MEHMET ŞİRİN

MEHMET ŞİRİN

DENETİM STANDARTLARI DAİRESİ BAŞKANI

2

Kilit Terimlerin Belirlenmesi

861 KELİME

3

Kilit Terimlerin Belirlenmesi

MATERİAL

SİGNİFİCANT ÖNEMLİ ???? İMPORTANT

MAJOR

4

Kilit Terimlerin Belirlenmesi

MONİTOR

REVİEW GÖZETİM??? SUPERVİSE

OVERSEE

OVERSİGHT

5

Kilit Terimlerin Belirlenmesi

Significant risks of Material Misstatement

6

Bağımsız Denetim Standartları1. Kilit Terimlerin Belirlenmesi2. Metnin Çevrilmesi3. İlk Uzman Kontrolü4. Çapraz Kontrol – İkinci Uzman Kontrolü5. Metnin Danışma Komisyonlarına Gönderilmesi6. Uzmanlardan Oluşan Ekiplerce Kontrolü7. Metnin Denetim Dairesi Başkanınca Kontrolü8. KGK Başkanlığınca Metnin Kontrolü9. Metnin Gözden Geçirme Komitesi ve Kurul Üyelerine

Sunumu 10. Kamuoyuna Duyurulması11. Görüşlerin Alınması ve Değerlendirilmeleri12. Son Kontroller, Kurul Kararı ve Metnin Yayınlanması

7

Türkiye Denetim Standartları Çalışma ve danışma komisyonları:Bağımsız denetim konusundaki bilgi ve deneyimlerinden yararlanmak amacıyla uygulama alanında uzmanlaşmış kamu görevlileri, öğretim elemanları ile uygulayıcılar geçici çalışma ve danışma komisyonlarında görevlendirilmiştir.

TDS Kapsamında 5 Komisyon Kurulmuştur.

8

Türkiye Denetim Standartları Çalışma ve danışma komisyonları:1) Kilit Terimlerin Türkçe karşılıklarının

belirlenmesi2) Etik Kurallar ve Eğitim Standartları3) Bağımsız Denetim Standartları 200 ler grubu4) Bağımsız Denetim Standartları 300,400 ve

500 ler 5) Bağımsız Denetim Standartları 600,700 ve

800’ler grubu

TDS Kapsamında 5 Komisyon Kurulmuştur.

9

Bağımsız Denetim Standartlarının Yapısı Kapsam Yürürlük tarihi Amaç Tanımlar Hükümler Uygulama ve Diğer Açıklayıcı Bilgiler

Bölümü

10

KALİTE KONTROL STANDARDI 1

11

KKS’nin NİTELİĞİ VE KAPSAMIDenetim şirketi tarafından oluşturulacak kalite kontrol sisteminin niteliği ve kapsamı;

denetim şirketinin büyüklüğüne,

operasyonel özelliklerine,

denetim şirketinin bir denetim ağının parçası olup olmamasına

göre değişir

12

SORUMLULUK

Denetim şirketinin tüm çalışanları ve yöneticileri;

kalite kontrol sistemini kurmaktan ve bu sistemin devamlılığını sağlamaktan

Çeşitli düzeylerde sorumludur.

13

Kalite Kontrol Sistemi İlk Aşama

Bir Kalite

Kontrol Sistemi Oluştur

mak

Politika ve Prosedürleri Yazılı

Hale Getir (Kalite Kontrol

Rehberi)

Personele

Bildirme ve

Uygulama

14

KKS’nin AMACI

KKS 1 11 inci paragraf:Denetim şirketinin amacı aşağıdaki hususlara ilişkin kendisine makul güvence sağlayan bir kalite kontrol sistemi kurmak ve bu sistemin devamlılığını sağlamaktır; (a) Denetim şirketinin ve personelinin, mesleki standartlara ve yürürlükteki mevzuat hükümlerine uygunluk sağladığı, (b) Denetim şirketi veya sorumlu denetçi tarafından düzenlenen raporların, içinde bulunulan şartlara uygunluğu.

15

KKS 1- Kalite Kontrol Sisteminin Unsurları

• Denetim şirketi bünyesinde kaliteye ilişkin liderlik sorumlulukları.1.

