun falta: euskara planen kudeaketa Euskara
Zerbitzuaren barruan egotea.
• Euskara plana erakundetzea eta sail guztietara zabaltzea.
• Gaur egungo baliabideen balorazioa egin gabe dago. • Baliabide eta tresnak baloratu eta hobetzea.
• Erabilera planen jarraipenik eza. • Zertifikazio sistema egokia ezartzea, jarraipena modu
fidagarrian egin ahal izan eta, emaitzen arabera,
aitorpena egiteko.
Bereziak21 (aurrekoez gainera)
• Herri administrazio batzuek ez dute erabilera plana
onartuta.
• 2013. urtean euskara plana onartzea.
• 1 eta 2. tipologietako udaletan:
– Zerbitzuen baliabide falta.
• 3 eta 4. tipologietako udaletan:
– Zeharkakotasuna lortzeko zailtasunak.
– Aitzindaritza falta.
• Metodologia estandarraren falta.
• 1 eta 2. tipologietako udaletan:
– Zerbitzuak baliabidez hornitzea.
• 3 eta 4. tipologietako udaletan:
– Euskara plana erakundetzea eta sail guztietara
zabaltzea.
– Erakunde-arduradunak inplikatzea.
• Metodologia estandarra ezartzea.
20. Edozein erakunderi dagozkionak.
21. Zehazten diren erakundeei dagozkienak.
86 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
AHULEZIAK INDARBIDEAK
2. Euskararen ezagutza: erabilerarako oinarria
• Hizkuntza eskakizunen sistemak ahuleziak ditu.
• Derrigortasun data duten hainbat lanpostudunek ez
egiaztatzea euren hizkuntza eskakizuna.
• Estatu mailako administrazioetatik Euskal Herri
Administraziora transferitutako langileak.
• Estatuko Administrazioko langileak ez daude apirilaren
15eko 86/1997 Dekretuaren ezarpen eremuaren barruan.
• Ardura handiko hainbat lanpostudunek euskararen
aldetik behar besteko mailarik ez izatea.
• Erabilerarik ezak ezagutza murriztu du.
• Apirilaren 15eko 86/1997 Dekretua aztertu eta,
beharrezkoa denean, egokitzapenak egitea.
• Egiaztatze hori egokitzeko sistemak ezartzea.
• Transferentziak hartzean derrigortasun datak ezartzea
leku giltzarrietan.
• Indarrean dagoen legedia ezartzea.
• Berariazko ikastaroak ematea, lanpostuaren eginkizunen
arabera.
• Derrigortasun datak ezartzea, masa kritikoa sortzeko; eta
derrigortasun indizeak gutxieneko abiapuntua izatea.
3. Ezagutzatik erabilerara: jorratu beharreko bidea
• Zerbitzu hizkuntza
Ahozkoa:
– 1 eta 2. tipologietako udaletan: langile euskaldun gutxi
egoteagatik ez dago bermatuta euskara zerbitzu
hizkuntza gisa.
Idatzizkoa:
– 3 eta 4. tipologietako udaletan: hizkuntza eskakizuna
egiaztatu barik duten langileak egoteak zailtzen ditu
idatzizko harremanak.
• Lan hizkuntza
Ahozkoa:
– Langileen joera gaztelaniaz egiteko.
Idatzizkoa:
– Hainbat tresna eta aplikazio informatiko gaztelania
hutsez daude. Ikuspegi elebakarretik eginda daude.
– Beste administrazio batzuen aplikazioekiko
bateraezintasunak.
– Langileen prestakuntza orokorra: gehiena gaztelaniaz
eskaintzen da.
– Abioko hizkuntza gaztelania da.
• Zerbitzu hizkuntza
Ahozkoa:
– Administrazioak proaktiboa izan behar du, herritarren
eskaerari itxaron barik: langile euskaldunak
identifikatzeko sistemak ezartzea.
Idatzizkoa:
– Egiaztatze hori egokitzeko sistemak ezartzea.
• Lan hizkuntza
Ahozkoa:
– Langileen kontzientziazio eta jabekuntzarako prozesua
abian jartzea.
– Euskaraz jarduteko egoerarik onena duten atalak eta
unitateak identifikatzea: arnasguneetan proiektu
pilotuak abian jartzea.
Idatzizkoa:
– Baliabideak euskaraz jarri eta langileen eskura jartzea;
aplikazioak euskaraz instalatzerakoan, hizkuntza
eskakizuna egiaztatuta duten lanpostudunei
euskarazko bertsioa lehenestea, eta horiek erabiltzeko
prestakuntza eskaintzea.
– Erakundeen arteko koordinazio sistemak ezartzea,
eragozpen horiek arian-arian kentzeko.
– Derrigortasun data ezarrita izan eta egiaztatuta duten
lanpostudunei eta planak erasandakoei euskaraz
bakarrik eskaintzea ikastaro bereziak, lanpostuaren
eretzean.
– Euskara sortze hizkuntza bihurtzea arian-arian,
horretarako ereduzko esperientziak abian jarriz: langileak
identifikatu eta zirkuituak sortzea; testuen zuzenketak
itzulpena ordeztea; dokumentuen estandarizazioari
lehentasuna eman eta itzulpen politika berraztertzea.
87EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
AHULEZIAK INDARBIDEAK
• Kanpo irudia
– Hizkuntza paisaia oraindik bermatu barik dago gune
erdaldunenetako zenbait administrazio eta
erakundetan.
– Arazo berezia dago behin-behineko iragarkietan.
– Web orrietako eduki guztiak ez daude
euskaraz, batez ere, 1 eta 2. tipologietako
udaletan.
• Kanpo irudia
– Gune horietan hizkuntza paisaia elebiduna, gutxienez,
bermatzea.
– Herri administrazio arduradunek berrikuspen lana
egitea.
– Web orri guztiak euskaraz ere egotea bermatzea, eta,
egokiera denean, euskarazko bertsioa lehenestea edo,
gutxienez, aukera berdinetan eskaintzea.
4. Hizkuntza irizpideak erakundetu eta jarraipena egin
• Hainbat erakundek oraindik ez dute erabaki hizkuntza
irizpiderik.
• Hainbat erakundek ezarrita dituzte hizkuntza irizpideak,
baina ahulezia hauek agertzen dituzte:
– Ez dira ondo komunikatu erakundean.
– Batzuetan ez da betetze mailaren jarraipenik egiten.
– Betetzea egokia ez denean, ez dago betearazteko
prozedurarik.
– Betetze maila behar bestekoa ez denean, ez dago
neurri zuzentzailerik.
– Euskara Zerbitzuari bakarrik egokitzen zaio da ardura
hau.
• Hizkuntza Ofizialak Erabiltzeko Irizpideak erabakitzea,
erakunde bakoitzak V. plangintzaldirako ezarritako
helburuen arabera.
• Hizkuntza irizpideen betetze mailarako ezartzea:
– Komunikazio sistema egokia.
– Jarraipena egiteko parametroak ezartzea.
– Zehaztea zein izango den betearazteko prozedura;
ondorik, prozedura hori inplementatzea.
– Neurri zuzentzaileak ezartzea.
– Irizpideak onestea erakunde osoari eragiten dion
organo eskudunak, eta betetzea errazten duen arau-
maila eman.
5. Sentsibilizazioa eta parte hartzea: komunikazioa giltzarri
• Euskara planak ez die langile guztiei eragiten.
• Hizkuntza ohiturak eta pertzepzioak.
• Erabilera planaren helburuak erakunde bakoitzaren ohiko
jardunean txertatzea; erabilera planaren batzorde
sustatzailea(k) sortu eta erabilera planak langile guztiei
eragitea.
• Komunikazio plana diseinatu eta burutzea, erakundeko
langile guztiei eragiteko, bai eta herritarrei ere.
6. Erabilera planaren lidergoa
• Zeharkakotasuna ez da lortu, erakunde-arduradunen
inplikazioa behar adinakoa ez izateagatik, besteak beste.
• HPSren gidaritza indartu beharra.
• Lidergo partekatua, maila horizontalean bezala lidergo
sareetan; erakunde-arduradunen eredugarritasuna,
erreferentzialtasuna eta erantzukizuna: euren
erakundearen barruan, erabilera planaren aldeko
erabakiak hartuz eta erakunde-komunikazioari
lehentasun osoa emanaz, eta euren erakundetik kanpo
agerraldi publikoetan hizkuntza portaera proaktiboak
hartuaz.
• Erakundeen arteko sareak eratzea: HAKOBA (Herri
Administrazioak Koordinatzeko batzordea) erakundetu
beharko litzateke. ELEBIDE indartu eta haren eragina
agerraraztea.
88 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
7. S O Z I E T A T E P U B L I K O A K
Aztertutako datuak honako esparruotan sailkatu dira:
1. Langileen euskararen ezagutza.
2. Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza.
3. Ahozko komunikazioa.
4. Idatzizko komunikazioa.
5. Web orriak.
6. Euskalduntzeko ikastaroak.
7. Lan tresnak.
8. Paper-gauzak, errotulu eta noizbehinkako oharrak, eta argitalpenak.
9. Megafonia, iragarkiak, publizitatea eta prentsa oharrak.
10. Kontratazioak.
Ondorengo lerroetan atal horiek banan-banan aztertuko ditugu.
7.1. Erakundeak eta erabilera planak
Galdetegiko lehen galdera euskara normalizatzeko planei buruzkoa izan da. Jakin nahi izan da, alegia,
erakundeek ba ote duten euskara normalizatzeko nolabaiteko plangintzarik.
ERAKUNDEAK BADU ERABILERA
PLANIK?
Bai 20
Ez 63
89EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Erabilera plana
Bai 20% 24
Ez 63% 76
Jasotako erantzun kopurua: 83 erakunde
Emaitzen arabera ezin dugu esan euskara normalizatzeko planak ezartzea oso zabalduta dagoenik
sozietate publikoen artean. Izan ere, 20 erakundek esan dute euskara plana indarrean dutela, galdetegia
erantzun duten erakundeen laurdenak, % 24k; gainontzeko % 76ak ez dauka euskararen normalizaziorako
plangintzarik.
7.2. Langileen euskararen ezagutza
Atal honetan sozietate publikoetako langileen euskararen ezagutza aztertu dugu. Horretarako, euskaraz
ulertu, hitz egin, idatzi, irakurri eta euskaraz lan egiteko mailarik baduten galdetu zaie.
Langileen euskara maila (%)
Euskarazulertzekogai dira
Euskarazhitz egiteko
gai dira
Euskarazidaztekogai dira
Euskarazirakurtzeko
gai dira
Euskarazlan egitekomaila dute
0
10
20
30
40
50
60
70%
61,01
51,90
45,59
55,54
45,05
Jasotako erantzunak: 83
90 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Emaitzen arabera ez dago alde handirik trebetasunen artean: emaitzen tartea % 45etik % 61era doa.
Emaitzarik onena izaten da euskaraz ulertu eta irakurtzeko gaitasunetan, eta baxuena, berriz, euskaraz
idatzi eta lan egitekoetan (% 45 bi kasuetan).
7.3. Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza
Atal honetan, sozietate publikoetako ordezkari diren erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza mailari
buruz galdetu da.
Arduradun politikoen euskara maila(%)
0
10
20
30
40
50
60
70%
58,93
50,59
46,18
56,05
43,61
Euskarazulertzekogai dira
Euskarazhitz egiteko
gai dira
Euskarazidaztekogai dira
Euskarazirakurtzeko
gai dira
Euskarazlan egitekomaila dute
Jasotako erantzunak: 79
Gaitasun guztietan emaitza langileena baino zertxobait baxuagoa da: kasu honetan, emaitzen tartea
% 43tik % 59ra da. Dena den, erakunde-ordezkariek idazteko eta irakurtzeko duten gaitasuna langileena
baino hobea da.
7.4. Ahozko komunikazioa
Ahozko komunikazioan alor hauek aztertu dira:
• Erakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera: herritarrekin edo beste administrazio edo
erakunde jakin batekin harremanetan jartzen direnean erabiltzen duten hizkuntza.
• Erakundeen ahozko kanpo harremanak: telefonoz eta leihatilan erabiltzen den euskara aztertu da,
harrera egiteko erabiltzen dena eta elkarrizketan zehar erabilitakoa ere. Azkenik, jendaurreko
ekitaldietan erabili den hizkuntza aztertu da.
91EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
7.4.1. Erakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera
Ahozko kanpo harremanetan ez dago alde handirik edozein dela ere harremanetarako solaskidea,
herritarra edo beste administrazio bat. Hala ere, kasu guztietan euskara gaztelania baino gutxiago
erabiltzen da. Euskara % 30 inguru eta gaztelania % 70 inguru.
Erakundeen kanpoko hizkuntza eskaera (%)
Euskaraz Gaztelaniaz Euskaraz Gaztelaniaz0
10
20
30
40
50
60
70
80%
28,34
71,65
29,22
70,78
Herritarrak Beste administrazioak
Herritarren inguruko 79 erantzun jaso dira, eta beste administrazioen inguruko 82
7.4.2. Erakundearen ahozko kanpo harremanak
Telefonozko harreran euskara % 63 erabiltzen da. Dena den, telefonozko euskarazko elkarrizketak
kopuru horren erdira jaisten dira, horien % 30 egiten baitira euskaraz. Aurrez aurreko harreran euskararen
erabilerak 10 puntuan egiten du behera telefonoz egindakoarekin alderatuz gero.
Aurrez aurreko eta telefonozko elkarrizketen artean ez dago, berriz, alde handirik, % 30 eta % 27an,
hurrenez hurren, izaten baitira euskaraz. Jendaurreko ekitaldietan, % 35 inguruko presentzia izaten du
euskarak.
92 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Erakundearen ahozko kanpo harremanetarako euskararen erabilera (%)
Telefonozkoharrera
Telefonozkoelkarrizketa
Leihatilakoharrera
Leihatilakoelkarrizketa
Jendaurrekoekitaldiak
0
10
20
30
40
50
60
70%
63,08
30,8
52,57
27,59
34,8
Jasotako erantzunak: Telefonozko harrera: 82. Telefonozko elkarrizketa: 81. Leihatilako harrera: 79. Leihatilako elkarrizketa: 78. Jendaurreko ekitaldiak: 74.
Erantzungailu automatikoetako hizkuntza erabilerari buruz ere galdetu da. Horietatik % 58 ele bietan
daude, % 30 gaztelaniaz eta % 12 euskara hutsez.
Erantzugailu automatikoaren hizkuntza (%)
Ele biak% 58
Euskara% 12
Gaztelania% 30
Jasotako erantzunak: 59
93EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
7.5. Idatzizko komunikazioa
Sozietate publikoetako idatzizko komunikazioak aztertzeko kontuan hartu diren itemak erakundeen
kanpo hizkuntza eskaera eta erakundeen kanpo harremanak izan dira. Honako hau da puntu bakoitzean
jasotako informazioa:
• Erakundeen idatzizko kanpo hizkuntza eskaera: herritarrek edota beste administrazioek sozietate
publikoekin harremanetan jartzeko erabiltzen duten idatzizko komunikazio hizkuntza.
• Erakundeen idatzizko kanpo harremanak: sozietate publikoek, herritarrekin zein beste
administrazioekin harremanetan jartzeko, erabiltzen duten idatzizko komunikazio hizkuntza.
7.5.1. Erakundeen idatzizko kanpo hizkuntza eskaera
Kanpo hizkuntza eskaera aztertzeak garrantzia du. Izan ere, erakunde hauetako langileek erabiltzen
duten hizkuntza, neurri batean behintzat, kanpoko eskariak baldintzatzen duelako.
Azterketa hau burutzeko bi eskari mota hartu dira kontuan: beste administrazioena eta herritarrek
egindakoa.
Herritarrak, oro har, hizkuntza batean edo bestean zuzentzen dira sozietate publikoetara; hau da, oso
neurri txikian egiten dituzte eskaerak bi hizkuntzatan, % 9an soilik. Hala, euskara harremanen % 15ean
erabiltzen da, eta gaztelania, aldiz, % 76an.
