Pagtuturo ng filipino (1)

Iba’t ibang terminolohiya sa pagtuturo at

pagkatuto

Pagdulog nosyonal/functional

• Estratehiyang komunikatibo• > tunay na paggamit ng wika sa tulong lamang

ng mga kaalaman at tuntuning pambalarila, ayon sa konteksto ng hangarin, sitwasyon at pangangailangan.

• > learner-centered

• Komunikatibo ang dulog kapag nalilinang ang apat na makrong kasanayan ( isama ang panonood).

PAGBASA: pag-unawa sa istruktura at kahulugan ng pangungusap at talata

PAGSULAT:lawak ng talasalitaanPASALITA: Ponolohiya at Wastong pagbigkasPAKIKINIG: Wastong pagsunod sa panuto at pag-

unawa sa napakinggang teksto

Spiral progression o binalangkas na papaunlad

• maingat na binalangkas ang pagtuturo ng panitikan upang magkaroon ng lubusang kasanayan (mastery) sa iba’t ibang anyo/uri ng panitikan

(pagtuturo ng panitikan ayon sa bawat panahon, panitikang panrehiyon, uri o anyo)

Domeyn pangkabatiran/kognitib• Nakatuon sa paglilipat o

transmisyon ng kabatiran at kasanayan.• Pagkatuto ng batayang kabatiran,

konsepto, paglalahat at mga teorya bago ang manipulasyon at proseso sa paggamit ng kabatiran sa mga sitwasyong lumulunas ng suliranin.

6 NA ANTAS KOGNITIBKAALAMAN

PAG-UNAWA

APLIKASYON O PAGGAMIT

PAGSUSURI

PAGLILINAW O SINTESIS

EBALWASYON

DOMEYN NA PANDAMDAMIN

• Nahihinggil sa mga saloobin, emosyon, kawilihan at pagpapahalaga• Pumapasok ang pagpapahalagang

pangkatauhan

LIMANG KATEGORYAPAGTANGGAP(RECEIVING)

PAGTUGON(RESPONDING)

PAGPAPAHALAGA (VALUING)

PAG-ORGANISA (ORGANIZATION)

KARAKTERISASYON (CHARACTERIZATION)

DOMEYN NA SAYKOMOTOR

• Ito’y mga kasanayang motor at manipulado na nangangailangan ng koordinasyong neuromascular.• Pumapasok ang inaasahang

pagganap

PAMAMARAAN

• Walang isang pamamaraan lamang na masasabing sadyang mabisa sa lahat ng uri ng paksang-aralino isang pamamaraan kaya na angkop gamitin sa lahat ng pagkakataon.

PABUOD O INDUCTIVE

• Tinatawag din itong “Herbatian method”; nagsisimula sa nalalaman patungo sa hindi pa alam; nagsisimula sa halimbawa patungo sa tuntunin.

5 pormal na hakbangPAGHAHANDA(PREPARATION)

PAGLALAHAD(PRESENTATION)

PAGHAHAMBING AT PAGHALAW(COMPARISON AND ABSTRACTION)

PAGLALAHAT(GENERALIZATION)

PAGGAMIT(APPLICATION)

PASAKLAW O DEDUCTIVE

• Nagsisimula sa pagbubuo ng tuntunin patungo sa pagbibigay ng mga halimbawa. Tinawag din itong “ruleg”o rule example.

• PANIMULA• PAGBIBIGAY-TUNTUNIN• PAGPAPALIWANAG• HALIMBAWA• PAGSUBOK

PABALAK (PROJECT)

• Nilalayong magsagawa ng proyekto

• PAGLALAYON (PURPOSING)• PAGBABALAK(PLANNING)• PAGSASAGAWA(EXECUTING)• PAGPAPASIYA(EVALUATING/JUDGING)

PATUKLAS (DISCOVERY)

• Aktibong kasangkot ang mag-aaral sa pagtuklas ng karunungan; ang guro ay tagasubaybay lamang.

