View
18
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Jakość studiów doktoranckich rolaJakość studiów doktoranckich – rola instytucji, doktoranta i promotora
Studia doktoranckie w rok po wprowadzeniu KRKw rok po wprowadzeniu KRK
15 listopada 201315 listopada 2013Katowice
Maria ZiółekEkspertka Bolońska
Zawartość prezentacji
Typy doktoratów w kontekście regulacji prawnychTypy doktoratów w kontekście regulacji prawnych w PolsceOk śl i ól i t t ji d kt t i tOkreślenie ról: instytucji, doktoranta i promotoraModele promotorstwa (indywidualne, zespołowe)Kwalifikacje promotora, ich ocena i doskonalenieJakość promotora jego rola i odpowiedzialnośćJakość promotora, jego rola i odpowiedzialnośćWnioski
Maria Ziółek
Typy doktoratów w Europejskim Obszarze Szkolnictwa WyższegoObszarze Szkolnictwa Wyższego (EOSW)
Różnice w Indywidualna praca k ( i t
Zwiększony udział w zajęciach bi horganizacjinaukowa (mistrz –
uczeń)zbiorowych
Kształcenie indywidualne
Zorganizowane programy (studia
doktoranckie)
Szkoły magisterskie i
doktorskie
Kierunek rozwoju
Różne modeleMagistranci i doktoranci – wspólna administracja & przejrzysty rozwój umiejętnościTylko doktoranci, często zgromadzeni wokół dyscypliny lub tematu badań;Tylko doktoranci, często zgromadzeni wokół dyscypliny lub tematu badań; SD mogą wiązać kilka instytucji; stanowią III stopień np. na uniwersytetach
Maria Ziółek
Organizacja warunki i regulacjeOrganizacja, warunki i regulacje SD w EOSW
Różnorodność (doktoraty naukowe, „zawodowe” / j li t ” kt ”/ ł/„specjalistyczne”; „praktyczne”/, przemysłowe, co-tutelles, europejskie doktoraty etc.)Różne programy odzwierciedlające różnice wRóżne programy odzwierciedlające różnice w EOSW wynikające z autonomii i misji jednostek prowadzących SDjednostek prowadzących SDAle: oryginalne badania naukowe muszą stanowić główny komponentstanowić główny komponent doktoratów [Salzburg Principles, 2005]
źródło: Lesley Wilson Bologna Seminar Doctoral Education in the European Higher Education Area fromźródło: Lesley Wilson, Bologna Seminar Doctoral Education in the European Higher Education Area from a University Perspective, EUA, Helsinki, 30/09/2008
Maria Ziółek
Udział badań naukowych w procesieUdział badań naukowych w procesie kształcenia na I, II i III stopniu
BadaniaEOSW
Badania naukowe
Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego
I stopień II stopień III stopień
III stopieńSzkolnictwa Wyższego
EOSWStudia doktoranckie
EOB
Studia doktoranckie
Europejski obszar badańEOB
EOB
Maria Ziółek
Odpowiedzialność za jakośćOdpowiedzialność za jakość doktoratów
Nadzór (promotorstwo) i ocenianie Doktorant
Salzburg Recommendation (2005)V. Kluczowa rola promotora i
oceniania: Ustalenia formalne dlaPromotorInstytucja
oceniania: Ustalenia formalne dla promotora i oceniania powinny opierać się na przejrzystych umowach dotyczących współodpowiedzialności
Ustalenia formalnedot. praw i obowiązków
każdej ze strondotyczących współodpowiedzialności doktoranta, promotora i instytucji
każdej ze stron
U R l jUmowy indywidualne
Regulacje na poziomie państwa,
instytucji ?
Co jest lepsze?Maria Ziółek
Salzburg II gRecommendations (2010)
Zachowanie równowagi:Nacisk na znaczenie badań, autonomii intelektualnej, indywidualności.”Indywidualna podróż”.Podział odpowiedzialności pomiędzy doktoranta, promotorów i instytucję.Instytucjonalną odpowiedzialność zapewniają struktury, ALE muszą być elastyczne, nie mogą prowadzić do ujednolicania lub przewidywalnościujednolicania lub przewidywalności.Struktury i procedury nie powinny być narzucane instytucjiinstytucji.