Jasotako idatzizko komunikazioak (%)
Euskaraz Gaztelaniaz Ele bietan Euskaraz Gaztelaniaz Ele bietan0
10
20
30
40
50
60
70
80
90%
15,27
76,20
8,53 6,78
29,63
63,59
Herritarrak Beste administrazioak
Jasotako erantzunak: Herritarrek sortutako idatziak 76 eta beste administrazioenak 80
94 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Administrazioen kasua ezberdina da, izan ere, araututa dago administrazioen arteko harremanetan bi
hizkuntzak erabili behar direla, eta horrek eragina izan dezake hizkuntza erabilera ezartzerakoan. Horietan,
elebitasuna da nagusi, % 63,59, hain zuzen ere. Harreman mota honetan, oso gutxi dira euskara hutsez
egiten diren idatziak, % 6,78 besterik ez, eta gainontzeko % 29,63a gaztelaniaz izaten da.
7.5.2. Erakundeen idatzizko kanpo harremanak
Atal hau lantzeko, sozietateek herritarrei eta beste administrazioei helarazten dizkieten idatzietan
erabiltzen den hizkuntza aztertu da.
Grafikoetan ikus daitekeenaren arabera, herritarrei bidalitako komunikazioak elebidunak izaten dira batik
bat: % 58,53. Gaztelania % 33,15 erabiltzen da, eta ondoren, oso kopuru txikian, euskaraz, % 8,32.
Beste administrazioekiko hizkuntza harremanetan gaztelania erabiltzen da gehien: % 49,37. Guztira,
herritarrekin gehiago erabiltzen da euskara beste administrazioekiko harremanetan baino.
Igorritako idatzizko komunikazioak (%)
0
10
20
30
40
50
60
70%
8,32
33,15
58,53
9,24
49,37
41,39
Euskaraz Gaztelaniaz Ele bietan Euskaraz Gaztelaniaz Ele bietan
Herritarrak Beste administrazioak
Jasotako erantzunak: Herritarrei igorritako idatziak 78,eta beste administrazioenak 81
Erakunde barruko idatzizko harreman ofizialetan, euskararen erabilera kanpokoarekiko baino handiagoa
izan arren, % 16, gaztelaniak nagusi izaten jarraitzen du, komunikazio horien erdiak baino gehiago
gaztelania hutsez egiten baitira.
95EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Erakunde barruko idatzizko harreman ofizialetan igorritako komunikazio hizkuntza (%)
Ele biak% 29
Euskaraz% 16
Gaztelania% 55
Jasotako erantzunak: 78
7.6. Web orriak
Atal honetan sozietate publikoen web orrien edukien hizkuntza erabilera aztertu da. Grafikoan ikus
daitekeenez, eduki hauen % 65 euskaraz da. Gainontzeko % 35a, beraz, ez dago euskaraz ikusterik
sarean.
Web orrietako edukiak euskaraz (%)
Euskaraz% 65
Beste hizkuntzatan
% 35
Jasotako erantzunak: 72
96 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
7.7. Euskalduntze ikastaroak
Galdetegian ere galdetu da euskara ikasteko laguntzarik (diru-laguntzak zein lanordutan ikasteko bideak)
bideratzen ote duten. Jasotako erantzunen arabera, erdia baino gutxiago dira laguntzen diren ikastaroak:
% 45. Ikastaroen % 55ean, aldiz, euskara ikasten duen langileak ez du inolako laguntzarik jasotzen.
Euskalduntze ikastaroak moduren batera (diruz edo ordutan) laguntzen dira? (%)
Bai% 45
Ez% 55
Jasotako erantzunak: 79
7.8. Lan tresnak
Lan tresnen atalean, funtsean, tresna eta aplikazio informatikoak kontuan hartu dira. Kasu honetan,
nabarmen ikusten da gaztelania dela erabiltzen den hizkuntza nagusia, % 87koa baita gaztelaniaren
presentzia esparru honetan. Euskararen erabilera, bestalde, % 4koa da.
Tresneriako hizkuntza (%)
Ele biak% 9
Euskara% 4
Gaztelania% 87
Jasotako erantzunak: 78
97EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
7.9. Paper-gauzak, errotulu eta noizbehinkako oharrak, eta argitalpenak
Hiru arlo hauek aztertu dira atal honetan: paper-gauzak, hizkuntza paisaia (errotulu eta noizbehinkako
oharrak) eta argitalpenak.
Paper-gauzak, errotulu eta noizbehinkako oharrak, eta argitalpenen hizkuntza (%)
Argitalpenak
Errotulu etanoizbehinkako oharrak
Paper-gauzak
3,00 89,00 8,00
12,00 78,00 10,00
14,00 72,00 14,00
Euskaraz Ele bietan Gaztelaniaz
% 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80 % 90 % 100
Jasotako erantzunak: Paper-gauzak: 81. Errotulu eta noizbehinkako oharrak: 82. Argitalpenak: 43.
Hiru kasuetan elebitasuna da nabarmen gailentzen den aukera; % 72 paper-gauzen kasuan eta % 89
argitalpenetan. Badirudi atal hau bereziki zaintzen dela.
98 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
7.10. Megafonia, iragarkiak, publizitatea eta prentsa oharrak
Atal honetan, megafonia, publizitatea, iragarkiak eta prentsa oharrak aztertu dira. Alor guztietan
elebitasuna da nagusi.
Megafonia, publizitatea, iragarkiak eta prentsa oharren hizkuntza (%)
Prentsa oharrak
Iragarkiak
Publizitatea
Megafonia
7,00 73,00 20,00
4,00 87,00 9,00
2,00 93,00 5,00
13,00 79,00 8,00
Euskaraz Ele bietan Gaztelaniaz
% 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80 % 90 % 100
Jasotako erantzunak: Megafonia: 27. Publizitatea: 53. Iragarkiak. 68. Prentsa oharrak: 65.
Arlo guztietan elebitasuna da nagusi nabarmen. Gaztelania euskara baino gehiago erabiltzen da arlo
guztietan, megafonian izan ezik.
99EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
7.11. Kontratazioak
Azken atal honetan aztertu da sozietate publikoek kontratazioak egin behar dituztenean zein neurritan
hartzen duten kontuan euskararekiko dituzten hizkuntza irizpideak.
Kontratazioetako hizkuntza irizpideen betetze maila (%)
Bai% 25
Ez% 75
Jasotako erantzunak: 65
Kontratazioetako hizkuntza irizpideen arautze maila baxua dela adierazten dute datuek. Izan ere,
sozietateen % 25ek bakarrik hartzen ditu kontuan kontratazioetan, eta, kontratazio horiek esleitzerakoan,
esleitzen dutenen artean % 31k bakarrik aplikatzen ditu irizpideak.
100 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
8. S O Z I E T A T E P U B L I K O E N B A L O R A Z I O
K U A L I T A T I B O E T A K O O N D O R I O A K
Ondorengo lerroetan jasoko dira sozietate publikoek betetako balorazio kualitatiboetatik (indarguneak eta
ahuleziak) ateratako ondorioak. Horiek lortzeko, lehenik eta behin, galdetegiko erantzun guztiak aztertu
dira, eta, ondoren, sintesia egin da. Gero, sozietate publikoetako ordezkariez osatutako lantaldeak
(langileak, arduradunak eta euskara teknikariak) ondorio horiek berretsi eta osatu ditu.
Bertan agertzen diren ondorioak alde kualitatiboa bete duten sozietate publikoen iritzi eta pertzepzioez
osatu dira, ondorengo ataletan egituratuta:
• Erabilera planen kudeaketa.
• Euskararen ezagutza: erabilerarako oinarria.
• Ezagutzatik erabilerara: jorratu beharreko bidea.
• Hizkuntza irizpideak onartu, erakundetu eta jarraipena egin.
8.1. Erabilera planen kudeaketa
Zenbait sozietate publikok euskara normalizatzeko neurri batzuk hartu dituzte, hala nola, euskara plana
abian jarri, euskara batzordea sortu eta arlo batzuei eragiten dieten erabakiak hartu. Hala ere, nabaria da
oraindik sozietate publiko askok ez dituztela erabilera planak abian jarri.
Euskara plana onartuta dutenen artean, badirudi zuzendaritzaren inplikazioa, langileen parte hartzea,
euskara planaren komunikazioa eta baliabideak oraindik ere indartu behar dituztela. Beraz, lau arlo
horietan hobetzeko beharra da ondorio nagusia. Bereziki aipatu da baliabide ekonomikoen arloan
nabaritzen duten hutsunea. Izan ere, sozietate publikoek, beraien izaeragatik, ezin dute euskara
planak garatzeko Eusko Jaurlaritzaren Lanhitz deialdian22 diru-laguntzarik eskatu, ez eta herri
administrazioentzat23 ematen diren deialdietan ere.
Horretaz gain, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak (IVAP) herri administrazioen eskura jarritako
beste baliabide batzuk ere ezin dituzte erabili, hala nola, Administrazioko langileentzako prestakuntza
22. Entitate pribatuek EAEn dituzten lantegietan euskararen erabilera eta presentzia areagotzeko diru-laguntzak.
23. Euskal Autonomia Erkidegoko toki-entitateetan Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia (EBPN) garatzeko diru-laguntzak.
101EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
eskaintza eta haren bitartez euskara mailak egiaztatzeko sistema. Izan ere, azken hori funtzio publikoaren
eremukoa da, eta sozietate publikoak ez daude hor sartuta.
Sozietate publikoen artean badago ondorio berezi bat: euskararen normalizazioari begirako harreman
sare baten falta. Sozietate publikoek beste erakunde batzuen laguntza izan badezakete ere (udalak,
euskara zerbitzuak, normalizazio enpresak), ez dute esperientziak trukatzeko aukerarik, eta bakoitzak
bakarrik bizi du bere euskara planaren garapena besteen esperientzien berri izan gabe.
8.2. Euskararen ezagutza: erabilerarako oinarria
Hizkuntza gaitasunari dagokionez, sozietate publikoek ez dute lanpostuen hizkuntza eskakizuna legez
ezartzeko derrigortasuna. Era berean, Euskal Autonomia Erkidegoko herri administrazioei lotuta egonik,
zerbitzu publikoak eskaintzen dituzten sozietate publikoek zein zuzenbide pribatuko erakunde publikoek
nahitaez euskara eta gaztelaniaren erabilera bermatu beharko dute herritarrekin zuzeneko harremanak
dituzten zerbitzuetan.
Beraz, euskararen ezagutza derrigortasunez euren lanpostuen definizioetan ezarrita ez duten sozietate
publikoen inguruan euskararen ezagutzak zuzeneko lotura du aldagai hauekin: ingurune soziolinguistikoa
eta langileak kontratatzerakoan euskararen ezagutzarako hizkuntza irizpidea izatea edo ez izatea. Bi
aldagai horien ondorioz, bi errealitate desberdin ageri dira sozietate publikoetan: ezagutza altua, batetik,
eta, bestetik, euskararen ezagutzarik ez duten langileen kopuru nabarmena duten sozietateak. Dena den,
badirudi sozietate publiko batzuetan edozein dela ere ingurunea, jendaurreko lanpostuetan bereziki
euskararen ezagutza zaintzen dela.
Lanpostuen euskararen ezagutza definitu gabe duten sozietate publiko batzuk hasi dira langileak
euskalduntzeko baliabideak jartzen eta ikastaroak antolatzen.
8.3. Euskararen erabilera: jorratu beharreko bidea
Ahozko eta idatzizko komunikazioaren inguruan, batik bat herritarrekiko harremanei begira, bermatzen
da, euskararen erabilera. Badirudi arlo hau dela lehentasunezkoa euskararen normalizaziorako neurriak
hartzen ari diren sozietate publikoentzat. Herritarren eskura jartzen diren ageriko eta idatzizko elementuei
dagokienez, desberdintasunak agertzen dira sozietate publiko batetik bestera. Desberdintasun horietan,
ingurune soziolinguistikoak eragiten du normalean hizkuntza irizpideen onartze eta aplikazioan, eta azken
hauek, noski, euskararen presentzia horretan. Beraz, sozietate publikoen euskararen erabilera moldatuko
da ingurune soziolinguistikoaren, hizkuntza irizpideen eta arautze mailaren arabera, bai web orrietan, bai
hizkuntza paisaian, bai argitalpenetan…
Euskara plana onartuta duten sozietate publikoetako langileek gaztelaniaz lan egiteko joera dute, bai
idatzizkoan bai ahozkoan. Idatzizko komunikazioari dagokionez, gehienen sortze hizkuntza euskara izatetik
urrun daude; bai orain arte gaztelaniaz lan egin dutelako, bai euskaraz sortzeko gaitasunik ez dutelako.
Horretaz gain, sozietate publikoetako langileek ez dituzte herri administrazioetako langileek eskura
dauzkaten ereduak, datu-baseak, baliabideak… idatzizko euskararen erabileran aurrerapausoak emateko.
102 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Oro har, euskararen idatzizko erabilera itzulpen bidez egiten da, horrek dakarren kostu ekonomikoa
handituz.
Amaitzeko, laneko bestelako jardueren hizkuntzaren erabilera aztertuz (langileen lan prestakuntza
orokorra, tresna informatikoen aplikazio eta erabilera…), erabilera plana abian dutenen artean hainbat
neurri hartu edo hartzen hasiak direla esan dezakegu, baina, oro har, jarduera horietan gaztelania da
erabiltzen den hizkuntza.
8.4. Hizkuntza irizpideak onartu, erakundetu eta jarraipena egin
Aipatu dugu hizkuntza irizpideak sozietate publiko gutxi batzuek onartu dituztela. Beraz, oraindik ere,
euren eragina baloratzeko daukaten esperientzia ez da nahikoa. Dena den, lehenengo ondorioa horixe
bera da. Alegia, gehienek ez dute hizkuntza irizpiderik onartu, eta onartu duten gehienak arlo batzuk
arautzera mugatu dira; batez ere, herritarrekin harremana duten arloak. Datu kuantitatiboen emaitzek
adierazi diguten beste ondorio bat azpimarratu da: hizkuntza irizpideak zehaztuta dauden kasuetan ere,
adibidez, zerbitzuen kontratazioetan, ez ohi da horrelako irizpiderik jaso dokumentazioan.
103EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
9. S O Z I E T A T E P U B L I K O A K : A U R R E R A B E G I R A K O L A N
I L D O E N P R O P O S A M E N A
Egungo balorazio orokorra egin ondoren, sozietate publikoentzako lan ildoak proposatzea da txosten
honen helburua.
Ondorioen atalean egin dugun bezala, sozietate publikoetako ordezkarien lantaldeak landutako lan ildoak
dira ondorengo lerroetan proposatuko direnak. Oraingoan ere, aurreko atalean zedarritutako egitura
berbera erabili da.
9.1. Erabilera planen kudeaketa
Herri erakundeetan euskararen normalizaziorako eta herritarren hizkuntza eskubideak errespetatzeko
tresna garrantzitsua, ezinbestekoa agian, bilakatu da euskararen erabilera plana. Sozietate publikoei
begira, eta herri administrazioen eraginpean dauden heinean, erabilera planak areagotzea proposatzen
da lan ildo eraginkor gisa. Beraz, sozietate publikoetan erabilera planak onartu eta abian jartzeko sustapen
lana egin beharko da.
Zenbait enpresa publikok etengabeko harremana dute herritarrekin, hori baita beraien funtzio nagusia.
Horiek izan beharko lirateke lehentasunezkoak erabilera planak taxutzerakoan beste izaera bateko
sozietate publikoen aurretik. Beraz, horiek identifikatu beharko lirateke lehenengoz, horiei trataera berezia
eta lehentasunezkoa emateko.
Dagoeneko planak abian jarri dituztenek kudeaketa eraginkorrerako baliabideak behar dituzte. Ondorioetatik
ateratako eskaera izan da diru-laguntza publikoen inguruan hausnartu beharra. Garrantzitsutzat jotzen da
beharrezkoak diren mekanismoak aktibatzea sozietate publikoetan ere, euskararen erabilera planak
diseinatu eta garatzeko diru-laguntzak edota beste era bateko bitartekoak izan ditzaten.
Diru-laguntzak ez diren beste baliabideak kudeatzeko eta eskura jartzeko beharra ere aipatu da lan
ildoetan. Baliabide horietako bat harreman sare bat egituratzeko beharra da, hain zuzen ere. Harreman
sare horrek sozietate publikoek euskararen normalizazioan dituzten gabeziei erantzungo lieke, adibidez,
praktika onak, materiala eta abar eskura jarriz. Sare hori baliagarria izango litzateke euskara plana onartu
zein onartu gabe duten sozietate publikoentzat zein beraien ardura duten herri administrazioentzat ere.