PAGDULOG KONSEPTWAL• Pagdulog pangkaisipang ginagamit sa pagtuturo

ng Araling Panlipunan.• Nakatutulong sa pagbubuo at pagkakatuto kung

paano matututo (learning how to learn)• Tinatawag din itong concept-centered at spiral

curriculum(payak patungo sa masalimuot na kaisipan)

• Ang paraan ng pagbuo o interdisciplinary o multidisciplinary-heograpiya,kasaysayan,pamahalaan,antropolohiya,sosyolohiya at ekonomiks.

Pagdulog sa Pagtuturo ng Panitikan

• Pormalistiko: kasiningan-banghay,tema,tagpuan,tauhan at paglikha

• Moralistiko• Sosyolohikal• Sikolohikal• Arketipal

Dulog sa Pagtuturo ng Wika

• Sa akronim na SPEAKING ni Dell Hymes• Kakakayahang Komunikatibo:

kabatiran sa kayarian ng wika at tuntuning gramatikal at paggamit ng angkop na pahayag sa sitwasyon, at salik sosyo-kultural.

COMPETENCE vs PERFORMANCE

• Competence: nauukol sa kaalaman sa wika ng isang tao• Performance: kakayahang

gamitin ang wika sa angkop na paggagamitan

DULOG MICROWAVE

• Pagpapaunawang pasalita tulad ng pamaraang padula-dulaan o “dialogue conversation”. Gumagamit ng mga siklo o cycles

halimbawa

• M-1 Para kanino ang pulang laso? Para saan ang pulang laso?

M-2 Para kay Mari Para sa iyo.

Para sa buhok.

HAKBANG1. Ilahad ang siklo sa isang sitwasyon2. Bigkasin ng tatlong ulit at ipagaya sa mag-aaral3. Ibigay ang pagsasanay na ginagamitan ng mga

kayariang pambalarila bago sanayin sa pagtatanong

4. Magsimula sa payak na tanong at sagot hanggang sa masalimuot na pag-uusap

5. Magkakaroon ng tanong-sagot na pagsasanay na sisimulan ng guro hagnggang sa ang lahat ng mag-aaral ay makapagtanong at makasagot.

PANGALAWANG WIKA

• Alinmang wikang natutuhan matapos maunawaan at magamit ang kanyang sariling wika o unang wika.

PAGSULAT

PANIMULANG PAGSULAT- brainstorming, clustering,outliningDRAFTING (BURADOR)-ideya,impormasyon,formatPAGREREBISA: muling pagsulat,pagtataya sa banghay ng ieya at nilalamanEDITING: pagwawasto ng kamalian sa gramatika, kabuuang teknikal at formatPINAL NA DOKUMENTO

Mga Uri ng Pagsulat• Masining: mang-aliw at magpahayag• Akademiko: dumaan sa proseso at kritikal na

pagsusuri• Jornalistik: repleksyon mula sa sariling karanasan• Referensyal:

ulat,tesis,disertasyon,ensayklopedia,diksyunaryo• Komposisyon: pagsasanay ng baguhan• Propesyonal: eksklusiv na pagsulat sa isang tiyak

na propesyon• Suring-basa o suring pelikula

URI NG SULATIN

• Personal : tala, diary, jornal, liham, pagbati, talambuhay• Transaksyunal: liham-

pangangalakal, panuto, memo, plano, proposal, ulat, advertisement• Malikhain: anyo o uri ng panitikan

PAGKUHA NG KAHULUGAN• A. Pahiwatig na kontekstwal (Context Clues) ang isang

salita ay hindi iisa ang kahulugan. Nababatay mangyari pa, ang kahulugan sa konteksto o gamit nito sa isang pahayag. Mula dito, ang pahiwatig na kontekstwal ay anyong:

• 1. Definisyon: Ang kahulugan ay mababasa rin sa ibang

bahagi ng pangungusap.• Hal: Hindi niya masikmura at nakakababa ng pagkatao

ang mahahayap na salitang binigkas ng kanyang kaaway sa pulitika.

