View
257
Download
5
Category
Preview:
Citation preview
KAN GRUPLARININ SAPTANMASI
Dr . Güçhan ALANOĞLUSüleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hematoloji Bilim DalıKan Bankası
Isparta
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 2
1. HEMAGLÜTİNASYON
a. Lam (Slide) Yöntemi
b. Tüp Yöntemi
c. Jel Santrifügasyon Yöntemi
d. Mikroplak Yöntemi
2. RIA3. EIA4. PCR
YÖNTEMLER
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 3
Elektrolitli ortamda eritrosit yüzeyindeki
antijenlerin ortamda bulunan kendilerine
özgü antikorlarla birleşmeleri sonucunda
eritrositlerin birbirine yapışarak gözle
görülebilecek büyüklükte kümeler oluşturup
çökmesine hemaglütinasyon denir
Hemaglütinasyon
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 4
Hemaglütinasyonun Oluşumu
Antikorların eritrositlere tutunması
Antikorlarla kaplı eritrositlerin birbirine tutunması
Sedimentasyon(Santrifügasyonla hızlandırılabilir)
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 5
Hemaglütinasyon Sonuçlarına Etki Eden Faktörler
1. Fiziksel Koşullar
2. Eritrositler
3. Zeta Potansiyel
4. Serum
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 6
Fiziksel Koşullar
1. İnkübasyon ısısı:IgM tipi antikorlar.........4-27°C (soğuk)IgG tipi antikorlar.........30-37°C (sıcak)
2. İnkübasyon süresi
3. Santrifüj
4. OrtampH, LISS solüsyonu, enzimler, makromoleküller
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 7
Eritrositler1. Eritrositlerin yüzey antijenlerinin tipi
2. Antijenin Sayısı
3. Lokalizasyonu ve immünojenitesi
4. Homozigot veya Heterozigot olmaları5. (Homozigot : EE, cc vs Heterozigot : Ee, Cc
vs.)6. Homozigot eritrositlerde antijen bağlanma
bölgeleri daha fazla ve oluşan agglütinasyondaha kuvvetlidir
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 8
Zeta Potansiyel
1. Serum fizyolojik içerisinde süspansiyon yapılan eritrositler birbirlerine ortalama 25 nmuzaklıkta dururlar
2. Süspansiyon yapıldıklarında katyonlar (+yüklüsodyum iyonu) eritrosit yüzeyini kaplar. Zetapotansiyel eritrosit yüzeyindeki negatif yük ile onu kuşatan katyonların oluşturduğu potansiyel farkını gösterir Zeta potansiyelin optimal düzeyi n IgM için - 22 - 17 mVn IgG için ise - 11 - 4.5 mV
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 9
Kompleman Sistemi
1. 20’den fazla proteinden oluşur; hümoralbağışıklık ve iltihabın oluşmasında rol oynar
2. Bakteri ve Hücre lizisi3. Fagositozda görevli (opsonizasyon)4. Kemotaktik etki gösterir5. İmmün kompleksin kandan temizlenmesine
yardımcı6. İki şekilde aktive olur
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 10
HemaglütinasyonuKolaylaştıran Faktörler
Eritrositler arası uzaklığı kısaltma 1. Proteolitik enzimler (Papain, bromelin, ficin vs) 2. Albumin3. Polikatyonlar (Polybrene, protamine) 4. LISS (Low Ionic Strength Solution) 5. Santrifuj
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 11
HemaglütinasyonuKolaylaştıran Faktörler
İki eritrosit arasında köprü oluşturma
Coombs serumu
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 12
Aglutinasyon
Aglutinasyon yok
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 13
Eritrosit
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 14
Aglütinasyon Değerlendirme
++++ Bir tek aglütinat, serbest hücre yok
+++ Birkaç büyük aglütinat, serbest hücre yok
