plan.kku.ac.th · Web view3) ของขว ญหร อผลประโยชน ใด ๆ...

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 1

คมอการบรหารจดการ

เพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 2

คำานำา

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน จดทำาขนเพอใหบคลากร ใชเปนแนวทางในการประพฤตปฏบตตนอยในกฎ ระเบยบของทางราชการ ดำารงตนดวยความเทยงธรรม คงไวซงเกยรตและศกดศรของความเปนขาราชการ ไมใชอำานาจและตำาแหนงหนาทแสวงหาประโยชนโดยมชอบสำาหรบตนเองหรอผอน

มหาวทยาลยขอนแกน หวงเปนอยางยงวา เมอบคลากรมหาวทยาลยขอนแกน ไดศกษาและนำาคมอนไปใชในการปฏบตงาน จะทำาใหไมดำาเนนการใด ๆ ในลกษณะทมผลประโยชนทบซอน หรอเกดการขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนบคคลและผลประโยชนสวนรวม อนจะทำาใหบคลากรปฏบตหนาทราชการเพอประโยชนของทางราชการ โดยยดมนผลประโยชนสาธารณะอยเหนอสงอนใด หากบคลากรของมหาวทยาลยขอนแกนไดศกษาและปฏบตตามคมอนโดยเครงครด มหาวทยาลยขอนแกนจะสามารถดำาเนนการปฏบตภารกจในทางราชการใหเกดประโยชนสงสด โปรงใส ไรทจรต และเปนไปเพอผลประโยชนของประชาชนอยางแทจรง

มหาวทยาลยขอนแกน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 3

สารบญ

หนาคำานำา 2สารบญ

31. ความหมายผลประโยชนทบซอน

4 2. ความหมายและประเภทของการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคล

6กบประโยชนสวนรวม

3. การกระทำาทอยในขาย Conflict of Interests 8

4. ประเภทของผลประโยชนทบซอน 8

5. การให-การรบของขวญและผลประโยชน 10

6. ขอเสนอแนะในการพจารณาเกยวกบการให-รบของขวญและหรอผลประโยชนอนใดในทางปฏบต 117. การรบของขวญและผลประโยชน: กญแจแหงความเสยง

148. โมเดลสำาหรบการตดสนใจ

169. การวเคราะหความเสยงในการปฏบตงานทอาจเกดผลประโยชนทบซอน

1710. แนวทางปองกนและแกไขปญหาผลประโยชนทบซอน

18

เอกสารอางอง22

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 4

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 5

การบรหารจดการผลประโยชนทบซอนของมหาวทยาลยขอนแกน

1. ความหมายของผลประโยชนทบซอน (Conflict Of Interests Of Interests )

ผลประโยชนทบซอน หรอความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม (Conflict of interest : COI) เปนประเดนปญหาทางการบรหารภาครฐในปจจบนทเปนบอเกดของปญหาการทจรตประพฤตมชอบในระดบทรนแรงขน และยงสะทอนปญหาการขาดหลกธรรมาภบาลและเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ

ประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน ไดกำาหนดมาตรฐานทางจรยธรรมของขาราชการในการปองกนปญหาผลประโยชนทบซอนในการปฏบตราชการหลายประการ ดงปรากฏในหมวด 2 ขอ 3 (3) ขอ 5(1),(2),(3),(4) ขอ 6(1),(2),(3) ขอ 7(4),(5) ขอ 8(5) ขอ 9(1) เปนตน

1.1 ความหมาย : สำานกงาน ก.พ.สถานการณหรอการกระทำาของบคคล (ไมวาจะเปนนกการเมอง

ขาราชการ พนกงานบรษท ผบรหาร) มผลประโยชนสวนตนเขามาเกยวของ จนสงผลกระทบตอการตดสนใจหรอการปฏบตหนาทในตำาแหนงนน การกระทำาดงกลาวอาจเกดขนโดยรตวหรอไมรตว ทงเจตนาหรอไมเจตนาหรอบางเรองเปนการปฏบตสบตอกนมาจนไมเหนวาจะเปนสงผดแตอยางใดพฤตกรรมเหลานเปนการกระทำาความผดทางจรยธรรมของเจาหนาทของรฐ ทตองคำานงถงผลประโยชนสาธารณะ (ประโยชนของสวนรวม) แตกลบตดสนใจปฏบตหนาทโดยคำานงถงประโยชนของตนเองหรอพวกพอง

1.2 มลเหตปญหาผลประโยชนทบซอนปญหาผลประโยชนทบซอนเกดจากการพฒนาการทางการเมองไทย

เปลยนไป จากเดมทนกการเมองและนกธรกจเปนบคคลคนละกลมกน กลาวคอในอดต นกธรกจตองพงพงนกการเมอง เพอใหนกการเมองชวยเหลอสนบสนนธรกจของตน ซงในบางครงสงทนกธรกจตองการนน มไดรบการ

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 6

ตอบสนองจากนกการเมองทกครงเสมอไป นกธรกจกตองจายเงนจำานวนมากแกนกการเมอง ในปจจบนนกธรกจจงใชวธการเขามาเลนการเมองเองเพอใหตนเองสามารถเขามาเปนผกำาหนดนโยบายและออกกฎเกณฑตางๆ ในสงคมได และทสำาคญคอทำาใหขาราชการตางๆ ตองปฏบตตามคำาสง

1.3 ผลประโยชนทบซอน ภาษาไทยใชอย 3 อยาง1. ความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวน

รวม2. ผลประโยชนทบซอน3. ผลประโยชนขดกน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 7

1.4 นยามศพทและแนวคดสำาคญผลประโยชนสวนตน (private interest) “ผลประโยชน คอ ”

สงใดๆ ทมผลตอบคคล/กลม ไมวาในทางบวกหรอลบ ผลประโยชนสวนตน“ ” ไมไดครอบคลมเพยงผลประโยชนดานการงานหรอธรกจของเจาหนาท แตรวมถงคนทตดตอสมพนธดวย เชน เพอน ญาต คแขง ศตร เมอใดเจาหนาทประสงคจะใหคนเหลานไดหรอเสยประโยชน เมอนนกถอวามเรองผลประโยชนสวนตนมาเกยวของ

ผลประโยชนสวนตน ม 2 ประเภท คอ ทเกยวกบเงน (pecuniary) และทไมเกยวกบเงน (non-pecuniary)

1. ผลประโยชนสวนตนทเกยวกบเงน ไมไดเกยวกบการไดมาซงเงนทองเทานน แตยงเกยวกบการเพมพนประโยชนหรอปกปองการสญเสยของสงทมอยแลว เชน ทดน หน ตำาแหนงในบรษททรบงานจากหนวยงาน รวมถงการไดมาซงผลประโยชนอนๆ ทไมไดอยในรปตวเงน เชน สมปทาน สวนลดของขวญ หรอของทแสดงนำาใจไมตรอนๆ

2. ผลประโยชนทไมเกยวกบเงน เกดจากความสมพนธระหวางบคคล ครอบครว หรอกจกรรมทางสงคมวฒนธรรมอน ๆ เชน สถาบนการศกษา สมาคม ลทธ แนวคด มกอยในรปความลำาเอยง/อคต/เลอกทรกมกทชง และมขอสงเกตวาแมแตความเชอ/ความคดเหนสวนตวกจดอยในประเภทน

• หนาทสาธารณะ (public duty) หนาทสาธารณะของผททำางานใหภาครฐคอ การใหความสำาคญอนดบตนแกประโยชนสาธารณะ (public interest) คนเหลานไมจำากดเฉพาะเจาหนาทของรฐทงระดบทองถนและระดบประเทศเทานน แตยงรวมถงคนอน ๆ ททำางานใหภาครฐ เชน ทปรกษา อาสาสมคร

