Karaciğer Nakil Sonrası Büyüme ve Gelişme

Karaciğer Nakil SonrasıKaraciğer Nakil SonrasıBüyüme ve GelişmeBüyüme ve Gelişme

Dr. Sema AYDOĞDUDr. Sema AYDOĞDU

EgeÜTF EgeÜTF

Çocuk Gastroenteroloji, Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji Hepatoloji

ve Beslenme BDve Beslenme BD

Organ Nakil Merkezi Organ Nakil Merkezi

Eylül 2004-Kapadokya Eylül 2004-Kapadokya

Karaciğer Karaciğer NakliNakli

GünümüzdeGünümüzde Fulminan Fulminan Son dönem KC yetm.Son dönem KC yetm. HCCHCC KC kökenli KC kökenli

metabolik metabolik hastalıklarınhastalıkların

EN ETKİLİ, EN ETKİLİ,

EN RADİKAL TEDAVİEN RADİKAL TEDAVİ

YÖNTEMİ !!!YÖNTEMİ !!!

Karaciğerin tüm bu Karaciğerin tüm bu süreçlerindesüreçlerinde

AnoreksiAnoreksi MalabsorpsiyonMalabsorpsiyon Enerji gereksiniminin artmasıEnerji gereksiniminin artması Büyüme hormonu direnciBüyüme hormonu direnci

MALNÜTRİSYON MALNÜTRİSYON

ve ve

BÜYÜME GERİLİĞİ BÜYÜME GERİLİĞİ

ile sonuçlanmaktadır…ile sonuçlanmaktadır…

Büyüme geriliğiBüyüme geriliği

veyaveya

Boy uzamasında gerilikBoy uzamasında gerilik

KC nakil zamanlamasında KC nakil zamanlamasında önemli…önemli…

Kolestatik KC hastalıklarıKolestatik KC hastalıkları

özellikleözellikle

Çocukluk çağına özgü Biliyer Çocukluk çağına özgü Biliyer AtreziAtrezi

yüksek risk grubu……… yüksek risk grubu………

KC nakil sonrası KC nakil sonrası

sirotik KC’ninsirotik KC’nin

sağlıklı organla yer sağlıklı organla yer değişimideğişimi

sirotik süreci sonlandırırsirotik süreci sonlandırır

malnütrisyon etkenini malnütrisyon etkenini

ortadan kaldırırortadan kaldırır

ve ve

büyüme hızlanırbüyüme hızlanır

KC nakil sonrası KC nakil sonrası

büyümebüyüme

Ne zamanNe zaman

Ne kadarNe kadar

Nereye kadarNereye kadar

hızlanır ?hızlanır ?

KC nakil zamanı KC nakil zamanı çocukların büyük kısmı çocukların büyük kısmı orta veya ağır derecedeorta veya ağır derecede

büyüme geriliği büyüme geriliği gösterir.gösterir.

Merkezimizin sonuçlarına Merkezimizin sonuçlarına göregöre

bu oran %70’dir…bu oran %70’dir…

Literatüre göre:Literatüre göre:

Nakil sonrası sıklıkla Nakil sonrası sıklıkla

ilk 6 ayda ilk 6 ayda

büyüme geriliği sürer…büyüme geriliği sürer…

Büyüme Büyüme

ancak 6. aydan ancak 6. aydan

sonrasonra

hızlanır…hızlanır…

Hedef ölçülere ulaşma Hedef ölçülere ulaşma

(catch up growth)(catch up growth)

6-24.ay 6-24.ay

veya veya

6-36.ay 6-36.ay

arasında gerçekleşir…arasında gerçekleşir…

7. yıla kadar 7. yıla kadar

uzayabilir…uzayabilir…

KC nakil sonrası büyüme KC nakil sonrası büyüme hızıhızı

Primer hastalıkPrimer hastalık Pre-op büyüme geriliğinin derecesiPre-op büyüme geriliğinin derecesi Post-op beslenme sorunlarıPost-op beslenme sorunları KC nakil komplikasyonlarıKC nakil komplikasyonları Diğer organ sorunları (böbrek !)Diğer organ sorunları (böbrek !) İmmünsüpresyonİmmünsüpresyon

tarafından belirlenir……tarafından belirlenir……

KC nakil sonrası büyüme KC nakil sonrası büyüme hızıhızı

Ana olumsuz etmenAna olumsuz etmen

Yüksek doz steroidlerYüksek doz steroidler Post-op 5. yıla kadar etkiler !? Post-op 5. yıla kadar etkiler !?

