PRAWO PRACY W ZARZĄDZANIU SZKOŁĄ

PRAWO PRACY W ZARZĄDZANIU SZKOŁĄ

Anna Kijannakij@o2.pl

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz. U. z1998 nr 21, poz.94, z późn. zm.) Kodeks pracy

Art. 1. Kodeks pracy określa prawa i obowiązki

pracowników i pracodawców.

Ilekroć w ustawie KP jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy ustawy KP oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. (Art.9.§ 1. Kodeksu Pracy )

PRAWO PRACY

Art. 5. Jeżeli stosunek pracy określonej kategorii

pracowników regulują przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nie uregulowanym tymi przepisami.

KODEKS PRACY

USTAWA z dnia 26 VI 1974 r. (Dz. U. 1998/21/94, z późn. zmianami) Kodeks Pracy.

USTAWA z dnia 26 I 1982 r. (Dz. U. 2006/97/674, z późn. zmianami) Karta Nauczyciela.    

USTAWA z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001, z późn. zmianami).

USTAWA z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2011 nr 127 poz. 721, z późn. zmianami)

USTAWA z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późn. zmianami)

USTAWA z dnia 23 V 1991 r. (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz .854, z późn. zmianami) o związkach zawodowych

AKTY PRAWNE Prawo pracy

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 V 1996 r. (Dz.U. 1996/62/286, ze zm.) w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. (Dz. U. z 1996 r. Nr 60, poz. 281, z późn. zmianami)

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz. U.z 2003 Nr 230, poz. 2291)

AKTY PRAWNE Prawo pracy

Przepisy Kodeksu pracy, na gruncie prawa pracy, są przepisami ogólnymi, określającymi minimum praw i obowiązków pracodawców.

Przepisami szczegółowymi prawa pracy są np. tzw. pragmatyki służbowe – ustawy regulujące wiele spraw ze stosunku pracy i pracowników w sposób odmienny niż przepisy KP.

Taką ustawą jest Karta Nauczyciela. Kodeks Pracy ma w tym przypadku zastosowanie tylko w sprawach nie uregulowanych w Karcie Nauczyciela.

PRAGMATYKI SŁUŻBOWE

USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2007 nr 89 poz. 589, ze zm.)

Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy,

w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.

   PIP

Osoba zatrudniona na podstawie: umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. (Art. 2.)

PRACOWNIK

Jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników (art.3)

Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba.

Przykład: pracodawca- szkoła

PRACODAWCA:

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy:

określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem

oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,

a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. [KP] Art.22 §1

Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną ( umowa – zlecenie, umowa – o dzieło)-przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w §1.

NAWIĄZANIE STOSUNKU PRACY

Na podstawie umowy o pracę (art. 25) Na podstawie powołania (art. 68) Na podstawie wyboru (art. 73) Na podstawie mianowania (art. 76) Na podstawie spółdzielczej umowy o pracę

(art. 77)

NAWIĄZANIE STOSUNKU PRACY KODEKS PRACY

Na podstawie umowy o pracę Na podstawie mianowania Stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje

się w szkole, a w przypadku powołania zespołu szkół jako odrębnej jednostki organizacyjnej - w zespole szkół na podstawie umowy o pracę lub mianowania( Art.10 Karty Nauczyciela).

NAWIĄZANIE STOSUNKU PRACY KARTA NAUCZYCIELA

Art. 7 1a. W uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej może być, za zgodą kuratora oświaty, a w przypadku szkoły artystycznej - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem.

NAWIĄZANIE STOSUNKU PRACY USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY

Art. 7 1b. Osobę, o której mowa w ust.1a, zatrudnia się

na zasadach określonych w ustawie KP, z tym że do osób tych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala się wynagrodzenie nie wyższe niż dla nauczyciela dyplomowanego

1d. Przepisy ust. 1a i 1b stosuje się również w przypadku zatrudnienia osoby posiadającej przygotowanie zawodowe uznane przez dyrektora szkoły lub placówki za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego, z tym że zatrudnienie tej osoby następuje za zgodą organu prowadzącego.