• İlgili etik hükümler.2.• Müşteri ilişkisinin ve denetim sözleşmesinin

kabulü ve devam ettirilmesi.3.• İnsan kaynakları.4.• Denetimin yürütülmesi (Denetimin Kalitesine

Yönelik Gözden Geçirme dahil).5.• İzleme6.

16

Denetim şirketi bünyesinde kaliteye ilişkin liderlik sorumlulukları

Liderlik Sorumlulukları (Nihai Sorumluluk Yönetim

Kurulunun)

Kalite Odaklı bir İç kültür

Kalite Kontrolden sorumlu kişilerin belirlenmesi (Kalite Kontrol Yöneticisi ve diğer )

Denetim şirketinin tüm iletişim ve bildirimlerinde kalite kontrol ilişkin eylem ve mesajların yansıtılması

17

Denetim şirketi bünyesinde kaliteye ilişkin liderlik sorumlulukları Kalite Kontrol Sisteminden sorumlu Kişi belirlendi mi?

Denetim şİrketinin Yapısını ve hizmetlerini yansıtan GÜNCEL bir Kalite Kontrol Rehberi Mevcut Mu?

Geliştirme, Güncelleme, Belgelendirme için Yeterli Kaynak ayrıldı mı?

Kalite Kontrol sisteminin unsurlarına ilişkin operasyonel sorumluluklar

- Yeterli ve uygun tecrübeye - Gerekli yetkiye sahip kişilere verildi mi?

18

KALİTEYE ÖNCELİK VERME

Ticari kaygılar yönetimin kaliteye ilişkin sorumluluklarının önüne geçemez

19

İlgili Etik HükümlerŞirket ile bütünleşik: Dürüstlük, Tarafsızlık, Mesleki yeterlik ve özen, Sır saklama Mesleğe uygun davranış.

* Aykırılık durumlarının tespit edilmesi ve gerekli işlemlerin yapılmasını sağlamaya yönelik politika ve prosedürlerin oluşturulması

20

İlgili Etik Hükümler Bağımsızlık tüm güvence denetimlerinin ön koşuludur.

Tehditlerin ve alınabilecek önlemlerin anlaşılması (Kurum tarafından yayımlanacak Etik Kurallar bu konuda rehberlik sağlayacaktır.

Bağımsızlığı yönelik tehditlerin tespit edilmesi, belgelendirilmesi ve uygun bir şekilde yönetilmesi:

- Firma düzeyinde: Bağımsızlık taahhütleri - Her bir denetim Düzeyinde: Bağımsızlık taahhütleri Çıkar Çatışmalarının tespiti ve gereğinin yapılması Sır Saklama prosedürlerinin oluşturulması

21

İlgili Etik Hükümler Denetim Şirketi Etik Hükümlere ilişkin

Politika ve Prosedürler oluşturdu mu? Bu Politika ve Prosedürler örneğin, - çalışanların etik hükümlerle ilgili olarak bilgilendirilmelerini sağlıyor

mu?- Mevcut ve potansiyel tehditlerin tespiti ne imkan veriyor mu?- Sorumlu denetçilerin ve diğer kişilerin gerekli bildirimleri yapmalarını

gerektiriyor mu?- Bağımsızlık Taahhütlerinin zamanında alınmasını sağlıyor mu?- Aykırılıklar sorumlu denetçilere zamanında bildiriliyor mu?- Denetlenen İşletmelerin (iştirakler…) Listesi oluşturulmuş ve

denetçilere bildidirilmiş mi?- Rotasyon hükümleri, Ücret, Denetimin Kapsamı, Denetlenen işletmeyle çıkar ilişkisinin olduğunu gösteren durumlara karşı……