• ผลประโยชนสาธารณะ คอประโยชนของชมชนโดยรวม ไมใชผลรวมของผลประโยชนของปจเจกบคคล และไมใชผลประโยชนของกลมคน การระบผลประโยชนสาธารณะไมใชเรองงาย แตในเบองตนเจาหนาทภาครฐสามารถใหความสำาคญอนดบตนแกสงน โดย

- ทำางานตามหนาทอยางเตมทและมประสทธภาพ

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 8

- ทำางานตามหนาทตามกรอบและมาตรฐานทางจรยธรรม- ระบผลประโยชนทบซอนทตนเองมหรออาจจะมและจดการอยางมประสทธภาพ- ใหความสำาคญอนดบตนแกผลประโยชนสาธารณะ มความคาดหวงวาเจาหนาทตองจำากดขอบเขตทประโยชนสวนตนจะมามผลตอความเปนกลางในการทำาหนาท- หลกเลยงการตดสนใจหรอการทำาหนาททมผลประโยชนทบซอน- หลกเลยงการกระทำา/กจกรรมสวนตนทอาจทำาใหคนเหนวาไดประโยชนจากขอมลภายใน- หลกเลยงการใชตำาแหนงหนาทหรอทรพยากรของหนวยงานเพอประโยชนสวนตน- ปองกนขอครหาวาไดรบผลประโยชนทไมสมควรจากการใชอำานาจหนาท- ไมใชประโยชนจากตำาแหนงหรอขอมลภายในทไดขณะอยในตำาแหนง ขณะทไปหาตำาแหนง งานใหม

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 9

• ผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interests) องคกรสากล คอ Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) นยามวาเปนความทบซอนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนทบซอน ม 3 ประเภท คอ

1) ผลประโยชนทบซอนทเกดขนจรง (actual) มความทบซอนระหวางผลประโยชนสวนตนและสาธารณะเกดขน

2) ผลประโยชนทบซอนทเหน (perceived & apparent) เปนผลประโยชนทบซอนทคนเหนวาม แตจรงๆ อาจไมมกได ถาจดการผลประโยชนทบซอนประเภทนอยางขาดประสทธภาพ กอาจนำามาซงผลเสยไมนอยกวาการจดการผลประโยชนทบซอนทเกดขนจรง ขอนแสดงวาเจาหนาทไมเพยงแตจะตองประพฤตตนอยางมจรยธรรมเทานน แตตองทำาใหคนอน ๆ รบรและเหนดวยวาไมไดรบประโยชนเชนนนจรง

3) ผลประโยชนทบซอนทเปนไปได (potential) ผลประโยชนสวนตนทมในปจจบนอาจจะทบซอนกบผลประโยชนสาธารณะไดในอนาคต

• หนาททบซอน (conflict of duty) หรอผลประโยชนเบยดซอนกน (competing interests) ม 2 ประเภท

1) ประเภทแรก เกดจากการทเจาหนาทมบทบาทหนาทมากกวาหนง เชน เปนเจาหนาทในหนวยงานและ เปนคณะกรรมการดานระเบยบวนยประจำาหนวยงานดวย ปญหาจะเกดเมอไมสามารถแยกแยะบทบาทหนาททงสองออกจากกนไดอาจทำาใหทำางานไมมประสทธภาพ หรอแมกระทงเกดความผดพลาดหรอผดกฎหมาย ปกตหนวยงานมกมกลไกปองกนปญหานโดยแยกแยะบทบาทหนาทตางๆ ใหชดเจน แตกยงมปญหาไดโดยเฉพาะอยางยงในหนวยงานทมกำาลงคนนอยหรอมเจาหนาทบางคนเทานนทสามารถทำางานบางอยางทคนอนๆ ทำาไมได คนสวนใหญไมคอยหวงปญหานกนเพราะดเหมอนไมมเรองผลประโยชนสวนตนมาเกยวของ

2) ประเภททสอง เกดจากการทเจาหนาทมบทบาทหนาทมากกวาหนงบทบาท และการทำาบทบาทหนาทในหนวยงานหนงนน ทำาใหไดขอมลภายในบางอยางทอาจนำามาใชเปนประโยชนแกการทำาบทบาทหนาทใหแก อก

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 10

หนวยงานหนงได ผลเสยคอ ถานำาขอมลมาใชกอาจเกดการประพฤตมชอบหรอความลำาเอยง/อคตตอคนบางกลม ควรถอวาหนาททบซอนเปนปญหาผลประโยชนทบซอนดวย เพราะวามหลกการจดการแบบเดยวกน นนคอ การตดสนใจทำาหนาทตองเปนกลางและกลไกการจดการผลประโยชนทบซอนกสามารถนำามาจดการกบหนาททบซอนได

2. ความหมายและประเภทของการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม

2.1 ความขดแยง (Conflict) สถานการณทขดกน ไมลงรอยเปนเหตการณอนเกดขนเมอบคคลไมสามารถตดสนใจกระทำาอยางใดอยางหนง ความขดแยงอาจเกดขนไดจากความไมลงรอยกนในเรองความคด แนวทางปฏบต หรอผลประโยชน

2.2 ผลประโยชนสวนตน (Private Interests) เปนผลตอบแทนทบคคลไดรบ โดยเหนวามคณคาทจะสนองตอบความตองการของตนเองหรอของกลมทตนเองเกยวของ ผลประโยชนเปนสงจงใจใหคนเรามพฤตกรรมตางๆ เพอสนองความตองการทงหลาย (เพญศร วายวานนท, 2527 : 154, 2527 : 154 ,2527 : 154 )

2.3 ผลประโยชนสวนรวมหรอผลประโยชนสาธารณะ (Public Interests)

หมายถง สงใดกตามทใหประโยชนสขแกบคคลทงหลายในสงคม ผลประโยชนสาธารณะ ยงหมายรวมถงหลกประโยชนตอมวลสมาชกในสงคม

2.4 ความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม (Conflict Of Interests)

เปนสถานการณทบคคลในฐานะพนกงานหรอเจาหนาทของรฐ ใชตำาแหนงหรออำานาจหนาทในการแสวงประโยชนแกตนเอง กลมหรอพวกพอง ซงเปนการละเมดทางจรยธรรม และสงผลกระทบหรอความเสยหายตอประโยชนสาธารณะ คำาอนทมความหมายถงความขดแยงกนแหงผลประโยชนสวนตนและสวนรวม ไดแก การมผลประโยชนทบซอน ความขดกนระหวางผล

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 11

ประโยชนของผดำารงตำาแหนงสาธารณะ และรวมถงคอรรปชนเชงนโยบาย คอรรปชนสเทา

2.5 ความหมายของ (Conflict Of Interests กบ Corruption)

1. Conflict of Interests เปนรปแบบหนงของ Corruption แตระดบหรอขนาด และขอบเขต ตางกน

2. Conflict of Interests นำาไปส Corruption ทรนแรงขน3. Conflict of Interests เกยวกบการใชอำานาจทเปนทางการ

เชอมโยงกบกฎหมาย ระเบยบการปฏบต และสวนทไมเปนทางการ เปนความสมพนธระหวางบคคล ขยายไปถงเรองครอบครว ตองพจารณาความสมพนธ เชน คสมรส และคนในเครอญาต

2.6 รปแบบ (Conflict Of Interests)การรบผลประโยชน (Accepting Benefits) ไดแก

1. การรบของขวญหรอของกำานลทมคาอนๆ ซงสงผลตอการปฏบตหนาท

2. การทบรษทสนบสนนการเดนทางไปประชม/ดงานในตางประเทศ ของผบรหารและ อาจรวมถงครอบครว

3. การทหนวยงานราชการรบเงนบรจาคสรางสำานกงานจากบรษทธรกจทตดตอกบหนวยงาน

4. เจาหนาทของรฐรบของแถมหรอผลประโยชนในการปฏบตงานทเกยวกบการจดซอจดจาง

5. การทบคคลปฏบตหนาทเอาผลประโยชนสวนตวไปพวพนในการตดสนใจ เพอเออประโยชนตอตนเอง และเปนการเสยประโยชนของทางการ