Maria Ziółek
Satysfakcja z procedurna podstawie: Dr Thomas Ekman Jørgensen at 6th p gAnnual Meeting of EUA-CDE University of Warsaw, Poland, 2013 (projekt ARDE (Accountable Research Environments for Doctoral Education)Environments for Doctoral Education)
Rola promotora w świetle ppolskiego prawa
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO z dnia 5 października 2011 r w sprawie studiów doktoranckich oraz stypendiówpaździernika 2011 r. w sprawie studiów doktoranckich oraz stypendiów doktoranckich
§ 12. 3. Opiekun naukowy wspiera doktoranta w samodzielnej pracy
badawczej albo artystycznej od momentu rozpoczęcia studiów doktoranckich.doktoranckich.
USTAWA z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki
Promotor pomocniczy pełni istotną funkcję pomocniczą w opiecePromotor pomocniczy pełni istotną funkcję pomocniczą w opiece nad doktorantem, w tym w szczególności w procesie planowania badań, ich realizacji i analizy wyników
Maria Ziółek
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO1)z dnia 1 września 2011 rz dnia 1 września 2011 r.w sprawie kształcenia na studiach doktoranckich w uczelniach i jednostkach naukowych
§ 3. Studia doktoranckie stwarzają warunki do:ń1) prowadzenia samodzielnych badań naukowych, w tym także poza jednostką prowadzącą
kształcenie;2) współpracy naukowej w zespołach badawczych, w tym również międzynarodowych;3) t i d kt t blik ji k j f i k i żki l b j i j j d j3) przygotowania przez doktoranta publikacji naukowej w formie książki lub co najmniej jednej
publikacji naukowej przyjętej do druku w recenzowanym czasopiśmie naukowym o zasięgu co najmniej krajowym lub w recenzowanym sprawozdaniu z międzynarodowej konferencji naukowej lub publicznej prezentacji dzieła artystycznego;naukowej lub publicznej prezentacji dzieła artystycznego;
4) realizacji programu studiów, obejmującego zajęcia obowiązkowe, fakultatywne i praktyki zawodowe;
5) przygotowania do egzaminów doktorskich oraz przygotowania rozprawy doktorskiej pod ) p yg g p yg p y j popieką promotora albo promotora i promotora pomocniczego;
6) uczestniczenia w życiu środowiska naukowego w kraju i za granicą.
Maria Ziółek
Istotna rola promotora w punktach 1-3 oraz 5 i 6.
Modele promotorstwa w Polsce
MODELE
Indywidualny promotor
Promotor+ ko-promotor
Promotor+ promotor pomocniczy
Kombinacja obu
promotor + ko promotor
Który model jest najlepszy?To zależy od:
+ promotor pomocniczy
To zależy od:dyscypliny (np. promotor pomocniczy bardzo przydatny w naukach eksperymentalnych)typu doktoratu (naukowy/”zawodowy/praktyczny”) (np promotor pomocniczytypu doktoratu (naukowy/ zawodowy/praktyczny ) (np. promotor pomocniczybardzo przydatny w doktoratach „zawodowych/praktycznych”)liczby jednostek, w których realizowany jest przewód doktorski (w przypadkutzw wspólnych przewodów doktorskich bardzo istotna jest rola ko promotora
Maria Ziółek
tzw. wspólnych przewodów doktorskich bardzo istotna jest rola ko-promotora (tylko dla wspólnych doktoratów z jednostkami zagranicznymi) i promotora pomocniczego)
Działania /postawy efektywnegoDziałania /postawy efektywnego (dobrego) promotora
Unikanie konfliktów
Wpływ na doskonalenie
systemu
Wczesna identyfikacja
Efektywny(dobry)
systemu rekrutacji
y jryzyka
promotorSkuteczne
monitorowanie postępu prac
Wspieranie przejścia do
projektu ” postępu prac
Oferta atrakcyjnego środowiska badawczego
„stosowanego”
Na podstawie:
Maria Ziółek
