View
39
Download
3
Category
Preview:
DESCRIPTION
BİLGİSAYAR TEKNOLOJİLERİ VE PROGRAMLAMA BÖLÜMÜ BİLG 223 AĞ İŞLETİM SİSTEMLERİ DERSİ. Kabuk ve Kısayollar. Öğr. Gör. Mustafa SARIÖZ. İçerik. Kabuklar Çevre değişkenleri Kısayollar. Kabuk (Shell) Nedir?. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Kabuk ve Kısayollar
Öğr. Gör. Mustafa SARIÖZ
BİLGİSAYAR TEKNOLOJİLERİ VE PROGRAMLAMA BÖLÜMÜ BİLG 223 AĞ İŞLETİM SİSTEMLERİ DERSİ
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Kabuk (Shell) Nedir?
Kabuk, kullanıcıların sistem ile etkileşimlerini sağlayan bir uygulama programı, bir arayüzdür. Bu program sisteme oturum açıldığında belleğe yüklenir.
Sistemde geçerli olan kabukların listesi, /etc/shells dosyasında tanımlanmıştır. Linux sistemlerde en çok kullanılan kabuk BASH (Bourne Again Shell) dir. Linux sistemlerdeki kabuk çeşitliliği Unix tabanlı sistemlerdeki gelişimin bir sonucudur.
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Aktif Kullanılan Kabuk
Hangi kabuğu kullandığınızı echo $SHELL komutunu yürüterek öğrenebilirsiniz
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Kullanılan kabuğun değiştirilmesi
Oturum açıldığında kullanılacak kabuğu kalıcı olarak chsh komutu ile değiştirebilirsiniz. Yapılan değişiklik /etc/passwd dosyasındaki ilgili alana yazılır ve bir sonraki oturumda etkin olur.
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Kabuğun Görevleri
Program Yürütme Değişken ve İsim Yerine Koyma Giriş/Çıkış Yönlendirme Çevre Yönetimi Yorumlayıcı Programlama Dili
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Çevre Değişkenleri Kabuğun içinde bulunduğu ortamla ilgili bilgileri içerir. Bu
değişkenlerin bazıları sonradan kullanıcılar tarafından ihtiyaçları doğrultusunda değiştirilebilir. Bir genelleme yapmak gerekirse çevre değişkenleri
Sistem tanımlı özel kabuk çevre değişkenleri Yeniden tanımlanabilen sistem öntanımlı özel kabuk çevre
değişkenleri Kullanıcı tanımlı kabuk değişkenleri
olmak üzere üç gruba ayrılabilirler. Ortak özellikler olarak çevre değişkenleri büyük harflerle
tanımlanmışlardır. Bu değişkenlerin listesi set komutu yürütülerek görülebilir.
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Önemli Çevre Değişkenleri (1)
HOME : Kullanıcının ev dizininin dosya sistemindeki yerini tutan çevre değişkenidir. Kullanıcı hesabında belirlenip oluşturulan ev dizini bilgisi sabittir. Kullanıcı oturum açtığında ev dizini yolu bu değişkene otomatik olarak atanır.
USER : O anda oturum açmış kullanıcının kullanıcı adını verir PS1 :PS1:Kullanıcıdan komut beklerken gösterilecek yazı,
prompt formatını tutan çevresel değişkendir. SHELL : Linux’te kullanılan kabuklardan herhangi birisi oturum
açıldığında kullanılmak üzere varsayılan oturum kabuğu (Login Shell) olarak kullanılır. Bu çevre değişkeni kabuk programının dosya sistemindeki yerini (path) tutar.
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Önemli Çevre Değişkenleri (2) PATH: PATH çevre değişkeni sistem yada kullanıcı komut yürütmek
istediğinde kabuğun bu programın çalıştırılabilir dosyasını nerelerde arayacağı bilgisini tutar (dizinler arasında “:” ayıracını kullanır). Saatin kaç olduğunu öğrenmek için /bin/date komutu yerine date komutunun yeterli olması bu değişken sayesindedir.