3. การกระทำาทอยในขาย Conflict of Interestsรบผลประโยชน (Accepting Benefits) คอ การรบสนบนหรอรบ

ของขวญ เชน เปนเจาพนกงานสรรพากรแลวรบเงนจากผมา เสยภาษ หรอเปนเจาหนาทจดซอแลวไปรบไมกอลฟจากรานคา เปนตน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 12

ใชอทธพล (Influence Peddling) เปนการเรยกผลตอบแทนในการใชอทธพลในตำาแหนงหนาทเพอสงผลทเปนคณแกฝายใด ฝายหนงอยางไมเปนธรรม

ใชทรพยสนของนายจางเพอประโยชนสวนตน (Using employer’s for private advantage) ไดแก การใชรถราชการ หรอใชคอมพวเตอรของราชการทำางานสวนตว เปนตน

ใชขอมลลบของราชการ (Using confidential information) เชน รวาราชการจะตดถนน แลวรบชงไปซอทดกหนาไวกอน

รบงานนอก (Outside employment or moonlighting) ไดแก การเปดบรษทหากนซอนบรษททตนเองทำางาน เชน เปนพนกงานขายแอบเอาสนคาตวเองมาขายแขง หรอเชนนกบญชทรบงานสวนตวจนไมมเวลาทำางานบญชในหนาทใหราชการ

ทำางานหลงออกจากตำาแหนง (Post Employment) เปนการไปทำางานใหผอนหลงออกจากงานเดม โดยใชความรหรออทธพลทเดมมาชงงาน หรอเอาประโยชนโดยไมชอบธรรม เชน เอาความรในนโยบาย และแผนของธนาคารชาตไปชวยธนาคารเอกชนหลงเกษยณ

4. ประเภทของผลประโยชนทบซอน1. การใชตำาแหนงไปดำาเนนการเพอประโยชนทางธรกจของตนเอง

โดยตรง2. ใชตำาแหนงไปชวยเหลอญาตสนทมตรสหาย3. การรบผลประโยชนโดยตรง4. การแลกเปลยนผลประโยชนโดยใชตำาแหนงหนาทการงาน5. การนำาทรพยสนของหนวยงานไปใชสวนตว6. การนำาขอมลอนเปนความลบของหนวยงานมาใชประโยชนสวนตว7. การทำางานอกแหงหนง ทขดแยงกบแหงเดม8. ผลประโยชนทบซอนจากการเปลยนสถานททำางาน9. การปดบงความผด

4.1 ตวอยางประโยชนทบซอน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 13

1. หาประโยชนใหตนเอง2. รบประโยชนจากตำาแหนงหนาท3. ใชอทธพลเรยกผลตอบแทน4. ใชทรพยสนของนายจางเพอประโยชนของตน5. ใชขอมลความลบ เพอแสวงประโยชนของตนเองและพวกพอง6. รบงานนอก แลวสงผลเสยใหงานในหนาท7. ทำางานหลงออกจากตำาแหนงและเออประโยชนตอบรษท8. การใหของขวญ ของกำานล เพอหวงความกาวหนา9. ใหทปพนกงานโรงแรมเพอหวงการบรการทดกวาลกคารายอน10. ชวยใหญาตมตรทำางานในหนวยทตนมอำานาจ11. ชอขายตำาแหนง จายผลประโยชน เพอความเจรญกาวหนาของ

ตน

4.2 รปแบบของประโยชนทบซอน1. การรบผลประโยชนตางๆ (Accepting Benefit)2. การทำาธรกจกบตวเอง (Self-dealing) หรอการเปนคสญญา3 การทำางานหลงเกษยณ (Post-employment)4. การทำางานพเศษ (Outside employment or

moonlighting)5. การใชขอมลภายใน (Inside information)6. การนำาโครงการสาธารณะลงในเขตเลอกตงเพอประโยชนใน

ทางการเมอง (Pork-barreling)4.3 การรบประโยชนตางๆ

1. การรบของขวญจากบรษทตางๆ2. บรษทสนบสนนคาเดนทางไปดงานตางประเทศ3. หนวยราชการรบเงนบรจาคจากธรกจทเปนลกคาของหนวยงาน4. ไดรบของแถมหรอผลประโยชนอนใดจากการจดชอจดจาง5. การทคณะกรรมการกเงนจากสถาบนการเงนในการกำากบดแล

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 14

6. การทคณะกรรมการฝากญาตพนองหรอคนทคนเคยเขาทำางานในรฐวสาหกจทตน

กำากบดแลอย4.4 ประโยชนอนคำานวณเปนเงนได

1. การปลดหนหรอการลดหนใหเปลา2. การใหยมโดยไมคดดอกเบย3. การเขาคาประกนโดยไมคดคาธรรมเนยม4. การใหคานายหนาหรอคาธรรมเนยมการเปนตวแทน5. การขาย การใหเชาชอทรพยสน เกนมลคาทเปนจรงตามทปรากฏ

เหนในทองตลาด6. การใชสถานท ยานพาหนะ หรอทรพยสน โดยไมคดคาเชาหรอคา

บรการนอยกวาทคดกบบคคลอนโดยปกตทางการคา7. การใหใชบรการโดยไมคดคาบรการ หรอคดคาใชบรการนอยกวาท

คดกบบคคลอนโดยปกตทางการคา8. การใหสวนลดในสนคา หรอทรพยสนทจำาหนาย โดยการใหสวนลด

มากกวาทใหกบบคคลอนโดยปกตทางการคา9. การใหเดนทาง หรอขนสงบคคล หรอสงของโดยไมคดคาใชจาย

หรอคดคาใชจายนอยกวาบคคลอนโดยปกตทางการคา10. การจดเลยง การจดมหรสพ หรอการบนเทงอน ใหโดยไมคดคาใช

จาย หรอคดคาใชจายนอยกวาทคดกบบคคลอนโดยปกตทางการคา

4.5 ขาราชการประจำากจกรรมทมความเสยง1. การรบผลประโยชนหรอการเรยกรองสงตอบแทนจากการปฏบต

งานในหนาทความรบผดชอบ2. การรบงานนอกหรอการทำาธรกจทเบยดบงเวลาราชการ/งานโดย

รวมของหนวยงาน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 15

3. การทำางานหลงเกษยณใหกบหนวยงานทมผลประโยชนขดกบหนวยงานตนสงกดเดม

4. การนำารถราชการไปใชในกจธระสวนตวและในหลายกรณมการเบกคานำามนดวย

5. การนำาบคลากรของหนวยงานไปใชเพอการสวนตว6. การรบงานจากภายนอกจนกระทบตอการปฏบตหนาทประจำา7. การใชสทธในการเบกจายยาใหแกญาตแลวนำายาไปใชทคลนกสวน

ตว8. การรบประโยชนจากระบบการลอกบตรควใหแกเจาหนาทหรอญาต

เจาหนาทในหนวยงาน4.6 กลมวชาชพทเกยวกบการ ตรวจสอบ ประเมนราคาและการจด

ซอจดจาง1. การกำาหนดมาตรฐาน (Specification) ในสนคาทจะจดซอจด

จางใหบรษทของตนหรอของพวกพอง ไดเปรยบหรอชนะในการประมล

2. การใหขอมลการจดซอจดจางแกพรรคพวก/ญาต เพอแสวงหาผลประโยชนในการประมลหรอการจางเหมา รวมถงการปกปดขอมล เชน การปดประกาศหรอเผยแพรขอมลขาวสารลาชาหรอพนกำาหนดการยนใบเสนอราคา เปนตน

5. การให การรบของขวญและผลประโยชน–หลกการและแนวคดนสามารถประยกตใชประกอบการดำาเนนการตาม

