View
2
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Versie: december 2018
Plan van aanpak Sanering asbestdaken in
Noordoostpolder
2
Inhoud
1. Waar gaat het om .................................................................................. 3
2. Meten is weten: Omvang van het asbestprobleem in Noordoostpolder .......... 5
3. Op wie richt het plan van aanpak zich? ..................................................... 5
4. Wat moet en kan de gemeente doen? ....................................................... 7
5. Uitvoeringsmatrix ..................................................................................11
6. Budget en organisatorische opzet op hoofdlijnen .......................................12
3
1. Waar gaat het om
De rijksoverheid heeft een wetsvoorstel aangenomen, dat daken met asbest verbiedt na
2024. Op dit moment is de gemeente formeel toezichthouder bij asbestsaneringen, na
2024 komt daar een handhavende rol voor asbestdaken bij.
Naast deze regulerende rol kan de gemeenten actie ondernemen op het gebied van
communicatie en informatievertrekking naar pandeigenaren, inventarisatie en monitoring
van de asbestdaken en het bijdragen aan het ontzorgen van dakeigenaren.
Versnelling noodzakelijk
Er zijn momenteel in Nederland nog veel asbestdaken aanwezig. Vanwege het gebrek
aan gevoel voor urgentie en de kosten van verwijdering stellen veel dakeigenaren de
sanering uit.
Wanneer deze trend zich voortzet kan in de nabije toekomst een enorme piekvraag naar
asbestsanering ontstaan. Bovendien wordt verwacht dat een groot aantal daken niet of
illegaal verwijderd wordt en illegale dumpingen toenemen. Dit zou een extra belasting
kunnen betekenen voor de handhavingstaken van gemeenten.
In een brief van 28 juni 2018 roept de VNG haar leden op in te zetten op een
versnellingsaanpak voor asbestdakensanering, en daarmee tevens de
handhavingsopgave vanaf 2025 te verkleinen.
Achtergrond
Er komt een verbod voor asbestdaken vanwege de gezondheidsrisico’s van asbestdeeltjes
in de omgeving van verweerde asbestdaken. Deze daken zijn voor 1994 toegepast en
zijn in 2024 minimaal 30 jaar oud. Deze verwering begint vanaf 20 jaar en gaat steeds
sneller.
Extra risico’s voor de omgeving treden op bij incidenten met asbestdaken zoals brand,
storm en hagel met daarnaast ook aanzienlijke financiële consequenties voor lokale
overheden en omliggende pandeigenaren indien de omgeving moet worden afgezet en
opgeruimd.
Landelijke en provinciale aanpak
Landelijk
Landelijk is er een Programmatische Aanpak Asbestdaken met een Actieprogramma, dat
in samenwerking met betrokken partijen wordt uitgevoerd. Uitvoering loopt via
pilotprojecten met ondersteuning van een Programmabureau met ambassadeurs.
Verschillende partijen zijn betrokken bij de uitvoering van het programma. De
verwachting is dat dit programma leidt tot versnelling van de sanering,
kostenvermindering en effectieve werkmethoden. In 2020 wordt de aanpak en de
voortgang geijkt.
Landelijk was voor 2018 23 miljoen beschikbaar voor subsidies aan pandeigenaren (4,50
per m2 bij meer dan 35 m2 dakoppervlakte) in het kader van de ‘Subsidieregeling
verwijderen asbestdaken’. Dit budget is inmiddels uitgeput. De regeling eindigt eind
2019. Voor dat jaar is nog een beperkt budget beschikbaar van 10,8 miljoen. Een nieuwe
subsidieregeling komt er waarschijnlijk niet, mogelijk komt er wel een landelijk fonds
waaruit eigenaren een lening kunnen krijgen.
Ook is asbestsanering voor 50% van de kosten opgenomen in de landelijke
Energiebespaarlening voor particulieren.
Provinciaal
De provincie Flevoland kende tot eind 2016 de stimuleringsregeling “Asbest eraf,
zonnepanelen erop”. Via deze regeling konden agrarische bedrijven subsidie voor het
saneren van asbestdaken ontvangen, mits men dit combineerde met het plaatsen van
4
zonnepanelen. Inmiddels is deze regeling gesloten en verwijst de provincie naar de
landelijke subsidieregeling.