Steroidler Steroidler Somatostatin sekresyonunu Somatostatin sekresyonunu

artırırartırır Büyüme hormon salınımı Büyüme hormon salınımı

baskılanırbaskılanır Kemikleşme baskılanırKemikleşme baskılanır

KC nakil sonrası büyüme KC nakil sonrası büyüme hızıhızı

Yineleyen rejeksiyon ataklarıYineleyen rejeksiyon atakları HCC için nakilHCC için nakil Posttransplant lenfoproliferatifPosttransplant lenfoproliferatif

hastalık (PTLD)hastalık (PTLD) Kötü graft fonksiyonuKötü graft fonksiyonu Re-Tx gereksinimiRe-Tx gereksinimi

büyümeyi olumsuz büyümeyi olumsuz etkiler…etkiler…

KC nakil sonrası KC nakil sonrası büyüme hızıbüyüme hızı

Primer tanıPrimer tanı Metabolik hast.Metabolik hast. Biliyer atreziBiliyer atrezi Kriptojenik S’li hastalarKriptojenik S’li hastalar

Hızlı büyür…Hızlı büyür… Alagille sendromlularda Alagille sendromlularda

zor !zor !

KC nakil sonrası büyüme KC nakil sonrası büyüme hızıhızı

KC nakil zamanıKC nakil zamanı Yaş ne kadar küçükseYaş ne kadar küçükse Büyüme o kadar hızlı ………Büyüme o kadar hızlı ……… Süt çocukları çok şanslı !!!Süt çocukları çok şanslı !!! Adolesana yakınlar şansız…Adolesana yakınlar şansız…

Nakil zamanlaması çok Nakil zamanlaması çok etkilietkili

KC nakil sonrası büyüme KC nakil sonrası büyüme hızıhızı

Pre-op büyüme geriliğiPre-op büyüme geriliği

ne kadar ne kadar ağırsa !!!ağırsa !!!

Post-op büyüme hızıPost-op büyüme hızı

o kadar düşük !!!o kadar düşük !!!

Cinsiyet etkili değil……Cinsiyet etkili değil…… Menarş yaşı bir yıl geri…Menarş yaşı bir yıl geri…

KC nakil sonrası büyüme KC nakil sonrası büyüme hızıhızı

Nakil tipi etkisiz………Nakil tipi etkisiz……… Canlı vericiliCanlı vericili KadavraKadavra

Azaltılmış (reduced-Azaltılmış (reduced-size) size)

veya veya

Tam organ (full-size)Tam organ (full-size)

EgeÜTF Çocuk KC NakilleriEgeÜTF Çocuk KC Nakilleri1997 - 20041997 - 2004

68 çocuğa 74 KC Nakli 68 çocuğa 74 KC Nakli (%20-25)(%20-25) KadavraKadavra : 36: 36 (Split: 4)(Split: 4) Canlı vericiliCanlı vericili : 38: 38

Sol lateral segmentSol lateral segment : 37: 37

Sağ lobSağ lob : 1: 1

Yıllara Göre KC Nakil SayısıYıllara Göre KC Nakil Sayısı

0

5

10

15

20

25

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

16

7

21

13

652

4

Çocuklarda KC Nakil Çocuklarda KC Nakil

EndikasyonlarıEndikasyonları

Safra yolu

hastalıkları

%31

Metabolik

hastalıklar

%21Kriptojenik

%15

Otoimmün

%10

Viral %4

FHF %11

Re- Tx %8

Safra yolu problemlerinin Safra yolu problemlerinin dağılımıdağılımı Caroli

%5

KHF

%18

PFIC

%18

Biliyer atrezi

%59

Metabolik Hastalıkların Metabolik Hastalıkların DağılımıDağılımı

Wilson hast

%43

Glikojen depo hastalığı

%13

Alfa- 1 antitripsin eks.