• 2. Salungatan : Bukod sa kasingkahulugan, higit na mabuting malaman din naman ang kahulugan sa pamamagitan ng kasalungat nito.

• Hal: Ang kabuktutan ay hindi dapat na magkubli sa anino ang kabayanihan

• 3. Pagsusuri : Lubhang kailangan sa paraang ito ang kakayahang linggwistika upang ganap na masuri ang salitang binabasa

• Hal: Pamanhikan – pamanhik + a n (bakit hindi panhik?) Bakuran – bakod + an (bakit hindi bakud at bakit naging r ang d?)

• B. Kolokasyon : Iniisip muna rito ang pangunahing kahulugan ng isang salita bago pa ang ilang subordineyt na kahulugan.

• Hal: Tiyak na mauuna munang mabibigyang-kahulugan ang “malalim na hukay” bago ang “malalim na paghinga” malalim na pagkukuro” at “malalim na ang gabi”

C. Cline : Nababatay ang kahulugan ng salita sa intensidad ng kahulugan nito sa pahayag.• Hal : paghanga pagsuyo

pagsinta pagmamahal pag-ibig pagsamba

• D. Denotasyon at Konotasyon : Denotasyon ang tawag sa kahulugang hinango sa diksyunari, gayong ang konotasyon naman ay umaangkop sa gamit sa isang pahayag.

• Hal: Mabango ang bulaklak ng rosa. (bahagi ng halaman – denotasyon)Tulad mo’y isang magandang bulaklak sa halamanan. (dalaga – Konotasyon)Mabulaklak ang iyong dila, kaibigan! (mambobola – konotasyon

PAGLILISTA NG MGA DETALYE

A. SIKWENSYAL: serye ng mga pangyayaring magkakaugnay sa isa’t isa

B. KRONOLOHIKAL: anumang bagay na inilalahad sa isang paraan batay sa isang tiyak na baryabol tulad ng edad, distansya, tindi, halaga, lokasyon,posisyon, bilang, dami, atbp

C. PROSIJURAL: serye ng mga gawain upang matamo ang inaasahang resulta o hangganan

PRESENTASYONG BISWAL

• MAPA: pinangyarihan ng aksyon• TALAHANAYAN O TABLE: ipinapakita ang

mga paksa at bilang• TSART: itinatala ang mga impormasyon

sa balangkas na paraan.

MGA URI NG TSART O GRAP• FLOW: proseso mula umpisa hanggang wakas• PIE: sumusukat at naghahambing sa

pamamagitan ng paghahati-hati nito • BAR: sumusukat ng datos na patayo o

pahalang laban sa pamantayang nagpapakita ng halaga, bilang, panahon, o dami

• LINE: ginagamit sa pagsukat ng pagbabago o pag-unlad

• PICTOGRAPH: inilalarawan ang halaga o bilang ng aytem para sa paghahambing

LUBUSANG PAGKATUTO

• Estratehiyang nagdudulot sa mag-aaral ng matagumpay at lubos na pagkabatid sa araling inilalahad sa isang maayos at lohikal na pagkakabuo

Ang mga Teorya sa Pagbasa• Teoryang Bottom-up ( Baba-Pataas)• Ito ay isang tradisyunal na pananaw sa pagbasa.

Bunga ito ng influwensya ng teoryang behaviorist na higit na nagbibigay-fokus sa kapaligiran sa paglinang ng komprehensyon sa pagbasa.

• Ayon sa teoryang ito, ang pagbasa ay ang pagkilala ng mga serye ng mga nakasulat na simbulo (stimulus) upang maibigay ang katumbas nitong tugon (response). Nananalig ang teoryang ito na ang pagkatuto sa pagbasa ay nagsisimula sa yugtu-yugtong pagkilala ng mga titik sa salita, parirala at pangungusap ng teksto, bago pa man ang pagpapakahulugan sa buong teksto (Badayos, 2000).