นโยบายการใหและรบของขวญและผลประโยชนของขาราชการพลเรอนและเจาหนาทภาครฐ ในประมวลจรยธรรมขาราชการพลเรอน ขอบงคบวาดวยจรรยาขาราชการของสวนราชการตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2551 และประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เรองหลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. 2543

5.1 เจตนารมณ

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 16

เนองจากความเชอถอไววางใจของประชาชนตอการปฏบตงานของขาราชการและเจาหนาทภาครฐวา จะตองตดสนใจและกระทำาหนาท โดยยดผลประโยชนสาธารณะเปนหลกปราศจากผลประโยชนสวนบคคล หากขาราชการและเจาหนาทภาครฐคนใดรบของขวญและผลประโยชนททำาใหมอทธพลตอการตดสนใจ และการกระทำาหนาทถอวาเปนการประพฤตมชอบยอมทำาลายความเชอถอไววางใจของประชาชน กระทบตอความถกตองชอบธรรมทองคกรภาครฐยดถอในการบรหารราชการรวมทงกระทบตอกระบวนการปกครองในระบอบประชาธปไตย

5.2 อะไรคอของขวญและประโยชนอนใดทใชในความหมายน1. ของขวญและประโยชนอนใด หมายถง สงใด ๆ หรอบรการใด ๆ

(เงน ทรพยสนสงของบรการหรออน ๆ ทมมลคา) ทขาราชการและเจาหนาทภาครฐใหและหรอไดรบทนอกเหนอจากเงนเดอน รายได และ

2. ขวญและผลประโยชนอนใด สามารถตคาตราคาเปนเงน หรออาจไมสามารถตคาตราคาได

3. ของขวญทสามารถคดราคาได (Tangible gifts) หมายรวมถง สนคาบรโภค ความบนเทงการตอนรบ ใหทพก การเดนทาง อปกรณเครองใช เชน ตวอยางสนคา บตรของขวญ เครองใชสวนตว บตรกำานล บตรลดราคาสนคาหรอบรการ และเงน เปนตน

4. ของขวญและประโยชนอนใดทคดเปนราคาไมได (Intangible gifts and benefits)หมายถง สงใด ๆหรอบรการใด ๆ ทไมสามารถคดเปนราคาทจะซอขายได อาทเชน การใหบรการสวนตว การปฏบตดวยความชอบสวนตน การเขาถงประโยชน หรอการสญญาวาจะใหหรอการสญญาวาจะไดรบประโยชนมากกวาคนอน ๆ

6. ขอเสนอแนะในการพจารณาเกยวกบการให-รบของขวญและหรอผลประโยชนอนใดในทางปฏบต

6.1 เราจะจดการอยางไร

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 17

การจะรบของขวญและหรอผลประโยชนใด ๆ ม 3 คำาถาม ทใชในการตดสนใจวาจะรบหรอไมรบของขวญและหรอผลประโยชน คอ

6.1.1 เราควรรบหรอไมตามหลกการทางจรยธรรมแมวาเราจะไมควรรบ แตมหลายโอกาสทเรา

ไมสามารถปฏเสธได หรอเปนการรบในโอกาสทเหมาะสมตามขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรมหรอใหกนตามมารยาททปฏบตกนในสงคมอยางไรกตาม มหลายโอกาสทไมเปนการเหมาะสมอยางยงทจะรบ

1) ถาเปนการใหเงน ทานจะตองปฏเสธ ไมวาจะเปนโอกาสใด ๆ การรบเงนสดหรอสงใด ๆทสามารถเปลยนกลบมาเปนเงน เชน ลอตเตอร หน พนธบตร เปนการฝาฝนประมวลจรยธรรมและอาจเขาขายการรบสนบน

การถกเสนอสงใด ๆ นอกเหนอจากเงนนน สงทควรนำามาเปนเหตผลในการตดสนใจ คอ

- ทำาไมเขาจงเสนอให เชน ใหแทนคำาขอบคณ การเสนอใหมผลตอการตดสนใจในการปฏบตตนหรอไม

- ความประทบใจของทานตอของขวญและหรอผลประโยชนทจะสงผลตอการทำางานในอนาคต

ถาทานทำางานอยในกลมเสยง ออนไหว หรออยในขายทตองไดรบความไววางใจเปนพเศษ เชน งานตรวจสอบภายใน และงานตรวจคณภาพตาง ๆ การจดซอจดจาง การออกใบอนญาตหรอการอนมต/อนญาตตาง ๆ ฯลฯ ทานจะตองปฏบตตามนโยบายและหลกจรยธรรมเรองน มากกวาบคคลกลมอน

2) การรบกอใหเกดการขดแยงระหวางผลประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมหรอไม หากการรบกอใหเกดความขดแยงระหวางผลประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมแลวผลประโยชนสวนตนทไดรบกลายเปนมอทธพลตอการปฏบตหนาทราชการ หรอกอใหเกดขอสงสยตอสาธารณชนวาเปนการประพฤตโดยมชอบการขดแยงระหวางผลประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม เปนตวกระตนใหเกดการประพฤตมชอบ และการทจรตคอรรปชน ในแตละสวนราชการควรกำาหนดนโยบายการรบของ

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 18

ขวญและผลประโยชนของตนเอง โดยสวนราชการทอยในกลมปฏบตหนาททเสยงตอการประพฤตมชอบ ควรกำาหนดนโยบายดานนอยางเครงครดมากกวาหนวยงานอน ๆ หลกการการปฏบตงานในภาครฐอยบนพนฐานทวา “การกระทำาและการตดสนใจใด ๆ จะตองกระทำาดวยความเปนกลาง ปราศจากการมสวนไดสวนเสยในการใหบรการและปกปองผลประโยชนของสงคมไทยโดยรวม”

ดงนน องคกรหรอบคคลใด ๆ ไมควรใชของขวญหรอผลประโยชนมาแสวงหาความชอบ ผลประโยชนใหกบองคกรของตนหรอตนเอง เหนอองคกรหรอบคคลอน ทำาใหเกดความสนคลอนความเชอถอไววางใจทประชาสงคมมตอภาครฐ และทำาใหเกดความไมเปนธรรมในสงคมประการสำาคญ สมาชกทงหมดในสงคมตองไดรบการปฏบตอยางเปนธรรม ภายใตระบอบประชาธปไตยขาราชการและเจาหนาทภาครฐมพนธะผกพนทจะตองปฏบตงานอยางเปนธรรมโดยกระทำาและแสดงออกโดยยดมาตรฐานความโปรงใส ความพรอมรบผดชอบ และแสดงพฤตกรรมทถกตอง เทยงธรรมตลอดเวลาทมอาชพรบขาราชการ

6.1.2 เราตองรายงานหรอไมการรายงานการรบของขวญและหรอผลประโยชนตดสนจากหลกการ

ตอไปน1) ธรรมชาตของผให : พจารณาตามกฎหมาย กฎระเบยบท

เกยวของ เชน ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต รวมทงนโยบายของหนวยงาน เชน การหามรบของขวญหรอประโยชนจากคสญญา/องคกรหรอบคคลทกำาลงจะมาทำาการคา การสญญาวาจะให-รบกบองคกรหรอบคคลทจะขอทำาใบอนญาตหรอรบการตรวจสอบดานตาง ๆ ฯลฯ หนวยงานควรกำาหนดนโยบายดานนใหเครงครดและมกระบวนการทชวยใหขาราชการและเจาหนาทภาครฐสามารถจดการเรองนไดอยางเหมาะสม การ

