View
2
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
NJË VËSHTRIM MBI TREGUESIT E ZHVILLIMIT EKONOMIK TË SHQIPËRISË
Janar – Dhjetor 2019
SEKRETARIATI I KËSHILLIT TË INVESTIMEVE
Mars 2020
1
Shënim: Materiali është një përmbledhje e treguesve kryesorë makroekonomikë na Shqipëri dhe rajon të disponueshme deri në datën e publikimit të këtij materiali dhe nuk përfaqëson opinionet apo pikëpamjet e Sekretariatit dhe Këshillit të Investimeve.
Të dhënat e përdorura në prezantim janë gjeneruar nga bazat e të dhënave në faqet zyrtare tëInstitutit të Statistikave (INSTAT), Bankës së Shqipëisë, Bankës Botërore, Fondit Monetar.
2
Ecuria e Rritjes Ekonomike
Rimëkëmbja ekonomike u konfirmua në vitin 2015, dhe ka vijuar në vitet në vijim deri në vitin 2018 ku ekonomia u rrit me 4,1%.
INSTAT jep një vlerësim paraprak të PBB-së për vitin 2019, i cili mbështetet në vlerësimet tremujore - rritje prej 2,21% krahasuar me vitin 2018
Figura 1. Rritja ekonomike, Shqipëria dhe Ballkani Perëndimor
Burimi: BB, World Development Indicators
2.5
1.4
1.0
1.8
2.2
3.4 3.84.1
2.7
-0.1
2.7
1.3
3.13.3 3.0
3.8
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Shqipëria BP
3
E ardhura për frymë
Për vitin 2018, e ardhura për frymë e Shqipërisë vlerësohet 5,269 USD në vlerë korrente, me një rritje prej 16% krahasuar me një vit më parë
Figura 2. Produkti I Brendshëm Bruto per frymë (USD/fryme)
Burimi: World Development Indicators
4,437
4,248
4,413
4,579
3,953
4,124
4,533
5,269
5,410
4,988
5,429
5,568
4,866
5,122
5,560
6,302
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
WB ALB
GDP/capita in current USD 2018
XKX 4,302
ALB 5,269
BiH 6,066
MKD 6,084
WB 6,302
SRB 7,247
MNE 8,844
Euro Area 39,928
Bazuar në vlerësimet paraprake të INSTAT, Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) në tremujorin e katërt të vitit 2019 ra me 0,15% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar; ndërsa krahasuar me
tremujorin paraardhës ra me 0.22%
Kontributin kryesor në këtë rënie vjetore e dhanë Ndërtimi (-1,68 p.p) si edhe Aktivitete profesionale dhe Shërbime administrative (0,45p.p). Pozitivisht ndikuan degët Industri, Energji dhe Ujë (1,06p.p),
Tregti, Transport, Akomodim dhe Shërbim ushqimor (+0.43 p.p).
INSTAT jep një vlerësim paraprak të PBB-së për vitin 2019, i cili mbështetur në vlerësimet tremujore, pati rritje prej 2,21% krahasuar me vitin 2018
Rritja ekonomike sipas sektorëve
Figura 3. Rritja vjetore, sipas tremujoreve ne %
Burimi: INSTAT
-0.50 0.00 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 3.00 3.50 4.00 4.50
2019-1
2019-2
2019-3
2019-4
5
Qarkullimi i mallrave nëTregtinë e Jashtme
Gjatë vitit 2019, eksportet e mallrave arritën 299 miliardë
lekë, 3.5% më pak se një vit më parë. Importet arritën në 649 miliardë lekë me një rritje 1.2% krahasuar me
vitin 2018.
Deficiti tregtar u rrit me 5.7% gjatë vitit 2019, duke
arritur në 350 miliardë lekë.