badawczegoNa podstawie:Helmut Brentelat 6th Annual Meeting of EUA-CDE University of Warsaw, Poland, 2013
Doktorat przy współpracy zDoktorat przy współpracy z instytucjami gospodarczymi
Wspieranie
Źródło: Erno Keszei, at 6th Annual Meeting
Wspieranie przejścia do
projektu „stosowanego”
Maria Ziółek
Źródło: Erno Keszei, at 6th Annual Meeting of EUA-CDE University of Warsaw, Poland, 2013
Doktorat przy współpracy zDoktorat przy współpracy z instytucjami gospodarczymi
Zalecenia
Maria Ziółek
źródło: L. Borrell-Damian, Collaborative Doctoral Education, EUA DOC-CAREERS, 2009
Model wysokiej jakościModel wysokiej jakości promotorstwa
Rola i Stanowią rodzaj umowy międ promotorem i
Wsparcie doktoranta w samodzielnejodpowiedzialnośćmiędzy promotorem i
doktorantem; często ułatwiają rozwiązywanie konfliktów
samodzielnej pracy
badawczej prowadzącej do
F l
konfliktów prowadzącej do doktoratu
(m.in. przez monitoring i
PROMOTORFormalneuzgodnienia
monitoring i okresowe ocenianie)
Selekcja promotorów
SzkoleniapromotorówWymagania
kwalifikacyjnekwalifikacyjne dla promotorów
Na podstawie: A. Krasniewski, EUA Conf. on Doctoral Programmes in Europe, Nice, Dec. 2006
Jakość promotorów ich rola iJakość promotorów, ich rola i odpowiedzialność
Np.ekspert w zakresie badań
Np.Aktywne wsparcie przy
prowadzeniu badańk t ikóPROMOTOR
Ustawa 2003Promotorem w przewodzie doktorskim … może być osoba posiadająca tytuł profesora lub stopień doktora habilitowanego
Rozp. 2011Promotor wspiera doktoranta w samodzielnej pracy badawczejp
aktualne zaangażowanie w (międzynarodowe)projekty badawcze
krytyczna ocena wyników badań
zapewnienie sprzętu i zasobów
PROMOTORstopień doktora habilitowanego prowadząca działalność naukową lub dydaktyczną w zakresie danej lub pokrewnej dyscypliny naukowej lub artystycznej. (5 lat – rozp.)
pracy badawczejPromotor pomocniczy –opieka w procesie planowania badań, ich realizacji i analizy wyników
WYMAGANIA KWALIFIKACJI
ROLA I ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Czy powinna być gwarantowana minimalna liczba godzin kontaktowych?
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Kto powinien definiować wymagania?Czy potrzebne są specjalne wymagania minimalna liczba godzin kontaktowych?
Ilu promotorów jest potrzebnych?Czy promotor jest odpowiedzialny
i fi d kt tó ?
y p ą p j y gdla prowadzenia doktoratów praktycznych ?
Kto weryfikuje czy wymagania za wsparcie finansowe doktorantów?Czy istnieją szczególne obowiązki promotorów doktoratów praktycznych?
są satysfakcjonujące?Czy są formalne procedury
dla zarejestrowania się w roli promotora?
Uzgodnieniaformalneformalne
Maria Ziółek
Źródło: Dr Thomas Ekman Jørgensen at 6th Annual Meeting of EUA-CDEUniversity of Warsaw, Poland, 2013 (projekt ARDE)
Jakość promotorów, ich rola iJakość promotorów, ich rola i odpowiedzialność
Szkolenia promotorówCzy powinny być obowiązkowe?y p y y ąJeśli tak, to czy tylko dla nowych promotorów, czy także dla doświadczonych?A co z promotorami pomocniczymi i zespołami z ko-promotorami?Jaki powinien być temat i jaka forma takich szkoleń?Jaki powinien być temat i jaka forma takich szkoleń?Jak przełamać niechęć profesorów do szkoleń? Kto powinien koordynować, organizować i rozwijać szkolenia promotorów?Czy organizatorzy szkoleń mają dostateczne kwalifikacje i motywacje?
Ocenianie promotorów
Czy organizatorzy szkoleń mają dostateczne kwalifikacje i motywacje?Czy jest dostateczny nacisk ze strony władz uniwersytetu?