++ Çok sayıda büyük ve küçük küme, serbest
hücre yok
+ Çok sayıda küçük küme, zeminde serbest
hücre var
Mikroaglütinasyon makroskobik olarak negatif, bazı alanlarda
mikroskobik 6-8 hücreli küme
DEĞERLENDİRME-I
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 15
Aglütinasyon Değerlendirme
Şüpheli Makroskobik olarak negatif, çok nadir
mikroskobik 6-8 hücreli küme
Rulo Oluşumu Mikroskobik olarak kümeler para dizisi şeklinde
Negatif Makroskobik ve mikroskobik küme yok
Mixed field Çok sayıda büyük ve küçük küme, zeminde
serbest eritrosit var
DEĞERLENDİRME-II
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 16
Eritrosit Süspansiyonu Hazırlama: Yıkama yapılmaması durumunda
1. Fibrinojen ve serumdaki artık trombin
2. Rulo formasyonu oluşma olasılığı
3. Antikomplementer antikoagulanlar
4. Laktoz, neomisin gibi koruyucu maddeler
5. ABO, Lewis, Chido/Rodgers, Ii antijenlerinin plazmada bulunuşu
6. Plazma, albumin otoaglütininleri içerebilir
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 17
Saklama Koşulları ve Antijenler
1. M ve P1 antijenleri dışında aktivite kaybı minimaldir
2. Pıhtılaşmış olarak saklanan kan örneklerinde
antikoagulanlı kanlara göre antijenik aktivite kaybı
daha hızlıdır
3. Eritrositler Sitrat Fosfat Gliserol solüsyonunda
–200C’de bir yıl saklanabilir, sadece P1 antijeni
zayıf reaktif bulunur
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 18
Kan gruplama testlerinde serum tercih edilmelidir
Plazma Kullanmanın Sakıncaları :
* 370C’de inkübe edildiğinde pıhtılaşabilir
* Sitrat ve EDTA gibi antikoagulanlar
kompleman aktivasyonunu engeller.
Serum veya Plazma Kullanımı
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 19
Antiserumların Saklanması
• +40C’de 1-2 yıl, -200C’de yıllarca saklanabilirler
• Koruyucu olarak sodyum azid, antibiyotikler kullanılabilir
• Anti-A ve Anti-B’ye genellikle belirleyici olarak boya
eklenir
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 20
ABO (ABH) Sistemi
*Transfüzyon ve doku transplantasyonunun
en önemli antijen sistemidir.
*Reverse gruplamanın yapılabildiği tek kan grup sistemidir
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 21
Antikor
Antijen
Eritrosithücre tipi
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 22
Eritrositler
Serum
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 23
Lam Yöntemi
A pos
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 24
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 25
ABO Forward Gruplama-I
Temiz ve etiketli (anti-A yazılmış) bir lama bir damla anti-A damlatılır
İkinci temiz ve etiketli (anti-B yazılmış) bir lama bir damla anti-B damlatılır
Bu antiserumlara paralel test yapılacaksa üçüncü bir temiz ve etiketli (anti-A,B yazılmış) bir lama bir damla anti-A,B damlatılır
Lam (Slide) Yöntemi-I
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 26
ABO Forward Gruplama-II
Tercihen dördüncü bir temiz ve etiketli (kontrol yazılmış) lam da ayrıca hazırlanır. Bu lama bir damla hasta serumu veya plazması damlatılır
Lamlara test edilecek eritrositlerin iyice karıştırılmış birer damla süspansiyonu damlatılır
Kullanılacak doğru konsantrasyonu belirlemek için üretici önerilerine bakılır
Lam (Slide) Yöntemi-II
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 27
ABO Forward Gruplama-III
Antiserum ve eritrositler her bir lam için ayrı, temiz bir