Figura 4. Tregtia e jashtme, miliardë lekë
Burimi: INSTAT
243 243 273
310 299
545 579
626 641 649
-301
-336 -353
-331 -350
-400
-350
-300
-250
-200
-150
-100
-50
-
50
100
-
100
200
300
400
500
600
700
2015 2016 2017 2018 2019
Eksporte
Importe
Bilanci tregtar
Përqindja e mbulimit
6
Eksportet e Mallrave
Figura 5. Eksporte sipas produkteve, pesha në %
Burimi: INSTAT
9%
10%
11%
10%
12%
27%
19%
16%
18%
17%
37%
44%
43%
40%
40%
15%
13%
16%
17%
15%
4%
5%
6%
6%
7%
2015
2016
2017
2018
2019
Ushqime , pije, duhan Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike Produkte kimike dhe plastike
Lëkurë dhe artikuj prej lëkure Prodhime druri dhe letre Tekstile dhe këpucë
Materiale ndërtimi dhe metale Makineri, pajisje dhe pjesë këmbimi Të tjera
40% e totalit të eksporteve shqiptare janë “Tekstile dhe këpucë”, 17% “Minerale, lë ndë djegse dhe energji elektrike”, 15% “Materiale ndë rtimi dhe metale”, ndjekur nga “Ushqime,
pije dhe duhan” me 12%.
7
Importet e Mallrave
Figura 6. Importet sipas produkteve, pesha në %
Burimi: INSTAT
18%
17%
17%
17%
17%
11%
9%
11%
11%
12%
14%
14%
14%
14%
14%
13%
14%
14%
14%
13%
12%
13%
12%
12%
12%
22%
23%
21%
22%
21%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2015
2016
2017
2018
2019
Ushqime, pije, duhan Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike Produkte kimike dhe plastike
Lëkurë dhe artikuj prej lëkure Prodhime druri dhe letre Tekstile dhe këpucë
Materiale ndërtimi dhe metale Makineri, pajisje dhe pjesë këmbimi Të tjera
21% e mallrave të importuara nga shqiptarët përfshihen në grupin “Makineri, pajisje dhe pjesë këmbimi”; 17% janë “Ushqime, pije dhe duhan”, të ndjekur nga “Produkte kimike
dhe plastike” me 14%.
8
EKSPORTET NË SHËRBIME
- KONTEKSTI RAJONAL
Shqipëria renditet e dyta në rajon përsa i përket
eksportit të shërbimeve, ku dominojnë Udhëtimet
me 61.2% të totalit të eksporteve.
9
Indeksi i Çmimit të KonsumitFigura 8. Indeksi I Cmimeve të Konsumit, ndryshimi vjetor %
Burimi: INSTAT
-4
-2
0
2
4
6
8
10
2000
-01
2000
-06
2000
-11
2001
-04
2001
-09
2002
-02
2002
-07
2002
-12
2003
-05
2003
-10
2004
-03
2004
-08
2005
-01
2005
-06
2005
-11
2006
-04
2006
-09
2007
-02
2007
-07
2007
-12
2008
-05
2008
-10
2009
-03
2009
-08
2010
-01
2010
-06
2010
-11
2011
-04
2011
-09
2012
-02
2012
-07
2012
-12
2013
-05
2013
-10
2014
-03
2014
-08
2015
-01
2015
-06
2015
-11
2016
-04
2016
-09
2017
-02
2017
-07
2017
-12
2018
-05
2018
-10
2019
-03
2019
-08
3%
Gjatë vitit 2019, Inflacioni mesatar me bazë vjetore ishte 1.4%, më i ulët se një vit më parë, ku inflacioni rregjistroi 2%.
Bazuar edhe në të dhënat e grafikut, duke filluar nga fundi i vitit 2011, inflacioni mujor me bazë vjetore ka qenë vazhdimisht poshtë objektivit të Bankës së Shqipërisë prej 3%.
Forca e Punës
Gjatë 2019 Shkalla e papunësisë ka vijuar ritmin rënës të katër viteve të fundit, duke shënuar një ulje 0.8 p.p krahasuar me një vit më parë.
Në 2019, qarqet me normë papunë sie më të ulët për popullsinë 15+ vjeç janë: Elbasani (5,4%), Berat (7,1%) dhe Kuksi (7,3%) ndërsa qarku me
shkallë papunësimi më të lartë është qarku Lezhë (17,7%), Vlorë (15,2%) dhe Tiranë 15%)
11
Paga Mesatare sipas Sektorëve(në Lekë)
Pagat më të larta edhe për vitin 2019 u regjistruan në sektorin e “Aktiviteteve financiare dhe sigurimit”, pasuar nga “Informacioni dhe Komunikimi”.
Pagat më të ulta janë raportuar në sektorin “Tregti me shumicë dhe pakicë”.