Sozietate publikoek, beraien ardura duen Herri Administrazioarekin, eta, hala badagokio, haietako
Euskara Zerbitzuarekin, harreman estuagoa izan beharko lukete, sinergiak eta ezagutza partekatzeko.
Modu horretara, sozietate publikoek aukera izango lukete bizi duten bakartze egoera hori gainditzeko.
104 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
9.2. Euskararen ezagutza
Hizkuntza gaitasunari dagokionez, aipatu da ondorioen atalean sozietate publikoen lanpostuak betetzeko
euskararen ezagutza ez dela legeak ezarritako derrigorrezko eskakizuna. Hau da, sozietate publikoen
erabakien esku geratzen da euskararen ezagutza lanpostuaren definizioari lotzea. Oro har, definituta
daukatenen artean, gehienek meritutzat daukate.
Beraz, zentzu honetan, komenigarria izango litzateke erakunde bakoitzak lanpostuetan beharrezkoa den
hizkuntza gaitasuna zehaztea. Modu progresiboan, eta baliabide ekonomikoek aukera ematen duten
neurrian, herritarrekin harremana duten lanpostuetan definitu beharko litzateke euskararen gaitasuna
batez ere, eta betiere erakundearen ingurune soziolinguistikoarekin bat eginez.
Hizkuntza gaitasunak, lanpostu berriak betetzeko momentuan ez ezik, dagoeneko lanpostu horiek
betetzen dituzten langileengan ere eragin beharko luke.
9.3. Euskararen erabilera
Euskararen erabilera sozietate publikoetako hainbat elementutan ageri da, batik bat, hizkuntza paisaian,
eta hainbat kasutan kanpora begirako agirietan. Elementu horietan euskararen erabilera handitzeko
neurriak proposatzen dira, hala nola, ereduak eta laguntza gidak sortzea. Ingurune soziolinguistikoaren
arabera, hizkuntza paisaia euskaraz ere izateak gutxieneko elementua izan beharko luke, eta horretarako
herri administrazioek euren ardurapean dituzten sozietate publikoek neurri hori har dezaten jarraipena
egin beharko lukete. Jarraipena egiteaz gain, lagungarri izan daiteke dagoeneko herri administrazioek
garatu dituzten baliabideak (ereduak, metodologia, praktika onak…) sozietate publikoen eskura jartzea.
Horretarako, herri administrazioen eta euren ardurapeko sozietate publikoen artean harremanak estutu
beharko lirateke.
Euskararen erabilerari dagokionez, oro har, gutxi dira euskaraz lan egiten duten langileak. Hortaz,
erabilera handitze aldera, premia bi identifikatu dira: langile euskaldunak identifikatzeko mekanismo
baten beharra eta berorien sarea antolatzekoa.
9.4. Hizkuntza irizpideak erakundetu eta jarraipena egin
Euskara plana onartuta eta abian izanda ere, gutxi batzuek onartu dituzte euskararen erabilerarako
irizpideak. Herri Administrazioan bezalaxe, sozietate publikoetan ere hizkuntza irizpideen beharra
nabarmendu da, batez ere, zerbitzuen kontratazioari begira eta euskararen erabilera arlo batzuetan
arautzeko: hizkuntza paisaia, errotulazioa, herritarrekiko harremanak… Hori dela eta, Herri Administrazioan
proposatu den legez, sozietate publikoek onartu beharko lituzkete euren irizpideak hizkuntza ofizialak
erabiltzeari begira; izan ere, horien bitartez arautu daitezke egunean-egunean ageri diren hutsuneak ere,
berbarako, hizkuntza paisaian, errotulazioan, herritarrekiko harremanetan eta gainerako eremuetan.
105EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
9.5. Sentsibilizazioa eta parte hartzea
Etorkizunera begira, erabilera planak onartzea bezain garrantzitsua izango da langileen sentsibilizazioa
eta parte hartzeko ekimenak abian jartzea, euskara gehiago erabiltzeko, erabilera planarekin gehiago
lotzeko eta langileen hizkuntza ohituretan eragiteko. Izan ere, oro har, sozietate publikoetan gaztelaniaz
lan egiten da gehienbat. Horregatik, komenigarria izango litzateke, Herri Administrazioan hartzen diren
neurriak, ahal den heinean, ezartzea, nahiz eta eurak egon ez apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuaren
ezarpen eremuaren barruan; betiere, horrek ez du esan nahi beste erakundeetan egiten diren praktika
onak ezin ezar daitezkeenik.
Beste alde batetik, sozietate publikoak Eusko Jaurlaritzaren sailen mendean daudenean, sailotatik eman
dakieke sozietate publikoen arduradunei haiek euren sailetan egiten dituzten ekintzen berri.
9.6. Erabilera planen lidergoa
Sozietate publikoen egoera berezia da. Batetik, herri administrazioen menpe izanik, azken hauek
euskararen erabilerarako ezarrita dituzten helburuak bere egin beharko lituzkete. Baina, bestetik, herri
administrazioek dituzten baliabideak ez daude neurri berean sozietate publikoen esku.
Egoera juridiko desberdina oinarri, herri administrazioen eta euren agindupeko sozietate publikoen
erabileraren arteko orekarantz bideratuko dituzten ekimenak landu behar dira. Horietako lehenengoa,
esan dugun bezala, sozietate publikoek erabilera plana onartzea izango da. Sozietate publikoetan erabilera
planak sustatu eta onartzeko hiru dira landu beharreko planoak: sozietate publikoen ardura duten herri
administrazioen erreferentzialtasuna, sozietate publikoetako zuzendaritzen inplikazioa eta langileen
eragin biderkatzailea. Hiru eragile horien lidergoa lantzea ezinbestekoa izango da sozietate publikoetako
euskararen normalizazioan modu kuantitatiboan eta kualitatiboan eragin nahi bada.
106 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I . E R A N S K I N A . E U S K O J A U R L A R I T Z A E T A B E R A R E N
E R A K U N D E A U T O N O M I A D U N A K
I.1. Aztergaien aurkezpena
IV. plangintzaldiaren ebaluaziorako aurkeztu diren datuetan Eusko Jaurlaritzaren eta beraren erakunde
autonomiadunen datuak aurkeztu dira. Azken hauen izaera bereziagatik, horien emaitzak atal berezi
batean aurkezten ditugu.
I.1.1. Eusko Jaurlaritza eta beraren erakunde autonomiadunak
86/1997 Dekretuko 2. eta 3. artikuluetan adierazten den moduan, ebaluatu nahi diren erabilera planak
hurrengo sail eta erakunde autonomiadunetan ezarritakoak dira. Ondorioz, azterketa honetan Eusko
Jaurlaritzaren eta beraren erakunde autonomiadunak hartu ditugu kontuan:24
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza.
2. Herrizaingo Saila.
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila.
4. Ekonomia eta Ogasun Saila.
5. Justizia eta Herri Administrazio Saila.
6. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
7. Industria eta Berrikuntza Saila.
8. Enplegu eta Gizarte Gaietako Saila.
9. Osasun eta Kontsumo Saila.
10. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Saila.
11. Kultura Saila.
24. Zerrenda honen hurrenkera dagokio maiatzaren 8ko 4/2009 Dekretuan agertzen denari (EHAA, 2009-V-9).
107EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
12. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua (Jaurlaritzaren Lehendakaritzari atxikia).
13. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia (Herrizaingo Sailari atxikia).
14. Euskal Estatistika Erakundea (Ekonomia eta Ogasun Sailari atxikia).
15. Lehiaren Euskal Agintaritza (Ekonomia eta Ogasun Sailari atxikia).
16. EAEko Kontratuen Inguruko Errekurtsoen Administrazio Organoa (Ekonomia eta Ogasun
Sailari atxikia).
17. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea (Justizia eta Herri Administrazio Sailari atxikia).
18. Euskadiko Aholku Batzorde Juridikoa (Justizia eta Herri Administrazio Sailari atxikia).
19. Lanbide - Euskal Enplegu Zerbitzua (Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailari atxikia).
20. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea (Enplegu eta Gizarte Gaietako
Sailari atxikia).
21. Kontsumobide - Kontsumoko Euskal Institutua (Osasun eta Kontsumo Sailari atxikita).
22. Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzerako Erakundea (Kultura Sailari atxikita).
Hori da talde honetako sailen eta erakunde autonomiadunen benetako kopurua. Galdetegiari erantzun
diotenen kopurua, berriz, desberdina da. Ondorengo puntuan, datuen azterketan, galdetegiari erantzun
dioten sail eta erakunde autonomiadunen datuak jasotzen dira.
I.2. Datuen azterketa
Eusko Jaurlaritzaren eta beraren erakunde autonomiadunen erabilera planei buruzko datu kuantitatiboak
ondorengo esparruetan jaso eta aztertu dira:
1. Hizkuntza eskakizunen betetze maila Eusko Jaurlaritzaren sailetan eta beraren erakunde
autonomiadunetan.
2. Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza.
3. Ahozko komunikazioa.
4. Idatzizko komunikazioa.
5. Langileen prestakuntza orokorra.
6. Tresna eta aplikazio informatikoak.
7. Internet eta intranet sareak.
108 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
8. Argitalpenak.
9. Hizkuntza paisaia (errotulazioa eta noizbehinkako oharrak).
10. Iragarkiak, publizitatea eta kanpainak.
11. Diru-laguntzak.
12. Kontratazio administratiboak.
Ondorengo orrialdeetan, esparru horiek banan-banan aztertuko dira. Sarreran aipatu den moduan, datu
orokorrak eskaintzeaz gain, Eusko Jaurlaritzaren sailen eta beraren erakunde autonomiadunen analisia
ere eskainiko da.
I.2.1. Eusko Jaurlaritzaren sailak eta beraren erakunde autonomiadunak,
eta erabilera planak
Galdetegia erantzun duten sailek eta erakunde autonomiadunek indarrean dute euskararen erabilera
normalizatzeko plana, Emakundek izan ezik. Horrezaz gainera, Justizia eta Herri Administrazio Sailak, eta
Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailak ez zioten erantzun galdetegiari.
Sailak eta erakunde autonomiadunak
Sailak edo erakunde
autonomiadunak badu
erabilera planik?
Bai Ez
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza Bai
2. Herrizaingo Saila Bai
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila Bai
4. Ekonomia eta Ogasun Saila Bai
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila Bai
6. Industria eta Berrikuntza Saila Bai
7. Osasun eta Kontsumo Saila Bai
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Saila Bai
9. Kultura Saila Bai
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua Ez
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia Bai
12. Euskal Estatistika Erakundea Bai
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea Bai
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea Bai
GUZTIRA 13 1
109EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
I.2.2. Hizkuntza eskakizunen betetze maila Eusko Jaurlaritzaren sailetan eta beraren
erakunde autonomiadunetan
I.2.2.1. Derrigortasun data ezarria duten lanpostuak
Analisi honetan adierazle hauei egin diegu jarraipena:
• Derrigortasun data ezarria izanik, lanpostuari dagokion hizkuntza eskakizuna egiaztatua duten
langile titularrak25 edo okupatzaileak26.
• Lanpostuari dagokion hizkuntza eskakizuna izan ez arren, hizkuntza eskakizun baxuagoren bat
egiaztatua duten titularrak edo okupatzaileak.
• Hizkuntza eskakizunik egiaztatu ez duten langile titularrak edo okupatzaileak.
• Adinagatik salbuesteko aukera duten titularren kopurua zehazten da.
Datuek erakusten dutenaren arabera, lanpostuen % 45,39k (3.016 lanpostuk) du derrigortasun data
ezarria. Horien artean, langile titular edo okupatzaileen % 84,87k egiaztatua du dagokion hizkuntza
eskakizuna. Hizkuntza eskakizun bat egiaztatu dutenak eta dagokiena baino baxuagoren bat dutenak
kontuan hartzen baditugu, berriz, portzentaje hau % 91,4koa da.
25. «Titular» deitzen zaio lanpostuaren jabea den langileari.
26. «Okupatzaile» deitzen zaio lanpostuaren jabea ez den langileari.
110 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Jaurlaritzako sailakLanpostuak
guztira
DD dutenak DD duten langile titularrak eta okupatzaileak
DD dutenak
guztira
Hutsik edo
inform. gabe
Tit. edo
okup.
beteak
Egiaztatu
dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez du ezer
egiaztatuSalbuetsiak
kop % kop kop kop % kop % kop % kop %
Jaurlaritzaren
Lehendakaritza 114 67 58,77 4 63 57 90,48 3 4,76 3 4,76 0 0
Herrizaingo Saila 692 299 43,21 6 293 241 82,25 26 8,87 10 3,41 16 5,46
Hezkuntza,
Unibertsitate eta
Ikerketa Saila
1.985 813 40,96 8 805 750 93,17 16 1,99 28 3,48 11 1,37
Ekonomia eta Ogasun
Saila 242 85 35,12 1 84 74 88,10 7 8,33 2 2,38 1 1,19
Justizia eta Herri
Administrazio Saila 747 336 44,98 8 328 278 84,76 23 7,01 17 5,18 10 3,05
Etxebizitza, Herri Lan
eta Garraio Saila 305 152 49,84 3 149 126 84,56 6 4,03 8 5,37 9 6,04
Industria eta
Berrikuntza Saila 280 123 43,93 1 122 97 79,51 9 7,38 7 5,74 9 7,38
Enplegu eta Gizarte
Gaietako Saila 230 114 49,57 2 112 97 86,61 8 7,14 5 4,46 2 1,79
Osasun eta Kontsumo
Saila 863 431 49,94 2 429 331 77,16 27 6,29 26 6,06 45 10,49
Ingurumen, Lurralde
Plangintza, Nekazaritza
eta Arrantza Saila
302 171 56,62 2 169 144 85,21 10 5,92 6 3,55 9 5,33
Kultura Saila 168 124 73,81 3 121 97 80,17 15 12,40 4 3,31 5 4,13
111EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Erakunde
autonomiadunak
Lanpostuak
guztira
DD dutenak DD duten langile titularrak eta okupatzaileak
DD dutenak
guztira
Hutsik edo
inform. gabe
Tit. edo
okup.
beteak
Egiaztatu
dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez du ezer
egiaztatuSalbuetsiak
kop. % kop. kop. kop. % kop. % kop. % kop. %
Emakunde -
Emakumearen Euskal
Institutua
30 20 66,67 1 19 18 94,74 0 0 1 5,26 0 0
Euskal Herriko
Poliziaren Ikastegia118 35 29,66 0 35 17 48,58 9 25,71 6 17,14 3 8,57
Euskal Estatistika
Erakundea 102 34 33,33 0 34 26 76,47 4 11,76 1 2,94 3 8,82
Lehiaren Euskal
Agintaritza 9 6 66,67 0 6 5 83,33 1 16,67 0 0 0 0
EAEko Kontratuen
Inguruko Errekurtsoen
Administrazio Organoa
1 1 100 0 1 1 100 0 0 0 0 0 0
Herri Arduralaritzaren
Euskal Erakundea121 59 48,76 0 59 49 83,05 10 16,95 0 0 0 0
Euskadiko Aholku
Batzorde Juridikoa 6 6 100 1 5 4 80 1 20 0 0 0 0
Lanbide - Euskal
Enplegu Zerbitzua 23 12 52,17 1 11 7 63,64 3 27,27 0 0 1 9,09
Osalan - Laneko
Segurtasun eta
Osasunerako Euskal
Erakundea
180 51 28,33 2 49 38 77,56 4 8,16 5 10,20 2 4,08
Kontsumobide -
Kontsumoko Euskal
Institutua
63 50 79,37 4 46 34 73,91 4 8,70 0 0 8 17,39
Helduen Alfabetatze eta
Berreuskalduntzerako
Erakundea
63 27 42,86 0 27 27 100 0 0 0 0 0 0
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Jaurlaritzako sailak eta
erakunde
autonomiadunak
Lanpostuak
guztira
DD dutenak DD duten langile titularrak eta okupatzaileak
DD dutenak
guztira
Hutsik edo
inform. gabe
Tit. edo
okup.
beteak
Egiaztatu
dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez du ezer
egiaztatuSalbuetsiak
Nº % Nº Nº Nº % Nº % Nº % Nº %
GUZTIRA 6.644 3.016 45,39 49 2.967 2.518 84,87 186 6,27 129 4,35 134 4,52
112 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Titularrei dagozkien datuak aurkeztuko ditugu ondoren. Derrigortasun data ezarria izanik, titularren
% 82tik gorakoak dagokien hizkuntza eskakizuna egiaztatua du. Dagokiena baino baxuagoren bat
dutenak kontuan hartzen baditugu, berriz, portzentaje hau % 88 ingurura gerturatzen da.