aplikatör çubuk ile karıştırılır ve çubuk atılır
Lamlar sürekli olarak hafifçe öne-arkaya hareketle 2
dakika kadar sallanır
Tüm lamlardaki sonuçlar okunur, yorumlanır ve
kaydedilir
Lam (Slide) Yöntemi-III
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 28
Yorum-I1 Herhangi bir ABO gruplama ajanıyla
(antiserumuyla) güçlü eritrosit aglütinasyonu sonucun pozitif olduğu anlamına gelir
2 İki dakika sonunda pürüzsüz eritrosit süspansiyonu negatif sonuçtur
3 Zayıf ya da şüpheli reaksiyon veren örnekler tüp testi ile tekrar edilmelidir
Lam (Slide) Yöntemi-IV
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 29
Yorum-II4 Kontrol lamında aglütinasyon görülmesi nonspesifik bir
aglütinasyon olarak değerlendirilir ve otoantikorlarınvarlığını gösterir
5 Değerlendirme tabloya göre yapılır
Lam (Slide) Yöntemi-V
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 30
Kan Grubu Anti-A Anti-B Anti A,B
A + - +
B - + +
AB + + +
O - - -
Forward Gruplamada Değerlendirme
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 31
İsim soyad
Tarih
A pozitif
Çalışan personel
Tarih
İmza
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 32
Teknik uyarılar-I
1 Bu yöntem, seramik veya porselen fayans üzerinde asla denenmemelidir
2 Zayıf veya negatif reaksiyon veren tüm antiserum-eritrosit karışımları mikroskobik olarak da kontrol edilmelidir .
Lam (Slide) Yöntemi-VI
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 33
Teknik uyarılar-II
3 Negatif sonuçlar tüp testi ya da mümkünse başka bir yöntemle ( jel santrifügasyon, mikroplak vs ) doğrulanmalıdır
4 Temiz lamların üzerine önce antiserumlardamlatılmalıdır
5 Karıştırıcı çubuklar için cam bagetler tavsiye edilmez
Lam (Slide) Yöntemi-VII
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 34
Teknik uyarılar-III
6 Lamların üzerinde oluşabilecek hafif kuruma zayıf pozitif aglütinasyon olarak değerlendirilmemelidir
7 Sonuçların değerlendirilmesi ikinci bir laboratuar uygulayıcısı tarafından da yapılmalıdır
8 Her şeye rağmen ABO grupları tayininde lam testleriyle her zaman doğru sonuçlar alınamaz
Lam (Slide) Yöntemi-VIII
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 35
1 Hasta serumu
2 Tarama RBC
3 Lıss
4 İnkübasyon
5 Santrifüj
6 Yıkama
7 AHG eklenir
8 Santrifüj
9 Coombs kontrol hücresi ekle
10 Santrifüj
11 Değerlendirme
Tüp Yöntemi
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 36
ABO FORWARD GRUPLAMA-I
1 Temiz ve etiketli (anti-A yazılmış) bir test tüpüne bir
damla anti-A damlatılır.
2 İkinci bir temiz ve etiketli (anti-B yazılmış) tüpe bir
damla anti-B damlatılır.
3 Bu antiserumlara paralel test yapılacaksa üçüncü
temiz ve etiketli (anti-A,B yazılmış) bir tüpe bir
damla anti-A,B damlatılır.
TÜP YÖNTEMİ-I
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 37
ABO FORWARD GRUPLAMA-II
4 Dördüncü temiz ve etiketli (kontrol yazılmış) bir tüpe
bir damla hasta yada donör serumu veya plazması
damlatılır.
5 Her bir tüpe bir damla test edilecek eritrositlerin en
az 3 kez yıkanmış %2-5’lik süspansiyonundan
damlatılır.
TÜP YÖNTEMİ-II
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 38
ABO FORWARD GRUPLAMA-III
6 Tüp içerikleri yavaşça karıştırılır ve yaklaşık
900-1000 x g’de 15-30 sn. süreyle santrifüj
edilir. Alternatif olarak tüpler santrifüj
edilmeden 1 saat oda ısısında bırakılır.