ไมวาของขวญและหรอผลประโยชนนนจะมคาเพยง

เลกนอยกไมควรรบ เพราะกอใหเกดความรสกผกพน

หรอพนธะกบผให และอาจกอใหเกดความ

เสอมศรทธาตอประชาชน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 19

รายงานการรบของขวญและหรอผลประโยชนใด ๆ ตองมการลงทะเบยนรบอยางเปนทางการ

2) บทบาทหนาทของทานในองคกร : ถาขาราชการนน ๆ ทำางานในขอบขายทออนไหวและตองการความเชอถอไววางใจเปนพเศษ และหรอกลมทเกยวกบการไดประโยชนหรอเสยประโยชนทงจากระดบองคกรและระดบบคคล อาทเชน งานตรวจสอบ งานจดซอจดจาง การใหใบอนญาต/ยดใบอนญาต ฯลฯ ควรใหแนใจทสดวาตวทานและองคกรมความเทยงธรรม และจะไมถกตงขอสงสย แมวาหนวยงานของทานมไดกำาหนดนโยบายเกยวกบการหามรบของขวญหรอผลประโยชนใด ๆ และมไดกำาหนดใหรายงานการรบของขวญและผลประโยชนทานควรดำารงความถกตองดวยการรายงานหรอปฏเสธทจะรบของขวญและหรอผลประโยชนนน ๆ

หลกการการกำาหนดวาของขวญและผลประโยชนอนใดควรตองรายงานหรอไม ควรจะตองใหองคกรเกบรกษาไวหรอไม หรอควรตกเปนของขาราชการ ใหเทยบกบคาตามราคาตลาดโดยตองมคานอยกวา 3,000 บาท ทงน ใหปฏบตตามประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เรองหลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. 2543

แนวพจารณาในทางปฏบต1) ของขวญทงหมดทมคาทางวฒนธรรมหรอประวตศาสตร เชน

งานศลปะ พระพทธรปเครองประดบโบราณ ฯลฯ แมจะมขนาดเลกหรอเปนเรองเลกนอย ของขวญนน ๆ ยอมเปนทรพยสนขององคกรไมวาจะมคาราคาเทาใด

2) ของขวญหรอผลประโยชนทไดรบเมอเทยบกบราคาตลาด มคานอยกวา 3,000 บาทไมตองรายงานและอาจเกบเปนของตนเองได

3) ของขวญหรอผลประโยชนใด ๆ เมอเทยบกบราคาตลาดมคาเกน 3,000 บาท ตองรายงานหนวยงานและลงทะเบยนไว และเจาหนาทมความจำาเปนตองรบ ใหองคกรโดยหวหนาสวนราชการตดสนวาสมควรใหขาราชการหรอเจาหนาทของรฐคนนน ๆ รบทรพยสนดงกลาวหรอไมหรอ ใหสงมอบเปน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 20

ทรพยสนขององคกร เพอใชประโยชนสาธารณะและหรอตามความเหมาะสมองคกรอาจพจารณาอนญาตใหขาราชการหรอเจาหนาทของรฐผนนเกบรกษาของไวเปนกรณไป เชน ของขวญในการยายหนวยงานในขณะดำารงตำาแหนงเดมของขวญในโอกาสเกษยณอายราชการหรอลาออกจากงาน ของขวญหรอผลประโยชนทเพอนรวมงานใหเมอเจบปวย ฯลฯ

4) ถาในปงบประมาณใด ๆ คณคารวมของขวญและหรอผลประโยชนทไดรบจากผใหคนเดยวกนกลมเดยวกน หรอผใหมความสมพนธกนหลาย ๆ ครง เมอรวมกนทงปมคามากกวา 3,000 บาท ตองรายงานของขวญหรอผลประโยชนแตละอยางทไดรบ

5) ถาในปงบประมาณใด ๆ ไดของขวญและหรอผลประโยชนจากผรบบรการ แมจะตางคนตางกลมเพอเปนการขอบคณในการใหบรการทด แตเมอรวมกนแลวมคามากกวา 3,000 บาทตองรายงานของขวญหรอผลประโยชนแตละอยางนน

6) ของขวญและหรอผลประโยชนใด ๆ ทไดรบเพอเปนการขอบคณจากผรบบรการ(ประชาชนองคกรเอกชน) ทไดอยางสมำาเสมอ บอยครง อาจทำาใหเกดขอสงสยจากประชาชนวามอทธพลบดเบอน กอใหเกดอคตในการใหบรการของขาราชการหรอเจาหนาทภาครฐ หรออาจกอใหเกดความรสกชอบ และคาดหวงวาจะไดรบของขวญและหรอผลประโยชนเมอมผมารบบรการ ควรปฏเสธการรบ

7) เงนสดหรอสงใด ๆ ทสามารถเปลยนเปนเงนได (ตวอยางเชน หน พนธบตร ลอตเตอร) ตองปฏเสธไมรบไมวาจะอยในสถานการณใด ๆ

6.1.3 เราจะเกบรกษาไวเองไดหรอไมปกตสามารถเกบรกษาไวเอง หากมคาไมเกน 3,000 บาท ถาเกนกวา

น สวนราชการตองพจารณาตดสนวา ขาราชการหรอเจาหนาทภาครฐนน ๆ จะเกบไวเองไดหรอไม หรอเปนทรพยสนของสวนราชการ และสวนราชการพจารณาตดสนวาจะใชประโยชนอยางไร

6.2 การฝาฝนกฎนมโทษอยางไร

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 21

การฝาฝนนโยบายวาดวยการรบของขวญหรอผลประโยชนนน และพรอมฝาฝนการปฏบตตามประมวลจรยธรรมอาจถกลงโทษตกเตอน ตดเงนเดอน จนกระทงถงไลออก ขนกบความรายแรงของการฝาฝน

นอกจากนน หากการรบของขวญหรอผลประโยชนนน ๆ เขาขายการรบสนบน ฉอฉลทจรต และสามารถพสจนไดวา ขาราชการและหรอเจาหนาทภาครฐนน ๆ รบของขวญหรอผลประโยชนซงมผลตอความเปนธรรม กอใหเกดผลประโยชนแกผใหโดยมชอบ หากถกตดสนวาผดจรง ผมสวนเกยวของทกคนอาจมสวนรวมในการรบโทษทางอาญาดวย

7. การรบของขวญและผลประโยชน : กญแจแหงความเสยงการรบของขวญและผลประโยชนใด ๆ เปนสาเหตใหสาธารณชนรบรวา

มการปฏบตอยางมอคตมอทธพลตอการตดสนใจในการปฏบตหนาทราชการ กอใหเกดการทำาลายความเชอถอศรทธาของประชาชนตอภาครฐและตอขาราชการกญแจแหงความเสยง 2 ประการทสำาคญ คอ

1. ความพยายามทจะหลบเลยงกฎเกณฑ โดยตคาราคาของขวญและหรอผลประโยชนนอยกวาความเปนจรง การตคาราคาตำากวาความเปนจรงนน บคคลอาจจงใจตนเองหรอจงใจผอนใหคดวาของขวญและหรอผลประโยชนนนๆ มคาตำากวาทเปนจรง เพอหลกเลยงการรายงาน การกระทำาดงกลาวนบวาเปนการคดโกงและหลอกลวงซงเขาขายฝาฝนประมวลจรยธรรม

2. การเพกเฉยมองขามความผดและละเลยตอผลทเกดขนการรบของขวญและหรอผลประโยชนใด ๆ อาจทำาใหตดเปนนสยอยางรวดเรวและกอให

สถานการณตวอยางเจาหนาทตรวจสอบนำาหนกรถยนตรบคาตอบแทน จานวน 27 ครง

เปนเงนรวม หนงแสนหนงพนบาทถวน เพอใหการอนญาตรถบรรทกทบรรทกสนคาทมนาหนกเกนกวา ทกฎหมายกำาหนดใหขนสงสนคาได กรณเชนนนอกจากจะเปนการฝาฝนประมวลจรยธรรม ผดวนยขนไลออกจากราชการแลวยงมโทษทางอาญาแผนดนดวย