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Jaurlaritzako sailak
Lanpostuen kopurua DD dutenak DD duten titularrak
DD dutenak DD ez dutenak GuztiraTit.
gabe
Titularra-
rekin
Egiaztatu
dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez dute ezer
egiaztatuSalbuetsiak
kop. % kop. % kop. kop. kop. kop. % kop. % kop. % kop. %
Jaurlaritzaren 67 58,77 47 41,23 114 28 39 33 84,62 3 7,69 3 7,69 0 0
Herrizaingo Saila 299 43,21 393 56,79 692 124 175 139 79,43 14 8 6 3,43 16 9,14
Hezkuntza,
Unibertsitate eta
Ikerketa Saila
813 40,96 1.172 59,04 1.985 201 612 567 92,65 11 1,80 23 3,75 11 1,80
Ekonomia eta
Ogasun Saila85 35,12 157 64,88 242 25 60 54 90 4 6,67 1 1,67 1 1,67
Justizia eta Herri
Administrazio Saila336 44,98 411 55,02 747 182 154 121 78,58 10 6,49 13 8,44 10 6,49
Etxebizitza, Herri
Lan eta Garraio Saila152 49,84 153 50,16 305 50 102 83 81,38 5 4,90 5 4,90 9 8,82
Industria eta
Berrikuntza Saila123 43,93 157 56,07 280 33 90 67 74,44 7 7,78 7 7,78 9 10
Enplegu eta Gizarte
Gaietako Saila114 49,57 116 50,43 230 44 70 61 87,14 3 4,29 4 5,71 2 2,86
Osasun eta
Kontsumo Saila431 49,94 432 50,06 863 138 293 215 73,38 20 6,83 13 4,43 45 15,36
Ingurumen, Lurralde
Plangintza,
Nekazaritza eta
Arrantza Saila
171 56,62 131 43,38 302 90 81 65 80,25 2 2,47 5 6,17 9 11,11
Kultura Saila 124 73,81 44 26,19 168 45 79 62 78,48 9 11,39 3 3,80 5 6,33
113EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Erakunde
autonomiadunak
Lanpostuen kopurua DD dutenak DD duten titularrak
DD dutenak DD ez dutenak GuztiraTit.
gabe
Titularra-
rekin
Egiaztatu
dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez dute ezer
egiaztatuSalbuetsiak
kop. % kop. % kop. kop. kop. kop. % kop. % kop. % kop. %
Emakunde -
Emakumearen Euskal
Institutua
20 66,67 10 33,33 30 15 5 5 100 0 0 0 0 0 0
Euskal Herriko
Poliziaren Ikastegia35 29,66 83 70,34 118 15 20 10 50 4 20 3 15 3 15
Euskal Estatistika
Erakundea 34 33,33 68 66,67 102 10 24 16 66,67 4 16,67 1 4,16 3 12,50
Lehiaren Euskal
Agintaritza 6 66,67 3 33,33 9 3 3 3 100 0 0 0 0 0 0
EAEko Kontratuen
Inguruko Errekurtsoen
Administrazio Organoa
1 100 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Herri Arduralaritzaren
Euskal Erakundea59 48,76 62 51,24 121 27 32 26 81,25 6 18,75 0 0 0 0
Euskadiko Aholku
Batzorde Juridikoa 6 100 0 0 6 1 5 4 80 1 20 0 0 0 0
Lanbide - Euskal
Enplegu Zerbitzua 12 52,17 11 47,83 23 9 3 1 33,33 1 33,33 0 0 1 33,33
Osalan - Laneko
Segurtasun eta
Osasunerako Euskal
Erakundea
51 28,33 129 71,67 180 17 34 24 70,59 3 8,82 5 14,71 2 5,88
Kontsumobide -
Kontsumoko Euskal
Institutua
50 79,37 13 20,63 63 22 28 17 60,71 3 10,71 0 0 8 28,58
Helduen Alfabetatze eta
Berreuskalduntzerako
Erakundea
27 42,86 36 57,14 63 5 22 22 100 0 0 0 0 0 0
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Jaurlaritzako sailak eta
erakunde
autonomiadunak
Lanpostuen kopurua DD dutenak DD duten titularrak
DD dutenak DD ez dutenak GuztiraTit.
gabe
Titularra-
rekin
Egiaztatu
dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez dute ezer
egiaztatuSalbuetsiak
kop. % kop. % kop. kop. kop. kop. % kop. % kop. % kop. %
GUZTIRA 3.016 45,4 3.628 54,6 6.644 1.085 1.931 1.595 82,6 110 5,7 92 4,8 134 6,94
114 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I.2.2.2. Derrigortasun datarik ez duten lanpostuak
Hemen ere, derrigortasun datarik ez duten lanpostuetako titularren egoera aztertu da. Beraz, kontuan
hartu behar da, eskainiko diren datuak lanpostuen jabeei, titularrei, dagozkienak direla. Izan ere,
derrigortasun data eduki gabe dagokien hizkuntza eskakizuna egiaztatua duten langileek ere sailaren edo
erakunde autonomiadunaren euskararen erabilera planetan borondatezko moduan sartzeko aukera dute.
Guztira, derrigortasun datarik ez duten lanpostuen kopurua % 54,61ekoa izanik, horien % 28,65ek
egiaztatu du dagokiona eta % 17,47k dagokiona baino baxuagoren bat. Lanpostu horien titularren erdiak
baino gehiagok, % 53,88k, ez du ezer egiaztatu. Dena den, kontuan hartu behar da derrigortasun datarik
ez duten lanpostuen % 32,93k ez duela titularrik.
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Jaurlaritzako sailak
Lanpostuen kopurua DD ez dutenak DD ez duten titularrak
DD dutenak DD ez dutenak GuztiraTit.
gabe
Titularra-
rekinEgiaztatu dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez dute ezer
egiaztatu
kop. % kop. % kop. kop. kop. kop. % kop. % kop. %
Jaurlaritzaren
Lehendakaritza 67 58,77 47 41,23 114 19 28 8 28,57 6 21,43 14 50
Herrizaingo Saila 299 43,21 393 56,79 692 141 252 57 22,62 54 21,43 141 55,95
Hezkuntza, Unibertsitate
eta Ikerketa Saila813 40,96 1.172 59,04 1.985 347 825 234 28,36 62 7,52 529 64,12
Ekonomia eta Ogasun
Saila 85 35,12 157 64,88 242 41 116 37 31,90 29 25 50 43,10
Justizia eta Herri
Administrazio Saila336 44,98 411 55,02 747 153 258 73 28,29 71 27,52 114 44,19
Etxebizitza, Herri Lan
eta Garraio Saila152 49,84 153 50,16 305 46 107 19 17,76 19 17,76 69 64,48
Industria eta Berrikuntza
Saila123 43,93 157 56,07 280 49 108 37 34,26 26 24,07 45 41,67
Enplegu eta Gizarte
Gaietako Saila114 49,57 116 50,43 230 30 86 25 29,07 29 33,72 32 37,21
Osasun eta Kontsumo
Saila431 49,94 432 50,06 863 125 307 71 23,13 72 3,45 164 53,42
Ingurumen, Lurralde
Plangintza, Nekazaritza
eta Arrantza Saila
171 56,62 131 43,38 302 43 88 14 15,91 22 25 52 59,09
Kultura Saila 124 73,81 44 26,19 168 20 24 18 75 3 12,50 3 12,50
115EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Erakunde
autonomiadunak
Lanpostuen kopurua DD ez dutenak DD ez duten titularrak
DD dutenak DD ez dutenak GuztiraTit.
gabe
Titularra-
rekinEgiaztatu dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez dute ezer
egiaztatu
kop. % kop. % kop. kop. kop. kop. % kop. % kop. %
Emakunde -
Emakumearen Euskal
Institutua
20 66,67 10 33,33 30 3 7 4 57,14 0 0 3 42,86
Euskal Herriko
Poliziaren Ikastegia35 29,66 83 70,34 118 34 49 9 18,37 6 12,24 34 69,39
Euskal Estatistika
Erakundea 34 33,33 68 66,67 102 30 38 19 50 4 10,53 15 39,47
Lehiaren Euskal
Agintaritza 6 66,67 3 33,33 9 2 1 0 0 1 100 0 0
EAEko Kontratuen
Inguruko Errekurtsoen
Administrazio Organoa
1 100 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0
Herri Arduralaritzaren
Euskal Erakundea59 48,76 62 51,24 121 36 26 26 100 0 0 0 0
Euskadiko Aholku
Batzorde Juridikoa 6 100 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0
Lanbide - Euskal
Enplegu Zerbitzua 12 52,17 11 47,83 23 5 6 1 16,67 1 16,67 4 66,67
Osalan - Laneko
Segurtasun eta
Osasunerako Euskal
Erakundea
51 28,33 129 71,67 180 57 72 16 22,22 18 25 38 52,78
Kontsumobide -
Kontsumoko Euskal
Institutua
50 79,37 13 20,63 63 6 7 3 42,86 1 14,28 3 42,86
Helduen Alfabetatze eta
Berreuskalduntzerako
Erakundea
27 42,86 36 57,14 63 8 28 26 92,86 1 3,57 1 3,57
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN BETETZE MAILA
Jaurlaritzako sailak eta
erakunde autonomiadunak
Lanpostuen kopurua DD ez dutenak DD ez duten titularrak
DD dutenak DD ez dutenak GuztiraTit.
gabe
Titularra-
rekinEgiaztatu dutenak
Baxuagoren bat
egiaztatua
Ez dute ezer
egiaztatu
kop. % kop. % kop. kop. kop. kop. % kop. % kop. %
GUZTIRA 3.016 45,4 3.628 54,6 6.644 1.195 2.433 697 28,65 425 17,47 1.311 53,88
116 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I.2.3. Erakunde-ordezkarien euskararen ezagutza
Datuek diotenaren arabera, idazteko garaian dute muga gehien eta ulermenean gutxien. Dena den,
erakunde-ordezkarien erdiek baino gehiagok ez dute euskara ulertzeko gaitasunik.
III. plangintzaldian azaltzen ez zen beste aldagai bat baloratu da oraingoan: euskaraz lan egiteko maila.
Erakunde-ordezkarien herenak bakarrik dauka euskaraz lan egiteko gaitasuna.
ERAKUNDE-ORDEZKARIEN EUSKARAREN EZAGUTZA (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunak Guztira Ulertzen
du
Hitz
egiteko
gai da
Idazteko
gai da
Irakurtzeko
gai da
Lan
egiteko
maila du
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 52 72 20 20 20 20
2. Herrizaingo Saila 16 0 25 25 44 19
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – 50 – – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 14 66 21 28 57 21
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 18 0 33,3 22,2 22,2 22,2
6. Industria eta Berrikuntza Saila 20 62,5 30 25 25 25
7. Osasun eta Kontsumo Saila 13 58,7 27 27 35 19
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza
eta Arrantza Saila24 100 37,5 37,5 54 29
9. Kultura Saila 18 – 61 61 78 61
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua 3 38,9 66 66 66 66
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 2 65 50 50 50 50
12. Euskal Estatistika Erakundea 1 35 0 0 0 0
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 1 50 100 100 100 100
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako
Euskal Erakundea 1 21 0 0 0 0
GUZTIRA 18,3 42,23 30,49 29,94 38,22 27,19
117EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
I.2.4. Ahozko komunikazioa
Ahozko komunikazioan alor hauek aztertu dira:
• Sailen eta erakunde autonomiadunen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera.
• Sailen eta erakunde autonomiadunen ahozko kanpo harremanak.
• Sailen eta erakunde autonomiadunen ahozko barne harremanak.
I.2.4.1. Sailen eta erakunde autonomiadunen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera
Ahozko kanpo harremanetan ez dago alde handirik edozein dela ere harremanetarako solaskidea
(herritarra, beste administrazio bat…). Hala ere, kasu guztietan euskara gaztelania baino gutxiago
erabiltzen da.
Datuak sailen eta erakunde autonomiadunen motaka sailkatzerakoan, argi eta garbi ikusten da Herri
Arduralaritzaren Euskal Erakundea dela euskarazko eskari portzentajerik handiena jasotzen duena, ia
erdia. Herritarren eskaeraren kasuan, portzentajea baxuagoa den arren, % 45, bai beste sailek, bai beste
administrazioek egiten dituzten ahozko eskariak % 60tik gorakoak izaten dira.
SAILEN ETA ERAKUNDE AUTONOMIADUNEN AHOZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunakHerritarrak
Beste
administrazioakBeste sailak
Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 25 75 20 80 10 90
2. Herrizaingo Saila 21 79 58 42 40 60
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila 20,7 79,3 – – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 22 78 15 85 30 70
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 8,7 91,3 25,5 74,5 25,8 74,2
6. Industria eta Berrikuntza Saila 18 82 26 74 22 78
7. Osasun eta Kontsumo Saila 20 80 20 80 20 80
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta
Arrantza Saila16 84 25 75 25 75
9. Kultura Saila 38 62 43 57 40 60
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua 20 80 40 60 60 40
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 20 80 70 30 20 80
12. Euskal Estatistika Erakundea 10 90 7 93 17 83
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 45 55 75 25 60 40
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako
Euskal Erakundea 9 91 20 80 17 83
GUZTIRA 20,96 79,04 34,19 65,81 29,75 70,25
118 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Erakunde autonomiadunetan euskarazko eskaera gehien erakundearen barruko beste sailetatik eta
administrazioetatik jasotzen da. Herritarrengandik jasotzen den euskarazko eskaeran, alabaina, argi dago
sail eta erakunde autonomiadunen artean ezberdintasunak daudela. Kultura Sailean eta Herri
Arduralaritzaren Euskal Erakundean izan ezik, beste guztietan eskaera hori % 25 baino gutxiagokoa da.
I.2.4.2. Sailen eta erakunde autonomiadunen ahozko kanpo harremanak
Datuek adierazten duten moduan, sailen eta erakunde autonomiadunen % 63tik gorakoak telefonoa
euskaraz hartzen duela adierazten du. Dei guztietatik % 25,39an jarraitzen da elkarrizketa euskaraz.
Leihatilaren kasuan ere antzeko joera ikusten da: harrera egiterakoan, euskara harremanen % 63an
erabiltzen da, eta elkarrizketara pasatzerakoan, berriz, ia % 27,55ean.
Azkenik, jendaurreko ekitaldietan erabiltzen den hizkuntzaren inguruan, esan daiteke euskararen
presentzia ez dela herenera iristen, % 29,25ean erabiltzen dela baitiote datuek.
SAILEN ETA ERAKUNDE AUTONOMIADUNEN AHOZKO KANPO HARREMANAK
(EUSKARAZ EGITEN DIREN HARREMANEN EHUNEKOA)
Sailak eta erakunde autonomiadunakTelefonozko
harrera
Telefonozko
elkarrizketa
Leihatilako
harrera
Leihatilako
elkarrizketa
Jendaurreko
ekitaldiak
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 100 20 100 30 30
2. Herrizaingo Saila 46 21 35 18 12
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – 16 – 25,4 –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 30 21 50 25 5
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 56,3 12,3 29 7,9 15
6. Industria eta Berrikuntza Saila 35 16 37 18 39
7. Osasun eta Kontsumo Saila 39 20 32 16 5
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza
eta Arrantza Saila55 20 60 20 10
9. Kultura Saila 100 25,13 100 41,44 90
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua 80 70 50 70 80
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 100 25 100 35 –
12. Euskal Estatistika Erakundea 56 15 100 15 0
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 98 64 100 54 60
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta
Osasunerako Euskal Erakundea 30 10 30 10 5
GUZTIRA 63,48 25,39 63,31 27,55 29,25
Sailen eta erakunde autonomiadunen erdiek % 50eko edo goragoko portzentajeetan egiten dute harrera
euskaraz, bai telefonoz, eta baita leihatilan ere. Harrera euskaraz beti egiten dute Euskal Herriko Poliziaren
Ikastegian, Kultura Sailean eta Jaurlaritzaren Lehendakaritzan. Horrenbestez, lehen hitza euskaraz
119EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
egiteko irizpidea ongi txertatua dago sail biotan eta erakunde autonomiadun horretan, eta, hein handi
batean, betetzen da.
