LES DIFERENCIES D’APRENENTATGE - Ajuntament de ......COCIENTE INTELECTUAL • El cociente...

Preview:

Citation preview

LES DIFERENCIES D’APRENENTATGE “Una llarga historia d’herois i dolents”

Miquel CASAS

Servei de Psiquiatria Hospital Universitari Vall d’Hebron Universitat Autònoma de Barcelona

Grupo Clínico vinculado al CIBERSAM

1ª Jornada internacional sobre Diferències d’Aprenentatge

Sant Cugat, 1 juliol 2014

PROBLEMAS EN EL APRENDIZAJE “Una larga historia de héroes y villanos”

Miquel CASAS

Servei de Psiquiatria Hospital Universitari Vall d’Hebron Universitat Autònoma de Barcelona

Grupo Clínico vinculado al CIBERSAM

1ª Jornada internacional sobre Diferències d’Aprenentatge

Sant Cugat, 1 Julio 2014

Servei de Psiquiatria

Hospital Universitari Vall d’Hebron Grup Clínic vinculat al CIBERSAM

Universitat Autònoma de Barcelona

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA ORGÁNICA

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA ORGÁNICA

•  “Patología Grave”, Avitaminosis, etc.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA ORGÁNICA

•  “Patología Grave”, Avitaminosis, etc.

•  Trastornos genéticos.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA ORGÁNICA

•  “Patología Grave”, Avitaminosis, etc.

•  Trastornos genéticos.

•  Infección vertical por VIH.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA ORGÁNICA

•  “Patología Grave”, Avitaminosis, etc.

•  Trastornos genéticos.

•  Infección vertical por VIH.

•  PANDAS (estreptococo).

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA ORGÁNICA

•  “Patología Grave”, Avitaminosis, etc.

•  Trastornos genéticos.

•  Infección vertical por VIH.

•  PANDAS (estreptococo).

•  Déficits sensoriales no detectados.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA ORGÁNICA

•  “Patología Grave”, Avitaminosis, etc.

•  Trastornos genéticos.

•  Infección vertical por VIH.

•  PANDAS (estreptococo).

•  Déficits sensoriales no detectados.

•  etc.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA NEURO-PSÍQUIÁTRICA

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA NEURO-PSÍQUIÁTRICA

•  Cociente Intelectual limitado.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA NEURO-PSÍQUIÁTRICA

•  Cociente Intelectual limitado.

•  Trastorno Mental Grave :

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA NEURO-PSÍQUIÁTRICA

•  Cociente Intelectual limitado.

•  Trastorno Mental Grave :

Trastorno del Espectro Autista

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA NEURO-PSÍQUIÁTRICA

•  Cociente Intelectual limitado.

•  Trastorno Mental Grave :

Trastorno del Espectro Autista Trastorno Desintegrativo Infantil

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA NEURO-PSÍQUIÁTRICA

•  Cociente Intelectual limitado.

•  Trastorno Mental Grave :

Trastorno del Espectro Autista Trastorno Desintegrativo Infantil Trastorno de Asperger

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA NEURO-PSÍQUIÁTRICA

•  Cociente Intelectual limitado.

•  Trastorno Mental Grave :

Trastorno del Espectro Autista Trastorno Desintegrativo Infantil Trastorno de Asperger

Trastorno de Rett

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

PROBLEMÁTICA NEURO-PSÍQUIÁTRICA

•  Cociente Intelectual limitado.

•  Trastorno Mental Grave :

Trastorno del Espectro Autista Trastorno Desintegrativo Infantil Trastorno de Asperger

Trastorno de Rett

etc.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

•  Cociente Intelectual dentro la normalidad.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

•  Cociente Intelectual dentro la normalidad.

•  Que cursan con bajo rendimiento escolar.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

•  Cociente Intelectual dentro la normalidad.

•  Que cursan con bajo rendimiento escolar.

•  En alumnos “listos” y “despiertos”.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

•  Cociente Intelectual dentro la normalidad.

•  Que cursan con bajo rendimiento escolar.