22

Müşteri İlişkisinin ve Denetim Sözleşmesinin Kabulü ve Devam Ettirilmesi

Kabul ve Devam

prosedürlerinin

uygulanması (Etik Hükümler

ve Yeterliliği

n değerlendirilmesi

Kabul veya

devam edip

etmeme kararının verilmesi (Müşterin

in Dürüstlüğ

ü ve riskler

Risk faktörleri

n Listelenm

esi

23

Müşteri İlişkisinin ve Denetim Sözleşmesinin Kabulü ve Devam Ettirilmesi Aşağıdaki hususlarda denetim şirketinin politika ve prosedürleri denetim firmasına güvence sağlamalıdır: Denetimin yürütülmesi konusunda yetkin olmak, zaman ve

kaynaklar dâhil denetimi yürütmek için gerekli beceri ve kapasiteye sahip olmak

Etik hükümlere uygunluğu sağlayabilmek

Ayrıca risklerin ve alınan önlemlerin yeterli bir şekilde belgelendirilmesi lazım.Gerektiğinde mevzuat izin vermesi halinde denetim çekilme ve bunun nedenlerinin yeterli bir şekilde belgelendirilmesi

24

İnsan KaynaklarıAşağıdaki alanlarda politika ve prosedürlerin geliştirilmesi: İşe alma. Performans değerlendirmesi. Verilen görevleri yerine getirme süresi dâhil kabiliyetler. Yeterlik. Kariyer gelişimi. Terfi etme. Ücret ve sair haklar. Personel ihtiyacının tahmini. Bu hususlar çalışanların motivasyon (etik hükümlere uyum dahil) ve gerekli yeterliğe sahip olmalarını sağlayarak yapılan denetimlerin kalitesini artırır.

25

İnsan Kaynakları

26

Denetimin Yürütülmesi Denetimin yürütülme kalitesinin tutarlılığını sağlayan politika

ve prosedürler oluşturma Bu tutarlılık, genellikle yazılı veya elektronik rehberler,

yazılımlar veya diğer standart belgelendirme biçimleri ile sektöre veya denetimin konusuna özgü rehberlerin oluşturulması suretiyle sağlanır.

Sorumlu Denetçinin tanımlanmış sorumlulukları olmalıdır. Etkin planlama, yönlendirme ve gözetim ile gözden geçirme

prosedürleri İstişare Prosedürleri (Kim, Ne zaman, Nasıl …..gerektiğinde

dışardan temin) Görüş Ayrılıklarının çözümüne yönelik prosedürler gibi..

27

Denetimin Yürütülmesi

28

Denetimin YürütülmesiDenetimin Kalitesine Yönelik Gözden GeçirmeDenetimin kalitesine yönelik gözden geçirme nedir?

Denetim ekibinin vardığı önemli yargıların ve raporu oluştururken ulaştığı sonuçların ve raporun uygunluğunun tarafsız olarak değerlendirilmesidir.

Ne zaman yapılır?

Rapor tarihinde veya öncesinde

Kalite kontrol sisteminin gözden geçirilmesi sırasında neler yapılır? Denetim sırasında belirlenen önemli riskler ve

bu risklere karşı yapılacak işler. Özellikle önemli risklerle ve önemlilikle ilgili

olarak varılan yargılar. Denetim sırasında tespit edilen düzeltilmiş

veya düzeltilmemiş yanlışlıkların önemi ve yapısı.

Yönetime, üst yönetimden sorumlu olanlara ve gereken hâllerde düzenleyici kurumlar gibi diğer taraflara iletilecek olan hususlar.

29

30

Denetimin YürütülmesiDenetimin Kalitesine Yönelik Gözden Geçirme Kurum tarafından belirlenen işletmeler ile borsada işlem

gören işletmelerin finansal tablolarının bağımsız denetimlerde zorunlu

Diğer denetimlerin hangilerine yönelik uygulanacağına yönelik denetim şirketinin prosedürler oluşturması

Asgari olarak kapsam belirlenmelidir. Uygun niteliklere sahip denetimin kalitesini gözden geçiren

Kişinin atanması (Kurum içi – Kurum dışı) Teknik beceriye sahip olmalı Gerekli yetki ve deneyime sahip olmalı Tarafsız olmalı

Denetİmİn Yürütülmesİ-Görüş Farklılıkları Aşağıdaki kişiler arasındaki görüş

farklılıklarının ele alınması ve çözüme kavuşturulması denetim şirketinin sorumluluğudur: denetim ekibi içindeki istişare edilen kişilerle olan ilgili durumlarda sorumlu denetçi ile denetimin

kalite kontrolünü gözden geçiren kişilerle.Sorun çözüme kavuşturuluncaya kadar rapora

tarih verilemez ve ulaşılan sonuçlar belgelendirilerek uygulanır.