Nolanahi ere, sail eta erakunde autonomiadun guztietan jaitsiera dago harreratik elkarrizketara
pasatzerakoan, kasu gehienetan ia erdira jaitsiz.
Amaitzeko, jendaurreko ekitaldietan, erantzun dutenen artean euskararen erabilera oso altua da Kultura
Sailean, % 90, eta Emakunden, % 80. Herri Arduralaritzaren Erakundean ere erditik gorakoa da euskararen
erabilera. Beste sail eta erakunde autonomiadunetan, berriz, euskararen erabilera ez da esanguratsua.
I.2.4.3. Sailen eta erakunde autonomiadunen ahozko barne harremanak
Ahozko barne harremanetan, telefonozko harrerak, telefonozko elkarrizketak, lan bilerak eta harreman
informalak aztertu dira. Telefonozko harreran izan ezik, beste harreman mota guztietan erditik gorakoa
gaztelaniaz egiten dela adierazten dute datuek.
SAILEN ETA ERAKUNDE AUTONOMIADUNEN AHOZKO BARNE HARREMANAK
(EUSKARAZ EGITEN DIREN HARREMANEN EHUNEKOA)
Sailak eta erakunde autonomiadunakTelefonozko
harrera
Telefonozko
elkarrizketaLan bilerak
Harreman
informalak
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 60 40 20 75
2. Herrizaingo Saila 46 29 7 18
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 30 21 18 15
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 50 27,6 7 22,3
6. Industria eta Berrikuntza Saila 43 17 5,5 14
7. Osasun eta Kontsumo Saila 39 20 5 19
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza
Saila55 20 10 12,5
9. Kultura Saila 84 84 60 –
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua 80 70 70 70
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 100 25 – 35
12. Euskal Estatistika Erakundea 56 15 0 20
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 98 99 79 71
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal
Erakundea 30 10 5 10
GUZTIRA 59,31 36,74 23,88 31,82
Sailen eta erakunde autonomiadunen artean badago aldea barne harremanetan euskararen erabilerari
dagokionez. Batetik, barne harremanetan euskara batez ere erabiltzen dutenak daude: Kultura Saila,
Emakunde eta Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea. Tartean, erdiak baino gehiagok erabiltzen du euskara
120 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
batez ere telefonozko harreran, baina sailen eta erakunde autonomiadunen arteko datuak oso aldakorrak dira
beste hiru arloei dagozkienez. Jaurlaritzaren Lehendakaritzan, Euskal Estatistika Erakundean, eta Ingurumen,
Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Sailean, telefonozko harreran erdiak baino gehiagok ere erabiltzen
du euskara, baina heren batera doi-doi iristen da euskararen erabilera lan bileretan eta harreman informaletan.
I.2.5. Idatzizko komunikazioa
Honako hau da puntu bakoitzean jasotako informazioa:
• Tramitazio telematikoak.
• Sailen eta erakunde autonomiadunen idatzizko kanpoko hizkuntza eskaera.
• Sailen eta erakunde autonomiadunen idatzizko kanpo harremanak.
• Euskara sortze hizkuntza.
• Sailen eta erakunde autonomiadunen idatzizko barne harremanak.
I.2.5.1. Tramitazio telematikoak
Guztira, 6 erantzun jaso dira, eta, horien arabera, sailen eta erakunde autonomiadunen tramitazio guztien
hizkuntza zehazteko garaian, erdiak baino gehiago gaztelaniaz egiten dira, % 62,80.
TRAMITAZIO TELEMATIKOETAKO HIZKUNTZA (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunakTramitazio
telematikoakEuskara Gaztelania Ele biak
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 80 10 60 30
2. Herrizaingo Saila 80 1 99 0
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila – – – –
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 100 – – –
6. Industria eta Berrikuntza Saila 50 – – –
7. Osasun eta Kontsumo Saila – – – –
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Saila 10 40 60 0
9. Kultura Saila – – – –
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua – – – –
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia – 5 95 0
12. Euskal Estatistika Erakundea – 0 0 100
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea – – – –
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea – – – –
GUZTIRA 64 11,20 62,8 26
121EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
I.2.5.2. Sailen eta erakunde autonomiadunen idatzizko kanpoko hizkuntza eskaera
Herritarrekiko harremanetan, sailek eta erakunde autonomiadunek gaztelania % 75,68an erabiltzen
dute, eta euskara, aldiz, % 11 inguruan.
Sailen eta erakunde autonomiadunen arteko harremanetan euskararen erabilera ezberdina da. Horietan,
gaztelaniaren erabilera portzentajearen erdia den arren, euskararen erabilera % 31koa da.
SAILEN ETA ERAKUNDE AUTONOMIADUNEN IDATZIZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunakHerritarrak Beste administrazioak
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 10 80 10 1 82 17
2. Herrizaingo Saila 5 76 19 5 63 32
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila 26,7 41,5 31,8 28,2 39,5 32,3
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 10 83 7 8 78 14
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 10,2 87,2 2,6 11,1 48,8 40,1
6. Industria eta Berrikuntza Saila 0 93,5 6,5 8 54 38
7. Osasun eta Kontsumo Saila 6 86 8 6 47 47
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza
eta Arrantza Saila5 85 10 10 55 35
9. Kultura Saila 34,8 57,7 7,5 34,7 30,6 34,7
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua – – – – – –
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 0 71 29 3,5 70 26,5
12. Euskal Estatistika Erakundea 15 85 0 5 75 20
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 28 43 29 50 11 39
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako
Euskal Erakundea 1 95 4 3 69 28
GUZTIRA 11,67 75,68 12,65 13,35 55,60 31,05
Sailak eta erakunde autonomiadunak banan-banan hartuta, herritarrak euskaraz batez ere Kultura
Sailera, eta Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailera zuzentzen dira. Kasu horietan euskararen
erabilera da esanguratsuena; dena den, kopurua ez da % 35era iristen.
Eskaera egiten dutenak beste administrazioak direnean, batez ere, gaztelaniaz bidaltzen dituzte idatziak.
Euskara hutsezko erabilera % 50era iristen da Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundean bakarrik.
I.2.5.3. Sailen eta erakunde autonomiadunen idatzizko kanpo harremanak
Datuetan ikus daitekeenaren arabera, herritarrei igorritako komunikazioetan erabiltzen da gaztelania
gehien, gaztelaniazkoak eta idazki elebidunak batuz gero. Gaztelania hutsezko komunikazioa % 41
122 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
inguruan kokatzen da. Antzeko datuak jaso dira beste administrazioei eta barruko atalei bidaltzen
zaizkienean; horietan guztietan gaztelaniak idatzizko komunikazioaren bi heren inguru osatzen du.
SAILEN ETA ERAKUNDE AUTONOMIADUNEN IDATZIZKO KANPO HARREMANAK:
IGORRITAKO IDATZIZKO KOMUNIKAZIOAK (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunakHerritarrak Beste administrazioak
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 10 20 70 1 93 6
2. Herrizaingo Saila 5 41 54 5 14 81
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila 2,2 20 77,8 1,6 8,8 89,6
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 31 40 29 7 40 53
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 4,2 56,2 39,6 9 33 58
6. Industria eta Berrikuntza Saila 0 74 2,6 0 76 24
7. Osasun eta Kontsumo Saila 3 48 49 2 48 50
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza
eta Arrantza Saila1 60 39 10 25 65
9. Kultura Saila 25,8 24,7 49,5 36,7 13,3 50
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua – – – – – –
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 0 38 62 0 63 37
12. Euskal Estatistika Erakundea 0 30 70 0 30 70
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 16 3 81 6 0 94
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta
Osasunerako Euskal Erakundea 1 83 16 1 89 10
GUZTIRA 7,63 41,38 50,99 6,10 41,01 52,89
Sailak eta erakunde autonomiadunak banan-banan kontuan hartuta, argi ikusten da batzuek herritarrei
zuzentzen dizkieten komunikazio guztiak edo ia guztiak ele bietan egiteko duten irizpidea: Hezkuntza,
Unibertsitate eta Ikerketa Sailak, Euskal Estatistika Erakundeak, eta Jaurlaritzaren Lehendakaritzak.
Erdara hutsez gehien bidaltzen duten saila eta erakunde autonomiaduna dira Industria eta Berrikuntza
Saila, eta Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea, hurrenez hurren. Bestalde,
euskara hutsez gehien bidaltzen dutenen artean, Kultura Saila (% 25,8) da. Besteetan, ia ez dago euskara
hutsezko komunikaziorik.
Beste administrazioekin ere, ele bietan izaten dira harreman gehienak. Gaztelaniaren presentzia oso
handia da gaztelania hutsezko eta ele bietan egindako komunikazioak kontuan hartuta. Euskara gehien
erabiltzen duen saila hemen ere Kultura Saila (% 36,7) da. Beste sailek eta erakunde autonomiadunek
ia ez dute euskara hutsezko komunikaziorik.
123EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
I.2.5.4. Euskara sortze hizkuntza
Jaso ditugun erantzunetatik, sailetatik eta erakunde autonomiadunetatik igortzen diren dokumentuetatik
sortze hizkuntza euskara dutenak % 25 dira eta gaztelaniatik euskarara itzulpena egiten dutenak % 57,33.
Horren ondorioz, bada testuetan % 35,23 gaztelania hutsez egiten dena.
Sailak eta erakunde autonomiadunak banan-banan kontuan hartuta, Herri Arduralaritzaren Euskal
Erakundean sortutako kopuru orokorretatik ia % 100 euskaraz dira, beraz, oso kopuru esanguratsua:
Kultura Sailean % 50etik gorakoa. Gaztelaniatik euskarara itzulitako dokumentuak dira gehienbat itzultzen
direnak: Euskal Estatistika Erakundean eta Osalan, Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal-
Erakundean % 100, eta Euskal Herriko Poliziaren Ikastegian eta Osasun eta Kontsumo Sailean % 95.
SAILEN ETA ERAKUNDE AUTONOMIADUNEN IDATZIZKO KANPO HARREMANAK (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunak
Euskaraz
sortutako
komunikazioak
Ele biz hedatu diren
komunikazioetatik,
gaztelaniatik euskararako
itzulpenak (%)
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 0 30
2. Herrizaingo Saila 5 52
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila – 60
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 31,1 3,6
6. Industria eta Berrikuntza Saila 45 55
7. Osasun eta Kontsumo Saila 5 95
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Saila – –
9. Kultura Saila 60 30
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua – –
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 2 95
12. Euskal Estatistika Erakundea 0 100
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 90 10
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea 12 100
GUZTIRA 25,01 57,33
124 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I.2.5.5. Sailen eta erakunde autonomiadunen idatzizko barne harremanak
Jasotako datuen arabera, euskara eta gaztelania hutsezko idatzizko barne harreman ofizialen portzentajea
ez dago parekatua; euskaraz % 5,84, gaztelaniaz % 47,75 eta ele bietan egindakoen kopurua % 46,41
dela kontuan hartuta, esan liteke, harreman mota hauetan gaztelaniaren presentzia askozaz handiagoa
dela.
Bost sail eta erakunde autonomiadunek erabiltzen dute gaztelania % 72tik gora: Industria eta Berrikuntza
Sailak, Euskal Herriko Poliziaren Ikastegiak, Ekonomia eta Ogasun Sailak, Ingurumen, Lurralde Plangintza,
Nekazaritza eta Arrantza Sailak, eta Osalanek (Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundeak).
Idatzizko barne harreman ez-ofizialetan, berriz, euskara % 28 inguruan erabiltzen da. Sailak eta erakunde
autonomiadunak banan-banan kontuan hartuta, hainbat ezberdintasun antzematen dira. Herri
Arduralaritzaren Euskal Erakundean izan ezik (% 100), beste guztietan erditik behera erabiltzen da
euskara barne harreman ez-ofizialetan, eta Osalanen % 8 soilik egiten da euskara hutsean.
SAILEN ETA ERAKUNDE AUTONOMIADUNEN IDATZIZKO BARNE HARREMANAK (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunakOfizialak Ez-ofizialak
euskarazEuskara Gaztelania Ele biak
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 0 50 50 20
2. Herrizaingo Saila 4 46 50 19
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila 1,9 28,8 69,3 –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 20 75 5 41
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 8 46 46 16,6
6. Industria eta Berrikuntza Saila 0 92 8 13,5
7. Osasun eta Kontsumo Saila 8 63 29 –
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Saila 0 72 28 14,5
9. Kultura Saila 32 1 67 –
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua – – – –
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 0 75 25 20
12. Euskal Estatistika Erakundea 0 0 100
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 0 0 100 100
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea 2 72 26 8
GUZTIRA 5,84 47,75 46,41 28,07
125EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
I.2.6. Langileen prestakuntza orokorra
Euskarazko ikastaroez aparte, langileek jasotzen dituzten gainerako prestakuntza saioetan erabilitako
hizkuntzaren inguruko datu gutxi jaso da. Beraz, ezin da datuen inguruko ondorio nagusirik atera.
Erantzun dutenen artean, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundean izan ezik, beste guztietan gaztelania
nagusi da.
LANGILEEN PRESTAKUNTZA OROKORREKO EUSKARAREN ERABILERA (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunak Euskara Gaztelania Ele biak
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza – – –
2. Herrizaingo Saila – – –
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila – – –
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila – – –
6. Industria eta Berrikuntza Saila – – –
7. Osasun eta Kontsumo Saila – – –
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Saila – – –
9. Kultura Saila 25 75 0
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua 0 90 10
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia – – –
12. Euskal Estatistika Erakundea 0 100 0
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 71 29 0
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea – – –
GUZTIRA 21,61 74,91 3,48
126 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I.2.7. Tresna eta aplikazio informatikoak
Esparru honetan programa eta aplikazio informatikoak bi multzotan banatu dira: berariazkoak eta
orokorrak.
I.2.7.1. Berariazko aplikazio eta programak
Datuen arabera, 830 aplikazioetatik 668 daude euskaraz erabilgarri. Erabilgarri daudenen artean
erabilera, berriz, ez da % 6ra iristen. Dena den, erabileraren inguruko datu asko ez dira jaso. Sailen eta
erakunde autonomiadunen artean Euskal Herriko Poliziaren Ikastegiak ez du euskarazko aplikaziorik, eta
Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak, eta Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak, berriz,
aplikazio guztiak euskaraz erabilgarri eta lanpostuetan instalatuta dauzkate. Erantzun dutenen artean,
Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak bakarrik dauka euskararen erabilera erditik gora.
BERARIAZKO APLIKAZIO ETA PROGRAMA INFORMATIKOAK
Sailak eta erakunde autonomiadunak Aplikazioak guztiraEuskaraz erabilgarri
daudenak (kop.)
Instalatutako
programen euskarazko
erabilera (%)
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 8 3 20
2. Herrizaingo Saila 129 61 3
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila 216 216 –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 39 19 –
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 66 55 –
6. Industria eta Berrikuntza Saila 46 33 –
7. Osasun eta Kontsumo Saila 75 64 –
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza
eta Arrantza Saila30 24 10
9. Kultura Saila 58 57 –
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua 32 32 20
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 2 0 0
12. Euskal Estatistika Erakundea 86 77 –
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 27 27 60
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta
Osasunerako Euskal Erakundea 16 – –
GUZTIRA 830 668 5,18
127EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
I.2.7.2. Aplikazio eta programa informatiko orokorrak
Aplikazio orokorren kasuan, erantzun gutxi jaso dira eta horien artean 62 programa identifikatu dira.
Horietatik % 71,43 dago euskaraz eta erabilera heren batera jaisten da.
