Onderzoek door: Werkgeversorganisatie in de Sport René van den Burg Eric Lankers (projectleider...

Onderzoek door:Werkgeversorganisatie in de Sport

• René van den Burg• Eric Lankers (projectleider onderzoek)

In samenwerking met: NL Sporter

Met subsidie van:Ministerie van VWS

Uitgegeven door:Arko Sports Media

Onderzoek arbeidsverhoudingen Onderzoek arbeidsverhoudingen Beroepssporters in NederlandBeroepssporters in Nederland

Aanleiding onderzoekAanleiding onderzoek

Olympisch topsportklimaat

Professionalisering

Juridische / fiscale geschillen

Europese ontwikkelingen

Focus onderzoekFocus onderzoek

Arbeidsverhouding beroepssporter

‘Sporter voor wie sportbeoefeninggeheel of gedeeltelijk middel van bestaan is’

Focus niet op betaald voetbal, defensie en politie. Hebben wel als perspectief gediend

Topsporters met stipendium wel meegenomen

Proces onderzoekProces onderzoek

Ministerie van VWS steun aan onderzoek

Expertmeeting met vertegenwoordigers NOC*NSF,sportbonden, Atletencommissie, deskundigen arbeidsrecht,

arbeidsvoorwaarden en sporteconomie

Gesprekken vertegenwoordigers georganiseerde sport

Gesprekken met (oud)topsporter door NL Sporter

Proces onderzoekProces onderzoek

Onderzoek contracten tussen sporter met clubs, commerciële ploegen, sportbond, NOC*NSF,

opdrachtovereenkomsten, sponsorcontracten

Gebruikmaking topsportrapportages en rapportages EuropeseSociale Dialoog

Gesprekken met werkgevers- en werknemersorganisaties uitsport en aanverwante sectoren (dans, artiesten, etc)

Topsportbijeenkomst NL Sporter april 2009

Europese ontwikkelingenEuropese ontwikkelingen

Formele start Sociale Dialoog

Professional sporter

EASE (European Association for Sport Employers)

EU Athletes

UNI-EUROPE / EURO-MEI

Wijze lessenWijze lessen

Meerdere niveaus (meerlagenmodel)

Focus op onderwerpen

Beginnen & doen

Fasering

planningOnderzoeksresultaten

Blik op de arbeidsverhoudingen van beroepssporters

Belangrijkste bevindingen

Belangrijkste aanbevelingen

Hoeveel beroepssporters zijn in Hoeveel beroepssporters zijn in Nederland actief?Nederland actief?

Onderzoek prof. dr. M. van Bottenburg in samenwerkingmet W.J.H. Mulier Instituut in opdracht van WOS

Beroepssporter: ‘sporter voor wie sportbeoefeninggeheel of gedeeltelijk middel van bestaan is’

Onderzoek in 20 sporttakken en een onderbouwde raming in andere sporttakken.

Hoeveel beroepssporters zijn in Hoeveel beroepssporters zijn in Nederland actief?Nederland actief?

4.600 sporters in Nederland verdienen aan hun sportbeoefening

Inclusief betaald voetbalspelers, topsporters met stipendium en conservatieve raming amateurvoetbal

Bij 2.000 sporters zijn de afspraken in een contractsvorm vastgelegd

Arbeidsrelaties beroepssportersArbeidsrelaties beroepssporters

Sportverenigingen en stichtingen

Commerciële ploegen

Defensie en politie

Sportbonden

NOC*NSF

Fonds voor de Topsporter

Zelfstandige sporters

Beroepssporter

Club(sponsors) SteunstichtingCommerciële ploegDefensie / Politie

Arbeidscontract

Sponsors sportbond

Internationale sportbond

Contractsvorm

Collectieve portretrechten?Sportbond

NOC*NSF

Olympische / Paralympische Spelen

Fonds voor de Topsporter

Contract OS

Individuele sponsor contract

Nevenactiviteitenzoals verzorgen clinics,commerciële activiteiten

Kenmerken arbeidspositieKenmerken arbeidspositieberoepssportersberoepssporters

Arbeidspositie beheerst door sportieve prestaties. Groot afbreukrisico.

Professionele sportloopbaan van korte duur.

Afwijkende arbeidstijden en arbeidsomstandigheden (fysieke en mentale druk).

Reglementen (internationale) sportbond en Dopingreglementen werken door op arbeidspositie.

Grote verschillen: van jonge sportende student tot goedbetaalde vedette.

Beroepssporter staat in relatie tot groot aantal partijen.