31

32

İzleme Kalite Kontrol Sisteminin üzerinde bir İzleme Programı

oluşturmak

Teftiş Prosedürleri oluşturmak (denetim tamamlandıktan sonra)

- dönemsel olarak mutlaka her bir sorumlu denetçinin çalışması teftiş kapsamına girmeli - Gerektiğinde mutlaka dışardan birilerine yaptırılması- - Resmi raporlama Eksiklerin bildirilmesi ve önlemlerin alınması Şikayet ve iddiaları ele alan prosedürlerin oluşturulması

İzleme

izleme süreci sonunda tespit edilen eksiklikler &

uygun düzeltici adımlara yönelik tavsiyeler

ilgili sorumlu denetçilere ve diğer uygun personele bildirilir

33

İzlemeTespit edilen eksikliklere karşı atılacak düzeltici

adımlar nelerdir? Tek bir denetim veya tek bir personele ilişkin

uygun düzeltici adımların atılması, Bulguların, eğitim ve mesleki gelişimden

sorumlu kişilere iletilmesi, Kalite kontrol politika ve prosedürlerinde

değişiklik yapılması ve Şirket tarafından disiplin işlemlerinin

uygulanması (özellikle bu davranışı birden fazla tekrarlayanlar hakkında) . 34

35

İZLEME-TESPİT EDİLEN EKSİKLİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, BİLDİRİLMESİ VE DÜZELTİLMESİ

İzleme prosedürlerinin sonuçları:

Denetim raporunun uygun olmayabileceğine veyaDenetimin yürütülmesi sırasında bazı prosedürlerin atlandığına

İşaret ediyorsa;

denetim şirketinin mesleki standartlara ve mevzuatauygunluğunun sağlanabilmesi için atılması gereken ilave adımlara karar vermesini ve hukuki danışmanlık alıp almama hususu değerlendirilir.

36

İZLEME-TESPİT EDİLEN EKSİKLİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, BİLDİRİLMESİ VE DÜZELTİLMESİ Denetim şirketi, izleme sonuçlarını :

sorumlu denetçilere denetim şirketinin genel müdürüne veya uygun hallerde yönetim kurulu da dahil şirketteki

diğer uygun kişilere

Yılda en az bir kere bildirir.

37

Belgelendirme Kalite Kontrol Politika ve Prosedürleri Denetim Dosyaları Kalite Kontrol Gözden Geçirmeleri Saklama ve erişim

38

Belgelendirme Kalite Kontrol Politika ve Prosedürleri Denetim Dosyaları Kalite Kontrol Gözden Geçirmeleri Saklama ve erişim

39

KKS 1 ve BDS 220 arasındaki bağlantı

KKS 1 11inci paragraf denetim şirketi seviyesinde kalite kontrol sisteminin amacını tanımlar

BDS 220 6 ıncı paragraf her bir denetim düzeyindeki amacı tanımlar:

Yürütülen her bir denetimle ilgili olarak denetçiye, (a) Denetimin mesleki standartlar ile yürürlükteki mevzuat

hükümlerine uygun olduğuna ve(b) (b) Düzenlenen denetçi raporunun içinde bulunulan

şartlara uygunluğunailişkin makul güvence sağlayan kalite kontrol prosedürlerini uygulamaktır

40

Bağımsız Denetim Standartları BDS’ler risk bazlı bir yaklaşım üzerine

kurulmuştur. BDS 200, BDS ler kapsamındaki bir denetimden ne anlaşılması gerektiği hususunda da açıklamalar yapar Riskleri Değerleme a) Planlama (ön denetim

çalışmaları dahil) b) Risk Değerlendirme Prosedürlerini Uygulama

Risklere Karşılık Verme a)Müteakip Denetim Prosedürlerini tasarlama b) Bunları uygulama