APLIKAZIO ETA PROGRAMA INFORMATIKO OROKORRAK
Sailak eta erakunde autonomiadunak
Programa eta
aplikazio
orokorrak, guztira
Euskaraz erabilgarri
egon eta lanpostuetan
instalatuta daudenak
(%)
Instalatutako
programen
erabilera (%)
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 26 26 13
2. Herrizaingo Saila – – –
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 18 – –
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila – – –
6. Industria eta Berrikuntza Saila – – –
7. Osasun eta Kontsumo Saila – – –
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta
Arrantza Saila– – –
9. Kultura Saila – – –
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua 7 4 1,75
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 2 2 0,4
12. Euskal Estatistika Erakundea – – –
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 8 8 6,16
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako
Euskal Erakundea 1 0 –
GUZTIRA 62 71,43 34,37
128 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I.2.8. Internet eta intranet sareak
Erakundeetako internet sare edo webguneetan zintzilikaturiko edukien % 89 euskaraz erabilgarri dago.
INTERNET ETA INTRANET SAREAK ETA WEB ORRIAK (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunak
Internet
sareak
euskaraz
Intranetera
euskaraz egin
diren sarrerak
Web orrietako
edukiak euskaraz
Web orrira
euskaraz
egindako bisitak
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 80 20 80 20
2. Herrizaingo Saila 50 1 50 –
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 100 – 100 –
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila – – 99 4,3
6. Industria eta Berrikuntza Saila 85 – 85 –
7. Osasun eta Kontsumo Saila – – – –
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta
Arrantza Saila 95 40 80 20
9. Kultura Saila – – – –
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua 100 100 100 100
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 80 25 80 20
12. Euskal Estatistika Erakundea 100 – 100 –
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 100 – 100 –
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal
Erakundea 100 – 100 –
GUZTIRA 89 37,20 88,55 32,86
Intranetaren eta web orrietako edukiari dagokionez, erantzun dutenen artean, Herrizaingo Sailak izan
ezik, besteetan % 80tik % 100era dago euskaraz. Erabilera edukiarekin alderaturik, % 100 mantentzen
da Emakunden. Bestelakoetan, euskarazko sarrerak eta kanpo bisitak oso baxuak dira: laurdenetik
behera jaisten da.
I.2.9. Argitalpenak
Jasotako datuen arabera, argitalpenen % 82 baino gehiago gaztelaniaz egiten dira, gainerakoetan gehiago
egiten da gaztelaniaz euskaraz baino.
I.2.10. Hizkuntza paisaia
Hizkuntza paisaia honelaxe bereizi da: batetik, erakunde barruko hizkuntza paisaia; bestetik,
administrazioaren eraginpeko bide seinaleak.
129EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
I.2.10.1. Erakunde barruko hizkuntza paisaia
Sailak eta erakunde autonomiadunak banan-banan kontuan hartuta, elebitasuna da nagusi erakunde
barruko hizkuntza paisaian. Errotulu eta noizbehinkako oharrak euskara hutsez egiten ditu Herri
Arduralaritzaren Euskal Erakundeak.
Tresnerian, elebitasuna nagusi den arren, gaztelania hutsezko erabilera % 50etik gorakoa da sail eta
erakunde autonomiadun hauetan: Euskal Herriko Poliziaren Ikastegian, Kultura Sailean, Herri
Arduralaritzaren Euskal Erakundean, eta Osasun eta Kontsumo Sailean.
ERAKUNDE BARRUKO HIZKUNTZA PAISAIA (%)
Sailak eta erakunde
autonomiadunak
Errotulu eta noizbehinkako
oharrakPaper-gauzak Tresneria
Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak Euskara Gaztelania Ele biak
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 0 0 100 0 0 100 0 0 100
2. Herrizaingo Saila 0 5 95 0 5 95 0 15 85
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta
Ikerketa Saila– – – – – – – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 0 10 90 0 0 100 0 100 0
5. Etxebizitza, Herri Lan eta
Garraio Saila0 20 80 0 0 100 0 30 70
6. Industria eta Berrikuntza Saila 0 30 70 0 0 100 0 50 50
7. Osasun eta Kontsumo Saila 0 5 95 0 0 100 0 65 35
8. Ingurumen, Lurralde
Plangintza, Nekazaritza eta
Arrantza Saila
0 10 90 0 0 100 0 20 80
9. Kultura Saila 20 0 80 0 0 100 10 80 10
10. Emakunde - Emakumearen
Euskal Institutua0 0 100 0 0 100 0 0 100
11. Euskal Herriko Poliziaren
Ikastegia5 6,5 88,5 6 37 57 25 60 15
12. Euskal Estatistika Erakundea – – – – – – – – –
13. Herri Arduralaritzaren Euskal
Erakundea100 0 0 0 0 100 20 60 20
14. Osalan - Laneko Segurtasun
eta Osasunerako Euskal
Erakundea
0 20 80 0 0 100 0 0 100
GUZTIRA 10,42 8,88 80,70 0,50 3,50 96 4,58 40 55,42
130 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I.2.10.2. Administrazioen eraginpeko bide seinaleetako hizkuntza
Administrazioen eraginpeko bide seinaleetan erabilitako hizkuntzaren inguruko daturik ez da jaso. Izan
ere, sail eta erakunde autonomiadunen eskumenetik kanpo dago bide seinaleetako hizkuntzaren
erabilera.
I.2.11. Iragarkiak, publizitatea eta kanpainak
Iragarki, publizitate eta kanpainetan aldagai hauek aztertu dira: megafonia, publizitatea, iragarki taulak
eta prentsa oharrak. Erakunde guztietan, elebitasuna nagusitzen da, eta iragarki tauletan izan ezik, ez
dago gaztelania hutsaren erabilerarik lau arlo horietan. Euskara hutsaren presentzia ez da oso esanguratsua
(% 1,15).
131EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IRAG
ARKI
, PU
BLIZ
ITAT
E ET
A KA
NPA
INET
AN E
RABI
LITA
KO H
IZKU
NTZ
A (%
)
Saila
k et
a er
akun
de a
uton
omia
duna
k Pr
ents
a oh
arra
k Ira
gark
iak
Iraga
rki t
aula
k Pu
bliz
itate
kan
pain
ak
Meg
afon
ia
Eusk
ara
Gaz
tela
nia
Ele
biak
Eu
skar
aG
azte
lani
a El
e bi
ak
Eusk
ara
Gaz
tela
nia
Ele
biak
Eu
skar
aG
azte
lani
a El
e bi
akEu
skar
aG
azte
lani
a El
e bi
ak
1.
Jaur
larit
zare
n Le
hend
akar
itza
00
100
00
100
00
100
00
100
00
100
2.
Her
rizai
ngo
Saila
50
955
095
00
100
50
95–
––
3.
Hez
kunt
za, U
nibe
rtsi
tate
eta
Iker
keta
Sai
la –
––
––
––
––
––
––
––
4.
Ekon
omia
eta
Oga
sun
Saila
00
100
00
100
– –
–0
010
00
010
0
5.
Etxe
bizi
tza,
Her
ri La
n et
a G
arra
io
Saila
00
100
00
100
00
100
00
100
––
–
6.
Indu
stria
eta
Ber
rikun
tza
Saila
00
100
00
100
00
100
00
100
00
100
7.
Osa
sun
eta
Kont
sum
o Sa
ila0
010
00
010
00
010
00
010
0–
––
8.
Ingu
rum
en, L
urra
lde
Plan
gint
za,
Nek
azar
itza
eta
Arra
ntza
Sai
la0
010
00
010
00
010
00
010
00
010
0
9.
Kultu
ra S
aila
10
090
100
9010
1080
100
90 –
–
–
10.
Emak
unde
- Em
akum
eare
n
Eusk
al In
stitu
tua
00
100
00
100
00
100
00
100
00
100
11.
Eusk
al H
errik
o Po
lizia
ren
Ikas
tegi
a0
010
00
010
00
2575
00
100
––
–
12.
Eusk
al E
stat
istik
a Er
akun
dea
00
100
00
100
– –
–0
010
0–
––
13.
Her
ri Ar
dura
larit
zare
n Eu
skal
Erak
unde
a0
010
00
010
00
010
00
010
00
010
0
14.
Osa
lan
- Lan
eko
Segu
rtas
un e
ta
Osa
sune
rako
Eus
kal E
raku
ndea
0
010
00
010
00
010
00
010
00
010
0
GU
ZTIR
A 1,
15
098
,85
1,15
0
98,8
5 0,
91
3,18
95
,91
1,15
0
98,8
5 0
010
0
132 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I.2.12. Hizkuntza irizpideak diru-laguntzetan
Puntu honetan diru-laguntzak kudeatzerakoan hizkuntza irizpideek duten eginkizuna aztertu da. Hala,
hiru fase bereizi dira: arautzea, aplikazioa eta jarraipena.
Jasotako datuen arabera, hizkuntza irizpideak % 54 inguruan arautzen dira. Alabaina, ez dira kasu
guztietan kontuan hartzen, aplikazio maila % 51 ingurukoa baita. Azkenik, hizkuntza irizpideak diru-
laguntzen araudian arautu eta exekutatzean kontuan hartu diren kasuen erdietan ere, ez zaio irizpide
horien aplikazio mailari jarraipenik egiten.
Diru-laguntzetan hizkuntza irizpideak gehien arautu, aplikatu eta jarraipena egiten duena Kultura Saila da
(% 100). Arautze eta jarraipen altua duten beste sailek eta erakunde autonomiadunek, Hezkuntza,
Unibertsitate eta Ikerketa Sailak, Emakundek, Industria eta Berrikuntza Sailak, eta Herri Arduralaritzaren
Euskal Erakundeak ez dute horien jarraipenik egiten.
HIZKUNTZA IRIZPIDEAK DIRU-LAGUNTZETAN (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunak Arautzen dira Aplikatzen dira Jarraipena egiten zaie
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 0 0 0
2. Herrizaingo Saila 100 – 0
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 0 – 0
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 0 0 0
6. Industria eta Berrikuntza Saila 100 10 10
7. Osasun eta Kontsumo Saila – – –
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Saila – – –
9. Kultura Saila 100 100 100
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua 83,3 100 10
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia – – –
12. Euskal Estatistika Erakundea 7,5 – –
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 100 100 0
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal
Erakundea – – –
GUZTIRA 54,53 51,67 15
133EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
I.2.13. Hizkuntza irizpideak kontratazio administratiboetan
Diru-laguntzekin egin den moduan, kontratazio administratiboetan ere hizkuntza irizpideen arautze maila,
aplikazio maila eta jarraipen maila aztertu dira.
Kontratazio administratiboak arautzeko garaian, % 81,67an arautzen dira hizkuntza irizpideak. Behin
arautu ostean, % 42,37an izaten dira kontuan kontratua exekutatzean. Azkenik, kontuan izan diren
horien % 11,42ri egiten zaie jarraipena.
HIZKUNTZA IRIZPIDEAK KONTRATAZIO ADMINISTRATIBOETAN (%)
Sailak eta erakunde autonomiadunak Arautzen dira Aplikatzen dira Jarraipena egiten zaie
1. Jaurlaritzaren Lehendakaritza 0 0 0
2. Herrizaingo Saila 100 – 0
3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila – – –
4. Ekonomia eta Ogasun Saila 100 – 0
5. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila 100 4,22 4,22
6. Industria eta Berrikuntza Saila 100 10 10
7. Osasun eta Kontsumo Saila 100 – 0
8. Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza Saila 100 – 0
9. Kultura Saila 80 100 100
10. Emakunde - Emakumearen Euskal Institutua – – –
11. Euskal Herriko Poliziaren Ikastegia 100 40 –
12. Euskal Estatistika Erakundea 0 – –
13. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea 100 100 0
14. Osalan - Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal
Erakundea 100 – 0
GUZTIRA 81,67 42,37 11,42
Sailak eta erakunde autonomiadunak banan-banan kontuan hartuta erantzunak aztertu ondoren, ikus
daiteke arautze maila oso altua dela (% 100), Euskal Estatistika Erakundean (% 0) eta Jaurlaritzaren
Lehendakaritzan (% 0) izan ezik:
Aplikazio maila altuenak, berriz, Kultura Sailak eta Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak dute
(% 100). Gainera, Kultura Sailak jarraipena ere % 100ean egiten duela dio.
Diru-laguntzen kasuan ikusi den moduan, kontratazio administratiboetan ere, hizkuntza irizpideak
sarriago arautzen dira aplikatu eta jarraipena egin baino. Izan ere, arautze portzentajea % 100 duten
sailek eta erakunde autonomiadunek ez dituzte horiek aplikatzen eta ez diete jarraipenik egiten, lehen
aipatutako sailak eta erakunde autonomiadunak izan ezik.
134 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I I . E R A N S K I N A . G A L D E T E G I A K
II.1. Herri administrazioak
ERAKUNDEAREN DATU BILKETA
ERAKUNDEA: -
URTEA: 2012
TXOSTENAREN DATA: 2013/07/17
135EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
GALDERA OROKORRAK
Erakundea eta erabilera-plana
2012
Erakundean egin da euskararen erabilera-planik?
Erakundeak badu erabilera-planaren Jarraipen/Kudeaketa Batzorderik?
Egiten al zaio jarraipenik erabilera-planari?
Erabilera-planeko parte-hartzaileak
2012
Erabilera-planeko parte-hartzaileak, guztira:
Erabilera-planean sartuta daude eta euskalduntzen edo alfabetatzen ari dira:
Erabilera-planean sartuta daude eta berariazko prestakuntza, trebakuntza eta bestelakoetanari dira:
Erabilera-planaren eraginpean daude, baina sartzeko zain:
Erabilera-planaren eraginpean daude eta dagozkien funtzio komunikatiboak euskarazgaratzen dituzte:
Erakundeko Hizkuntza Ofizialen Erabilerako Irizpideak
2012
Erakundeko Hizkuntza Ofizialen Erabilerarako Irizpideak finkatuta daude?
Erakundeko Hizkuntza Ofizialen Erabilerarako Irizpideak betetzen dira?