Verschillen per sporttakVerschillen per sporttak

Elke sporttak eigen identiteit, sportspecifieke ontwikkelingen,Behoeftes en mate van professionaliteit.

Betaald voetbal (eigen werkgevers- en werknemerorganisaties,cao, pensioenregeling, sociaal (opleidings)fonds

Professioneel wielrennen (eigen cao?)

Tophockey (standaard contracten hoofdklasse, Nationale selecties, oprichting Hockey Hoofdklasse CV)

Basketbal (oprichting Federatie Eredivisie Basketbal)

…

Partijen bij arbeidsverhoudingenPartijen bij arbeidsverhoudingenberoepssportersberoepssporters

Sporterskant:

• NL Sporter• VVCS en ProProf (betaald voetbal)• VVBW (beroepswielrenners)

• FNV Sport (voornamelijkmedewerkers sportbonden en overige sectoren zoals fitness)• Atletencommissie NOC*NSF• Bondsatletencommissies

Werkgeverskant:

• WOS (vertegenwoordigingSportbonden en –koepels bij CAO-Sport)• FBO (vertegenwoordiging betaald voetbalclubs bij CAO contractspelers)• NOC*NSF• Sportbonden• Sportverenigingen• Leagues (Hockey Hoofdklasse CV,Federatie Eredivisie Basketbal)• Commerciële ploegen• Fonds voor de Topsporter

planningOnderzoeksresultaten

Blik op de arbeidsverhoudingen van beroepssporters

Belangrijkste bevindingen

Belangrijkste aanbevelingen

Bevindingen algemeenBevindingen algemeen

2. Vertegenwoordiging van sporters kenmerkt zich momenteel als (financieel) zwak met weinig mankracht.

1. Grote diversiteit en versnipperde vertegenwoordigingen.

3. Relevante (juridische) kennis over arbeidsverhoudingen en arbeidsaangelegenheden ontbreekt bij veel sportorganisaties.

Gebrek aan aandacht, geld en mankracht speelt een rol.

Bevindingen algemeenBevindingen algemeen

4. 4. Kennis en aandacht juiste en volledige toepassing fiscale regelgeving en loonheffingen

ontbreekt bij veel sportorganisaties.

5. 5. Relevante (juridische) kennis over arbeidscontracten ontbreekt bij beroepssporters. Jonge leeftijd, passie sport,

geringe begeleiding door deskundigen spelen rol.

6. Vanuit beroepssporters zelf en sportwereld is betrekkelijk6. Vanuit beroepssporters zelf en sportwereld is betrekkelijkweinig aandacht voor maatschappelijke positieweinig aandacht voor maatschappelijke positie.

Bevindingen inhoudelijkBevindingen inhoudelijk

1. Aard van functie beroepssporter maakt contracten voor onbepaalde tijd ongebruikelijk en onwenselijk.

2. Voorzieningen op maatschappelijk terrein t.b.v.topsportcarrière of ter voorbereiding of verdere ontwikkeling

maatschappelijke carrière ontbreken of zijn versnipperd georganiseerd (pensioen / opleidingen)

3. Een vangnet voor uitvallende jonge sporttalenten ontbreekt.

Bevindingen inhoudelijkBevindingen inhoudelijk

4. Voor een groot deel van de beroepssporters bestaan geen collectieve ziektekostenverzekeringen en zorgvoorzieningen.

5. Weinig eenduidigheid rondom arbeidspositie beroepssporter bij dopingovertredingen.

6. In meeste sporttakken ontbreken afspraken over afstaan sporters aan bond voor nationale selecties. Clubbelang kan

conflicteren met bondsbelang.

Bevindingen inhoudelijkBevindingen inhoudelijk

7. Hoogte stipendiumuitkering voor stipendiumsporters in latere levensfase ontoereikend. Sprake van spagaat tussen topsportcarrière en maatschappelijke carrière.

8. Stipendiumregeling bevat enerzijds geen opleidings- of pensioenopbouwregeling, anderzijds biedt stipendium sporters

te weinig mogelijkheden om zichzelf zo gunstig mogelijke randvoorwaarden op maatschappelijk terrein te verschaffen.

9. Onduidelijkheden rondom de sociale zekerheidspositie van A-, B- en HP-sporters. Vooral over toepassing van

WW- en bijstandsrechten.

planningOnderzoeksresultaten

Blik op de arbeidsverhoudingen van beroepssporters

Belangrijkste bevindingen

Belangrijkste aanbevelingen

Aanbevelingen algemeenAanbevelingen algemeen

1. Het huidige gebrek aan heldere afspraken maakt een inhaalslag op het terrein van arbeidsverhoudingen rondom

de beroepssporters in Nederland noodzakelijk.

