View
213
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
W opracowanej metodyce pogłębionej analizy oddziaływań, ze względu na brak jednorodnych danych o stanie gospodarki wodnej w zlewniach, oparto się na danych w ujęciu granic administracyjnych. Źródłem tych danych jest Bank Danych Regionalnych (BOR) tworzony i publikowany przez Główny Urząd Statystyczny.
Właściwa ocena znaczących oddziaływań antropogenicznych i ich wpływu wymagała zaprojektowania bazy uwzględniającej zlewniowy charakter gospodarki wodnej, opartej na danych rzeczywistych. Zaproponowana metodyka i dostosowana do niej baza danych daje możliwość stopniowego odchodzenia od danych z BDR na korzyść danych rzeczywistych.
Założono, że baza danych składać się będzie z 44 zbiorów posegregowanych w pięciu grupach funkcyjnych. Metodą ekspercką wyznaczono kryteria inwentaryzacyjne obiektów.
Zebranie danych do zaprojektowanej bazy daje możliwość ponownej, pogłębionej analizy znaczących oddziaływań antropogenicznych i oceny ich wpływu na wszystkie kategorie wód.
LITERATURA
1. _ Grupa Robocza ds. GIS, 2002, "Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW). Wspólna Strategia Wdrażania. Poradnik. Wytyczne w zakresie wdrażania elementów Systemu Informacji Geograficznej Ramowej Dyrektywy Wodnej", Wspólny Ośrodek Badań, JRC, European Communities.
2. Grupa Robocza ds. Raportowania EC-DG Environment D.2, 2004, "Reporting Sheets for 2005 Reporting guidance
", Wspólny Ośrodek
Badań, JRC, European Communities. 3. Komisja Europejska OJ C, 2000, "Dyrektywa
Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/ WE w sprawie ustanowienia ram działalności Wspólnoty w zakresie polityki wodnej", Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej.
4. M. MACIEJEWSKI z zespołem, 2004, "Typologia wód powierzchniowych i wyznaczenie części wód powierzchniowych i podziemnych zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE
", Departament Zasobów
Wodnych Ministerstwa Środowiska. 5. M. MACIEJEWSKI z zespołem, 2005, "Ra
port dla Obszaru Dorzecza Wisły i Obszaru Dorzecza Odry z realizacji programu wdrażania postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE za rok 2004
", Departament Zaso
bów Wodnych Ministerstwa Środowiska. 6. E. NACHLIK z zespołem, 2004, "Identyfikacja
i ocena antropogenicznych oddziaływań na wody i ich skutków wraz ze wskazaniem części zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych określonych prawem
".
7. T. WALCZYKIEWICZ z zespołem, 2005, "Budowa bazy danych wykorzystywanych do wyznaczenia jednolitych części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych dla ich finalnego wyznaczenia
", Departament Zasobów Wodnych Ministerstwa Środowiska.
o
28
ADAM BARTNIK PAWEŁ JOKIEL Uniwersytet Łódzki
Wydział Nauk Geograficznych Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej
Odpływy maksymalne i indeksy powodziowości rzek europejskich* l Przedstawiono analizę zmienności mak
symalnych spływów jednostkowych rzek europejskich oraz miar powodziowości na podstawie indeksu Fran�ou. Podjęto próbę oceny częstości występowania wezbrań w okresie wielolecia.
W ciągu roku nad kontynentem europejskim przemieszcza się nieco ponad 1 O 000 km3 wilgoci atmosferycznej. Z tej objętości prawie 8300 km3 wody spada na jego powierzchnię w postaci różnych form opadu. Znaczna część opadu odparowuje (4940 km3}, ale pozostała odpływa w postaci odpływu rzecznego lub bezpośredniego odpływu podziemnego do mórz kontynentu i Oceanu Atlantyckiego. Przeciętny współczynnik odpływu dla Europy wynosi ok. 34% i niemal wszędzie w Europie, poza niewielkim obszarem położonym nad Morzem Kaspijskim, panują warunki umożliwiające powstawanie nadwyżki opadów nad parowaniem, a więc może się tam wykształcić stała sieć rzeczna. Najwięcej wody z Europy trafia bezpośrednio do Oceanu Atlantyckiego - 2114 km3/rok. Dla przykładu do Morza Arktycznego dociera w tym czasie 735 km3, zaś roczny dopływ wody do Bałtyku wynosi ok. 471 km3•
Zróżnicowanie odpływu rzecznego na naszym kontynencie i to zarówno w sensie ilościowym, jak i w odniesieniu do reżimu rzek, jest bardzo duże. Najwyższe odpływy notowane są na eksponowanych ku północnemu zachodowi górskich wybrzeżach
* Pracę dofinansowano z funduszów projektu zamawianego MEiN PBZ-KBN-086/P04/2004
Skandynawii i Wysp Brytyjskich oraz w górach kontynentu (Alpy, Kaukaz, Karpaty, Pireneje). Najniższe występują zaś na obszarach położonych w basenach Mórz Czarnego i Kaspijskiego oraz na Nizinie Węgierskiej. Także ustroje rzeczne są bardzo zróżnicowane. Obok rzek o stosunkowo wyrównanych odpływach (Ren, Rodan, Marica) są też takie, których odpływy są bardzo zmienne w ciągu roku (Giomma, Kemi, Onega). Kontynent europejski charakteryzuje się także, klimatycznie i geologicznie uwarunkowanym, dużym zróżnicowaniem przestrzennym liczby, charakteru i pór występowania wezbrań i niżówek.