Recentelijk heeft de provincie wel aangegeven in 2019 met een susbsidieregeling te
komen voor sanering van asbestdaken. Deze is niet meer alleen gericht op agrarische
bedrijven, maar op alle gebouwen met een asbestdak.
Plan van aanpak Noordoostpolder
De vraag is welke ambitie en rol de gemeente Noordoostpolder tot 2025 wil aannemen
ten aanzien van de versnelling van de asbestdakenverwijdering. In dit plan van aanpak
worden ambitie en rol op hoofdlijnen beschreven. Daarnaast beschrijft dit plan van
aanpak een aantal concrete acties voor de korte termijn. Voor de langere termijn zijn
acties beschreven, die verdere uitwerking behoeven.
Ambitie van de gemeente Noordoostpolder
Op het gebied van het asbestdakenverbod heeft Noordoostpolder de volgende ambities:
Vanuit haar zorg voor de fysieke leefomgeving streeft de gemeente naar een
prettige, veilige en duurzame leefomgeving;
De gemeente Noordoostpolder pakt de komende jaren een faciliterende en een
stimulerende rol om daarmee een versnelling van de sanering van asbestdaken te
realiseren;
Risico’s op hoge gemeentelijke kosten voor opruimen en handhaving worden
beperkt: ”vermijden is beter dan bestrijden”;
Streven naar een Noordoostpolder zonder asbestdaken in 2025.
Uitgangspunten
Bij de gemeentelijke aanpak van asbestdaken gelden de volgende uitgangspunten:
De eigenaren van de asbestdaken zijn en blijven verantwoordelijk;
Wettelijke regels voor asbestsanering worden strikt gehanteerd. Door de risico’s
die worden toegedicht aan asbest kent Nederland een uitgebreide en
gedetailleerde regelgeving. Het biedt geen ruimte voor lokale beleidsvrijheid;
De gemeente werkt waar mogelijke samen met andere partijen, bijvoorbeeld in
regionaal verband;
De voorgenomen acties sluiten, waar mogelijk, aan bij ander beleid of acties
binnen de gemeente. Bijvoorbeeld acties in het kader van verduurzamen van de
gebouwde omgeving of herstructurering van bedrijventerreinen.
5
2. Meten is weten: Omvang van het asbestprobleem in
Noordoostpolder
In opdracht van de provincie Flevoland heeft het bedrijf Readaar eind 2018 een
inventarisatie1 uitgevoerd van asbestdaken in Noordoostpolder.
In totaal zijn 33231 panden beoordeeld, daarvan zijn er 3466 als verdacht aangewezen.
Dit is 10,4% van het totaal aantal panden. Het percentage verdacht dakoppervlak
bedraagt 7,6%.
De rapportage geeft de uitkomsten op hoofdlijnen weer. De gegevens zijn op adresniveau
beschikbaar, maar vragen om een nadere analyse voor de verdere uitwerking van het
plan van aanpak.
Actiepunt 1a: Nadere analyse van de inventarisatie verwerken in de uitvoering
van het plan van aanpak.
Met de inventarisatie is de huidige situatie vastgelegd. Deze wordt actueel gehouden aan
de hand van (sloop)meldingen en omgevingsvergunningen. Daarmee is ook de voortgang
van de asbestsanering te monitoren.
Actiepunt 1 b: Voortgang van de asbestsanering monitoren aan de hand van
(sloop)meldingen en omgevingsvergunningen.
3. Op wie richt het plan van aanpak zich?
Op hoofdlijnen zijn de doelgroepen aan te wijzen waar de acties zich op richten.
Eigenaren van bedrijfspanden
Bij oudere bedrijfsgebouwen en landbouwschuren komt naar verwachting asbest op
daken voor. Vanwege de omvang van de daken van deze gebouwen kan het bovendien
om grote hoeveelheden gaan. Vooral op veel agrarische bedrijfsgebouwen kan nog
asbest aanwezig zijn.
Uit de inventarisatie blijkt dat 1278 panden (ca. 37%) met een dakoppervlak groter dan 250m2
samen verantwoordelijk zijn voor ca. 88% van het totale verdachte dakoppervlak. Hier valt voor de gemeente de grootste winst te behalen.
