Mišljenja učitelja o radu sa učenicima sa poremećajima ponašanja -rezultati istraživanja-

Beograd, 20.9.2014.

Maša Jovanović

Jelena Gajić

Koncept poremećaja ponašanja pokriva širok dijapazon ponašanja i manifestuje se u vidu:

nemogućnosti integracije deteta u vršnjačku grupu;jakih napada besa;izražene neposlušnosti; otpora prema autoritetima; agresivnog ponašanje prema drugoj deci; trajnog negativističkog, neprijateljskog i prkosnog ponašanja prema učiteljima,saradnicima i sl.

Koji su to najčešći oblici poremećaja ponašanja koji su prisutni kod učenika mlađeg školskog uzrasta?

Koji se problemi javljaju u obrazovno-vaspitnom radu kao posledica prisutnog ograničenja, odnosno nedostatka?

Koliko su učitelji kompetentni za rad sa učenicima sa poremećajima ponašanja?

Za predmet istraživanja smo izdvojili mišljenja učitelja o najčešće zastupljenim oblicima poremećaja ponašanja učenika, problemima koji se javljaju u obrazovno-vaspitnom procesu i kompetenciji za rad sa učenicima sa poremećajima ponašanja.

Cilj istraživanja jeste da se utvrde prisutni oblici poremećaja ponašanja, problemi koji se javljaju u obrazovno-vaspitnom radu sa učenicima različitih oblika poremećaja ponašanja kao i nivo kompetencija učitelja za rad sa učenicima sa poremećajima ponašanja.

Da bi ispitali mišljenja koristili smo upitnik za učitelje posebno konstruisan za potrebe ovog istraživanja koji se sastoji iz 25 pitanja.

Pod mišljenjima učitelja o poremećaju ponašanja kod učenika podrazumevaju se njihove procene o učenicima sa poremećajem ponašanja izražene kroz modalitete odgovora na pitanja u anketnom upitniku i one predstavljaju zavisnu varijablu, a nezavisna varijabla jeste školska sprema učitelja.

Populacija- učitelji osnovnih škola sa teritorije grada Beograda u školskoj 2013/2014. godini.

Uzorak- 110 ispitanika, učitelja sedam osnovnih škola.

Struktura ispitanika prema polu

Struktura ispitanika prema školskoj spremi

1. Oblici poremećaja ponašanja

Zastupljenost različitih oblika poremećaja ponašanja učenika

28.18%

12.73%

2.73%

16.36%

38.28%

1.82%

Svađalačko i prkosno ponašanje

Učestala osetljivost, ljutnja i ogorčenost

Tuče ili zastrašivanja

Namerno uništavanje tuđe imovine

Laganje

Krađe

Česti napadi besa i neposlušnosti

Ispoljavanje zlonamernosti i osvetoljubivosti

Spektar pojavnih oblika poremećaja ponašanja je širok. Krađe i namerno uništavanje tuđe imovine nisu oblici koji su

karakteristični za ovaj uzrast. Razlika između mišljenja učitelja o najzastupljenijim oblicima

poremećaja ponašanja statistički značajno uslovljena njihovom školskom spremom.

2. Odnos učenika sa poremećajem ponašanja prema školi i školskim

obavezama

Dolasci učenika sa poremećajem ponašanja

Odnos prema školi i školskim obavezama

Učenici sa poremećajem ponašanja najčešće odbijaju da dolaze u školu i ispunjavaju školske obaveze.

Razlika između mišljenja učitelja o odnosu učenika sa poremećajem ponašanja prema školi i školskim obavezama statistički je značajno uslovljena njihovom školskom spremom.

3. Opšti školski uspeh učenika sa poremećajem ponašanja

Opšti školski uspeh

Učenici sa poremećajem ponašanja ne postižu nedovoljan uspeh. Razlika između mišljenja učitelja o opštem uspehu učenika sa

poremećajem ponašanja nije statistički značajno uslovljena njihovom školskom spremom.