•  En alumnos “listos” y “despiertos”.

•  Con “excesiva” impulsividad.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

•  Cociente Intelectual dentro la normalidad.

•  Que cursan con bajo rendimiento escolar.

•  En alumnos “listos” y “despiertos”.

•  Con “excesiva” impulsividad.

•  Con gran variabilidad emocional.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

•  Cociente Intelectual dentro la normalidad.

•  Que cursan con bajo rendimiento escolar.

•  En alumnos “listos” y “despiertos”.

•  Con “excesiva” impulsividad.

•  Con gran variabilidad emocional.

•  Con frecuentes trastornos de conducta.

TRASTORNOS DEL APRENDIZAJE

•  Cociente Intelectual dentro la normalidad.

•  Que cursan con bajo rendimiento escolar.

•  En alumnos “listos” y “despiertos”.

•  Con “excesiva” impulsividad.

•  Con gran variabilidad emocional.

•  Con frecuentes trastornos de conducta.

•  Terminando en FRACASO ESCOLAR

FRACASO ESCOLAR

ESPAÑA

•  Abandono escolar ……............ 28,4 %

•  Fracaso escolar …………. 25 % - 27 %

FRACASO ESCOLAR

ESPAÑA

•  Abandono escolar ……............ 28,4 %

•  Fracaso escolar …………. 25 % - 27 %

•  Abandono escolar …………….. 7,2 %

•  Fracaso escolar ………… 7 % - 9%

FINLANDIA

FRACASO ESCOLAR

FRACASO ESCOLAR

“ Evolución de los T. Aprendizaje”

Malestar personal

Dificultades interpersonales

Problemas con la familia

Conflictos en la escuela

Bajo rendimento académico Drogodependencias “cannabis”

FRACASO ESCOLAR

FRACASO ESCOLAR

FRACASO ESCOLAR

•  Disfunción familiar.

FRACASO ESCOLAR

•  Disfunción familiar.

•  Falta de valores.

FRACASO ESCOLAR

•  Disfunción familiar.

•  Falta de valores sociales.

•  Escuelas de baja calidad.

FRACASO ESCOLAR

•  Disfunción familiar.

•  Falta de valores sociales.

•  Escuelas de baja calidad.

•  Maestros sin motivación.

FRACASO ESCOLAR

•  Disfunción familiar.

•  Falta de valores sociales.

•  Escuelas de baja calidad.

•  Maestros sin motivación.

•  Excesiva inmigración.

FRACASO ESCOLAR

•  Disfunción familiar.

•  Falta de valores sociales.

•  Escuelas de baja calidad.

•  Maestros sin motivación.

•  Excesiva inmigración.

•  Hábitos no saludables (TV, @).

FRACASO ESCOLAR

•  Disfunción familiar.

•  Falta de valores sociales.

•  Escuelas de baja calidad.

•  Maestros sin motivación.

•  Excesiva inmigración.

•  Hábitos no saludables (TV, @).

•  etc.

FRACASO ESCOLAR

FRACASO ESCOLAR

FRACASO ESCOLAR

Trastornos neuro-psico-patológicos

FRACASO ESCOLAR

Trastornos neuro-psico-patológicos T. del Aprendizaje (8% - 10%)

FRACASO ESCOLAR

Trastornos neuro-psico-patológicos T. del Aprendizaje (8% - 10%)

T.D.A.H. (5% - 2%)

FRACASO ESCOLAR

Trastornos neuro-psico-patológicos T. del Aprendizaje (8% - 10%)

T.D.A.H. (5% - 7%)

T. de Conducta (2% - 6%)

FRACASO ESCOLAR

Trastornos neuro-psico-patológicos T. del Aprendizaje (8% - 10%)

T.D.A.H. (5% - 7%)

T. de Conducta (2% - 6%)

T. del Sueño (2% - 5%)

FRACASO ESCOLAR

Trastornos neuro-psico-patológicos T. del Aprendizaje (8% - 10%)

T.D.A.H. (5% - 7%)

T. de Conducta (2% - 6%)

T. del Sueño (2% - 5%)

Fatiga Crónica (1% - 2%)