NAWIĄZANIE STOSUNKU PRACY USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY

na czas określony na czas wykonania określonej pracy ( na czas

określony) „na zastępstwo” - jeżeli zachodzi konieczność

zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas nieobecności.

na czas nieokreślony Każda z ww. umów może być poprzedzona umową

o pracę na okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy

RODZAJE UMÓW O PRACĘKODEKS PRACY art. 25

Zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca.

Nie dotyczy umów o pracę na czas określony zawartych: 1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej

nieobecności w pracy, 2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub

sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie

RODZAJE UMÓW O PRACĘKODEKS PRACY art. 25 ‘

Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:

1) rodzaj pracy, 2) miejsce wykonywania pracy, 3) wynagrodzenie za pracę odpowiadające

rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,

4) wymiar czasu pracy, 5) termin rozpoczęcia pracy. (art. 29)

UMOWA O PRACĘ

Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta

z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.

Art. 29 par. 2

UMOWA O PRACĘ

Stosunek pracy nawiązuje się na podstawie mianowania w przypadkach określonych w odrębnych przepisach (Art.76. KP)

MIANOWANIE

Stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania, jeżeli:

1) posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

2) ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych;

3) nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne lub dyscyplinarne, lub postępowanie o ubezwłasnowolnienie;

4) nie był karany za przestępstwo popełnione umyślnie; 5) posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska; 6) istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym

wymiarze zajęć na czas nieokreślony.

MIANOWANIEKARTA NAUCZYCIELA

na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu

wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),

przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),

z upływem czasu, na który była zawarta, z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była

zawarta.

ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ KODEKS PRACY art. 30

W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub

o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.

ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ KODEKS PRACY

Każda ze stron może rozwiązać

za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą

na:

okres próbny,

czas nieokreślony.

ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ KODEKS PRACY art. 32

1) 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,

2) 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,

3) 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi: (art. 34)

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej „ na zastępstwo” wynosi 3 dni robocze.

Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Nie można wypowiedzieć umowy zawartej na czas wykonywanej pracy.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej

na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,

2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,

3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony

co najmniej 3 lata.

Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.

Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki.

WYPOWIEDZENIE ZMIENIAJĄCE WARUNKI PRACY KODEKS PRACY art. 42

W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia.

Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie.

W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.

Rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia.

ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ KODEKS PRACY

Art. 39. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi,

któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Art. 40. Przepisu art. 39 nie stosuje się w razie uzyskania

przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Art. 41. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu

pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

DORĘCZENIE WYPOWIEDZENIA UMOWY O PRACĘ

Kodeks postępowania cywilnego

Art. 131. § 1.Sąd dokonywa doręczeń przez pocztę, komornika, woźnych, a także przez sądową służbę doręczeniową.

Art. 138. § 1.Jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było - administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi, jeżeli osoby te nie są przeciwnikami adresata w sprawie i podjęły się oddania mu pisma.§ 2. Dla adresata, którego doręczający nie zastanie w miejscu pracy, można doręczyć pismo osobie upoważnionej do odbioru pism.

Art. 139. § 1.W razie niemożności doręczenia w sposób przewidziany w

artykułach poprzedzających, pismo przesłane pocztą należy złożyć w placówce pocztowej operatora publicznego, a doręczane w inny sposób – urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej.

§ 2. Jeżeli adresat lub jego domownik odmawia przyjęcia pisma, pozostawia się je w miejscu doręczenia, a gdyby to było niemożliwe, pismo przesłane pocztą składa się - uprzedzając o tym - w placówce pocztowej operatora publicznego lub, w przypadku pism doręczanych w inny sposób, w urzędzie właściwej gminy.

Kodeks Pracy nie reguluje sposobu doręczania pracownikowi wypowiedzenia umowy o pracę. W przypadku, gdy pracownik jest w pracy, wypowiedzenie powinno być mu wręczone w pracy; w przypadku nieobecności pracownika dopuszczalne jest dostarczenie wypowiedzenia przez pocztę ( zgodnie z art. 138, 139 KPC)

Dla prawidłowości doręczenia wypowiedzenia nie ma znaczenia to, że adresat wypowiedzenia nie przyjmie. Wypowiedzenie uważa się za prawidłowo doręczone, jeżeli adresat miał możliwość zapoznania się z jego treścią.