136 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
DATUAK ESPARRUKA
Hizkuntza-gaitasuna
Hizkuntza-eskakizunen agiaztapenak areagotu
2012Langileak, guztira:
Derrigortasun-data dute: %
Derrigortasun-data igarota izanik, dagokien hizkuntza-eskakizuna:Egiaztatu dute %
Ez dute egiaztatu %
Derrigortasun-data igaro gabe izanik, dagokien hizkuntza-eskakizuna:Egiaztatu dute %
Ez dute egiaztatu %
Derrigortasun-data ez izanda ere, dagokien hizkuntza-eskakizuna egiaztatu dute: %
Derrigortasun-data izan zein ez izan, dagokien hizkuntza-eskakizuna egiaztatu dute: %
Derrigortasun-data izan zein ez izan, dagokien hizkuntza-eskakizuna baino bat gutxiagoegiaztatu dute: %
Hizkuntza-eskakizunen bat egiaztatu dute: %
Salbuetsitakoen euskararen ezagutza hobetu
2012Salbuetsien kopurua:
Euskaraz lan egiteko maila duten salbuetsiak: %
Arduradun politikoen euskararen ezagutza hobetu
2012Arduradun politikoen kopurua, guztira:
137EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
2012Euskaraz ulertzeko gai dira: %
Euskaraz hitz egiteko gai dira: %
Euskaraz idazteko gai dira: %
Euskaraz irakurtzeko gai dira: %
Euskaraz lan egiteko maila dute: %
Ahozko komunikazioa
Erakundearen kanpoko hizkuntza-eskaera
2012Herritarrak direnean harremanetan jartzen direnak, egiten duten hizkuntza:
Euskara %
Gaztelania %
Beste administrazio bat denean harremanetan jartzen dena, erabiltzen duen hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Beste departamentu bat denean harremanetan jartzen dena, erabiltzen duen hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Erakundearen ahozko kanpo-harremanak
2012Telefonoan harrera euskaraz egiten da: %
Telefonoan elkarrizketa euskaraz gauzatzen da: %
Leihatilan harrera euskaraz egiten da: %
Leihatilan elkarrizketa euskaraz gauzatzen da: %
Jendaurreko ekitaldietako euskararen erabilera: %
Erantzungailuan erabiltzen den hizkuntza:Euskara %
138 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
2012
Gaztelania %
Ele biak %
Erakundearen ahozko barne harremanak
2012Telefonoan harrera euskaraz egiten da: %
Telefonoan elkarrizketa euskaraz gauzatzen da: %
Erakunde barruko lan-bileretako euskararen erabilera: %
Barruko harreman informaletako euskararen erabilera: %
Erabilera-planaren eraginpeko langileen ahozko harremanak
2012Telefonoan harrera euskaraz egiten da: %
Telefonoan elkarrizketa euskaraz gauzatzen da: %
Leihatilan harrera euskaraz egiten da: %
Leihatilan elkarrizketa euskaraz gauzatzen da: %
Jendaurreko ekitaldietako euskararen erabilera: %
Erabilera-planeko langileen barruko lan-bileretako euskararen erabilera: %
Erabilera-planeko langileen harreman informaletako euskararen erabilera: %
Idatzizko komunikazioa
Erakundearen tramitazio telematikoa
2012Tramitazio telematikoa: %
Tramitazio telematikoan erabili den hizkuntza:Euskara %
139EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
2012
Gaztelania %
Ele biak %
Erakundearen kanpoko hizkuntza eskaera
2012Herritarrekiko harremanetan jasotako komunikazioen hizkuntza:
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Beste administrazioekiko harremanetan jasotako komunikazioen hizkuntza: %Euskara%
Gaztelania %
Ele biak %
Erakundearen kanpoko harremanak
2012Herritarrekiko idatzizko harremanetan igorritako komunikazioen hizkuntza:
Euskara%
Gaztelania %
Ele biak %
Beste administrazioekiko idatzizko harremanetan igorritako komunikazioen hizkuntza:Euskara%
Gaztelania %
Ele biak %
Euskaraz sortutako komunikazioak: %
Ele biz hedatu diren komunikazioetatik, gaztelaniatik euskararako itzulpenak: %
Korredakzioz idatzita hedatutako komunikazioak: %
140 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Erakundearen barne harremanak
2012Erakunde barruko idatzizko harreman ofizialetan igorritako komunikazioen hizkuntza:
Euskara%
Gaztelania %
Ele biak %
Erakunde barruko harreman ez ofizialetan euskaraz igorri diren komunikazioak: %
Erabilera planaren eraginpeko langileen idatzizko kanpo-harremanak
2012Erabilera-planaren eraginpeko langileek sortutako komunikazioen hizkuntza:
Euskara%
Gaztelania %
Erabilera-planaren eraginpeko langileek hedatutako komunikazioen hizkuntza:Euskara%
Gaztelania %
Erabilera planaren eraginpeko langileen idatzizko barne-harremanak
2012Harreman formaletan sortutako komunikazioen hizkuntza:
Euskara%
Gaztelania %
Harreman formaletan hedatutako komunikazioen hizkuntza:Euskara%
Gaztelania %
Erabilera-planeko langileen harreman informaletako euskararen erabilera: %
141EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Itzulpenak
Garai bateko itzulpenen komunikazio kalitatea hobetu
2012Komunikazio kalitate egokia duten dokumentuen: %
Gaztelania hutsezko idazkiak: %
Langileen prestakuntza orokorra
Langileen prestakuntza orokorrean euskararen erabilera areagotu
2012Ikastaroak, guztira:
Eskainitako ikastaroetako hizkuntza:Euskara%
Gaztelania %
Ele biak %
Emandako ikastaroetako hizkuntza:Euskara%
Gaztelania %
Ele biak %
Ikastaroetako hartzaile-kopurua:Euskarazkoetan%
Gaztelaniazkoetan %
Ele bitakoetan %
142 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
2012Berariazko aplikazio eta programak, guztira:
Euskaraz erabilgarri dauden berariazko aplikazio eta programak: %
Euskaraz erabilgarri egon eta lanpostuetan instalatuta daudenak: %
Instalatutako berariazko aplikazio eta programen euskarazko erabilera: %
Programa eta aplikazio orokorrak
2012Programa eta aplikazio orokorrak, guztira:
Euskaraz erabilgarri dauden programa eta aplikazio orokorrak: %
Euskaraz erabilgarri egon eta lanpostuetan instalatuta daudenak: %
Instalatutako programa eta aplikazio orokorren euskarazko erabilera: %
Internet eta intranet sareak
Intranet sareak
2012Intranet sareko edukiak euskaraz: %
Intranetera euskaraz egin diren sarrerak: %
Internet. Web orriak
2012Web orrietako edukiak euskaraz: %
Web orrira egindako bisitak euskaraz: %
Tresna eta aplikazio informatikoak
Berariazko aplikazio eta programak
143EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
2012Argitalpenak, guztira:
Argitaratzen diren aldizkari, liburu, katalogo, DVDen... hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Hizkuntza-paisaia (errotulazio finkoa eta noizbehinkako oharrak)
Erakunde barruko hizkuntza-paisaian euskararen presentzia gehitu
2012Errotulu eta noizbehinkako oharretako hizkuntza:
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Papeleriako hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Tresneriako (fotokopiagailu, kafe-makina,...) hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Administrazioaren eraginpeko bide-seinale
2012Bide-seinaleetako hizkuntza:
Euskara %
Gaztelania %
Argitalpenak
Argitalpenetan euskararen presentzia gehitu
144 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
2012
Ele biak %
Herriko izendegiko (toponimia, kale, parke publiko,#) hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Iragarkiak, publizitatea eta kanpainak
Iragarki, publizitate eta kanpainetako euskararen presentzia
2012Prentsa-oharretako hizkuntza:
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Iragarkietako hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Iragarki-taulako oharretako hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Publizitate-kanpainetako hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Megafoniako hizkuntza:Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
145EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Diru-laguntzak
Hizkuntzaren erabilera kontuan izan diru-laguntzak esleitzerakoan
2012Diru-laguntzetako hizkuntza irizpideen txertatze-maila: %
Diru-laguntzak ematerakoan, hizkuntza-irizpideak betetzen dira: %
Diru-laguntzak eman ondoren, hizkuntza-irizpideen ezarpenari jarraipena egiten zaio: %
Kontratazio administratiboak
Kontratazioaren fase guztietan hizkuntza-baldintzak betetzen direla bermatu
2012Kontratazioetako hizkuntza-irizpideen txertatze-maila: %
Kontratazioak esleitzerakoan, hizkuntza-irizpideak betetzen dira: %
Kontratazioak esleitu ondoren, hizkuntza-irizpideen ezarpenari jarraipena egiten zaio: %
146 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
IKUSPEGI KUALITATIBOA
IKUSPEGI KUALITATIBOA
Erakundea eta erabilera-plana:
Indarguneak Ahuleziak
Erabilera-planeko parte-hartzaileak:
Indarguneak Ahuleziak
Erakundeko Hizkuntza Ofizialen Erabilerako Irizpideak
Indarguneak Ahuleziak
Hizkuntza-gaitasuna
Indarguneak Ahuleziak
Ahozko komunikazioa
Indarguneak Ahuleziak
Idatzizko komunikazioa
Indarguneak Ahuleziak
Itzulpenak
Indarguneak Ahuleziak
147EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Indarguneak Ahuleziak
Tresna eta aplikazio informatikoak
Indarguneak Ahuleziak
Internet eta Intranet sareak
Indarguneak Ahuleziak
Argitalpenak
Indarguneak Ahuleziak
Hizkuntza-paisaia (errotulazioa eta noizbehinkako oharrak)
Indarguneak Ahuleziak
Iragarkiak, publizitatea eta kanpainak
Indarguneak Ahuleziak
Diru-laguntzak
Indarguneak Ahuleziak
Kontratazio administratiboak
Indarguneak Ahuleziak
Planaren ebaluazio orokorra
Indarguneak Ahuleziak
Langileen prestakuntza orokorra
148 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
II.2. Sozietate publikoak
PLANGINTZALDI AMAIERAKO EBALUAZIORAKO GALDETEGIA
ERAKUNDE PUBLIKOENTZAT (2012)
GALDERA OROKORRAK
Erakundea, erabilera-plana eta parte-hartzaileak
Erabilera plana (euskara plana) ba al duzue? Bai Ez
Nork du euskara gaien ardura?
Euskararen trataera lan-postuak hornitzerakoan
2008-2012 artean lan-eskaintzarik egin da? Bai Ez
Zenbat lan-postutan izan da meritu euskararen ezagutza?
Zenbat lan-postutan izan da derrigorrezko baldintza euskararen ezagutza?
Zenbat lan-postutan ez da kontuan hartu euskararen ezagutza?
DATUAK ESPARRUKA
Hizkuntza gaitasuna
Langileak
Langileak guztira
Euskaraz ulertzeko gai dira %
Euskaraz hitz egiteko gai dira %
Euskaraz idazteko gai dira %
Euskaraz irakurtzeko gai dira %
Euskaraz lan egiteko maila dute %
Arduradun politikoak
Arduradun politikoak, guztira
Euskaraz ulertzeko gai dira %
Euskaraz hitz egiteko gai dira %
Euskaraz idazteko gai dira %
Euskaraz irakurtzeko gai dira %
Euskaraz lan egiteko maila dute %
Ahozko komunikazioa
Erakundearen kanpoko hizkuntza-eskaera
Herritarrak direnean harremanetan jartzen direnak, egiten duten hizkuntza euskara da %
Beste administrazio bat denean harremanetan jartzen dena, erabiltzen duen hizkuntza
euskara da%
149EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
Erakundearen ahozko kanpo-harremana
Telefonoan harrera euskaraz egiten da %
Telefonoan elkarrizketa euskaraz gauzatzen da %
Leihatilan harrera euskaraz egiten da %
Leihatilan elkarrizketa euskaraz gauzatzen da %
Jendaurreko ekitaldietako euskararen erabilera %
Erantzungailuan erabiltzen den hizkuntza
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Idatzizko komunikazioa
Erakundearen kanpoko hizkuntza-eskaera
Herritarrekiko harremanetan jasotako komunikazioen hizkuntza
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Beste administrazioekiko harremanetan jasotako komunikazioen hizkuntza
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Erakundearen idatzizko kanpo-harremana
Herritarrekiko idatzizko harremanetan igorritako komunikazioen hizkuntza
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Beste administrazioekiko idatzizko harremanetan igorritako komunikazioen hizkuntza
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Erakundearen barne harremanak %
Erakunde barruko idatzizko harreman ofizialetan igorritako komunikazioen hizkuntza %
Euskaraz sortutako komunikazioak
Ele biz hedatu diren komunikazioetatik, gaztelaniatik euskararako itzulpenak
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Langileen prestakuntza orokorra
Langileen prestakuntza orokorrean euskararen erabilera areagotu
Euskalduntze ikastaroak moduren batera (diruz edo ordutan) laguntzen dira? Bai Ez
150 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
Tresna eta aplikazio informatikoak
Internet. Web orriak
Web orrietako edukiak euskaraz %
Web orrira egindako bisitak euskaraz %
Argitalpenak
Argitalpenetan euskararen presentzia gehitu
Argitalpenak, guztira
Argitaratzen diren aldizkari, liburu, katalogo, DVDen… hizkuntza
Euskara %
Gaztelania %
Ele biak %
Hizkuntza-paisaia
Erakunde barruko hizkuntza-paisaian euskararen presentzia gehitu
Errotulu eta noizbehinkako oharretako hizkuntza
Euskara
Gaztelania
Ele biak
Papeleriako hizkuntza
Euskara
Gaztelania
Ele biak
Tresneriako (fotokopiagailu, kafe-makina,…) hizkuntza
Euskara
Gaztelania
Ele biak
Iragarkiak, publizitatea eta kanpainak
Iragarki, publizitate eta kanpainetako euskararen presentzia
Prentsa-oharretako hizkuntza
Euskara
Gaztelania
Ele biak
Iragarkietako hizkuntza
Euskara
Gaztelania
Ele biak
Publizitate kanpainetako hizkuntza
Euskara
Gaztelania
Ele biak
Megafoniako hizkuntza
Euskara
Gaztelania
Ele biak
Kontratazioak
Kontratazioetako hizkuntza-irizpideen txertatze-maila %
Kontratazioak esleitzerakoan, hizkuntza-irizpideak betetzen dira %
151EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IKUSPEGI KUALITATIBOA
Erakundea eta erabilera-plana
Indar-guneak Ahuleziak
Erakundeko Hizkuntza Erabilerako irizpideak (hizkuntza gaitasuna; ahozko komunikazioa; idatzizko komunikazioa; langileen
prestakuntza orokorra; tresna eta aplikazio informatikoak; argitalpenak; hizkuntza-paisaia; iragarkiak, publizitatea eta
kanpainak; kontratazioak)
Indar-guneak Ahuleziak
Langileen prestakuntza orokorra
Indar-guneak Ahuleziak
152 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
I I I . E R A N S K I N A . G A L D E T E G I A R I E R A N T Z U N D I O T E N
E R A K U N D E A K
III.1. HERRI ADMINISTRAZIOAK
UDALAK
ARABA
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
AGURAIN BAI BAI
AIARA BAI BAI
ALEGRÍA-DULANTZI BAI BAI
AMURRIO BAI BAI
AÑANA BAI BAI*
ARAMAIO BAI BAI
ARMIÑON BAI BAI*
ARRAIA-MAEZTU BAI BAI*
ARRATZUA-UBARRUNDIA BAI BAI*
ARTZINIEGA BAI BAI
ASPARRENA BAI BAI
BARRUNDIA BAI BAI
BASTIDA EZ
BERANTEVILLA BAI BAI*
BERNEDO BAI BAI*
BILAR BAI BAI*
BURGELU BAI BAI
DONEMILIAGA BAI BAI
ELCIEGO BAI BAI*
ERRIBERA BEITIA BAI BAI*
ERRIBERAGOITIA BAI BAI*
ESKUERNAGA BAI BAI*
153EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
GAUBEA BAI BAI*
HARANA BAI BAI*
IEKORA EZ
IRUÑA OKA BAI BAI*
IRURAIZ-GAUNA BAI BAI
KANPEZU BAI BAI*
KRIPAN BAI BAI*
KUARTANGO BAI BAI*
LA GUARDIA BAI EZ
LAGRÁN BAI BAI*
LANTARÓN BAI BAI*
LANTZIEGO BAI BAI*
LAPUEBLA DE LABARCA BAI BAI*
LAUDIO BAI BAI
LEGUTIO BAI BAI*
LEZA BAI BAI*
MAÑUETA BAI EZ
MOREDA ARABA BAI BAI*
NAVARIDAS BAI BAI*
OKONDO BAI BAI
OYÓN-OION BAI BAI*
PEÑACERRADA-URIZAHARRA BAI BAI*
SAMANIEGO BAI BAI*
URKABUSTAIZ BAI BAI
VITORIA-GASTEIZ BAI BAI
ZALDUONDO BAI BAI*
ZAMBRANA BAI BAI*
ZIGOITIA BAI BAI
ZUIA BAI BAI
Bai*: 2012an onartu dute erabilera plana.