TÜP YÖNTEMİ-III
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 39
ABO FORWARD GRUPLAMA-IV
7 Tüplerin dibindeki eritrosit birikintileri tekrar yavaşça
süspanse edilir ve makroskobik olarak aglütinasyon
açısından incelenir.
8 Test sonuçları okunur, yorumlanır ve kaydedilir.
Eritrosit test sonuçları ABO reverse gruplama
prensibi ile karşılaştırarak doğrulanır.
TÜP YÖNTEMİ-IV
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 40
YORUM-I
1 Test tüplerinin herhangi birindeki aglütinasyon
sonucun pozitif olduğu anlamına gelir.
2 Bir eritrosit birikintisinin yeniden süspanse
edilmesinden sonra süspansiyonun pürüzsüz olması
negatif test sonucudur.
TÜP YÖNTEMİ-V
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 41
YORUM-II
3 Kontrol tüpünde aglütinasyon görülmesi non-
spesifik bir aglütinasyon olarak değerlendirilir
ve otoantikorların varlığını gösterir
4 Değerlendirme tabloya göre yapılır
TÜP YÖNTEMİ-VI
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 42
Teknik Uyarılar-I
1 Zayıf veya negatif reaksiyon veren tüm
antiserum-eritrosit karışımları mikroskobik olarak
kontrol edilmelidir
2 Anti-A ve Anti-AB’de aglütinasyon şiddeti zayıf
(+, ++) ise A subgrupları araştırılmalıdır
TÜP YÖNTEMİ-VII
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 43
Teknik Uyarılar-II
3 Temiz tüplerin üzerine ilk önce antiserumlardamlatılmalıdır.
4 Sonuçların değerlendirilmesi ikinci bir laboratuar uygulayıcısı tarafından da yapılmalıdır
TÜP YÖNTEMİ-VIII
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 44
REVERSE GRUPLAMA-I
1.Test tüplerinin üzerine sırası ile A1 , A2 , B , O yazılarak etiketlenir.
2. Her tüpe 2-3 damla hasta serumu damlatılır3. A1 etiketli tüpe bir damla A1 eritrosit
süspansiyonu,A2 etiketli tüpe bir damla A2 eritrosit süspansiyonu,B etiketli tüpe bir damla B eritrosit süspansiyonu, O etiketli tüpe bir damla O eritrosit süspansiyonudamlatılır .
TÜP YÖNTEMİ-IX
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 45
REVERSE GRUPLAMA-II
4. Tüp içerikleri yavaşça karıştırılır ve yaklaşık 900-1000 x g’de 15-30 sn. süreyle santrifüj edilir.
5 Tüpler hemoliz bulgusu açısından incelenir.
Eritrosit birikintileri tekrar yavaşça süspanse edilir ve aglütinasyon açısından incelenir
TÜP YÖNTEMİ-X
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 46
REVERSE GRUPLAMA-III
6. Test sonuçları okunur, yorumlanır ve kaydedilir.
Serum test sonuçları ABO forward gruplama ile saptananlarla karşılaştırarak doğrulanır
7. Zayıf serum reaksiyonlarını güçlendirmek için tüpler 5-15 dk. boyunca oda ısısında inkübe edilir
TÜP YÖNTEMİ-XI
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 47
YORUM
1 Aglütinasyon sonucun pozitif olduğu anlamına gelir
2 Pozitif testlerde beklenen reaksiyonlar +3 ile +4’tür. Zayıf reaksiyon veren örnekler adsorbsiyon ve elüsyon ile doğrulanır.