Raporlama: a) Denetim kanıtlarını Değerlendirme b)Denetim raporunu hazırlama

41

Bağımsız Denetim StandartlarıGENEL İLKE VE SORUMLULUKLAR

BDS 200Bağımsız denetçinin genel amaçları ve bağımsız denetimin bağımsız denetim standartlarına uygun olarak yürütülmesi

BDS 210 Bağımsız denetim sözleşmesinin şartları üzerinde anlaşmaya varılması

BDS 220 Finansal tabloların bağımsız denetiminde kalite kontrol

BDS 230 Bağımsız denetimin belgelendirilmesi

BDS 240Finansal tabloların bağımsız denetiminde bağımsız denetçinin hileye ilişkin sorumlulukları

BDS 250 Finansal tabloların bağımsız denetiminde ilgili mevzuatın dikkate alınması

BDS 260 Üst yönetimden sorumlu olanlarla kurulacak iletişim

BDS 265İç kontrol eksikliklerinin üst yönetimden sorumlu olanlara ve yönetime bildirilmesi

42

Bağımsız Denetim StandartlarıRİSK DEĞERLENDİRMESİ VE DEĞERLENDİRİLMİŞ RİSKLERE VERİLECEK KARŞILIKLAR

BDS 300 Finansal Tablo Bağımsız Denetiminin Planlanması

BDS 315İşletmeyi ve Çevresini Tanımak Suretiyle Önemli Yanlışlık Risklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi

BDS 320 Bağımsız Denetimin Planlanması ve Yürütülmesinde Önemlilik

BDS 330 bağımsız denetçinin değerlendirilmiş risklere karşılık yapacağı işler

BDS 402Hizmet kuruluşu kullanan bir işletmenin bağımsız denetiminde dikkate alınacak hususlar

BDS 450Bağımsız denetimin yürütülmesi sırasında belirlenen yanlışlıkların değerlendirilmesi

43

Bağımsız Denetim StandartlarıBAĞIMSIZ DENETİM KANITLARI

BDS 500 Bağımsız denetim kanıtları

BDS 501Bağımsız denetimi kanıtları belirli kalemler için dikkate alınması gereken özel hususlar

BDS 505 Dış teyitler

BDS 510 İlk bağımsız denetimler- açılış bakiyeleri

BDS 520 Analitik prosedürler

BDS 530 Bağımsız denetimde örnekleme

BDS 540Gerçeğe uygun değere ilişkin olanlar dâhil muhasebe tahminlerinin ve ilgili açıklamaların bağımsız denetimi

BDS 550 İlişkili taraflar

BDS 560 Bilanço tarihinden sonraki olaylar

BDS 570 İşletmenin sürekliliği

BDS580 Yazılı açıklamalar

44

Bağımsız Denetim StandartlarıBAŞKALARININ ÇALIŞMALARININ KULLANILMASI

BDS 600Özel hususlar-topluluk finansal tablolarının bağımsız denetimi (topluluğa bağlı birim denetçilerinin çalışmaları dâhil)

BDS 610 İç denetçi çalışmalarının kullanılması

BDS 620 Uzman çalışmalarının kullanılması

Bağımsız denetimin sonuçları ve raporlamaBDS 700 Finansal tablolara ilişkin görüş oluşturma ve raporlama

BDS 705 Bağımsız denetçi raporunda olumlu görüş dışında bir görüş verilmesi

BDS 706Bağımsız denetçi raporunda yer alan dikkat çekilen hususlar ve diğer hususlar paragrafları

BDS 710 Önceki dönemlere ait karşılık gelen bilgiler ve karşılaştırmalı finansal tablolar

BDS 720Bağımsız denetçinin denetlenmiş finansal tabloları içeren dokümanlardaki diğer bilgilere ilişkin sorumlulukları

45

Bağımsız Denetim Standartları

ÖZEL ALANLAR

BDS 800Özel hususlar – özel amaçlı çerçevelere göre hazırlanan finansal tabloların bağımsız denetimi

BDS 805Özel hususlar – tek bir finansal tablonun bağımsız denetimi ile finansal tablolardaki belirli unsurların, hesapların veya kalemlerin bağımsız denetimi

BDS 810 Özet finansal tablolara ilişkin rapor vermek üzere yapılan denetimler

46

Teşekkürler