1 De inventarisatie werd voor geheel Flevoland uitgevoerd met uitzondering van Almere, aangezien deze al in zijn geheel is geïnventariseerd. De inventarisatie vond plaats aan de hand van onder andere luchtfoto’s, BAG, kadastergegevens en Funda.
6
Particuliere woningeigenaren
Op basis van expert judgement is de inschatting dat er geen tot hooguit een enkele
woning voorzien is van een asbestdak. Bij woningen zal het naar verwachting dan ook
hooguit gaan om dakbedekking van schuurtjes, garages, dierenhokken e.d.
Eigenaren van asbestdaken kleiner dan 35m2 mogen, onder voorwaarden, zelf hun dak
vervangen. Ongeveer 45% van de verdachte panden heeft een dakoppervlak kleiner dan 35m2.
Particuliere eigenaren van voormalige boerenerven.
Een aparte doelgroep zijn particuliere eigenaren van voormalige boerenerven. Zij hebben
mogelijk te maken met grotere asbestdaken, maar kunnen vaak van minder regelingen
gebruik maken dan bedrijven met grotere asbestdaken.
Woningverhuurders
Ook zijn er naar verwachting geen huurwoningen die voorzien zijn van asbestdaken. De
veruit grootste verhuurder Mercatus verwijdert asbest in haar woningen op het moment
dat de woning van huurder wisselt. Asbestverwijdering is opgenomen in hun
meerjarenplan. Mercatus geeft ook voorlichting op het gebied van asbest. Verdere actie
van de gemeente lijkt hier dan ook niet nodig.
Gebouwen in eigendom van de gemeente
De gemeente moet uiteraard het goede voorbeeld geven. Het gaat daarom na in
hoeverre er nog asbestdaken op gemeentelijke gebouwen aanwezig zijn. Mocht er asbest
aanwezig zijn, dan zal de gemeente in haar onderhoudsplannen aangeven wanneer het
asbest verwijderd wordt.
7
4. Wat moet en kan de gemeente doen?
1. Uitvoering wettelijke regels
De gemeente is belast met het uitvoeren van een aantal wettelijke regelingen. De
gemeente is bevoegd gezag voor de meeste Wet milieubeheer inrichtingen, handelt
sloopmeldingen af (waaronder voor de verwijdering van asbest) en het toezicht hierop.
Ook de inname van kleine hoeveelheden asbest bij de milieustraat verzorgt de gemeente.
Acties die de gemeente kan doen bevinden zich op
het gebied van het zo eenvoudig en praktisch
mogelijk doorvoeren van de regels, bijvoorbeeld
door:
Processen of formulieren te vereenvoudigen
of verduidelijken
Zorgen dat de van toepassing zijnde
regelgeving en afspraken bekend zijn
Handhaving speelt vooral een rol na 2024. De
gemeente moeten dan zorg gaan dragen voor de
handhaving van het verbod op asbestdaken.
Op dit moment kan de gemeente al handhavend
optreden bij sterk verweerde asbestdaken. Tot nu toe is de gemeente hier zeer
terughoudend in. De bewijslast ligt bij de gemeente en het is vaak erg lastig om aan te
tonen dat er daadwerkelijk sprake is van een urgent gezondheidsrisico. Om die reden zal
de gemeente alleen in ernstige gevallen preventief handhaven.
2. Bewustwording en
communicatie
Op dit moment is de (proactieve)
communicatie beperkt en versnipperd. Zo
is beperkt informatie over asbest te vinden
op de gemeentelijke website, op de
website van de OFGV en via een
informatiefolder op de milieustraat.
Het voorstel is daarom communicatie een
meer structureel en planmatiger karakter
te geven door het opstellen van een
communicatieplan en vervolgens tot
uitvoering ervan over te gaan.
Verder kunnen toezichthouders een
belangrijke informerende en voorlichtende
Actiepunt 2: Processen en procedures vereenvoudigen en afstemmen.
Processen, (praktische) afspraken etc. in kaart brengen. Waar kan het simpeler
of zitten knelpunten (stroomlijnen).