3 Yeniden süspanse edilen süspansiyonun pürüzsüz olması negatif test sonucudur.
4 Değerlendirme tabloya göre yapılır.
TÜP YÖNTEMİ-XII
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 48
Reverse Gruplamada Değerlendirme
Bilinen Eritrosit SüspansiyonlarıKan Grubu Serumdaki Antikorlar
A B O
A Anti-B - + -
B Anti-A + - -
AB - - - -
O Anti-A, Anti-B + + -
Oh (Bombay) Anti-A, Anti-B, Anti-H
+ + +
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 49
TEKNİK UYARILAR-I
1 Santrifüj yapılmadan değerlendirildiğinde zayıf aglütinasyon oluşur. Bu yüzden reverse gruplama sadece tüp, jel santrifügasyon, mikroplakserolojik yöntemleri ile yapılabilir. Lam yöntemi ile yapılamaz
2 Zayıf (+, ++) veya negatif reaksiyon veren tüm tüp karışımları mikroskobik olarak kontrol edilmelidir
TÜP YÖNTEMİ-XIII
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 50
TEKNİK UYARILAR-II
3 Eğer anti-A ve anti-B antikorları serumda çok az
miktarlarda ise reverse gruplama ile ortaya
koymak güç ya da olanaksız olabilir.
4 Hastanın kanında A ve B grup antijenleri dışında
başka antijenlerle reaksiyon veren atipik
antikorlar varsa grup saptanması güçlük
gösterebilir.
TÜP YÖNTEMİ-XIV
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 51
Tüp Yöntemi √
1. Güvenilir bir yöntem2. Fiziksel koşullar ve eleman ihtiyacı3. Zaman4. Enfeksiyon riski5. Ucuz
GA 2007
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 52
FENOTİP FORWARD GRUPLAMA REVERSE GRUPLAMA(ABO/Rh) (cell A1, A2, B, O)Anti-A Anti-B Anti-AB Anti-H Anti-A1 A1 A2 B O
A1* +4 - +4 -/± +3 - - +4 -Aınt** +4 - +4 +3/+2 +3/+2 - - +4 -A2*** +4 - +4 +2 - -/+ - +4 -A3 +2mf - +2 +3 - ? - +4 -Am -/+ - -/+ +4 - - - +4 -Ax -/+2 - +/+2 +4 - +2 -/+ +4 -Ae1 - - - +4 - +2 - +4 -B - +4 +4 - +4 +4 - -B3 - +1mf +2mf +3 +4 +4 - -Bm - - -/+ +4 +4 +4 - -Bx - -/+ -/+2 +4 +4 +4 - -AB +4 +4 +4 - +3 - - - -A2B+4 +4 +4 - - ? - - -O - - - +4 - +4 +4 +4 -Oh(Bom.) - - - - - +4 +4 +4 +4
* Anti-A1 pozitifliği daima anti-H pozitifliğinden daha kuvvetlidir.** Anti-A1 ve anti-H’da reaksiyon şiddeti aynıdır.*** Anti-H pozitifliği daima anti-A1 pozitifliğinden daha kuvvetlidir.
