Mindfulness voor kinderen Introductie · Mindfulness voor kinderen •Om echt te kunnen ervaren wat...

Mindfulness voor kinderenIntroductie

Mindfulness voor kinderen - Introductie

• Mindfulness – algemeen• Wat?

• Geschiedenis

• Waarom?

• Hoe?

• Mindfulness – kinderen• Mindfulness voor kinderen

• Mindful Kids training

• Mindful Schools training

Mindfulness – algemeen

Herken je dit?

Wat?

“Mindfulness is bewust aandacht schenken aan het hier en nu zonder oordeel.”

Jon Kabat-Zinn

• Bewust = intentie. Je kiest er zelf voor in plaats van op automatische piloot te handelen.

• Aandacht schenken = je aandacht richten.• Zonder oordeel = met een zekere mildheid, zonder verlangen of afkeer.

Of nog: Mindfulness is opmerken wat er hier en nu gebeurt, zonder het anders te willen.

Wat NIET?

• Positief denken, je enkel richten op het positieve

• Een ontspanningstechniek

• In een trance gaan

• Je geest proberen leeg te maken, geen gedachten meer hebben

• Religieus

Wat? - Is het wel iets voor mij?

“You don’t have to like it, you just have to do it.”

Jon Kabat-Zinn

Het beoefenen van mindfulness is zoals het trainen van je spieren door te sporten.

• Je hoeft het niet leuk te vinden om te oefenen en het te kunnen leren.

• Je leert het niet door er een boek over te lezen. Je moet het ervaren en doen.

• Geef het tijd en hou vol, ook als je niet meteen ‘resultaat’ ziet.

• Het motiveert om het in groep en onder begeleiding te leren.

Geschiedenis

• Gezondheidszorg• 1978: Jon Kabat-Zinn start een programma voor patiënten die ‘opgegeven’

zijn o.m. chronische pijn en psoriasis. • Vanaf de start worden de effecten wetenschappelijk onderzocht• De laatste 10 jaar wordt er meer focus gelegd op de invloed op het brein

• Geestelijke gezondheid• Begin jaren ‘90: ontwikkeling van een programma gericht op klinische

depressie en meer specifiek ‘herval’

• Onderwijs• Eind jaren ‘80: eerste programma’s• Onderzoeksresultaten zijn veelbelovend, maar nog onvolledig.

Waarom?

• We leven een groot deel van ons leven op automatische piloot. We denken, spreken en handelen automatisch, onbewust. We leven in ons hoofd, afgesneden van onze lichamelijke ervaring en wat er zich hier en nu afspeelt.Als we mindfulness beoefenen merken we de automatische piloot sneller op. Zo kunnen we een bewustere keuze maken in wat we zeggen of doen.

• Onze gedachten gaan meestal over het verleden of de toekomst. We piekeren over het verleden of maken ons zorgen over de toekomst. Mindfulness kan ons helpen bij onze ervaring in het hier en nu te blijven.

Waarom?

• Onze geest oordeelt voortdurend. We reageren met verlangen of afkeer op onze ervaringen. Mindfulness kan ons helpen bij de ervaring zelf te blijven zonder in oordelen te vervallen.

• Pijn (gewaarwording) is onvermijdelijk. Lijden (onze reactie op de gewaarwording) is optioneel. Door te piekeren, ons zorgen te maken en met verlangen of afkeer te reageren op wat er gebeurt maken we de gebeurtenis voor onszelf vaak erger dan dat het is.Als we louter bij onze ervaring blijven, in plaats van er op te reageren met verlangen of afkeer, creëren we geen extra lijden.

Waarom?

• Niets is blijvend… En toch denken we dat we eeuwig verdriet zullen hebben en zijn we teleur gesteld als ook wij ouder worden. Mindfulness kan ons hier meer bewust van maken en zo meer rust brengen.

Waarom? - Wetenschappelijk onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat mindfulness beoefenen verschillende fysieke, psychologische en sociale voordelen kan brengen, zoals:

• Ons lichaam• Mindfulness kan ons immuun systeem versterken om ziektes te overwinnen.

• Onze geest• Mindfulness vermeerdert positieve emoties en vermindert negatieve emoties

en stress.

• Mindfulness helpt ons minder afgeleid te zijn en verbetert ons geheugen en onze aandacht.

Waarom? - Wetenschappelijk onderzoek

• Onze hersenen• Mindfulness vergroot de grijze massa in hersengebieden gelinkt aan leren,

geheugen, reguleren van emoties, en empathie.

• Onze relaties• Mindfulness helpt ons meer (zelf)mededogen en altruïsme te ontwikkelen.