ในการพจารณาวนจฉยโทษทางอาญา ผพพากษาไดระบเหตผลวาการกระทำา ของเจาหนาทของรฐผนน กอใหเกดความไมปลอดภยตอสาธารณชน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 22

เกดความคาดหวงเสมอวาจะไดรบของขวญและหรอผลประโยชนใด ๆ ในการปฏบตหนาทราชการ ทำาใหเกดความรสกชอบหรออยากปฏบตตอผรบบรการ หรอผรบงาน-รบจาง-รบเหมา ฯลฯ ทเปนผใหของขวญและหรอผลประโยชนโดยอทธพลของความชอบหรอประโยชนตอบแทนทไดรบทำาใหมการปฏบตตอบแทนเกนกวามาตรฐานทกำาหนดในสถานการณเชนน ผรบจาง ผรบเหมา และหรอผรบจดซอ อาจรบรผดพลาดและเขาใจวาการรบจางตาง ๆ ไมตองทำาในระดบมาตรฐานหรอลดคณคาการบรการนอกจากนน หากเกดการปฏบตเปนวฒนธรรมการทำางานขององคกร ขาราชการ และหรอเจาหนาทของรฐจะมพฤตกรรมเคยชนกบ การรบรางวล จากการปฏบตหนาท และละเวนการ“ ”ปฏบตหนาทโดยความรบผดชอบ ซงจดไดวาเปนการรบสนบน

การแสวงหาเหตผลเพอบดเบอนความจรง มแนวโนมทเปนไปไดมากทเราจะรบของขวญและผลประโยชนโดยเฉพาะสงทถกใจเรา บคคลอาจสงสยวาการรบของขวญและหรอผลประโยชน ใด ๆ ถอไดวาเปนความผด แตผรบมกจะหาเหตผลเขาขางตนเองดงน

“ฉนรวาไมควรรบของดงกลาว แตดวยมารยาทจงไมกลาจะปฏเสธนำาใจ หรอหากไมรบจะเปนการทำาลายสมพนธภาพระหวางผใหกบองคกรหรอกบตนเอง”

“คนอน ๆ กทำาเชนน ทาไมฉนจะทำาบางไมได”“ดซ ฉนอทศเวลานอกเวลาราชการทำางาน ดงนน มนเปนการยตธรรม

ทเราจะไดรางวลผลประโยชนพเศษบาง”“เพราะฉนเปนคนพเศษจรง ๆ ดงนน ผบงคบบญชาจงชมฉน และเปน

เรองธรรมดาทฉนมกเปนคนแรกเสมอทไดรบโอกาสใหไปฝกอบรม/สมมนา”“มนเปนแคตวอยางฟรใหทดลองใช และฉนกไมคดวาหนวยงานของ

ฉนจะสงสนคาชนดน แมวาฉนจะใหคำาแนะนำากตาม”“ฉนไมเหนมกฎ ระเบยบใด ๆ เกยวกบการใหของขวญ ดงนน ฉนกไม

ไดฝาฝนกฎเกณฑใดๆ”

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 23

ทานตองระลกอยเสมอวา เหตผลททานใชกลาวอางเชนน ไมสามารถปกปองทานจากการถกดำาเนนการทางวนย หากการกระทำาของทานเปนการกระทำาทมชอบ

8. โมเดลสำาหรบการตดสนใจ

ประเดน การตดสนใจเจตนารมณ : กฎ ระเบยบ : ความเปดเผย : คณคา : หลกจรยธรรม : อตลกษณ : เวลาและโอกาส :

อะไรเปนเจตนาของการใหของขวญและหรอผลประโยชน มกฎ ระเบยบ หรอนโยบายอะไรทเกยวกบการใหของขวญและหรอผลประโยชน มการเปดเผยตอสาธารณชนเพยงใด ของขวญและหรอผลประโยชนมคาราคาเทาใด มหลกจรยธรรมทเกยวกบการรบของขวญหรอไมและมอะไรบาง ผใหมอตลกษณเพออะไร เวลาและโอกาสในการใหคออะไร

สถานการณตวอยางหนวยงานภาครฐหนง สงนกทรพยากรบคลททำาหนาทจดซอจดจาง

ใหเขารวมสมมนา ดานทรพยากรบคคล เจาหนาทผนนไดรบรางวลมลคา 7,000 บาท จากการเปนผเขารวมสมมนาทม บคลกเปน personnel planner ซงบรจาคโดยโรงงานผลตสนคาทเปนคคากบหนวยงาน เจาหนาท ไดเกบของรางวลนนไวโดยไมไดรายงานหนวยงานเนองจากคดวาเปนรางวลทตนชนะจากการเขารวม กจกรรมการสมมนา

ผบงคบบญชาตระหนกถงความหมายทอาจแอบแฝงมาจากการให และตดสนใจวา จะตองมการรายงานของรางวลนนและลงทะเบยนเปนของหนวยงาน โดยใหเหตผลวาการปรากฏตว ของเขาในการเขารวม

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 24

8.1 บทสรปความเชอถอไววางใจ และจรยธรรมเปนรากฐานของการบรหารภาครฐ

ทด เมอทานเปนขาราชการและหรอเจาหนาทภาครฐไมวาจะสงกดหนวยงานใด ทานถกคาดหวงใหปฏบตหนาทและตดสนใจ โดยปราศจากอคตทานถกคาดหวงไมใหแสวงหารางวลหรอผลประโยชนในรปแบบใด ๆนอกเหนอจากเงนเดอนและผลประโยชนทรฐจดใหแมวานโยบายของหนวยงานหลายแหงจะอนญาตใหรบของขวญได ซงถอวาเปนของทระลกในโอกาสทเหมาะสม แตอยางไรกตามควรมขอบเขตในการรบเสมอ การฝาฝนขอบเขตดวยการรบของขวญหรอผลประโยชนทไมเหมาะสม จะนำาไปสความเสยงตอการทจรต และทำาลายชอเสยงของทาน รวมทงองคกรของทานเอง

8.2 กฎหมายทเกยวของ- พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบ

ปรามการทจรต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2554 มาตรา 100-103

9. การวเคราะหความเสยงในการปฏบตงานทอาจเกดผลประโยชนทบซอน

9.1 ตารางสรปตวอยางโอกาสทจะเกดความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวมของบคลากรมหาวทยาลยขอนแกน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 25

กลมอาชพ กจกรรมทมความเสยงตอปญหาความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและ ผลประโยชนสวนรวม

กลมวชาชพทวไป

การนำาขอมลลบ/ขอมลภายในมาใชหาประโยชนใหแกตนเองหรอพวกพอง

หวหนวยงานซงครอบครวประกอบธรกจรบเหมากอสรางแตงตงใหญาต/คนสนท/คนทมความสมพนธฉนญาตขนเปนผอำานวยการ

การชวยญาตมตรหรอคนสนทใหไดงานในหนวยงานทตนมอำานาจ

การรบผลประโยชนหรอการเรยกรองสงตอบแทนจากการปฏบตงานในหนาทความ รบผดชอบ

การรบงานนอกหรอการทำาธรกจทเบยดบงเวลาราชการ/งานโดยรวมของหนวยงาน

การทำางานหลงเกษยณใหกบหนวยงานทมผลประโยชนขดกบหนวยงานตนสงกดเดม

การนำารถราชการไปใชในกจธระสวนตวและในหลายกรณมการเบกคานำามนดวย

การนำาบคลากรของหนวยงานไปใชเพอการสวนตว กลมวชาชพเกยวกบการตรวจสอบ ประเมนราคาและการจดซอจดจาง

การหาผลประโยชนจากความไมรในระเบยบและขอมลของทางราชการของ ประชาชนโดยเรยกรบเงนและอางวาจะสามารถชวยใหสามารถเสยคาธรรมเนยมในการ โอนกรรมสทธซอขายทดนในราคาทถกกวาได