Teoryang Top-Down

• Tinatawag din ito itong teoryang inside-out o conceptually-driven dahil ang kahulugan o informasyon ay nagsisimula sa mambabasa patungo sa teksto. Ito ay nagaganap dahil ang mambabasa ay gumagamit ng kanyang dati nang kaalaman at mga konseptong nabuo sa kanyang isipan mula sa kanyang mga karanasan at pananaw sa paligid. Bunga nito, nakabubuo siya ng mga palagay at hinuha na kanyang iniuugnay sa mga ideyang inilalahad ng awtor ng isang teksto.

Teoryang IskimaMahalaga ang tungkuling ginagampanan sa pagbasa ng dating

kaalaman ng mambabasa. Ito ang batayang paniniwala ng teoryang iskima.

Bawat bagong informasyong nakukuha sa pagbabasa ay naidaragdag sa dati nang iskima, ayon sa teoryang ito. Samakatuwid, bago pa man basahin ng isang mambabasa ang isang teksto, siya ay may taglay nang ideya sa nilalaman ng teksto mula sa kanyang iskima sa paksa. Maaaring binabasa niya na lamang ang teksto upang patunayan kung ang hinuha o hula niya tungkol sa teksto ay tama, kulang o dapat baguhin. Dahil dito, masasabing ang teksto ay isang input lamang sa proseso ng komprehensyon. Hindi teksto ang iniikutan ng proseso ng pagbasa, kundi ang tekstong nabubuo sa isipan ng mambabasa.

Tatlong Yugtong Estratehiya sa Pagbasa• 1. Bago Bumasa• 2. Pinatnubayang Pagbasa• 3. Pagkatapos Bumasa

Teoryang Interaktiv

Ayon sa teoryang ito, ang teksto ay kumakatawan sa wika at kaisipan ng awtor at sa pag-unawa nito, ang isang mambabasa ay gumagamit ng kanyang kaalaman sa wika at mga sariling konsepto o kaisipan. Dito nagaganap ang interaksyong awtor-mambabasa at mambabasa-awtor. Ang interaksyon, kung gayon, ay may dalawang direksyon o bi-directional.

• Masasabing ang teoryang ito ay isang pagbibigay-diin sa pag-unawa sa pagbasa bilang isang proseso at hindi bilang produkto.

PANGKSYUNAL NA PAGBABASA

• Ito’y pagbabasa sa iba-ibang larangan ng kabatiran tulad ng literatura, musika, sining, agham, matematika,agham panlipunan, at teknolohiya.• Tinatawag din itong pagbasa para sa

tanging layon kung saan nalilinang ang paggamit ng talaan ng nilalaman, indeks at glosari, almanak at iba pa.

PANLUNAS NA PAGBABASA(Corrective/Remedial teaching)

• Ito ay laan sa mga mababagal bumasa, hindi makabasa o may mga depekto sa pagbabasa.

PANG-ALIWAN O PANGKASIYAHAN

• Empasis sa kasiyahan o kaaliwan gaya ng malikhaing pagkukuwento, sabayang bigkasan, chamber Theater, at Reader’s Theater.

PAGSUSULIT

• LAYUNIN:> TUKLASIN ANG KAHUSAYAN O KAHINAANTIYAKIN ANG KAHANDAANTUKUYIN ANG KASANAYAN AT KAALAMAN

Uri ng Pagsusulit ayon sa pamamaraan

A. AYON SA DAMIDISCRETE-POINT: isa lamang kasanayan ang sinusukat ng bawat aytemINTEGRATIBO: sinusubok ang pangkalahatang kasanayan sa asignatura

AYON SA LAYUNINDIAGNOSTIC: panuring pagsusulitPROFICIENCY: naglalayong malaman ang

kakayahan sa isang partikular na laranganACHIEVEMENT : naglalayong malaman kung sino

ang natutong ganap, di-gaanong natuto, o walang natutunan.