• Miary odpływów maksymalnych
Maksymalne przepływy rzek europejskich, z oczywistych powodów, nie dorównują wielkością notowanym na świecie, ale już odpływy jednostkowe obliczone dla kulminacji największych wezbrań zanotowanych w rzekach naszego kontynentu są zbliżone do maksimów zarejestrowanych na świecie [Lwowicz 1979, Shaw 1994, Herschy 1998, Smith, Ward 1998, Arnell 2002; Jokiel, Tomaiski 2005).
Ekstremalnie wysokie odpływy jednostkowe w trakcie kulminacji wezbrań stwierdzono m.in. w zlewniach rzek: Cithuatian w Meksyku- 9850 dm3• s·1 • km·2, Pionier w Australii- 6600 dm3• s·1• km·2 czy w nowozelandzkiej Haast - 7540 dm3• s·1• km·2 [Smith, Ward 1998]. Odpływ jednostkowy w zlewni epizodycznego uedu Saura, zwanego "małym Nilem", odwadniającego fragmenty Atlasu Zachodniego, Saharyjskiego
Gospodarka Wodna nr 112007
GCSI,CI)J\1�1({\ \\'Q l)��� • ORGAN STOWARZYSZENIA INŻYNIERÓW l TECHNIKÓW WODNYCH l M ELlORACY JNYCH ORAZ POLSKIEGO KOMITETU NAUKOWO· TECHNICZNEGO SITWM-NOT DS. GOSPODARKI WODNEJ Miesięcznik naukowo-techniczny poświęcony zagadnieniom gospodarki wodnej i ochrony środowiska. Omawia problematykę hydrologii, hydrauliki, hydrogeologii, zasobów wodnych, ich wykorzystania i ochrony, regulacji rzek, ochrony przed powodzią, dróg wodnych, hydroenergetyki i budownictwa wodnego oraz inne zagadnienia inżynierii wodnej.
Wydano przy pomocy finansowej Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Złotą Odznaką SITWM
Czasopismo odznaczone
Medalem Komisji Edukacji
Narodowej
Złotą Odznaką
PZTIS
Nr 1 (697) styczeń 2007 r. Rok LXVII. Rok założenia 1935
SPIS TREŚCI POLSKIE SZLAKI ŻEGLOWNE
FAKTY 6
Mariusz Gajda -CZAS NA WODĘ g
WYBITNI Aleksander Tuszko 19
ZAGADNIENIA OGÓLNE l TECHNICZNO-EKONOMICZNE
Tomasz Walczykiewicz- Program rewitalizacji żeglugi śródlądowej NAIADES w kontekście
wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej 17
Celina Rataj- Baza danych niezbędna do pogłębionej analizy znaczących oddziaływań an-
tropogenicznych i ich skutków 22
HYDRAULIKA, HYDROLOGIA, HYDROGEOLOGIA
Adam Bartnik, Paweł Jokiel- Odpływy maksymalne i indeksy powodziowości rzek europej-
s kich 28
HYDROTECHNIKA
Wojciech Rędowicz, Jerzy Machajski-Minęło 100 lat eksploatacji zbiornika Leśna 33
Piotr Warcholak, JanWinter- Chiny Trzech Przełomów 4 3
INFORMACJE • NOWOŚCI • INFORMACJE IV okł.