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 53
Jel Yöntemi
Jel sadece aglütine olmayan eritrositlerin geçişine izin verir
1 Uygun kartlara numune eklenir
2 İnkübasyon
3 Santrifüj
4 Değerlendirme
Çift populasyon gösterilebilir
1986
Molekül çapına göre tutulma prensibi
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 54
A NegO Pos
Ce poz , cE, Kell neg
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 55
Jel Teknolojisinin Avantajları√
§ Laboratuar tekniklerinin standardizasyonu
§ Kolay ve çabuk prosedürler
§ Kolay ve çabuk yorumlama
§ Yıkama işlemine gerek duyulmaması
§ Sonuçların ertesi gün bile kontrol edilebilirliği
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 56
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 57
Mikroplak Yöntemi
1. Duyarlılığı yüksek2. Ekonomik3. Büyük kan merkezleri için uygun
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 58
Forward Gruplamada Uyumsuzluk
1. Yakın dönemde transfüzyon veya kemik iliği transplantasyonu yapılanlarda iki farklıeritrosit popülasyonuna bağlı chimera
2. Varyant A ve B genleri taşıyan kişilerde zayıf antijenlerin varlığı. Lösemi gibi bazıhastalıklarda eritrosit yüzey antijenlerinde zayıflama
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 59
Forward Gruplamada Uyumsuzluk
3. Kalıtsal yada kazanılmış poliaglütinasyondamembran bozukluğuna bağlı gelişen modifiye eritrositlerin anti-A, anti-B veya her ikisi ile birlikte aglütine olması
4. Anormal konsantrasyondaki serum proteinleri veya makromoleküller nedeni ile oluşan nonspesifik agregasyonun aglütinasyonu taklit etmesi
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 60
Forward Gruplamada Uyumsuzluk
5. Serumlarında yüksek konsantrasyonda A ve B antijenleri bulunan kişilerde bu antijenlerin antiserumdaki (reagent) antikorları nötralize etmesi
6. Antiserumlardaki boyalara karşı gelişmişantikorların neden olduğu hatalı pozitiflikler
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 61
Reverse Gruplamada Uyumsuzluk
1. Tam pıhtılaşmamış serum veya plazmada bulunan küçük fibrin parçacıklarının aglütinasyon sanılması
2. Anormal konsantrasyondaki proteinlerin veya intravenöz kontrast maddelerin neden olduğu nonspesifik agregasyon
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 62
Reverse Gruplamada Uyumsuzluk
3. Diğer eritrosit antijenlerine karşı gelişmiş antikorların test hücreleri bu antijeni taşıyorsa pozitif sonuçvermesi
4. Yenidoğan döneminde ilk 4-6 ay, yaşlılar ve immünsistemi baskılanmış kişilerde düşük immünglobulindüzeyinin hatalı negatif sonuçlara neden olması
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 63
Rh Antijenleri
Rh Antijenleri Sıklık (%)D 85C 70E 30c 80e 97f (ce) 64Ce 69Cw 2
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 64
D Antijeni
1. A ve B antijenlerinden sonra en yüksek
antijeniteye sahiptir
2. En kompleks eritrosit antijenlerindendir
3. Rh sisteminde en güçlü antijen olduğundan Rh
tiplendirmesinde rutinde sadece anti-D çalışılır
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 65
1. Bilinmeyen Rh antikorlarının tanımlanması
2. Rh antikorları taşıdığı bilinen alıcılara transfüzyon yapılması
3. Babalık tayini ve diğer aile çalışmaları
4. Çeşitli test panelleri için eritrosit hazırlanması sırasında
kullanılır
Diğer Rh Antijenleri
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 66
Anti-D Antiserumları
1. Yüksek Proteinli Antiserumlar
2. Düşük Proteinli Antiserumlar
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 67
Yüksek Proteinli Antiserumlar
1. Yüksek yoğunlukta protein ve makromoleküliçerirler
2. Lam, tüp, mikroplak tekniklerinde kullanılırlar3. Kontrol reagenti her üretici firma için farklıdır4. Eritrosit süspansiyonları SF, serum veya
plazma ile hazırlanabilir5. Rutinde en sık kullanılan antiserumlardır