• …

Meer weten? http://greatergood.berkeley.edu/topic/mindfulness/definition#why_practice

Waarom? - Hersenonderzoek

• Mindfulness verandert ons brein

Waarom? - Hersenonderzoek

1) Amygdala• is een deel van ons oerbrein. Activatie zorgt voor een vlucht-, vecht- of

bevriezingsrespons en vrijgave van stresshormonen (adrenaline en cortisol)• wordt geactiveerd bij het opmerken en het reageren op emoties, vooral sterke

emoties zoals angst.• activatie hindert de werking van de hippocampus en de prefrontale cortex• beoefenen van mindfulness zorgt voor mindere activatie en kleinere dichtheid van de

grijze stof

2) Hippocampus• onmisbaar voor leren en het geheugen• helpt de amygdala reguleren• beoefenen van mindfulness zorgt voor verhoogde activatie en hogere dichtheid van

de grijze stof

Waarom? - Hersenonderzoek

3) Prefrontale cortex (PFC)• gedeelte van het brein dat het meest geassocieerd wordt met volwassenheid• een beter ontwikkelde PFC hangt onder meer samen met verbetering van

• Regulering van het lichaam• Inzicht in jezelf• Communicatie met anderen• Empathie• Emotionele balans• Regulering van angst• Flexibiliteit in respons (minder reactief)• Intuïtie• Moraliteit

• minder ‘toegankelijk’ als de amygdala is geactiveerd• beoefenen van mindfulness zorgt voor verhoogde activatie

Hoe? – In een notendop

• We leren om te ‘stoppen’, uit de automatische piloot of gedachtenmolen te stappen en bewust te reageren.

• We creëren ‘ruimte’ om impulsieve reacties te vervangen door bewust handelen.

STIMULUS

REACTIE

MINDFULNESS RESPONS

Zonder mindfulness

Met mindfulness

STIMULUS

Hoe? – In een notendop

• (H)erken wat er hier en nu gebeurt.

• Accepteer wat er plaats vindt. Laat verlangen en weerstand los.

• Blijf ‘aanwezig’ en nieuwsgierig. Onderzoek je ervaring.

• Kijk vanop een afstand naar je ervaring. Laat je er niet door meeslepen.

• Probeer op een vriendelijke en milde manier naar jezelf en anderen te kijken.

Hoe? - Oefeningen

• Formele oefening• Zitmeditatie

• Stapmeditatie

• Bodyscan

• Mindful yoga

• Informele oefening. Mindful …• Eten

• Bewegen

• Luisteren & communiceren

• Afwassen, tanden poetsen, douchen, …

Hoe? – Programma’s volwassenen

Meest voorkomende programma’s:

• MBSR-programma, ontwikkeld door Jon Kabat-Zinn• Mindfulness Based Stress Reduction

• 8 weken in groep, sessies van 2,5 uur

• Dagelijks 45 à 60 minuten oefenen

• Retraites• Meerdere dagen

• Al dan niet volledig in stilte

• Zitmeditatie, al dan niet afgewisseld met stapmeditatie, yoga, …

“You can’t stop the waves, but you can learn to surf.”

Jon Kabat-Zinn

Mindfulness – kinderen

Mindfulness voor kinderen

• Ook kinderen kunnen heel wat stress ervaren in hun leven en afgeleid worden door gedachten en zorgen. Dit maakt het voor hen moeilijker om nieuwe dingen te leren en informatie te onthouden.

• Kinderen kunnen overspoeld raken door hun gevoelens omdat ze deze nog niet zo goed onder woorden kunnen brengen én omdat de hersengebieden die ons helpen onze emoties te reguleren nog volop in ontwikkeling zijn.

• Als kinderen overspoeld zijn door emoties is het heel moeilijk om doordachte keuzes te maken.

Mindfulness voor kinderen - onderzoek

• Mindfulness kan kinderen helpen: • hun zelfbewustzijn te ontwikkelen

• emotioneel meer een balans te vinden

• niet automatisch vanuit impulsen te handelen

• hun aandacht beter te richten

Mindfulness voor kinderen

• Om echt te kunnen ervaren wat mindfulness voor kinderen kan betekenen is het belangrijk er een tijdje mee aan de slag te gaan.

• Ondersteuning van volwassenen rondom hen is erg belangrijk. Dit kan door:• Interesse te tonen

• Samen te oefenen

• Zelf met mindfulness aan de slag te gaan

Mindful Schools training

• Training: 16 sessies van 15-30’

• Leeftijd: lager en secundair onderwijs (twee aparte programma’s)

• Groepsgrootte: grotere groepen zoals klassen

• Oefeningen• Mindful ademen, luisteren, kijken, bewegen, …

• Heartfulness: vriendelijke wensen, vrijgevigheid, dankbaarheid, …

• Lichaamsbewustzijn, gedachten, gevoelens, …

• Aanmoediging om tussen de sessies door te oefenen

Mindful Kids training

• Training: 8 sessies van 1,5 uur.

• Leeftijd: kinderen van 9 tot 12 jaar (4e-6e leerjaar)

• Groepsgrootte: kleine groepen van een 5-tal kinderen

• Oefeningen• Begeleide meditaties

• Mindful eten, bewegen, luisteren

• Oefeningen specifiek gericht op een thema (hier en nu, gedachten, gevoelens, onprettige ervaringen, …)

• Dagelijks thuis oefenen met oefenblaadjes en geluidsbestanden op CD

Meer weten?Mindsurfing.weebly.com