154 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
BIZKAIA
Izena≠Galdetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
ABADIÑO BAI BAI
ABANTO Y CIÉRVANA - ABANTO ZIERBENA BAI BAI
AJANGIZ BAI BAI
ALONSOTEGI EZ
AMOREBIETA-ETXANO EZ
AMOROTO BAI BAI
ARAKALDO BAI BAI
ARANTZAZU EZ
AREATZA BAI BAI
ARRANKUDIAGA BAI BAI
ARRATZU EZ
ARRIETA BAI BAI
ARRIGORRIAGA BAI BAI
ARTEA BAI BAI
ARTZENTALES BAI BAI
ATXONDO BAI BAI
AULESTI BAI BAI
BAKIO BAI BAI
BALMASEDA BAI BAI
BARAKALDO BAI BAI
BARRIKA BAI BAI
BASAURI BAI BAI
BEDIA BAI BAI
BERANGO BAI BAI
BERMEO BAI BAI
BERRIATUA BAI BAI
BERRIZ BAI BAI
BILBAO BAI BAI
BUSTURIA BAI BAI
DERIO BAI BAI
DIMA BAI BAI
DURANGO BAI BAI
EA BAI BAI
ELANTXOBE BAI BAI
155EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
ELORRIO BAI BAI
ERANDIO BAI BAI
EREÑO BAI EZ
ERMUA BAI BAI
ERRIGOITI BAI EZ
ETXEBARRI BAI BAI
ETXEBARRIA BAI BAI
FORUA BAI EZ
FRUIZ BAI BAI
GALDAKAO BAI BAI
GALDAMES BAI BAI
GAMIZ-FIKA BAI BAI
GARAI BAI EZ
GATIKA BAI BAI
GAUTEGIZ ARTEAGA EZ
GERNIKA-LUMO BAI BAI
GETXO BAI BAI
GIZABURUAGA BAI BAI
GORDEXOLA BAI BAI
GORLIZ BAI BAI
GÜEÑES BAI BAI
IBARRANGELU BAI BAI
IGORRE BAI BAI
ISPASTER EZ
IURRETA BAI BAI
IZURTZA BAI BAI
KARRANTZA HARANA BAI BAI
KORTEZUBI BAI BAI
LANESTOSA BAI EZ
LARRABETZU BAI BAI
LAUKIZ BAI BAI
LEIOA BAI BAI
LEKEITIO BAI BAI
LEMOA BAI BAI
LEMOIZ BAI BAI
156 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
LEZAMA BAI BAI
LOIU BAI BAI
MALLABIA BAI BAI
MAÑARIA BAI EZ
MARKINA-XEMEIN BAI BAI
MARURI-JATABE BAI BAI
MENDATA BAI BAI
MENDEXA BAI BAI
MEÑAKA BAI EZ
MORGA BAI EZ
MUNDAKA BAI BAI
MUNGIA BAI BAI
MUNITIBAR-ARBATZEGI GERRIKAITZ BAI BAI
MURUETA BAI EZ
MUSKIZ BAI BAI
MUXIKA BAI BAI
NABARNIZ BAI EZ
ONDARROA BAI BAI
OROZKO BAI BAI
ORTUELLA BAI BAI
OTXANDIO BAI BAI
PLENTZIA BAI BAI
PORTUGALETE BAI BAI
SANTURTZI BAI BAI
SESTAO BAI BAI
SONDIKA BAI BAI
SOPELANA BAI BAI
SOPUERTA BAI BAI
SUKARRIETA BAI BAI
TRUCIOS-TURTZIOZ BAI BAI
UBIDE BAI BAI
UGAO-MIRABALLES BAI BAI
URDULIZ BAI BAI
URDUÑA BAI BAI
VALLE DE TRÁPAGA-TRAPAGARAN BAI BAI
157EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
ZALDIBAR BAI BAI
ZALLA BAI BAI
ZAMUDIO BAI BAI
ZARATAMO EZ
ZEANURI BAI BAI
ZEBERIO BAI BAI
ZIERBENA BAI BAI
ZIORTZA-BOLIBAR BAI BAI
GIPUZKOA
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
ABALTZISKETA BAI EZ
ADUNA BAI BAI
AIA BAI BAI
AIZARNAZABAL BAI BAI
ALBIZTUR BAI EZ
ALEGIA BAI BAI
ALKIZA BAI EZ
ALTZAGA BAI BAI
ALTZO BAI BAI
AMEZKETA BAI BAI
ANDOAIN BAI BAI
ANOETA BAI BAI
ANTZUOLA BAI BAI
ARAMA BAI BAI
ARETXABALETA BAI BAI
ARRASATE BAI BAI
ASTEASU BAI BAI
ASTIGARRAGA EZ
ATAUN EZ
AZKOITIA BAI BAI
AZPEITIA BAI BAI
BALIARRAIN BAI BAI
BEASAIN BAI BAI
158 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
BEIZAMA BAI BAI
BELAUNTZA BAI BAI
BERASTEGI BAI EZ
BERGARA BAI BAI
BERROBI BAI EZ
BIDEGOIAN EZ
DEBA BAI BAI
DONOSTIA BAI BAI
EIBAR BAI BAI
ELDUAIN BAI BAI
ELGETA BAI BAI
ELGOIBAR BAI BAI
ERRENTERIA BAI BAI
ERREZIL BAI EZ
ESKORIATZA BAI BAI
EZKIO-ITSASO BAI BAI
GABIRIA BAI EZ
GAINTZA BAI BAI
GAZTELU BAI BAI
GETARIA BAI BAI
HERNANI BAI BAI
HERNIALDE BAI EZ
HONDARRIBIA BAI BAI
IBARRA BAI BAI
IDIAZABAL BAI BAI
IKAZTEGIETA BAI BAI
IRUN BAI BAI
IRURA BAI BAI
ITSASONDO BAI BAI
LARRAUL BAI EZ
LASARTE-ORIA BAI BAI
LAZKAO BAI BAI
LEABURU BAI BAI
LEGAZPI BAI BAI
LEGORRETA BAI EZ
159EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
LEINTZ-GATZAGA BAI EZ
LEZO BAI BAI
LIZARTZA BAI EZ
MENDARO BAI EZ
MUTILOA BAI EZ
MUTRIKU BAI BAI
OIARTZUN BAI BAI
OLABERRIA BAI BAI
OÑATI BAI BAI*
ORDIZIA BAI BAI
ORENDAIN BAI BAI
OREXA BAI BAI
ORIO BAI BAI
ORMAIZTEGI BAI BAI
PASAIA BAI BAI
SEGURA BAI BAI
SORALUZE-PLACENCIA DE LAS ARMAS BAI BAI
TOLOSA BAI BAI
URNIETA BAI BAI
URRETXU BAI BAI
USURBIL BAI BAI
VILLABONA BAI BAI
ZALDIBIA BAI BAI
ZARAUTZ BAI BAI
ZEGAMA BAI BAI
ZERAIN BAI EZ
ZESTOA BAI BAI
ZIZURKIL BAI BAI
ZUMAIA BAI BAI
ZUMARRAGA BAI BAI
BAI*: 2012an onartu dute erabilera plana.
160 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
MANKOMUNITATE, KUADRILLA ETA PARTZUERGOAK
ARABA
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
AGURAINGO ESKUALDEA BAI BAI
AIARAKO KUADRILLA BAI BAI
AIARAKO S.P.E.I.S. PARTZUERGOA EZ
AÑANAKO KUADRILLA BAI BAI
ARABAKO ERRIOXAKO URKIDETZA BAI EZ
ENTZIAKO ETA ITURRIETAKO PARTZUERGOAK EZ
GUARDIA-ARABAKO ERRIOXAKO KUADRILLA BAI BAI
KANPEZUKO-ARABAKO MENDIALDEKO KUADRILLA BAI BAI
KANTAURIKO URKIDETZA UR PARTZUERGOA (AIARA) EZ
LANGRAIZ OKAKO ADMINISTRAZIO BATZARRA EZ
LEGUTIOKO ADMINISTRAZIO BATZARRA EZ
ZIGOITIKO UR PARTZUERGOA BAI EZ
ZUIAKO KUADRILLA BAI BAI
BIZKAIA
ARRATIAKO UDALEN MANKOMUNITATEA BAI BAI
BERMEOKO ERRAUSLABEAREN MANKOMUNITATEA EZ
BILBAO BIZKAIA UR PARTZUERGOA BAI BAI
BIZKAIA GARRAIO PARTZUERGOA BAI BAI
BUSTURIALDEKO GIZARTE ZERBITZUEN MANKOMUNITATEA BAI EZ
BUSTURIALDEKO UR PARTZUERGOA EZ
DURANGOKO MERINALDEAREN AMANKOMUNAZGOA BAI BAI
ENKARTERRIETAKO UDALEN MANKOMUNITATEA BAI BAI
ENKARTERRIKO UDAL EUSKALTEGIA MANKOMUNITATEA BAI EZ
LEA ARTIBAIKO AMANKOMUNAZGOA EZ
LEA IBARREKO UDAL MANKOMUNAZGOA EZ
MUNGIALDE GIZARTE ZERBITZUETAKO PARTZUERGOA EZ
NERBIOI ITSAS-EZKERRALDEKO MANKOMUNITATEA EZ
TXORIERRIKO MANKOMUNITATEA BAI BAI
URIBE BUTROE ZERBITZU MANKOMUNITATEA EZ
URIBE KOSTAKO ZERBITZU MANKOMUNITATEA BAI BAI
GIPUZKOA
AIZTONDO ZERBITZUEN MANKOMUNITATEA EZ
BIDEBERRI MANKOMUNITATEA EZ
161EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
DEBABARRENEKO HERRI EUSKALTEGIEN MANKOMUNITATEA BAI EZ
DEBABARRENA ESKUALDEKO MANKOMUNITATEA EZ
DEBAGOIENA MANKOMUNITATEA BAI EZ
ENIRIO ARALARKO MANKOMUNITATEA EZ
GIPUZKOAKO GARRAIOAREN LURRALDE AGINTARITZA PARTZUERGOA EZ
GIPUZKOAKO UR PARTZUERGOA BAI EZ
HERRI IRAKASKUNTZA MANKOMUNITATEA EZ
LEINTZ UDAL EUSKALTEGIA MANKOMUNITATEA BAI EZ
LOATZOKO UDALEN MANKOMUNITATEA BAI EZ
SAIAZ GIZARTE ZERBITZU MANKOMUNITATEA EZ
SAN MARKO MANKOMUNITATEA BAI EZ
SASIETA MANKOMUNITATEA BAI EZ
TOLOSALDEKO MANKOMUNITATEA EZ
ULI MANKOMUNITATEA BAI EZ
UROLA ERDIKO ZERBITZU MANKOMUNITATEA EZ
UROLA GARAIA MANKOMUNITATEA BAI EZ
UROLA KOSTA MANKOMUNITATEA BAI BAI
URRETXU-ZUMARRAGA EUSKALTEGIA MANKOMUNITATEA BAI EZ
EAE
GIPUZKOA ETA ARABAKO PARTZUERGOA BAI EZ
UDALERRI EUSKALDUNEN MANKOMUNITATEA, UEMA BAI BAI
FORU ALDUNDIAK ETA BATZAR NAGUSIAK
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
ARABAKO BATZAR NAGUSIAK BAI EZ
ARABAKO FORU ALDUNDIA BAI BAI
BIZKAIKO BATZAR NAGUSIAK BAI EZ
BIZKAIKO FORU ALDUNDIA BAI BAI
GIPUZKOAKO BATZAR NAGUSIAK BAI BAI
GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA BAI BAI
162 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
EUSKO JAURLARITZA ETA BERAREN ERAKUNDE AUTONOMIADUNAK
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
JAURLARITZAREN LEHENDAKARITZA BAI BAI
HERRIZAINGO SAILA BAI BAI
HEZKUNTZA, UNIBERTSITATE ETA IKERKETA SAILA BAI BAI
EKONOMIA ETA OGASUN SAILA BAI BAI
JUSTIZIA ETA HERRI ADMINISTRAZIO SAILA EZ
ETXEBIZITZA, HERRI LAN ETA GARRAIO SAILA BAI BAI
INDUSTRIA ETA BERRIKUNTZA SAILA BAI BAI
ENPLEGU ETA GIZARTE GAIETAKO SAILA EZ
OSASUN ETA KONTSUMO SAILA BAI BAI
INGURUMEN, LURRALDE PLANGINTZA, NEKAZARITZA ETA ARRANTZA SAILA BAI BAI
KULTURA SAILA BAI BAI
EMAKUNDE - EMAKUMEAREN EUSKAL ERAKUNDEA BAI EZ
EUSKAL HERRIKO POLIZIAREN IKASTEGIA BAI BAI
EUSKAL ESTATISTIKA ERAKUNDEA BAI BAI
LEHIAREN EUSKAL AGINTARITZA EZ
EAEKO KONTRATUEN INGURUKO ERREKURTSOEN ADMINISTRAZIO ORGANOA EZ
HERRI ARDURALARITZAREN EUSKAL ERAKUNDEA BAI BAI
EUSKADIKO AHOLKU BATZORDE JURIDIKOA EZ
LANBIDE - EUSKAL ENPLEGU ZERBITZUA EZ
OSALAN - LANEKO SEGURTASUN ETA OSASUNERAKO EUSKAL ERAKUNDEA BAI BAI
KONTSUMOBIDE - KONTSUMOKO EUSKAL INSTITUTUA EZ
HELDUEN ALFABETATZE ETA BERREUSKALDUNTZERAKO ERAKUNDEA EZ
163EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
BESTELAKOAK
EAE MAILAKO ENTITATEAK
IzenaGaldetegia
erantzun dute?
Badute erabilera
planik?
ARARTEKOA BAI EZ
DATUAK BABESTEKO EUSKAL BULEGOA BAI EZ
EUSKAL HERRIKO UNIBERTSITATEA BAI BAI
EUSKO LEGEBILTZARRA BAI BAI
HAURRESKOLAK PARTZUERGOA BAI BAI
HERRI KONTUEN EUSKAL EPAITEGIA BAI BAI
LAN HARREMANEN KONTSEILUA BAI EZ
HERRI ADMINISTRAZIOEI LOTUTAKO ZUZENBIDE PRIBATUKO ERAKUNDE PUBLIKOAK
ETXEPARE EUSKAL INSTITUTUA BAI EZ
URAREN EUSKAL AGENTZIA BAI EZ
GARAPENERAKO LANKIDETZAREN EUSKAL AGENTZIA EZ
1. Ezezkoak laranjaz markatu dira argiago ikus daitezen
2. Grisez ilundutako gelaxkak, erantzunik ez dugula adierazten dute, eta galdetegiari erantzun ez dioten erakundeen kasuan agertzen dira erabilera planari buruz galdegiten den zutabean
III.2. Sozietate publikoak
• Abra-Getxo Kirol Portua, S.A.
• Araba Garapen Agentzia, S.A.
• Alava Agencia del Agua
• Alokabide
• Amurrio Bidean
• Anoeta Kiroldegia, S.A.
• Arabako Bideak, S.A.
• Arabako Kalkulu Gunea, S.A.
• Arabako Lanak, S.A.U.
• Arabarri, S.A.
• Aramaioko Argindarren Banatzailea, S.A.
164 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
• Artxandako Funikularra
• Azkoitia Lantzen, S.A.
• Azpeitia Lantzen
• Azpiegiturak, S.A.U.
• Barakaldo Antzokia
• Beruala, S.A. (Bermeo)
• Bidasoa activa - Bidasoa bizirik
• Bilbao Zerbitzuak
• Burdinbidea, S.A.
• Cedemi, S.A.
• CIMUBISA
• Consorcio S.P.E.I.S. de Ayala
• DEBEGESA
• DEMUPORSA
• Donostia Kultura
• Donostia Turismoa
• Donostia Zinemaldia
• Donostiako Etxegintza (Parvisa barne)
• Donostiako Sustapena
• Donostiako Tranbia Konpainia
• Durango Eraikitzen
• EITB
• Eraldaketa Lehiakorrerako Sozietatea, S.A.
• Erretengibel
• Etxeaukera, S.A.
165EUSKARAREN ERABILERAREN NORMALIZAZIOA HERRI ADMINISTRAZIOETAN
• Euskadiko Orkestra
• EuskoTrenbideak-Ferrocarriles Vascos
• FICOBA Fundazioa
• Garbitania Zero Zabor, S.M.
• Gasteizko Industria Lurra
• Getaria Lantzen
• Grupo EVE (EVE, CADEM, SHESA, UZESA)
• Guggenheim Bilbao Museo Fundazioa
• Herrigintza, S.A.
• Hileta Zerbitzuak, S.A.
• Ihobe
• IMESA, S.A.
• INDESA 2010, S.L.
• Itsasmendikoi, S.A.
• Kursaal Elkargunea, S.A.
• Meatzaldeko Behargintza, S.L.
• Mercabilbao
• Naturgolf
• Neiker, A.B.
• Oarsoaldea Garapen Agentzia, B.A.
• Oñargi, S.L. eta Merkaoña, S.L.
• Oñatiko Garapen eta Turismo Ajentzia, S.A.
• Oñatiko Ur jauziak, S.A.
• Ordizia Lantzen, S.A.
• Otxandio XXI, S.A.
166 IV. PLANGINTZALDIA (2008-2012)
• PROIMERSA
• PROMOSA
• Sestao Berri 2010, S.A.
• Sociedad Unipersonal de Gestión Urbanistica Eretza, S.A.
• SURBISA
• SURPOSA
• Usoa Lantegia, S.A.U.
• Tolargi
• Tolosa Lantzen, S.A.
• Tolosa Gasa, S.A.
• TUVISA
• Udal Sareak, S.A.
• Urduñako Arkupea, S.L.
• Urduñederra, Urduña Ederra, S.L.
• Visesa
• Vitoria Gasteizko Udal Urak, S.A.
• XXI Zabalgunea Udal Hirigintza Elkartea
• Zarautz Lur, S.A.
• Zierbena Portua, S.A.
• Zierbena Urbanística, S.A.
• Zigoitiko Ur Partzuergoa
• Zumarraga Lantzen
Recommended