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 68
Düşük Proteinli Antiserumlar
Üç farklı türü vardır :
a. Geleneksel SF reaktif tüp testi antiserumu: IgM
b. Monoklonal IgM antiserumları: IgM ve poliklonal IgG
c. Kimyasal olarak modifiye edilmiş poliklonalIgG: Tüm rutin çalışmalarda veya kontrol testi pozitif örneklerde kullanılır
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 69
Rh Tayininde Lam Yöntemi-I
1 Temiz, işaretlenmiş bir lamın üzerine bir damla anti-D damlatılır
2 İkinci bir lama uygun kontrol solüsyonundan bir damla damlatılır
3 Her bir lama iyi karıştırılmış %40-50’lik test edilecek eritrosit süspansiyonundan birer damla damlatılır
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 70
Rh Tayininde Lam Yöntemi-II
4 Temiz bir aplikatör çubuk kullanarak iyice karıştırılır ve reaksiyon karışımı her lamda yaklaşık 20x40 mm’lik bir alana yayılır
5 Lamlar görüntü kutusuna konur, yavaşça sallanır ve aglitünasyon açısından sürekli olarak gözlenir
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 71
Rh Tayininde Lam Yöntemi-III
6 Test 2 dakika içinde okunmalıdır
7 Eğer Rh görüntüleme kutusu temin edilememişise ısıtılmış (el sırtını yakmayacak ısıya kadar) lamlar kullanılabilir
8 Her iki lamdaki reaksiyon sonuçları okunur ve yorumlanır
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 72
Yorum1. Anti-D ile aglitünasyon ve kontrol lamında
pürüzsüz süspansiyon pozitiftir ve test edilen eritrositlerin D+ olduğunu gösterir
2. Anti-D ve Rh kontrolünde aglütinasyon olmaması eritrositlerin D - olduğunu düşündürür. Eğer eritrositler lam testlerinde D– olarak bulunuyor ise antiglobülin test prosedürüyle zayıf bir D (Du) antijeni taşıdığı gösterilebilir
Rh Tayininde Lam Yöntemi-IV
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 73
1 Temiz, işaretlenmiş bir test tüpünün içine bir damla anti-D serumu damlatılır
2 İşaretlenmiş (kontrol yazılmış) ikinci bir tüpün içine uygun kontrol ajanından bir damla damlatılır
3 Her tüpe test edilecek %2-5’lik eritrosit süspansiyonundan (SF, serum veya plazma içindeki) birer damla damlatılır
Rh Tayininde Tüp Yöntemi-I
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 74
4 Nazikçe karıştırılır ve üreticinin önerdiği hız ve zamanda santrifüj edilir
5 Eritrosit birikintisi nazikçe kaldırılır ve aglütinasyon açısından kontrol edilir (Eritrositleri transfer etmek için çubuk kullanılmışsa, eritrosit birikintisi kaldırılmadan önce her tüpe 1 damla SF ilave etmek, resüspansiyona yardımcı olacak daha fazla sıvı sağlayacaktır)
Rh Tayininde Tüp Yöntemi-II
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 75
6 Reaksiyonlar derecelendirilir ve test ile kontrol sonuçları kaydedilir
Rh Tayininde Tüp Yöntemi-III
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 76
YORUM
1 Anti-D tüpündeki aglütinasyon > 2+ ve kontrol tüpü
nonreaktif ise geçerli bir test oluşturur ve test edilen
eritrositlerin D+ olduğunu gösterir
2 Kontrol tüpünde aglütinasyon varsa veya anti-D tüpündeki
aglütinasyon < 2+ ise, daha ileri testler olmaksızın Rh tipi
pozitif olarak değerlendirilmemelidir
Rh Tayininde Tüp Yöntemi-IV
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 77
YORUM
Hem anti-D hem de kontrol tüplerindeki düz bir
eritrosit süspansiyonu negatif test sonucudur.
Hastaların grubu D negatif olarak gözükse de,
donör kanı olduğunda mutlaka D antijenin zayıf
formları için zayıf D (Du) testine tabi tutulmalıdır
Rh Tayininde Tüp Yöntemi-V
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 78
n Zayıf D (Du)n Normalden daha az D antijeni mevcuttur
ancak yapısı normaldir. n Antikor geliştirmesi beklenmezn Varyant=Parsiyel D=Kısmi Dn Epitoplarda eksiklik mevcuttur.n Protein yapı normal değildir.n Eksik olan epitopa karşı antikor geliştirebilir.