2. Eén collectief en gedetailleerd arbeidsrechtelijk afsprakenmodel voor de hele Nederlandse topsport onwenselijk

gezien de grote diversiteit.

3. Regel sectoraal wat sectoraal kan en biedt binnen deze centrale afspraken voldoende vrijheid om specifieke afspraken

op sporttakniveau en clubniveau te maken. (‘noodzakelijke centrale sturing’ en ‘gewenste decentrale vrijheid)

Aanbevelingen organisatiekrachtAanbevelingen organisatiekracht

1. Breng kennis- en expertisebundeling tot stand door inrichten ‘sociaal secretariaat’ als service- en kennisinstituut voor

werkgevers in de sport.

2. (Financieel) stevige en meer gestructureerd ingerichte belangenorganisatie van de beroepssporters is noodzakelijk

voor Individuele belangenbehartiging en collectieve vertegenwoordiging.

3. (Stevigere) vorm van samenwerking tussen werknemers-Vertegenwoordigingen in de sport (NL Sporter, FNV Sport,

VVBW, VVCS, ProProf) is vanuit kennis- en expertisebundeling gewenst.

Aanbevelingen organisatiekrachtAanbevelingen organisatiekracht

4. Zo hoog mogelijke organisatiegraad onder beroepssporters moet worden nagestreefd.

5. Lidmaatschap bij werknemersvertegenwoordiging kan worden ondersteund doordat werkgevers de (jaar)contributie

van de topsporters voor hun rekening nemen.

Aanbevelingen inhoudelijkAanbevelingen inhoudelijk

1. (Sectorale) cao voor beroepssporters is noodzakelijk met kaderstellende cao-afspraken en balans tussen

flexibiliteit en zekerheid.

2. Spreek minimum requirements af over gebruik en inhoud contracten en ontwikkel standaardcontracten gedifferentieerd

naar sporttak.

3. Onderzoek mogelijkheden voor inrichten opleidingsfonds en -regeling, waarmee beroepssporters en jonge talenten hulp krijgen bij kiezen tweede loopbaan en financieren opleiding.

Aanbevelingen inhoudelijkAanbevelingen inhoudelijk

4. Onderzoek mogelijkheden voor pensioenregeling voor beroepssporters. Traditionele ouderdomspensioen verdient

geen voorkeur, gepaster is spaar- of levensloopregeling.

5. Collectieve ziektekostenverzekering en arbeidsgerelateerde zorgvoorzieningen zijn gewenst, met afspraken rondom snelle

en aanvullende diagnostieken (MRI-scans en echo’s), speciale revalidatietherapieën, topsportmedische keuringsaanbod.

6. Spreek eenduidige kaders af rondom arbeidsrechtelijke positie van beroepssporters bij dopingovertredingen.

Aanbevelingen inhoudelijkAanbevelingen inhoudelijk

7. Creëer meer mogelijkheden waarmee stipendiumsporters een marktconform salaris kunnen opbouwen.

8. Breng in stipendiumregeling differentiatie aan naar leeftijd, leefsituatie van de topsporter en naar de mate waarin de sporter

zijn bijverdiensten ten goede laat komen aan de optimale uitvoering van zijn sportbeoefening.

Aanbevelingen inhoudelijkAanbevelingen inhoudelijk

10. Onderzoek of bestaande programma’s voor topsporters bij Defensie en politie ook bij andere werkgevers ingevoerd

kunnen worden.

9. Maak de stipendiumregeling socialer, met voorzieningen waarmee de topsporter zichzelf zo gunstig mogelijke

Voorwaarden op maatschappelijk terrein kan verschaffen.

Aanbevelingen vervolg: hoe verder?Aanbevelingen vervolg: hoe verder?

Stel regiegroep in van gezaghebbende vertegenwoordigers van sportorganisaties + onafhankelijke deskundigen

Laat regiegroep sectorale ambities uitwerken en afspraken makenover rollen werkgevers en beroepssporters.

Uitwerkingen kunnen dienen voor sociale dialoog in de topsport.

Met dank aan:

Pieter Verhoogt Maarten van Bottenburg W.J.H. Mulier Instituut

Henk Strating alle gesprekspartners

NL Sporteren Ministerie van VWS.

Foto’s: Danny Lankers