Figura 10 Paga mesatare sipas sektoreve te ekonomise
Paga mesatare mujore - është paga bruto që merr një i punësuar për punën që ka kryer
Burimi: INSTAT
- 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000
Bujqësi, Silvikulturë dhe Peshkim
Industria nxjerrëse; përpunuese; energjia elektrike, gazi, avulli dhe furnizimi me ajër të kondicionuar; furnizimi me ujë; …
Ndërtimi
Tregtia me shumicë dhe me pakicë; riparimi i automjeteve dhe motorçikletave; transporti dhe magazinimi; aktivitetet e …
Informacioni dhe komunikacioni
Aktivitetet financiare dhe të sigurimit
Aktivitete të pasurive të paluajtshme; Aktivitete shkencore, profesionale dhe teknike; aktivitete të …
Administrata publike dhe mbrojtja; sigurimi social i detyrueshëm; arsimi; shëndetësia dhe aktivitete të punës …
Arte, argëtim dhe çlodhje, aktivitete të prodhimit të mallrave të familjeve për përdorim të vet dhe shërbime të tjera
2019 2018 2017
12
Paga Mesatare dhe Paga minimale
Paga mesatare në vitin 2019 është raportuar në 53,458 lekë dhe është rritur me 5,7% në terma vjetorë. Paga mesatre mujore për një të punësuar në sektrin privat ishte 48.767 lekë me një rritje 5% krahasuar
me një vit më parë; Ndërkohë paga mesater mujore për një të punësuar në sektorin shtetëror ishte 63.826 lekë, me një rënie të lehtë krahasuar me një vit më parë.
Paga minimale gjatë vitit 2019 ishte 26.000 lekë.
13
Kosto e Punës për Vendet e
Ballkanit Perëndimor
Paga mesatare bruto më e lartë në rajon është rregjistruar në Malin e Zi, e ndjekur nga Bosnjë dheHercegovina, ndërkohë Shqipëria vazhdon të ketë pagën mesatare më të ulët në rajon.
(Shënim: Instituti i Statistikave të Kosovës ende nuk ka publikuar të dhënat për vitin 2019)
Investimet në Shqipëri
Pjesa më e madhe e investimeve në ekonomi vjen nga sektori ibrendshëm. Gjatë vitit 2018, invesstimet private ishin sa
18.9% e Produktit të Brendshëm Bruto, ndërsa ato publike ishin
në nivelin e 4.8% të PBB.
Figura 13. Investimet publike, private dhe te huaja ne Shqipëri (% ndaj PBB)
Burimi: INSTAT, MFE
8.4 5.4 5.4 4.6 4.8 4.4 4.4 4.0 4.4 4.8
23.1
22.1 23.2 21.4 20.5
19.0 19.1 19.4 19.4 18.9
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Investimet Publike Investimet private
11.2
9.1 8.1 7.5
9.8 8.7 8.7 8.8
7.9 8.0
-
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Investimet e Huaja Direkte
15
Investimet sipas Sektorëve
Figura 14. investimet për prodhuesit e të mirave e shërbimeve për treg
Burimi: Anketa Strukturore e Ndërmarrjeve, 2018
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
2014 2015 2016 2017 2018
8%8%
9% 9%
13%
10%
12% 12% 11%11%
% e ndërmarrjeve me investime Investime gjithsej
16%
23%
42%
12%
17%
3%
6%
9%
10%
14%
56%
37%
22%
41%
33%
7%
6%
4%
4%
7%
2%
5%
4%
6%
7%
15%
22%
18%
26%
23%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
2014
2015
2016
2017
2018
Ndërtesa Ndërtime dhe instalime Inst.teknike, makineri e pajisje
Mjete transporti Tokë Investime të tjera
Sipas Anketë s Strukturore të Ndërrmarjeve, gjatë
2018, investimet private u rritën me 2.8%, dhe 38.6%
e Investimeve vijnë nga prodhuesit e shërbimeve.
Shumica e investimeve gjatë vitit 2018, kanë qenë investime në Makineri dhe Pajisje, 33% e totalit, duke ruajtur të njëjtin trend të vitit të mëparshëm edhe pse me një rënie prej 7%.
Gjatë vitit 2018, janë rritur investimet në Ndërtesa, Ndërtime dhe Instalime,
Mjete Transporti, dhe Tokë.