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 79
1. Her Anti-D antiserumu zayıf D testi için uygun değildir
Yüksek proteinli poliklonal antiserumlar
Kimyasal olarak modifiye edilmiş düşük proteinli
poliklonal antiserumlar
Harmanlanmış IgM/IgG monoklonal/poliklonal
düşük proteinli antiserumlar kullanılabilir
2. Du testi mutlaka tüp testi ile çalışılmalıdır. Çünkü lam
yöntemi ile Du testi yapılamaz
Zayıf D Testi (Du Testi)-I
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 80
1 Temiz, işaretlenmiş bir test tüpüne bir damla anti-D serumu damlatılır
2 İşaretlenmiş (kontrol yazılmış) ikinci bir tüpe uygun kontrol ajanından bir damla damlatılır
3 Her tüpe test edilecek %2-5’lik eritrosit süspansiyonundan (SF, serum veya plazma içindeki) birer damla damlatılır
Zayıf D Testi (Du Testi)-II
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 81
4 Tüpler karıştırılır, 37ºC’de 15-30 dk bekletilir.
5 900-1000 x g de, 15-45 saniye santrifüj edilir.
6 Nazikçe çalkalanarak aglütinasyon olupolmadığına bakılır. Eğer, anti-D ile test hücrelerinde güçlü bir aglütinasyon varsa ve bu durum kontrolde yoksa, test örneği D+ olarakkaydedilir. Testin antiglobulin fazına geçmeyegerek yoktur.
Zayıf D Testi (Du Testi)-III
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 82
1. Test edilen eritrositlerde aglütinasyon yok
veya şüpheli bir aglütinasyon varsa
eritrositler çok miktarda SF ile 3-4 kez yıkanır.
2. Son yıkamadan sonra SF tamamen dökülür
ve tüpün ağız kenarları kurulanır.
Zayıf D Testi (Du Testi)-IV
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 83
1. Üreticinin direktifleri doğrultusunda 1-2 damla anti-
IgG damlatılır.
2. Nazikçe karıştırılır ve 900-1000 x g de, 15-30 saniye
santrifüj edilir.
3. Her eritrosit birikintisi nazikçe kaldırılır, aglütinasyon
olup olmadığına bakılır, test sonucu derecelendirilir
ve kaydedilir.
Zayıf D Testi (Du Testi)-V
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 84
YORUM
1 Zayıf D testi prosedürüne mutlaka bir diluentkontrol testi veya direkt antiglobulin testi eşlik etmelidir.
2 Anti-D tüpünde aglütinasyon varken kontrol tüpünde olmaması testin pozitif olduğunu gösterir. Kan D + olarak sınıflandırılmalıdır. Bu tür eritrositleri “D -, Du +” olarak rapor etmek doğru değildir.
Zayıf D Testi (Du Testi)-VI
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 85
3 Anti-D testinde aglütinasyon olmamışsa sonuçnegatiftir. Bu, eritrositlerde D aktivitesi yok demektir ve D (– ) neg olarak sınıflandırılır
4 Kontrol testi pozitif ise, zayıf D testi için geçerli bir yorum yapılamaz. Bu durumda, eğer test edilen eritrositler hastaya ait ise Rh (- )kan verilmelidir; eğer donöre ait ise eritrositler transfüzyon için kullanılmamalıdır
Zayıf D Testi (Du Testi)-VII
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 86
Sorular-I
1- Zayıf veya varyant D antijeni, Rh negatif bir kişide antikor yanıtı oluşturabilir mi?
2- Zayıf veya varyant D antijeni taşıyan fetusanneyi immünize edebilir mi?
3- Varyant D antijeni taşıyan bir alıcıya Rhpozitif kan verilirse antikor yanıtı oluşur mu?
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 87
Sorular-II
4- Varyant D antijeni taşıyan anneyi Rhpozitif fetus immünize edebilir mi?
5- Zayıf D antijeni taşıyan alıcıya Rh pozitif kan verilirse antikor yanıtı oluşur mu?
6- Zayıf D antijeni taşıyan anneyi, Rhpozitif fetus immünize edebilir mi?
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 88Eğirdir Gölü Isparta
Recommended