Mogelijk kan in regionaal verband regelgeving en beleid op elkaar afgestemd
worden en ook zo meer duidelijkheid scheppen. Specifiek gaat het dan om het
afstemmen van het acceptatiebeleid.
Wet natuurbescherming (saneren in juiste periode, generieke
ontheffingsprocedure)
Communicatie over regels en procedures (zie hierna).
Van de gemeentelijke website: Asbest Voor het wegbrengen van asbest gelden strikte regels: U mag asbest nooit in de afvalcontainer doen. U mag maximaal 35 m2 asbest zelf verwijderen. Dit dient u te melden bij de gemeente, u kunt dit ook doen via het omgevingsloket. U mag max 35 m2 asbest met vergunning aanbieden bij de milieustraat. Bel van te voren met de milieustraat om ervoor te zorgen dat de container voor asbest aanwezig is. U moet het asbestafval inpakken in een dubbele laag van doorzichtige, niet-luchtdoorlatende folie. De folie moet 0,2 mm dik zijn (o.a. verkrijgbaar bij doe-het-zelf zaken). Plak de naden dicht met tape. Verpak het asbest zo dat u alleen of met zijn tweeën zelf in de container kunt doen. Let op: u mag asbest niet onverpakt vervoeren!
Uit de praktijk, de gemeentelijke milieustraat: Vaak is onduidelijk dat men een melding moet doen voor het brengen van asbest. Ook blijkt het indienen van een melding via het OLO lastig. Er zijn praktische afspraken gemaakt tussen milieustraat en OFGV (als toezichthouder bij de milieustraat) over het brengen kleine hoeveelheden asbest. Een hoeveelheid die één persoon kan dragen, mag zonder melding worden gebracht. Verder komen veel dumpingen van asbest in bermen e.d. voor. De gemeente krijgt de rekening voor het opruimen.
8
rol vervullen. Bij milieucontroles kunnen zij de eigenaren wijzen op de komst van het
asbestdakenverbod en op mogelijkheden om versneld te saneren
3. Financiering
Er zijn verschillende financiële en kostenverlagende mogelijkheden om snel(ler) en met
meer rendement een nieuw dak aan te schaffen, zowel voor de particulieren als
ondernemers. Naast de al eerder genoemde landelijke en mogelijk provinciale
subsidieregeling, en de duurzaamheidsregeling, zijn dat bijvoorbeeld de energie
investeringsaftrek (EIA), daklease, dakverhuur en de nationale energiebespaarregeling
(NEF).
Mogelijk komt er ook nog een landelijke regeling voor leningen. Het geld uit de landelijke
subsidieregeling is bijna op en niet alle eigenaren kunnen de sanering van asbest zelf
betalen. De Tweede Kamer heeft de regering extra inspanningen gevraagd om met de
decentrale overheden en Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten
(SVN) te komen tot een landelijk asbestfonds voor asbestdak-eigenaren die sanering niet
kunnen betalen.
Daarnaast kan op kosten bespaard worden door het opzetten van collectieve acties (zie
hierna onder faciliteren).
In het kader van de communicatieactiviteiten zullen de verschillende
financieringsmogelijkheden aan de orde komen.
4. Faciliteren
De gemeente gaat na of het mogelijk is het aanbieden van kleine hoeveelheden asbest
bij de milieustraat (nog) laagdrempeliger te maken. Dit kan bijvoorbeeld door het
aanbieden van (gratis) verpakkingsmateriaal, een asbestsaneringspakket of door geen
kosten in rekening te brengen voor het inleveren van kleine hoeveelheden asbest.
De gemeente kan daarnaast initiatieven van derden ondersteunen of zelf opstarten, die
tot doel hebben de kosten te verlagen door collectief aan te besteden.
Actiepunt 3: Opstellen en uitvoeren communicatieplan
Communicatieplan opstellen om structureel aandacht te besteden aan
asbestverwijdering en inzameling
Onderdelen van het communicatieplan kunnen zijn:
Algemene voorlichting via website, social media, krant
Voorlichtingsavonden voor bedrijven, agrariërs
Gericht aanschrijven bedrijven, agrariërs na inventarisatie
Bij periodieke controles bedrijven voorlichting geven over asbest, opnemen in
controlebrief
Centraal informatiepunt
Particulieren: Speciale acties bij milieustraat om het brengen van kleine
hoeveelheden asbest te promoten.