FRACASO ESCOLAR

Trastornos neuro-psico-patológicos T. del Aprendizaje (8% - 10%)

T.D.A.H. (5% - 7%)

T. de Conducta (2% - 6%)

T. del Sueño (2% - 5%)

Fatiga Crónica (1% - 2%)

FRACASO ESCOLAR

Trastornos neuro-psico-patológicos T. del Aprendizaje (8% - 10%)

T.D.A.H. (5% - 7%)

T. de Conducta (2% - 6%)

T. del Sueño (2% - 5%)

Fatiga Crónica (1% - 2%)

Consumos de Cánnabis ( > 30%)

Sanidad  50%  ↑  accidentes  de  

bicicleta  1  33%  ↑  visitas  a  urgencias  2  2–4  x  otros  accidentes  de  

vehículos  3-­‐5,15  

CONSECUENCIAS    Y    COSTES  DEL    TDAH    Y    LOS    TRASTORNOS    DEL    APRENDIZAJE    NO  TRATADOS  

Familia 3–5 x ↑ divorcio

o separación 11,12 2–4 x ↑ peleas entre hermanos 13

Depresión de los padres

Escuela - trabajo 46% expulsados 6 35% abandono 6

Menor nivel ocupacional 7

Sociedad 2x riesgo de

abuso de sustancias 8 Comienzo temprano 9

Menos probable abstinencia en edad adulta 10

Trabajo (padres) ↑ Ausencias laborales Menor productividad 14

1 DiScala et al, 1998. 2 Liebson et al, 2001.

3 NHTSA, 1997. 4-5 Barkley et al, 1993, 1996.

6 Barkley et al, 1990. 7 Mannuzza et al, 1997. 8 Biederman et al, 1997.

9 Pomerleau et al, 1995. 10 Wilens et al, 1995. 11 Barkley et al, 1991.

12 Brown & Pacini, 1989. 13 Mash & Johnston, 1983.

14 Noe et al, 1999. 15 Fisher et al, 2003

FRACASO ESCOLAR

FRACASO ESCOLAR

Trastornos del

Aprendizaje

FRACASO ESCOLAR

Trastornos del

Aprendizaje TDAH

T. Conducta

FRACASO ESCOLAR

Trastornos del

Aprendizaje TDAH

T. Conducta

FRACASO ESCOLAR

Trastornos del

Aprendizaje ADICCIONES

OH, cánnabis, cocaina, etc.

TDAH

Pre - escolar

Escolar

Adolescente

Trastorno por Déficit de Atención e Hiperactividad Trastorno Límite Trastorno Antisocial, etc.

TDAH

Trastorno por Déficit de Atención e Hiperactividad

Trastorno por Déficit de Atención e Hiperactividad

Adulto

Trastorno Límite Trastorno Antisocial Psicópata Drogodependiente Delincuente, etc.

 REPERCUSIONES  

 REPERCUSIONES  

MENOS DIAGNOSTICOS

TDAH

 REPERCUSIONES  

MENOS DIAGNOSTICOS

TDAH

MENOS

TRATAMIENTOS TDAH

 REPERCUSIONES  

MENOS DIAGNOSTICOS

TDAH

MÁS CONSUMOS CANNABIS

MENOS

TRATAMIENTOS TDAH

 REPERCUSIONES  

MENOS DIAGNOSTICOS

TDAH

MAS CONSUMOS

COCAINA

MÁS CONSUMOS CANNABIS

MENOS

TRATAMIENTOS TDAH

 REPERCUSIONES  

MENOS DIAGNOSTICOS

TDAH

MAS CONSUMOS

COCAINA

MÁS CONSUMOS CANNABIS

MENOS

TRATAMIENTOS TDAH

FRACASO ESCOLAR

PROBLEMAS LEGALES

EEUU ................... 40 % - 48 %

EUROPA .............. 35 % - 41 %

ESPAÑA .......................... 28 %

TDAH EN PRISIONES

ALBERT EINSTEIN

THOMAS EDISON

WINSTON CHURCHILL

JOHN LENNON

BILL GATES

DUSTIN HOFFMAN

LUIS ROJAS MARCOS

CONTROVERSIAS EN EL TDAH

¿ Enfermedad, Trastorno o Disfunción ?