Ocenianie promotorówJak i przez kogo powinni być oceniani promotorzy?Czy do tej oceny powinni być włączeni doktoranci? Jaka powinna być konsekwencja negatywnej oceny?Jaka powinna być konsekwencja negatywnej oceny?Czy uniwersytet jest gotów nagradzać najlepszych promotorów i eliminowaćnajsłabszych?
Jakość promotorów, ich rola i odpowiedzialnośćProblemy, potrzeby i dylematy młodych promotorów
Problemy „dostępu” do dobrych doktorantów.
Brak czasu – nadmierne obciążenie dydaktyką i pracą biurokratycznąBrak czasu nadmierne obciążenie dydaktyką i pracą biurokratyczną.
Brak doświadczenia w uniknięciu wyboru nieodpowiedniego kandydata.
Podejmowanie decyzji o przyjęciu doktoranta na podstawie opiniiPodejmowanie decyzji o przyjęciu doktoranta na podstawie opinii komisji, w której promotor nie uczestniczy.
Obawy przed rezygnacją z nieodpowiednich doktorantów ze względu na oczekiwanie sukcesu ze strony instytucji.
Brak szkoleń w zakresie metod i narzędzi potrzebnych do zapewnienia bardzo dobrego rozwoju naukowegobardzo dobrego rozwoju naukowego.
Generalnie młodzi promotorzy mają tylko odniesienie do pracy swoich własnych promotorów z okresu doktoratu – kompletny brak wiedzy o stanie techniki i literatury w tym zakresie.
Maria ZiółekNa podstawie:Helmut Brentel at 6th Annual Meeting of EUA-CDE University of Warsaw, Poland, 2013
Jakość promotorów rola instytucjiJakość promotorów - rola instytucjiSzkolenia „szkoleniowców”- propozycje rozwiązań
Wymagania wstępne dla szkoleniowcówStopień naukowy minimum doktorStopień naukowy –minimum doktorDoświadczenie w kierowaniu pracą doktorską w roli promotora, ko-promotora lub promotora pomocniczegoDoświadczenie w doradztwie i coachingu doktorantówBardzo dobra znajomość kultury akademickiej i administracyjnych procedurBardzo dobra znajomość literatury w zakresie kierowania badaniami naukowymi przez doktoranckich promotorów
Szkolenie szkoleniowcówSzkolenie szkoleniowcówNp. dwudniowe zaawansowane szkolenieAsysta w dwóch warsztatach szkoleniowych dla promotorówJednodniowe warsztaty nt. oceny szkolenia
Maria Ziółek
Na podstawie:Helmut Brentel at 6th Annual Meeting of EUA-CDE University of Warsaw, Poland, 2013
Jakość promotorów rola instytucjiJakość promotorów - rola instytucji Szkolenia promotorów - propozycje rozwiązań
Dwudniowe warsztaty dla profesorów- juniorów i nowo zatrudnionych w jednostceWymiana doświadczeń (zorganizowana) między k d d t i t ó i d ś i d ikandydatami na promotorów i doświadczonymi promotoramiOdświeżenie wiedzy w zakresie promotorstwa dlaOdświeżenie wiedzy w zakresie promotorstwa dla doświadczonych promotorówZorganizowanie grup dyskusyjnych dla promotorówZorganizowanie grup dyskusyjnych dla promotorów (działających systematycznie np. w okresie lunchu raz w miesiącu)ą )
Maria Ziółek
Na podstawie:Helmut Brentel at 6th Annual Meeting of EUA-CDE University of Warsaw, Poland, 2013
Wsparcie, monitoring i ocenianie doktorantów rola promotora idoktorantów – rola promotora i instytucji
ZAKRES DZIAŁANIARekrutacja (formalne wymagania i procedury –
METODY OCENIANIAOkresowa krytyczna ocena raportówRekrutacja (formalne wymagania i procedury
jaka rola promotora?) – I+P
Wprowadzenie do środowiska naukowego (pisanie i wysyłanie publikacji do
Okresowa krytyczna ocena raportów sporządzanych przez doktorantaOkresowe spotkania oceniająceOpinie na poszczególnych etapach (plan d k )międzynarodowych prestiżowych czasopism,
prezentacje wyników badań na konferencjach, staże zagraniczne…) - P+I
Rozwój uniwersalnych umiejętności (ogólne
doktoratu,..) Egzaminy (kompleksowe,…rola promotora?)Seminaria (prezentacje, dyskusje…)Sprawozdania z postępu prac przezRozwój uniwersalnych umiejętności (ogólne
metody badań naukowych, pisanie rozpraw akademickich i komunikacja, pisanie aplikacji grantowych, szkolenia w zakresie dydaktyki…)I P
Sprawozdania z postępu prac przez promotora
Jak często dokonywać okresowych l dó t ?I+P
Monitoring postępu badań P+I
Ocena pracy dr i ocena końcowa (dokonana
przeglądów postępu prac? Kto powinien być zaangażowany do
oceny (oprócz promotora)?przez komisję ekspertów bez udziału promotora w roli członka komisji) – I
I – instytucja; P - promotor
Jakie egzaminy powinien zdawać doktorant?