%6

Tirozinemi tip- I

%38

Pre-op Hepatosellüler Pre-op Hepatosellüler FonksiyonlarFonksiyonlar

HastalarınHastaların

%86%86 Child CChild C

Skor> 9Skor> 9

Ort.PELD skoru : Ort.PELD skoru : 2222

(1-53)(1-53)

Pre-op Klinik ÖzelliklerPre-op Klinik Özellikler

MalnütrisyonMalnütrisyon %70%70 AsitAsit %86%86 Portal HTPortal HT %71%71 Hepato-pulmoner send. Hepato-pulmoner send.

%26%26 Hepato-renal send.Hepato-renal send. %10%10

Çocuk Nakilleri ve UNOS Çocuk Nakilleri ve UNOS StatusStatus

05101520253035404550

UNOS1 UNOS2 UNOS3

n%21%14

%65

EgeÜTF VerileriEgeÜTF Verileri35 hasta (K/E:17/18)35 hasta (K/E:17/18)

Median yaş Median yaş 7.4 yıl (0.6-16) 7.4 yıl (0.6-16) MMedian izlem süresi edian izlem süresi 20 ay 20 ay (15-60)(15-60) Median PELD skoru Median PELD skoru 22 22 (12-48) (12-48) Child Pough skoru Child Pough skoru 10 10 (8-(8-

13)13)

Canlı vericili / kadavraCanlı vericili / kadavra : 18/17: 18/17 FK-506 / CsAFK-506 / CsA : 24/11: 24/11

YAŞ

Ağırlık

YAŞ

BOY

%50 %3

Boy SDS değerleriBoy SDS değerleri(Gelişimin en alt basamağına (Gelişimin en alt basamağına

uzaklık)uzaklık)

Nakil öncesiNakil öncesi -3.4-3.4 -1.7 -1.7 Nakil sonrasıNakil sonrası

6. 6. ay ay -2.8-2.8 -1. -1.77

12. ay 12. ay -1.9-1.9 -1.4 -1.4

224. ay4. ay --1.51.5 -0.9 -0.9

Nakil sonrası boy SDS değişimi

-4

-3,5

-3

-2,5

-2

-1,5

-1

-0,5

0

0 6 12 24

KC Nakil Sonrası KC Nakil Sonrası Büyümenin SürdürülmesiBüyümenin Sürdürülmesi

BÜYÜME1

16,0

14,0

12,0

10,0

8,0

6,0

4,0

2,0

BÜYÜME1Frequency

12

10

8

6

4

2

0

Std. Dev = 3,83

Mean = 5,1

N = 30,00

Post-op 1. Post-op 1. yılyıl

KC Nakil Sonrası Büyümenin KC Nakil Sonrası Büyümenin SürdürülmesiSürdürülmesi

BÜYÜME2

10,0

9,0

8,0

7,0

6,0

5,0

4,0

3,0

2,0

BÜYÜME2Frequency

3,5

3,0

2,5

2,0

1,5

1,0

,5

0,0

Std. Dev = 2,52

Mean = 6,0

N = 15,00

Post-op 2. Post-op 2. yılyıl

KC Nakil öncesi ve sonrası KC Nakil öncesi ve sonrası vücut kitle indeksi (BMI)vücut kitle indeksi (BMI)

ÖncesiÖncesi 17.6 17.6 ±± 2.6 2.6 (13.3-25)(13.3-25) SonrasıSonrası

3. ay3. ay 17.6 17.6 ±± 1.8 1.8 (15.4-23)(15.4-23)

12.ay 12.ay 18.0 18.0 ±± 1.7 1.7 (14.3-21)(14.3-21)

24.ay 24.ay 23.7 23.7 ±± 1.2 1.2 (15.5-35)(15.5-35)