Investimet e Huaja Direkte
Gjatë 2019, fluksi hyrës i IHD u rrit me 6% krahasuar me një
vit më parë.
Edhe pse flukset hyrëse të IHD kanë qenë mjaft të
ndryshueshme sipas cikleve të biznesit, që nga 2015
stoku i IHD në Shqipëri ka ruajtur një trend rritës;
Stoku i IHD u rrit me 12% krahasuar me një vit më
parë dhe 3% krahasuar me një tremujor më pare.
Figura 15. Investimet e Huaja Direkte, milion EURO
Burimi: Banka e Shqipërisë
-
50
100
150
200
250
300
350
Fluksi hyrës IHD
-
1,000
2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
7,000
8,000
9,000
Stoku IHD
17
INVESTIMET E HUAJA DIREKTE
Zvicra udhëheq stokun e IHD-ve në terma vëllimi, 18% e totalit, e ndjekur nga Hollanda me 14% të totalit;
Dinamika pozitive të IHD-ve vijnë nga Bullgaria, ndërkohë Greqia ka ngadalësuar flukset hyrëse të IHD duke filluar nga tremujori I i 2019.
Figure 16 Stoku IHD sipas vendit te origjines, milion EURO
Burimi: Banka e Shqipërisë
T IV 2015 T IV 2016 T IV 2017 T IV 2018 T IV 2019
Zvicër Hollandë Kanada Itali Turqi Bullgari
Greqi Austri Francë Qipro Gjermani
18
INVESTIMET E HUAJA DIREKTE
Bazuar në të dhënat më të fundit të BSH, janë rritur flukset hyrëse të IHD nga Italia, të ndjekur nga Hollanda dhe Bullgaria.
Ndërkohë, flukset hyrëse nga Zvicra edhe pse pozitive janë në rënie, e ndjekur edhe nga Austria, dhe Turqia; nga ana tjetër, Greqia ka treguar shënja përmirësimi gjatë fund vitit 2019.
Figura 17. Fluksi IHD sipas vendit te origjines, million EURO
Burimi: Banka e Shqipërisë
-20
0
20
40
60
80
100
120
T I 2018 T II 2018 T III 2018 T IV 2018 T I 2019 T II 2019 T III 2019 T IV 2019
Hollandë Itali Zvicër Austri Turqi
Greqi Gjermani Bullgari Qipro France
19
INVESTIMET E HUAJA DIREKTE
Sektorët më tërheqës për IHD-të janë Energjia Elektrike, Minierat dhe Industritë Nxjerrëse.
Një ngadalësim në stokun e TIK dhe Sektorit të Transportit / Akomodimit vërehet duke filluar nga çereku i dytë i vitit 2017.
Figure 18. Fluksi IHD sipas aktivitetit ekonomik, million EURO
Burimi: Banka e Shqiperise
-
100
200
300
400
500
600
T IV 2015 T IV 2016 T IV 2017 T IV 2018 T IV 2019
Energjia elektrike, gazi, dhe furnizimi me ujë Industria nxjerrëse Aktivitete financiare dhe të sigurimit
Aktivitete të pasurive të paluajtshme Ndërtimi Aktivitete profesionale, shkencore dhe teknike
Industria përpunuese
20
Fluksi i IHD në Ballkanin Perëndimor
Shqipëria renditet e dyta në rajon për IHD me 8% të PBB.
Mal i Zi zë vendin e parë në rajon për flukset hyrëse të IHD, të cilat janë sa 9% e PBB.
Ndërsa vendin e fundit në rajon e zë Bosnia & Hercegovina së bashku me Kosovën, me respektivisht 2% dhe 3% të PBB.
Figure 19 Fluksi IHD në Ballkanin Perëndimor, % PBB
Burimi: World Development Indicators
-
5
10
15
20
25
30
35
40
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
ALB BIH MNE MKD SRB XKX
21
Fluksi i IHD në Ballkanin Perëndimor
Figura 20. Fluksi IHD ne Ballkanin Perëndimor, million USD
Burimi: World Development Indicators
-
500
1,000
1,500
2,000
2,500
3,000
3,500
4,000
4,500
2013 2014 2015 2016 2017 2018
2,059 2,000 2,343 2,355
2,895
4,107
1,254 1,150 990 1,044 1,023
1,204
SRB ALB MKD BIH MNE XKX
Flukset hyrëse të IHD në Serbi arritën në 4 miliardë USD
për vitin 2018, ndërsa në Shqipëri ato kapën shifrën e 1.2 miliardë USD.