Op asbestversnelling.nl is een communicatiepakket te vinden onder de tab
communicatie.
Actiepunt 4: Financieringsmogelijkheden opnemen in het communicatieplan.
9
Een aantal voorbeelden:
Collectief asbest saneren ondernemers
LTO-Noord organiseert met het project Agro Asbestveilig voorlichting en collectieve
aanbiedingen voor agrarische bedrijven. AgroAsbestveilig stimuleert om in
gezamenlijkheid asbest(daken) te verwijderen en deze te vervangen door nieuwe daken
De voorlichting is direct gericht op de behoeften en mogelijkheden van de agrarische
ondernemer. Maatwerkadvies wordt geleverd en financieringsmogelijkheden worden
aangeboden. In Flevoland is nog geen aanpak uitgerold.
Het asbestservicepunt Steenwijkerland. Algemene informatie en informatie over een
collectief aanbod. Een samenwerkingsverband tussen LTO Noord, plaatselijke
businessclub en de gemeente.
Collectief asbest saneren particulieren
Zoals eerder aangegeven, beperken naar verwachting asbestdaken bij particulieren zich
tot daken op schuurtjes, dierenhokken e.d. Om het verwijderen van deze daken te
stimuleren kan een collectieve asbestsanering op poten worden gezet waarbij de
dakeigenaar volledig wordt ontzorgd en door het collectieve karakter bovendien een
korting kan krijgen.
Een voorbeeld is het gemeenteloket asbest in Heerhugowaard in samenwerking met
iChoosr. Dit digitale loket biedt naast informatie ook de mogelijkheid mee te doen met
een collectieve actie om (kleinere) asbestdaken te vervangen. Door een veiling te houden
onder asbestsaneringsbedrijven is een financieel aantrekkelijke regeling mogelijk met
een gemiddelde korting van 19%.
Ter illustratie de marktprijzen en korting voor inventarisatie, sanering en herplaatsing
van een dak (bron: gemeenteloket asbest Heerhugowaard, mei 2017).
M2 Marktprijzen Veiling Korting
10 2405 1775 26%
15 3033 2150 29%
20 3139 2525 20%
30 4140 3275 21%
40 4802 4025 16%
50 5964 4775 20%
75 7585 6650 12%
100 9349 8525 9%
Gemiddeld 19,1%
Actiepunt 5: Nagaan op welke wijze de gemeente het brengen van kleine
hoeveelheden asbest naar de milieustraat kan stimuleren.
Actiepunt 6: De mogelijkheden onderzoeken om initiatieven voor collectieve
saneringen te ondersteunen of op te starten.
10
5. Ontwikkelingen volgen
Op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau lopen diverse ontwikkelingen en
initiatieven om de sanering van asbestdaken te versnellen. Deze initiatieven kunnen als
voorbeeld dienen voor de aanpak in Noordoospolder. Verder heeft de nationale overheid
het programmabureau Versnellingsaanpak asbestdaken sanering ingesteld, dat de
versnelling van de asbestsanering stimuleert door acties op het gebied van
communicatie, beleid en regelingen, en oplossingen te zoeken voor knelpunten in de
praktijk.
Het volgen van ontwikkelingen is vooral ook van belang omdat zowel wet- en
regelgeving, de wijze van uitvoering van de handhaving, als stimulerende maatregelen
en financiële regelingen etc. nog niet vastliggen en volop in ontwikkeling zijn.
In het kader van haar duurzaamheidsbeleid is de gemeente Noordoostpolder aangesloten
bij de Flevolandse energieagenda en het netwerk Noordoostpolder energieneutraal. Beide
zijn gericht op het stimuleren van duurzame energie in Flevoland/Noordoostpolder.
Zonne-energie speelt hierbij een prominente rol.
In dat kader is een verband te leggen tussen het verwijderen van asbest op daken
enerzijds en het stimuleren van zon op daken anderzijds. Zoals hiervoor aangegeven
werkt de provincie momenteel aan een subsidieregeling, die vervanging van asbest door
zonnepanelen moet stimuleren.