Art. 91c. Ustawy Karta Nauczyciela 1. W zakresie spraw wynikających ze

stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami ustawy, mają zastosowanie przepisy ustawy KP.

2. Spory o roszczenia ze stosunku pracy nauczycieli, niezależnie od formy nawiązania stosunku pracy, rozpatrywane są przez sądy pracy.

KARTA NAUCZYCIELA A KODEKS PRACY

Ćwiczenie Zatrudnienie pracownika - czynności

dyrektora Rozwiązanie stosunku pracy –

czynności dyrektora

§ 1. Pracodawca jest obowiązany wypłacać wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonych w regulaminie pracy lub w innych przepisach prawa pracy.

§ 2. Wypłaty wynagrodzenia dokonuje się w formie pieniężnej; częściowe spełnienie wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy.

§ 3. Obowiązek wypłacenia wynagrodzenia może być spełniony w inny sposób niż do rąk pracownika, jeżeli tak stanowi układ zbiorowy pracy lub pracownik uprzednio wyrazi na to zgodę na piśmie. Art. 86

Art.104. Par.1. Regulamin pracy ustala organizację

i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników.

Par.2. Regulaminu pracy nie wprowadza się, jeżeli

w zakresie przewidzianym w par.1 obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy lub gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników.

REGULAMIN PRACY

Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności:

organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej,

systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy,

porę nocną, termin, miejsce, czas i częstotliwość wypłaty

wynagrodzenia, wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym

oraz kobietom,

rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego,

wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe,

obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą,

przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania

przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

.

Rozporządzenie MPiPS z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.

Dz. U. z 1996 r. Nr 60, poz. 281, z późn. zmianami)

Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia.

W razie zaistnienia przyczyn uniemożliwiających stawienie się do pracy, pracownik jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym okresie jej trwania, nie później jednak niż w drugim dniu nieobecności w pracy.

Jeżeli przepisy prawa pracy obowiązujące u danego pracodawcy nie określają sposobu zawiadomienia pracodawcy o przyczynie nieobecności pracownika w pracy, zawiadomienia tego pracownik dokonuje osobiście lub przez inną osobę telefonicznie lub za pośrednictwem innego środka łączności albo drogą pocztową, przy czym za datę zawiadomienia uważa się wtedy datę stempla pocztowego.

Dowodami usprawiedliwiającymi nieobecność w pracy są:   1)  zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do

pracy, wystawione zgodnie z przepisami o orzekaniu o czasowej niezdolności do pracy,  

2)  decyzja właściwego państwowego inspektora sanitarnego, wydana zgodnie z przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych - w razie odosobnienia pracownika z przyczyn przewidzianych tymi przepisami,  

3) oświadczenie pracownika - w razie zaistnienia okoliczności uzasadniających konieczność sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8 z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do której dziecko uczęszcza,  

4) imienne wezwanie pracownika do osobistego stawienia się wystosowane przez organ właściwy w sprawach powszechnego obowiązku obrony, organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sąd, prokuraturę, policję lub organ prowadzący postępowanie w sprawach o wykroczenia - w charakterze strony lub świadka w postępowaniu prowadzonym przed tymi organami, zawierające adnotację potwierdzającą stawienie się pracownika na to wezwanie,  

5)  oświadczenie pracownika potwierdzające odbycie podróży służbowej w godzinach nocnych, zakończonej w takim czasie, że do rozpoczęcia pracy nie upłynęło 8 godzin, w warunkach uniemożliwiających odpoczynek nocny.

Art. 100. § 1. Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i

starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

§ 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności: 1) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, 2) przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy

porządku, 3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

a także przepisów przeciwpożarowych, 4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w

tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,

5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, 7) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Art. 103(2). § 1. Urlop szkoleniowy, o którym mowa w art. 1031 § 2 pkt 1,

przysługuje w wymiarze: 1) 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów

eksternistycznych, 2) 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu

maturalnego, 3) 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu

potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, 4) 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy

dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

§ 2. Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Urlop szkoleniowy

Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować:

1) karę upomnienia, 2) karę nagany. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy – pracodawca może również stosować karę pieniężną.