Vendi me më pak flukse hyrëse të
IHD në rajon është, Kosova me 319
millionë USD, por me një trend
gjithmonë në rritje.
22
Stoku dhe Profili i Ndërmarrjeve
Struktura e ndërmarrjeve në ekonominë shqiptare dominohet nga ndërmarrjet mikro, të vogla dhe të mesme të cilat përfaqësojnë 99% të ndërmarrjeve.
Në vitin 2018, 35% e ndërmarrjeve të regjistruara vepronin si prodhues të mallrave, 65% janë raportuar si operatorë në sektorin e shërbimeve.
Figura 21. Stoku dhe Profili I ndermarrjeve
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gjithsej 106,837 111,083 112,537 152,288 160,679 162,452 162,835
1-4 95,520 99,782 101,025 136,470 145,456 146,304 145,549
5-9 5,636 5,235 5,387 8,172 7,631 8,023 8,518
10-49 4,439 4,660 4,647 5,994 5,902 6,297 6,801
50+ 1,242 1,406 1,478 1,652 1,690 1,828 1,967
Prodhuesit e të mirave 16,413 16,842 16,989 37,950 48,585 53,250 56,916
1-4 12,592 13,071 13,273 33,255 44,179 48,819 52,269
5-9 1,718 1,565 1,603 2,080 1,865 1,842 1,858
10-49 1,650 1,681 1,562 1,971 1,877 1,851 1,987
50+ 453 525 551 644 664 738 802
Prodhuesit e shërbimeve 90,424 94,241 95,548 114,338 112,094 109,202 105,919
1-4 82,928 86,711 87,752 103,215 101,277 97,485 93,280
5-9 3,918 3,670 3,784 6,092 5,766 6,181 6,660
10-49 2,789 2,979 3,085 4,023 4,025 4,446 4,814
50+ 789 881 927 1,008 1,026 1,090 1,165
Burimi: Rregjistri Statistikor i Ndërmarrjeve, INSTAT
Sipas numrit të punësuarve
23
Ndërmarrjet Aktive sipas
Aktivitetit EkonomikFigura 22 . Ndërmarrjet aktive, fundviti 2018 dhe ndërmarrjet e reja gjatë 2018
Rregjistri Statistikor I Ndërmarrjeve, INSTAT
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%
Tregtia
Bujqësia, py jet dhe peshkimi
Shërbime të tjera
Akomodimi dhe sherbimi ushqimor
Industria
Transporti dhe magazinimi
Ndërtimi
Informacioni dhe komunikacioni
29%
26%
19%
12%
6%
4%
3%
2%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%
Bujqësia, py jet dhe peshkimi
Tregtia
Shërbime të tjera
Akomodimi dhe sherbimi ushqimor
Industria
Informacioni dhe komunikacioni
Transporti dhe magazinimi
Ndërtimi
26%
23%
22%
15%
4%
4%
3%
3%
Prodhuesit e
shërbimeve, 65%
Prodhuesit e të
mirave, 35%
ndermarrje aktive, fund 2018
Prodhuesit e
shërbimeve, 67%
Prodhuesit e të
mirave, 33%
ndermarrje te reja, fund 2018
24
Të ardhurat buxhetore Figura 23. Te ardhurat buxhetore, % PBB
Burimi: World Economic Outlook, FMN October 2019
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
45.0
50.0
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
MNE BIH SRB MKD ALB XKX
Mal i Zi, Bosnia dhe Hercegovina dhe Serbia kanë të ardhura buxhetore mbi mesataren e rajonit, prej 34.7% të PBB.
Kosova, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut mbeten poshtë mesatares së rajonit, me respektivisht, 26.2%, 27.1% dhe 30% të PBB gjatë vitit 2019.