PATH değişkenine bir dizin eklemek için
[gulshat@localhost]#PATH=$PATH:/root/bc/ [gulshat@localhost]#export PATH [gulshat@localhost]# echo $PATH
komutlari yürütülmelidir
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Bazı Çevre Değişkenleri OSTYPE :Bourne Again Shell’in üzerinde çalıştığı
işletim sistemini tanımlayan bir karakter dizisini otomatik olarak atadığı bir çevre değişkenidir.
TERM : Geçerli olarak kullanılan terminal ismini tutan çevresel değişkendir.
MAILCHECK: Bu değişken yeni e-posta geldiğinde kullanıcının ne kadar zaman aralıklarıyla bilgilendirileceği bilgisini tutar.
PWD :Şu anda içinde bulunulan dizinin dosya sistemindeki yerini tutan çevresel değişkendir.
LAST COMMAND(_): Kullanıcın çalıştırdığı son komutun adını yada atanan çevre değişkeninin değerini gösterir.
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Kısayollar <Ctrl><Alt><Fn> (n=1,n=2,…,n=6)X oturumdan konsola geçiş yapmak için kullanılır. Çoğu linux
dağıtımı birbirinden bağımsız ve eşzamanlı çalışan 6 standart konsol açar.
<Tab>Dosya adı yada komut tamamlamak için kullanılır. <Yukarı Ok>,<Aşağı Ok>,<Page Up>,<Page Down>Daha önce çalıştırılmış komutlara ulaşmak için kullanılır. Komut
geçmişi için history komutu da kullanılabilir. <Shift><PageUp>,<Shift><PageDown>Konsol yada terminalde ekrandan çıkmış olan yazıları, çıktıları
görmek için kullanılır.
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Kısayollar(2) <Ctrl><Alt><+>, <Ctrl><Alt><->X oturumundaki ekran çözünürlüğünü değiştirmek için kullanılır. <Ctrl><Alt><Backspace>X oturumunu sonlandırmak için kullanılır <Ctrl><Alt><Del>Sistemi yeniden başlatmak için kullanılır. shutdown –r now yada reboot
komutlarıyla da aynı işi görürler.<Ctrl><C> Çalışan komutu durdurmak için kullanır.<Ctrl><D>Kullanıcıdan girdi bekleyen komutları sonlandırmak için kullanılır.
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Kısayollar (3)
<Ctrl><A>
Komut satırının başına gelir.<Ctrl><E>
Komut satırının sonuna gider.<Ctrl><U>
İmlecin (cursor) bulunduğu yerden satır başına kadar siler.<Ctrl><K>
İmlecin (cursor) bulunduğu yerden satır sonuna kadar siler.<Ctrl><L>
Ekranı temizler (clear komutu da aynı işi yapar).
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Kısayollar (4)
<Ctrl><S>Konsol yada terminaldeki çıktıyı veya komut girişini
durdurur.<Ctrl><Q>Konsol yada terminaldeki çıktıyı veya komut girişine
devam eder.<Ctrl><Z>Çalışmakta olan komutu arka plana gönderir.<Ctrl><Insert>Kopyalanan veriyi yapıştırır.
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Alias
alias isim = 'komut' – alias la = 'ls -a' – Bu bilgi /etc/profile, /home/user/.bash_profile yada
/home/user/.bashrc dosyasına yazılabilir. Kabuk içine gömülü alias komutu ile bir komut için takma
isimler yada özelleştirilmiş komutlar oluşturulabilir. Özelleştirilen komut seçenek ve parametrelerle genişletilir, ancak orijinal komut kesinlikle yer değiştirmez.
ancak komutun adı ile alias tanımlanması durumunda, gerçek komut maskelenmiş olur
www.bilisimogretmeni.com BİLG 223
Alias
Öntanımlı yada sonradan tanımlanan aliaslar unalias komutu ile kaldırılabilir.
Recommended