APTITUDE: mabatid kung ang isang mag-aaral ay may iwing kakayahan o kawilihan sa isang partikular na kurso o career o vocation

AYON SA GAMIT NG KINALABASAN NG PAGSUSULIT

CRITERION-REFERENCED: may itinakdang pamantayang maabot ang mag-aaral upang masabing naipasa niya ang pagsusulit

NORM-REFERENCED: inihahambing ang bawat mag-aaral sa kapwa mag-aaral

PINALATUNTUNANG KAGAMITAN

• SLK (SARILING LINANGANG KIT) o KSP (KIT SA SARILING PAG-AARAL)> nagtuturo ng sarilinan, kahit walang guro, kahit sa labas ng paaralan> ayon sa bilis ng pagkatuto at pag-unlad

MODYUL PAMPAGTUTURO

• Isang kagamitan sa panariling pag-aaral ng mga aralin; buo at ganap sa kanyang sarili na ang pokus ay matamo ang mga tunguhin sa aralin.

BANGHAY NG PAGTUTURO

• Balangkas ng mga layunin, paksang-aralin, kagamitan at mga hakbang na sunud-sunod na isasagawa sa pagsasakatuparan ng layunin o ikapagtatamo ng mga inaasahang bunga.

SILABUS NG KURSO

• Isang balangkas ng mga tunguhin sa kurso, mga layuning nais matamo, mga inaasahang bunga, nilalaman, mga pagdulog at pamaraang isasagawa sa pagtuturo, gawaing pampagkatuto, paraan ng pagtataya at mga aklat sanggunian.

End

PAMAMAHAYAG

• Kaakit-akit na libangang pang-araw-araw na taglay ng katotohanan ng buhay sa kasalukuyan.

PAMAHAYAGANG PANGKAMPUS

• Iyong kawili-wiling gawaing pampaaralan ng mga kaanib sa patnugutan gaya ng pangangalap, pagbubuo at paglalahad ng mga balita…

SAKLAW NG PAMAMAHAYAG

PASULAT: pahayagan, polyeto,magasin,aklat (print media)

PASALITA: radyo, karaniwang balita, komentaryo (broadcast media)

PAMPANINGIN- telebisyon,pelikula,kompyuter (visual media)

GENRE SA PAHAYAGANBALITA EDITORYAL LATHALAIN

Ulat ng pangyayari Opinyon sa pangyayari Sanaysay sa pangyayari

kaalaman interpretasyon Manlibang o pumukaw-sigla

napapanahon napapanahon Sa anumang panahon

maikli Humigit-kumulang 3,000 salita

Depende sa pangangailangan

Simple,payak,tiyak Mabisa,malakas Mabulaklak,makulay

Walang pamaksa May pamaksa May pamaksa

Ulo ng balita,pamatnubay,teksto

Panimula: balitang batayan (newspeg),reaksyon,katawan,paninindigan,kongklusyon

Pasimula,teksto,katapusan

BAHAGI• Pangmukhang pahina

> nameplate/logo> tainga/ears> banner headline/ulo ng pinakamahalagang balita> banner news/ pinakamahalagang balita> pamatnubay /lead> caption/kapsyon>cut/klitse/larawan

Pahina ng Editoryal/pangulong-tudling• > polyo/folio= bilang ng pahina,pangalan ng

pahayagan, petsa ng pagkalimbag• > watawat/flag= pinaliit na pangalan ng

pahayagan• > kahon ng patnugutan= masthead/staff box• > pangulong tudling• > tudling editoryal/pitak/column• > kartun/cartoon• > panauhing tudling/guest editorial• > liham sa editor

PILING LATHALAIN

• > tudling ng palagiang lathalain/ regular features column• > natatanging lathalain/special

features• > mga larawan (cuts or illustrations)

PALAKASAN/PALARUAN

• > balitang pampalakasan• > tudling pampalakasan /sports

commentary• > lathalaing pampalakasa/sports

features• > mga larawan o klitse/cuts