25
Të ardhurat dhe shpenzimet
buxhetoreFigura 24. Te ardhura dhe shpenzime buxhetore, % PBB
Burimi: World Development Indicators
-
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
ALB
Te ardhurat buxhetore Shpenzimet buxhetore
0
10
20
30
40
50
60
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
BiH
Te ardhurat buxhetore Shpenzimet buxhetore
0
5
10
15
20
25
30
35
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
XKX
Te ardhurat buxhetore Shpenzimet buxhetore
0
10
20
30
40
50
60
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
MNE
Te ardhurat buxhetore Shpenzimet buxhetore
0
5
10
15
20
25
30
35
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
MKD
Te ardhurat buxhetore Shpenzimet buxhetore
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
SRB
Te ardhurat buxhetore Shpenzimet buxhetore
26
Dinamikat e Borxhit Publik
Borxhi publik mbetet i lartë në rajonin e BP. Maqedonia e Veriut ka normën më të lartë të borxhit në % të PBB, 81.1% në 2019, e ndjekur nga Shqipëria me 66.7% të PBB në 2019.
Kosova vazhdon të ketë normën më të ulët të borxhit publik me rreth 18% të PBB në 2019, por me një trend rritës.
Figura 25. Dinamikat e borxhit publik, % PBB
Burimi: World Economic Outlook, FMN Tetor 2019
66.7
33.3
18.2
81.1
40.7
52.7
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
90.0
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
ALB BIH XKX MNE MKD SRB
27
Taksat Kryesore për 2019
Tatimi mbi Vlerën e Shtuar - 20%
Tatimi mbi Fitimin, Xhiro Vjetore: 0-5 milion ALL (≈ 36,500 EUR) – 0% Mbi 5 milion – 8 million ALL (≈ 58,400 EUR) –
5% Mbi 8 milion ALL – 15%
Tatimi mbi Dividentin – 8%
28
Renditja e Shqipërisë në Raportet
dhe Indekset NdërkombëtareFigure 26 Renditja e Shqipërisë në raportet ndërkombëtare
Indeksi I Perceptimit të Korrupsionit, Transparency International
Vlera 2019 Renditja 2019 Vlera 2018 Renditja 2018 Vlera 2017 Renditja 2017
35 106/180 36 99/180 38 91/180
Indeksi I Lirisë Ekonomike, Heritage.org
Vlera 2020 Renditja 2020 Vlera 2019 Renditja 2019 Vlera 20178 Renditja 2018
66.9 57/180 66.5 52/180 64.5 65/180
Të Bërit Biznes, Banka Botërore
Vlera 2020 Renditja 2020 Vlera 2019 Renditja 2019 Vlera 20178 Renditja 2018
67.7 82/190 69.5 63/190 68.7 65/190
Indeksi I Konkurrueshmërisë Botërore, Forumi Ekonomik Botëror
Vlera 2019 Renditja 2019 Vlera 2018 Renditja 2018 Vlera 2017 Renditja 2017
57.6 81/141 58 76/140 75/137
29
Treguesi i Lehtësisë së
të Bërit Biznes
Maqedonia e Veriut ka renditjen më të mirë në rajon edhe pse pozitat e saj janë përkeqësuar gjatë vlerësimit të 2020; edhe Shqipëria ka përkeqësuar pozitat e saj gjatë vlerësimit 2020,
krahasuar me një vit më parë.
Figura 27. Renditja e vendeve te Ballkanit Perendimor, Lehtësia e të bërit biznes
Burimi: Banka Botërore, Indikatorët e Doing Business
17
10
11
44
48
43
50
50
41
57
44
40
82
63
65
90
89
86
121416181101121141161181
2020
2019
2018
BIH ALB XKX MNE SRB MKD
30
Indikatorët e Doing Business
Shqipëria renditet më poshtë në fushën e trajtimit të lejeve të ndërtimit, energjisë, procedurave fiskale dhe regjistrimit të pronës.