ผบรหารสถาบนการเงนหวงกาวหนาในอาชพ จงไดรวมมอและใหความชวยเหลอแกนกการเมองในการกเงนในวงเงนสง ในรปแบบการประเมนราคาหลกทรพยคำาประกน ใหสงเกนกวาความเปนจรง

ผบรหารสถาบนการเงนใชอำานาจหนาทใหผใตบงคบบญชาเสนอขายทดนหรอบาน พรอมทดนในโครงการ

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 26

กลมอาชพ กจกรรมทมความเสยงตอปญหาความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและ ผลประโยชนสวนรวมของตนใหแกลกคาของสถาบนการเงน เพอแลกกบความสะดวก ในการทำาธรกจกบสถาบน

กลมวชาชพดานการเงน

เจาหนาทตรวจสอบภาษอากรไดเปดสำานกงานบญชเพอทำาบญช และรบจดทะเบยน จดตงบรษทจำากด ซงในเวลาปฏบตงานกจะเลอกใหบรการเฉพาะรายทตนเองไดรบประโยชนจากผเสยภาษเทานน

การกำาหนดมาตรฐาน (Specification) ในสนคาทจะจดซอจดจางใหบรษทของตน หรอของพวกพองไดเปรยบหรอชนะในการประมล

การใหขอมลการจดซอจดจางแกพรรคพวก/ญาตเพอแสวงหาผลประโยชนในการ ประมลหรอการจางเหมา รวมถงการปกปดขอมล เชน การปดประกาศหรอเผยแพร ขอมลขาวสารลาชา หรอพนกำาหนดการยนใบเสนอราคา เปนตน

กลมวชาชพดานการบรการ

การรบงานจากภายนอกจนกระทบตอการปฏบตหนาทประจำา

การใชสทธในการเบกจายยาใหกบญาตแลวนำายาไปใชทคลนกสวนตว

การรบประโยชนจากระบบการลอกบตรควใหแกเจาหนาทหรอญาตเจาหนาทใน หนวยงาน โดยผมหนาทดแลบตรควจะลอกไวมากกวาทหนวยงานกำาหนด และไปเรยก รบประโยชนจากบตรควทลอกไวเกนเหลานนจากผรบบรการทตองการลดคว

กลมวชาชพเกยวกบกระบวนการ

การเรยกรบผลประโยชนจากการอนญาตใหคนของกลาง

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 27

กลมอาชพ กจกรรมทมความเสยงตอปญหาความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและ ผลประโยชนสวนรวม

ยตธรรม กลมวชาชพวชาการ

คณะกรรมการตรวจรบผลงานทำาหนาทเสมอนเปนนายหนาใหแกบรษททปรกษา โดยรบรายงานผลการศกษามาพจารณากอนและแกไขในประเดนทคาดวาอาจถก คณะกรรมการคนอนทวงตงรวมถงการเขาไปแทรกแซงการพจารณาของกรรมการคนอน

10. แนวทางปองกนและแกไขปญหาผลประโยชนทบซอน“ความขดแยง ระหวาง บทบาท ” (Conflict of roles) ”

หมายความวา บคคลดำารงตำาแหนงทมบทบาทสองบทบาทขดแยงกน เชน นายสมชายเปนกรรมการสอบคดเลอกบคคลเขาทำางาน โดยทบตรสาวของสมชายเปนผสมครสอบคนหนงดวยซงในกรณนถอวาเกด การดำารง“ตำาแหนงอนหมนเหมตอการเกดปญหาผลประโยชนทบซอน แตในกรณน”ถอวายงมไดนำาไปสการกระทำาความผดแตประการใด (เชน การสอบคดเลอกบคคลยงมไดเกดขนจรง หรอมการสอบเกดขนแลวแตนายสมชายสามารถวางตวเปนกลาง มไดชวยเหลอบตรสาวของตนแตประการใด เปนตน) กระนนกตาม การดำารงตำาแหนงอนหมนเหมตอการเกดปญหาผลประโยชนทบซอนดงกลาว ถอเปนสถานการณลอแหลม ทอาจจงใจ/ชกนาใหเกดการกระทำาเกดผลประโยชนทบซอน จะตองถอนตวออกอยางสมบรณจากการเปน ผมสวนในการตดสนใจ งดแสดงความคดเหน ละเวนจากการใหคำาปรกษา และ งดออกเสยง (Recusal)

เชน ในกรณทสมชายเปนกรรมการสอบคดเลอกบคลากร เขาทำางาน โดยมบตรสาวของตนสมครเขารวมสอบคดเลอกดวยนน ซงในสถานการณ เชนน สมชายจะตองลาออกจากการเปนกรรมการสอบคดเลอก เพอเปนการถอนตว ออกจากการเกยวของกบสถานการณอนหมนเหมตอผลประโยชนทบซอนอยางสง เคลอนยายผลประโยชนสวนตวททบซอนอยใหออกไป

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 28

(Removal) เพอใหตนเองสามารถปฏบตภารกจได โดยปราศจากอคต วธการดงกลาวนเปนการปดชองทางมใหเอออานวยตอการเกดปญหาผลประโยชนทบซอน จงเปนวธทดทสดวธหนงในการจดการกบผลประโยชนทบซอน เชน จากกรณตวอยางในขอสอง สมชาย สามารถแกปญหาผลประโยชนทบซอนได โดยการขอรองใหบตรสาวของตนถอนตว ออกจากการสอบ เพอใหสมชายสามารถปฏบตหนาทในฐานะกรรมการสอบคดเลอก

10.1 มาตรการในการปองกนและปราบปรามการทจรต ตามรฐธรรมนญ

1. มาตรการคดสรรคนดเขาสตำาแหนงทางการเมอง2. การกำาหนดมาตรการปองกนการทจรตในตำาแหนง3. การเพมระบบและองคการตรวจสอบการใชอำานาจ4. การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและปราบปรามการทจรต

10.2 การกำาหนดมาตรการปองกนการทจรตในตำาแหนง1. การมประมวลจรยธรรมและการหามผลประโยชนทบซอน2. การแสดงบญชทรพยและหนสน3. การใชหลกโปรงใสในการใชอำานาจ

10.3 แนวทางการปฏบตตนของเจาหนาทของรฐ1. หลกนตธรรม ไดแกการตรากฎหมาย กฎ ขอบงคบตางๆ ใหทน

สมยและเปนธรรม เปนทยอมรบของสงคม และสงคมยนยอมพรอมใจกนปฏบตตามกฎหมาย กฎ ขอบงคบเหลานนโดยถอวาเปนการปกครองภายใตกฎหมาย มใชตามอำาเภอใจหรออำานาจของตวบคคล

2. หลกคณธรรม ไดแก การสงเสรมคนดคนเกงใหเขามาบรหารกจการบานเมอง สงคมและประเทศชาต การยดมนในความถกตองดงาม โดยรณรงคใหเจาหนาทรฐยดถอหลกนในการปฏบตหนาทใหเปนตวอยางแกสงคม และสงเสรมสนบสนนใหประชาชนพฒนาตนเองไปพรอมกน เพอใหคนใจมความซอสตย จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบวนย ประกอบอาชพสจรตจนเปนนสยประจำาชาต

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 29

3. หลกความโปรงใส ไดแก การสรางความไววางใจซงกนและกนของคนในชาต โดยปรบปรงกลไกการทำางานของทกองคกรทกวงการใหมความโปรงใส มการเปดเผยขอมลขาวสารทเปนประโยชนอยางตรงไปตรงมาดวยภาษาทเขาใจงาย ประชาชนเขาถงขอมลขาวสารไดสะดวกและมกระบวนการใหประชาชนตรวจสอบความถกตองชดเจนได

4. หลกการมสวนรวม ไดแก การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมรบร และเสนอความเหนในการตดสนใจปญหาสำาคญของประเทศ ไมวาดวยการแจงความเหน การไตสวนสาธารณะ การประชาพจารณ การแสดงประชามต หรออนๆ