KOLEGIUM REDAKCYJNE Redaktor naczelny - mgr Ewa Skupińska Redaktorzy działowi: mgr inż. Leszek Bagiński, mgr inż. Zenon Bagiński, mgr inż. Janusz Bielakowski, prof. dr hab. inż. Jan Żelazo Honorowi członkowie kolegium: Małgorzata Daszewska, mgr inż. Kazimierz Puczyński Redaktor techniczny- Paweł Kowalski Korekta - mgr Joanna Brońska Projekt okładki - Zdzisław Milach Zdjęcie na l okł. - Sobieszewc k. Gdańska - foto Ewa Hirsz
RADA PROGRAMOWA
Przewodniczący- prof. dr inż. Jan Zieliński Sekretarz - mgr inż. Janusz Wiśniewski Członkowie: dr inż. Zbigniew Ambrożewski, mgr inż. Andrzej Sadowski, mgr inż. Jacek Cieślak, prof. dr inż. Konstanty Fanti, mgr inż. Mariusz Gajda, prof. dr inż. Marek Gromiec, mgr inż. Dariusz Gronek, dr inż. Maciej Jędrysik, prof. dr hab. inż. Edmund Kaca, mgr inż. Marek Kaczmarczyk, prof. dr hab. inż. Zbigniew Kledyński, dr inż. Ryszard Kosierb, dr inż. Andrzej Kreft, dr inż. Jacek Kurnatowski, prof. dr hab. inż. Zdzisław Mikulski, prof. dr hab. inż. Rafał Miłaszewski, prof. dr inż. Mieczysław Ostojski, prof. dr hab. inż. Maria Ozga-Zielińska, prof. dr hab. inż. Edward Pierzgalski, mgr inż. Józef Stadnicki, mgr inż. Henryk Subocz, doc. dr inż. Wojciech Szczepański, dr inż. Leonard Szczygielski, dr inż. Tomasz Walczykiewicz
REDAKCJA: ul. Ratuszowa 11, 00-950 Warszawa, skr. poczt. 1 004 tel. (0-22)619-20-15 fax (0-22) 619-20-151ub 619-21-87 email: gospodarkawodna@sigma-not.pl ISSN 0017-2448
WYDAWCA: Wydawnictwo Czasopism i Książek Technicznych SIGMA NOT, Sp. z o.o. ul. Ratuszowa 11, 00-950 Warszawa, skr. poczt. 1 004 lei.: (0-22) 818-09-18, 818-98-32 fax: (0-22) 619-21-87 Internet: http://www.sigma-not.pl Informacje e-mail: informacja@sigma-not.pl Sekretariat e-mail: sekretariat@sigma-not.pl
PRENUMERATA Zakład Kolportażu Wydawnictwa SIGMA NOT ul. Ku Wiśle 7, 00-707 Warszawa lei. (0-22) 840-30-86, tel./fax 840-35-89, 840-59-49 fax: 891-13-74 email: kolportaz@sigma-not.pl
Nowością jest prenumerata ciągła, uprawniająca do 1 O-procentowej bonifikaty. Z tej formy mogą korzystać również instytucje finansowane z budżetu Państwa - po podpisaniu specjalnej umowy z Zakładem Kolportażu. Członkowie SITWM, studenci i uczniowie są uprawnieni do prenumeraty ulgowej. Uwaga: w przypadku zmiany cen w okresie objętym prenumeratą prenumeratorzy zobowiązani są do dopłaty różnicy cen. Nakład - 1450 egz. Cena 1 egz. - 19,5 zł w tym 0% VAT Cena prenumeraty rocznej w pakiecie 254 zł netto, 258,40 zł brutto Prenumerata ulgowa - rabat 50% od ceny podstawowej, prenumerata roczna w wersji papierowej - 234 zł (w tym 0% VAT)
OGŁOSZENIA l REKLAMY przyjmują: bezpośrednio redakcja (619-20-15, ul. Ratuszowa 11) oraz Dział Reklamy i Marketingu (827-43-66, ul. Mazowiecka 12) e-mail: reklama@sigma-not.pl Redakcja i Wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
Skład i łamanie: Drukarnia SIGMA-NOT Sp. z o.o. i Oficyna Wydawnicza SADYBA e-mail: sadyba@sadyba.com.pl Druk: Drukarnia SIGMA-NOT Sp. z o.o. e-mail: drukarnia@drukarnia.sigma-not.pl
Redakcja zastrzega sobie prawo skracania artykułów. Materiałów nie zamówionych nie zwracamy. Artykuły są recenzowane.
Recommended