Monitoring i ocenianie doktorantówMonitoring i ocenianie doktorantów – rola instytucji - propozycje rozwiązań
Monitorowanie postępu pracy i raportowaniePrzewodnik dla monitorowania postępu pracy doktorantap ęp p yFormularze raportów dla różnych etapów realizacji pracy doktorskiejFormularze protokołów ze spotkań doktorantów z promotorem
Op aco anie p datn ch dok mentó i p blikacjiOpracowanie przydatnych dokumentów i publikacjiPrzewodnik dla realizacji wspólnych doktoratówPodręcznik na temat praktyk promotorskich i zasobówZestaw narzędzi dla promotorów i doktorantów
Źródła informacjiLinki do stron internetowych wzorców praktyk promotorów i narzędziLinki do stron internetowych wzorców praktyk promotorów i narzędziBibliografia najlepszych publikacji dot. badań promotorów
Obszerna baza danych nt. postępu prac doktorantaSuplement dyplomu doktorskiego
Maria ZiółekNa podstawie:Helmut Brentel at 6th Annual Meeting of EUA-CDE University of Warsaw, Poland, 2013
Rola doktoranta
Realizacja programu SD,Realizacja programu SD, przeprowadzenie badań naukowych, publikacje naukowe udział wpublikacje naukowe, udział w konferencjach naukowych, napisanie
d kt ki j i j j bpracy doktorskiej i jej obrona
Udział, poprzez przedstawicieli, wUdział, poprzez przedstawicieli, w organizacji SD w jednostce
Maria Ziółek
Wskazówki LERU dla uzyskaniaWskazówki LERU dla uzyskania wysokiej jakości SD
LERU (League of European Research Universities) – recommendations (May 2007)
Należy wspierać wysoką jakość SD poprzez regularną ocenę badań prowadzonych w jednostce, w której odbywają się SD a nie przez monitoring studiów przy użyciu nadmiernieSD, a nie przez monitoring studiów przy użyciu nadmiernie zbiurokratyzowanego systemu. Staranny dobór najlepszych kandydatów i ich ocena są konieczne y j p y y ązarówno na wejściu jak i w czasie trwania SD. Kształcenie doktorantów musi w istotny sposób różnić się odks tałcenia na I i II stopni st dióodkształcenia na I i II stopniu studiów. Pomimo, że głównym komponentem SD są badania naukowe, konieczny jest ustrukturyzowany program zawierający wykłady, y j y y p g ją y y y,seminaria, etc.
Maria Ziółek
WnioskiJakość SD zależy od poziomu naukowego instytucji, właściwie dobranych promotorów i potencjałuwłaściwie dobranych promotorów i potencjału intelektualnego doktorantów
Od i d i l ść t k j t h dOdpowiedzialność promotorska jest pochodną odpowiedzialności instytucji
R l j d t k lifik ji t ó i hRegulacje dotyczące kwalifikacji promotorów, ich doskonalenia oraz procedury dla pracy promotorów powinny być tworzone na poziomie jednostki kształcącej wpowinny być tworzone na poziomie jednostki kształcącej w danej dyscyplinie
Wspomniane regulacje i procedury nie mogą prowadzićWspomniane regulacje i procedury nie mogą prowadzić do nadmiernej biurokratyzacji
Maria Ziółek
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Recommended