TRASTORNO O DISFUNCIÓN

TRASTORNO O DISFUNCIÓN

TRASTORNO O DISFUNCIÓN

Aventureros, Exploradores, Comandos, Héroes, etc.

TRASTORNO O DISFUNCIÓN

TDAH

TRASTORNO O DISFUNCIÓN

TRASTORNO O DISFUNCIÓN

COCIENTE INTELECTUAL

•  La impulsividad y búsqueda de sensaciones que caracteriza al TDAH, unido a un cociente intelectual alto, puede facilitar importantes éxitos en trabajos y empresas en las que el paciente puede ser autónomo.

T. Conducta

FRACASO ESCOLAR

Trastornos del

Aprendizaje ADICCIONES

OH, cánnabis, cocaina, etc.

TDAH

FRACASO ESCOLAR

INSTITUCIONES PARTICIPANTES

Anoia

FRACASO ESCOLAR

IES Molí de la Vila

SES Vallbona Escola Maria Borés

Escola Marquès de la Pobla

CENTROS PARTICIPANTES

FRACASO ESCOLAR

INSTITUCIONES PARTICIPANTES

Anoia

FRACASO ESCOLAR

FRACASO ESCOLAR

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - I

•  Alta comorbilidad entre trastornos psico-patológicos y trastornos del aprendizaje.

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - I

•  Alta comorbilidad entre trastornos psico-patológicos y trastornos del aprendizaje.

•  La presencia de TDAH, es uno de los principales factores de vulnerabilidad para desarrollar trastornos del aprendizaje.

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - I

•  Alta comorbilidad entre trastornos psico-patológicos y trastornos del aprendizaje.

•  La presencia de TDAH, es uno de los principales factores de vulnerabilidad para desarrollar trastornos del aprendizaje.

•  La presencia de un TDAH y/o un trastorno del aprendizaje incrementa significativamente la probabilidad de estar por debajo de la media del rendimiento académico de cada aula.

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - I

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - II

•  La presencia de un TDAH y/o trastornos del aprendizaje es un potente factor de riesgo para no alcanzar las competencias correspondientes.

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - II

•  La presencia de un TDAH y/o trastornos del aprendizaje es un potente factor de riesgo para no alcanzar las competencias correspondientes.

•  Presentar un TDAH y/o un trastorno del aprendizaje incrementa un 4,42 veces la probabilidad de NO alcanzar las competencias básicas.

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - II

•  La presencia de un TDAH y/o trastornos del aprendizaje es un potente factor de riesgo para no alcanzar las competencias correspondientes.

•  Presentar un TDAH y/o un trastorno del aprendizaje incrementa un 4,42 veces la probabilidad de NO alcanzar las competencias básicas.

•  Es imprescindible hacer el cribaje y el diagnóstico dentro de las escuelas.

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - II

CONCLUSIONES - III

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - III

•  El fracaso escolar se correlaciona, en la adolescencia, con posteriores consumos de cannabis, conducción de riesgo, accidentes de tráfico, embarazos indeseados, agresividad, violencia y pertenencia a bandas urbanas.

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - III

•  El fracaso escolar se correlaciona, en la adolescencia, con posteriores consumos de cannabis, conducción de riesgo, accidentes de tráfico, embarazos indeseados, agresividad, violencia y pertenencia a bandas urbanas.

•  La detección, el diagnóstico y el tratamiento PRECOZ de la psicopatología concomitante a los trastornos de aprendizaje, debe ser el objetivo de cualquier política de intervención en el fracaso escolar.

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - IV

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - IV

•  El porcentaje de alumnos afectados de psicopatología y trastornos del aprendizaje es similar, en Catalunya, a la del resto de países europeos.