Figura 28. Renditja e Shqipërisë sipas Indikatorëve, Doing Business
Burimi: WB, Doing Business
50
151140
98
44
122
24
98
39
53
166
10798
48
123
25
120
39
1
21
41
61
81
101
121
141
161
181
Të fillosh një Biznes
Të marrësh një Leje
Ndërtimi
Të marrësh Energji
ElektrikeRegjistrimi i
PronësTë marrësh
Kredi Të Paguash
Taksat
Tregtia ndërmjet
KufijveZbatimi I
Kontratave
Zgjidhja e Aftësisë
Mospaguese
2019 2020
31
Tregtia përtej Kufijve – DB 2020
Figura 29. Tregtia pertej kufijve - Eksporte, koha dhe kosto
Shqiperia Europa dhe Azia qendrore
Renditja në 190
vende
Koha - Kontrolli ne kufi (ore) 9 22.1
Kosto - Kontrolli ne kufi (USD) 55 157.5
Koha - përgatitja dhe kontrolli i dokumentave (orë) 6 24.3
Kosto - përgatitja dhe kontrolli i dokumentave (USD) 10 97.9
Renditja 24
Burimi: Doing Business, BB
32
Tregtia përtej Kufijve – DB 2020
Figura 30. Tregtia pertej kufijve - Importe
Shqiperia
Europa dhe Azia
qendrore
Renditja në 190
vende
Koha - Kontrolli ne kufi (ore) 10 21.1
Kosto - Kontrolli ne kufi (USD) 77 162.3
Koha - përgatitja dhe kontrolli i dokumentave (orë) 8 24.7
Kosto - përgatitja dhe kontrolli i dokumentave (USD) 10 93.9
Renditja 24
Burimi: Doing Business, BB
33
Indikatorët e Konkurrueshmërisë
Gjatë 2019, indikatorët Infrastruktura, dhe Sistemi Financiar janë përmirësuar; ndërsa indikatorët Institucionet, Sofistikimet e biznesit dhe Inovacioni janë përkeqësuar
Figura 31. Indikatoret e Konkurrueshmerisë, Renditja e Shqipërisë
76
98
75
104
46 50
75
38
102
111
63
110
68
100
74
97
45 4758
34
105 108
48
91
1
21
41
61
81
101
121
141
161
181
Inst
itu
cio
net
Infr
astr
ukt
ura
Gad
ish
mër
ia
Tekn
olo
gjik
e
Stab
ilite
ti
Mak
roek
on
om
ik
Shën
de
ti
Aft
ësim
Treg
u I
të
mir
ave
Tre
gu I
pu
në
s
Sist
em
i Fi
nan
ciar
Mad
hë
sia
e Tr
egu
t
Sofi
stik
imi i
B
izn
esit
Ino
vaci
on
i
2019 2018
34
Liria Ekonomike
Shqipëria renditet e 52a në rang botëror, duke u përmirësuar me 2 pikë nga viti i kaluar;
Në rang rajonal, Shqipëria renditet e 27a nga 44 vende europiane.
Vendi qëndron poshtë mesatares europiane (68.8) por është mbi mesataren botërore (60.8).
Figure 32. Trendi I Lirisë Ekonomike, Shqipëria
Burimi: www.heritage.org
65.7 65.9
64.4 64.5
66.5
60
70
2015 2016 2017 2018 2019
35
Treguesit e Lirisë EkonomikeFigura 33. Treguesit e Lirise Ekonomike
Sundimi I ligjit madhesia e qeverise
efektiviteti rregullator liria e te berit tregti
Burimi: www.heritage.org
54.1
39.9
25.4
54.8
40.4
30.6
0
10
20
30
40
50
60
e drejta mbi pronen integriteti I qeverisjes efektiviteti juridik
2018 2019
85.1
72.767.5
86.3
73.980.6
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
90.0
100.0
kosto e taksave shpenzimet qeveritare shendeti fiskal
2018 2019
69.1
50.4
82.4
69.3
52.7
81.5
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
90.0
liria e te berit biznes liria e punes liria monetare
2018 2019
87.8
70.0 70.0
87.8
70.0 70.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
90.0
100.0
liria e tregut liria e investimeve liria financiare
2018 2019
36
EBRD Knowledge Economy Index
Figura 34. EBRD Knowledge Economy Index 2018
Renditja (46
ekonomi)
Vlerësimi I
përgjithshëm
Institucione për
inovacion
Aftësi për
inovacion Sisteme innovative Infrastruktura TIK
SRB 13 5.13 5.76 5.46 3.26 6.02
MNE 14 5.04 6.20 5.16 2.88 5.92
MKD 22 4.50 5.74 3.83 3.27 5.18
ALB 25 4.36 5.64 4.79 2.36 4.67
BIH 29 4.10 5.04 4.13 2.88 4.35
XKX 35 3.22 4.81 2.75 3.12 2.20
Burimi: Banka Europiane për Rindertim e Zhvillim
Recommended