5. หลกความรบผดชอบ ไดแก การตระหนกในสทธหนาท ความสำานกในความรบผดชอบตอสงคม การใสใจปญหาสาธารณะของบานเมอง และกระตอรอรนในการแกปญหา ตลอดจนการเคารพในความคดเหนทแตกตาง และความกลาทจะยอมรบผลจากการกระทำาของตน

6. หลกความคมคา ไดแก การบรหารจดการและใชทรพยากรทมจำากด เพอใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม โดยรณรงคใหคนไทยมความประหยด ใชของอยางคมคา กลาวคอ ดำารงชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง พรอมทงสรางสรรคสนคา และบรการทมคณภาพสามารถแขงขนไดดในเวทโลก และรกษาพฒนาทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมใหสมบรณหากทงภาคราชการประจำา การเมอง ภาคเอกชน และประชาชนรวมมอรวมใจกนมงมนใหงานราชการดำาเนนไป ดวยจตสำานก ทศนคต พฤตกรรมทเตมเป ยมดวยคณธรรมและจรยธรรมพรอมทงใชหลกการโอกาสใหประชาชนมสวนรวมรบร และเสนอความเหนในการตดสนใจปญหาสำาคญของประเทศ ไมวาดวยการแจงความเหน การไตสวนสาธารณะ การประชาพจารณ การแสดงประชามต หรออนๆ

10.4 หลกธรรมาภบาล และหลกคณธรรม จรยธรรมในการปฏบตงาน แนวทางการปองกนและปราบปรามการทจรต (ANTI CORRUPTION)

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 30

หลกธรรมาภบาลในการบรหารองคกร (Good Governance) หลกคณธรรม จรยธรรมในการปฏบตงาน การปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

ธรรมาภบาล จะมคำาวา integrity คานยมของขาราชการ I am ready

I = Integrity มศกดศร (ยดมนในความถกตอง สจรต เทยงธรรม)A = Activeness ขยนตงใจทำางาน (บรการ/แกไขปญหาประชาชน)M = Morality มศลธรรม คณธรรม จรยธรรมR = Relevance รทนโลก ปรบตวทนโลก ตรงกบสงคมE = Efficiency มงเนนประสทธภาพ (คณภาพ ดชน ประเมนผล)A = Accountability รบผดชอบตอผลงาน ประชาชนD = Democracy มใจ/การกระทำาเปน ประชาธปไตย (มสวนรวม

โปรงใส)Y = Yield มผลงาน มงเนนผลงาน เพอประโยชนสข ของประชาชน

10.5 แนวทางการแกไขปญหาในการปฏบตงานเพอปองกนผลประโยชนทบซอน

ผลประโยชนทบซอนหรอการขดกนของผลประโยชน (Conflict of interest) คอ สถานการณทบคคลผดำารงตำาแหนงอนเปนทไววางใจ เชน ผดำารงตำาแหนงทางการเมอง ผดำารงตำาแหนงระดบสงในองคกร ตองเลอกระหวางผลประโยชนสวนตนกบผลประโยชนในวชาชพ ซงทำาใหตดสนใจยากในอนทจะปฏบตหนาทโดยปราศจากอคตได การขดกนของผลประโยชนนสามารถเกดขนได แมไมสงผลทางจรยธรรมหรอความไมเหมาะสมตาง ๆ และสามารถทำาใหทเลาเบาบางลงไดดวยการตรวจสอบโดยบคคลภายนอก โดยมการปองกนผลประโยชนทบซอน ดงน

1. การรายงานและเปดเผย (Disclosure) สถานการณเปนเจาของทรพยสนของผดำารงตำาแหนงทางการเมองขาราชการระดบสงและคสมรสตอนเรมเขารบตำาแหนง และหลงจากพนตำาแหนง หรอตองรายงานทกปเพอแสดงความโปรงใสใหสาธารณชนรบทราบวา เขาไมไดปกปดซอนเรน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 31

ทรพยสนและไมไดใชตำาแหนงทางการเมองหรการเปนเจาหนาทรฐหาประโยชนจนมทรพยสนสงขนกวาอตราการลงทนโดยปกต

ในบางประเทศทคณะกรรมการตรวจสอบปราบปรามคอรปชนทเขมแขง ถาคณะกรรมการสงสยวาเจาหนาทรฐคนใด มทรพยสนและการบรโภคทรำารวยผดปกต เจาหนาทรฐนนตองเปนฝายพสจนวาไดทรพยสนทเพมขนดวยวธการลงทนทสจรตวธใด หากพสจนไมได อาจถกฟองยดทรพยสนสวนเกนและ/หรอถกลงโทษได

2. การใชหลกใหผเกยวของงดเวน (Recusal) การเขารวมพจารณาเพอปองกนผลประโยชนทบซอน เชน ถาคณะกรรมการของหนวยงานรฐกำาลงพจารณาจะวาจางบรษททปรกษาเอกชนหรอใหบรษทเอกชนเขามาประมลรบงาน และมกรรมการบางคนทมหรอเคยมความสมพนธกบบางบรษท กรรมการผนนตองงดเวนไมเขารวมการพจารณา เพอปองกนการลำาเอยงจากการหาผลประโยชนทบซอนรวมทงในการพจารณาจางคน กรรมการทมญาตพนองของตนลงรวมสมครกตองงดเวน ไมเขารวมในคณะกรรมการการพจารณาคดเลอก

3. การใหบคคลทสามเปนผประเมน (Third party Evaluation) เพอปองกนผลประโยชนทบซอน หากผมอำานาจจะเปนฝายประเมนเสยเอง เชน การทหนวยงานรฐจะเวนคนทดนจากราษฎรเพอสรางเขอน หากหนวยงานรฐประเมนราคาเวนคนเอง กอาจจะประเมนใหตำา เพอทตนเองจะไดจายนอยในกรณเชนนควรใหมหนวยงานทมอสระและเปนกลางเปนผประเมน

4. การกำาหนดหลกเกณฑทางจรยธรรมหรอหลกเกณฑทางการสำาหรบขาราชการและอาชพทเกยวของกบผลประโยชนสาธารณะ เปนแนวทางชวาบคคลทตำาแหนงหนาททตองดแลผลประโยชนสาธารณะควรจะทำาอะไรหรอไม ทำาอะไร ทจะหลกเลยงปญหาผลประโยชนทบซอน เพอทสาธารณชนจะไดรบทราบและจบตามอง และบคคลนนจะมาอางภายหลงวาเขาไมรวานเปนเรองผลประโยชนทบซอนหรอเรองทจรตไมได เชน เจาหนาทรฐไมควรรบของขวญ ของกำานลทมราคาจากบคคลภายนอกทมโอกาสมสวนเกยวของกบการไดประโยชนจากหนวยงานรฐ เปนตน

คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอน มหาวทยาลยขอนแกน หนา 32

เอกสารอางอง

คมอดชนวดความโปรงใสหนวยงานภาครฐ ประจำาป พ.ศ.2554, คณะอนกรรมการจดทำาดชนวดความโปรงใส

หนวยงานภาครฐ, สำานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต,กรงเทพฯ,2555.ณฐวฒน อรยธชโภคน, สรปรายงานผลการประเมนดชนวดความโปรงใสหนวยงานภาครฐ ประจำาป พ.ศ. 2555,

สำานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต, กรงเทพฯ, 2556.ณฐนนทน อศวเลศศกด และคณะ, “การปองกนและปราบปรามการทจรตในองคกรภาครฐทมงเนนการ

ดำาเนนการในเชงธรกจ”, สำานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต, กรงเทพฯ,2553.

พรศกด ผองแผว และคณะ, “องคความรวาดวยการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการไทย”, สำานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ, กรงเทพฯ, 2539.