Odpowiedzialność porządkowa pracowników art. 108

§ 1. Pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, (z zastrzeżeniem – np. praca dozorze, akcje ratunkowe)

§ 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do pracownicy w okresie próbnym nie przekraczającym jednego miesiąca.

Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem Art. 177.

Art. 177. § 3. Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas

wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

§ 3’. Przepisu § 3 nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem

Art. 177. § 4. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za

wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach.

Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

§ 5. Przepisy § 1, 2 i 4 stosuje się odpowiednio także do pracownika - ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego.

Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem

Art. 178. § 1. Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach

nadliczbowych ani w porze nocnej. Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139.

§ 2. Pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139, jak również delegować poza stałe miejsce pracy.

Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem

Art. 179. § 1. Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub

karmiącą dziecko piersią przy pracy wymienionej w przepisach wydanych na podstawie art. 176, wzbronionej takiej pracownicy bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne, jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem

Art. 180. § 1. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze: 1) 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy

jednym porodzie, 2) 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym

porodzie, 3) 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym

porodzie, 4) 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym

porodzie, 5) 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy

jednym porodzie. § 2. (uchylony).

Od 1 września 2013 urlop macierzyński będzie wynosić pół roku – 20 tygodni podstawowych oraz 6 tygodni dodatkowych (obecnie jest 20 tygodni podstawowych i 4 dodatkowe) niezależnie od liczby urodzonych dzieci przy jednym porodzie. Kobieta będzie miała możliwość przedłużenia go o kolejne pół roku (tj. o 26 tygodni , co uznawane jest za urlop rodzicielski). Matce, która skorzysta z rocznego urlopu będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 80%. Jeżeli zdecyduje się na urlop w wymiarze półrocznym – otrzyma 100%. O tym, czy matka chce korzystać z półrocznego czy rocznego urlopu, będzie musiała zadecydować na 14 dni przed planowanym terminem porodu. Wówczas decydując się na cały rok, będzie to urlop płatny w wysokości 80%. Kobieta, która najpierw zdecyduje się na pół roku otrzyma 100%, a jeżeli wyrazi chęć przedłużenia go o kolejne pół roku – przez te kolejne pół roku otrzyma świadczenie w wysokości 60%.

Art. 180. § 3. Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą

przypadać przed przewidywaną datą porodu. § 4. Po porodzie przysługuje urlop macierzyński

niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania okresu ustalonego w § 1.

§ 5. Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu; w takim przypadku niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.

Art. 186. 1

§ 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

§ 2. W przypadku złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, umowa rozwiązuje się w terminie wynikającym z tej czynności.

§ 61. Po wykorzystaniu przez pracownicę po porodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni, pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym

pracownica uprawniona do urlopu wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.

§ 62. W przypadku, o którym mowa w § 61, urlop macierzyński pracownicy przerywa się na okres, w którym z takiego urlopu korzysta pracownik-ojciec wychowujący

dziecko. § 63. Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego

w okolicznościach, o których mowa w § 61 i w § 62, nie może przekroczyć wymiaru określonego w § 1.

Art. 1832. Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu

urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.

Art. 186. § 1. Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu

wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 4 roku życia. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia.

§ 2. Pracownik mający okres zatrudnienia określony w § 1, bez względu na to, czy korzystał z urlopu wychowawczego przewidzianego w tym przepisie, może skorzystać z urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika.

§ 3. Rodzice lub opiekunowie dziecka spełniający warunki do korzystania z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać z takiego urlopu przez okres nie przekraczający 3 miesięcy.

§ 4. Urlopu wychowawczego udziela się na wniosek pracownika. § 5. Urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w 4 częściach

Urlop wychowawczy

Art. 1861. § 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać

umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

§ 2. W przypadku złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę,

umowa rozwiązuje się w terminie wynikającym z tej czynności.

Urlop wychowawczy

Art. 1862. § 1. W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć

pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

§ 2. W razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się także w razie stwierdzenia przez pracodawcę, że z urlopu wychowawczego korzystają w tym samym czasie oboje rodzice lub opiekunowie dziecka; nie dotyczy to przypadku określonego w art. 186 § 3.

Działalność zarobkowa w czasie urlopu wychowawczego

Art. 188. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej

jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

§ 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 23711 § 2.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

DZIĘKUJĘ

ANNA KIJ