Actiepunt 7: (Landelijke) ontwikkelingen volgen.
Actiepunt 8: Vanuit duurzaamheidsbeleid stimuleren dat asbestsanering
wordt gekoppeld aan zonnepanelen op daken.
11
5. Uitvoeringsmatrix
Nr. Actiepunt Wat? Trekker Betrokkenen Termijn
1a Nadere analyse inventarisatie
Nadere analyse van de inventarisatie verwerken in de uitvoering van het plan van aanpak.
VTH RO 1e kwartaal 2019
1b Monitoring voortgang Voortgang van de asbestsanering monitoren aan de hand van (sloop)meldingen en omgevingsvergunningen
VTH 2019-2024
2 Processen en procedures vereenvoudigen
Processen, (praktische) afspraken etc. in kaart brengen. Waar kan het simpeler of zitten knelpunten (stroomlijnen).
Mogelijk kan in regionaal verband regelgeving en beleid op elkaar afgestemd worden en ook zo meer duidelijkheid scheppen. Specifiek gaat het dan om het afstemmen van het acceptatiebeleid.
VTH VTH Wijkbeheer
1e kwartaal 2019
3a Opstellen communicatieplan Communicatieplan opstellen om structureel aandacht te besteden aan asbestverwijdering en inzameling
Algemene voorlichting via website, social media, krant
Voorlichtingsavonden voor bedrijven, agrariërs
Gericht aanschrijven bedrijven, agrariërs na inventarisatie
Bij periodieke controles bedrijven (OFGV) voorlichting geven over asbest, opnemen in controlebrief
Centraal informatiepunt
Particulieren: Speciale acties bij milieustraat om het brengen van kleine hoeveelheden asbest te promoten.
Advies VTH Wijkbeheer (milieustraat) RO
1e kwartaal 2019
3b Uitvoeren communicatieplan Afhankelijk van 3a VTH Advies Wijkbeheer RO
2019-2024 In 2019 beginnen met laaghangend fruit, zoals algemene voorlichting.
4 Financieringsmogelijkheden Bestaande financieringsmogelijkheden komen aan de orde in het kader van het communicatieplan
Zie 3a
5 Stimuleren brengen kleine hoeveelheden asbest
Nagaan op welke wijze de gemeente het brengen van kleine hoeveelheden asbest naar de milieustraat kan stimuleren.
Wijkbeheer (milieustraat)
Advies Aanpak en start uitvoering in 2019, uitvoering loopt door in de jaren er na.
6 Collectieve sanering De mogelijkheden onderzoeken om initiatieven voor collectieve saneringen te ondersteunen of op te starten
ntb Ntb 2019 e.v. Ook afhankelijk van uitkomst inventarisatie, landelijke ontwikkelingen en ontwikkelingen bij betrokken doelgroepen
7 (Landelijke))Ontwikkelingen volgen
Landelijk werkt het Programmabureau Versnellingsaanpak asbestdaken sanering via verschillende sporen aan de versnelling van asbestsanering. O.a. fondsvorming en communicatiemiddelen
RO VTH 2018 e.v.
8 Koppeling tussen zon op dak en asbestsanering
Vanuit duurzaamheidsbeleid stimuleren zon op dak koppelen aan asbestsanering. O.a. via de provinciale energieagenda en het netwerk Noordoostpolder energieneutraal.
RO VTH Eind 2018, begin 2019
12
6. Budget en organisatorische opzet op hoofdlijnen
Om een start te maken met de uitvoering van het plan van aanpak is 10.000 euro
beschikbaar. Dit budget wordt ingezet voor het uitvoeren van het communicatieplan,
eventueel een collectieve actie op te zetten, etc.
Mocht in de loop van de tijd, bij het concreter invullen van het plan van aanpak, blijken
dat uitvoering om meer budget vraagt, dan zal daar een apart voorstel voor komen.
Opdrachtgever: Olaf Storms
Coördinator (VTH): Bewaakt voortgang, stemt af, organiseert (afstemmings)overleg
Gemeentelijke Werkgroep: Trekkers+direct betrokkenen
Recommended