Hastalığın Tipine Göre YıllıkHastalığın Tipine Göre YıllıkBoy Uzama HızıBoy Uzama Hızı

tani grup

kolestatik grupnonkolestatik grup

yýllý

k b

oy u

za

ma

hýzý/y

ýl

5.3

5.2

5.1

5.0

4.9

4.8

4.7

4.6

P=0.0P=0.088

İmmünsüpresyon Tipine İmmünsüpresyon Tipine Göre Boy UzamasıGöre Boy Uzaması

FK-506 grubuFK-506 grubu Nakil anındaNakil anında

106.7 106.7 ±± 34.3 34.3 6.ay 6.ay

104.7 104.7 ±± 35.0 35.0 1.yıl 1.yıl

110.8 110.8 ±± 36.2 36.2

CYA grubuCYA grubu Nakil anındaNakil anında

142.2 142.2 ±± 20.7 20.7 6.ay 6.ay

142.6 142.6 ±± 22.4 22.4 1.yıl 1.yıl

144.4 144.4 ±± 20.4 20.4

P=0.00P=0.0044

P=0.00P=0.0066

P=0.03P=0.0311

Nakil yaşına göre yıllık boy Nakil yaşına göre yıllık boy uzama hızıuzama hızı

yas grubu

>2 yas<2 yas

Ort

ala

ma

bo

y u

zam

a h

izi/y

il

12

10

8

6

4

2

P<0.0P<0.055

Nakil Tipine Göre Yıllık Boy Nakil Tipine Göre Yıllık Boy UzamasıUzaması

P=0.00P=0.0000

Nakil Tipine Göre Yaş Nakil Tipine Göre Yaş DağılımıDağılımı

Kadavra Kadavra YYaş ortaş ort.. 12.3 12.3 ±± 4.5 yıl4.5 yıl

((median: median: 12.612.6))

((3.7-17.5)3.7-17.5) CCanlı anlı VVericiliericili YYaş ortaş ort.. 4.9 ± 4.9 ± 4.8 yıl4.8 yıl

((median: median: 3.63.6) )

((0.6-13.1)0.6-13.1)

p=0.000p=0.000

Steroid Alım Süresine Göre Steroid Alım Süresine Göre Yıllık Boy Uzama HızıYıllık Boy Uzama Hızı

steroid alim süresi

>1yil<1 yil

2. y

il b

oy u

zam

a h

izi

8

7

6

5

4

3

p=0.07P=0.07P=0.07

Overall Patient Survival

follow up (months)

806040200

Cum

Sur

viva

l

1.0

.9

.8

.7

.6

.5

.4

.3

.2

.1

0.0

Survival Function

Censored

Nakil Tipine Göre SağkalımNakil Tipine Göre Sağkalım

follow up (months)

4842363024181260

Cu

m S

urv

iva

l

1.0

.9

.8

.7

.6

.5

.4

.3

.2

.1

0.0

type of tx

Living donor

Cadaveric

P=P=

ÇocukÇocuk hastalardahastalarda UNOS status UNOS status veve sasağğkalkalıımm

izlem sure si (ay)

24201612840

Cum

Sur

viva

l

1,0

,9

,8

,7

,6

,5

,4

,3

,2

,1

0,0

UNOS statu s

3

2b

2a

1

P=P=

SONUÇSONUÇ

Karaciğer NakliKaraciğer Nakli

Tüm komplikasyonlu sirotiklere Tüm komplikasyonlu sirotiklere Konforlu bir yaşam sağlarkenKonforlu bir yaşam sağlarken Yaşam kalitesini artırmaktaYaşam kalitesini artırmakta Çocukların vazgeçilemez büyüme Çocukların vazgeçilemez büyüme

eğiliminin sürdürülmesini eğiliminin sürdürülmesini

sağlamaktadır…………sağlamaktadır…………

KC nakil programlarında KC nakil programlarında

Yer AlanYer Alan

HerkeseHerkese

AMA AMA

HerkeseHerkese

ÖzellikleÖzellikle

Transplant CerrahlarınaTransplant Cerrahlarına

Sonsuz Teşekkürler…Sonsuz Teşekkürler…