FRACASO ESCOLAR

CONCLUSIONES - IV

•  El porcentaje de alumnos afectados de psicopatología y trastornos del aprendizaje es similar, en Catalunya, a la del resto de países europeos.

•  En Catalunya solamente están diagnosticados y tratados entre un 5% y un 40% de los alumnos afectados, con amplia variabilidad entre las escuelas públicas, concertadas y privadas.

FRACASO ESCOLAR

LES DIFERENCIES D’APRENENTATGE “Una llarga historia d’herois i dolents”

Miquel CASAS

Servei de Psiquiatria Hospital Universitari Vall d’Hebron Universitat Autònoma de Barcelona

Grupo Clínico vinculado al CIBERSAM

1ª Jornada internacional sobre Diferències d’Aprenentatge

Sant Cugat, 1 juliol 2014

COMORBILIDAD del TDAH

( Barkley et al., 2002 )

Drogodependencias 25 – 50 %

T.D.M. 10 – 30 %

Ansiedad 20 – 25 %

Cluster B 12 – 28 %

Trastorno Bipolar

10 %

S. Guilles de la Tourette

34 %

TDAH

PSICOSIS

DEPRESIÓN

ANSIEDAD

T. SOMATOMORFOS

T. FACTICIO

T. DISOCIATIVO

T. D. A. H.

T. ALIMENTARIO

T. ADAPTATIVO

T. PERSONALIDAD

T. EVOLUTIVO

PATOLOGIA DUAL

COCIENTE INTELECTUAL

COCIENTE INTELECTUAL

•  El cociente intelectual en los niños con TDAH es similar a los niños sin TDAH.

COCIENTE INTELECTUAL

•  El cociente intelectual en los niños con TDAH es similar a los niños sin TDAH.

•  A pesar de tener un cociente intelectual muy alto, los TDAH suelen tener serias dificultades para aprobar los estudios.

COCIENTE INTELECTUAL

•  El cociente intelectual en los niños con TDAH es similar a los niños sin TDAH.

•  Los TDAH inatentos y, principalmente, los varones, pueden ser considerados en la escuela como sujetos con subnormalidad psíquica.

•  A pesar de tener un cociente intelectual muy alto, los TDAH suelen tener serias dificultades para aprobar los estudios.

COCIENTE INTELECTUAL

•  La impulsividad y búsqueda de sensaciones que caracteriza al TDAH, unido a un cociente intelectual alto, puede facilitar importantes éxitos en trabajos y empresas en las que el paciente puede ser autónomo.

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

“ Realidad ”

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado

“ Realidad ”

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado

“ Realidad ” •  País que menos diagnostica

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado •  Se medica excesivamente

“ Realidad ” •  País que menos diagnostica

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado •  Se medica excesivamente

“ Realidad ” •  País que menos diagnostica •  País que menos medica

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado •  Se medica excesivamente • Remite al madurar

“ Realidad ” •  País que menos diagnostica •  País que menos medica

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado •  Se medica excesivamente • Remite al madurar

“ Realidad ” •  País que menos diagnostica •  País que menos medica • Un 60% pasa a adulto

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado •  Se medica excesivamente • Remite al madurar • Mejorías globales

“ Realidad ” •  País que menos diagnostica •  País que menos medica • Un 60% pasa a adulto

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado •  Se medica excesivamente • Remite al madurar • Mejorías globales

“ Realidad ” •  País que menos diagnostica •  País que menos medica • Un 60% pasa a adulto • Mínimas mejorías

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado •  Se medica excesivamente • Remite al madurar • Mejorías globales

“ Realidad ” •  País que menos diagnostica •  País que menos medica • Un 60% pasa a adulto • Mínimas mejorías • Consumos de drogas

“ Aducidos ”

Argumentos y reticencias contra el diagnóstico del TDAH

•  Se diagnostica demasiado •  Se medica excesivamente • Remite al madurar • Mejorias globales

“ Realidad ” •  País que menos diagnostica •  País que menos medica • Un 60% pasa a adulto • Mínimas mejorias • Consumos de drogas •  etc.

“ Aducidos ”

Recommended