4. Odnos učenika sa poremećajem ponašanja prema drugovima

iz odeljenja

Odnos prema drugovima iz odeljenja

Razlika između mišljenja učitelja o odnosu koji učenici sa poremećajam ponašanja ispoljavaju prema svojim drugovima iz odeljenja statistički značajno uslovljena njihovom školskom spremom.

5. Odnos učenika sa poremećajem ponašanja prema učitelju

Odnos prema učitelju

Nijedan učitelj ne misli da postiji obostrano neprihvatanje u odnosu učenika sa poremećajem ponašanja prema učitelju.

Razlika između mišljenja učitelja o odnosu koji učenici sa poremećajam ponašanja ispoljavaju prema svojim učiteljima statistički značajno uslovljena njihovom školskom spremom.

6. Obrazovni problemi u nastavnom radu sa učenicima sa

poremećajem ponašanja

Teškoće učenika sa poremećajem ponašanja u nastavnom radu

Nastavni predmeti kod kojih se javljaju problemi tokom savladavanja sadržaja

Oblasti u kojima se najčešće javljaju problemi

Razlika između mišljenja učitelja o oblastima u kojima se najčešće javljaju problemi kod učenika sa poremećajem ponašanja značajno uslovljena njihovom školskom spremom.

7. Vaspitni problemi u nastavnom radu sa učenicima sa poremećajem ponašanja

Vaspitni problem u radu sa učenicima sa poremećajem ponašanja

Zaključujemo da je razlika između mišljenja učitelja o najčešće zastupljenim problemima u vaspitnom radu sa učenicima sa poremećajem ponašanja značajno uslovljena njihovom školskom spremom.

10% 1.82%

13.64%

49.09%

25.45%

Otežan odnos sa decom, surovost premadrugoj deci

Deca ga zadirkuju

Nepoštovanje učitelja i dece

Neposlušnost, nesaradnja, otpor premaautoritetu

Tuče, nasilnički napadi, napadinekontrolisanog besa

8. Procene učitelja o svom radu sa učenicima sa poremećajem ponašanja i saradnja sa stručnim

službama

Procena učitelja o svom radu sa učenicima sa poremećajem ponašanja

Prisustvo učitelja seminarima, predavanjima, stručnim tribinama, konferencijama i sl. na temu rad sa učenicima sa poremećajem ponašanja

Saradnja učitelja sa stručnim službama

Razlika između procene učitelja o uspešnosti svog rada sa učenicima sa poremećajima ponašanja značajno je uslovljena njihovom školskom spremom.

Razlika između prisustva i neprisustva učitelja seminarima, predavanjima, stručnim tribinama, konferencijama i sl. na temu rad sa učenicima sa poremećajem ponašanja značajno je uslovljena njihovom školskom spremom.

Razlika između saradnje sa stručnim službama radi pomoći u radu sa učenicima sa poremećajem značajno je uslovljena njihovom školskom spremom.

43.75%

16.67%

14.58%

16.67%

6.25% 2.08% informisanje

edukacija

pružanje alternative

identifikacija problema iupućivanjeprocesi organizovanja zajednice

menjanje socijalnog konteksta-

9. Sprovođenje preventivnih intervencija

Sprovođenje mera prevencije poremećaja ponašanja

Najčešće primenjivane prevetivne mere

Zaključujemo da je razlika između mišljenja učitelja o najčešće primenjivanim prevetivnim merama značajno uslovljena njihovom školskom spremom.

Važno je da ustanove preventivno deluju, što je pre moguće, jer svako odlaganje rešavanja problema može dovesti do njegovog porasta, odnosno do dubljeg razvoja poremećaja u ponašanju.

Ističemo potrebu za aktivnijim usmeravanjem Učiteljskih fakulteta na programe prevencije i davanju kompetentnosti učiteljima za primenu pedagoških mera u oblasti poremećaja u ponašanju.

Hvala na Hvala na pažnji!pažnji!